DE SCHOOL
Opinies rond de Vaartkwestie
Een Koninklijke Boodschap
Tuindag
In de PuppenjlRONIE
Het verkeersvliegtuig
Amsterdam-Brussel-Parijs brandend
neergestort nabij Halle
Tuirnr iir'mum mnrniir
WEEKBLAD: 40 CENTIEMEN.
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
ONZE KONING BEZOEKT
PARIJS EN DE WERELDTENTOONSTELLING
De vijf leden der bemanning en de tien passagiers omgekomen
INTERNATIONAAL OVERZICHT
A
KONING CAROL VAN ROEMENIE BEZOEKT BRUSSEL
l8BBBEBCBB8B2BEBBBB3U3B8QES9BSIBSwalBJIkJBia£SièZaaSB£SSBBB3SB.
I i!iiiiiiiimuiiiiiiumi!iiiiiiiiiim;iu
HUIS AIMÉ GRUWEZ
ZONDAG 1 OOGST 1937.
«DE HALLE»
Katholiek Weekblad van leper
Bureel:
Boterstraat, 17, IEPER.
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 20.— fr.
Belgisch Kongo 40.— fr.
Frankrijk 40.fr.
Alle andere landen 60.fr.
Uedr^etkeri zijn verantwoordelijk voor
bun ertikelz.
I1II1IU11IIIIIIIIIIIIIIIIII
D rukker- U itge ver
SANSEN-VANNESTE, Poperinge
Tel. Poperinge Nr 9
Postcheckrekening N155.70
5' JAAR. Nr 31.
^TdiiiniiiuiiiiiiuHmmmiiiuiiiiiiiiUiiHiiiiiiiiiiiiiiimtiiiiiiiuiiiiiiiiiii iiiiui
I
I TARIEF VOOR BERICHTEN: i
j Kleine berichten per regel 1.fr.g
1 fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
I Kleine berichte, (minimum) 4fr.
I Rouwber. en Bedank, (min.) 5.fr. jg
Te herhalen aankondigingenjg
prijs op aanvraag.
Annoncen rijn vooraf te betalen en E
moeten tegen den Woensdag avond s
i ingezonden worden. Kleine be-s
I richten tegen den Donderdag noen.
üiiittimiifliiiiHimiunuHiBtiiHiHiiHimii.'Hüüiiiiiiiii
BBC
Be school! Ziedaar een punt van 't al
lergrootste belang. Dat weten genoeg de
leaders van de antigodsdienstige partijen.
Waarom anders eischen zij sinds den oor
log, steeds het Ministerie van Openbaar
Onderwijs voor zich op? Maar daarvan
zijn sommige ouders, stijtig genoeg voor
hun kinderen, niet genoegzaam bewust.
Om allerhande bijkomstige reden sturen
ze te gemakkelijk hun kinderen naar
scholen, waar hun GODSDIENSTIGE OP
VOEDING niet wordt verzorgd. En... een
GODSDIENSTIGE OPVOEDING is toch
zeker wel het voornaamste wat we ons
kinderen kunnen schenken. Sommige on-
z:r hedendaagsche menschen maken geen
onderscheid genoeg tusschen school en
school. Ze zien misschien 't gevaar niet
volkomen in onder godsdienstig oogpunt,
van de schoien waar God niet in alles de
eerste plaats bekleed, de plaats die elk
mensch als mensch, Hem ten allen tijde
geven moet. Tot hen zeggen we: uit lieide
tot uw kinders en ook tot uw eigen geluk,
wess niet onbezonnen. Weet ge wel dat er
drie soorten scholen zijn?
Vooreerst: de volledig-laïtke scholen.
Ten tweede: de neutrale scholen.
Ten derde: de scholen met godsdiensti
ge opvoeding.
Etn woordje over de eerste soort: de
volledig laïeke scholen. In Frankrijk vindt
men er veel; in Rusland zijn geen andere
meer; in België, ooit in ons kristen Vlaan
deren zouden de vrienden van het offi
cieel onderwijsze willen inbrengen, met
de oSicieele scholen tot laïeke scholen te
omvormen. In de laïeke schooi wordt God
niet vernoemd; er wordt opvoeding en on
derwijs gegeven, alsof God niet bestond.
Hij, die de Schepper is van eenieder en
van alles, wordt, op zijn minst, eenvoudig
doodgezwegen. Dat zulke scholen onvolle
dig zijn onder onderwijskundig opzicht en
onder opvoedkundig oogpunt, behoeft geen
betoog. Wie God uitschakelt, schakelt Hem
uit die de eerste van al meet worden ver-
no:md? Zegt de onveranderlijke natuur
wet niet: Boven al bemint éénen God
En het is dus een eerste plicht in de school
God te erkennen, zijn leering te onder
wijzen en een opvoeding te geven gesteund
op Zijn leering. Wilt ge, kristen Vlaam-
sche menschen, scholen waar men God
buiten cijfert? Neen, de Vlaming wil dat
niet.
