OORLOG! ONZE KONING HEEFf GESPROKEN... Het is oorlog in Europa IN DE BRES VOOR DE NEUTRALITEIT f Aan de Natie Engeland en Frankrijk verklaren in slaat van oorlog te xijn met Duitschland KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER Belgie's onzijdig heid is bevestigd wij moeten haar uitvoeren. - Strenge tucht. - Solidariteit, burgermoed, zelf- beheersching.-Een- drachtig en mach tig België. God zal België be schermen Duitsche troepen boeken vooruitgang in Polen. - Talrijke Luchtaanvallen - Schepen worden in den grond geboord, o.m. de Paketboot «Athenian met 1490 man aan boord, waaronder veel Amerikanen. HET VERLOOP DER GEBEURTENISSEN DAG NA DAG INTERNATIONAAL OVERZICHT KONING LEOPOLD neemt de opperSeiding van het Belgisch Leger in eigen handen over 9ËÈÊÊBÊÊ mm t ZGiNDAG 10 SEPTEMBER 193».WEEKBLAD 5g CENTIEMEN. «DE HALLE» Katholiek Weekblad van leper. Bureel: Boterstraat 58, IEPER. Kleine berichten prr regel 1,fr. 2 fr. tori. v. ber. m. adr. t. bur. Kleine berichten (minimum) 4,fr. Rouwber. en Bedank, (min.) S,fr. Te herhalen aankondigingen,; prijs op aanvraag. Annoncen zijn vooraf te betalen en moeten tegen den Woensdag avond ingezonden worden. Kleine be richten tegen den Donderdag notn. Tel. r* pfrijft Nr 9. Postcheckrekening Nr 155.70. 7' JAAR. N 3f. EEN ABONNEMENT KOST VAN NU TOT EINDE 1939: Binnenland Belg. Kongo Frankrijk Engeland Ander landen 9,50 fr. 15,30 fr. 15,30 fr. belgisch geld 16.20 fr. belgisch geld 22,50 fr. belgisch geld Alle Medewerkers cijn verantwoordelijk voor hun artikels. kJ rukker-Uitgever: SANSEN-VANNESTE, Poperinge. IN '14. Ik herlees ln het boek Het Klok hof» (1) over den oorlog van '14 in het Poperingsche: De plukkers komen af zonder ge weld en dit jaar zonder muziek of zang. Gauw zijn ze bij de boeren in geburgerd. Onze vreedzame hommelstreke is ook een worstelperk. De bezielde ran ken staan slagveerdig. De blaren flap pen ais vlaggen. De kepers met groene vederbossen, de ranken als trouwe grenswachters, de persen als speren, de kogelronde knops: het groen heir staat pal. Zware robbeis in de verte volgen elkander op. In verpoozend horken schrikken de plukkers midden hun arbeid Hun verbeelding op hol snelt naar de slagvelden, krampachtig zien ze stervenden stuiptrekken, zij hooren het gehuil van den doodsangst mid den oorverdoovend kanonnen geraas. Zal onze Poperingsche streek ge spaard blijven. Zullen die schoone hommelhoven ook te vuur en te zwaard gezet worden?... Een bende van boven de honderd uhlanen komt af van Watou naar Abeele. Ze maken de mensehen wijs dat ze Engelschen zijn. Lena peinst op haar man in 't leger. Ik heb een somber voorgevoel dat hij sterven zal en het gedicht dat ze op school leerde komt haar te binnen Zoo ver van huis alleen gestorven ln 't gasthuis van een vreemde stad En onbeweend naar 'l graf gedragen Tencijl men ginds zoo lief hem had. Gesprekken in de hommelhoven. t Was al lang dat er iets broed de, dat moet uitbarsten. Als de groote natiën verkoud zijn, ons landeken moet ook niezen. De oorlog kan niet lang duren. Rusland is de pietmolen, le rouleau compresseurzegt de gazet van Duinkerke Le Nord Maritime»! «Encore quelques heures! Het ergste is van al, dat Belgie 't schaap is. Waarom kwamen ze ook alhier (bi. 150). Ik geloof geen gazetten meer, ze kannen ze drukken, wei. De boeren treuren erom dat se een oogst hadden. Verloren werk, nut teloos zweet. Wreedheden, verwoestingen, gru weldaden, ge zoudt koud krijgen als ge "r hoort. Menschen die 's nachts moeten vluchten met hetgeen ze aan hadden. Het is hertverscheurend. God spare er alle menschen vr.n. lacht een jonge soldaat die niet weet wat '14-T8 beteekent. Het is best. Een wolk van gas of een schaduw