y
De Evolutie van den Oorlog
en de gevolgen I
D
Goering te Rome
Een tegenbezoek
Be t'cn°LTidatPüusir,d Buitengewone vergadering van den
r i Li ml.ProvmcieraadvanWest-Vlaanderen
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
StPaulus spreekt over Coureurs Lutteurs
INTERNATIONAAL OVERZICHT
Het Epistel op een andere wijze verteld...
Koest en verkoudheid!
WINTERAVOND
UIT MIJN KINDERTIJD!
üeireurenswGardigt? legensteiümiag der
tflcamsdie Nationalist!) en Rexisten
in sake soela^c aan liet Vrije Katholiek Onderwijs
ten slechte Nacht
KOLONIALE LOTERIJ
AAN HET VRIJ ONDERWIJS
ZONDAG 24 JANUARI 1937.
«DE HALLE
Katholiek Weekblad Tan leper
Bureel:
Boterstraat, 17, 1EPER.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per po.t)
Pinnenland 20.— fr.
Belgisch Kongo 40.— fr.
Frankrijk 40.fr.
Alle andere landen 60.fr.
IIcdca.trken tij* verantwoordelijk voor
hun artikels.
mmÊÊÊÊÊÊÊÊÊHKÊÊmÊÊÊÊÊm/ÊÊÊÊm
.10 BLADZIJDEN. - 40 CENTIEM..
5J JAAR. N' 4.
jT'auiHIHlllll!Hiin:innimimtmnitumiiiiiHuiiiiiiiiiii:tiintiiiiititn!H!i;:
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten per regel I.fr.
i 2 fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
Kleine berichten (minimum) 4.fr.
Rouvvber. er. Bedank, (min.) 7.— fr.
O rukker - Ui tge ver
SANSEN-VANNESTE, Poperinge
Tel. Poperinge Nr 5
Po.tcheckrekening Nr 155.70
Te herhalen aankondigingen
prijs op aanvraag.
I Annoncen rijn vooraf Ie betalen en g
j moeten tegen den Woensdag avond g
ingezonden worden. Kleine he-g
i richten tegen den Donderdag noen.
imiBfiiiBmfiBmaiiiniiimiiiiiiiiiiiiiüiüniii;^
II
Tn deze revolutionnaire periode die
sedert 1914 nagenoeg de heele wereld
in spanning houdt, is er een aspekt,
een uitzicht dat doorgaans nogal uit
het oog verloren wordt.
De economische en politieke zijden
worden zoo sterk beklemtoond dat
weieens de ontwikkeling en de gevol
gen van den oorlogzelf uit het
oog verloren worden. Het is allerminst
ons inzicht een geleerde uiteenzetting
van de krijgskunde te geven. Dit valt
ten eerste buiten de bevoegdheid van
leeken en is daarenboven zoo veran
derlijk dat het gevaarlijk is zich op
dit terrein te wagen. Maar buiten de
technische kant van het oorlogvoeren
bestaat er toch wel een sociale zijde
die het bekijken overwaard is. Niet
alleen verandert de manier van oor
logvoeren (krijgskunde) maar ook het
V/E3EN ZELF van den oorlog onder
gaat diepgaande schommelingen. En
de terugslag van deze omwenteling
1^ at zich ook nog op onze dagen
scherp aanvoelen.
Wie het abc van de geschiedenis
leerde en onthield kan zeer gemak
kelijk de gedaanteverandering van
het oorlogvoeren nagaan. Het gaat
echter ni't op in enkele regels een
totaal-beeld van deze ontwikkeling
weer te geven. Er dient enkel onthou
den dat sedert de middeleeuwen par
ticularistische oorlogen uitgesloten
ziin. Steden tegen steden, provinciën
tegen provinciën behooren ongetwij
feld tot een verleden dat niet meer
terugkeeren zal.
Het oorlogsbegrip werd verruimd of
beter genationaliseerd. Het opruimen
der partikuliere Staatjes of provin
ciën, het ontstaan der groote, mo
derne Staten vereischte ook groote,
nationale oorlogen.
Indien het terrein verruimde, ver
anderde echter het wezen van den
oorlog zelf niet. Tot in 1870 bleef de
geest dien der ridderoorlogen, waar
ridderlijkheid in overwinning en ver
lies nimmer uit het oog verloren wer
den. Er mocht wel van nationale oor
logen gesproken worden, doch dit na
tionalisme was voorloopig eenvoudig
Staatsbegrip. Het leger bestond uit
huurlingen, vrijwilligers, beroepsmili
tairen, doch het volk zelf leefde er
niet in éénklank mee. De Staat was
de natie, het volk zelf niet.
Alhoewel de oorlog van 1870 twee
landen meesleepte is hij nimmer uit
gegroeid boven het verleden. Het is
wel een nationale oorlog geweest in
dien zin dat twee Staten erin opgin
gen, doch het is naar den geest een
nuddeleeuwsche ridder-oorlog geble
ven.
Wanneer Sedan (een der grootste
Fransche militaire neerlagen de
keizer zelf was reeds gevangen) den
val nabij was en een Fransche dele
gatie met von Moltke en Bismarck
onderhandelde, werden haar verfris-
schingen aangeboden. En wanneer de
onderhandelingen afgeloopen waren
bleven de Fransche officieren in ge
sprek met de Duitsche, en onderhiel
den zich over de voornaamste wapen
feiten uit den verloopen krijg.
