De Stelling van K» definitief vastgesteld (vervolg)
De Burgeroorlog in Spanje (Vervolg)
De Rome-Moscou avond te Poperinge
Gratis
m.
De besprekingen
tusschen de
Kflth. Vlaamsche
Volkspartij
en het Viaamsch
Nationaal Verbond
HET BESTE TIJDSTIP DER
WEIDEBEMESTING
OPGELET!
OPGELET!
KOLONIALE LOTERIJ
LAATSTE GEBEURTENISSEN
Heer Salengro« Socialistisch Minister van
Frankrijk en Maire van Rijsel
pleegt zelfmoord
Dit zou voor Frankrijk erge gevolgen kunnen hebben
ZWARE ONTPLOFFING IN EEN BUSKRUITFABRIEK
NABIJ MARSEILLE
(VERVOLG.)
baar feit te constateeren: het feit van
werkelijke oppositie tusschen de Vlaamsch-
voeiende Vlamingen. Een dergelijke oppo
sitie zou helaas, de versmelting in één
politieke formatie onmogelijk maken zoo-
l&ng de eenen niet volledig zouden ver
eaken aan hun eigen opvatting ten bate
van de anderen. Dat die oppositie niet be
staat, wij zijn er met 6tellige hoop van
overtuigd, al verschillen de uitdrukkings
wijzen onder Vlaamse he broeders: het
zou echter goed zijn dat allen die verant
woordelijkheid dragen en leiding verzeke
ren, zich op ondubbelzinnige wijze daar
over zouden uitspreken en de noodige
waarborgen schenken voor het samen-
klinken van hun handelingen met hun
verklaringen Éénheid op grond van dui
delijkheid!
II.
DE KWESTIE VAN HET REGIEM
Er ls echter meer. Niemand in dit land
wil hooren van dictatuur doch elk verwijt
aan zijn gebuur dat hij de dictatuur be
oogt. Hoe doen de feiten zich voor betref
fende dit tweede punt?
Aan den eenen kant lezen wij in het
manifest van Rex-V. N. V. dat men geen
dictatuur wil oprichten maar integendeel
het algemeen stemrecht en het medezeg
genschap van het volk behouden. Aan den
anderen kant wonen vrij een verwoede
campagne bij tegen Net rotte partijen
stelsel en niet alleen tegen bepaalde per
sonen en mogelijke misbruiken. En ter-
zelf dertijd zien wij, ten minste in de R ex-
beweging, een formatie, geleid door één
persoon, die bijgestaan of niet door een
Raad, die toch een emanatie blijft van
zijn wil, soeverein beslist over de rich
tingen die hij inslaat en spreekt alsof hij
de geheele macht in zijn persoon concen
treerde.
Welnu, ook tegenover het partijenstel
sel wenschen wij klaarheid en duidelijk
heid. Wij willen, niet alleen in theorie
doch werkelijk dat het huidig regiem
grondig hervormd worde, wij wenschen
echter niet dat het worde afgeschaft en
onmiddellijk zullen wij zeggen waarom.
Wij streven met u allen naar éénheid
nooit zal ik het genoeg herhalen maar
die éénheid kunnen wij niet verwezenlij
ken ten prijze van goederen die wij, in de
huidige omstandigheden, beschouwen als
essentieel voor den vrede en de welvaart
van dit land. Wij verlangen er naar in on
derhandelingen te treden met medebur
gers die hetzelfde willen als wij, doch niet
zonder echte waarborgen overgeleverd te
worden aan de niet-gecontroleerde wille
keur van één persoon die, hoe talentvol
ook, niet onfaalbaar is, en hoe groot ook
zijn deugd zij, noch niet aan de mensche-
lijke zwakheid is onttrokken. Wij willen
één enkele sterke partij, maar op klaar-
afgelijnde beginselverklaringen en op
nauwkeurig bepaald programma. Noch
voor ons zelf, noch voor de gemeenschap
willen wij medegesleept worden in een be
weging, die, hoeveel goeds zij ook moge
bevatten, toch gevaren verbergt, omdat
niemand weet, zelfs haar leider niet, welk
haar uitkomst zal zijn in de toestanden
die zij deels bewust, deels onbewust, door
haar propaganda schept.
Waarom eischen wij waarborgen tegen
de afschaffing van het partijenstelsel?
Geen oogenblik betwisten wij dat een
Ideale staat zeer goed denkbaar ls zonder
partijen en gerust nemen wij aan dat, in
bepaalde omstandigheden, de noodzake
lijkheid van de partijen af te schaffen
zich opdringt. Wij betwisten dus vooreerst
en voornamelijk het feit of de omstandig
heden en toestanden in dit land de af
schaffing van de partijen uitlokken. Dat
zij een hervorming van het parlementa
risme opdringen, en een hervorming die
totaal en radlkaal rr.oet zijn, lijdt o. i.
niet den minsten twijfel. Dat die hervor
ming onmogelijk is zonder een hervor
ming van de partijen, ls voor ons een
evidente waarheid en daarom smeeken
wij alleen die hervorming te aanvaarden,
doch geestdriftig en zonder bijbedoelingen
er aan mee te werken.
Wilt gij echter de partijen afschaffen,
hoe zult gij dit verkrijgen vanwege de
socialisten en liberalen die samen onge
veer de helft van de openbare opinie ver
tegenwoordigen. Gij zult een grootsche
volksbeweging op touw zetten die de par
tijen zal meesleepen? Goed. Laten wij
veronderstellen dat gij een meerderheid
krijgt voor uw ideaal, dan nog blijft het
een feit dat gij steeds voor een sterke,
overtuigde, strijdlustige minderheid zult
staan die met hartstocht gehecht zal
blijven aan een regiem dat, ten rechte of
ten onrechte, in haar oogen zich met een
levensvoorwaarde vereenzelvigt. Indien gij
die minderheid niet kunt overtuigen, zult
gij dan zoeken 2» te overweldigen? Maar
tot welke gevolgen zal uw actie dan leiden,
logisch, onvermijdelijk, fataal? Neen, die
gevolgen zult gij morgen niet gewild heb
ben, vooral indien gij in bloedige woelin
gen het onderspit moet delven maar zult
gij vandaag de verantwoordelijkheid ne
men om de naaste gelegenheid te schep
pen van sociale onrusten en rampen; ver
geet gij dan dat de moraal van het ver
mijden van de naaste gelegenheid ock
geldt in de politiek; en durft gij waarlijk
met zeSerheid beweren dat het ernstig
waarschijnlijk is dat de afschaffing van
de partijen in dit land en in de naaste
toekomst, het éénig middel is om de al-
gemeene welvaart te verzekeren in dit
land zooals het feitelijk is met zijn wer
kelijk bestaande mentaliteit?
