Onze taak in het openbaar leven
ZEESCHUIMERIJ
Neutrale Scholen
§2 Gezondheid van I, H. den Pans
F@ri®nging der Parijzer Wereld-
tentoonstelling in 1938
De fransche frank
krijgt een nieuwen geweldigen deuk
Jeugdfront
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
iimfrninffiitimniimminnniiiiiwiiinMMmr^
«DE HALLE»
INTERNATIONAAL OVERZICHT
Tcheko-Siowshiie in rouw
Italië weigert zich hij hef akkoord aan fe sluiten
Het wil op gelijken voet met Frankrijk en ingeland
gesteld worden
Oud-President Masaryck
overleden
BI WINTERTIJD
KOLONIALE LOTERIJ.
WE ZENDEN ONS BLAD
Op of onder peil van den Belgischen frank
Oorzaken Volksfront Veertigurenweek
ZONDAG 19 SEPTEMBER 1937.
Katholiek Weekblad van leper |g
Bureel:
Boterstraat, 17, IEPER. jj
.10 BLADZIJDEN. - 40 CENTIEM.!
5' JAAR. N< 38.
nr.fflDiiiii.iiüiiUi
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per post)
Binnenland 20.— fr.
Belgisch Kongo 40.— fr.
Frankrijk 40.— fr. g
Alle andere landen 60.— fr. j|
Uedactkeri zijn verantwoordelijk voor s
hun artikels
«iiHuaiiininniiüiittHiniiiiiuittiiiiiitiiminnmiDniQUiimüiimnmu^
g TARIEF VOOR BERICHTEN:
c= =s
1 Kleine berichten per regel fr. S
2 fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
s Kleine berichte, (minimum) 4.— fr. f|
Rouwber. en Bedank, (min.) 5.fr. g
D rukker- U itgever
SANSEN-VANNESTE, Poperingo
Tel. Poperinge Nr 9
Po.tcheckrekening Nr 155.70
g Te herhalen aankondigingena
prijs op aanvraag,
g Annoncen zijn vooraf te betalen en g
moeten tegen den Woensdag avond
g ingezonden worden. Kleine be-
richten tegen den Donderdag noen. g
!MBunititiHiiiiiiiiiBiiiiimiiiuiuuii(itiutiflinifiiiu!mui::itiiit:!:!i!t!t:tt)>fl^
BLOK DER KATHOLIEKEN VAN BELG1E
Dat de katholieken weer een voorname
taak te vervullen hebben in het openbaar
leven, zal thans wel niemand durven be
twijfelen. Op het groot Katholiek Congres
van Mechelen werd hierover zeer klaar en
duidelijk door vooraanstaande personali
teiten gesproken en op de slotvergadering
werd dit zeer duidelijk onderlijnd door
Zijne Eminentie den. Kardinaal-Aarts
bisschop.
Het is dan ook met spijt dat wij moeten
vaststellen dat deze taak door sommige
katholieken niet altijd goed begrepen, ge
weest is en dat zielfs sommigen de vrucht
baarheid dezer taak hebben bemoeilijkt
door afzijdigheid of erger nog door tegen
stand.
De Katholieke Partij heeft deze laatste
maanden gepoogd opnieuw alle katholie
ken in één groote partij samen te bunde
len. Na moeizame besprekingen over or
ganisatie en statuten werd de vooruitgang
der partij tegengehouden door verdeeld
heid en ook wel door nutteloos gekibbel
waar persoonlijke bekommernissen dik
wijls niet vreemd aan waren.
Het Directorium, dat de verantwoorde
lijkheid der partijleiding waarneemt, wil
vooruit. Daarom werden de katholieken
van het gansche land tot EEN GROOT
PARTIJCONCRES uitgenoodigd te Brus
sel. dat zal doorgaan op Zaterdag 16 en
Zondag 17 Oktober aanstaande.
Verschillende zeer gewichtige proble
men zullen bespreken worden.
HET HUIDIGE STAATSBELEID
Vooreerst zal de Katholieke Partij zeer
duidelijk haar houding bepalen tegenover
het huidige staatsbeleid.
De Katholieke Partij is tot nog toe al
tijd een rsgeeringspartij geweest: vanaf
haar ontstaan tot heden hebben de ka
tholieken altijd een zeer gewichtige rol
gespeeld in de leiding van den staat. Dat
wil nochtans niet zeggen dat haar lot
steeds verbonden is met de wisseling der
re?e°ringscombinaties. Op het aanstaande
partijcongres zal de partij zeer klaar en
duidelijk de voorwaarden voor medewer
king aan de Regeering laten kennen, zij
zal verschillende belangrijke vraagstukken
aanduiden waarvan de oplossing en ver
wezenlijking gedurende den eerstvolgen-
den wstgevenden zittijd zullen geëischt
worden.
Zoo zal de Katholieke Partij haar for
meels wil uitdrukken cm sommige groote
hervormingen door te drijven die een ge
zond staatsbeleid moeten mogelijk maken.
Verschillende ontwerpen zijn reeds tot
rijpheid gekomen: de Bedrijfsorganisatie,
de Staatsraad, de Bestuurlijke Hervor
ming, enz.
DE BEDRIJFSORGANISATIE
£:n voornaam deel van het congres zal
gewijd worden aan de studie der Bedrijfs
fössssKasEBSgasBaaxssiESSHBi
organisatie. Verschillende commissies heb
ben sinds verschillende maanden aan dit
vraagstuk een blzondere aandacht be
steed. De katholieke thesis nopens dit
probleem zal op het congres worden af
gekondigd. Tevens zal de Katholieke Par
tij haar houding laten kennen over het
ontwerp der expertemdat kortelings
zal worden gepubliceerd.
