1
OP
De Aktie van het Verbond V.O.S.
Brief der duitsche Bisschoppen
aan Rijkskanselier Hitier
IN HIT ROODE NOORDEN
Een Anti-Communistisch
Statenblok
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
Verzoening met de Kerk
Naar het Kangres van Mechelen
Naar de Betooging te Brussel
SpecÊsie Treins en Trams
WE ZENDEN ONS BLAD
INTERNATIONAAL OVERZICHT
De XVHe Ijzerbedevaart
en onze Filmactualiteiten
KERKWIJDING
De Gordon Bennett Be her
jONDAG 6 SEPTEMBER 1936
«DE HALLE»
Katholiek Weekblad van leper
Bureel:
I Boterstraat, 17, IEPER.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 19.— fr. g
I Belgiach Kongo 40.fr.
I Frankrijk 40.fr. jj
I Alle andere landen 60.fr.
g 3
[üMwiiiwiiiiiwiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiHiiiiiiiiiiiiiiiniini
BB—
WEEKBLAD: 35 CENTIEMEN
4' JAAR. N 36.
HALLE
^HIII!IIIHHJimiill!IIIIIH(IHIIII!lt!(IUUiill!liUUtiilllll!lili!lllll!1lilUUUUlifflg
F TARIEF VOOR BERICHTEN:
Drukker-Uitgever:
SANSEN-VANNESTE, Poperinge
Te!. Poperinge Nr 9
Poatcheckrekening Nr 155.70
H Kleine berichten per regel 1.fr. i
f§ Kleine b&richie. (minimum) 4.fr.
m - fr- toel. v. ber. m. adr. t. bur.
jg Rouwber. en Bedank, (min.) 7.fr. g
Te herbalen aankondigingeng
prijs op aanvraag.
H Annoncen zijn vooraf te betalen en
g moeten tegen den Woensdag avond §g
H ingezonden worden. Kleine be- g
jl richten tegen den Donderdag noen. g
ra
Naarmate den datum van het
Kongres nadert, stijgt het enthou
siasme. Men ondervindt wat een
machtige apostolaatsdrang er ten
allen kante bestaatmen weet hoe
dichter wij bij elkander staan om
eendrachtig samen te werken.
De vraagstukken die thans op
rijzen in het geweten der katholie
ken zijn uitgebreider en angstiger
dan ooit. Een nieuwe wereld wordt
opgebouwd, waarin de katholieken
een standpunt moeten innemen. Ze
dienen malkaar te raadplegen op
dat hun krachtinspanningen ge
lijkloopend wezen, opdat ze mal-
DAGORDE
kaar zouden aanvullen en verme
nigvuldigen in plaats van malkaar
tegen te spreken en hun krachten
te verdeelen en te vernietigen.
Eenheid is de bron van kracht
en overwinning. Met klem zegt de
Heilige Vader tot alle katholieken
Voor alles, na alles, boven alles,
ten koste van eiken prijs: eenheid,
eenheid, eenheid! t>
Dat is de bestaansreden van het
6® Kongres van Mechelen op 10,
11 en 12 September met zijn mas-
sabetooging te Brussel op 13 Sep
tember.
TE MECHELEN:
SECTIE «OPENBAAR LEVEN».
Met bijzondere aandacht wordt uitge-
ïbn naar het programma der Sectie
Ooenbaar Leven» van het Congres van
Mechelen. Immers voor eenieder is het
duidelijk welk inzond-erlijke beteekenls in
deze troebele tijden dient gehecht aan de
ze afdeeling waarvan het voorzitterschap
werd toevertrouwd aan den Heer Profes
sor P. Thysbaert en waarvan de Heer P.
W. Seeers. Renais«ancelaan. 14, Brus
sel bet Secretariaat waarneemt.
E°n kort overzicht van het programma
volstaat om een kijkie te geven over de
veelvuldige leerstof die wordt behandeld:
DONDERDAG 10 SEPTEMBER:
Kerk en Staat, door Kan. Van Hove,
Hcv'seraar, Leuven.
S De Katholieken en het Partijwezen,
h"' Dr E. Rubbens, Minister van Kolo
niën.
VRIJDAG 11 SEPTEMBER:
3 De vrouw in het politieke l°ven, door
Mevr. L»mbotte, Schenen te Merksem.
4. De Kerk en het Internationale Leven,
doer Pater De Rooy O. P., Hoogleeraar te
Some.
5. België tegenover de Internationale
vraagstukken, door Dr Van Goethem,
Hoogleraar, Leuven.
6. De jeugd ln het politieke leven, door
M. P. Meeuwissen, Ingenieur.
7. Politiek en Cultuur, door Dr. De Bruy-
t Hoogleeraar, Gent.
8. Staatsburgerlijke Opvoeding, dcor Mr.
It: Schrijver, Minister van Binnenland-
sche Zaken.
ZATERDAG 12 SEPTEMBER:
5. Standsorganisatie en Volksgemeen
schap. door M. P. W. Ssgsrs, Lie. Soc. en
Pol Wet,
18.'Nieuwe th-eoriën over Staatsvorm,
c'jor P. Beeckman.
11. Over Staatshervorming, door M. R.
Van de Putte, Hoogleeraar te Leuven.