Maar!... oogen open. En al wie zich
kind noemt van onze Roomsche Moeder
kerk, strijde schouder aan schouder om
het gevaar af te weren.
Wit ge een beoordeeling over de scho-
len-zonder-God in Sovjet-Rusland? Zie
hier wat de bekende schrijfster, de vroe
gere Russische studente Alja Rachmanova,
schreef in haar dagboek:
Professor Bjelobordow bewonderde he
den onze bibliotheek en zei: De tijd zal
komen dat dergelijke boeken in Rusland
zoo onverstaanbaar zullen zijn als een
Bee the vensonate voor een Zoeloekaffer.
Politiek, techniek en medicijnen, dat
zijn de eenlge vakken die ons overblijven.
Na vijftig jaar zal de Rus de meest onbe
schaafde mensch zijn die op aarde be
staat, Lij zal den Australischen neger ach
terstaan. De Rus zal misschien de groot
ste electrische werken, de vlugste treinen
en de meeste vliegtuigen bezitten, maar
hij zal een dier zijn.
Het ideaal dat de leiders, die den Rus-
sischen geest vormen, vóór oogen hebben
is: het honderd procent getechndseerd dier.
Al het menscbelijke in hem wordt vernie
tigd.
De schuld daarvan?
Deze ligt voornamelijk aan het onder
wijs.
De kinderen worden van het eerste jaar
af volgestopt met atheïstische leugens.
Lees- en leerboeken zijn gevuld met den
grootsten onzin.
Als we dat lezen komt ons een gevoel
van medelijden naar boven, met die on
gelukkige kinders en dai ongelukkige volk,
en een gebed welt ons uit het harte: Heer
bewaar in ons kristen Vlaanderen, de
kristelijke school met de godsdienstige op
voeding. Een kristen huisvader.
ItfMBBBBBBBBBBBitBBflBllilBSBBBISBSEBBaBflSIBBBaBaBaflBBaBaBBBBB
Ons artikeltje Over de Vaartkwestie
(11 Juli) is nog al zwaar gevallen op de
maag van «Het Ypersche En we krij
gen, als antwoord, een langdradig artikel,
waarin enkele interessante dingen voor
komen.
1. - Het ware overdreven, naar het
sanijnt, te beweren <lat ALLIES wat
i- Het Yperscheschrijft over de vaart
kwestie van de hand komt van den Heer
.Vermeulen
Laat ons zeggen dat EIJNA ALLES van
zijn hand komt... Dan zijn wij er zeker
van dat Het Yperscheniet verder zal
aandringen.
2. Wat ons artikeltje Rond de Vaart
kwestie» betreft, men doet ons veel eer
aan met te veronderstellen dat de redactie
er van zou kunnen komen van den H:er
Burgemeester Vanderghote.
Rechtuit gezeid, men slaat leelijk den
bal mis. Da Heer Burgtmeester heeft ons
met zijn proza niet vereerd. En nooit heb
ban wij hem raad gevraagd vooraleer wij
entwat schreven over de vaartkwestie.
3. - Wij zijn dan ook niet bevoegd ora
namens den Heer Burgemeester te ant
woorden op sommige vragen die ons ge
steld worden, aangaande zijn houding
vóór en binst en na het bezoek van Mi
nister Meriot.
Siechts dit kunnen wij zeggen: dat Bur
gemeester Vanderghote verstandig en fijn
genoeg is om te weten wat hij doet en
wat hij doen moet om de belangen van
leper te verdedigen en te dienen.
4. Simplistisch noemen wij de ziens
wijze van Het Yperscheen van den
Heer Vermeulen in 't bijzonder 't is
toch een en dezelfde zienswijze wan
neer hij alle opinies in die zaak herleidt
tot een van deze twee: voor of tegen de
vaart Ieper-Komen. Met andere woorden,
al de menschen van leper en omliggende
verdeelt hij in twee categorieën: de vocr-
standers en de tegenstanders van de vaart
lener-Komen.
De werkelijkheid, M. Vermeulen, is veel
meer genuanceerd. Er zijn menschen, bij
voorbeeld, die gunstig gestemd zijn tegen
over de vaart al was het maar om TJ
p':z er te doen! maar die toch aarzelen
U blindelings te volgen in uwe berekening
van de onkosten. Gij, Mijnheer Vermeu
len, die een ervaren brouwer zijt. gij kemt
tot een uitgave van 72 millioen, of nog
minder.
En daartegenover hebben wij de gron
dige studies van bekwame ingenieurs en
vakmannen (Departement van Openbare
W»rken) wier berekening uitkomt cp het
dubbel van die som, of nog mecTi
Rechtuit gesproken, wij zijn g-neigd
om die ingenieurs en vakmannen te ge-
looven.
En dan stelt zich de vraag: zal de vaart
Ieoer-Komen rendeerend zijn, in ver
houding met de vereischte onkosten? Van
die vaart mag men tcch geen gevoels
kwestie maken, maar op de eerste plaats
moet men haar nuchter cn zakelijk be
schouwen.