DE REORGANISATIE
DER RECHTERZIJDEN
Het Partijcongres wil ook een stevig
organisch verband smeden tusschem de
partij en haar mandatarissen in de wet
gevende kamers, doch dit is alleen mo
gelijk wanneer de katholieke parlements
leden een tuchtvolle groep vormen die
rekening houdt met de richtlijnen der
partij.
In tegenstelling met wat vroeger ge
beurde, zal thans het partijcongres, waar
op de mandatarissen voorzeker zullen te
genwoordig zijn, de organisatie der ka
tholieke parlementsleden uitwerken.
ANDERE PROBLEMEN
Verder zal het congres zich nog bezig
houden met andere zeer gewichtige pro
blemen zooals de Schoolkwestie, de Open
bare Gezondheid, enz.
Voor wat de Schoolkwestie betreft, zal
de houding der Katholieke Partij nog
maals klaar worden bepaald. In deze aan
gelegenheid zal men bizondere aandacht
wijden aan de vraagstukken van het tech
nisch onderwijs.
Sinds verschillende maanden is de staat
zich van dichtbij gaan bezig houden met
Openbare Gezondheid en volfcs-hygiene;
een speciaal ministerieel departement
werd opgericht. Sommige katholieken
schijnen het belang dezer kwestie te on
derschatten. In het besef harer verant
woordelijkheid, zal de Katholieke Partij
ook hierover voorlichting geven.
SYMPATHIE EN GEESTDRIFT
Deze korte uiteenzetting zal wel vol
staan om het belang van het Partijcon
gres van Oktober aanstaande aan te
wijzen.
Het Directorium zal niets onverlet laten
voor h:t well ukken van dit congres maar
het moet dan ook kunnen rekenen op de
sympathie van al de katholieken van dit
land.
Het moet zelfs kunnen rekenen op de
geestdrift aller partijgenooten.
In de eerste plaats doet zij een beroep
op de aangesloten arrondissementsorgani
se ties opdat deze al hun leden zouden
voorbereiden tot het congres, opdat zij
vele en bevoegde afgevaardigden naar
Brussel zou sturen.
Het Katholiek Partijcongres van Ok
tober 1937 wordt een zegedag 1
TOESTAND DEN LAATSTEN TIJD WONDERBAARLIJK VERBETERD
In een artikel maakt de Osservatore versiteiten op zich te nemen.
Romanozich tot tolk van de groote
vreugde, die de katholieke wereld onder-
vindtn moet wegens het nieuwe beteeke-
nisvolle gebaar van den H. Vader, die, on
danks Zijn hoogen leeftijd en ondanks
zjjn gezondheidstoestand, Zijn arbeid
voor het welzijn der Kerk nog heeft wil
len v. rzwaren, met het prefektschap der
H. Kcngregatie van de seminaries en uni-
De Osservatore Romano bevestigt
daarna, dat de gezondheidstoestand van
Zijne Heiligheid den laatsten tijd won
derbaarlijk verbeterd is
Men -behoeft, aldus het blad, maar de
woorden te herlezen, die Zijne Heiligheid
den laatsten tijd tijdens de veelvul
dige audiënties tot de pelgrims richtte, om
zich hiervan te vergewissen
3ZEIHSliaiHIHiUIHBBMKll81!BBaBBBa3HSBC»eKBH
liet »ture Duitsche Paviljoen.
Van nu af schijnt het vast te staan
zl i: het nieuws nog niet officieel dat
de Parijzer Wereldtentoonstelling in 1938
voortgezet wordt. En weet men waarom?
Ziehier:
Daar de Expositie een Volksfrontwerk
Is, verlangen de socialisten en communis
tes (aangezien hun tentoonstelling veel
later geopend werd dan voorzien was en
dus niet haar volle effekt kon bereiken)
da: zij het volgend jaar zou worden voort
gezet. De radikaie ministers van het
kabinet-Chautemps deelden echter niet
deze mesning.
Wanneer echter de onderhandelingen
7ver de herinrichting der Fransche spoor
wegen aangevat werden, stelden de radi-
kaien onmiddellijk vast dat de marxis
tische socialisten de zuivere nationalisatie
beoogden.
De strijd was hevig en spoedig werd hij
geheel samengetrokken rond het net van
het Noorden. M. Blum wilde dit weer
barstige spoorwegnet om het even door
welk middel klein krijgen en reeds dacht
men aan de failliet-verklaring der Com
pagnie du Nord door het Ministerie van
Openbare Werken. Men stelde echter vast
dat het onmogeljk was, omdat de Nord-
Belge heelemaal in bedrijf wordt gehou
den met de kapitalen der Fransche Com
pagnie du Nord en dat de failliet-ver
klaring van de eene onvermijdelijk de
ondergang van de andere ten gevolge zou
hebben gehad.
De kwestie der Surtaxes d'Entrepot was
reeds voldoende, men moest geen ander
verwikkelingen gaan zoeken met België,
het was nu al weL De radikaie ministers
wilden dit ook aan het verstand brengen
van Blum en zijn trawanten. Verloren
moeite. Dan kwam men op 't gedacht
het volgende aan Blum voor te stellen:
Verzaak aan uwe plannen inzake
de Spoorwegen en de Expositie wordt ver
lengd. Dat zal zoowat 500 mlllioen kosten;
we weten wel niet waar we het geld zullen
vinden, maar het zal gevonden worden.