Bovenstaand programma kan ongetwij
feld in breeden kring belangstelling ver
trekken en zal bijdragen tot het succes
van het VI' Katholiek Congres van Me
chelen.
TE BRUSSEL*
ZONDAG 13 SEPTEMBER
Op de hoogvlakte van Koekelbergï
Te 10 uur: Pontificale Hoogmis, met de
medewerking van het St Romibóutskoor,
oruder de leiding van Kan. Van Nuffel en
het Harmonie-Orkest, onder leiding van
M. Prévost.
1) Eeresaluut voor trompetten.
2) Marsch uit «Saül» voor orkest, Haen-
del.
3) Fantasia en fuga ln do klein, J. S.
Bach.
4) Missa brevisin Gregoriaansch.
onder de leiding van den E. P. Dom Jozef
Kreps.
51 Aan het Offertorium Ave Maria
E. Tinei.
6) Sanctus, Benedictus uit de mis Ave
Maris Stella voor 4 gem. stem. a. capella,
van Josquin Després.
7) Na d'e Mis. psalm Dominus regna-
vitvoor 4 cem. stem, en orkest van
Kan. Van Nuffel.
81 Alleluia uit de «Messias», voor or
kest, Haendel.
Te 14 uur op het Heysel-Stadion:
1) Scenisch spel «Credo», van Z. E. P.
Boon, C.SS.R., muziekpartituur van Arth.
Meulemans, uitgevoerd door de koren van
het Mariaspelvan Halle, onder de lei
ding van den toondichter.
2) A. Psalm Voce Meavoor 8 ge
mengde stemmen en orkest, van Kan. Van
Nuffel.
B. Psalm «Dominus regnavitvoor 4
tot 6 gemengde stemmen met orkest, van
Kan. Van Nuffel.
3) Rede van Zijne Eminentie Kardinaal
Van Roey.
4) Acclamationesvoor 6 gemengde
stemmen, van Kan. Van Nuffel.
5) Credo I (gregoriaansch) te zingen
door al de congresleden.
6) Eeresaluut voor trompetten, van Ar
thur Meulemans.
HERDENKING SALBUM
Schrijft van nu af aan in op het offi
cieel herdenikingsalbum van het Katholiek
Congres van Mechelen. Prachtige verza
meling van 48 bladzijden heliogravuur,
'teksten en fotos, formaat 24x31 met om
slag; 15 fr. franco op postch. 132.34 (Sado).
Wel vermelden Album van het Congres
van Mechelen». Op Japansch papier,
genummerd, bijzondere uitgave: 25 fr.
franco. Fransche en Vlaamsche uitgave.
Trein 35
AD1NKERKE-TIELT-GENT-JETTE
Heen Terug
Adiukerke-De Pauue V. 0.10 A. 22.26
Veurne 6.16 22. IS
Avcxapclle 6.24 22.11
Uostkerke 6.22 22.03
kausKtrKe 6.3S 21.57
lhksmuide 6.44 21.51
l-.cacn 6.50 21.46
karren 6.57 21.39
handzame 7.03 21.33
hortemark 7.1S 21.27
l.icntervé»de 7.00 21.19
kortekeer 7.26 21.10
rnlooie-Koolskamp 7.32 21.04
l'ittem 7.39 20.57
ïifit 7.49 20.49
Aarzele 7.58 20.41
(iramment 8.04 20.35
Gent 8.38 20.12
Jute A. 9.31 V. 17.34
Trein 36
NiEUWPOORT-DIKSMUiDE
Heen
Nieuwpoort V. 6.01
kamskapelle 6.09
kerwjze 6.16
kaaskerke 6.25
Diksmuide A. 6.30
Terug
A. 22 25
22.19
22.12
22.05
V. 22.00
Trein 37
ROESELARE-BRUSSEL-ZUID
Heen
Terug
Koeseiare
V. 6.14
A. 21.12
KuinueKe
6.20
21.06
Legem
b.29
20.67
higc.munster 6.34
20.52
Lmuetede
6.41
20.45
rnuie
6.49
20.37
r.or «rijk
7.02
20.27
brussei-Z.
A. 8.31
V. 18.31
Verbinding met speciale autobussen uit
tn naar Moorslede.
Trein 38
T'OBluIHGE-IEPER-BRUSSEL-ZUID
Heen Terug
Poperinge V. 5.44 A. 21.52
Brandhoek 5.51 21.45
laniertmge 5.56 21.39
leper 6.02 21.33
brussel-Z. A.8.17 V. 18.50
Trein 39
IEPER-MEEN EN-BRUSSEL-ZUID
Heen Terug
leper V.0.13 A. 22.02
Zinebeke 6.19 21.55
Hoiiebeke 6.25 21.49
lioutem b.óO 21.44
Komen 6.37 21.37
\.ernk 6.44 21.30
Meenen 6.52 21.22
\\evelgcm 7.00 21.14
Bissegem 7.05 21.10
Brussei-Z. A. 8.47 V. 18.58
De Kongressisten van leper nemen
Trein 38.
<Ukia£se«ftaz«miMi.iaKa!i«a:BaöiaflB
"1 Belgie, van nu tot einde jaar, aan wie
Cr'i zendt in poztzegel» of stort op post-
'heckrekening 155.70 van V. Sansen-Van-
"«ite, Drukker, Poperinge, de som van
6,40 FRANK.