5. Nog veel min mag men de vaart
Ieper-Komen in het vaarwater van de
partij-politiek drijven.
En 't ongeluk is dat M. Hector Ver
meulen niet alleen behoort tot een poli
tieke partij dit is zijn recht, natuurlijk,
en wij- hebben daar niets tegen maar
dat hij ook, m:t «zijn» vaart, optreedt
als poltieke candidaat, zoowel bij Kamer
verkiezingen ais bij Gemeenteverkiezin
gen.
En reeds komt de aap uit de mouw,
wanneer wij h:t liberaal weekblad (num
mer van 17 Juli) den Heer Hector Ver
meulen, den liberalen voorman, geweldig
zien ophemelen, om te eindigen met een
dommen uitval tegen den Ieperschen Bur
gemeester en. tegen Volksvertegenwoordi
ger Missiaen. Hier vernemen wij dat zij
alle twee niets doen, ten voordsele van
stad en streek
Willen de vrienden van den Heer Ver
meulen op dien weg voortgaan, dan wor
den zij, met al him dwaze pretentie, dood
gravers van de vaart Ieper-Komen.
Meer dan ooit, zooals de zaken nu staan,
moet de vaartkwestie buiten en boven de
politiek gesteld worden.
6. Gevoelsmenschen als M. Vermeulen
nemen een dwepende houding aan, aie
ongeveer het volgende be tee kent: Kost
vat kost moet die vaart er komen. Zonder
ce vaart kunnen wij niet leven. Voor de
vaart, desnoods, zullen wij sterven
De meeste menschen echter van leper
en omliggende zijn meer bezadigd en voe
len rich niet geroepen tot... hst marte
laarschap. Zij redeneeren als volgt: 't Is
zieker dat de vaart Ieper-Komen IETS
KAN bijdragen tot de welvaart van stad en
streek. En daarom moeten wij een uiter
ste poging doen om, die vaart, als 't mo
gelijk is, van Staatswege te bekomen.
Maar laten wij ons geen illusie maken:
met die vaart alleen hebben wij nóg gsen
wei-vaart!
En 't zou ons niet verwonderen moest
de meening van den Burgemeester van
leper die een bezadigd en verstandig
man is nagenoeg overeenstemmen met
de meening van the man of the street
VOORSTELLEN
We bedoelen de voorstellen door M. Mis
siaen vooruitgezet en die, zegt hij, on
betwistbaar van aard zijn hier nijverheid
aan te lokken.
«Deze voorstellen zijn: dat de nijver-
heden die zich in de eerste jaren komen
vestigen, voor 10 jaar worden ontslagen
van het betalen van 'belastingen, grond-
lasten, bedrijfsbelastingen, enz.; dat ze
een aanzienlijke vermindering zouden
krijgen op hun vervoerkosten; en dat,
ais het gespecialiseerde nijverheden zijn,
de staat onmiddellijk de noodige vak-
schoien zou stichten om er de noodige
specialisten te vormer.
Wat we denken over die voorstellen?
1. Dat zij ongetwijfeld van aard zouden
zijn, als zij verwezenlijkt worden, om hier
nijverheid aan te trekken.
We zijn echter overtuigd dat er een
speciale uitzonderingswet zou moeten ge
stamd zijn om die totale ontslaging van
lasten (tien jaar lang) en die aanzienlijke
vermindering van vervöërkosten te be
komen.
En het Parlement zal nooit te vinden
zijn om zulk een uitzonderingswerk te
steunen. Want hetgeen voorgesteld wordt
voor leper, zou seffens ook voor andere
gewesten van het land gevraagd worden
door de vertegenwoordigers (Kamerleden
en Senators) van andere gewesten. En
't ware een discussie en een jalousie zon
der einde.
Men kan evengoed voorstellen dat de
Staat ervoor zou zorgen dat alle Ieper-
lingen van morgen af, rijk en millionair
zouden zijn!
HEBT GE OOIT EEN GOED WOORDJE
GEDAAN OM EEN EN ANDER KENNIS
AAN IE ZETTEN TOT HET ABONNEE-
REN OP DIT BLAD.
DANK EROM.
II
SUB
Zaterdag bracht onze Koning, vergezeld door Prins Karei, een bezoek aan Parijs
*n de wereldtentoonstelling. Men ziet hem hier wijl hij tijdens de plechtige ont
vangst het Gulden Boek teekent.
Hst vliegtuig zat met de kop diep in den grond; alleen de staart stak boven. -— Hier ziet men het brandend overschot
pas na de ijselijke val.
Woensdag morgen is op het grondge
bied van Hondsocht onder Lembeek, nabij
Halle, rond kwart voor elf uur een Ne-
derlandsch passagiersvliegtuig neerge
stort.
Het toestel kwam uit Nederland, had
stilgehouden te Brussel, en was op weg
naar Parijs. Alle inzittenden werden ver
koold. Tot niertoe vond men slechts vree-
aelijk verminkte lijken.