Vergelijkt daarbij het verloop van
de laatste wereldoorlog en de psycho
logische verschuiving springt in het
oog.
Duur, verloop, gevolgen zijn zoo
verschillend van alle vroegere oorlo
gen dat het volstrekt niet hoeft te
verwonderen dat de terugslag op de
menschhetd zoo ingrijpend en zoo re-
volutionnair geweest is.
1870 was nog maar een nationale
oorlog met den naam. Twee legers
stoven tegen elkaar op onder het be
langstellend toezien van de 9/10 van
het land. Slechts het 1/10 der natie
nam aan den oorlog een werkdadig
deel, oorlog die nimmer de perken der
ridderlijkheid te buiten ging. De over-
groote meerderheid van het volk stond
buiten den kamp. Alle verhoudingen
in acht genomen was 1870 nog in
geest en wezen de rechtstreeksche
voortzetting der spiegel- en ridder-
tornooien, onder het geïnteresseerd
toezien van het publiek.
1914-1918 is uitgegroeid tot een bit
tere ongenadige volkskamp. Niet en
kel het beroepsleger, de natie zelf was
gemobiliseerd. Er waren geen toe
schouwers meer, enkel deelnemers.
Geen enkel volksdeel, geen enkele
volksgeleding kon de dood en de ver
nieling ontgaan. Militairen en bur
gers, kinders en ouderlingen, kamp
ten, leden of stierven. Kapitaal en
arbeid, machine en mensch aan beide
kanten der loopgraven streden 4 jaar
aan een stuk zoo verbitterd en zoo
hartstochtelijk, dat dergelijke titanen
kamp noodzakelijk een geweldige te
rugslag hebben moest.
De oorlog stelde nu in de eerste
plaats het masjaprobleem. Er kon
geen spraak meer zijn van een af
zonderlijke burgerlijke bevolking en
een afzonderlijk leger. De natie, het
heele volk waren gemobiliseerd ge
weest. Hand en geest, landbouw en
nijverheid, alle krachten van het land
werden door de oorlog opgeslorpt. En
wie zou durven ontkennen dat bij een
komende geesel. deze totale mobili
satie niet op de spits zal gedreven
worden?
Is het dan te verwonderen dat der
gelijke nationale masa's die 4 jaar
lang opengereten en verscheurd wer
den, die 4 jaar lang in tragische om
standigheden door de mizerie gekneed
en gedeesemd werden, enorme pro
blemen stelden?
Wat is het massa probleem anders
dan het rechtstreeksch uitvloeisel van
den oorlog? Massa's arbeiders sterk
door syndikale tucht, massa-kapita
len almachtig door de onmetelijke
nood die uit de hel te voorschijn
kwam, massa-produkties die in ra
zend tempo op de wereldmarkt ge
goten werden, massa-revoluties dis
Europa onderste boven keerden.
Ook de geweldige aangroei van het
nationalisme is vrucht van den oor
log. De tijd der ridderlijke waardee
ring is voorbij. Aan beide zijden der
vuurlijn groeide en ontwikkelde zi;h
een onmetelijke haat. De volksmassa
leerde in het lijden zich-zelf liefheb
ben met anderen te haten. Zoo sterk
gespannen is dit gevoel dat een on
ooglijke vonk nu nog steeds bij mach
te is een nieuwe wereldbrand te ont
ketenen. Diplomaten hoeven zich
dag-in dag-uit in te spannen om de
ramp af te wenden of uit te stellen.
Sedert 1918 leeft Europa ononder
broken op een vuurberg waarvan de
uitbarstingen niet uit de lucht zijn.
Het meeslepen in den dans van al
de bruikbare nationale krachten, de
socialiseering van den oorlog, heeft
niet alleen het oorlogsprobleem op
een heel ander plan gebracht, maar
heeft bovendien heel de na-oorlog-:
sclie periode beheerscht. De sociali
satie en het nationalisme zijn er de
onmiddellijkste gevolgen van. Deze
beide polen hebben zich konkreet uit
gewerkt tot twee politieke evangelies
die zich thans ongenadig bekampen.
Hierdoor is en nieuw verschijnsel
op den voorgrond getreden. Hoe in
grijpend-diep de oorlog van 1914-1918
de heele natie omwoelde, steeds bleef
de oorlog op een nationaal plan. Ook
dit verandert. Spanje is er een patent
bewijs van. Al weze het ook een bur
gerkrijg, de strijd die zich over de
Pyreneeën afspeelt heeft zich geïn
ternationaliseerd. Het gaat er niet
meer louter nationaal. Aan beide zij
den strijden betaalde vreemdelingen.
De Spaansche oorlog is de synthese
van twee systemen: het vroegere
HUURLINGEN-systeem, waardoor BE
TAALDE krijgers uit alle hoeken der
wereld in den dans gegooid werden,
en het NATIONALE-systeem waarmee
de vaderlandsliefde de heele natie be
trekt. Hieruit zullen ook weer nieuwe
gevolgen spruiten voor de toekomst.
En het blijkt dan ook dat het wezen,
de geest van den oorlog die in 1918
zoozeer verschilde van dien van 1914,
in 1937 weer een ander uitzicht ge
kregen heeft.