Trouwens, indien er geen partijen meer
bestaan, wordt de controol van de regee
ring omzeggens onmogelijk. Gij zult mij
antwoorden dat de openbare opinie mees
ter blijft. Doch in feite zal een regeering
die weigert door de partijen gecontro
leerd te worden evenmin de controol dul
den van de openbare opinie en van hen
die haar willen inlichten. De afschaffing
van de partijen zal onvermijdelijk samen
gaan niet met een gezonde beperking en
regeling van de vrijheid van de pers en
van de propaganda-beperking en regeling
die wij noodzakelijk achten, maar met
de volledige afschaffing er van op zuiver
politiek en niet revolutiannair gebied.
Ik kan tegenwerpingen gissen. Indien
een totalitair regiem goede resultaten le
vert, zal men zeggen, dan is het zóó
slecht niet. Laten wij het feit van kant
dat de volstrekte afschaffing van de vrije
kritiek en van de vrije studie buitenge
woon hard kan vallen voor sommige men-
schen, die om zich van een dergelijk juk
te bevrijden alles in 't werk zullen stellen
om het totalitair regiem omver te wer
pen. Indien het regiem in handen zit van
wijze en deugdzame menschen en indien
het beaamd wordt door de volksmassa,
kan het natuurlijk goede vruchten af
werpen. Maar ondersteld dat het regiem
beheerscht wordt door personen die on
bevoegd zijn of gevoelloos voor enze gods
dienstige en zedelijke overtuigingen, wat
dan? Wat zullen zij cüe het totalitair re
giem geleidelijk zullen ingevoerd hebben,
dan zeggen en doen? Zij zullen de niouwe
toestanden niet dulden? Goed, maar hoe
zullen zij te werk gaan om ze te hervor
men. De vrije politieke werking van de
oppositie zal immers door het regiem zelf
dat wij ingevoerd hebben, onmogelijk
worden gemaakt, en om hun eigen werk
te vernielen zal er hun maar één middel
meer overblijven: de revolutie.
De afschaffing der partijen leidt tot
een dictatoriale macht, de dictatoriale
macht tot een staatsinrichting die eener-
zijds volstrekt niet het ideaal regiem is
voor de ontwikkeling van den persoon en
van de gemeenschap op christelijke basis,
en anderzijds zich niet opdringt als het
eenig middel tot hervorming van de mis
bruiken.
Het Directorium der K.V.V. spreekt zich
duidelijk uit aangaande dit punt: van hen
die waarlijk éénheid willen vraagt het
dezelfde duidelijkheid en daarenboven de
onontbeerlijke waarborgen. Het Directo
rium neemt zijn verantwoordelijkheden:
moest het in het ongelijk gesteld worden
door de vr'ksmassa's dan zal niets kunnen
beletten dat het met rustig geweten zijn
lot zou aanvaarden. Onder geen voor
wendsel zal het verraad plegen tegenover
beginselen die het, na voorzichtige over
weging, als essentieel beschouwt voor de
orde en de welvaart.
Moesten er in de partij menschen zijn
die deze beginselen willen opofferen voor
een conoentratie op een gansch andere
basis, dan zouden wij onderschrijven wat
de Rocmsch Katholieke Staatspartij van
Nederland, met het oog op Nederlar.dsehe
toestanden, durft schrijven ln haar offi
cieel maandblad van October 11.: 0 Vooral
de verholen sympathie met het totalida-
risme is ons bizonder antipathiek. Wij
houden niet van die politiek van de
kat-uit-den-boom-kijken; wij verafschu
wen dat bedrijf van de molshoop-bewo
ners op eigen erf. Wij wenschen in onze
partij geen ondergrondsche actie, doch
slechts strijders met open vizier, die, met
alle verschil van meening, welke binnen
het partijverband mogelijk is en met er
kenning van het goed recht om voor af
wijkende opinie disciplinair actie te voe
ren, het beneden zich achten om te pas
en te onpas tegenover gelijkgezinden maar
ook zoo gaarne tegenover andersdenken
den dit begrip erg ruim genomen af
te geven op het eigen kamp.
De hier bedoelden (zoo gaat het maand
blad verder) de hier bedoelden die
0 goedingelicht als ze zijn weten te
fluisteren dat de R. K. Staatspartij op
het punt staat met de socialisten samen
te werken, meenen dan doorgaans ook,
dat het met de kerkvervolging in Duitsch-
land niet zoo slim ls. Bestrijdt liever het
Bolschevisme, zoo luidt hun raad, ziet lie
ver naar Spanje, waar de Kerken worden
platgebrand.
Wij zeggen (ik blijf citeeren) er is na
tuurlijk verschil mogelijk bij de beoor
deeling van den toestand her en der, maar
een zaak kan men niet ontkennen en
deze is, dat het hoogste kerkelijk gezag
blijk geeft van dezelfde bezorgdheid voor
de handhaving van de onvervreemdbare
reohten van Kerk, ouders en gezin, wan
neer het zich richt tegen Russische als
Duitsche toestanden, n.
Tot hier het maandblad. Wij vragen ons
af, of degenen die zoo gaarne uitzien
naar Nederland, mits kleine wijzigingen,
de reacties van de R. K. Staatspartij in
onze eigen formatie niet kunnen toepas
sen. Gaarne zeggen zij dat de R. K.
Staatspartij een opvoedende en cultureele
rol speelt: de K.V.V. is er ten volle toe
bereid, voor zoover het haar mogelijk is,
dezelfde rol te spelen en te wijzigen op
de gevaren die de Christen persoonlijk
heid bedreigen, al zij het ln verschil
lende mate zoowel van de dictatoriale
als vain de communistische zijde.