En zoo werd 'n overeenkomst gesloten
betreffende de Spoorwegen.
Volgens de inlichtingen die ik inwon
zal de Expositie, wanneer ze in 1938 her
opent, niet meer de wereldtentoonstelling
Van 1937 zijn. Inderdaad, verscheidene
mogendheden zullen er geen deel meer
aan nemen.
Men verneemt dat Duitschland den
25 October zijn paviljoen verhuizen zal;
het moet in dezelfde vormen te Nurenberg
opgetrokken worden. De Vereenigde Sta
ten, die een Expositie inrichten te Chicago
in 1939, wenschen niet in Europa te
exposeeren in 1938. Ook Zwitserland zou
zich terugtrekken, om redenen welke te
lang zijn om hier in dezen brief te
melden
In welingelichte kringen te Parijs wordt
dan nog verklaard dat België er niet aan
denkt zijn paviljoen in den winter te
onderhouden, wat hetzelfde geval is met
Italië en met... Rusland.
Ten slotte zou dus de Tentoonstelling
van 't volgend jaar een zuiver Fransche
Expositie worden! LERIA.
Het Belgisch Paviljoen is aanzien als een van de mooiste der Parijzer Wereldfoor.
DE CONFERENTIE VAN NYON.
Italiaansche schepen werden ge
bombardeerd; Duitsche schepen on
dergingen een zelfde lot. Dat waren
oorlogsschepen, die langs de Spaan-
sche kusten patrouilleerden om te
beletten dat Russische of Fransche
schepen munitie en manschappen in
Spanje zouden invoeren en aldus de
niet-inmenging zouden overtreden. De
Duitsche kruiser Deutschland be
schoot als weerwraakmaatregel de
haven van Almeria, en het toezicht
met oorlogsschepen in aanvulling van
de niet-interventie kreeg een gewel
dige deuk, door de terugtrekking van
de Italiaansche en Duitsche schepen.
We hebben destijds het vermoeden
geuit dat geheel het incident uitge
lokt werd, door Spaansche regeerings-
vliegtuigen in opdracht van Rusland,
ten einde aan het hinderlijke toezicht
van de oorlogsschepen een einde te
stellen. Werd, nu daardoor de bevoor
rading van de roode troepen verge
makkelijkt en uitgebreid? Werd een
regelmatig cargoverkeer georganiseerd
tusschen de Zwarte Zee en de Spaan
sche Oost-kust? Zulke vragen is men
geneigd te stellen wanneer men de
talrijke aanvallen en torpedeeringen
op Sovjet-Russische en Spaansche re-
geeringsschepen leest, die zich tijdens
de laatste weken,hebben voorgedaan.
En even natuurlijk is men geneigd
de gevolgtrekking er uit te halen dat
de aanvallende onderzeeërs van Ita
liaansche nationaliteit zijn of behoo-
ren tot de oorlogsvloot van Generaal
Franco, daar zij er alleen belang bij
hebben dat de roode troepen niet zou
den bevoorraad worden. Italië echter
verdedigt zich hardnekkig tegen deze
beschuldigingen, en beschuldigt op
zijn beurt de Russen zelf en de Spaan
sche regeering van Valencia de eigen
booten in den grond geboord te heb
ben om een internationale actie ten
voordeele van de rooden in het leven
te roepen. Ds stelling van Italië is
tamelijk onwaarschijnlijk. Toch is
het onmogelijk om iets met zekerheid
te weten voor het oogenblik, daar de
geheimzinnige onderzeebooten tot nog
toe onbekend bleven. Daarbij werden
ook twee Engelsche booten getorpe
deerd langs de Spaansche Oostkust
en hiervoor is de Italiaansche thesis
al even waarschijnlijk dan de Russi-
sche-Spaansche. In ieder geval is de
handelwijze met de onderzeebooten
niet te verrechtvaardigen. De bena
ming van zeeschuimerij die men er
voor gebruikt heeft is geen te hard
woord. De scheepvaart op de Middel-
landsche Zee is er door zeer gevaar
lijk geworden en de stemming die er
door over geheel de wereld verwekt
werd, is zeker niet bevorderlijk voor
de vrede, die de handel zoo brood-
noodig heeft voor een definitieve her
leving. Teneinde de herhaling van
zulke feiten in de toekomst onmoge
lijk te maken werd op initiatief van
Engeland en Frankrijk een conferen
tie bijeengeroepen waarop alle landen
die belangen hebben in de Middel-
landsche Zee bijeen geroepen werden
om de maatregelen te bespreken, die
dienden genomen te worden. Hierbij
waren ook Sovjet-Rusland, dat maar
onrechtstreeksch met de Middelland-
sche Zee in betrekking staat, en
Duitschland, dat er heelemaal van
afgezonderd is, ontboden.
ZONDER DUITSCHLAND EN
ITALIË.
