Twintig jaar Heldenhulde-Herdenking
Onzijdigheid tegenover Spanje
De Burgeroorlog in Spanje
XVII* Ijzerbedevaart te Diksmuide
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
Als met hun
Leeuwe-Vlaggen....
van heden ZondagJt?-Goi;«!
VLAAMSCHE BEDEVAARDERS
INTERNATIONAAL OVERZICHT
PROGRAMMA
Badajoz dear de Na2iona!iisfè:i veroverd
San Sebastian omsingeld - De iegeeringsiroepen
gebruiken firaangasbommen
De menschenlevens hebben er geen waarde meer
De Oorlogsberichten
jj ISw feests SaciiSgencot
z0NDAG 23 OOGST 1936.
«DE HALLE
katholiek Weekblad van leper
Bureel: s
Boterstraat, 17, 1EPER. fl
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 19.fr.
Belgisch Kongo 40.— fr.
Frankrijk 40.fr. §f
Allo andere landen 60.— fr.
WEEKBLAD: 35 CENTIEMEN.
Druk leer-Uit gever:
SANSEN-VANNESTE, Poperingo
Tel. Poperinge Nr 9
Postcheckrekening Nr 155.70
u 4' JAAR. N 34
MMIIIIMIIIMIlJllülllBIIWMMMWIIIIimillWBMUIia
1 TARIEF VOOR BERICHTEN» I
g Kleine berichten per regel I.fr. §f
Kleine berichten (minimum) 4.fr. g
2 fr. toeL v. ber. m. adr. t. bur.
Rouwber. en Bedank, (min.) 7.fr. g
Te herhalen aankondigingen:
prijs op aanvraag.
gr
Annoncen zijn vooraf te betalen en S
H moeten tegen den Woensdag avond g
ingezonden worden. Kleine be-
richten tegen den Donderdag noen. J|
!ll!ll!llllllllllill!!l!ll!illl!IIIIIIHII!lin"?!!n
Ik hoor zóó geerne de schruwel
ran trotsche aanhankelijkheid die
telken iare uit het herte van onze
jonge kerels en van onze Vlaam
sche meisjes komt, en schallen;!
gaat botsen tot verre hoven en
rond het altaar dat ylaanderen
zijn jongens wiidde.
Zondag zal hij weer klinken, de
hartekreet van mi in volk. Ik zal
er zijn. want 't is de roepstem van
miin bloed...
En toch... als de duisternis van
den avond over de verlaten vlakte,
haar fulnzn sluier zal hangen, als
de drassig-zwarte wateren van den
I-Tzer weer kond en eenzaam aan
den voet van Vlaanderens Helden,
tnmn zullen spoelen, zal in mi in
ziel een groote treurnis komen. Ik
w?°t het zeker en toch zal ik gaan.
Ik treure. Arm schoon Vlaande
ren met uw psrelen van kuns+ op
uw slonsen van lang-vergeten fier
heid. m°t iiw krone van roem en
uw kleinheid van willen. Ik treure
dun.
Want niet met groots snrouken
en schoone woorden wordt Vlaan
deren weer groot. Niet de blüheid
van uw idealen maakt Vlaanderen
weer even vreugd'"1 van nooit ge
droomde macht. Ik zag vandaa"
te veel snreuken en 'k hoorde +Q
ypd woorden om weer te h^nen. Ik
zocht, n^ar ds daad en 'k vond
uMits kleinheid van kleine men-
fh^n. Ds kleur van mijn hoop
bleek zwart, en zwart is de kleur
v?" den rouw...
En 'k rouw. Om de zielige twis
ten en tweedracht die van mijn
groot volk een wereldje van onbe-
nulligen maakt. Het is de bitter-'
l eid van mijn gepeinzen om wen-
acben die misschien nooit een wer
kelijkheid zullen worden, die mij
doen rouwen. Tenzij
Tenzij, de geest van eendracht
en sterk willen die in uw harten
welde, gaat klimmen, hoogop, om
bide te schalmeien het hooglied
vanwonr.e en van liefde: Mijn
Hunteren boven al...
Tenzij de eed van trouw die
straks uit uw oog een traan perste
van diepgevoelde zindering, uw
zielen kneedde tot 'n deeg die
shchts gistende wacht op bezie
ling en wording.
Tenzij de vlam van liefde die in
uw harten brandt, 'n passie wor
de, de passie van sterke liefde,
van liefde die lesft en schenkt en
offert, 'n laaiende gloed van alles
omvattende liefde die slechts kan
wezen en zijn om dat ééne, DE ge
liefde: Vlaanderen.
0! mocht het ooit waar worden.
Dan zouden in mijn ziel balsems
komen van lang-ontwende vreug
den, om het wonderschoone dat
mijn volk en mijn land de wereld
zouden togen.