Voor het Buitenland zende men ons per
"'«nationaal Postmandaat:
Uit Frankrijk: 13,60 fr.
Lijn 63
Gewone Trein 3297 en Speciale
Trein 35 A, welke aansluiting ge
ven met Speciale Trein 35 A t»
KORTEMARK
Heen
Boezinge V. 6.02
Laiigemark 6.10
Poelkapelle 6.16
Westroozebeke 6.22
Sta den 6.30
St-Jozef 6.37
Kortemark 6.42
Lijn 63
Gewone Trein 3293, welke aansluiting
geeft met Speciale Trein Nr 33 te
OOSTENDE
Wijncndale
Ichtegem
Eernegem
Moere
Gistel
Snaaskerke
Steene
Oostende
Heen
V. 6.01
6.07
6.12
6.16
6.21
6.26
6.32
A. 6.37
Terug
A. 21.38
21.31
21.25
21.21
21.16
21.11
21.05
V. 21.00
Lijn 66
Gewone Treinen 3208 en 3217 (vrelke
zullen wachten naar de aankomst van
den Specialen Trein) die aansluiting
geven met Speciale Trein Nr 35 te
LICHTERVELDE
Heen Terug
St-Michiel V. 6.22
Loppem 6.27 A. 21.36
Zedelgem 6.33 21.29
Veldegein 6.37
Torhout 6.49 21.16
Lichtervelde A. 6.56 V. 21.09
«o>—
BIJZONDERE TRAM
ROESBRUGGE-POPERINGE en terug.
Een bijzondere tram vertrekkend 's mor
gens rond 5 uur uit Roesbrugge, langs
Proven, Watou, Sint Jan ter Biezen zal
te Poperinge aansluiting geven met den
specialen trein vertrekkend te 5.44,
's Avonds "insgelijks zal een speciale
tram de terugkeer verzekeren.
Ministerie van Landsverdediging".
BERICHT AAN
DE UITGESTELDE MILITIENS
De Minister van Landsverdediging her
innert aan de uitgestelde miliciens dat zij
die met de klasse 1937 wenschen te die
nen, vóór 16 September 1936 van het uit
stel moeten afzien en zich daartoe tot hun
arrondissementscommissaris wenden.
IBBBBBBflBBBflBBilliaBBaMBdBBSS
LEENING DER
VERWOESTE GEWESTEN 1921
Trekking van 1 September 1936
R. 89520 Nr 5 wint 250.000 fr.
R. 167401 Nr 10 wint 100.000 fr.
R. 91284 Nr 16 wint 50.000 fr.
R. 167401 Nr 9 wint 50.000 fr.
R. 89520 Nr 17 wint 50.000 fr.
Dc andere obligaties der hierboven ver
melde reeksen, evenals de obligaties der
reeksen 168040 en 183205 zijn uitbetaalbaar
niet 259 frank.
HET COMMUNISTISCH GEVAAR
Er is geen gevaar dat zoo wezenlijk
is als de dreigende bolsjeviseering van
de democratische landen. Buiten Ita
lië. Duitschland. Portugal en Turkije
zijn alle Euroveesche landen eraan
blootgesteld. Het lot van Spanje ligt
alle volksleiders ter harte, en meer en
meer wordt naar middelen gezocht
om de communistische vooruitgang te
remmen. Volkeren en individuen zijn
aangetast door de ziektekiemen van
deze besmettelijke epidemie. Alleen
radicale, doortastende geneesmiddelen
kunnen aan de verspreiding ervan een
einde stellen. Een onmiddellijke actie
dient ingesteld!
Eerst en vooral op nationaal terrein
Is het hoog tijd dat in alle landen
een concentratie tot stand komt van
alle groepen en individuen die anti-
comm.unistisch gezind zijn. Doch hier
gaat het niet om een oprichting var
studiecomités die het gevaar sullen
hestudeeren, vergaderingen zullen be
leggen en moties stemmen. Dat alles
kan wel invloed hebben in aewone
omstandigheden voor minder belang
rijke problemen. Hier gaat het om
alles of niets. To be or not to be,
that's the QuestionHet gevaar ken
nen ice. We zijn er bewust van. Een
organisatie dient geschapen die door
dringt tot in de fijnst vezelen van het
gemeenschapsleven. Groote geldelijke
offers moeten door iedereen kunnen
gebracht worden ten einde die orga
nisatie werkeliik grootsch in te rich
ten en de werkmenschen aan de el
lende te onttrekken. De vertwiifeling
heeft er velen in de armen van een
valsch beloftevol communisme gewor
pen. Radicale hulpbediening kan er
nog velen terugbrengen.
EEN SAMENKOMST
HITLER-MUSSOLINI
Ook op internationaal gebied wordt
het hoog tijd dat het communisme
bestreden wordt. Hier gaat van zelf
onze gedachte naar de rechts georien-
teerde landen zooals Italië en Duitsch
land. Zij hebben het binnenland ge
zuiverd van de communistische be
smetting. Door hun prestige, hun zin
voor orde en door de werkelijke wel
vaart die zij aan hunne onderhoori-
gen brengen kunnen zij de groote
volksmassas bewust maken van de
verkeerdheden van de communistische
dwaaltheorie. Doch er is nu reeds
meer noodig dan prestige. Tegenover
de bedreiging van het enorme Sovjet-
Russische leger dat eens door de Ko
mintern zat gebruikt worden als mid
del ter verovering van de geheele
wereld om het bolsjevisme overal te
vestigen, moeten die totalitaire Sta
ten een tegengewicht vormen, of lie
ver een dam die de nog ongeorgani
seerde landen van West-Europa moet
beschermen.