Het feit dat Duitschland en Italië
weer eens zouden verschijnen in aan-
ivezigheid met Sovjet-Rusland voor
een kwestie waarin beide partijen me
kaar wederzijds beschuldigen, deed bij
voorbaat vermoeden, dat langs de
eene of andere zijde redenen zouden
aangehaald worden om afzijdig te
blijven. En uit de houding van Italië
en Duitschland viel duidelijk op te
maken, dat deze landen, niet heel
geestdriftig gestemd waren voor de
nieuwe conferentie, en als redenen
lieten ze gelden dat ten tijde van het
bombardement van de Deutschland
en van de tLeipzigt, Frankrijk en En
geland zich ook niet solidair getoond
hadden en de voorstellen van Duitsch
land en Italië hadden gekelderd. Doch
nog een hetere reden werd hen in de
handen gegeven toen op 6 September,
een paar dagen vóór dat de confe
rentie moest doorgaan, door Rusland
een diplomatische nota gestuurd werd
aan hst adres van de Italiaansche
regeering, dat in beschuldiging ge
steld werd voor het torpedeeren van
twee Sovjet-Russische schepen. Toen
barstte de bom, en na krachtdadig
antwoord vanwege Italië werd door
dit land en door zijn bondgenoot op
de Engelsch-Fransche uitnoodiging
niet Ingegaan, eerst en vooral om de
redenen, die we hierboven reeds op
gaven en ten tweede om de nota van
de Sovjet-Republiek aan Italië ge
richt.
DE BESLUITEN
Een oogenblik meende men, dat
door het wegblijven van Italië, die
een van de bijzonderste Middelland-
sche Zee mogendheden is, de confe
rentie bij voorbaat mislukt was, te
meer daar in het Engelsche plan aan
Italië, een belangrijke rol was iveg-
gelegd. De zittingen werden in een
spoed tempo gehouden en niettegen
staande het oorsprpnkelijk plan ge
heel moest gewijzigd worden, kwam
een algemeen besluit van de conferen
tie spoedig tot uiting. Op voorstel van
de afgevaardigde van Zuid-Slavie werd
in tegenstelling met een eerste plan,
aan Rusland geen rol toegekend, ter
wijl Frankrijk en Engeland het cp
zich namen om met een zestigtal oor
logsbodems de Middellandsche Zee te
bewaken. Alle duikbooten die een
schip zouden aanvallen zonder de re
gels daartoe in aanmerking te ne
men, volgens een internationale con
ventie van 1930, zouden zonder ver
wijl in den grond geboord worden.
Deze regels bestaan hierin, dat een
duikboot, natuurlijk in geval van oor
log, een koopvaardijschip mag onder
zoeken en desnoods na de bemanning
en de scheepspapieren in veiligheid
te hebben gebracht, het mag doen
zinken. Alhoewel in feite, door deze
bepaling, de beide strijdende partijen
in Spanje als oorlogsvoerende par
tijen worden aanzien, werd speciaal
verklaard dat, .d,,., ,zgcering van Sa
lamanca, niet als dusdanig wordt er
kend.
De besluiten werden meegedeeld aan
Italië en Duitschland, aan dit laatste
land slechts ten titel van inlichting.
De mededeeling aan Italië was daar
bij vergezeld van een voorstel, waar
bij aan dit land de controle vjordt
voorbehouden in de Adriatische en de
Tyrrheensche Zee. Of Italië hierop zal
ingaan is nogal twijfelachtig, daar
het op die wijze behandeld wordt als
een land van tweede rang ten over
staan van Engeland en Frankrijk, wat
het niet in overeenstemming zal oor-
deelen met zijn prestige. Duitschland
blijkt ook niet geestdriftig te zijn en
zal in ieder geval het standpunt van
zijn bondgenoot steunen.
Een zeer treffend feit is de arro
gante rede, die Litvinoff uitgesproken
heeft te Nyon en die gericht werd te
gen Italië, zonder het te vernoemen.
Volgens zekere geruchten zouden aan
de leden van de conferentie de uit
drukkelijke bewijzen geleverd zijn van
de Italiaansche schuld.
Daarmee zijn de moeilijkheden dus
nog niet geëindigd!
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
Sedert het opstellen door onzen mede
werker Roskam van het bovenstaande
artikel, is de beslissing van het al of niet
medewerken van Italië aan hst gesloten
akkoord van Nyon, gevallen. De meening
geopperd door Roskamis bewaarheid
geworden; Italië weigert mede te werken
aan het gesloten akkoord. Dit land acht
dat het als een der 'bijzonderste Middel
landsche Zeemogendheden, het recht heeft
op gelijken voet behandeld te worden als
Frankrijk en Engeland en dat het niet
kan medewerken aan het tos zicht, zoo
het hieraan niet mag medewerken ook in
de hooge Zee, en niet alleen ln. de
Tyrrheensche en Adriatische Zeeën.
Te Londen blijft men de hoop koeste
ren dat Italië toch zijn medewerking zal
willen verleenen en wijst man erop dat
een herziening va<n de zones van toezicht
en van verdeeling in de mogelijkheid
blijft. Besprekingen zullen worden voort
gezet.
Intusschen hebban Engeland en Frank
rijk belangrijke vlootmachten bijeenge
bracht in de Middellandsche Zee, alsmede
enkele luchteenheden, ten einde Maandag
e.k. het toezicht, vastgesteld door het ak
koord van Nyon, daadwerkelijk in te zetten.
Hier nu enkele bepalingen van het ge
sloten akkoord:
Elke Middellandsche Zeestaat houdt
zelf toezicht in de eigene territoriale wa
ter-en. De Politie in hooge zee wordt toe
vertrouwd enkel aan Frankrijk en Enge
land. Aan Italië werd het toezicht aan
geboden in de Thyrrheensche en Adria
tische Zee.
D:ze patrouilleerbooten zullen elke duik
boot welke een niet-Spaansch koopvaar
dijschip mocht aanvallen en zich niet
gedraagt naar het akkoord van Londen
van 1936, in den grond boren of opzoeken
tot zulks bereikt wordt. (Zie artikel hier
boven).