De Rijkswacht kwam dadelijk ter plaat
se. Veldwachter Claes richtte een stren
gen ordedienst in, want op minder dan
geen tijd stroomde een groote menigte
samen op de plaats van het ongeluk.
Het Parket, bestaande uit de H.H. Del-
bois, onderzoeksrechter, en eerste-substi-
tuut Van den Brande de Reeth heeft zich
naar de plaats van het ongeluk begeven.
DE SLACHTOFFERS
Het toestel werd geloodst door kapitein
Steensma en had verder als bemanning
aan boord:
De radiotechnieker Ludekhuye, de me-
kanieker Gering en de stewardes Mejuffer
Van Leen.
De passagiers zijn:
M. Trillo, Mexicaan, komende van Am
sterdam;
M. Nathans, Nederlander, komende van
Amsterdam;
M. Wtzlaar, komende van Keulen, over
gestapt te Brussel;
M. Mun, komende van Keulen, overge
stapt te Brussel;
M. en Mevr. Tondreau, Belgen;
M. Bloem, Belg;
M. Witehouse;
M. Kalton, Amerikaan;
M. Goldbloem, Amerikaan;
M. Wakkerom, mekanieker, die zich
naar Parijs begaf om een defekt toestel
te herstellen.
De zes laatste passagiers zijn eveneens
te Brussel aan boord van het vliegtuig
gegaan.
EERSTE BIJZONDERHEDEN
Van op den grond hoorde men hape
ringen aan de motoren, kort na de op
stijging. Ten gevolge van een ontploffing
moet het toestel nabij de statie van Beert
(Brages) gelegen op 5 kilometer ten Wes
ten van Halle, dan brandend neergestort
zijn.
Het toestel ging plots met den kop naar
beneden en viel in groote snelheid. Het
toestel is langsheen de statie van Beert
weggeschoren en viel in een naburig veld.
ONTZETTEND SCHOUWSPEL
Volgens een ooggetuige zou het vlieg
tuig van een hoogte van ongeveer 400 m.
naar beneden gevallen zijn.
De ledematen der slachtoffers zijn ook
letterlijk rondgestrooid op een oppervlakte
van minstens nonderd meter in het vier
kant.
Het vliegtuig, een tweemotorig toestel
van 2.000 paarden, heeft bij zijn val een
reusachtigen put gemaakt. Het is gansch
verwrongen en verkoold.
Een wetsgeneesheer is ter plaatse en
tracht de lijken terug samen te stellen
naar mate de stukken gevonden en vrij
gemaakt worden.
DE OORZAAK BLIKSEM?
In de middens van het viiegwezen uit
men de veronderstelling dat het vliegtuig
door onweer overvallen werd en door den
bliksem getroffen.
De Heer Onderzoeksrechter Dellois doet
zich bijstaan door talrijke luchtvaartdes
kundigen. Zijn taak is ook uiterst delicaat
aangezien uit zijne vaststellingen de oor
zaak der ramp blijken moet vermits er
geen enkel overlevende is.
De ooggetuigen kunnen anders niets
verklaren dan dat het vliegtuig in volle
vlucht in brand is geschoten en neerge
stort.
HET VERNIELDE TOESTEL
Het vernielde toestel droeg den naam
Flamingo alsmede de herkenningstee-
kens D. C. 2. Het was van het Douglas-
type en van twee motoren van elk dui
zend P.K. voorzien.
EEN GROOTE MENIGTE OP DE
PLAATS DER RAMP
De plaats van het ongeluk is gelegen
rechts van den steenweg Kalle-Edingen,
op 400 meter van het spoorwegstation
Beert-Bellingen.
Van ver uit het ronde kwamen de be
langstellenden toegestroomd, zoodat zich
na een paar uren een dichte menigte op
het tragische gehucht had verzameld.
Zoo heeft deze afschuwelijke ramp, die
de Nederlandsche luchtvaart andermaal
in diepen rouw dompelt, groots opschud
ding verwekt in een streek, waar van
morgen de landman nog zoo rustig stond
te arbeiden te midden van rijke tarwe
velden en waarin vijftien menschen plots
den dood hebben gevonden.
GISSINGEN NAAR DE OORZAAK
De luchtvaartdeskundigen zijn het er
over eens dat de meest mogelijke ver
onderstelling nopens de oorzaak dezer
ontzettende ramp is dat brand werd ver
oorzaakt door een electrische vonk, af
komstig van een onweerswolk en die ben
zinedampen zou hebben doen ontvlammen.
Landbouwers die op ongeveer 3 km. van
de plaats waar het toestel viel, dit zagen
vliegen op een hoogte van ongeveer 400
m., verklaren eensgezind dat zij eene ont
ploffing hoorden en toen zwarten rook
zagen opstijgen uit den linkermotor van
het toestel, en daarna vlammen. Wanneer
het toestel neerstortte en den grond
raakte, volgde een tweede ontploffing.
Deze was geweldig en legt uit dat stukken
lijken tot 40 meter ver werden weggeslin
gerd.