HET SOCIAAL-ECONOMISCH
PROBLEEM
Er ls een laatste punt dat misschien
ik herhaal: misschien een hinderpaal
zou kunnen zijn voor de concentratie die
wij verlangen. Met dezelfde onbevangen
heid wensch ik ons standpunt tegenover
dat punt uiteen te zetten. Vergis ik mij,
dan zal ik mij verheugen dat er een hin
derpaal wegvalt die ik voor het oogen
blik van groote beteekenis acht.
De K.V.V. beschouwt het huidig eco
nomisch sociaal systeem niet als het best
mogelijke: het kapitaal moet zonder de
grondrechten van den eigenaar te kwet
sen in dienst worden gesteld van de ge
meenschap; er moeten akkoorden getrof
fen worden tusschen werkgevers en werk
nemers, die de staking onmogelijk ma
ken; de materieele belangen moeten niet
langer een gelegenheid zijn van strijd
onder de klassen, strijd onder de politieke
partijen, strijd endor de standen binnen
eenzelfde partij. De economie moet ont
trokken worden aan den invloed van de
talinde opbiedende partij-politiek en er
moet geijverd worden voor standenver
heffing door standensamenwerking.
Alle katholieken zijn het daarover eens
en wij verheugen ons er over. Doch die
vage eensgezindheid laat geen politieke
concentratie toe, indien zij zich niet uit
drukt in een duidelijk programma.
Sommige geloofsgenooten schijnen de
volgende opvatting te verdedigen: de be
drijven dienen zóó ingericht dat zij louter
economisch en technisch blijven. Wan
neer men spreekt van arbeid- en loonre
geling, moet er dus geen verschil bestaan
tusschen geloovigen en niet-geloovigen
dus moeten er voor het bedrijfsleven com
missies ingericht worden onder de lei
ding of onder het toezicht van den Staat,
met louter economische doeleinden. Die
commissies of corporaties zullen de poli
tieke bedrijvigheid uit de economische li
chamen verwijderen, den klassenstrijd
onmogelijk maken, de welvaart van de
geheele gemeenschap verzekeren, door het
stichten van een corporatieve orde; maar
deze is niet mogelijk, en hier begint de
moeilijkheid, in een staat waar de par
tijen blijven bestaan. Corporatieve orde
en partijenstaat sluiten dus elkander uit.
Dus bestaat er geen reden voor een
christen werkersverbor.d of voor een
katholieken Boerenbond.
Ziedaar, bondig samengevat, de thesis
die men ons voorstelt. Bij 't eerste ge
zicht schijnt zij bizonder logisch en ik
begrijp opperbest dat edele menschen, met
het heerlijkste idealisme bezield, zich er
voor warm kunnen maken, vooral wan
neer gelet wordt op allerlei misbruiken
die niet louter denkbeeldig kunnen zijn.
Doch m.i. botst de these vooreerst te
gen de werkelijke toestanden van een land
waarin meer dan de helft van de bevol
king niet wil hooren van een afschaffing
van de partijen en te recht of ten on
recht maar in elk geval feitelijk
den partijloozen staat verafschuwt als
een totalitaire dictatuur.
Ten tweede schijnt ml] de corporatieve
orde in een partijloozen staat geen waar
borgen te geveti aan de bedrijven. Theo
retisch, zooveel men wil; praktisch, geen
enkele. Waarom? Wie zal in de corpo
ratieve orde de besturen van de corpo
raties benoemen? Laten wij veronderstel
len de beroepsleden zelf, d.w.z. bijvoor
beeld de arbeiders en de werkgevers van
hetzelfde bedrijf. Zelfs dan blijft de Staat
meester om tusschen te komen in de ge
schillen tusschen arbeiders en werkgovers
van hetzelfde bedrijf en hij blijft meester
om geen rekening te houden met de be
sluiten, wenschen of eischen van één be
drijf, onder voorwendsel dat de algemeene
belangen er door bedreigd worden. Tegen
het optreden van den staat en hier ligt
het gevaar is er, indien er geen partijen
bestaan, geen beroep mogelijk; niemand
heeft de macht om controol uit te oefenen
op de regeering, indien zij metterdaad
één belang verdedigt ten koste van één
ander, wat niet onmogelijk ds; niemand
heeft het recht van haar tegen te spre
ken, wanneer zij, dank zij alle mogelijke
propagandamiddelen, verklaart dat zij de
algemeene welvaart betracht; zelfs wan
neer zij het niet doet; niemand heeft het
vermogen van haar openbaar te deen af
keuren of haar te doen vallen. Zelfs,
wanneer allen onrecht lijden, dan nog
immers blijft de Staat plechtig verklaren
dat ieder volgens de rechtvaardigheid
krijgt wat hem toekomt, en ieder wordt
gedwongen dit tenminste door zijn zwij
gen te beamen. Corporatieve orde, Ja,
dooh met een daadwerkelijke controol
van de regeering sorganen, met een con
trool die werkelijk toezicht houdt over
de actie van de regeering, en werkelijk,
zonder revolutie, maatregelen kan treffen
wanneer de regeering aan haar plichten
te kort komt hetzij door onbekwaamheid,
hetzij door partijdigheid.
Ten derde kan ik niet begrijpen dat
men hier in dit land er naar streven kan
om organisaties als het Werkersverbond
of als den Boerenbond te niet te d-oen. Ik
behoor tot geen van beide en als veel
andere burgers in dit land betreur ik met
een onuitsprekelijk smartgevoel dat de
schijn bestaat van te moeten kiezen, tus
schen de meerderheid van onze katho
lieke gesyndikeerde arbeiders en vele van
onze katholieke intellectueelen. Laten wij
de zaken van een hooger standpunt be
schouwen.
Het onderwijs Is uiteraard nooh ka
tholiek nooh ongeloovig: voor allen is
2 2 4. En nochtans eischen wij, ka
tholieken, steun voor het vrije onderwijs.
Waarom? Omdat wij meenen dat, langs
het onderwijs, noodzakelijk de opvoeding
en de vorming van dén geheelen mensch
bereikt wordt.