En daarom, mannen van Vlaan
deren, die Zondag in de wijde
vlakten van Diksmuide de piëteits
volle dank van een volk aan zijn
helden zult brengen, maakt dat uw
eed van trouw geen simpel spel
van woorden worde. Als de geest
van deze bedevaart over u zal
waaien, als de stemmen van Re-
naat De Rudder, van de gebroe
ders Van Raemdonck en die ande
ren die hier in het hart van Vlaan
deren rusten, tot u zullen spreken,
maak dan van de woorden
Hier liggen hun lijken als zaden in 't zand,
Laat ze niet rotten, O Vlaandrenland,
Uw streven en uw leuze.
Een volk dat zijn helden eert,
huldigt zich zeiven.
Slechts grootheid van daden en
schoonheid van offers, laat Vlaan
deren weer leven.
Laat in uw hart de bezieling
druppen van Albrecht Rodenbach,
Van Cyriel Verschaeve en die an
dere grooten uit ons volk, en
Vlaanderen wordt weer groot en
machtig.
Laat luide klinken het Alles
Voor Vlaanderen en Vlaanderen
Voor Kristus en uw volk zal weer
worden het mooiste onder de
schoonen.
En gij, vrouwen van Vlaande
ren, laat eigen aard en eigen we
zen niet verworden door wufheid
uit het Zuiden, gij draagt in u het
erfdeel van Lutgardis, die rein
was en van zuiver Dietschen bloe
de.
Plant in uw harten het beeld
Van Vlaanderens toekomst, opdat
uw schoot eens moge dragen de
hoop en het leven van ons volk.
Wij, mannen, hebben het recht
te steunen op onze vrouwen, in on
zen strijd voor dit ééne: Een Kris
tus Koning in êen Vlaamsche
.Vlaanderen.
En gij die Zondag in Diksmui
de getuigenis zult geven van
Vlaanderens machtig willen, leer
dat van mij
Alléén in hoüwe trouwe wordt
Vlaanderen eens herboven.
Htrman Van Mule.
OP DE
TEVENS WORDEN HFRDACHT »E STUDENTENLEIDER F1RMTN DE-
PRFZ (T,-»•»<•„). nr ONDERWIJZE r» -PRANKARD'ER FR/NS KUSTF.RS
(midden) RN DE STUDENT-MITRAILLEUR BERT WILLEMS (onder).
23 Augustus, de dag der 17" Ijzerbede
vaart is daar.
In een vorige mededeeling wezen wij op
de beteekenis van dez? Bedevaart, waarop
wij 20 jaar Heldenhuldeherdenken
de stichting, de schending der zerkjes,
waarop met cement de testamenteéle let
ters A. V. V. - V. V. K. werden dichtgestre-
ken en bevuild, eens grafschennis zooals
wij er geen vinden bij onbeschaafde vol
keren! en na den oorlog de brutale ver
brijzeling bij bevel der militaire over
heid van deze duurbare liefde-panden
van onze gesneuvelde frontjongens om
■er £rintwaaen.i;caea aaatéy leggen!».
Maar wij hebben cok de hulde aan drie
onzsr schoonste, minder gekende, maar
niet minder glansrijke figuren uit den
IJzerstrijd; De studentenleider Adj. FIR-
MIN DEPREZ van Kortemark-Torhout,
oorlogsvrijwilliger, die voor zijn land sol
daat werd, om later, na den oorlog, recht
te hebben tot spreken voor Vlaanderens
recht!
De onderwijzer-brankardierFRANS
KUSTERS, uit Limburg-Rekent, de jo
viaal dienende rasechte Vlaming, die
sneuvelde met de laatste woorden; Ik
sterf voor Vlaanderens Idealen!
De student-mitrailleur, oorlogsvrijwilli
ger EERT WILLEMS, de levenslustige
Payot uit Wambeek, de edele strijdende
Vlaming die te Moorslede sneuvelde ter
wijl hij zijn makkers toeriep: Vliegt de
Blauwvoet! en enkele uren voor zijn
sneuvelen profetisch de heerlijke woorden
neerschreefVlaanderens heil vergt
bloedige offers, als de redding zoo moet
komen, gaarne neem ik dat aan. Vliegt
de Blauwvoet!
Vlaanderen! wat stonden daar aan den
IJzer toch schoone edele jongens! wat
toonbeelden van offer en liefde voor hun
wolk, wat een kostbare schat, rust daav in
den IJzerbodem een volk dat zulke
dooden bezit kan niet vergaan!
Maar op de levenden rust de zware
plicht er voor te zorgen dat die offers niet
te loor zouden gaan, dat zij zouden wor
den: de testamentuitvoerders van die
dooden. En de eerste plicht is herdenken
en anderen doen herdenken, daarvoor
komt jaarlijks heel Vlaanderen naar den
IJzer, Daarom zal, en vooral dit jaar meer
nog dan ooit, gansch het levende Vlaan
deren, in machtige, willende en zegezekere
eendracht op 23 Augustus, aan den IJzer
staanl B. Y.