Niet enkel de ekonomie en de po
litiek veranderen van kleedij, ook de
oorlog evolueert snel.
Mocht hij zoodanig evolueeren dat
hij zich zelf onmogelijk maakt, want
de menschen schijnen het niet te
kunnen.
Er is niets nieuws onder de zon, zeggen
de menschen, en dat is een groote waar
heid.
Wanneer ge tegenwoordig baanrenner
of bokser wilt worden, dan is er direct
een mensch gevonden die U de noodige
heilzame raad zal geven en uw lichaam
begint te verzorgen. Zoo iemand noemen
ze manager. Hij staat op alle fotos naast
den sportman in kwestie, loopt met een
handdoek rond zijn hals wanneer zijn
poulain rijdt of bokst en is een van de
vurigste supporters.
Ook een tweeduizend jaar geleden wa
ren cr van die menschen en St Paul us was
er één van. Als ge me niet gelooft, lees
dan het Epistel van dezen Zondag. Hij
was ook manager, met dit verschil alleen
da t hij niet zoozeer raad gaf inzake sterke
spieren, maar vooral inzake zielegrootheid
en wilskracht. Luister maar:
Broeders, weet gij niet dat zij die in
de ®renbaan loopen, allen wel loopen,
doch maar één, den eereprijs behaalt?
Loopt zoo dat gij hem meogt ontvan-
gen. Ieder nu, die in de renbaan loopt,
onhoudt zich van alles (wat hem kan
verzwakken)en zij (doen dit) om een
vergankelijke kroon te ontvangen; wij
echter om eene onvergankelijke. Ook ik
loop derhalve zoo, niet als in het onze-
kere (maar met vasten tred naar het
voorgestelde doel)ook ik strijd zoo, niet
als in de lucht schermende (maar mijne
vijanden treffende). Ik kastijd mijn li-
chaam en breng het onder bedwang,
opdat ik, na anderen gepredikt te heb-
ben, misschien zelf niet verworpen wor-
den
Ge ziet St Paulus wist ook wat er r.oo-
dig was om een koers te winnen, doch hij
wist vooral wat er noodig Is om de koers
naar den hemel uit te doen. Hij geeft ons
het voorbeeld: zelfkastijdrng, en veel. of
fer 1 ardigheid. want de we-g is zwaar en
er Zijn veel hinderpalen. «Neem een
voorbeeld aan de jodenzegt hij verder,
die hadden zooveel hulp en goeden raad
en nog vielen er veel uit onderweg
Vandaag begint de tijd van Septuage
sima. i. Zelfkastijding zegt Sint Pau
lus, dat wil dus zsggen: U iets onthou
den waar ge veel goesting in hebt en dit
om de koers naar den hemel te winnen
CBBaiHaSHBIESIHBRBiaiaSSEg
BINNENLANDSCHE
LEENING 1933
Maandag had de 40® trekking plaats
van de Binnenlandsche Leening (yertrou-
wensleening 1933).
R. 371.502 wint 1 millioen frank.
De 70 volgende reeksen winnen
25.000 TRANK:
110195 124484 125293 132476 142717 144373
147906 159831 166408 lo6630 168269 172824
173338 179805 179896 179943 182041 182517
183346 185995 187143 191278 201317 203096
207556 212216 213697 217780 222518 224651
228204 232883 236127 236719 240568 247047
252901 257762 261616 267o44 272575 278569
278960 280750 282074 295656 298712 304211
305676 307959 310822 310949 311395 320184
320908 321432 329809 332541 336191 356911
339158 345064 347717 352229 384071 385396
388518 390126 393662 394338
Elke definitieve obligatie behoorende
tot een uitgekomen reeks, heeft recht op
een vijfde van het lot, toegekend aan de
reeks aan dewelke zij toebehoort.
Borst inwrijven met Da rape.
Pot .10 fr.. Doos I/. - In alle Apotiiken-
tSaar IikM gevanop I
GENERAAL HERMANN GOERING
Duitsch Rijksminister.
JUiHIIMlIieHmHIHtlWtWimttlltWHItlBtllWtHltgSltWnDWIKeBHBBWHBBttHBtaWW
I aanvoelen naar aanleiding van het
laatste geschil omtrent Spaansch Ma
rokko. De Fransche pers verspreidde
op zeker oogenblik het gerucht dat
I groote contingenten Duitsche troepen
i in Spaansch Marokko ontscheept wa-
ren en dat Marokko een Duitsche ko
lonie ging worden. Duitschland ne-
geerde en loog op zijn beurt dat
j Frankrijk het op de rijke ertsen van
I ds Spaansche rif gemunt had. De toe-
I stand was een oogenblik zoo gespan-
nen dat men in internationale mid
dens het ergste vreesde. Doch even
rap als de spanning ontstaan was.
werd ze opgelost. Het bleek dat
er heelemaal geen Duitschers in
Spaansch Marokko ontscheept waren
en Hitier verklaarde geen territoriale
oogmerken in Marokko te koesteren.
Het was een valsch gerucht geiceest,
een beursmaneuver. Niettemin heeft
heel de herrie ons geleerd hoe drin
gend de oplossing is van de Duitsche
koloniale eischen.