De sport en de lichamelijke drilling
hebben uiteraard niets met het katholi
cisme te maken, en nochtans beschouwen
wij altijd als een ideaal dat onze Jeugd
Ingelijfd wordt, niet in onzijdige vereeni-
gingen. maar in kringen die de sport in
schakelen in de christelijke levensbe
schouwing.
De vorming van het nationaal gevoel
en de politieke opleiding van dè burgers
zijn theoretisch volstrekt onzijdig op re
ligieus gebied en nochtans zullen wij
nooit kunnen erkennen dat wij als ka
tholieken, in katholieke werken, onbe
kwaam zijn om het nationaal gevoel te
vormen en de politieke opleiding te ver
zorgen. Zeker, ér is hier veel te doen,
veel te verbeteren, veel te scheppen en
gaarne ontvangen wij wenken en richt
lijnen: doch nooit zullen wij toegeven dat
men ons het recht zou ontzeggen van cul
tureel en nationaal te werken in katho
lieke organisaties die onze katholieke
menschen groepeeren onder de leiding
van katholieke persoonlijkheden.
Welnu, ofschoon het beroep, het be
drijf, de economische arbeid van de chris
tenen onzijdigschijnen te zijn en of
schoon er werkelijke gevaren bestaan voor
verwarring in de bevoegdheden en voor
misbruiken allerlei, kunnen wij niet aan
nemen dat men ons katholieken het recht
zou ontzeggen van onze arbeiders en boe
ren en middenstanders en intellectueelen
te groepeeren in werken op christene
grondslagen. De mensch is één: noodza
kelijk doordringt de godsdienstige over
tuiging het geheele leven, zelfs de licha
melijke bedrijvigheid en, men betreure
het of men betreure het niet, langs de
stoffelijke verrichtingen, behoeften en
belangen is het mogelijk de geestelijke
persoonlijkheid van den mensch op te
leiden naar een materialistische of een
spiritualistische opvatting van het leven.
Wij willen dus wel een hervorming van
de maatschappij. Is het bewezen dat die
hervorming slechts mogelijk is dank zij
een corporatieve orde, dan willen wij die
corporatieve orde. Maar die corporatieve
orde mag nooh de effectieve Cor.trool van
de arbeiders uitsluiten, noch het recht
ontkennen van de katholieken te vereeni
gen in katholieke onderwijsgestichten,
katholieke sportkringen, katholieke cul
tuurorganisaties, katholieke bercepsbon-
den.
Maakt onze katholieke opvatting de so
ciale orde onmogelijk efa leidt zij tot de
wanorde van het communisme, zocals
men het durft zeggen en schrijven, dan
zien wij niet in, en geenszins is het klaar-
blijkend voor ens, dat zcoals men het ge
ïnsinueerd heeft, een dergelijk ideaal te
genstrijdig is met de pauselijke ency
clieken,
BESLUITEN
tenwisseling en volhardenden wil
naar éénheid. Wij hopen dat Wij
loyaal hetzelfde willen op Vlaamse h
nationaal en Belgisch gebied; op het
gebied van het regiem; op het gebied
van de sociaal-economische proble
men. Doch het moet gezegd worden
in alle eerlijkheid dat, slechts op
grond van duidelijk bepaalde eensge
zindheid, de versmelting van ons al
len in één formatie mogelijk is. Een
sentimenteele ondergrond is daartoe
noodzakelijk, maar niet voldoende.
Even diep als onze broeders van
V.N.V. en van Rex verafschuwen wij
het communisme, met evenveel moed
en doordrijvende actie willen wij het
communistisch gevaar tegenwerken;
maar dat is slechts mogelijk, indien
wij onze verspreide krachten samen
bundelen, neen, versmelten, in één
éénsgezinde partij formatie, met één
ideaal, één programma, één statuut,
één gezag, één gehoorzaamheid.
Slechts indien wij even sterk en
eensgezind georganiseerd zijn als de
communisten, zullen wij zegevieren
over geheel de lijn en zonder het
minste gevaar te loopen voor ons zelf,
vreedzaam samenwerken met de me
deburgers die niet op christene basis
hun wereldbeschouwing opbouwen.
Maar, om tot één formatie te ko
men, die de andere burgers, die toch
het communisme bekampen, niet op
hitst tot geweldigen tegenstand en
niet kwetst in rechten die wij eer
biedigen of ln overtuigingen die wij
betreuren, maar niet uitsluitend aan
kwade trouw moeten toeschrijven,
moeten wij één partij vormen die de
openbare rust niet stoort, de orde
verstevigt en de welvaart bevordert.
Wij moeten een formatie vormen die
in dit land en in de Regeering den
invloed verkrijge waarop zij ontegen
sprekelijk recht heeft, doch op zulke
wijze dat, wanneer wij de sterksten
worden in den Staat, onze tegenstre
vers moeten erkennen dat wij «fair
play» spelen, en de regels eerbiedigen
waarop zij zelf aanspraak maken. Wij
moeten een formatie kunnen tot
stand brengen die voldoet aan twee
voorwaarden. Zij moet één zijn, om
dat wij anders geen bestendige macht
kunnen veroveren in de toekomstige
regeeringen en het aantal ministers
verkrijgen, waarop wij slechts dank
zij onze eensgezindheid, aanspraak
kunnen maken. Zij mag geen uitda
ging zijn voor de anderen en ze niet
ophitsen tot het vormen van een
linksch front dat het geheele land,
het geheele volk, de geheele gemeen
schap tot wanorde en woelingen zou
doemen.
Waarom denken wij altijd aan de
tegenstelling communisme fascis
me? Verliezen wij de Angel-Saksische,
Skandinavische, Hollandsche demo
cratie uit het oog? Waarom verge
ten wij dat deze regiemen, mits de
noodige aanpassingen, in de lijn lig
gen van onzen eigen volksaard; dat
zij een ideaal blijven voor al de ge
zonde krachten van dit land die van
geen totalitarisme willen hetzij com
munistisch of hitleriaansch of fascis
tisch; dat zij er toe in staat zijn,
mits hervormingen, waarvoor wij ijve
ren, ons te beschermen tegen de ty
rannic en tegen de demagogie. Doch
gezonde democratieën zijn slechts
mogelijk dank zij de samenwerking
en de tegenwerking van GROOTE
partijen die zelf, voor zoover de men-
schelijke zwakheid het toelaat, ge
zond zijn en volgens een gezonde mo
raal naar binnen en naar buiten le
ven en bewegen.