ENKELE BELANGRIJKE SCHIKKINGEN
ALLE VLAAMSCHE VLAGGEN NAAR
DIKSMUIDE!
Dit jaar zal de Vlaggenepiocht wederom
een bijzondere beteekenis hebben. Honder
den vaandels moeten te Diksmuide hun
kleurenhulde brengen aan de herdachte
helden. Na een optocht doorheen de vlak
te, zullen zij wederom een eenig decorum
vormen? Daarom mag dit jaar geen enkele
Vlaamsche vlag afwezig zijn!
Vossen, Studenten, Vlaamsche Meisjes,
en alle Vlaamsche Vereenjgingen met uw
vaandel naar DiksmuideWij hebben uwe
hulp nocdig dit jaar; stuur ons minstens
een vaandrig met uw vaandel. Er moeten
duizend vaandels te Diksmuide zijn aan
den voet van den IJzertoren!
LIEDEREN TE ZINGEN IN DE
IJZERVLAKTE.
a) Wederom zal de massa door geza
menlijk gezang de H. Mis begeleiden.
Tekstboekjes met de Missa Breviskun
nen op het sekretariaat aangevraagd
wc den (prijs 0.25 fr.)
b) Binst de plechtigheid zal men zingen:
1. Het Lied der Vlamingen, van Pt'.er
Benoit.
2. Mijn Vlaanderen heb ik hartelijk lief.
3. Het Transvaalsch volkslied.
Tijdens de Vredes-optocht der V. O. S.
gezamenlijke uitvoering door de massa
van; Van Rijswijcksmarsch. Wij reizen
om te leeren, Strijdkreet, In Transvaal,
Beiaardlied, Het lied van Koppelstock, Al
zingend 't vrije lied, Vlaanderen roept, en
Groeninge.
Als slot; De Vlaamsche Leeuw
EEN PRACHTBOEK VOOR DE
17" BEDEVAART!
20 Jaar Heldenhulde
DEPREZ - KUSTERS - WILLEMS.
Een prachtwerk, zoo juist verschenen,
dat elke Bedevaarder moet bezitten. 160
Bladzijden druk op glanzend papier, met
42 clichés en een gansch bijzonder schoon
omslag; prijs: 5 fr. 0,80 fr. voor ver
zendingskosten) te bestellen op het Se
kretariaat te Diksmuide.
Het bevat 4 hoofdstukken; 1) 20 JAAR
HELDENHULDE, een historische schets
over het ontstaan, de werking, de schen
ding en verbrijzeling van de zerken, het
eerherstel, enz. met een 12 tal fotografi
sche bewijsstukken; 2) FIRMIN DEPREZ,
levensschets, collegietijd, aan de hooge-
school te Leuven, oorlog, zijn werking
aan het front, zijn tragische dood; 3)
FRANS KUSTERS, de onderwijzer-bran
kardier, van de school naar het front, een
Vlaamsche zaaier, de wacht aan den hei
ligen IJzer, gesneuveld; 4) HUBERT
WILLEMS, de student-mitrailleur, op het
front, Alles voor Vlaanderen! Als een tes
tament, Vliegt de Blauwvoet! cie laatste
dag.
En der schoonste werken geschreven
over de Vlaam.che IJzeriragedie.
^ZITPLAATSEN.
Evenals verleden jaar kreeg het komi-
teit aanvragen van invalieden en ziekelij
ke perscnen enz. om een zitplaats te be
komen voor de IJzerplechtigheid. Dit jaar
zal een beperkt aantal zif plaatsen voorbe
houden worden, voor zieke, oude, gebrek-
kelijke menschen die hiervoor tijdig de
aanvraag doen. In tegenstelling met
Vroeger zijn Üeze zitplaatsen niet betalend,
maar het aantal wordt streng beperkt.
Het koimtcit wijst cp do Wviischelijkhc-U.
desnoods zelf hun vouwstoeltje mede te
brengen.
VOORBEHOUDEN KAARTEN VOOR
TORENBESTIJGING.
Jaarlijks zijn er honderden bedevaar
ders die, door gebrek aan tijd, op Bede
vaartdag, niet op den toren geraken, zoo
dat zij ontgoocheld terug reizen zonder
den IJzertoren te hebben bezichtigd. Om
dit te verhelpen kan men dit jaar eene
vorrangkaart bestellen op het sekretari
aat (prijs: 1 fr.) Met deze kaart zal men
langs eene voorbehouden plaats toegang
hebben tot den IJzertoren, en ook binst
de plechtigheid den toren kunnen bestij
gen, zoodat er aldus geen tijd verloren
wordt. Aan den ingang moet men dan het
gewone ticket, prijs 5 fr. (1 fr. voor de
lift) nemen.
De voorrangkaarten van 1 fr. voor de
Torenbestijging, moeten cp voorhand on
verwijld aangevraagd worden op het Be-
devaartsekretariaat, te Diksmuide.
VOORBEHOUDEN PLAATS VOOR DE
MEDEBURGERS DER GEHULDIGDEN.