En zoo krijgen we ook binnen kort
een anti-communistisch Statenblok.
Er is sprake van een bezoek van Mus
solini aan Hitler in de eerst komende
weken. Dit zou een antwoord zijn op
het bezoek destijds (in 1934) door
Hitier gebracht aan den Duce te Ve-
netië. Mussolini zou van de gelegen
heid gebruik maken om de Führer te
bedanken voor de onzijdigheid die hij
in acht genomen heeft tijdens de pe
riode der sancties. Doch nu reeds ver
wacht men dat er besprekingen van
veel gewichtigeren aard zouden ge
voerd worden. Juist het tot stand
brengen van ee: anti-communistisch
Statenblok zou het hoofddoel van de
bijeenkomst zijn. Het is de Duitsch-
Oostenrijksche overeenkomst van 11
Juli 1.1. die de laatste wrijvingspunten
tusschen beide machtige Staten heeft
uit den weg geruimd. Nu schijnt de
tijd gekomen om samen te werken
tegen de gemeenschappelijke vijand:
Sovjet-Rusland. Tot het anti-com
munistisch blok zouden dan verder
toetreden: Oostenrijk, Hongarije, Po
len en wellicht Bulgarije.
HET BEZOEK VAN REGENT HORTY
AAN HITLER
Het is ook in het licht van boven
staande beschouwingen dat het be
zoek van den Hongaarschen Regent
Horty aan Hitier moet besproken wor
den. Hongarije heeft kort na den
oorlog het experiment van een Sovjet-
Republiek meegemaakt en het heeft
niet de minste lust om er een her
haling van te beleven. Het is een land
dat door het Verdrag van Trianon los
gerukt werd uit het verband van het
vooroorlogsche Oostenrijksch - Hon-
gaarsch Keizerrijk. Het kreeg zijn
zelfstandigheid, maar ten koste van
een groot deel van zijn natuurlijk
grondgebied en van zijn natuurlijke
bevolking. Tezelfdertijd werd de sterk
te van zijn leger vastgesteld op een
bepaald maximum. Hongarije wenscht
thans evenals Duitschland en Oosten-
'ik de algemeene dienstplicht weder
'in te voeren en waarschiinliik heeft
Reaent Horty tijdens zijn bezoek aan
Hitier getracht, hiervoor de zedelijke
steun van Duitschland te verkrijgen.
Meteen zal ook wel het ontwerp van
het anti - communistisch Statenblok
aangeraakt zijn geworden.
DE ANDERE CENTRAAL-
EUROPEESCHE LANDEN
Het is treffend hoe meer en meer.
tengevolge van het stellen van de
anti-these 'communisme-fasclsme de
verhoudingen veranderen in Centraal-
Europa en ln den Balkan. Vóór een
paar jaar stond geheel Centr aal-Euro
pa. en den Balkanblok onder de voog
dij van Frankriik. Enkele jaren vroe
ger was ook Polen een Franschbe-
vriend land. Naarmate de Duitsche
heropstanding vordert valt het eene
land na het andere van Frankrijk af.
Biizonderlijk se iert het afsluiten van
het Fransch-Russisch militair accoord
is het wantrouwen tegen Frankrijk
snel aangegroeid. Oostenrijk en Hon
garije zijn eerst tot Italië en daarna
tot Duitschland genaderd. Onder den
invloed van Becfc, Minister van Bui-
tenlandsche Zaken van Polen, die
aanstuurde op het onttrekken van de
kleine landen aan den invloed van
de groote mogendheden, heeft Yougo-
Slavie zijn F.anscligezinde politiek
laten varen. Het vertoont zelfs nei
ging in den laatsten tijd om toena
dering te zoeken met Duitschland.
Daardoor is zelfs het bestaan van de
Kleine Entente bedreigd geworden.
Eindelijk schijnt nu ook de vrees voor
hef cominun^K'c stilaan de boven
hand genomen le hebbenTitulesco
die Minister van Buitenlandsche Za
ken voor het leven scheen te zijn is
thans uit de regeering gestooten. Een
nieuw kabinet werd gevormd en al
hoewel dat door het nieuw bewind
verzekerd werd dat niet sterk zal af
geweken worden van het programma
van de vorige regeering, toch blijkt
deze veel meer rechtsgezind te zijn
en zich niet geneigd te toonen tot
concessies tegenover de communisten.
In Griekenland werd de communis
tische agitatie gesmoord door de in
voering van een militaire dictatuur.