De hoogtemeter van het. toestel wijst
aan djt de hoogste hoogte door het toe-
sel bereikt sinds zijn" vertrek uit Brussel,
800 A 1.000 meter is. Waaruit men afleidt
dat de loods getracht heeft beven de on
weerswolken te vliegen.
HEBBEN DE ONGELUKKIGEN
HET ONGELUK ZIEN AANKOMEN?
Gedurende de ondervraging door het
Parket, kwam een vrouw een stuk ven
sterruit aanbrengen, dat ze bezijden een
bosoh vond, op een half uur gaans van de
plaats der ramp. De ruit is als met spi
ralen gevlamd. Men heeft met wanhopige
vuisten erop gebeukt, want de bloedvlek
ken zijn nog merkbaar.
Men kan zich den gruwelijken dood
strijd voorstellen van dezen die zich in
het vliegtuig bevonden, welke den dood
zagen naderen en in een wanhopig gebaar
uit hst toestel wilden springen om aan
den vrseselijken dood voor het vuur te
ontsnappen.
DE LIJKEN GEBORGEN
Rond 4 uur in den namiddag is men op
verzoek van den ambassadeur van Neder-
ianc. begonnen met het verzamelen van
de verschillende lichaamsdeelen der on
gelukkige slachtoffers, door de zorgen van
het Roode Kruis van Halle. Het kostte
heel wat moeite om de verschillende ver
hakkelde lichaamsdeelen te voegen bij
deze waarbij zij pasten, daar de meeste
lijken verminkt en onkennelijk waren. De
stoffelijke overblijfselen werden in vijf
tien kisten geborgen en overgebracht naar
de gemeenteschool van Lembeek, die in
rouwkapel werd omgevormd. De wacht
werd bij de lijken gehouden.
HET BELGISCH ECHTPAAR TON
DREAU HEEFT ZIJNE TRAGISCHE
DOOD AAN EEN ONGELUKKIG
TOEVAL TE WIJTEN
Zooals het vaak gaat bij dergelijke ram
pen, speelt het ongelukkig toeval voor
sommigen een tragische rol.
Zoo is het ook voor het echtpaar Ka-
miel Tondreau-Romanie Tolienaer, wo
nende te Leuze (Henegouwen), rond de
30 jaar oud.
Beiden waren op speelreis, die zij in
zetten met een reis naar den Rijn. Na
afloop van de Rijnreis, verleden week,
hadden zij te Keulen het passagiersvlieg
tuig genomen om via Amsterdam naar
Brussel te vliegen.
Tijdens hunne luchtreis Amsterdam-
Brussel, Zondag 11., maakten zij aan boord
kennis met een passagier die naar Parijs
vloog om de wereldtentoonstelling te be
zoeken. Beide echtgenooten lieten zich
overhalen om zich eveneens per vliegtuig
naar Parijs te begeven. Zij zouden echter
pas hunne luchtreis uit Brussel Woens
dagmorgen voortzetten. Dit besluit is hun
tragisch geweest. Hadden zij Zondag zelf
of 's anderdaags voortgevlogen, waren zij
nu nog in leven geweest. Den Zondag
hadden zij nog met een vriend afgespro
ken om den Woensdagnamiddag den kof
fie te komen drinken. Zij moesten echter
dit bezoek aflasten om naar Parijs...
(of naar hun dood) te vertrekken...
DE ONGELUKSLIJST VAN DE K. L.M.
Da Koninklijke Luchtvaartmaatschappij
in Nederland heeft waarlijk tegenspoed
op tegenspoed te boeken.
December 1934 vergaan van de Uiver
in de Syrische woestijn; alle inzittenden
gedood.
Begin 1935 vliegt de Leeuwerik tegen
een berg tusschen Dortmund en Cassel
en stort brandend neer; 6 dooden.
Op 14 Juli 1935 ontploft de Kwik
staart nabij Schiphol; 6 Inzittenden
kwamen in de vlammen om.
Op 17 Juni 1935 ontploft de Maraboe
bij Bushire; de inzittenden wisten zich
te redden.
Op 22 Juli vergaat de Gaaiop Zwit-
sersch gebied, op 120 km. van Milaan;
13 dooden.
Op 9 December stort de Lijster bran
dend neer te Croydon; van de 17 inzit
tenden, kwamen 8 passagiers direct om.
terwijl eenige gewonden later overleden
in het ziekenhuis.
En nu de Flamingo 15 dooden.
EESEN 28 MAART 1933
Onze streek herinnert zich nog de gru
welijke ramp die gebeurde te Eesen op
28 Maart 1933; daar ook kwamen 15 pas
sagiers om in een dergelijke luchtvaart
ramp.
Menschen op kermlstoer, menschen ln
vacantie. Met den lach op de lippen de
hooge wolken in, met den schruwel van
den doodangst naar beneden gesmakt...
En zoo verre van hun land komen ster
ven... We denken aan de bloedverwanten
ginde verre, die wellicht een groetkaartje
verbeiden met een stuk van de toover-
wereld die te Parijs werd opgericht.