De mogendheden die het akkoord ge
sloten hebben zullen verder hun duik
booten weghouden van de Middellandsche
Zee ofwel zullen deze vergezeld zijn van
een boven-zee-schip. Duikbooten van ge
lijk welke Spaansche Partijen mogen dus
niet in de Middellandsche Zee varen; zij
mogen ook niet een haven of de territo
riale wateren van een der betrokke-n mo
gendheden binnenvaren zoo zij niet
vergezeld zijn eveneens van een boven-
z:e-schip.
I3BBBBBBBBBBBBBBBBBBBB1BBBBIBBBK3BBBZBBI
Zaterdag kwam het direktorium van
Jeugdfront bijeen op het sekretariaat te
Brussel.
Na de aangelegenheden van innerlijke
organisatie werden de beschouwingen over
het stichtingscongres aangevat. Zooals de
buitengewone belangstelling van Zondag
5 September liet vermoeden, zou zich
reeds in de eerste dagen een sterke stroo
ming af teekenen. De stoutste verwachtin
gen worden, nu meer nog dan Zondag
over 8 dagen, overtroffen. Van alle kanten
komen blijken van belangstelling en geest
driftige toetredingen toe.
De jongeren worden opmerkzaam ge
maakt dat ze, indien er nog geen plaat
selijke kern bestaat, hun toetreding kun
nen sturen naar het Nationaal Sekreta
riaat, Broekstraat, 23, te Brussel. Waar
Jeugdfront reeds een kern stichtte kan
men de naam overmaken aan den plaat
selijken leider.
Al wie inlichtingen of mededeeling en
wenscht te bekomen kan zich recht
streeks wenden tot het nationaal sekre
tariaat.
De werking is intusschen over geheel
het Vlaamsche land. op grootsche wijze
ingezet. In alle voorname oentra worden
deze dagen kern vergaderingen belegd, als
voorbereiding voor de gouwdagen. Eenmaal
dit voleindigd worden de offensiefmsetin-
gem over geheel het Vlaamsche land in
gezet.
Het blijkt derhalve dat de leiding van
Jeugdfront dezen winter voor een zware
taak staat. Dat ze evenwel vruchtbaar zal
zijn valt niet meer te betwijfelen na de
vaststelling der alzijdige sympathie die
langs alle kanten betuigd wordt.
Dit is het meest klinkend antwoord aan
hen die sceptisch stonden tegenover de
leefbaarheid van Jeugdfront.
HEER MASARYCK,
toen hij 8d jaar oud was.
Hr Thomas Masaryck, oud-president
van de Republiek van Tcheko-Slowakije,
is Dinsdag morg:n 11. op zijn kasteel te
Lany ovsrleden in den ouderdom van
87 jaar.
Hr Masaryck mag aanzien worden als
de feitelijke stichter van de Tcheko-Slo-
waksche republiek. Hij had dan ook den
naam gekregen van den bevrijder van het
land.
Over een paar weken was hij cnpasse
lijk geworden. Niettegenstaande de beste
zorgen bleef zijn ziekte, geholpen door het
aantal zijner jaren, den grooten politieker
meester.
De levensloop van Hr Masaryck is
uiterst belangwekkend. Hij werd geboren
te Hodonin op 7 Maart 1850, Zijn vader
was een lijfeigene, die later vrij werd ge
maakt; hij was koetsier en daarna ploeg
baas op de keizerlijke domaniale goederen.
Thomas Masaryck voltooide zijn lagere
studiën en werd dan leerjongen slotenma
ker. Door toedoen van een zijner oud
leermeesters geraakte hij weer te Hodo
nin waar hij kon studeeren aan het Ly
ceum, daarna aan de universite't te Wee
nen, waar hij promoveerde tot doctor in
de wijsbegeerte. Hij zou gansch zijn le
ven een harde anti-klerikaal zijn en blij
ven.
Hij studeerde ock aan de hoogeschool
van Leipzig waar hij de Amerikaansche
juffrouw Garrigue leerde kennen met de
welke hij in het huwelijk trad.
In 1879 keerde hij terug naar Weenen
waar hij docent werd aan de universiteit.
In 1832 werd hij leeraar in de wijsbegeer
te der u'niversiteit te Praag. Hij werd er
de ziel van een groep politiekers en geleer
den. In 1883 stichtte hij do realistische
partij die hem in 1891 naar het Parlement
afvaardigde. Hij nam ontslag in 1893.
In 1900 stichtte hij de volkspartij en in
1907 werd hij opnieuw lid van het Parle
ment van Weenen. Hij wierp er zich op
als kampioen van het federalisme en van
de demokratie in de socialistlschen zin.
Bij den wereldoorlog vluchtte hij naar
hot buitenland en bereidde de revolutie
voor tegen Oostenrijk-Hongarije. Gedu
rende gansch den oorlog bleef hij Ijveren
voor het oprichten van een Tchekische
republiek. Op 7 Maart 1918 riekende hij
het akkoord van Pittsburg waarbij Tche-
ken en Slowaken besloten samen een
staat op te richten en de Habsburgers
vervallen werden verklaard van den
Troon van Bohemen. Masaryck zag zijn
werk bekroond en de Tcheko-Slowaksche
Republiek werd opgericht. Hij werd er
wat later de eerste voorzitter van.
Over enkele maanden gaf hij wegens
gezondheidsredenen ontslag en werd op
gevolgd door zijn van oudsher vriend en
medewerker, Hr Benesj.
Masaryck heeft een sterk persoonlijk
gezag uitgeoefend in zijn land, alhoewel
hij zich ste:ds beriep op de demokratie.