Voor de inwoners der gemeenten waar
de drie gehukfigden woonden of geboren
werden is eene voorbehouden omheining
voorzien. De inwoners der gemeenten
Torhout, Kortemark, Rekem, Rotem,
Wambeek, Pamel, kunnen dus hiervoor
het noodige aantal bijzondere kaarten op
het sekretariaat te Diksmuide aanvragen.
VERDERE SCHIKKINGEN.
De plechtige H. Mis begint te 11.15
uur stipt.
Het altaar zal staan aan den achterkant
van het IJzermonument (tusschen het De
Boninge-Van der Linden-beeld en het Joe
English-beeld), zcodat men het over heel
de weide zal kunnen zien. Bazuingeschal
zal de Mis aankondigen. Men is verzocht
bij aankomst te Diksmuide naar de weide
op te stappen, ten einde eene goede plaats
te hebben. Reeds van af 10 uur zal daar
muziek uitgezonden worden. OPGEPAST 1
Niemand zal zonder herkenningsteeken op
de weide toegelaten worden. Binst de Mis
blijft de weide afgesloten.
Zooals verleden jaar zullen de vaandels
niet bij hun groepen blijven. Alle vaan
deldragers worden verzocht zich met hun
vaandel te begeven naar den hoogen
grond, gelegen achter de weide op de twee
plaatsen (verste linker- en rechterhoek)
door eene V aangeduid, en zich daar op
te stellen vóór de H. Mis. Onmiddellijk
na de Mis gebeurt de OPTOCHT door de
weide, naar het Monument toe, In twee
vlaggenstoeten, die elkaar kruisen en zich
aan beide zijden van het Monument
komen opstellen.
De II. Mis zal dit jaar wederom door
de massa meegezongen worden. Daartoe
werd de Missa Brevis(korte mis) uit
gekozen, die o. a. reeds door vele duizen
den over heel het land als gekend mag
worden beschouwd.
Tekstboekjes zijn verkrijgbaar op de
IJzervlakte. (Prijs 0.25 fr.)
Het Herkenningsteeken zal te Diks
muide door de Vlaamsche Meisjeswor
den aangeboden. De prijs is, zooals men
vzeet, 3 fr. Men vergete niet dat de inrich
tingskosten buitengewoon hoog zijn en
dat, wie niet in 't bezit zal zijn van het
Herkenningsteeken, den toegang tot den
Heldenhuldegrond zal geweigerd worden.
De Ordedienst zal onder leiding staan
van -wee afgevaardigden van het Bcde-
vaartkomiteit en gehouden worden door de
speciale Bedevaariwachtvoorzien van
den armband Orde
Voor eet- en drinkgelegenhcid is ge-
zorgd;Jtechts, over de brug, zal men in
dê grooTe' f'nr AuasVen andere;"Tofgeir
voor eten en drinken voor de Bedevaar
ders, tegen billijken prijs.
De Militaire Begraafplaatsen van
heel West-Vlaanderen zullen op 23 Augus
tus open zijn tot 8 uur 's avonds.
Het Secretariaat der Bedevaart te
Diksmuide zal op Zaterdag 22 en Zondag
23 Augustus, zooals alle jaren, gevestigd
zijn te Kaaskerke, rechts van de brug,
in een speciale tent. nabi j de groote Atlas
tent, alwaar alle inlichtingen kunnen be
komen worden. De Vlaamsche Meisjes,
die wenschen op te treden voor den ver
koop van Herkenningsteekens, enz. wor
den dringend verzocht zich aldaar, zoo
vroeg mogelijk, ter beschikking te stellen.
Daar zullen boeken, herkenningsteekens,
programma's en alle uitgaven van het
Sekretariaat, alsook alle inlichtingen voor
de Pers, voorhanden zijn.
Men neme verder in acht: geen span
doeken worden toegelaten. Men ge
hoorzame stipt aan de bevelen van den
ordedienst! Zonder herkenningsteeken zal
niemand toe «vlaten worden. Er is dit jaar
wederom gezorgd voor ze«r sterke luid-
sDrskers, zoodat men op afstand de spre
kers zal kunnen verstaan.
Tijdens de aansoraken wordt eene
ingetogen stilte vere'seht. Streng wordt
aanbevolen de plechtigheid door geen uit
roepen of handgeklap te storen.
Het Vlaamsche Kruis richt wederom
verscheidene hulpnosten in: één in het
Sfadsoark nabil het Station on de
Markt. Boterhalle nabij de Minoterie
nabij het Monument. 4 in de weide
rondom het Monument. De VI. Kruisver-
zorgers dragen witten armband met
zwart-gele ronde; de dokters, een arm
band met zelfde kenteeken en zwarte
dwarsstreep.
POLITIEVERORDENING
VOOR DIKSMUIDE EN KAASKERKE,
Art. 1. Alle vervoer met autos en voer
tuigen wordt geschorst op Zondag 23
Augustus, vanaf 9 tot 15 uur in de West
straat, IJzerloan en Brug over den IJzer.
