De Stelling van K» definitief vastgesteld (vervolg) De Burgeroorlog in Spanje (Vervolg) De Rome-Moscou avond te Poperinge Gratis m. De besprekingen tusschen de Kflth. Vlaamsche Volkspartij en het Viaamsch Nationaal Verbond HET BESTE TIJDSTIP DER WEIDEBEMESTING OPGELET! OPGELET! KOLONIALE LOTERIJ LAATSTE GEBEURTENISSEN Heer Salengro« Socialistisch Minister van Frankrijk en Maire van Rijsel pleegt zelfmoord Dit zou voor Frankrijk erge gevolgen kunnen hebben ZWARE ONTPLOFFING IN EEN BUSKRUITFABRIEK NABIJ MARSEILLE (VERVOLG.) baar feit te constateeren: het feit van werkelijke oppositie tusschen de Vlaamsch- voeiende Vlamingen. Een dergelijke oppo sitie zou helaas, de versmelting in één politieke formatie onmogelijk maken zoo- l&ng de eenen niet volledig zouden ver eaken aan hun eigen opvatting ten bate van de anderen. Dat die oppositie niet be staat, wij zijn er met 6tellige hoop van overtuigd, al verschillen de uitdrukkings wijzen onder Vlaamse he broeders: het zou echter goed zijn dat allen die verant woordelijkheid dragen en leiding verzeke ren, zich op ondubbelzinnige wijze daar over zouden uitspreken en de noodige waarborgen schenken voor het samen- klinken van hun handelingen met hun verklaringen Éénheid op grond van dui delijkheid! II. DE KWESTIE VAN HET REGIEM Er ls echter meer. Niemand in dit land wil hooren van dictatuur doch elk verwijt aan zijn gebuur dat hij de dictatuur be oogt. Hoe doen de feiten zich voor betref fende dit tweede punt? Aan den eenen kant lezen wij in het manifest van Rex-V. N. V. dat men geen dictatuur wil oprichten maar integendeel het algemeen stemrecht en het medezeg genschap van het volk behouden. Aan den anderen kant wonen vrij een verwoede campagne bij tegen Net rotte partijen stelsel en niet alleen tegen bepaalde per sonen en mogelijke misbruiken. En ter- zelf dertijd zien wij, ten minste in de R ex- beweging, een formatie, geleid door één persoon, die bijgestaan of niet door een Raad, die toch een emanatie blijft van zijn wil, soeverein beslist over de rich tingen die hij inslaat en spreekt alsof hij de geheele macht in zijn persoon concen treerde. Welnu, ook tegenover het partijenstel sel wenschen wij klaarheid en duidelijk heid. Wij willen, niet alleen in theorie doch werkelijk dat het huidig regiem grondig hervormd worde, wij wenschen echter niet dat het worde afgeschaft en onmiddellijk zullen wij zeggen waarom. Wij streven met u allen naar éénheid nooit zal ik het genoeg herhalen maar die éénheid kunnen wij niet verwezenlij ken ten prijze van goederen die wij, in de huidige omstandigheden, beschouwen als essentieel voor den vrede en de welvaart van dit land. Wij verlangen er naar in on derhandelingen te treden met medebur gers die hetzelfde willen als wij, doch niet zonder echte waarborgen overgeleverd te worden aan de niet-gecontroleerde wille keur van één persoon die, hoe talentvol ook, niet onfaalbaar is, en hoe groot ook zijn deugd zij, noch niet aan de mensche- lijke zwakheid is onttrokken. Wij willen één enkele sterke partij, maar op klaar- afgelijnde beginselverklaringen en op nauwkeurig bepaald programma. Noch voor ons zelf, noch voor de gemeenschap willen wij medegesleept worden in een be weging, die, hoeveel goeds zij ook moge bevatten, toch gevaren verbergt, omdat niemand weet, zelfs haar leider niet, welk haar uitkomst zal zijn in de toestanden die zij deels bewust, deels onbewust, door haar propaganda schept. Waarom eischen wij waarborgen tegen de afschaffing van het partijenstelsel? Geen oogenblik betwisten wij dat een Ideale staat zeer goed denkbaar ls zonder partijen en gerust nemen wij aan dat, in bepaalde omstandigheden, de noodzake lijkheid van de partijen af te schaffen zich opdringt. Wij betwisten dus vooreerst en voornamelijk het feit of de omstandig heden en toestanden in dit land de af schaffing van de partijen uitlokken. Dat zij een hervorming van het parlementa risme opdringen, en een hervorming die totaal en radlkaal rr.oet zijn, lijdt o. i. niet den minsten twijfel. Dat die hervor ming onmogelijk is zonder een hervor ming van de partijen, ls voor ons een evidente waarheid en daarom smeeken wij alleen die hervorming te aanvaarden, doch geestdriftig en zonder bijbedoelingen er aan mee te werken. Wilt gij echter de partijen afschaffen, hoe zult gij dit verkrijgen vanwege de socialisten en liberalen die samen onge veer de helft van de openbare opinie ver tegenwoordigen. Gij zult een grootsche volksbeweging op touw zetten die de par tijen zal meesleepen? Goed. Laten wij veronderstellen dat gij een meerderheid krijgt voor uw ideaal, dan nog blijft het een feit dat gij steeds voor een sterke, overtuigde, strijdlustige minderheid zult staan die met hartstocht gehecht zal blijven aan een regiem dat, ten rechte of ten onrechte, in haar oogen zich met een levensvoorwaarde vereenzelvigt. Indien gij die minderheid niet kunt overtuigen, zult gij dan zoeken 2» te overweldigen? Maar tot welke gevolgen zal uw actie dan leiden, logisch, onvermijdelijk, fataal? Neen, die gevolgen zult gij morgen niet gewild heb ben, vooral indien gij in bloedige woelin gen het onderspit moet delven maar zult gij vandaag de verantwoordelijkheid ne men