En we bidden werktuigelijk: O Voor
zienigheid, zoo groot en ondoorgrondelijk
in uwe besluiten, wat zijn wij, die ons ais
menschen zoo groot durven wanen, maar
een nietige zandkorrel in Uw hand
«aBBBBBBBBSaBBBBBBBBHEBBBBBa
1383 Was een ongeluksjaar voor Taper;
voor onze bloeiende lakennijverheid was
het een ramp. Be Gentenaars, geholpen
door da Engelschen, kwamen onze stad
belegeren. Bij 't naderen van den vijand
zoo verhaalt een ooggetuige van 't beleg,
werd eerst de groote klok, die in 't Balfort
hing, geluid, daarna de kleine en vervol
gens beide samen. Tot dit jaar zal ons
Belfort waarschijnlijk nog maar die twee
klokken rijk geweest zijn.
De strijd was ongelijk. Het leger van
den vijand was machtiger, maar terwijl
de eerbare Ieperlingen, aangevoerd door
Jan van Oultre, burggraaf van leper, ge
holpen door P. Vanderzype, raadsheer
van Lodewijk van Male, van op de vestin
gen de belegeraars bestreden of uitvallen
deden, baden ae ouderlingen, de vrouwen
en de kinderen en riepen de hulp in van
O. L. Vrouw, wier beeld reeds prijkte
aan de voorzijde van het Belfort, boven
de Donkerpoort en die de patrones was
der stad, zooals ze het thans nog is.
Bij dit beleg hebben de buitenwijken
der stad schromelijk geleden, de laken
nijverheid van leper bekwam een ge-
voeligen slag, maar de belegeraars moes
ten het toch opgeven; de stad werd be
vrijd. De verlossing was meer dan men-
schenwerk geweest en dat begrepen onze
voorouders maar al te wel.
Dit droevig beleg van leper weid op
doek gebracht en de schilderij prijkt aan
de linkermuur in de H. Sacramentskapel
onzer St Maartenkathedraal.
Hier willen we nog bijvoegen wat onze
stadsgenoot en geschiedeniskenner onzer
stad, J. Cornillie, gewezen schoolhoofd
onzer St Aloysiusschool. met betrek tot
dit beleg schrijft: «Tijdens dit beleg
moet het gasthuis te klein zijn geweest
om de talrijke gekwetsten op t? nemen
en daarom werden ze ongetwijfeld bij
de Minderbroeders-Recolietten verzorgd.
Toon ze nu aan de beterhand waren,
sukelden ze voorzeker dikwijls naar de
kloosterkerk, om bij het beeld van O. L.
Vrouw aldaar hulp en bijstand voor de
stad af te smeeken.
Na de ontzetting richtten zij dan ook
vol dankbaarheid een bijzondersn eere-
d'enst in voor O. L. Vrouw, onder den
titel: «Gilde van de arme lieden, kreu
pelen, dooven en blinden».
Z'j verstonden dat de bevrijding der
stad meer dan menschenwerk was en
daarom plaatsten zij het beeld der H.
Maagd vóór het Altaar bij de Minder
broeders en, volvens het register van het
klooster, omringden ze het met een borst
wering of tuin 't zinnebeeld der zwakke
versterkingen, die de stad bevrijdden.
Vandaar werd de Patrones der stad
in het vervolg O. L. Vrouw van Tuine
geheeten.
De schepenen der stad waren met
dezelfde gevoelens bezield en niet alleen
deden z'i seffens Jaak Labaes de nis van
O. L. Vrouw, aan de Hallen, boven de
Donkerpoort, herstellen, maar vol erken
telijkheid, bevolen zi? Jan Va.rtenmont
een steenen beeld van O. L. Vrouw te
beitelen, waarschijnlijk om in de schepen
zaal te prijken en ze brandden er licht
voor.
Daarmede waren ze nog niet tevreden.
In overeenkomst met de geestelijkheid
richtten zij ook enkele dagen later een
plechtige dankprocesi«e in ter eere van
O. L. Vrouw en beslisten verder telken
lare op 8 Oogst zulkdanigs processie te
houden; later werd zij op den eersten
Zondag van Oogst gesteld
Dien datum is gebleven en na de Hoog
mis van gemelden Zondag, verlaat de
luisterrijke dankprooessie St Maaitens-
kathedaral en doortrekt de voornaamste
straten van stad, langs bevlagde huizen,
waar aan de vensters, tusschen bloemen
en brandende kaarsen, een H. Hartebeeld
of een Mairabeeld prijkt.
ZIE VERVOLG HIERNEVENS.