Hij stuurde zijn land in het vaarwater
van Frankrijk en Rusland, dat de trouw
ste bondgenoot is v n beide dezer landen.
Zijn opvolger, Hr Benesj, zet het werk
van zijn voorganger thans voort, in zelfde
richting.
Gansch Tcheko-Slowakije is thans in
rouw. Uit bijna alle veemde landen zijn
telegrammen van rouwneming toegekomen
te Praag of werd officieel rouwdeelneming
geuit.
Hij zal plechtig begraven worden op
Maandag 29 September, te Praag. Zijn lijk
werd gebalsemd.
IBBBBB53EBBBBBBBBBBBB9BBBB8SB
In den nacht van Zaterdag 2 op Zon
dag 3 October zal de wintertijd intreden.
Te 3 uur 's morgens zullen de uurwerken
69 minuten achteruitgezet worden.
(C3BHBZBBBB2aaaaaaaasEï3aazB
TREKKING
VAN DE LEENING DER
VERWOESTE GEWESTEN 1922
Vrijdag had de 184® trekking plaats van
de Leening der Verwoeste Gewesten 1922.
Reeks 167.2C3 Nr 14 wint 250.000 fr.
Reeks 167.203 Nr 12 wint 100.000 fr.
Reeks 90.434 Nr 18 wint 100.000 fr.
De andere obligatiën van die reeksen
en de 20 titels van de reeks 106.766, zijn
betaalbaar met 312,50 fr. of met 300 fr.,
al naar zij al dan niet omgevormd werden.
lBBBBBBBBBBSBaBBBB»flBBBBBBBB
OPGELET!
KOOPT VLUG UW GRIJS BILJET.
De trekking van de 9® Snede 1937
van de
HEEFT PLAATS OP 25 SEPTEMB.
Een gelegenheid om fortuin te maken.
in Belgief van nu tot einde jaar, aan wie
ons zendt in postzegels of stort op post-
checkrekening 155.70 van V. Sansen-Van-
neste, Drukker. Poperinge, de som van
6 FRANK.
Voor het Buitenland zende men ons per
Internationaal Postmandaat:
Uit Frankrijk: 12 frank.
Uit Amerika: 18 frank.
In April 11. vroeg Heer Hilaire Lahaye
in Offensiefhet orgaan der Liberale
Jonge Wacht van Poperinge, EEN UIT-
SLUITELIJKE OBJECTIEVE STUDIE
DER SCHOOLVREDE naar ons gedacht.
We bedienden den Heer H. Lahaye van
antwoord in een artikel in ons blad op
2 Mei. We zijn nu half September en
Heer K. Lahaye heeft... nog geen tijd
gevonder. om op ons schrijven te ant
woorden.
We zonden hem toen ook een exemplaar
der brochureZAL DE NEUTRALE
SCHOOL VLAANDEREN OVERROMPE
LEN? uitgegeven door het Mannenver-
berd voor K. A. van West-Vlaanderen.
Vier maanden heeft de Heer H. Lahaye
die brochure mceten bestudeeren en nog
moeter. hulp inroepen, om er nu in «Of
fensief een antwoord op te geven, ant
woord dat voor de 4/5 nevens de kwes
tie is.
Eerst wat alge me ene verwijtsels: ge
niepige aanval, huichelarij, cuderwetsche
jeremiaden, al dingen die gezegd wor
den door menschen die niet weten wat
gezegd.
Dan een wondere historiekvan den
schoolstrijd in Belg'ë, die hier o-p neer
komt: De Heer Devèze heeft in 1932 den
schoolvrede volgers ds opvattingen der
vrijdenkers aan?'-den aan de katholie
ken; en de katholieken denk eens welke
pretentie hebben er durven hun eigen
opvatting tegenover plaatsen; dus... de
katholieken hebben den vrsd-eshand-
drukverworpen, welke door een vrij
zinnige regeering werd aangeboden.
Als voor de lezers va-n dat blad alle kwes
ties zoo eenzijdig en simplistisch uiteen
gezet worden, dan moeten wij inderdaad
die neutrale voorlichting van hun men
schen bewonderen.
Daarop volgt een beschuldiging, die
nevens de kwestie is, nevens de brochure
die zij zoogezegd besoreken; wederom
de gewone handelwijze van menschen die
niet weten wat zeggen: niet antwoorden,
maar m-et een heel andere beschuldiging
uitkomen.
Toch willen wij die beschuldiging hier
beantwoorden. Zij luidt: katholieke ge-
loovigen zijn menschen, die hun loyalisme
tegenover de Belgische wetten onderge
schikt maken aan hunnen godsdienst.
Bekijken we eerst eens de manier, waar
op die neutrale schrijvers dat bewijzen.
Daar is veel uit te leeren; want het is
hun gewone manier van met hun lezers
publiek om te springen.
«Het bewijs», zeggen zij, is dood
eenvoudig: in den eed van de officieele
cn van de vrije onderwijzers zijn er en
kels wcorden verschil, namelijk: aan de
wetten van het land». Dat is vol
doende. De zaak zelf, de waarheid, moet
niet onderzocht werdén: zijn de geloovi-
gen feitelijk loyaal tegenover de wetten
van 't land of niet? Neen. Dis woorden
staan niet in den eed dien ze doen; dus:
ze willen de wetten niet onderhouden.