om de naaste gelegenheid te schep pen van sociale onrusten en rampen; ver geet gij dan dat de moraal van het ver mijden van de naaste gelegenheid ock geldt in de politiek; en durft gij waarlijk met zeSerheid beweren dat het ernstig waarschijnlijk is dat de afschaffing van de partijen in dit land en in de naaste toekomst, het éénig middel is om de al- gemeene welvaart te verzekeren in dit land zooals het feitelijk is met zijn wer kelijk bestaande mentaliteit? Trouwens, indien er geen partijen meer bestaan, wordt de controol van de regee ring omzeggens onmogelijk. Gij zult mij antwoorden dat de openbare opinie mees ter blijft. Doch in feite zal een regeering die weigert door de partijen gecontro leerd te worden evenmin de controol dul den van de openbare opinie en van hen die haar willen inlichten. De afschaffing van de partijen zal onvermijdelijk samen gaan niet met een gezonde beperking en regeling van de vrijheid van de pers en van de propaganda-beperking en regeling die wij noodzakelijk achten, maar met de volledige afschaffing er van op zuiver politiek en niet revolutiannair gebied. Ik kan tegenwerpingen gissen. Indien een totalitair regiem goede resultaten le vert, zal men zeggen, dan is het zóó slecht niet. Laten wij het feit van kant dat de volstrekte afschaffing van de vrije kritiek en van de vrije studie buitenge woon hard kan vallen voor sommige men- schen, die om zich van een dergelijk juk te bevrijden alles in 't werk zullen stellen om het totalitair regiem omver te wer pen. Indien het regiem in handen zit van wijze en deugdzame menschen en indien het beaamd wordt door de volksmassa, kan het natuurlijk goede vruchten af werpen. Maar ondersteld dat het regiem beheerscht wordt door personen die on bevoegd zijn of gevoelloos voor enze gods dienstige en zedelijke overtuigingen, wat dan? Wat zullen zij cüe het totalitair re giem geleidelijk zullen ingevoerd hebben, dan zeggen en doen? Zij zullen de niouwe toestanden niet dulden? Goed, maar hoe zullen zij te werk gaan om ze te hervor men. De vrije politieke werking van de oppositie zal immers door het regiem zelf dat wij ingevoerd hebben, onmogelijk worden gemaakt, en om hun eigen werk te vernielen zal er hun maar één middel meer overblijven: de revolutie. De afschaffing der partijen leidt tot een dictatoriale macht, de dictatoriale macht tot een staatsinrichting die eener- zijds volstrekt niet het ideaal regiem is voor de ontwikkeling van den persoon en van de gemeenschap op christelijke basis, en anderzijds zich niet opdringt als het eenig middel tot hervorming van de mis bruiken. Het Directorium der K.V.V. spreekt zich duidelijk uit aangaande dit punt: van hen die waarlijk éénheid willen vraagt het dezelfde duidelijkheid en daarenboven de onontbeerlijke waarborgen. Het Directo rium neemt zijn verantwoordelijkheden: moest het in het ongelijk gesteld worden door de vr'ksmassa's dan zal niets kunnen beletten dat het met rustig geweten zijn lot zou aanvaarden. Onder geen voor wendsel zal het verraad plegen tegenover beginselen die het, na voorzichtige over weging, als essentieel beschouwt voor de orde en de welvaart. Moesten er in de partij menschen zijn die deze beginselen willen opofferen voor een conoentratie op een gansch andere basis, dan zouden wij onderschrijven wat de Rocmsch Katholieke Staatspartij van Nederland, met het oog op Nederlar.dsehe toestanden, durft schrijven ln haar offi cieel maandblad van October 11.: 0 Vooral de verholen sympathie met het totalida- risme is ons bizonder antipathiek. Wij houden niet van die politiek van de kat-uit-den-boom-kijken; wij verafschu wen dat bedrijf van de molshoop-bewo ners op eigen erf. Wij wenschen in onze partij geen ondergrondsche actie, doch slechts strijders met open vizier, die, met alle verschil van meening, welke binnen het partijverband mogelijk is en met er kenning van het goed recht om voor af wijkende opinie disciplinair actie te voe ren, het beneden zich achten om te pas en te onpas tegenover gelijkgezinden maar ook zoo gaarne tegenover andersdenken den dit begrip erg ruim genomen af te geven op het eigen kamp. De hier bedoelden (zoo gaat het maand blad verder) de hier bedoelden die 0 goedingelicht als ze zijn weten te fluisteren dat de R. K. Staatspartij op het punt staat met de socialisten samen te werken, meenen dan doorgaans ook, dat het met de kerkvervolging in Duitsch- land niet zoo slim ls. Bestrijdt liever het Bolschevisme, zoo luidt hun raad, ziet lie ver naar Spanje, waar de Kerken worden platgebrand. Wij zeggen (ik blijf citeeren) er is na tuurlijk verschil mogelijk bij de beoor deeling van den toestand her en der, maar een zaak kan men niet ontkennen en deze is, dat het hoogste kerkelijk gezag blijk geeft van dezelfde bezorgdheid voor de handhaving van de onvervreemdbare reohten van Kerk, ouders en gezin, wan neer het zich richt tegen Russische als Duitsche toestanden, n. Tot hier het maandblad. Wij vragen ons af, of degenen die zoo gaarne uitzien naar Nederland, mits kleine wijzigingen, de reacties van de R. K. Staatspartij in onze eigen formatie niet kunnen toepas sen. Gaarne zeggen zij dat de R. K. Staatspartij een opvoedende en cultureele rol speelt: de K.V.V. is er ten volle toe bereid, voor zoover het haar mogelijk is, dezelfde rol te spelen en te wijzigen op de gevaren die de Christen persoonlijk heid bedreigen, al zij het ln verschil lende mate zoowel van de dictatoriale als vain de communistische zijde. HET SOCIAAL-ECONOMISCH PROBLEEM Er ls een laatste punt dat misschien ik herhaal: misschien een hinderpaal zou kunnen zijn voor de concentratie die wij verlangen. Met dezelfde onbevangen heid wensch ik ons standpunt tegenover dat punt uiteen te zetten. Vergis ik mij, dan zal ik mij verheugen dat er een hin derpaal wegvalt die ik voor het oogen blik van groote beteekenis acht. De K.V.V. beschouwt het huidig eco nomisch sociaal systeem niet als het best mogelijke: het kapitaal moet zonder de grondrechten van den eigenaar te kwet sen in dienst worden gesteld van de ge meenschap; er moeten akkoorden getrof fen worden tusschen werkgevers en werk nemers, die de staking onmogelijk ma ken; de materieele belangen moeten niet langer een gelegenheid zijn van strijd onder de klassen, strijd onder de politieke partijen, strijd endor de standen binnen eenzelfde partij. De economie moet ont trokken worden aan den invloed van de talinde opbiedende partij-politiek en er moet geijverd worden voor standenver heffing door standensamenwerking. Alle katholieken zijn het daarover eens en wij verheugen ons er over. Doch die vage eensgezindheid laat geen politieke concentratie toe, indien zij zich niet uit drukt in een duidelijk programma. Sommige geloofsgenooten schijnen de volgende opvatting te verdedigen: de be drijven dienen zóó ingericht dat zij louter economisch en technisch blijven. Wan neer men spreekt van arbeid- en loonre geling, moet er dus geen verschil bestaan tusschen geloovigen en niet-geloovigen dus moeten er voor het bedrijfsleven com missies ingericht worden onder de lei ding of onder het toezicht van den Staat, met louter economische doeleinden. Die commissies of corporaties zullen de poli tieke bedrijvigheid uit de economische li chamen verwijderen, den klassenstrijd onmogelijk maken, de welvaart van de geheele gemeenschap verzekeren, door het stichten van een corporatieve orde; maar deze is niet mogelijk, en hier begint de moeilijkheid, in een staat waar de par tijen blijven bestaan. Corporatieve orde en partijenstaat sluiten dus elkander uit. Dus bestaat er geen reden voor een christen werkersverbor.d of voor een katholieken Boerenbond. Ziedaar, bondig samengevat, de thesis die men ons voorstelt. Bij 't eerste ge zicht schijnt zij bizonder logisch en ik begrijp opperbest dat edele menschen, met het heerlijkste idealisme bezield, zich er voor warm kunnen maken, vooral wan neer gelet wordt op allerlei misbruiken die niet louter denkbeeldig kunnen zijn. Doch m.i. botst de these vooreerst te gen de werkelijke toestanden van een land waarin meer dan de helft van de bevol king niet wil hooren van een afschaffing van de partijen en te recht of ten on recht maar in elk geval feitelijk den partijloozen staat verafschuwt als een totalitaire dictatuur. Ten tweede schijnt ml] de corporatieve orde in een partijloozen staat geen waar borgen te geveti aan de bedrijven. Theo retisch, zooveel men wil; praktisch, geen enkele. Waarom? Wie zal in de corpo ratieve orde de besturen van de corpo raties benoemen? Laten wij veronderstel len de beroepsleden zelf, d.w.z. bijvoor beeld de arbeiders en de werkgevers van hetzelfde bedrijf. Zelfs dan blijft de Staat meester om tusschen te komen in de ge schillen tusschen arbeiders en werkgovers van hetzelfde bedrijf en hij blijft meester om geen rekening te houden met de be sluiten, wenschen of eischen van één be drijf, onder voorwendsel dat de algemeene belangen er door bedreigd worden. Tegen het optreden van den staat en hier ligt het gevaar is er, indien er geen partijen bestaan, geen beroep mogelijk; niemand heeft de macht om controol uit te oefenen op de regeering, indien zij metterdaad één belang verdedigt ten koste van één ander, wat niet onmogelijk ds; niemand heeft het recht van haar tegen te spre ken, wanneer zij, dank zij alle mogelijke propagandamiddelen, verklaart dat zij de algemeene welvaart betracht; zelfs wan neer zij het niet doet; niemand heeft het vermogen van haar openbaar te deen af keuren of haar te doen vallen. Zelfs, wanneer allen onrecht lijden, dan nog immers blijft de Staat plechtig verklaren dat ieder volgens de rechtvaardigheid krijgt wat hem toekomt, en ieder wordt gedwongen dit tenminste door zijn zwij gen te beamen. Corporatieve orde, Ja, dooh met een daadwerkelijke controol van de regeering sorganen, met een con trool die werkelijk toezicht houdt over de actie van de regeering, en werkelijk, zonder revolutie, maatregelen kan treffen wanneer de regeering aan haar plichten te kort komt hetzij door onbekwaamheid, hetzij door partijdigheid. Ten derde kan ik niet begrijpen dat men hier in dit land er naar streven kan om organisaties als het Werkersverbond of als den Boerenbond te niet te d-oen. Ik behoor tot geen van beide en als veel andere burgers in dit land betreur ik met een onuitsprekelijk smartgevoel dat de schijn bestaat van te moeten kiezen, tus schen de meerderheid van