Het is nu ongeveer drie maanden
ge'eden dat de schoonzoon van Mus
solini te Berlijn is geweest om te on
derhandelen over de Duitsch - Ita-
liaansche samenwerking. Toen werd
de eensgezinde houding bepaald van
beide landen tegenover de brandend-
ste Europeesche kwestie en namelijk:
het Locarnopact, de Volkenbond, de
Donaulanden, het koloniale vraagstuk,
de Spaansche burgeroorlog en de
strijd tegen het communisme. Nu is
Generaal Goering naar Rome gereisd
om er Mussolini te ontmoeten. Naar
aanleiding van dit bezoek worden
weer allerlei gissingen gemaakt. Na
tuurlijk wordt er iveer over de toe
stand beraadslaagd. Immers sedert
October 1936 zijn er weeral verande
ringen gekomen in de internationale
politieke verhoudingen, doch het voor
werp van de besprekingen zal wel be
perkt zijn bij minder punten en
namelijk deze die door de laatste
gebeurtenissen het meest beïnvloed
werden. Reeds konden we uit verkla
ringen van den Duce afleiden dat hij
vooral wenscht voort te bouwen aan
zijn geliefkoosd thema, het winnen
van andere landen voor zijn stellin
gen en die van Hitier, het scharen
van andere Staten rond de spil Ber-
lijn-Rome, en hiervoor meent hij in
de eerste plaats Engeland te overha
len. Dit is natuurlijk een gelegenheid
voor de Fransche pers om te roepen
dat Duitschland en Italië trachten
om Engeland en Frankrijk te schei
den. En eigenlijk is het misschien wel
zoo bedoeld, om door de afzondering
de Fransche binnenlandsche toestand
te beïnvloeden. Immers, niets zou
de openbare opinie zoo tegen het
Fransch-Russisch accoord en tegen
de Marxistische politiek van de hui
dige regeering in Frankrijk in het
harnas jagen dan het verlies aan
prestige in het buitenland, waarop
de Franschen zoo gesteld zijn. Ook
zal waarschijnlijk de houding bepaald
worden die Duitschland en Italië ver
der tegenover Frankrijk zullen in acht
nemen. Heel zeker zal ook de kolo
niale kwestie te berde gebracht wor
den, maar het hoofthema blijkt wel
de Spaansche burgeroorlog te zijn.
HET KOLONIALE VRAAGSTUK
We weten reeds dat Mussolini de
koloniale verzuchtingen van Duitsch
land begrijpt en beloofd heeft de
Duitsche regeering te steunen in zijn
eischen. In de laatste tijden is het
vraagstuk dringender geworden dan
ooit. Duitschland wil kost wat kost
grondstoffenbronnen bezitten ten
einde een grootere zelfstandigheid
van het buitenland te verwerven. Het
heeft het herhaaldelijk met klem la
ten verstaan maar intusschen komt
er geen oplossing. Engeland schijnt
niet geneigd te zijn om de vooroor-
logsche Duitsche koloniën terug af
te staan en zou liever een stuk van
Belgisch Kongo of van Nederlandsch
Oost - Indie aan de eischen van
Duitschland opofferen. Frankrijk ech
ter stelde reeds een daad, die niet veel
kommentaar verwekt heeft, maar die
er niet te minder belangrijk om is.
Het heeft immers een studiecommis
sie naar de oude Duitsche koloniën
gestuurd, waarover het mandaat ge
kregen heeft, teneinde de noodige
voorbereidingen te kunnen treffen bij
een eventueele overgave aan Duitsch
land. Frankrijk schijnt Duitschland
te willen tevreden stellen, omdat het
erger vreest. Dat hebben we kunnen
HET SPAANSCHE VRAAGSTUK
Duitschland en Italië hebben de
regeering van Burgos erkend. Dat is
de logische gevolgtrekking van het
standpunt ingenomen door de twee
landen op de bijeenkomst te Berlijn.
De verdere logiek eischt ook dat ze
Generaal Franco moreel steunen. In
de laatste tijd schijnen ze ook daad
werkelijk met wapens en manschap
pen gesteund te hebben, en het inci
dent met het Duitsche schip Palos
was een gelegenheid om de toevoer
van de wapenleveringen in de Noord-
Spaansche havens te kontroleeren.
Alle pogingen om een niet-interven-
tie op betere grondslag in te voeren
ivordt vanwege de twee landen met
het grootste wantrouwen bejegend.
Dat icantrouwen hadden ze reeds ge
manifesteerd naar aanleiding van het
toetreden van de overeenkomst en het
was wel gewettigd vermits het door
Rusland en Frankrijk nooit in acht
genomen werd. Nu dat het duidelijk
is dat verschillende tienduizenden
Fransche vrijwilligers strijden aan de
zijde van de rooden komt Frankrijk
weer aandraven met een voorstel om
het verzenden van vrijwilligers naar
de strijdende partijen in Spanje te
verbieden en haastig werd daartoe in
de Fransche Kamer, met groote meer
derheid een wetsvoorstel gestemd. Wie
kan zooiets ernstig, nemen, wanneer
het toch allang Jdfkend, is dat de
grootste aanliang'van de socialistische
en communistische volksvertegen
woordigers zich tegen de niet-inmen-
ging verzet heeft. Weer een fijn mid
del van Frankrijk om tijd te winnen.