Art. 2. Vanaf Zaterdag middag 22
tot Zondag 23 Augustus 1936 is het staan
van kramen verboden in dezelfde straten
als vermeld onder art. 1, alsook op de
Groote Markt, op andere plaatsen zullen
slechts kramen mogen geplaatst worden
mits schriftelijke toelating van den Bur
gemeester. Het leuren en bedelen is ver
boden over heel Diksmuide.
Art. 3. Van Zaterdag middag 22 tot
Zondag avond 23 Augustus is hst plaatsen
over de straten van alle spandoeken ver
boden over heel Diksmuide.
Art. 4. Het is verboden op den open
baren weg, gebouwen of afsluitingen, bij
middel van verf, kalk of dergelijke pro-
dukten, opschriften te maken.
Art. 5. In den nacht van 22 op 23
Aug. is het over heel Diksmuide, alsook
in de drankhuizen, verboden, na 1 uur,
te zingen, muziek of ander gerucht te
maken, j
Art. 6. Alleen de bédevaartwathters,
gelast met den ordedienst mogen een
armband en pet met rood lint dragen,
waarop het woord ordedienststaat,
ZÏJT U REEDS LID DER
IJZERBEDEVAARDERS
De jaarlijksche bijdrage is bepaald op
10 fr. De leden ontvangen hiervoor eene
lidkaart, recht gevend op eens jaarlijk
sche torenbestijging, een kosteloos her
kenningsteeken, het programma en al de
mededeelingen van het Sekretariaat. Op
22 en 23 Aug. kan men de lidkaarten aan
vragen op het Sekretariaat, in de tent
(nevens «Atlas»), rechts van de nieuwe
brug.
-«O»-
ZATERDAG 22 AUGUSTUS 1936.
7 uur 's avonds: Aan den voet van den
IJzertoren; Concert. Uitvoering van
Vlaamsche liederen en internationale mu
ziek.
9 uur 's avonds: Aankomst (aan het
IJzermonument) van den Estafettenloop
van den Vlaamschen Blauwvoetbond;
daarna voortzetting van het concert.
Volledige belichting van den IJzertoren.
De toren zal tot 11 uur 's avonds be-
stijgbaar zijn.
ZONDAG 23 AUGUSTUS 1936.
20 Jaar Heldenhulde
Hulde aan:
F. DEPREZ, F. KUSTERS, H. WILLEMS.
Voormiddag: te 11.15 u. stipt, plechtige
H. Mis in open lucht, medegezongen door
de massa in de IJzervlakte. (Missa Bre
vis) ter nagedachtenis van onze gesneu
velden en voor den Wereldvrede.
Begin der IJzerplechtigheid. Bazuinge
schal.
1. Grootsche vlaggenoptocht met
vlaggenhulde aan den voet van den IJzer
toren. Gezamenlijke uitvoering van Het
lied der Vlamingen (E. Hiel, Peter Be
noit). Al de liederen worden uitgevoerd
onder leiding van toondichter Jef Van
Hoof.
2. Toespraak door G. Lefever na
mens de Vlaamsche Oud-Strijders.
3. Gezamenlijke uitvoering van Mijn
Vlaanderen heb ik hartelijk lief(Th.
Coopman, G. T. Antheunis).
4. 20 Jaar HELDENHULDE
Hulde aan de geredde zerkjes. Tijdens
de hulde uitvoering van Gedachtenis
C. Verschaeve, Jef Van Hoof).
Bloemenhulde aan F. Deprez, F. Kus-
ters en H. Wiilems.
Voor den vrede onder de volkeren: In
ternationale Bloemenhulde. Eed van
trouw aan "Vlaanderen» Groet van de
vlaggen.
5. Hulde aan Kusters, door F. Wou
ters, namens Limburg; aan Wiilems, door
F. Raspé, namens 't Payottenland; aan
Deprez, door R. Demoen, namens West-
Vlaandoren.
6. Toespraak door een Zuid-Afrikaner.
7. Gezamenlijke uitvoering van het
Transvaalsch volkslied
8. Toespraak door Prof. Fr. Daels,
namens het Komiteit.
9. Overhandiging van het Bonds-
vaandel aan V. O. S.
10. Vredesoptocht der Vlaamsche Oud-
Strijders en B. V. O. S. (voor het IJzer
monument).
Tjdens tien Vredes-optocht gezamenlij
ke uitvoering door de massa van; 1. Van
Rijswljckmarsch; 2. Strijdkreet; 3. In
Transvaal; 4. Beiaardlied; 5. Al zingend
't vrije lied; 6. Vlaanderen roept; 7. Wij
reizen om te leeren; 8. Het Lied van Kop
pelstock; 9. Groeninge.