onze katho lieke gesyndikeerde arbeiders en vele van onze katholieke intellectueelen. Laten wij de zaken van een hooger standpunt be schouwen. Het onderwijs Is uiteraard nooh ka tholiek nooh ongeloovig: voor allen is 2 2 4. En nochtans eischen wij, ka tholieken, steun voor het vrije onderwijs. Waarom? Omdat wij meenen dat, langs het onderwijs, noodzakelijk de opvoeding en de vorming van dén geheelen mensch bereikt wordt. De sport en de lichamelijke drilling hebben uiteraard niets met het katholi cisme te maken, en nochtans beschouwen wij altijd als een ideaal dat onze Jeugd Ingelijfd wordt, niet in onzijdige vereeni- gingen. maar in kringen die de sport in schakelen in de christelijke levensbe schouwing. De vorming van het nationaal gevoel en de politieke opleiding van dè burgers zijn theoretisch volstrekt onzijdig op re ligieus gebied en nochtans zullen wij nooit kunnen erkennen dat wij als ka tholieken, in katholieke werken, onbe kwaam zijn om het nationaal gevoel te vormen en de politieke opleiding te ver zorgen. Zeker, ér is hier veel te doen, veel te verbeteren, veel te scheppen en gaarne ontvangen wij wenken en richt lijnen: doch nooit zullen wij toegeven dat men ons het recht zou ontzeggen van cul tureel en nationaal te werken in katho lieke organisaties die onze katholieke menschen groepeeren onder de leiding van katholieke persoonlijkheden. Welnu, ofschoon het beroep, het be drijf, de economische arbeid van de chris tenen onzijdigschijnen te zijn en of schoon er werkelijke gevaren bestaan voor verwarring in de bevoegdheden en voor misbruiken allerlei, kunnen wij niet aan nemen dat men ons katholieken het recht zou ontzeggen van onze arbeiders en boe ren en middenstanders en intellectueelen te groepeeren in werken op christene grondslagen. De mensch is één: noodza kelijk doordringt de godsdienstige over tuiging het geheele leven, zelfs de licha melijke bedrijvigheid en, men betreure het of men betreure het niet, langs de stoffelijke verrichtingen, behoeften en belangen is het mogelijk de geestelijke persoonlijkheid van den mensch op te leiden naar een materialistische of een spiritualistische opvatting van het leven. Wij willen dus wel een hervorming van de maatschappij. Is het bewezen dat die hervorming slechts mogelijk is dank zij een corporatieve orde, dan willen wij die corporatieve orde. Maar die corporatieve orde mag nooh de effectieve Cor.trool van de arbeiders uitsluiten, noch het recht ontkennen van de katholieken te vereeni gen in katholieke onderwijsgestichten, katholieke sportkringen, katholieke cul tuurorganisaties, katholieke bercepsbon- den. Maakt onze katholieke opvatting de so ciale orde onmogelijk efa leidt zij tot de wanorde van het communisme, zocals men het durft zeggen en schrijven, dan zien wij niet in, en geenszins is het klaar- blijkend voor ens, dat zcoals men het ge ïnsinueerd heeft, een dergelijk ideaal te genstrijdig is met de pauselijke ency clieken, BESLUITEN tenwisseling en volhardenden wil naar éénheid. Wij hopen dat Wij loyaal hetzelfde willen op Vlaamse h nationaal en Belgisch gebied; op het gebied van het regiem; op het gebied van de sociaal-economische proble men. Doch het moet gezegd worden in alle eerlijkheid dat, slechts op grond van duidelijk bepaalde eensge zindheid, de versmelting van ons al len in één formatie mogelijk is. Een sentimenteele ondergrond is daartoe noodzakelijk, maar niet voldoende. Even diep als onze broeders van V.N.V. en van Rex verafschuwen wij het communisme, met evenveel moed en doordrijvende actie willen wij het communistisch gevaar tegenwerken; maar dat is slechts mogelijk, indien wij onze verspreide krachten samen bundelen, neen, versmelten, in één éénsgezinde partij formatie, met één ideaal, één programma, één statuut, één gezag, één gehoorzaamheid. Slechts indien wij even sterk en eensgezind georganiseerd zijn als de communisten, zullen wij zegevieren over geheel de lijn en zonder het minste gevaar te loopen voor ons zelf, vreedzaam samenwerken met de me deburgers die niet op christene basis hun wereldbeschouwing opbouwen. Maar, om tot één formatie te ko men, die de andere burgers, die toch het communisme bekampen, niet op hitst tot geweldigen tegenstand en niet kwetst in rechten die wij eer biedigen of ln overtuigingen die wij betreuren, maar niet uitsluitend aan kwade trouw moeten toeschrijven, moeten wij één partij vormen die de openbare rust niet stoort, de orde verstevigt en de welvaart bevordert. Wij moeten een formatie vormen die in dit land en in de Regeering den invloed verkrijge waarop zij ontegen sprekelijk recht heeft, doch op zulke wijze dat, wanneer wij de sterksten worden in den Staat, onze tegenstre vers moeten erkennen dat wij «fair play» spelen, en de regels eerbiedigen waarop zij zelf aanspraak maken. Wij moeten een formatie kunnen tot stand brengen die voldoet aan twee voorwaarden. Zij moet één zijn, om dat wij anders geen bestendige macht kunnen veroveren in de toekomstige regeeringen en het aantal ministers verkrijgen, waarop wij slechts dank zij onze eensgezindheid, aanspraak kunnen maken. Zij mag geen uitda ging zijn voor de anderen en ze niet ophitsen tot het vormen van een linksch