Laten wij niet schermen met libe
ralisme of met totalitarisme. Wan
neer wij, Katholieken, spreken van
organische verbondenheid heeft dat
geen uitstaans met de totalitaire
Staatsinrichting. Maar wanneer wij
spreken van vrijheid heeft ook dat
niets te maken met het individualis
tisch liberalisme: dan dwingen wij
slechts eerbied af voor de onver
vreemdbare natuurrechten van den
persoon en van den christen mensch.
Laten wij streven naar een forma
tie die niemand terecht kan beschul
digen van onduidelijkheid in haar
doelstellingen, van onbezonnenheid in
haar propaganda, van avontuurlijk
heid in haar bewegingen, van gebrek
aan waarborgen bij haar verklarin
gen.
Tusschen wat de Vlamingen neerge
legd hebben in de besluiten van de
Vlaamsche concentratie te Leuven en
de verduidelijking die wij hebben
trachten te geven, bestaat niet de
minste tegenstrijdigheid. Herleest de
teksten. Het Directorium kent zijn
verantwoordelijkheid bij het inrich
ten van de K.V.V. op een ondubbel
zinnige basis. Wie waarlijk de con
centratie mogelijk acht op die basis,
neme in geweten zijn eigen verant
woordelijkheid. Gij die behoort tot de
K.V.V. steunt onze werking en werkt
belangloos aan de verspreiding van
ons ideaal; gij die behoort tot an
dere formaties, werpt niet den steen
naar ons, maar eischt duidelijkheid
en waarborgen vanwege hen aan
wien gij uw vertrouwen geschonken
hebt, en denkt na over ons eigen
standpunt vooraleer gij ons veroor
deelt.
Geen kwesties van personen, van
groepen of ondergroepen mogen ons
scheiden, zelfs indien wij vandaag nog
meenen dat wij helaas! niet akkoord
gaan over politieke beginselen, laten
wij dan voortwerken met den wil van
ons beter te begrijpen en van onzen
plicht te doen, die ook in de politieke
orde, een stipt zedelijke plicht is. Het
goed dat wij allen te verwezenlijken
hebben is te groot en te verheven op
dat wij niet, elk in zijn eigen sfeer,
onbevangen en ernstig zouden zoeken
de voorwaarden te scheppen die van-
daag of morgen, maar hoe vroeger
hoe liever, ons allen moeten verzoe
nen in één enkele machtsformatie.
Het gaat er om niets minder dan
om het volk dat wij zijn, om de
christene beschaving die wij te ver
dedigen hebben, om het opperste
goed dat wij ook in de politieke orde
boven alies moeten beminnen.
Donderdag namiddag werden ln
Patria te Brussel de besprekingen
voortgezet tusschen het Directorium
van de Katholieke Vlaamsche Volks
partij, en een afvaardiging van het
Viaamsch Nationaal Verbond.
Van het Directorium waren aanwe
zig de H.H. Verbist, voorzitter; Van
Coillie, De Vleeschauwer, Eyskens, P.
W. Segers, Gruyters.
De afvaardiging van het Viaamsch
Nationaal Verbond was samengesteld
uit de H.H. Borginon, Elias, J. Leu-
ridan en G. Romsée.
Na een langdurige bespreking werd,
in strijd met de gekoesterde verwach
tingen, geen mededeeling gedaan.
We konden alleen vernemen dat de
besprekingen waren voortgezet over
de voornaamste problemen die thans
ons politiek leven beheerschen, en
over verschillende vormen waarin een
samenwerking zou mogelijk zijn.
De Vlaamsch-Nationalistische af
vaardiging wenschte evenmin eenige
verklaring te doen.
De onderhandelingen worden voort-
aezet.
lEasaaaaasEaaaGsaaaiisasaiaHfl
De beste uitslagen zijn steeds bekomen,
door reeds in de maand November of ten
laatste in December een mengsel van.
Potaschzouten en fosfaten uit te strooien.
Wij mogen niet vergeten dat het gra3
en het hooi drie tot viermaal zooveel pot-
asch als fosfoorzuur aan den grond ont
nemen. Hieruit volgt dat de potaschbe-
mesting volstrekt niet mag verwaarloosd
worden. Volgens de omstandigheden zal
men uitstrooien per hectare
600 tot 1.000 kgr. sylviniet-kafnlet,
400 tot 600 kgr. Thomasslakken.
De sylviniet-kaïniet kan vervangen wor
den door 200 tot 300 kgr. Chloorpota3ch
en de Thomasslakken door supra of door
200 kgr. geprecepiteerd mineraal fosfaat.
IlIilIimillllHIHHIIBllI
28 NOVEMBER,
in het Koninkt. Circus te Brussel,
trekking der 25» Snede van de
Het kleinste lot is 1.000 frank.
Twee groote loten!
1 Miljoen 2^ Miljoen,
HEBT GE UW BRUIN BILJET?
Om ook kennis te maken met onze
voortreffelijke Puroipoeder voor een
ideale huidverzorging, ontvangt U bij
koop van een doos Purol van 7 Vi fr.
tijdelijk een busje Puroipoeder gratis.
Purol is verkrijgbaar in alleApotheken.
VERVOLG
nlstlsche en socialistische internationalen
zijn het, die aansporen tot voortzetting
van een hopeloozen strijd.
Daartegen willen zich Duitschland en
Italië weren. Wij staan hier voor een
nieuwe uiting van het anti-communistisch
blok.
Hoe men het ook keere en draale, op
internationaal gebied gaat de strijd tus
schen het communisme en het antl-com-
munisme,
PRIMO DE RIVERA
TER DOOR VEROORDEELD
José Antonio Primo de Rivera, zoon van
den gewezen diktator van Spanje, leider
der Spaansche fascisten, die gevangen was
gehouden door de Rooden te Alicante,
werd aldaar door de Volksrechtbank ter
dood veroordeeld. Zijn broeder werd ver
oordeeld tot 30 jaar gevangenisstraf.