De Vlaamsche Leeuw
Namiddag; Vanaf 3 uur: Concert in de
IJzervlakte. Op de markt (tusschen 3
en 5 uur) Zanguitvoering en Vlaamsche
strijdliederen.
's Avonds, te 8 uur: Doorloopend con
cert in de IJzervlakte. Volledige belichting
IJzertoren (bestijgbaar tot 11 uur 's a-
vonds). Zie veruer laatste schikkingen.
Frankrijk heeft het zeer prijzens
waardige initiatief genomen om de
I Europeesche mogendheden aan te zet-
-isn.' tvt niei'iietcrvcntöe<n'-dc- thpasn—
sche burgeroorlog. Daarmee heeft de
Fransche regeering in de diplomatie
ke wereld opzien verwekt, want dat
was wel het laatste wat men van een
Volksfront regeering zou hebben kun
nen verwachten. In Engelsche politie
ke kringen heeft het Fransche voor
stel een zeer gunstig onthaal genoten,
en dat was begrijpelijk voor een land
waar sedert het begin der gebeur
tenissen een volstrekte afzijdigheid
werd betoond. Men heeft zich zelf
I afgevraagd hoo Engeland zelf, niet
veel eerder gedaan heeft wat nu aan
Frankrijk moet toegeschreven wor
den; doch de Engelsche regeering
treedt gewoonlijk maar op als de be
langen van het Britsche rijk in ge
vaar zijn en wellicht heeft ze aan
vankelijk wel gemeend dat dit niet
het geval was. Thans echter steunt
ze de Franschen met al het gewicht
van haar invloed om Duitschland,
Italië en Portugal tot bijtreding te
nonen.
Tot nog toe zijn slechts Engeland
en Sovjet-Rusland het Fransche voor
stel van niet-inmenging bijgetreden.
De Portugeesche regeering heeft wel
hare principieele instemming betuigd
maar ze maakt ernstig voorbehoud.
Volgens haar moeten de regeeringen
die zich willen afzijdig houden in de
gebeurtenissen in Spanje, onrecht zijn
en zich volstrekt onpartijdig honden.
De niet-naleving van het accoord zou
de internationale toestand nog meer
vertroebelen dan dit nu reeds het
geval is en het zou onmogelijk wor
den om nog vertrouwen te kunnen
hebben in eender welk internationaal
accoord. Portugal bevindt zich daar
bij in bijzondere omstandigheden en
het is verplicht om desnoods met de
wapens haar grondgebied te verde
digen tenen mogelijke aanvallen van
buiten. Hier wordt bedoeld de even
tualiteit van een inval van commu
nisten uit Spanje. Eindelijk verwijst
de Portugeesche nota naar de geweld
daden van de communisten en de
anarchisten die eeuwen-oude kunst
schatten vernietigen en massamoor
den plegen op personen die van een
andere gezindheid zijn. Volgens de
Portugeesche regeering zou het ac
coord tot niet-inmenging moeten ge
paard gaan met een veroordeeling
van die gewelddaden.
Berlijn laat weien dat het Duitsche
antwoord zal afhangen van de hou
ding die de regeering van Madrid zal
aagvnemeu. tegenover de extremisten.
De Duitsche regeering wenscht ook
te weten hoe het gesteld is met het
gezag van de Madrileensche regee
ring.
Italië gaf tot nog toe geen ant
woord en het schijnt wel of er van
die zijde geen antwoord te verwach
ten is.
ER KOMT GEEN ACCOORD!
Wij zijn ervan overtuigd dat er
geen overeenkomst tusschen de groo
te mogendheden zal bereikt worden
omdat in ieder geval toch de tus-
schenkomst niet te vermijden is. Rus
land heeft zonder dralen het Fran
sche voorstel gesteund en dat reeds
is voldoende om ons wantrouwen te
wekken. Het is immers niet meer te
betwisten dat Moscou geheel de lei
ding in handen heeft van de extre
mistische elementen, communisten en
anarchisten, die de eigelijke heer-
schers zijn te Madrid; haar raad en
haar geld zou ze ook na het tot stand
komen van een niet-inmengingspact,
hare Spaansche volgelingen niet ont
houden. Hoe zou men kunnen geloof
hechten aan het woord van een re
geering, die geen enkele van de tien
geboden Gods erkent. Om de schijn
te redden zou ze dan eenvoudig weer
kunnen aanhalen, zooals het reeds
meer gebeurde, dat er een onderscheid
moet gemaakt worden tusschen de
Komintern en haar, wat zuivere on
waarheid is.