front dat het geheele land, het geheele volk, de geheele gemeen schap tot wanorde en woelingen zou doemen. Waarom denken wij altijd aan de tegenstelling communisme fascis me? Verliezen wij de Angel-Saksische, Skandinavische, Hollandsche demo cratie uit het oog? Waarom verge ten wij dat deze regiemen, mits de noodige aanpassingen, in de lijn lig gen van onzen eigen volksaard; dat zij een ideaal blijven voor al de ge zonde krachten van dit land die van geen totalitarisme willen hetzij com munistisch of hitleriaansch of fascis tisch; dat zij er toe in staat zijn, mits hervormingen, waarvoor wij ijve ren, ons te beschermen tegen de ty rannic en tegen de demagogie. Doch gezonde democratieën zijn slechts mogelijk dank zij de samenwerking en de tegenwerking van GROOTE partijen die zelf, voor zoover de men- schelijke zwakheid het toelaat, ge zond zijn en volgens een gezonde mo raal naar binnen en naar buiten le ven en bewegen. Laten wij niet schermen met libe ralisme of met totalitarisme. Wan neer wij, Katholieken, spreken van organische verbondenheid heeft dat geen uitstaans met de totalitaire Staatsinrichting. Maar wanneer wij spreken van vrijheid heeft ook dat niets te maken met het individualis tisch liberalisme: dan dwingen wij slechts eerbied af voor de onver vreemdbare natuurrechten van den persoon en van den christen mensch. Laten wij streven naar een forma tie die niemand terecht kan beschul digen van onduidelijkheid in haar doelstellingen, van onbezonnenheid in haar propaganda, van avontuurlijk heid in haar bewegingen, van gebrek aan waarborgen bij haar verklarin gen. Tusschen wat de Vlamingen neerge legd hebben in de besluiten van de Vlaamsche concentratie te Leuven en de verduidelijking die wij hebben trachten te geven, bestaat niet de minste tegenstrijdigheid. Herleest de teksten. Het Directorium kent zijn verantwoordelijkheid bij het inrich ten van de K.V.V. op een ondubbel zinnige basis. Wie waarlijk de con centratie mogelijk acht op die basis, neme in geweten zijn eigen verant woordelijkheid. Gij die behoort tot de K.V.V. steunt onze werking en werkt belangloos aan de verspreiding van ons ideaal; gij die behoort tot an dere formaties, werpt niet den steen naar ons, maar eischt duidelijkheid en waarborgen vanwege hen aan wien gij uw vertrouwen geschonken hebt, en denkt na over ons eigen standpunt vooraleer gij ons veroor deelt. Geen kwesties van personen, van groepen of ondergroepen mogen ons scheiden, zelfs indien wij vandaag nog meenen dat wij helaas! niet akkoord gaan over politieke beginselen, laten wij dan voortwerken met den wil van ons beter te begrijpen en van onzen plicht te doen, die ook in de politieke orde, een stipt zedelijke plicht is. Het goed dat wij allen te verwezenlijken hebben is te groot en te verheven op dat wij niet, elk in zijn eigen sfeer, onbevangen en ernstig zouden zoeken de voorwaarden te scheppen die van- daag of morgen, maar hoe vroeger hoe liever, ons allen moeten verzoe nen in één enkele machtsformatie. Het gaat er om niets minder dan om het volk dat wij zijn, om de christene beschaving die wij te ver dedigen hebben, om het opperste goed dat wij ook in de politieke orde boven alies moeten beminnen. Donderdag namiddag werden ln Patria te Brussel de besprekingen voortgezet tusschen het Directorium van de Katholieke Vlaamsche Volks partij, en een afvaardiging van het Viaamsch Nationaal Verbond. Van het Directorium waren aanwe zig de H.H. Verbist, voorzitter; Van Coillie, De Vleeschauwer, Eyskens, P. W. Segers, Gruyters. De afvaardiging van het Viaamsch Nationaal Verbond was samengesteld uit de H.H. Borginon, Elias, J. Leu- ridan en G. Romsée. Na een langdurige bespreking werd, in strijd met de gekoesterde verwach tingen, geen mededeeling gedaan. We konden alleen vernemen dat de besprekingen waren voortgezet over de voornaamste problemen die thans ons politiek leven beheerschen, en over verschillende vormen waarin een samenwerking zou mogelijk zijn. De Vlaamsch-Nationalistische af vaardiging wenschte evenmin eenige verklaring te doen. De onderhandelingen worden voort- aezet. lEasaaaaasEaaaGsaaaiisasaiaHfl De beste uitslagen zijn steeds bekomen, door reeds in de maand November of ten laatste in December een mengsel van. Potaschzouten en fosfaten uit te strooien. Wij mogen niet vergeten dat het gra3 en het hooi drie tot viermaal zooveel pot- asch als fosfoorzuur aan den grond ont nemen. Hieruit volgt dat de potaschbe- mesting volstrekt niet mag verwaarloosd worden. Volgens de omstandigheden zal men uitstrooien per hectare 600 tot 1.000 kgr. sylviniet-kafnlet, 400 tot 600 kgr. Thomasslakken. De sylviniet-kaïniet kan vervangen wor den door 200 tot 300 kgr. Chloorpota3ch en de Thomasslakken door supra of door 200 kgr. geprecepiteerd mineraal fosfaat. IlIilIimillllHIHHIIBllI 28 NOVEMBER, in het Koninkt. Circus te Brussel, trekking der 25» Snede van de Het kleinste lot is 1.000 frank. Twee groote loten! 