van vliegmachienen kan het mensch- dom niet beletten heirielwaarts op te zien naar God, den eenigen Bescher mer. BETROUWEN Het scenario van het brutaal ge weld herbegint. Het lukt de laatste tijden. De volkeren zijn buiten adem. De hoogmoed heeft zijn logika en drijft tot het uiterst. Maar hoogmoed komt voor den val. Als in een vizioen van Ezechiël roep de verbeelding de dooden op van den laatsten oorlog. Debout les morts! galmt het over de militaire bebloemde kerkhoven. Komt uit uw no mans landen houdt de wacht aan de grens. Europa ligt met den herteklop. Hoeveel bloed, hoeveel tranen zul len nogmaals gestort worden? Hoeveel puinen en lijken opge hoopt? Wat staat er voor de deur? Wordt Europa eerst een abattoir en dan een kerkhof? Mocht ons landeken gespaard blij ven, zoo hoopt alleman. God behoede ons van een tweeden IJzer met oorlogswinters dans ia boue des Flandres! Van oorlog, pest en hongersnood verlos ons Heer! Als de nood nijpt wordt er meer gebeden. Er zijn er die zich maar bekeeren als de kanons de missie preêken en de mitrailleuzen de anti- phone zingen van de dood. God heeft zijn inzichten, Hij zal t laatste woord hebben. Christus in den hof van Olijven bad: «Vader sla mij, maar spaar de menschen! Van uit het tabernakel bidt Jezus ook: «Spaar de menschen!». Lam Gods dat wegneemt de zonden der wereld, geef ons de vrede! Heer door het bloed dat Gij op Cal- varie vergoten hebt, spaar het bloed onzer jongens. A. B. (1) Dit boek voor volwassenen is uitgeput. EN 25 JAAR LATER. Het is weer hetzelfde duivelssport. Ik herlees in «LUlustrationvan Bept 1914. i>en 6 Sept. Slag van de Marne. Joffre, Gallieni. Foch, enz., verslaan de Duitschers die 50-60 km. worden achteruitgedreven. von Kluck en von Bulow zijn ver slagen. Den 31 Oogst begon het Konklaaf, voor de keus van den nieuwen Paus, opvolger van Pius X. Den 3 Sept. Proclamatie: Wij hebben een nieuwen Paus Bene dicts XV. En nu 25 jaar later oorlogsver klaring van Engeland en Frankrijk aan Duitschland. Ik lees nog in LUlustrationen bekijk die gedetailleerde kaarten over Russisch Polen, Oost Pruisen, enz. de Russen zegevieren in Galicie, van 10 tot 12 Sept. namen ze 30.000 Oos tenrijkers krijgsgevangenen. De namen der steden komen weer in de ufficieele mededeelingen en ook in ons geheugen. De oudstrijders in alle landen zeg gen: «Hebben we daarvoor gestreden om vijf en twintig jaar later voor onze zonen hetzelfde te beleven? De invalieden zeggen: Welk nut is er geweest in het vergieten van'ons bloed. De oude menschen vragen zich af: Zijn we daarvoor zoo oud geworden. Klagen helpt niet. Bidden is voordeeilger. Menschen die niet lezen kennen peinzen dat Polen aan de achterdeure ligt en dat overmorgen de Franschen ginder zullen zijn om ze te helpen. Chamberlain en Daladier pakken geen «Munich» meer, zelfs geen demi», GEBED VAN Z. H. PAUS BENEDICTUS XV VOOR DEN VREDE Diep bewogen bij het zien der gru welen van den oorlog, die voortwoedt onder de volkeren, nemen wij, o Je sus, als laatste redmiddel, onze toe vlucht tot uw liefdevol Hert, U, o God van bermhertigheid, smeeken wij met zuchten en tranen om het einde de zer vreeselijke ramp. U, o Vredevorst, smeeken wij met vertrouwen om den zoo vurig verlangden vrede. Uw God delijk Hert heeft uwe liefde aan de wereld geschonken, opdat er na het verdwijnen der tweedracht niets an ders meer dan liefde zou heerschen onder de menschen. Toen Gij onder ons woondet. waart Gij steeds vol medelijden voor de ellende van het menschdom. Moge uw Hert in dsze omstandig heden, zoo droef en treurig voor ons, ten gevolge van noodlottigen haat en vreeselijk bloedvergieten, moge uw Hert zich laten bewegen door onze gebeden! Heb medelijden met zoo vele