Intusschen blijven de Fransche vrij
willigers de grens oversteken en ver
trekken heele vrachten wapens naar
Barcelona en Valencia. Want anders
zou het voorstel niet gestemd zijn
geworden! Het is daarom dat Duitsch
land en Italië geen uitspraak doen
over het laatste voorstel van Enge
land en Frankrijk. Goering en Mus
solini onderzoeken thans wat hen te
doen staat. Ze wenschen met alle mid
delen de nationalen naar de overwin
ning te kunnen helpen, maar er moet
zoo voorzichtig te werk gegaan wor
den om geen ramp te verwekken!
Frankrijk is zoo ziek; ieder oogenblik
kunnen zich daar zulke binnenland
sche moeilijkheden voordoen, dat voor
dat de burgeroorlog in Spanje ein
digt, er een andere opvlamt bij onze
Zuiderburen. Dat weten ook Musso
lini en Goering en daarom zullen we
geen wereldschokkende verklaringen
van her vernemen.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
IBBBBBBBBB9B5BBSBBBBBBBBBS3B
Witte, zachte vlokjes vallen,
Zoe-oe-oe!De wind zoeft koud.
Toovrend aanblik, boomen, stallen!
D'avond valt op veld en xooud!
Purper zinkt de Zon in 't Westen.
Mosder sluit ons deurken dicht.
Dank, we zijn van 's Heerens besten,
In gezellig avondlicht!
't Stoofke gloeit en geeft behagen!
Vader rookt zijn pijp met smaak
En vertelt ons Vlaamsche saghen!...
Aan dien tijd denk ik zóó vaak!
Beselare, Nieuw jaar maand '37. GEO.
iBSSBaaHaBaasiiftsBiiaasaBssikasi
GE ZIJT OVER ONS BLAD TEVRE-
DEN! NA LEZING. SCHUIF HET
JN HANDEN VAN EEN GEBUUR OF
/RIEND. ZOO STEUNT GE ONS.
DANK EROM.
IBflEB£l£BSBBEEBBS&S3BBBBBBBBBBBi3B£ZSS23£ZZ£32!S2232EZ5E52Z
DE MOEILIJKHEDEN IN PALESTINA
VREESELIJK LIJDEN
Havas meldt uit Rome, 21 Jan.:
De Heilige Vader heeft een slechten
nacht doorgemaakt. De pijnen a^n de
beenrn dosn hem hevig en bijna voort
durend lijden, wat hem belet heeft te sla
pen. Slechts rond den mergen is hij inge
slapen.
Toen de geneesheer. Pref. Milanl, Don
derdag morgen om 6 uur kwam, sliep Hij
nog. De Heiligs Vader is slechts om 10 u.
wakker geworden. Hij woonde het H. Mis
offer bij en onderwierp zich vervolgens
aan het geneeskundig onderzoek. Daarna
ontving hij Kardinaal Pacelli.
De pijnen welke zijn zieke fceer.en hem
veroorzaken, zijn, volgens de uitdrukking
van den Paus zelf, zoo vreeselijk, dat ze
door geen enkel woord kunnen bepaald
worden. De Heilige Vader verdraagt ze
echtrr met geduld en gelatenheid en Hij
bidt des te meer, wijl Hij Zijn lijden aan
Onzen Lieven Heer opdraagt.
IBS3B3SB£BBSBS3BBB3S3a9BS3BS3
EEN FRANSCH-TURKISCH
GESCHIL
Na den wereldoorlog werd de Sandjak
van Alexandrette afgenomen ran Turkije
en onder het mandaat van Frankrijk ge
plaatst. Dit gebied werd door de Fran
schen gevoegd hij het gebied 'an Syrië
maar toch werden er zekere l ijzondere
voordeelen gegeven met betrek op de
Turksche bevolking dier streek.
Onlangs nu werd Syrië door Frankrijk
onafhankelijk verklaard en het Sandjak
van Alexandrette komt hierdoor onder
Syrië te staan. De Turksche regeering
heeft daarop verklaard niet akkoord te
gaan met dergelijke maatregel en eischt
bedoeld Sandjak niet terug maar wel dat
het ook onafhankelijk zou worden op
zichzelf. Frankrijk vreest denkelijk dat
Turkije mettertijd het Sandjak zou terug
aanhechten.
Daaruit sproot een geschil tusschen
Frankrijk en Turkije en dit werd nu aan
hangig gemaakt bij den Volkenbond.
H. TEVFIK RUSTI ARAS
Onze plaat geeft de beeltenis van den
H. Tevfik Rüsti Aras, vroeger Tevfik Bey,
Turksch Minister van Buitenlandsche Za
ken, welke zich bijzonderlijk met het ge
schil bezig houdt.
iBsassBBBBBBaBBBsaiüBszaassas
DE WAPENSMOKKEL
IN ONS LAND
Twee maanden heeft de Muphti van Jerusalem, leider van het Arabisch Comi-
teit, geweigerd te zetelen in de Britsche Commissie. Slechts na lusschenkdbist van
den Vorst van Irak, heeft de Muphti er iu toegestemd aan de zitting deel te
nemeu. Hier ziet men hem na de eerste vergadering v.-n het Camiieit, waarhij
hij tegenwoordig was.
Het huis gelegen in de Komediantenstraat
te Brussel waar dezer dagen een groote
hoeveelheid wapens werden gevonden.
Twee wapensmokkelaars werden in ver
band met deze zaak aangehouden. Zij
kwamen nog maar pas uit het gevang
te Luik waar zij ook terecht hadden ge
staan voor wapenhandel.