Reeds door vier regeeringen, deze van
Guatamala, van San Salvador en van
Salvador en van Duitschlnd en Italië werd
de Spaansche Regeering Franco nu er
kend.
Er valt anderzijds hier ook nog aan te
stippen dat de zaakgelastigden van Gua
tamala en van San Salvador een hache
lijk avontuur hebben beleefd toen zij
Spanje wilden verlaten. Toen zij te Port-
Bou op den trein wilden stappen werden
zij aangehouden en in een treinwagen op
gesloten. Hen werd geweigerd Spanje te
verlaten. Met de revolver in de hand. is
het hen dan gelukt ln een anderen trein
die naar Frankrijk reed te springen en de
vlucht te nemdh.
-CO-
Wij hopen uitterharte dat de hin
derpalen die ons scheiden van onze
broeders, niet bestaan of gemakke
lijk zullen overwonnen worden door
broederlijk contact, rustige gedach-
■iiBflaiaaaHaiiisaBSEaasaaBDsiaKBHfBssflBsaiiBaaiaiMasHflsiHi
Een bekend professor van de Universi
teit te Madrid kende enkele bange uren.
Hij werd aangehouden en door een half
dronken kommunist werd hij eerst ter
dood veroordeeld. Op het onverwachts
werd hij gered door den gewezen Eerste -
Minister Giral, die een vriend van hem
Was.
Een Industrieel uit Bilbao verhaalde na
fcljn bevrijding dat hij in het gevang een
1 belastingsambtenaar ontmoette die hem
Verhaalde dat zijn drie zoons, die studen
ten waren, door de rooden waren gefusil
leerd. Hij wist zelfs niet waarom. De be
waker van hun huis had beweerd dat zij
fascisten waren. De ambtenaar werd aan
gehouden, gegeeseld en wachtte op den
dood.
De industrieel zag nog een bejaarde
vrouw met gestold bloed in haar witte
haar en een jongen die met doeken het
bloed trachtte te stelpen dat uit een won
de aan zijn been stroomde. Toen hij voor
het gerecht kwam vernam de industrieel
dat dien dag reeds 18 personen om het
leven werden gebracht. De man werd ge
lukkig vrijgesproken maar bij zijn ver
trek zag hij dat rooden een jonge vrouw
aan het geeselen waren.
In een dorpje nabij Madrid werden de
kloosterzusters gevangen gezet. De Bur-
tneester had nog niet besloten sat hij met
hun doen zou. Intusschen kwamen anar
chisten toe die vrcegen over haar lot te
mogen beslissen. Om te toonen wat hij
zinnens was met haar te doen nam hij de
twee grootste, bond ze met de beenen aan
zijn auto en reed dan door de straten der
gemeente, in duizelingwekkende vaart, tot
zijn slachtoffers dood waren.
Te Barcelona worden dagelijks honder
den menschen doodgeschoten. Voor een
niet zetten de anarchisten hun maehien-
geweer in werking in volle straat, zonder
zich maar eenigerwijze te bekommeren om
wie in de straat marcheert. In de Predra-
bes-kazerne worden lederen dag een twee
honderd personen tegen den muur gezet;
eën viertal machiengeweren vuren dan op
die arme slachtoffers tot allen gevallen
zijn.
Wanneer iemand de anarchisten ver
dacht voorkomt, wordt hij aangehouden.
Opdat de gezinsgenooten van den aange
houdene die aanhouding niet kwaad zou
den opnemen, worden zij dan ook ingere
kend, zelfs ook de vrienden, opdat zij
niets zouden voortvertellen, en allen wor
den dan gefusiljeerd, mannen, vrouwen en
kinderen,
RUSSISCHE SCHEPEN GEPRAAID
DOOR DE NATION ALEN
I een drietal Russische schepen, die vaarden
in de Spaansche wateren, gepraald. Op-
I zoekingen werden gedaan aan boord dier
booten en een tanksohlp werd meegevoerd
naar de haven van Ceuta.
Rusland, ten zeerste verbolgen, heeft een
heftig protest ingediend tegen deze feiten.
WORDT
BARCELONA
BARDEERD?
GEBOM-
De Regeerir.g van Burgee heeft een ver
zoek gericht tot de buitenlandsehe sche
pen die liggen in de haven van Barcelona
opdat zij deze haven zouden verlaten. Dit
omdat zij, gezien den invoer van wapens
in de haven van Barcelona, zich verplicht
ziet tusschen te komen.
Men moet hieruit besluiten dat de Re
geering van 'Burgos besloten heeft de ha
ven en de aldaar liggende schepen te be
schieten.
DUITSCHLAND EN ITALIË
ERKENNEN DE REGEERING
VAN BURGOS
DE ZAAKGELASTIGDEN
VAN GU ATAMALA EN SAN SALVADOR
GEVANGEN GEHOUDEN
DOOR DE ROODEN
Woensdag 11. hebben tegelijkertijd en
met een opvallende eensgezindheid de
Duitsche en Italiaansche Regeering een
mededeeling verstrekt waarbij beide ver
klaren de Regeering van Burgos te erken
nen. Een zaakgelastigde zal door d: beide
g?rj.pf $b0£l«m5 tfo Jfatloaave# hc'obch fiegeerj+gen geatmad .WQttfoB Baar fiprgos
om diplomatieke betrekkingen aan te
knoopen.
De diplomatieke vertegenwoordigers bij
de roode Regeering zullen teruggeroepen
worden.
Deze beslissingen van Duitschland en
Italië hebben een nogal groote beroering
gebracht in de internationale wereld. De
ze landen hebben zulks gedaan als protest
tegen de Russische inmenging tn Spanje
door het verleenen van allerlei steun, ook
aan munitie en manschappen en om zich
openlijk te verklaren voor de Spaansche
Nationalen.
De niet-inmenging ls dus een doode let
ter geworden. Italië en Duitschland drei
gen zich thans in zekere mate in de
Spaansche aangelegenheden te mengen.