ongelukkige moeders, beangst over het lot harer zonen! Heb medelijden met zoo vele huisgezinnen van hun leids man beroofd! Heb medelijden met het ongelukkige Europa, dat zucht bij den gruwel der verwoesting! Boezem Staatshoofden en volkeren vredelievende gevoelens in! Stel een einde aan de geschillen, die landen en volkeren verdeelen. O Gij, die door uw Kostbaar Bloed de menschen tot broeders hebt ge maakt, maak nu ook dat zij elkander weer de hand toereiken in vrede. En zooals Gij eens, met de zee tot be daren te brengen, den noodkreet van den Apostel Petrus verhoord hebt, toen hij tot U riepHeer, red ons, wij vergaanzoo vehoor ook nu goedgunstig en welwillend het gebed, dat wij vol vertrouwen tot U richten en schenk rust en vrede weder aan de zwaar beproefde wereld. En gij, o Allerheiligste Maagd, help ons, be scherm ons, red ons, zooals gij in andere rampen en beproevingen uwe kinderen zoo dikwijls gered hebt! Amen. 9CEB3SIIBBBE PINNEKENSDRAADGRENZEN TUSSCHEN POLEN EN DUITSCHLANp Ongetwijfeld hebt gij de redevoe ring van den Koning verleden Maan dag gehoord. Plots om 8.40 uur brak de muziek af en na eenige seconden geroezemoes in de aether of in de studio, ivie weet het, klonk de rustige kloeke stem in onze huiskamer, van Zijne Majesteit Koning Leopold III. Het icas een ontroerend oogenblik, en het was een verheffend oogenblik. Terwijl andere Staten het zwaard aangorden om den strijd aan te bin den, terwijl aan onze grenzen de sol daten rustig op hun post staan, kwam de Koning bij ieder van ons te ver zekeren dat alles gereed was, niet om te vechtenmaar om den vrede te waarborgen. Hij deed beroep op ieder van ons, en ieder van ons zal op dat beroep antwoorden, want Zijne Majesteit vroeg ons kalm te zijn, te werken, zichzelf te beheerschen en zijn plicht te doen. Hier volgt de rede: Mijn waarde Medeburgers, Nabij ons is de oorlog uitgebroken. Een tijd van ekonomische, zedelij ke, menschelijke beproevingen breekt voor Belgie aan. Talrijke haarden kennen voortaan de ontroeringen van het scheiden. Ouders, vrouwen, kin deren, ik kom u betoogen dat ik in gedachten aan uw zijde sta. De veiligheid van het land is ver zekerd. Ons machtig en tuchtvolle leger houdt aan onze grenzen een waak zame wacht. In al onze provinciën, zoo Vlaamsche als Waalsche, staan onze soldaten tegenover eiken hoege- naamden aanval paraat. Het land is voor langen tijd van voorraad voorzien; niets onder dit op zicht kan onrust wekken. Het ekonomisch leven moet in alle mate van 't mogelijke worden voort gezet. Dat iedereen aan het werk blij- ve en zich kwijte van zijn dagelijk- sche taak met nauwgezette zorg. De positie van een onzijdig land is moeilijk. Het kan niet anders of het wordt met allerlei propaganda en drijverijen bestookt. Maar het moet zelfstandig blijven, de oogen steeds gericht op zijne eigen bestemmingen en op zijn eigen doeleinden; geen enkele overweging mag het daarvan afleiden. Indien het recht heeft op de eer biediging van zijne onzijdigheid, dan moet het zich ook de plichten opleg gen, die door deze onzijdigheid wor den geboden. Plicht van goede trouw; wij heb ben onze onzijdigheid bevestigd, wij moeten haar dan ook uitvoeren. Bel gie heeft nooit aan zijn woord ver zaakt. Plicht van moreele houding: de vrijheid, onder al hare vormen, was voor de Belgen steeds een kostbaar goed. Maar in deze gevaarlijke oogen- blikken kan een woord, een daad, een onbezonnen geschrift, de belangen van het land schaden; ik vraag aan eenieder zichzelf bij de uiting van zijne meeningen de strenge tucht op te leggen, die een stipte onzijdigheid vereischt. De geheele natie heeft tot plicht de regeering, door een waardige en over dachte houding, bij te staan