Met zulk schi.inbewijs hebben die vrije
gessten zichzelf overtuigd. Die laster,
steunende op zulke broeze bewijsvoering,
zullen zij openbaar schrijven, herhalen
als uitgemaakte zaak, gebruiken als ar
gument tegen de chris telijke scholen, enz.
Is dat misschien de maatschappelijke
moraalvan de vrij denkende men
schen waartoe -de neutrale school op
voedt: als ge iets openbaar vooruitzet.
moet ge niet eerst zoeken of het waarheid
is of laster, moet ge niet voorzichtig zijn
om d-e waarheid niet te kwetsen?
Neen! Wanneer ge iemand moet klein
krijgen, en ge hebt over een beschuldiging
tegen hem maar een schijn van bewijs,
gebruik ze toch maar; bev-esitig dien laster
in zijn volle veralgemeening; 't is wel een
leugen, maar het doel wettigt de midde
len. Zoo luidt hier die moraaL
Welke opvatting van journalisme heb
ben die menschen dan? Willen ze hun
eigen gedachten en partijdoeleinden doen
zegevieren door gelijk welke voorstelling
van de zaken, waarheid cf niet om 't even?
Of willen ze aan de menschen de waar
heid onderwijzen? Dit is nu geen kwestie
van loyalisme tegenover wetten, maar te
genover de waarheid.
De katholieke moraal, de godsdienst, de
moraal welke geleerd wordt in de christe
lijke scholen, wil dat anders, namelijk:
de waarheid alleen vooruitzetten; vooral
als ge iets zegt of schrijft, dat een be
schuldiging is van anderen, eerst de waar
heid zoeken nopens die 'beschuldiging.
Welnu, de waarheid nopens den hier
neergeschreven laster is de volgende: Dat
de christen menschen in de wetgevers
van 't land Gods plaatsvervangers zien;
dat de christelijke leering leert dat het
Gods Wil is, aar. de wetten geboden ven
oversten te gehoorzamen als aan God.
M.a.w. de waarheid is dat geen enkele
levensopvatting aan haar volgelingen
zulke sterke motieven van gehoorzaam
heid aan de wetten van het land geeft,
als de godsdienst: wij gehoorzamen aan
God in 's lands wetten.
Misschien verstaan vrijanr.igen dat
niet goed. Dat se dus eerst beginnen over
de christelijke mentaliteit ten minste te
zoeken waarin ze juist bestaat, eer ze er
over schrijven. Dan zullen ze handelen
als echte vrij? geesten die de waarheid
zoeken, en niet, zoaals. nu, heel hun be
schuldiging stuiten op vooroordeelen die
ze nooit onderzocht hebben.
Eindelijk, in enkele alinea's, nauwelijks
het zEsdc deel van hun artikel, wordt
echt over or.ze brochure gesproken. Of
liever, één enkel almea eruit wordt be-
cprokin. Inderdaad is dat alinea één van
de hoofd-eer'achter, uit onze brochure:
Gelijkheid v?r. 'vettelijk recht voor de
scholen der gcdilieijatige en der neutrale
levcnsbeschou' ng
Om die g li.ikstellmg, door onz? bro
chure verdedigd, te ontzenuwen, willen ze
't voorstellen, alsof neutraal zijn geen le
vensopvatting was even-goed als o-edsdien-
stig zijn. Daartoe geven ze een eigen uit
leg van neutraal z'jn, waarvoor we dank
baar zijn, om-dat hij cans de gelegenheid
biedt weer wat klaarder aan enze gods
dienstige lezers te spreken over die neu
trale levensopvatting en over... neutrale
schoten.
Neutraal zijn -., schrijven zij, wil
zeggendenken zond-er vooroordeelen,
enkel en alleen in het verband van de
logica der tastbaarheden, aan menschen
een opvoeding geven dewelke hen ge
schikt maakt voor zelfstandig denken
binnen de perken der maatschappelijke
moraal
We hebben hierboven reeds een staaltje
gevonden van hetg-ene dat werkelijk in
houdt, dan denken zonder vooroordeelen,
<Ht zelfstandig denken.
Verü: als we de neutraliteit in de
neutrals scholen zelf onderzoeken, dan
vinden re cat die neutraliteit feitelijk
in 't volgende bestaat: In die scholen mo
gen leeraars en leerlingen vrij denken,
gelijk welke gedachten en opvattingen
vooruitzetten welke zij msenen de waar
heid te zijn, TENZIJ... als iemand meent
aldus vrij denkende in te zien dat er een
God bestaat, die alles gemaakt heeft, en
daarom Opperste Meester is van het
h-eelal, die Zijn Wil aan de menschen
kenbaar gemaakt heeft. Wanneer iemand
vrij denkende dat als waarheid inziet,
moet hij die overtuiging voor zichzelf
houden; die opvatting mag in de neutrale
school in de lessen die door allen gevolgd
worden niet tot uiting kooien. Want in
de neutraleschool mogen alle neu
trale dat is niet-godsdienstige opvat
tingen geuit en uiteengezet werden, maar
de godsdienstige overtuiging, zooals we
ze daareven beschreven, mag er niet bin
nenkomen.
Waarom mag de godsdienstige overtui
ging en opvatting er ruiet geuit worden,
even goed ais de andere? Op dis vraag
weten de neutrale m-enschen, de vrijzin
nigen, geen antwoord. Daar is er maar
één. Omdat er bij ben een vooroordeel
bestaat tegen den godsdienst. Voor hen
is elke andere opvatting, waar een vrij
denkende geest op uitkomt, eerbied waar
dig. Maar als een vrij denkende geest tot
de overtuiging leemt: er bestaat een Ocd
en ik moet Hem dienen, dan moet hij die
overtuiging verwerpen; het kan volgens
hen niet waar zijn dat God bestaat; de
godsdienst kan niet de waarheid zijn. Op
dat vooroordeel van die menschen die zich
vrijdenkende geesten noemen, is de neu
trale school bij ons gesteund.