Ook voor Frankrijk is het voorstel
een gelukkige vondst geweest, waar
mee het zijn prestige op internatio-
IBBBflBaBBaBBBBBBBBBBBBBBflBEKaBEBBBBBaaaflaBBBaXlBSBSBSSBaEa
naai gebied heeft trachten te ver-
hoogen zonder zijn belangen te scha
den. Ofwel heeft de Fransche regze-
■Hiig'-ffvejr&ziid-iat cJcpartty-cosr- ih:
Spaansche regeering reddeloos ve~
ren is, ofwel kent ze een gemak'—'
middel om het Spaansche Volkslrc
dank zij het bestaan van een inter
nationaal niet-inmengingspact, nog
beter te steunen dan dit tot nog toe
het geval was. Zoo ze denkt dat de
overwinning der nationalen niet neer
te keeren is, dan heeft ze toch de
schijn aan hare zijde, dat ze afzijdig
bleef en dan kan achteraf gemakke
lijker onderhandeld worden met de
nieuwe autoritaire regeering, die >zal
gevormd worden en die ze toch zal
noodig hebben met betrekking tot de
regeling van de Marokkaansche kwes
tie. In het tweede geval kan ze de
verontschuldiging van Sovjet-Rusland
gebruiken en aantoonen dat er een
onderscheid moet gemaakt worden
tusschen de regeering en de private
vereenigingen, die voort wapens zul
len blijven leveren al zullen die ook
wellicht verzonden worden als voed
sel, geneeskundige producten en wat
weet ik al. Och er zijn honderd en
een manieren om de wettelijkheid ie
ontduiken!
Zonder de toetreding van Duitsch
land en Italië heelt een niet-inmen-
gingsovereenkomst geen zin. Welnu
we hebben al lang kunnen voelen dat
die twee landen niet zullen aanslui
ten. Beteekent zulks dat die landen
hunne vorige tusschenkomst beken
nen en dat ze ook in de toekomst
hulp zullen leveren aan de nationa
len? Heel zeker! Duitschland en Ita
lië wenschen te zeer dat ook in Svanie
een totalitaire Staat zou tot stand ko
men.
DE WERELDOPINIE
Het is treffend hoe weinig tenslotte,
het Fransche niet-mmengingsvoorstel
de aandacht op zich getrokken heeft.
Wel heeft men een oogenblik, een
oogenblik van begoochelinggemeend
dat dit de meedoogenlooze burger
oorlog in Spanje spoediger zou heb
ben doen eindigen, maar nu toch is
men overtuigd dat het niet de minste
invloed zal hebben.
Als men de pers nagaat die niet
onder rechtstreeksche communisti
sche of socialistische invloed staat,
hier en in het buitenland, dan voelt
men dat de sympathie algemeen over
helt naar de nationalen hoe zeer
sommige bladen ook trachten objec
tief te zijn, door de leugenachtige
berichten van de beide kampen weer
te geven. De uitspattingen van het
communistieehe grauw gaan alle gren
zen te buiten en worden bevestigd
door de meest objectieve oorlogs- en
revolutie-reporters uit de verschillen
de landen van de wereld.
In Engeland, het democratische
land bij uitstek, waar men in den
beginne aan de zijde van regee
ring scheen te staan, is de sympathie
overgegaan naar het kamp van de
rebellen.
Neemt men echter een socialistisch
dag- of weekblad in de hand bij ons,
dan worden al de gruwelen, de kerk
en kloosterbranden, de priestermoor-
den, de heiligschennissen betiteld als
fantistische, ongelooflijke (inderdaad)
verhalen, die uitgedacht zijn om de
openbare opinie op te hitsen tegen
de Spaansche broeders. Deze worden
voorgesteld als de verdedigers van de
vrijheid en het internationale prole
tariaat en overal wordt aangedron
gen om geld in te' zamelen voor hen.
Het is alsof alleen de arbeiders aan
de zijde van de regeering staan, ter
wijl in het kamp van de rebellen niets
anders zouden te vinden zijn dan
bourgeois en kapitalisten. Een arbei
der die houdt aan zijn eigen huisje
die voorstander is van orde en die
geloovig is, is die naam niet waardig!
Wij beklagen de ongelukkigen van
weerszijden, zoowel de slachtoffers
van de slachting van Badajoz, als
deze die vielen onder communistische
handen, en we bidden opdat God
hunne zielen zou genadig zijn.
Verboden nadruk.) ROSKAM
GENERAAL FRANCO
een der iioofdbezieleis van clen natio
nalistische opstand in Spanje.
Hier laten wij nog een en ander volt
nopens de bijzonderste oorlogsgebeurte
nissen der laatste dagen.
In het Alcazar te Toledo zitten 1706
menschen. allen rebellen alsoek vrruv. n
en kinderen ongesloten en bi'-'en hird-
nekklgen weerstand aan de R"g~srirj«s-
troepen. Zij moeten zich in leven houden
met de paarden in het gebouw aanwezig
en die men slachten moet en met het va-
ter wordt uiterst zuinig omgegaan.
De stad Toiosa. nabij San Sebasöan,
werd door de rebellen incnom^n wa"r zij
een belangrijken oorlogsbuit hebben ge
maakt.