Zij erkennen geen andere regeering dan
de regeering van generaal Franco. Voor
hen stelt zich de kwestie der niet-inmen
ging slechts ln dezen zin dat zij niet zul
len dulden dat op de eene of de andere
manier andere landen en, voornamelijk
Rusland het roode leger en de gevluchte
regeering van Madrid zouden helpen.
Dit kan natuurlijk verwikkelingen mee
brengen en wel deze verwikkelingen die
men met zooveel zorg getracht heeft te
vermijden.
Er breken weer zorgvolle tijden aan.
Doch wij drukken er op. Dit alles is de
schuld van Sowjet-Rusland, de eeuwige
stokebrand.
De vorige regeering van Madrid heeft
het spel verloren. Rusland en de commu-
BE él§ M&ïQ&S HIERNEVENS.
De feestzaal van 't College zat Donder
dagavond proppensvol. Heer Lucien De-
schodt, Diocesaan Leider der K. A., ver
welkomde in warme bewoordingen den
grooten West-Vlaamschen Apostel der
K. A.: Z. E. H. Kan. Dubois.
Meer dan een uur hield Kan. Dubois
de aandacht gespannen met zijne hoogst
belangrijke uiteenzetting. Zijn deel aan
gaande de houding te nemen in den hui
digen politieken toestand was van grccl
belang: mochten allen het verstaan.
Z. E. H. Veys, leider der K A. Pop»-
ringe, dankte den Heer Spreker en
al de aanwezigen aan zijn oproep te be
antwoorden.
Goede avond! Wie de gelegenheid hee!t
een Rome-Moskou-avond bij te wonen,
moet van de kans gebruik maker.. Hij zal
het niet beklagen.
iBaaeBaaBaaiBBBBBsaaaHaaBBaiBaBBaBaiaaiaaaBBaaBBaaaiBEMi
HEER SALENGRO
In den nacht van Dinsdag op Woensdag
laatst heeft de Heer Roger Salengro,
Fransche Minister van Binnenlandsóhe
Zaken en maire van Rijsel, zelfmoord ge
pleegd.
Na zijn tehuiskomst van Dinsdag avond,
alle openingen van de keuken in zijn huis
te hebben dichtgemaakt, heeft hij de gas-
kraantjes geopend; 's anderendaags mor
gens werd hij dood gevonden in de keu
ken door de werkvrouw, op de zelfde
plaats waar vroeger zijn vrouw doodge
vallen was tengevolge eener beroerte.
De H. Salengro was geboren in 1890.
Na den oorlog werd hij opvolgenlijk ge
meenteraadslid van Rijsel, lid van den
Algemeene Raad en Burgemeester van
Rijsel. In 1928 werd hij tot Kamerlid ver
kozen en was ook lid van de bestuurs-
kommissie van de socialistische partij. Se
dert de zege van het Volksfront en het
aan het bewind komen van de Regeering
Blum was hij Minister van Binnenland-
sche Zaken van Frankrijk.
In den laatsten tijd ontstond veel kri
tiek over hem en een campagne werd
tegen hem op heftige wijze gevoerd, en
er werd hem aangewreven dat hij binst
den oorlog ter dood veroordeeld werd we
gens desertie naar den vijand. In de Ka
merzitting van Vrijdag 13 November wer
den de beschuldigingen tegen hem met
een groote meerderheid van de hand ge
wezen. Da campagne duurde na die zit
ting evenwel voort,
De H. Salengro schreef twee brieven
voor hij een einde stelde aan zijn leven.
Een aan zijn broeder en een aan den
Heer Blum.
In het schrijven aan den Heer Blutn
zegt de Heer Salengro het volgende
Mijn dierbare President en Vriend,
Mijn vrouw is gestorven een jaar ge
leden. Ook zij werd bezwadderd en leed
veel eronder. Mijn moeder, die een heel
kundige bewerking heeft onderstaan, her
stelt zich moeilijk. Ook zij lijdt bitter door
de lastercampagne tegen mij gericht.
»Wat mij betreft, ik heb dapper ge
streden doch ik ben ten einde van mijn
weerstandsvermogen. Zij zijn er niet in
geslaagd mij mijn eer te ontnemen, doch
zij zijn aansprakelijk voor mijn dood.
»Ik ben noch een verrader, noch een
overlooper. Mijn partij was mijn leven
en mijn trots.
Mijne genegen gevoelens voor de mij
nen, mijn beste herinnering aan de onzen
en voor U mijn erkentelijkheid.
De tweede brief is gericht aan zijn jon
geren broeder. De brief was gedateerd
op 16 dezer, doch naderhand werd de da
tum van 17 aangebracht. Hij luidt 1
volgt
Henrl,
De overspanning, de laster, dat Is
waarlijk te veel. Het verdriet heef: mij
geknakt. Mijn dank aan moeder, aaa
Jeannette, aan U en aan de onzen,
»Ik ga Leonie terugvinden».
(Leonie is de naam van zijn vrouw.)
De campagne tegen hem gevoerd er, de
sterfgevallen voorgekomen in zijn familie
hebben hem dus tot de wanhoop gedre
ven.
Voor de Regeering Blom is dezen zelf.
moord ook een grooten slag.
Hij zal Zondag 22 November ten grave
gedragen worden, te Rijsel, te 2 uur ia
den namiddag.
Welke gevolgen deze zelfmoord na zich
slepen kan is nog niet te voorzien. Dj
Fransche roode bladen werpen de schuld
van deze wanhoopsdaad op den rug der
Fransche fascisten. Heer Salengro is hier
evenwel alleen schuldig en hij heeft door
zijn zelfmoord geen daad van moed ge
steld.
DE ROODEN SLAAN
ER POLITIEKE MUNT UIT
De socialisten en kommunisten vaa"
Frankrijk slaan politieke munt uit ds
zelfmoord van den H. Salengro. Zij ver
klaren dat de H. Salengro «vermoordj
werd door de fascisten, net alsof dezen
hem kogels door het lijf zouden hebben
gejaagd. De vergelijking wordt gemaakt
met den moord op Jaurès in 1914.