BRIEF AAN M. VAN ZEELAND
Op Zaterdag 24 Juli werd een brief
gepubliceerd, die de Koning tot de
Heer Van Zeeland gericht had. Hierin
prees de Vorst de reuzentaak, die de
Belgische Eerste Minister op zich ge
nomen heeft, in opdracht van Enge
land en Frankrijk, om de mogelijk
heden te onderzoeken van een alge-
meene heropleving van de interna
tionale handel. Van de gelegenheid
maakt de hooge korrespondent ge
bruik om zelf de oprichting te sug-
gereeren, van een internationaal in
stituut van geleerden, die buiten alle
nationale invloeden, in een geest van
idealisme, de organisatie van een
evenwichtige wereldekonomie zouden
bestudeeren. Deze inrichting zou zich
moeten kenmerken door universali
teit, bestendigheid en zelfstandigheid.
Universeel zou het instituut zijn, in
dien zin, dat het zich niet zou bezig
houden met gedeeltelijke oplossingen,
maar wel het geheele kompleks van
de wereldekonomie zou onder de
oogen nemen, om op de basis van de
solidariteit die aVe landen van de
wereld bindt, de algeheele organisatie
van de wereldekonomie zou bestudee
ren, om met het oog hierop alge-
meene voorstellen te doen aan al de
regeeringen. Deze studie zou besten
dig zijn, omdat de wereldekonomie
iets levends is, dat voortdurend evo
lueert, zoodat de organisatie steeds
moet aangepast worden aan de ver
anderende verhoudingen. Zelfstandig
dient het instituut op te treden in een
geest van onvooringenomenheid, op
dat de beslissingen, niet meer zouden
beheerscht worden door de zonden,
waaraan alle dergelijke plannen tot
nog toe zijn ten onder gegaan. En
hiermee bedoelt de Koning de invloed
van de groote mogendheden, die nooit
hun egoïsme konden prijsgeven, en
die alle internationale samenwerking
tot nu tos gebruikten of liever mis
bruikten om hun eigen beperkte be
langen te dienen. In dien zin konden
die groote landen wel tijdelijk groote
voordeelen behalen, maar telkens
wreekte zich de solidariteit, zooals
alle natuurwetten die verkracht wor
den. De zwakkere landen werden ge
troffen en door een natuurlijke weer
slag gingen de oorspronkelijke voor
deelen heelemaal te niet bij de ster
kere, die eveneens meegesleept wer
den met de eerste, in een toestand
van krisis en depressie. Van de in
vloed, die zal uitgaan van een derge
lijke inrichting, verwacht de Koning
dat er een geest van beter begrijpen
onder de thans tegenstrijdige groepen
zal ontstaan en dat daardoor de vrede
veel beter zal gediend zijn.
EKONOMIE EN POLITIEK
De brief van de Koning heeft groote
belangstelling gewekt in het buiten
land, doch de beoordeelingen zijn zeer
uiteenloopend. Terwijl sommigen, niet
willen gelooven dat er ooit effektieve
uitslagen kunnen bereikt worden met
het voorstel, zijn er anderen, die de
brief van de Koning als de inzet be
schouwen van een nieuw tijdperk in
de geschiedenis van de wereld, waar
in een gezonde welvaart zou mogelijk
gemaakt worden. Zeker, de eenen
overdrijven evenveel als de anderen.
Er steekt in de brief van de Koning
een kern van waarheid, die iedereen
intuitief aanvoelt. Iedereen weet dat
de ekonomische gezondmaking van de
wereld slechts kan bereikt worden
met algemeene maatregelen, gesteund
op de solidariteit, die alle landen van
de wereld aaneenschakelt. Doch het
kan nauwelijks als iets meer dan een
vingerwijzing opgevat worden. Buiten
de oprichting van het instituut van
geleerden steekt er weinig konkreets
in het voorstel. Trouwens dat is ook
niet wat de Koning bedoeld heeft.
Juist de meer konkrete voorstellen
moeten uitgaan van het eenmaal op
te richten organisme.
9B9U3üSSBBBBBBB£BBBBSSBE3BffStlBiBBBBBBBUBSiS9B33BBBBBflBBEEB
De boodschap van de Koning, heeft
echter geen rekening gehouden met
het feit, dat vooraleer de werking van
een vereeniging van geleerden zooals
hij het voorstelt effektief zou kunnen
werken, eerst een ander probleem zou
moeten opgelost worden, dat reeds
zooveel aanleiding gaf tot strijd on
der de geleerden, namelijk het pro
bleem van de voorrang, tusschen eko-
nomie en politiek. Als oorzaak van
de ontreddering, vooral van de poli
tieke ontreddering, wordt dikwijls op
gegeven de te groote overheersching
van het ekonomische element op de
politiek, wat zijn uiting heeft gevon
den in de talrijke politico-financieele
schandalen, die ook in ons land zoo
veel stof hebben opgejaagd. De eko-
monie in een gezo.ide staatsordening
en ook in de wereldordeningmag
slechts beschouwd worden als een
stelsel van middelen, in dienst van
een vooropgezet doel: de stoffelijke
en geestelijke welvaart van de ge
meenschap. Het mag echter geen doel
op zich-zelf vormen, zooals dit in het
verleden veelal het geval was.