TREKKING DER
VERWOESTE GEWESTEN 1921
Vrijdag had de 129® trekking plaats
van de Leening der Verwoeste Gewes
ten, 4 p.c. 1921.
R. 189272 Nr 9 wint 1 millioen fr.
De andere obligatiën van die reeks zijn
betaalbaar met 250 frank.
iiaBaazEcsz&zagBBBsafSBBSBZBB
DE TREKKING DER 1® SNEDE 1937
van de
za! plaats hebben op 25 Januari
te Brussel.
Hebt ge uw rood-bruin biljet?
5982 Lcten van 1000 fr. tot
2*4 MILJOEN.
HAAST U! De fortuin gaat voorhij!
c&eiEaaLsitgsdBBumaKaflaBiflEBiiB
VERWOESTE GEWESTEN 1923
LEENING DER
TREKKING VAN 20 JANUARI
Woensdag had in de Nationale Bank
te Brussel de 164® trekking plaats van
de Verwoeste Gewesten 1923.
Winnen 109.000 frank:
Reeks 327.016 Nr 4 Reeks 383.064 Nr 5
Winnen 50.000 frank:
R. 72.136 4 R. 192.561 3 R. 201.080 4
Winnen 10.000 frank:
R. 5.359 4 R. 19.788 2 R. 32.813 5
R. 33.976 5 R. 41.455 2 R. 61.874 1
R. 145.990 1 R. 216.953 3 R. 282.278 3
R. 302.600 3 R. 314.691 2 R. 353.668 5
R. 363.246 5 K. 377.058 5 R. 397.363 2
De andere obligatiën van die reeksen
zijn terugbetaalbaar met 575 fr. of 550 fr.
al naar zij al dan niet werden omgevormd.
Dinsdag, 19 Januari, kwam de Provin
cieraad in algemeene vergadering bijeer:
om de overige punten van de dagorde af
ti handel:n, die het voorwerp uitmaakten
van den buitengewonen zittijd waarvan
het eerste deel zijn beslag kreeg Dinsdag
12 Januari.
Te 10.30 uur werd de vergadering dooi
den H. RONSE, voorzatter, voor geopend
verklaard.
Na eene bespreking ever: HET WER
KEN VAN DE PROVINCIALE ARRON
DISSEMENTSINGENIEURS VOOR DE
GEMEENTEN en een ROUWHÜLDE door
Gouverneur Baels aan de vier Oostend-
Eche vFechers die met hun boot te pletter
lispen op de rotsen in Engeland, kwam te
berde de kwestie der:
TflFl Af,FM
HET VOORSTEL VAN
DE BESTENDIGE DEPUTATIE
Door de Bestendige Deputatie sedert
de laatste verkiezingen samengesteld uit
4 Katholieken en 2 Vlaamsche Nationa
listen werd e:n voorstel bij den Pro
vincieraad ingediend cm de thans ver
leende provinciale toelage voor het bou
wen en bemeubelen van lagere scholen te
brengen van 1/10 op 2/10, dus 20 Vo
doch enkel voor de aangenomen en aan
neembare scholen, officieele scholen dus
uitgesloten.
Waarom dit verschil?
De officieele scholen krijgen van den
Staat: 1/3 der gedans uitgaven, plus 25 </o
van den O. R. E. C. ('t is te zeggen ds aan
neembare en aangenomen scholen) 33;
plus 25 58 Ze krijgen daarbij 10 c/o
van de Provincie, alles samen dus: 68
De vrije scholen, dus de aangenomens
en aanneembare, krijgen NIETS van den
Staat; zij moesten zich tot nu toe tevreden
stellen met 10 van de Provincie. Dit
groot verschil spruit vooral voort uit de
thans tijdelijke tusschenkomst van den
O. R. E. C.: 25 uitsluitend voor de offi
cieele scholen.
Deze toestand trof de aandacht der Be
stendige Deputatie, die na grondige be
spreking, EN MET ALGEMEENE IN
STEMMING VAN AL ZIJNE LEDEN. DE
TWEE VLAAMSCHE NATIONALISTEN
INKLUIS, besloot om in e:nige mate de
ongelijkheid tusschen officieele en vrije
scholen naar vermogen te herstellen, en
aan den Provincialen Raad ir zijn bui
tengewonen zittijd van deze maand voor
te stellen de toelagen aan de vrije scholen,
aangenomene en aanneembare, te verdub
belen, en dit enkel voor zóólang de buiten
gewone tusschenkomst van den O. R. E. C.
zou duren.
Dit voorstel werd Dinsdag in den Pro
vincieraad besproken. De Heer De Taver-
nier, namens de Socialisten, bepleitte de
gelijkheid van de scholen en diende na
mens zijn groep een amendement in, de
voorgestelde verheoging aan alle scholen,
vrije en officieele, te geven. De Heer Pau
wels sloot zich namens de Liberalen aan
bij de Socialisten.