Zoo blijkt Centraal en Oost-Europa
steeds meer en meer het communisme
den rug toe te keeren. Mogen wij ons
ook aan een dergelijke ommekeer ver
wachten bij ons. Heel zeker arbeiders
die wel het gev.atigde socialisme maar
niet het communisme genegen zijn
worden bewust dat het socialisme vol
ledig naar het communisme leidt en
maken thans rechtsomkeer. Trouwens
reeds de laatste verkiezingen brach
ten hiervan het bewijs. Als ook Frank
rijk wellicht het communisme zal af-
stooten zal het proces nog bespoedigd
worden. En het is niet onwaarschijn
lijk dat binnen kort in Frankrijk de
reactie losbarst. Het is meer gebeurd
in de geschiedenis van Frankrijk dat
het Fransche volk van het eene uiter
ste in het andere viel.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
iBifc^fiuaaaaaBBBBBBKBaBaaBaaBB
Met onverdroten ijver zet het Verbond
V. O. S. zijn actie voort voor Los van
Frankrijkvoor een politiek van vrij
willige neutraliteit, tegen verlenging van
diensttijd.
Dezen zomer werden reeds welgeslaagde
betoogingen gehouden te St Niklaas, te
Dendermonde, te Leisele, enz.
Op 23 Augutus 11. was gansch het
Vlaamsche voik getuige van het indruk
wekkend Vredesaefilee van het Verbond
V. O. S. aan den voet van den IJzertoren
te Diksmuide.
Deze maand wordt het zomerseizoen
besloten door volgende drie provinciale
betoogingen:
Op 13 SEPTEMBER te IEPER,
Op 20 SEPTEMBER te WETTEREN,
Op 23 SEPTEMBER te ASSCHE.
ïflBsIBBlIBBBBBBflllifdliiaBBflBi
Niet alleen de afdeelingen V. O. S. -
B. V. O. S. en V. V. O. S, dienen aan deze
vredesoetooging deel te nemen, maar alle
Vlaamsche en antimilitaristiscne personen
en groepeeringen worden verzocht er zich
bij aan te sluiten.
In deze tijden van omwenteling en oor-
iogsoedreiging dient het Vlaamsche voik
duidelijk en kraentdadig uiting te geven
aan zijn eisch, die geouteid suaat in het
IJzermonument te Diksmuide; GEEN
OORLOG MEER.
P. S. Wie nadere inlichtingen ver
langt over het Veroond V. O. S. en zijn
werking, kan zich wenden tot het Hooid-
secretariaat, Em. Jacqmainlaan, 37, Brus
sel.
LEGEROEFENINGEN IN ITALIË
De Italiaansche legeroverheid woent de groote legeroefeningen bij. Van links naar
rechts: Maarschalk Badoglio, Maarschalk Balbo en Generaal Toruzzi.
Teder Jaar vergaderen de Duitsche bis
schoppen in conferentie in de stad Fulda.
Op die vergadering wordt den toestand
van de Katholieke Kerk in Duitschland
besproken, en gewoonlijk een herderlijk
schrijven opgesteld dat dan on een be-
oaalden Zondag In al de katholieken ker
ken en kapellen van het Duitsche PJ'k
afgelezen wordt. Ook dit jaar kwamen de
Duitsche bisschoppen te Fulda samen en
stelden ze een herderlijk schrijven op dat
op Zondag 30 Augustus in gansch Duitsch
land aan de katholieken van den predik
stoel af, voorgelezen werd.
Dit laatste herderlijk schrijven is zeer
belangwekkend en mag voorzeker aan de
aandacht onzer lezers niet ontgaan.
Tn feite zijn er vooral twee punten ln
behandeld.
In het eerste deel wordt gewezen op de
bedTeiging van het communisme en het
bolchevlsme, die met dulvelsche doelbe
wustheid en volharding er naar streven
zoowel vanuit het Oosten als vanuit het
Westen, op te drineen tegen Duitschland
als zijnde het hart van Europa en wordt
de les Betrokken die zich opdringt uit de
gruwelijke gebeurtenissen in Spanje.
Wat in Spanje thans geschiedt, schrij
ven o. m. de Duitsche bisschoppen, moet
aan allen die prijs stellen op een objectief
oordeel, toch zeker de oogen openen. Het
bolchevlsme erkent Juist in de Katholieke
Kerk. in haar geesteliIkheid en in haar
religieuse orden, zijn meest onverzoenlijke
en sterkste tegenstanders. Vandaar de
haat en de wil om deze te vernietigen,
zelfs door middel van de meest bloedige
vervolging. Iedereen die dit. overweegt,
moet onze Kerk, onze priesters en kloos
terlingen in een geheel ander licht bezien
dan zij door bepaalde schijnwerpers in de
afgeloopen maanden in Duitschland be
licht zijn».
De bisschoppen gaan dan verder en zeg
gen tot de nationaal-socialisten:
Als de communisten ons, katholieken,
aanzien als hunne heftigste tegenstanders,
waarom blijft gij dan. Duitsche nationaal-
socialisten, ons. katholieken, steeds be
strijden? Waarom blijft gij in Duitsch
land en bij ons volk de invloedssfeer van
het christendom en van de Kerk steeds
meer inperken; waarom laat gij haar ten
slotte slechts bestaan binnen het kerkge
bouw? Gij, Duitsche Staat, hebt er belang
bij dat wij. katholieken, bes"hikken over
bewegingsmogelijkheid en v-""--<d, omdat
wij toch het meest ge«cbil-f om de
geestelüke invloed van het t '-hevisme
onmogelilk té maken.
Immers, niet door piferli<k geweld
alleen wordt het communisme in zijn
dienste grondslagen getroffen en overwon
nen. maar vooral door de geestelijke op
standing van Europa en van ons vader
land in het geloof aan Jezus-Obristus en
door toenadering tot zijn Kerk...