1 Miljoen 2^ Miljoen, HEBT GE UW BRUIN BILJET? Om ook kennis te maken met onze voortreffelijke Puroipoeder voor een ideale huidverzorging, ontvangt U bij koop van een doos Purol van 7 Vi fr. tijdelijk een busje Puroipoeder gratis. Purol is verkrijgbaar in alleApotheken. VERVOLG nlstlsche en socialistische internationalen zijn het, die aansporen tot voortzetting van een hopeloozen strijd. Daartegen willen zich Duitschland en Italië weren. Wij staan hier voor een nieuwe uiting van het anti-communistisch blok. Hoe men het ook keere en draale, op internationaal gebied gaat de strijd tus schen het communisme en het antl-com- munisme, PRIMO DE RIVERA TER DOOR VEROORDEELD José Antonio Primo de Rivera, zoon van den gewezen diktator van Spanje, leider der Spaansche fascisten, die gevangen was gehouden door de Rooden te Alicante, werd aldaar door de Volksrechtbank ter dood veroordeeld. Zijn broeder werd ver oordeeld tot 30 jaar gevangenisstraf. Reeds door vier regeeringen, deze van Guatamala, van San Salvador en van Salvador en van Duitschlnd en Italië werd de Spaansche Regeering Franco nu er kend. Er valt anderzijds hier ook nog aan te stippen dat de zaakgelastigden van Gua tamala en van San Salvador een hache lijk avontuur hebben beleefd toen zij Spanje wilden verlaten. Toen zij te Port- Bou op den trein wilden stappen werden zij aangehouden en in een treinwagen op gesloten. Hen werd geweigerd Spanje te verlaten. Met de revolver in de hand. is het hen dan gelukt ln een anderen trein die naar Frankrijk reed te springen en de vlucht te nemdh. -CO- Wij hopen uitterharte dat de hin derpalen die ons scheiden van onze broeders, niet bestaan of gemakke lijk zullen overwonnen worden door broederlijk contact, rustige gedach- ■iiBflaiaaaHaiiisaBSEaasaaBDsiaKBHfBssflBsaiiBaaiaiMasHflsiHi Een bekend professor van de Universi teit te Madrid kende enkele bange uren. Hij werd aangehouden en door een half dronken kommunist werd hij eerst ter dood veroordeeld. Op het onverwachts werd hij gered door den gewezen Eerste - Minister Giral, die een vriend van hem Was. Een Industrieel uit Bilbao verhaalde na fcljn bevrijding dat hij in het gevang een 1 belastingsambtenaar ontmoette die hem Verhaalde dat zijn drie zoons, die studen ten waren, door de rooden waren gefusil leerd. Hij wist zelfs niet waarom. De be waker van hun huis had beweerd dat zij fascisten waren. De ambtenaar werd aan gehouden, gegeeseld en wachtte op den dood. De industrieel zag nog een bejaarde vrouw met gestold bloed in haar witte haar en een jongen die met doeken het bloed trachtte te stelpen dat uit een won de aan zijn been stroomde. Toen hij voor het gerecht kwam vernam de industrieel dat dien dag reeds 18 personen om het leven werden gebracht. De man werd ge lukkig vrijgesproken maar bij zijn ver trek zag hij dat rooden een jonge vrouw aan het geeselen waren. In een dorpje nabij Madrid werden de kloosterzusters gevangen gezet. De Bur- tneester had nog niet besloten sat hij met hun doen zou. Intusschen kwamen anar chisten toe die vrcegen over haar lot te mogen beslissen. Om te toonen wat hij zinnens was met haar te doen nam hij de twee grootste, bond ze met de beenen aan zijn auto en reed dan door de straten der gemeente, in duizelingwekkende vaart, tot zijn slachtoffers dood waren. Te Barcelona worden dagelijks honder den menschen doodgeschoten. Voor een niet zetten de anarchisten hun maehien- geweer in werking in volle straat, zonder zich maar eenigerwijze te bekommeren om wie in de straat marcheert. In de Predra- bes-kazerne worden lederen dag een twee honderd personen tegen den muur gezet; eën viertal machiengeweren vuren dan op die arme slachtoffers tot allen gevallen zijn. Wanneer iemand de anarchisten ver dacht voorkomt, wordt hij aangehouden. Opdat de gezinsgenooten van den aange houdene die aanhouding niet kwaad zou den opnemen, worden zij dan ook ingere kend, zelfs ook de vrienden, opdat zij niets zouden voortvertellen, en allen wor den dan gefusiljeerd, mannen, vrouwen en kinderen, RUSSISCHE SCHEPEN GEPRAAID DOOR DE NATION ALEN I een drietal Russische schepen, die vaarden in de Spaansche wateren, gepraald. Op- I zoekingen werden gedaan aan boord dier booten en een tanksohlp werd meegevoerd naar de haven van Ceuta. Rusland, ten zeerste verbolgen, heeft een heftig protest ingediend tegen deze feiten. WORDT BARCELONA BARDEERD? GEBOM- De Regeerir.g van Burgee heeft een ver zoek gericht tot de buitenlandsehe sche pen die liggen in de haven van Barcelona opdat zij deze haven zouden verlaten. Dit omdat zij, gezien den invoer van wapens in de haven van Barcelona, zich verplicht ziet tusschen te komen. Men moet hieruit besluiten dat de Re geering van 'Burgos besloten heeft de ha ven en de aldaar liggende schepen te be schieten. DUITSCHLAND EN ITALIË ERKENNEN DE REGEERING VAN BURGOS DE ZAAKGELASTIGDEN VAN GU ATAMALA EN SAN SALVADOR GEVANGEN GEHOUDEN DOOR DE ROODEN Woensdag 11. hebben tegelijkertijd en met een opvallende eensgezindheid de Duitsche en Italiaansche Regeering een mededeeling verstrekt waarbij beide ver klaren de Regeering van Burgos te erken nen. Een zaakgelastigde zal door d: beide g?rj.pf $b0£l«m5 tfo Jfatloaave# hc'obch fiegeerj+gen geatmad .WQttfoB Baar fiprgos om diplomatieke betrekkingen aan te knoopen. De diplomatieke vertegenwoordigers bij de roode Regeering zullen teruggeroepen worden. Deze beslissingen van Duitschland en Italië hebben een nogal groote beroering