DE VLAAMSCHE NATIONALIS
TEN EN DE REXISTEN STEM
MEN TEGEN HET VOORSTEL
VAN DE BESTENDIGE
DEPUTATIE
DE H. STRUBBE OVER DE HOUDING
DER VLAAMSCHE NATIONALISTEN
De Heer STRUBBE, leider van de groep
der Vlaamsche Nationalisten, waarmede
de Katholieken, bij gebrek aan volstrekte
meerderheid, een bestuursakkoord hadden
afgesloten waarvan het eerste artikel
luidt: «Er zal door beide groepen een
zelfde richting gevolgd en voorgestaan
werden op godsdienstig en zedelijk ge
bied», verklaarde namens zijn groep, en
dus ook namens de twee Vlaamsch-Natio-
nalistische Deputatieleden, dat ze het
voorstel niet zouden stemmen, naar aan
leiding van tekortkomingen van het hoo-
ger gezag. Onze Katholieke Collegas
mogen daarin geen blaam zien. De reden
ligt in de onverdraaglijke toestanden, ge
schapen door hen die de leiding hebben
en in de vele teleurstellingen die de Vlaam
sche Nationalisten hebben opg-loopen
Heer Strubbe beknibbelt verder de hou
ding van de gezagvoerders van de vrije
gestichten, en het onrecht dat wordt aan
gedaan aan de vrije onderwijzers, die niet
mogen deel uitmaken van hun groep, en
aan wie verboden wordt te ijveren aan
Vlaamsch-Nationale aktie, hun geschrif
ten te lezen, Vlaamsche Huizen en Krin
gen te bezoeken, enz.
Bij ons, Vlaamsche Nationalisten, wier
godsdienstig en nationaal ideaal onaf
scheidbaar zijn (zonder daarom de rang
orde der waarde te miskennen) is het
blijven voortbestaan dezer mistoestanden
een reden tot diepere zelfcontrool over
omzie politieke daden en stelt zich voor
ons geweten, de kwestie, of het passief
ondergaan ci zwijgzaam laten voortbe
staan dezer toestanden geen onrecht-
streeksche medeplichtigheid beteekenen.
Hondarden onderwijzers hebben ons in
den laatsten tijd over het aangeklaagde
feit ter verantwoording geroepen, en in
zoovele kringen van katholieke Vlamin
gen wordt ons telkens gevraagd of onze
gezagspositie maar alleen dienen meet om
oude wegan ts bewandelen en als wij
steeds het voorwerp blijven van ketter-
jagerij en miskenning.
De beslissing om deze neen-stemming
uit te brengen hebben wij alleen ganomen
na diep onderzoek en gewetensvol over
leg.
Onze stemming zal de weerklank zijn
van de stem van ons geweten, en is het
signaal van onze besliste en ondubbelzin
nige aktie voor het opruimen van nood
lottige wantoestanden.
Wij hopen vurig en vast, dat het ook
zal worden aanschouwd als een openhar
tig middei, om wie van goeden wil is, eer
biedig te bewegen, een rechtvaardige, kris-
telijke en wijze daad te stellen.
Vlaanderen heeft recht op betere beje
gening van zijn hoogste instanties.
Het snakt naar orde en recht! Deze
fc-orden het edelmoedig gegund. Om dit
ten spoedigste te bekomen en om anders
niets, stemmen wij thans in dit geval
krachtdadig neen
BIJ DE REXISTEN
Namens da Rexisten las de Heer Ooster-
lynck eene verklaring af waar hij zegde
voor gelijkheid der schooltoelagen te zijn
en diensvolgens dat de Rexisten ook zou
den tegenstemmen, ook uit soLcftriteii. met
de Vlaamsche Nationalisten.
De houding der Rexisten is niet logisch:
als ze uit solidariteit nu stemmen met de
Vlaamsche Nationalisten, waarom stem
den ze dan tegen de Vlaamsch Nationalis
ten in de eerste zitting van dan Provin
cieraad?
DE STEM DER KATHOLIEKE
WOORDVOERDERS
HEER VANDENBERGHE AAN IIET
WOORD
De Heer Vandenberghe, Katholiek Be-
st:ndig Afga vaardigde, neemt hierop het
woerd en doet eerst de dubbdzir.mge hou
ding der socialisten uitkomen.
Wat betreft de verklaringen van den
H. Strubbe. zegt spreker dat Vla. Nationa
listen en Katholieken eer. bcstuursvertond
hebben aangegaan op grond eerst en voc
al van sa mei j.k. :g op godsdienstig en
zedelijk gebiea _j zal niet onderzoaken
hoever dit tegemvemmen van de Vla. Nat.
groep indruischt tegen dit verbond of te
gen hat gemeenschappelijk ideaal, dat het
bestuursverbor.d heeft mogelijk gemaakt.
Doch hij wil toch deze bedenkingen in
't midden brengen omtrent de misbruiken
door den H. Strubbe aangehaald. De Ka
tholieken aanvaarden het recht van het
Geestelijk Gezag want het is verkieslij
ker klaar te zijn tusschen te kenen in
het meerendeel dezer zaken. MEN MAG
AAN DE KATHOLIEKE LEDEN NIET
VRAGEN DAT ZIJ DEN EEREIFD EN
DE ONDERDANIGHEID, DIE ZIJ AAN
BE KERKELIJKE OVERHEID VER-
SCHULIGD ZIJN, ZOUDEN VERZA
KEN.
Hij doet een beroep op de VI. Fat. leden
om deze toelage goed te keuren, daar zij
ten goede krant aan lagere- en bewaar
scholen, waar hun ideaal: de Kristen
Vlaamsche gemeenschap, wordt gediend.