Als men niet op godsdienst'" geb'ed
een omwenteling weet af te weren, dan
wordt ook de deur geopend voor e=u revo
lutie op politiek en economisch ter
rein...
In het tweede deel van den herderlij
ken brief gaan de bisschoppen dan ver
der; gezien dit alles, kunnen wij niet be-
griioen dat men onze katholieke vereeni-
gingen, in hun zegenriike werkzaamheid
steeds meer hinderpalen in den weg legt,
zoodat haar voortbestaan zelfs twijfelach
tig is. Wii kunnen het niet begri jpen dat
men de leden van confessionneele kerke
lijke organisaties, tot zelfs van een meis
jes-congregatie toe, het lidmaatschap
van 'n staatsorganisatie verbiedt, dat men
er zelfs mee dreigt om brave huisvaders
en hun gezinsleden van het dageli.iksch
brood te berooven, wanneer zij de betrek
kingen die zij totnogtoe met de katholieke
organisaties onderhielden, niet wilden
verbreken
De Duitsche bisschoppen herhalen
meermalen: «Wij kunnen het niet be
grijpen en klagen verder tal van ver
schillende zijden de kerkvervolging aan
Dit tweede deel is een felle aanklacht
tegen het huldig regiem ln Duitschland.
En het slot van het bisschoppelijk
schrijven luidt aldus:
Herstel zoo vlug mogelijk den gods
dienstvrede, die toch over drie jaar dcor
het concordaat gewaarborgd werd en leg
aldus de grondslag voor de Duitsche een
heid en de krachtige eensgezindheid om
ons volk te versterken voor de groote taak
die het in de toekomst te vervullen
heeft
Dit herderlijk schrijven heeft In natio-
naal-sccialistische kringen een goeden
indruk gemaakt.
In tegenstelling met haar gewoonte,
kondigt de Nationalzeitungte Essen,
een orgaan van Goering, groote uittreksels
af uit het schrijven en legt den nadruk op
karakteristieke passages. Het blad zegt
over het schrijven, dat dit het beste be
wijs is, dat de houding van de nationaal-
socialisten ten aanzien van de Katholieke
Kerk is gewijzigd. Deze periode volgt op
een tijdperk van politieken strijd en zelfs
vervolging.
Hitier zelf heeft den brief gunstig ont
vangen en zou bevel gegeven hebben alle
politieke processen tegen katholieken stop
te zetten.
Ook redenen van buitenlandschen po
litieken aard zouden oorzaak zijn van de
ze gewijzigde houding ten aanzien van de
katholieken.
Naar men verzekert heeft Mussolini de
aandacht van den Leider er op gevestigd,
dat het officieele anti-katholicisme nood
lottig is en Hitier zou reeds verzekeringen
hebben gegeven in deze richting voor het
afsluiten van het Duitsch-Oostenrijksche
aceoord van 11 Juli 11. Tenslotte hebben ook
de anti-bolsjewistische verklaringen van
het Vaticaan ten aanzien van Spanje, te
Berlijn een diepen indruk gemaakt.
De brief van de bisschoppen en de
maatregelen van den Leider zouden het
einde beteekenen van den Kulturkampf
welke in Duitschland heerscht sedert het
aan het bewind komen van het nationaal-
socialisme.
IEBE9BBBÜSBB8BBBBBBSlKBBBBBBBB9IBBBBB9BBEBBEBBBBBEI9ÏBBSiSS9>
i.
De roode driehoek Rijsel-Robaais-
Toerkonje was buitengewoon kalm in
de periode van betaalde verlofda
gen, tot groote ergernis natuurlijk
van alle handeldrij venden. Het zal
inderdaad niemand verbazen dat de
meeste arbeiders de wijk naar Vlaan
deren namen, waar ze ten minste
goedkoop en prettige vakantie kun
nen doorbrengen, spijts veie pogin
gen die van hoogernand aangewend
werden om de verlofgangers op eigen
bodem te nouden kon men in vrij
wel ïeuere straat inschrijven voor ae
dageujusene autoritten naar De Pan
ne, oostenae tot Blankenberge toe.
Niemand kan het aen Franscne ar
beiders euvel neineu aat ze hun be
taald verlof elders uoororengen, maar
voor het Nooraen, voor net nijverige
Noorden is het alleszins een B
lige klap. Ontzettende soim.. i._
men aldus den weg naar liet u ui ten-
land, en voor stiel doeners is het an- I
ders ai niet buitengewoon uitei es-
sant, zoodat velen nu eenvoudig weg
ook vakantie mochten nemen, maar
voor hen een gedwongen vaKanue,
zonder soldij. Dat betaald verlof heelt
trouwens nog aanleiding gegeven tot
kleine, huiselijke dramas.
Zoo hoorden we van een nijveraar
dat hij verplicht geweest was een
aanzienlijke som te leenen om zijn
personeel vooruit te kunnen betalen.
Hij had aldus 54.000 fr. opgehaald om
zijii werklieden 8 dagen betaald ver
lof te geven, en had tevens de ver
plichting aangegaan eenzelfde be
drag te storten bij hun terugkeer,
anders zou zijn personeel in staking
gaan. Feitelijk moest hij 162.000 fr.
aan loon storten vooraleer zelf een
cent te kunnen oprapen.