D° stad Badaioz, verdedisd door rrvie
militian-oi en troepen, werd na hririg
bombard-ment en straatgevechten inge
nomen d-er de rebellen. De straten lie
gen vol lijken die men onhoont on óe
kerkhoven en andere plaatsen en dan ver
brandt. Fen 1500 kommunisten die weer
stand hadden ge bod «n aan ds rebellen
werden gefusi'jeerd. Men onderzoekt de
mannen aan den schouder om na te gaan
of zij een geweer h°bben gebruikt of niet
en zoo ja worden zij terechtgesteld, oer
gansche groepen. De Marxisten hadden
eerst zelf leden van de recbhsche nartiien
vermoord en werden nu zelf gedood. Tal
van inwoners der stad waren reeds naar
Portugal gevlucht, waaronder ook de gou
verneur der stad.
De inname van Badajoz heeft de volle
dige verbinding kunnen verwezenlijken
der rebellentroepen die in Spanje operee-
ren.
De Madrileensche Regeering heeft ge
meld dat haar troepen een kolonne rebel
len die ter hulp snelde van Ovisdo ten
volle hebben verslagen.
De rebellen rukken op om Malaga te
bezetten en zijn op enkele kilometer der
stad genaderd. De rcode troepen gelegerd
in die stad hebben om versterkingen ge
seind.
Te Cordoba zouden ook talrijke kom
munisten zijn terechtgesteld.
Te Villabona, op 15 Km. van San Se
bastian, werd verwoed gevochten. E:u
pantserwagen der Regeéringstroepen werd
door de rebellen veroverd en de man
schappen ervan gedood. Uit wraak heb
ben de Marxisten dan enkele gijzelaars
die zij uit Toiosa hadden meegenomen,
terechtgesteld.
Te Estepona, nabij Malaga, werden hef
tige gevechten geleverd en gewonnen door
de rebellen.
Te Sevilla hebben de rebellen een groot
vaandeifeest gehouden. Groote geestdrift
heerschte in de stad.
Ds Regeeringskruiser Jaime Ikreeg
een. zware bom op hst dek van uit een re-
bellenvliegtuig, werd zeer erg toegetakeld
en moest allen strijd staken. Naar ander
berichten zou hij in den grond zijn ge
boord.
Twse treilers die visch aanbrachten
voor de rebellen werden door een regee-
ringsonderzseër tot zinken gebracht.
Uit Madrid werd het bericht tegenge
sproken dat de eerste-minister Giral ver
vangen werd door den Heer Prietro. Toch
zouden enkele ministers gevlucht zijii
naar Valencia.
De Regeringstroepen die genesteld zijn
te San S-ebasUan hebben gemeld dat de
wegen die naar de stad leiden ondermijnd
zijn en zullen opgeblazen wordsn zoo de
rebellen mochten vooruitgaan en dat ook.
de stad in de lucht zou geblazen zijn lie
ver dan dat de roode troepen zich zoutten
overgeven.
In die streek zouden de Regeeringstroe-
pen op de vlucht zijn geslagen.
Rebellenofficieren die zich op Portu-
geesch grondgebied bevonden werden aoor
roode militianen achtervolgd en gedood
waarna de moordenaars terug over de
grens trokken.
De rebeuen zouden verjaagd zijn uit
Posolango, gelegen bij de stad Cordova.
Spaansche Regeeringstroepsn drongen
op Portugeesch grondgebied maar werden
door de Portugeesche grenswachters ver
dreven.
Niettegenstaande de tegenstrijdige be
richten en den oorlog der radio-berich
ten, mag men stellig aannemen dat de re
bellen langzaam maar zeker vorderingen
maken in den strijd door hen aangebon
den tegen de Spaansche roode Regeering.
MARXISTISCH WERK IN SPANJE
Hier een trouwe weergave van een ziclitje genomen in de El Pinokerk te Bar
celona waar de rooden aan het werk zijn geweest. Alle beelden werden neerge-
haa'd en verbrijzeld wijl de kerk eveneens werd vernield. En zoo bijna in iedere
kerk van het rood gebied van Spanje vindt men zelfde vandalentooneeien terug.
GENERAAL CABANELLAS
het hoofd der voorïoopige regeering
der rebellen te Burgos.
Eerstc-Minister Giral verklaarde dat de
kommunisten den besten steun zijn voor
de Spaansche Regeering. Dit wil waar
schijnlijk zeggen dat de kommunisten er
heer en meester zijn te Madrid.
Generaal Franco heeft vlugschriften
doen uitstrooien boven Madrid waarin hij
verklaart dat de inwoners van Madrid be
drogen worden door de Spaansche roode
Regeering en haar valsche berichten.
De stad Irun zou den val nabij zijn.
Bij Ovi.do werd een rebellenvliegtuig
neergeschoten.
Zie vervolg op 2' blad.)
B is Purol. Deze verzacht en geneest
zonneslag, stukzitteu, schrijnen en
stukioopen van huid en voeten.
M Doos 4 en 7 ir. In alle Apotheken.
oLy,ttn.ksfflk.iir- ."-w., -v. r«isvr\r,rrrt