gebracht in de internationale wereld. De ze landen hebben zulks gedaan als protest tegen de Russische inmenging tn Spanje door het verleenen van allerlei steun, ook aan munitie en manschappen en om zich openlijk te verklaren voor de Spaansche Nationalen. De niet-inmenging ls dus een doode let ter geworden. Italië en Duitschland drei gen zich thans in zekere mate in de Spaansche aangelegenheden te mengen. Zij erkennen geen andere regeering dan de regeering van generaal Franco. Voor hen stelt zich de kwestie der niet-inmen ging slechts ln dezen zin dat zij niet zul len dulden dat op de eene of de andere manier andere landen en, voornamelijk Rusland het roode leger en de gevluchte regeering van Madrid zouden helpen. Dit kan natuurlijk verwikkelingen mee brengen en wel deze verwikkelingen die men met zooveel zorg getracht heeft te vermijden. Er breken weer zorgvolle tijden aan. Doch wij drukken er op. Dit alles is de schuld van Sowjet-Rusland, de eeuwige stokebrand. De vorige regeering van Madrid heeft het spel verloren. Rusland en de commu- BE él§ M&ïQ&S HIERNEVENS. De feestzaal van 't College zat Donder dagavond proppensvol. Heer Lucien De- schodt, Diocesaan Leider der K. A., ver welkomde in warme bewoordingen den grooten West-Vlaamschen Apostel der K. A.: Z. E. H. Kan. Dubois. Meer dan een uur hield Kan. Dubois de aandacht gespannen met zijne hoogst belangrijke uiteenzetting. Zijn deel aan gaande de houding te nemen in den hui digen politieken toestand was van grccl belang: mochten allen het verstaan. Z. E. H. Veys, leider der K A. Pop»- ringe, dankte den Heer Spreker en al de aanwezigen aan zijn oproep te be antwoorden. Goede avond! Wie de gelegenheid hee!t een Rome-Moskou-avond bij te wonen, moet van de kans gebruik maker.. Hij zal het niet beklagen. iBaaeBaaBaaiBBBBBsaaaHaaBBaiBaBBaBaiaaiaaaBBaaBBaaaiBEMi HEER SALENGRO In den nacht van Dinsdag op Woensdag laatst heeft de Heer Roger Salengro, Fransche Minister van Binnenlandsóhe Zaken en maire van Rijsel, zelfmoord ge pleegd. Na zijn tehuiskomst van Dinsdag avond, alle openingen van de keuken in zijn huis te hebben dichtgemaakt, heeft hij de gas- kraantjes geopend; 's anderendaags mor gens werd hij dood gevonden in de keu ken door de werkvrouw, op de zelfde plaats waar vroeger zijn vrouw doodge vallen was tengevolge eener beroerte. De H. Salengro was geboren in 1890. Na den oorlog werd hij opvolgenlijk ge meenteraadslid van Rijsel, lid van den Algemeene Raad en Burgemeester van Rijsel. In 1928 werd hij tot Kamerlid ver kozen en was ook lid van de bestuurs- kommissie van de socialistische partij. Se dert de zege van het Volksfront en het aan het bewind komen van de Regeering Blum was hij Minister van Binnenland- sche Zaken van Frankrijk. In den laatsten tijd ontstond veel kri tiek over hem en een campagne werd tegen hem op heftige wijze gevoerd, en er werd hem aangewreven dat hij binst den oorlog ter dood veroordeeld werd we gens desertie naar den vijand. In de Ka merzitting van Vrijdag 13 November wer den de beschuldigingen tegen hem met een groote meerderheid van de hand ge wezen. Da campagne duurde na die zit ting evenwel voort, De H. Salengro schreef twee brieven voor hij een einde stelde aan zijn leven. Een aan zijn broeder en een aan den Heer Blum. In het schrijven aan den Heer Blutn zegt de Heer Salengro het volgende Mijn dierbare President en Vriend, Mijn vrouw is gestorven een jaar ge leden. Ook zij werd bezwadderd en leed veel eronder. Mijn moeder, die een heel kundige bewerking heeft onderstaan, her stelt zich moeilijk. Ook zij lijdt bitter door de lastercampagne tegen mij gericht. »Wat mij betreft, ik heb dapper ge streden doch ik ben ten einde van mijn weerstandsvermogen. Zij zijn er niet in geslaagd mij mijn eer te ontnemen, doch zij zijn aansprakelijk voor mijn dood. »Ik ben noch een verrader, noch een overlooper. Mijn partij was mijn leven en mijn trots. Mijne genegen gevoelens voor de mij nen, mijn beste herinnering aan de onzen en voor U mijn erkentelijkheid. De tweede brief is gericht aan zijn jon geren broeder. De brief was gedateerd op 16 dezer, doch naderhand werd de da tum van 17 aangebracht. Hij luidt 1 volgt Henrl, De overspanning, de laster, dat Is waarlijk te veel. Het verdriet heef: mij geknakt. Mijn dank aan moeder, aaa Jeannette, aan U en aan de onzen, »Ik ga Leonie terugvinden». (Leonie is de naam van zijn vrouw.) De campagne tegen hem gevoerd er, de sterfgevallen voorgekomen in zijn familie hebben hem dus tot de wanhoop gedre ven. Voor de Regeering Blom is dezen zelf. moord ook een grooten slag. Hij zal Zondag 22 November ten grave gedragen worden, te Rijsel, te 2 uur ia den namiddag. Welke gevolgen deze zelfmoord na zich slepen kan is nog niet te voorzien. Dj Fransche roode bladen werpen de schuld van deze wanhoopsdaad op den rug der Fransche fascisten. Heer Salengro is hier evenwel alleen schuldig en hij heeft door zijn zelfmoord geen daad van moed ge steld. DE ROODEN SLAAN ER POLITIEKE MUNT UIT De socialisten en kommunisten vaa" Frankrijk slaan politieke munt uit ds zelfmoord van den H. Salengro. Zij ver klaren dat de H. Salengro «vermoordj werd door de fascisten, net alsof dezen hem kogels door het lijf