Vervolgens kenrt
HEER PORTA AAN HET WOORD.
Op zijn beurt spr.ekt hij over de schijn
heilige houding der Liberalen en Socia
listen en verklaart verder:
Vooral tot de Vlaamsch Nationalisten
en Rexisten moet hier e:n ernstig woord
gericht worden. Ik meen dit te beter te
mogen doen daar ik behoor tot de velen
die voorstanders zijn an een algemeene
concentratie van allen die vrede betrach
ten op gebied van geweten en onderwijs,
concentratie waar plaats dient te zijn voor
Vlaamsch Nationalisten en Rexisten, en
zelfs voor gematigde niet-kathclieken
zoolang ze onafhankelijk staan tegenover
de Loge.
Welnu, ik zeg aan Vlaamsch Nationalis
ten en Rexisten: Doet niets dat dergelij
ke concentratie kan beletten of vertra
gen U klaagt over hei centraal gezag, de
Regeering, waar d: Katho eken de gelijk
stelling der scholen niet zouden doordrij
ven; U weet evenwel dat nij aldaar in
minderheid rijn. De Vlaamsch Nationalis
ten klagen ook, n„ar het woord van hun
-,voordvo:rder M. Strubbe, ever zekere
wantoestandenen bij de huidige be
spreking zijn zelfs de woorden «Geestelijke
Overheiduitgesproken gewerden. Hier
dient evenwel herinnerd dat de Provin
cieraad geen inrichting is om moeilijkhe
den van dergelijken aard te bespreken, en
nog minder om ze te beoordeelen of te be
slechten.
Wij, leden van de Katholieke fractie
van dezen Raad, mogen verklaren dat wij
steeds, en zulks principieel, met leeds
oogen aanzien dat wie-dan-ooh moeilijk
heden cp geweten-g-.bied kan ondervinden.
Wij zijn edelmoedig genoeg om te hopen
dat overal vrede moge heerschrn cp het
gebied van de gsw:tens, doch wij zijn niet
bevoegd om ens cp dat terrein te begeven.
Als U spreekt van denaticnalisatie
zeggen wij dat wij aan uw zijde staan en
ze bekampen, daar waar zij zich r.og kan
voordoen; er bestaan daartoe arde~e mid
delen dan het weigeren van de huidige
toelage aan GEHEEL het vrije enderwijs.
Mogen de Leden der Vlaamsch Natio
nalistische fractie behalve de houding en
hun afgevaardigden in de Deputatie, die
mede het voorstel en c,s boodschap instu
deerden en goedkeurden, vo'.gtn en be
amen.
Wij hebben onze taak, andere overhe
den de hunne.
Wij hebben enkel te or.derzo ken cf het
voorstel der Deputatie' rechtmatig is en
billijk. Zoo Ja, dan hebben wij de g"\ve-
tensplicht het goed te keuren, zcr.der in
achtneming van bijkomstige overwegingen
die niet in rechtstreeksch verber.d ernmde
staan.
Eindelijk wordt er gertrmd.
Het voorstel van de H. Taverr.ier (sr.c.)
wordt verworpen. Socialisten en Liberalen
stemmen ja. Katholieken. Vlaamsch Na
tionalisten en Rexisten neen.
HET VOORSTEL VAN DE
BESTENDIGE DEPUTATIE
VERWORPEN
Het voorstel van de Deputatie wordt
eveneens verworpen. Enkel de KathoUsk.n
stemmen jaAl de and:re leden, ook
de twee Vlaamsch Nationalistische leden
van de Deputatie neen
Er worden dan nog enkele wijzigingen
aan de b:grooting '37 voorgesteld en aan
genomen.
Te 1.05 u. werd de buitengewone zittijd
van den provincialen raad vcor gesloieA
verklaard.
Betreurenswcardige Sicmming
We houden eraan hier te verklaren
dat wij de houding der VI. Nationa
listen en der Rexisien in deze belang
rijke stemming als heel betreurens
waardig aanzien.
De kwestie van het katholiek on
derwijs is wel een der belangrijkste
kwesties van het katholiek-zijn van
het Vlaamsche volk, van het katho
liek-worden van onze kinders.
Waar socialisten en liberalen on
danks diep meeningverschil op som
mige punten het steeds roerend
eens zijn om het katholiek onderwijs
te ondermijnen, was het bij de Vt.
Nationalisten DURE KATHOLIEKE
PLICHT met de Katholieken samen
te gaan ten voordeele van het katho
liek onderwijs en de christelijke op
voeding der jeugd in onze provincie.
Mistevredenheid te rechte of ten
onrechte mocht nooit geen reden
zijn om het katholiek onderwijs te
benadeeligen.
Wie eenheid of samenwerking wil,
moet het eerlijk willen. Wantrouwen
moet weggenomen worden, lang»
weerskanten.
Voor ons is er maar één zaak: het
katholiek-zijn van ons volk, onder
geleide der Geestelijke Overheid.
En wie de goedkeuring der Geestelijke
Overheid wil verkrijgen, moet ze ver
dienen door onderdanigheid.
Ons Vlaamsche volk opruien of
onverschillig maken tegenover het
Geestelijk Gezag, ware 'het grootste
onheil dat over Vlaanderen zou kun-■
nen komen.
Hopen ive dat door toenadering
zulk misverstand verdreven worde.