Het betaald verlof is een prettige
verbetering voor de werküeden, die
nu ten minste, net als de eerste de
beste kapitalist, enkele dagen vrij van
zorgen kunnen genieten. Het doet
echter vrij onbehaaglijk aan dat naar
de modaliteiten niet eens omgezien
wordt. Den patroon wordt eenvoudig
het mes op de keel gezet. Een beetje
meer verstandhouding tusschen werk
gevers en werknemers zou volstrekt
niet schaden.
Om dergelijke kleinigheden be
kommert zich het Volksfront niet.
Indien het erin slaagt de reusach
tige werkmassas achter zich te krij
gen is het voldoende. De kommunis-
ten zullen wel voor de rest zorgen.
Het is inderdaad onbegrijpelijk dat
men in het Noorden, zooals overal
trouwens, het werkelijke doel van het
konimunisme uit het oog verliest.
Het Volksfront in Frankrijk groe
peert toch op zijn minst communis
ten, socialisten en radikalen. En de
radikalen waren toch hoofdzakelijk
kleine handelslui, cafébazen, rente-
nierkes en dergelijke burgerij. Welnu,
hoe paradoksaal het ook klinken mo
ge de grootste propagandisten voor
het Volksfront zijn de kommunisten.
Zij geven den toon aan, de anderen
volgen. En al die brave radikalen die
zelfvoldaan hun aperitief nemen
's voormiddags en 's avonds een uit
stapje wagen met hun Renaultje of
hun Citroën laten zich doen.
Loopt eens even een kijkje nemen
rond het station of aan de place du
théatre te Rijsel, en daar kunt ge u
overtuigen van de groote populariteit
van het Volksfront, bij menschen
waar ge het nu juist niet verwachten
zult.
Psychologisch is het wel begrijpe
lijk. Er is immers altijd een heele
klasse klim-burgerlijke menschen die
zich heusch om de problemen van den
tijd niet bekommeren en eenvoudig
meedoen met de regeeringsmeerder-
heid, ze weze nu van rechts of van
links. Daarbij moet ook gezegd wor
den dat de deflatie-politiek van de
vroegere regeeringen de arbeidende
klasse stelselmatig verarmd heeft en
de duurte tot aan de spits dreef met
het nardnekkig vastklampen aan de
goudpariteit van den frank.
Maar is men nu van het eene uiter
ste in het andere niet gevallen? Het
paradijs op aarde minimum werk
voor maximum loonzijn slag
woorden die door propagandisten in
comfortabele koffiehuizen uitgeba
zuind worden. Het zijn trouwens al
tijd kommunisten die den toon aan
geven. Met dergelijke onverantwoorde
leuzen heeft men bij de werkersmas-
sas immer sukses. Men kan zich al
leen afvragen welke ten slotte het
uiteindelijk resultaat zijn zal.
Het is duidelijk genoeg dat de jong
ste sociale hervormingen en verbete
ringen siechts tijdelijk sussend kun
nen inwerken. Straks worden nieuwe
hervormingen afgedwongen, altijd on
der de leuze het paradijs op aarde
En wie zou hieraan geen gehoor ge
ven, die dag in dag uit hard werken
moet om een karige brok brood te
verdienen. Het is een verleidelijke in
zet voor de arbeidersmassa, die stil
aan meegesleurd wordt in de neve
lige kommunAtische toekoinstdroo-
men, maar lie: ioopt fataal uit op een
bolcheviseerii-g v„n het land, want
ten slotte kan ae patroon niet meer
toegeven. Dan komt het tot sociale
konflikten met de sovjets tot eindre
sultaat.
Op dit oogenblik worden de sociale
kwesties op zak gestoken omdat de
politieke horizont veel zorgen baart.
De kommunisten beter dan wie ook
beseffen dat het lot van Europa in
de toekomst van het bolchevisme in
Spanje uitgevochten wordt, zij het
dan ook door een afschuwelijke broe
dermoord. Daarom hebben hun pro
pagandisten het thans hoofdzakelijk
over het antifascistisch front waar
over we straks uitweiden.
In de veronderstelling nu dat de
internationale politiek rustig weze of
genadig voor de Volksfronten, mag
men zich toch afvragen of de bolche-
viseering van hun land dan zoo voor-
deelig wezen zou voor de Fransche
arbeiders. Feitelijk wordt deze vraag
niet eens gesteld. En wie zal het den
arbeiders kwalijk nemen wanneer ze
de leiders volgen die hen in een om
mekeer 20 a 30 meer loon geven, de
40 uren week en 14 dagen betaald
£LF* ZIE VLRVC'LG HIUT1NÉVZK3.
Voor onze Brusselsche filmjournals
die zich actualités noemen, is Vlaande
ren nog altijd een vreemd land. In geen
enkel filmjournal is één meter film over
de grootsche 17' Ijzerbedevaart te vinden!
En het is niet dat de Brusselsche fi'mpers
het niet wist. Op 12 Augustus dus elf
dagen vóór de Bedevaart, schreef het Be-
devaartsekretariaat nog persoonlijk aan de
drie groote actualiteltsfirmas te Bru'sel,
om hun attent te maken op de grootsche
gebeurtenis en hun alle hulp toe te zeggen
voor eene gebeurlijke opname. De eene
firma antwoordde heel flegmatiek dat zi]
instructies vroeg te... Parijs; de andere
dat ze «elders» benomen was... (voorze
ker te Dinant bii 't monument van de Fu
rore Teutonlca?!)