Moet men dan verwonderd zijn, dat de
neutrale school dat vooroordeel ook in
den geest van haar leerlingen ankert:
alle opinies zijn goed, maar de godsdien
stige opinie is onwaardig van een vrij
denkenden geest. Met die vrijdenkersover
tuiging komen dan ook velen uit de neu
trale scholen. Hoe wilt ge dat zs nog
godsdienstig leven?
Niet de zoogenaamde vrijdenkersof
neutrale menschen en scholen zijn de
onbevoordeelde zoekers naar de waarheid.
Dat zijn alleen zij, die elke waarheid aan
vaarden welke hun geest inziet, ook als
die waarheid is dat God door alle men
schen moet gediend worden. De godsdien
stige menschen zijn de echt onbevooroor
deelde menschen. Echt onbevooroordeeld
en vrij denken teert men alleen in de
christelijke school.
V. Sansen-Vanneite.
iiiiiiiiiiiiiiiiaiiaiiiBiirtv
Sedert hst Fransche Volk zich uitsprak
ten voordeele der vorming van het Volks
front heeft de Fransche Frank geweldige
deuken gekregen. De agitatie die het ge
volg was van de Marxistische overwin
ning in het land had tot gevolg dat het
wantrouwen het vertrouwen verdrong op
financieel en ekonomisch gebied en de
vlucht der kapitalen nam een aanvang.
Intusschen werd het 14-dagen verplicht
verlof ingebracht, de veertig-uren-week
met 48 uren betaald, daarbijkomend nog
loonsverhoogingen gaande sems tot 40
enz., enz.
Het wantrouwen bleef en de kapitaal-
vlucht hield aan op groote schaal. De Re
geering Blum deed aan inflatie op groote
schaal, milliarden werden gegeven door
de Banque de France, om geld in de schat
kist te kunnen hebben, dit zonder intrest.
De Regeering Blum zag er geen klaar
meer in, geraakte den dieperik nabij en
nam ontslag. Dan kwam de Regeering
Chautemps met H. Bonnet als Minister
van Financiën. Deze deed loffelijke pogin
gen om de financiën recht te houden. Te
gen de macht van de C. G. T. kon even
wei niet opgegaan worden. De kapitalen
kwamen niet terug. De kostprijs van alle
produkten steeg geweldig door de inge
voerde nieuwe sociale wetten en loonsver
hoogingen, en wel op zulke manier dat de
winstmarge voor de nijverheden steeds
wegbleef, wat de ekonomische heropbeu
ring weerde. De voortbrengst der Fransche
nijverheid verminderde, wat Frankrijk
noopte in den vreemde te koopen wat het
zelf had kunnen voortbrengen, had men
er willen werken.
De devaluatie van Juli 1L bracht geen
redding, ook niet de minste stuwing voor
de nijverheid. Zoo zijn de cijfers der
werkloosheid niet verbeterd. De Fransche
uitvoer werd ook niet grooter op de vriem-
de markten.
De huidige Regeering moest nu ook geld
gaan leenen bij de Banque de France. Bin
nen kort hebben de cantonale verkiezin
gen plaats in Frankrijk. Deze verkiezingen
breng:n een groote onzekerheid teweeg
nopens de politieke richting van het Fran
sche Volk. Op de wisselmarkt werd men.
zenuwachtig. Het vreemd geld aange
bracht door toeristen bleef weg gezien het
einde van het toeristenseizoen. De Fran
sche Frank werd bij groote hoeveelheden
tot verkoop aangeboden en het Fransche
egalisatiefonds kwam niet tusschen. Vrij
dag 10 Sept. daalde hij tot 105 Belg. frank
ongeveer. Woensdag 11. kreeg hij een nieu
wen slag en kwam tot op ongeveer aan
pari met onze Belgische munt. Op termijn
tot op zelfs 0,96 Belg. frank.
Een jaar na de aankomst van het Volks
front doet dezes nadeelige politiek hare
slechte gevolgen voelen. Het zal lang du
ren vooaleer een heropbsuring de zoo
noodige vruchten zal kunnen dragen. De
financieele toestand van Frankrijk staat er
dus weerom uiterst slicht voor. Laat ons
hopen dat de Fransche Regcering de noo
dige krachtdadige maatregelen zal weten
te treffen om te redden wat nog te redden
valt.
Intusschen is het wel eens interessant
de schommelingen van den Franschen
Frank na te gaan sedert de ttjd der deva
luaties is ingetreden, dit tegenover onze
eigene munt:
Maart 1935 belg.fr. 1.41
April 1935-Sept. 1936 belg.fr. 1.96
4' trimester 1936 belg.fr. 1,38
1* semester 1937 belg.fr. 1.30
Oogst 1937 belg.fr. 1.12
10 Sept. 1037 belg.fr. 1.05
15 Sept. 1937 ong. aan part.
EN DE BELGISCHE FRANK?
Velen vragen zich af of de drukking op
de Fransche frank geen gevolgen kan na
slepen voor onze Belgische munt. Hier
voor bestaat althans geen de minste vree*
De Belgische financieele toestand a
uiterst gezond evenals dezen van onzen
frank. Er hoeft dus geen vrees gekoesterd
tegenover onze munt.