STRUKTUURKRISIS
Verdienstelijk is de brief van de
Koning dan tcch in dien zin, dat hij,
alhoewel hij het niet uitdrukkelijk
zegt, de ontreddering van de wereld
ekonomie, niet als konjunktuurver-
schijnsel beschouwt, als een verschijn
sel dat regelmatig terugkeert en dat
eigen is aan het wezen van het eko-
mische leven. Hij stelt voor, een ra-
tioneele organisatie van de wereld
ekonomie en hieruit meenen v.e ie
mogen afleiden dat hij de krisis struk-
tureel begrijpt. Welnu de gebreken
van al ce tot nog toe voorgestelde
wegen en plannen om uit de krisis
te geraken, staren zich blind op de
verschijnselen, die ze trachten te
doen verdwijnen met lapmiddelen ter
wijl het eenvoudigste middel toch wa
re de rechtstreeksche oorzaken op te
diepen en ze te doen verdwijnen. Wel
nu de grondoorzaak van de Laidige
depressie, is te wijten aan de struk-
tuurv er ander ing van de wereldekono
mie, die de wereldoorlog heeft mee
gebracht, sturktuurverandering, die
van grondstoffenlanden en landbouw-
landen, industrielanden heeft ge
maakt, die vooral van de Vereenigde
Staten van Amerika, van schulde-
naarsland, tot de grootste schuld-
eischer van de wereld heeft gemaakt.
De tweede diepe oorzaak van de krisis
is dan verder de ongerijmdheid van de
vredesverdragen, waardoor de eerste
oorzaak in het honderdvoudige werd
versterkt. Het Verdrag van Versailles
heeft niets minder beoogd dan de
vernietiging van de ekonomie van
Duitschland. De bepalingen van het
ongeluksverdrag bewijzen dat vol
doende en Franschs Staatslieden, heb
ben dat in onbewaakte oogenblikken
zelf herhaaldelijk bekend. Welnu, de
groote Engelsche ekonomist Keynes
in zijn werk: «De gevolgen van den
vrede», heeft betoogd dat Duitschland
voor den oorlog ds spil was waarom
de ekonomie van de wereld draaide.
Juist de vernietiging van die spil,
heeft ook een gezond herstel van de
wereldekonomie onmogelijk gemaakt.
De welvaart van 1925-1929 is maar
een schijnwelvaart geweest, die dank
zij de ruime kredieten van de V. S.
van Amerika aan Duitschland, mo
gelijk werd. Eens dat de toevloeiing
van die kredieten ophield, werd de
ontreddering grooter dan ooit. Voor
aleer men langs zuiver ekonomische
wegen de zieke wereld wil genezen,
zal de ongerechtigheid van de vredes
verdragen moeten opgeheven worden.
Daarom, kunnen we, niettegenstaan
de het mooie initiatief van de Koning,
maar relatieve waarde hechten aan
zijn voorstel.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
Koning Carol van Roemenie bracht Dinsdag 1.1. een bezoek aan Brussel en aan
Gent. Hier ziet men hem bij Zijne aankomst te Brussel, Maandag, verwel
komd door Koning Leopold III.
Moden-artikelen in 't Groot
Kleerstoffen Witgoed, Merccriën,
Sajetten, enz.
Specialiteit van Gordijnen
en gemaakte Stoors.
Fourruren - Herstellingen.
Tel. 60 leper
2—4, BOTERSTR. I F P F R
dicht bij de Halle
I3BBSiC9BB3E9B^9BBB)l9BflBB8BBB
leper heeft zijn Tuindaglied en de
Iepsriing kent het.
leper, o leper, hoe toont gij u verheugd!
Op uwe Tuindagfeeste, ziet men u in volle
[vreugd.
Vraagt men u waarom, gij al dien opstel
Idoet.
Antwoord vrijmoedig dat het geschieden
[most,
Uit een dankbare plicht, voor 't weidaad
lu gedaan.
Door onze Vrouwe van Tuine die in nood
[u bij kwam staan.
S.
Al spottende schrijft M. Missiaen ln
Voor Allen
Daar is maar één man die het belang
der streek kent en begrijpt, en 't is M.
Vermeulen. Daar is maar één middel
om de streek voorspoedig en geiukk'g
te maken, 't is de vaart. Daar is maar
één persoon die bevoegd is in het maken.
van vaarten, 't is M. Vermeulen. Daar
is maar één persoon die de bevolking
vertegenwoordigt, 't is M. Vermeulen...
enz.
Op denzelfden ironlschen toon schrijft
M. Van Reninghe over de kwestie van
het vliegplein, waarvoor hij in Le Sua
steeds geijverd heeft. Hij stelt vast dat
dinitiatieven welke genomen worden
ter» voordeeie van de stad. door degenen
die te leper niet geboren zijn, den steun
niet verdienen van de ware Iepsriingeü.
En 't is ook waar dat, wanneer men
met volharding werkt om iets te be-
komen voor ce stad zooals b. v. het
vliegplein men altijd op zijn weg een
Ieperling van-vóór-den-oorlcg vindt orn
het verre vaderschap op te eischen van
dat initiatief.
it/'
KJ