Wat wordt Vlaanderen toch prachtig
bediend voor ziin Vlaamsche enten!..,
Want in onze Vlaamsche cinemas ziet
men nooit of heel uitzonderlijk, zelfs reen
paar meter echte Vlaamsche filmreporta-
ge. Zoolang Brussel dat in handen houdt
komt er niets van in huis en cinema
uitbaters, zoowel als publiek zijn lam en
laks en reageeren niet of bitter weinig op
zulk een ellendigen toestand. Wel zullen
zij achteraf eens zuchten, maar zoolang
het daarbij blijft komt er niets van in
huis. Het publiek zou algemeen en weken
lang schriftelijk bij de cineman'tbaters
moeten eischen en protesteeren. Die zul
len het dan wel voortzeggen en de klach
ten overmaken.
Meer dan ooit moet uw leuze zijnf
geen Vlaamsche actualiteiten, geen cen
ten
En nu voor de 17' Ijzerbedevaart! Deze
werd door de zorgen van het Bedevaart-
kom'telt op bijzondere wüze opgenomen.
De film, die eene 460 meter lengte heeft,
geeft een trouw beeld van gansch het ver-
loon der plechtigheid. Een weelde voor oog
en geest! Indrukwekkend en grootsch.
De film is onmiddellijk beschikbaar. Wie
zal de eer hebben hem eerst af te rollen?
En wie volgt daarna?
Aan U, Bedevaarders, van uw cinema
houder té eischen dat hij TTW gehenrtenls
(die ook heel Vlaanderen beroerde) in uw
cinema on het witte scherm brenge.
Alle inlichtingen on het Sekretariaat der
«Bedevaart naar de Graven van den
IJzer», Maria Doolae^hestraat, 35b, Diks
muide. Telefoon Nr 240.
IflaflaflaSBBBSBBSBBaSBaaBBEBBK
TE JONKERSHOVE
Op Donderdag 17 September, zal ros
dorp de eer hebben Monseigneur den Bis
schop te mogen ontvangen, die onze pa
rochiekerk zal komen plechtig toewijden.
Die schoone plechtigheid zal beginnen
's morgens cm 9 uur. 't Is wel te hopen
dat de talrijke Jonkershovenaars, die weg
zijn naar den hommelpluk, dien dag zul
len weer thuis zijn.
MBBaBBBBEBBassaBBSEBBBBaBü'^
TIEN BALLONS. WAARONDER TWEE
BELGISCHE, ZIJN VERTROKKEN
Zondag namiddag hadden te Warschau
de vertrekken plaats van de ballons, die
deelnemen aan den Gcrdon-Bennettbe-
ker, in volgende orde:
1. «Maurice Mallet» (Frankrijk). Lood
sen Dollfus en Jacquet.
2. (14 De Abril» iSpanje). Locdsan:
Nunez en Roche.
3. Belgica(België). Lcods'n- De-
muyter en Hofmar.s.
4. Sachsen(Duitschlar.d). Loodsen:
Bertram en Schubert.
5. «Zurich» (Zwitserland). Loodcen:
Tilger.kamp en Bch'c.
6. Warszawa II» (Polen). Loodsen:
Hynck en Jartik.
7. «Bruxelles» (België). Lccdser.Quer-
sin en Van Schelle.
8. Augsburg(Duitschland). Lood
sen: Gcetze en Lohmann.
9. Polonia(Polen). Loodcn: Bur-
zyn-ski en Pomaski.
10. Lopp(Polen). Loodsen: Janus»
en Brenk.
De opstijging van een der favorieten
Beigica bestuurd door De Muyter.
Vrijdag noen waren nog geen defini
tieve uitslagen gekend. Een «ge bailors
waaronder de Bruxellesen de Augs
burg een der gevaarlijkste mededinger»
vl aren reeds gedaald. Van de Belgica
had men nog geen nieuws.
IHaBBBBBBBBBBaaBEfiBBBBBBBBBBH
verlof. De massa volgt diegenen die
hen reeds een stuk hemel op aarde
gaven en die bovendien nog de rest
van den hemel beloven. Het Volks
front nanteert de propaganda up
wonderbare wijze. Ga eens te Rijsel
Salengro laken of Lebas te Robaais
Het zal U kwalijk bekomen. Het ver
trouwen in de leiders is eenvoudig
weg blind. Zoo zal ook het volgen
blind zijn zoowel op politiek als op
sociaal terrein. En dat men zich
hierover geen illusies maakt moge
blijken uit een zeer pittig maar ka
rakteristiek tooneeltje dat zich af
speelde in een van de vele koffie
huizen in de buurt van het station
waar politiek en clandestine wed
denschappen op paardenkoersen sche
ring en inslag zijn. Want dit is ten
slotte nog eigenaardig dat menschen
die betaald zijn om Vive le front
populaire te roepen aan de schenk-
bank, als eenige bijverdienste in het
geheim grof geld spelen op vlucht-
zoowel als op drafkoersen, en hun
vakantiedagen doorbrengen... in het
aristouratische Oostende.
('t VervolgU