De Fransche rooden hitsen met deze
zelfmoord de politieke driften op. In de
wandelgangen van het Parlement werd
reeds een kamerlid der rechtsche partijen
door een persoon aangevallen. In de stra
ten werd reeds betoogd en werden vijs
andelijke kreten geslaakt tegen de bla
den die in het andere kamp staan daa
den H. Salengro.
De arbeiders van het «Gringoire», da£
steeds de H. Salengro aanviel, hebben op
bevel van het socialistisch vakverbond het
werk gestaakt en willen beletten dat dit
blad nog gedrukt wordt.
De H. Becquaert, die in de Kamer in
terpelleerde over het geval Salenwx
moest met zijn gezin inderhaast Rijsel
verlaten. Daarbij komt nog dat Donder
dag in verscheidene plaatsen stakingen
zijn uitgebroken.
Deze dood zou wel zware gevolgen kun
nen hebben voor Frankrijk.
Er valt hier weer op te merken dat vi»
aan politiek wil doen, niets op zijn kerf
stok hebben mag of dat hij op voorhand
weet dat men hem aanvallen zal. Als hi)
tegen die aanvallen niet kan, moet hij
aan geen politiek doen.
In verband met deze zelfmoord heeft
Z. Exc. Kard. Liénart, Bisschop van Rij
sel, een verklaring medegedeeld vaavir
hij zijn diepste smart uitdrukt voor ie
daad dewelke, gedreven door zedelijk lij
den, een ziel, de wet van God vergelend,
zich vrijwillig in de eeuwigheid stort. De
Kardinaal herinnert er meteen aan dat
de politiek niet alles verrechtvaardig!; dat
laster en kwaadspreken fouten zijn die
door God worden veroordeeld en dat men
geenszins het recht heeft van deze mid
delen gebruik te maken om zijn doel te
bereiken. Een pers die er zich een spe
cialisatie van maakt steeds te belasterea
kan niet christelijk worden genoemd.
Verder verklaarde de Kardinaal nog:
De Katholieke Kerk weigert zich ak
koord te verklaren met polemieken tegcil
personen in wie zij zielen ziet die doof
het bloed van Christus werden vrijge
kocht. Wij stellen ons boven de passief
die de edelste gevoelens der harten ver
smachten en de geesten verblinden; wij
weenen met dezen die weenen, en bidden
met dezen die bidden.
HET CENTRUM VAN MADRID
STAAT IN BRAND
Generaal Franco Jjeeft een deel der stad
van Madrid aangewezen welke niet zal
beschoten worden opdat de bevolking der
stad aldaar een veilig oord vinde.
Een Fransche journalist heeft verklaard
dat de Kommunisten overal brand stich
ten in de hoofdstad.
Het centrum der stad, de Puerta del
Sol, staat in brand. De branden kunnen
niet worden gebluscht. Herhaaldelijk bom
bardeeren de Nationalen de Spaansche
hoofdstad. Overal wordt vernieling en
dood gezaaid. De Nationalen zijn. gevor
derd tot op 1800 meter van de Puerta del
Sol. Het Ministerie van Binnenlandsche
Zaken werd vernield door een bom.
BLOKKADE VAN BARCELONA
De Engelsche Regeering werd in kennis
gesteld van het voornemen van Generaal
Franco de haven van Barcelona te blok-
keeren. De Engelsche Regeering onder
zoekt de gevolgen van deze blokkade ln
verband met haar eigen belangen.
De Nationalistische overheden hebben
ook besloten de grens bij Bayonne te slui
ten voor een termijn van 14 dagen,
RUSLAND MEER SCHULDIG
DAN DUITSCHLAND EN ITALIË
Zooals reeds gemeld heeft de erkenning
van de Regeering van Burgos door
Duitschland en Italië groote beroering ge
bracht. Er wordt nu nog gemeld dat ook
Oostenrijk en Hongarije dit voorbeeld
zouden volgen, alsook enkele Zuid-Ameri-
kaansche Republieken.
Te Salamanca heerscht een geweldige
geestdrift om deze erkenning en Hitier en
Mussolini werden fel toegejuicht.
Sprekende in het Lagerhuis heeft de H.
Eden, Engelsche Minister van Buitenland-
sche Zaken, betreffende de erkenning door
Duitschland en Italië van de Regeering
Franco, verklaard dat in deze kwestie an
dere landen (Rusland dus) meer schuld
hebben dan Duitschland en Italië.
EEN BELGISCH ADVOKAAT
GESNEUVELD
Op het front van Madrid is gesneuveld
de Belg Pierre Brachet, aangeworven voor
het Frente Popular, oud-redacteur aan het
Socialistisch Blad •-Le Feuple», zoon van
der, bekenden en geleerden anatomist en
crud-rector van de Universiteit van Brus
sel, H. Albert Brachet. Pierre Brachet
was advokaat maar had zich vóór twe
maanden ing:iijfd bij de Spaansche mili-
M. Biuni, Eerste Minister, begaf zich naar de woonst van zijn medewerker, die
zelfmoord pleegde. De Eerste Minister na zijn bezoek aan het sterfhuis.
lflflBlflBBBBBIBBBBBSBBBBSBBBBI3BBBEBBBBBBBBB3BBB9BB9flBBBlI^89
58 DOODEN EN 200 GEWONDEN
Maandag namiddag 11. deed zich een
geweldige ontploffing voor ln een bus-
kruitfabriek gevestigd te St-Chamas, bij
Marseille. In een der gebouwen waar ge
weldige springstoffen worden gemaakt,
ontstond eerst een kleine ontploffing die
aanleiding gaf tot brand. Toen het vuur
uitbreiding nam deed zich een bijzonder
zware ontploffing voor.
Onmiddellijk werd hulp gebed n. Van
onder de puinen der uiteengerukte gebcu-
wen en in het omliggende ervan wero 11
58 lijken gevonden. Onder de docden te-
vlnden zich de bestuurder en de hoofdin
genieur van de fabriek. Ongeveer 2CD an
dere personen liepen verwendingen cp.
Ia deken» gewikkelde verkoolde lijken worden te Saint Cha.ma» door 4
bewaak^