zouden hebben gejaagd. De vergelijking wordt gemaakt met den moord op Jaurès in 1914. De Fransche rooden hitsen met deze zelfmoord de politieke driften op. In de wandelgangen van het Parlement werd reeds een kamerlid der rechtsche partijen door een persoon aangevallen. In de stra ten werd reeds betoogd en werden vijs andelijke kreten geslaakt tegen de bla den die in het andere kamp staan daa den H. Salengro. De arbeiders van het «Gringoire», da£ steeds de H. Salengro aanviel, hebben op bevel van het socialistisch vakverbond het werk gestaakt en willen beletten dat dit blad nog gedrukt wordt. De H. Becquaert, die in de Kamer in terpelleerde over het geval Salenwx moest met zijn gezin inderhaast Rijsel verlaten. Daarbij komt nog dat Donder dag in verscheidene plaatsen stakingen zijn uitgebroken. Deze dood zou wel zware gevolgen kun nen hebben voor Frankrijk. Er valt hier weer op te merken dat vi» aan politiek wil doen, niets op zijn kerf stok hebben mag of dat hij op voorhand weet dat men hem aanvallen zal. Als hi) tegen die aanvallen niet kan, moet hij aan geen politiek doen. In verband met deze zelfmoord heeft Z. Exc. Kard. Liénart, Bisschop van Rij sel, een verklaring medegedeeld vaavir hij zijn diepste smart uitdrukt voor ie daad dewelke, gedreven door zedelijk lij den, een ziel, de wet van God vergelend, zich vrijwillig in de eeuwigheid stort. De Kardinaal herinnert er meteen aan dat de politiek niet alles verrechtvaardig!; dat laster en kwaadspreken fouten zijn die door God worden veroordeeld en dat men geenszins het recht heeft van deze mid delen gebruik te maken om zijn doel te bereiken. Een pers die er zich een spe cialisatie van maakt steeds te belasterea kan niet christelijk worden genoemd. Verder verklaarde de Kardinaal nog: De Katholieke Kerk weigert zich ak koord te verklaren met polemieken tegcil personen in wie zij zielen ziet die doof het bloed van Christus werden vrijge kocht. Wij stellen ons boven de passief die de edelste gevoelens der harten ver smachten en de geesten verblinden; wij weenen met dezen die weenen, en bidden met dezen die bidden. HET CENTRUM VAN MADRID STAAT IN BRAND Generaal Franco Jjeeft een deel der stad van Madrid aangewezen welke niet zal beschoten worden opdat de bevolking der stad aldaar een veilig oord vinde. Een Fransche journalist heeft verklaard dat de Kommunisten overal brand stich ten in de hoofdstad. Het centrum der stad, de Puerta del Sol, staat in brand. De branden kunnen niet worden gebluscht. Herhaaldelijk bom bardeeren de Nationalen de Spaansche hoofdstad. Overal wordt vernieling en dood gezaaid. De Nationalen zijn. gevor derd tot op 1800 meter van de Puerta del Sol. Het Ministerie van Binnenlandsche Zaken werd vernield door een bom. BLOKKADE VAN BARCELONA De Engelsche Regeering werd in kennis gesteld van het voornemen van Generaal Franco de haven van Barcelona te blok- keeren. De Engelsche Regeering onder zoekt de gevolgen van deze blokkade ln verband met haar eigen belangen. De Nationalistische overheden hebben ook besloten de grens bij Bayonne te slui ten voor een termijn van 14 dagen, RUSLAND MEER SCHULDIG DAN DUITSCHLAND EN ITALIË Zooals reeds gemeld heeft de erkenning van de Regeering van Burgos door Duitschland en Italië groote beroering ge bracht. Er wordt nu nog gemeld dat ook Oostenrijk en Hongarije dit voorbeeld zouden volgen, alsook enkele Zuid-Ameri- kaansche Republieken. Te Salamanca heerscht een geweldige geestdrift om deze erkenning en Hitier en Mussolini werden fel toegejuicht. Sprekende in het Lagerhuis heeft de H. Eden, Engelsche Minister van Buitenland- sche Zaken, betreffende de erkenning door Duitschland en Italië van de Regeering Franco, verklaard dat in deze kwestie an dere landen (Rusland dus) meer schuld hebben dan Duitschland en Italië. EEN BELGISCH ADVOKAAT GESNEUVELD Op het front van Madrid is gesneuveld de Belg Pierre Brachet, aangeworven voor het Frente Popular, oud-redacteur aan het Socialistisch Blad •-Le Feuple», zoon van der, bekenden en geleerden anatomist en crud-rector van de Universiteit van Brus sel, H. Albert Brachet. Pierre Brachet was advokaat maar had zich vóór twe maanden ing:iijfd bij de Spaansche mili- M. Biuni, Eerste Minister, begaf zich naar de woonst van zijn medewerker, die zelfmoord pleegde. De Eerste Minister na zijn bezoek aan het sterfhuis. lflflBlflBBBBBIBBBBBSBBBBSBBBBI3BBBEBBBBBBBBB3BBB9BB9flBBBlI^89 58 DOODEN EN 200 GEWONDEN Maandag namiddag 11. deed zich een geweldige ontploffing voor ln een bus- kruitfabriek gevestigd te St-Chamas, bij Marseille. In een der gebouwen waar ge weldige springstoffen worden gemaakt, ontstond eerst een kleine ontploffing die aanleiding gaf tot brand. Toen het vuur uitbreiding nam deed zich een bijzonder zware ontploffing voor. Onmiddellijk werd hulp gebed n. Van onder de puinen der uiteengerukte gebcu- wen en in het omliggende ervan wero 11 58 lijken gevonden. Onder de docden te- vlnden zich de bestuurder en de hoofdin genieur van de fabriek. Ongeveer 2CD an dere personen liepen verwendingen cp. Ia deken» gewikkelde verkoolde lijken worden te Saint Cha.ma» door 4 bewaak^

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1936 | | pagina 2