in haar vast besluit het land buiten elk kon- flikt te houden, en het doorvoeren van zijne vredige werkzaamheden moge lijk te maken. Solidariteit, burgermoed, zelfbeheer- sching, dat zijn de deugden die zich aan allen onder ons opdringen. Laat ons het voorbeeld van onze soldaten volgen. Zij hebben tegenover hun plicht geen aarzeling gehad. Niets bij ons mag de kracht van ons leger verminderen, noch de een dracht waarvan het leger het vader- landsch zinnebeeld is. Meer dan ooit is een eendrachtig en machtig Belgie de onmisbare voor waarde van onze veiligheid. Het heeft onze onafhankelijkheid gegrondvest; het heeft in bedreigde uren die onaf hankelijkheid gered; het zal het be houd van den vrede verzekeren. God zal Belgie beschermen! Het slot van de redevoering was kort en krachtig: God zal Belgie be schermen. Dit korte woord zal veel menschen een riem onder het hart gestoken hebben. Het klonk zoo zeker en zoo rustig dat het ongetwijfeld bij iederen luisteraar een diepen indruk nagelaten heeft. God zal Belgie be schermen, het woord van een man die geleerd heeft op God te betrouwen en weet dat dit betrouwen nooit ten schande wordt. Omvillekeurig dacht ik bij het hooren van deze woorden dat de mensch die zoo sprak moest voelen wat hij zegde. Want God heeft het huis van hem ondanks zijn leef tijd reeds zwaar bezocht met beproe vingen. En bij het hooren van deze ivoorden dacht ik onwillekeurig ook aan de Vorstin die eens naast Zijn Majesteit stond en aan de eerste Vlaamsche woorden die zij aangeleerd had om het volk te steunen: Het zal wel beteren, moederke.'Bij de ga ven die zij aan de armen en noodlij denden bracht, was dat misschien wel de grootste. Het zal wel beteren, moederke! God zal Belgie bescher men! Twee zinnen, een gedachte, een hoop! BIDDEND VOLK. GROOT VOLK. In geheel de koninklijke redevoe ring zal men vruchteloos naar de minste beschuldiging zoeken ten op zichte van andere Staten. Geen woord over de oorlogvoerende Staten, geen oproep ten voordeele, geen oproep ten nadeele, alleen een beroep op God. Laten icij, Katholieken, naar dit voor beeld leven. Wat baat het de schuld vraag te stellen in ons klein landje? Wat baat het ons te jubelen of te treuren over overwinningen en neder lagen, haatwoorden te spreken, twis ten uit te lokken? Aan Mij is de icrake, heeft God gezegd, en zoo er gewroken moet worden, dan zal God dit doen Maar laat ons beroep doen op God opdat Hij de onschuldigen en weerloozen in dit groote torment bij moge staan. Gods wegen zijn ondoor- grondbaar en het is niet aan ons hier rekenschap over te vragen. Laat ons liever bidden dat Hij het groote tor ment van ons verwijderd houde. In de kerkelijke liturgie staan prachtige gebeden om den vrede af te smeeken, zoo bij voorbeeld in de Mis voor den Vrede komt volgend gebed voor: O God, uit U is elk zuiver verlan gen, elk juist oordeel en iedere goede daad. Geef aan Uw dienaren die vre de, welke de wereld niet geven kan, opdat jcij, in gehoorzaamheid aan Uw wetten, bevrijd mogen worden van oorlogsgevaar en onder Uwe bescher ming rustige tijden mogen beleven. Door Christus onzen Heer. Knip dit gebed uit en bid het met de leden van uw gezin, bid het voor uw echtgenoot, vader of broeder, die in den dienst teruggeroepen werd, bid het ook voor de andere menschen in de oorlogsvoerende landen, die even min als gij dezen oorlog gewild heb ben. En laat ons tesamen bij het avond gebed nog een paar wees gegroetjes voegen voor al degenen die op dat oogenblik. gesneuveld zijn of sneuve len onder het lood van den vijand. Dat God hen genadig moge zijn in het uur van hun verscheiden. Een biddend volk is een groot volk.' Vooral in deze oogenblikken zal dat waarheid worden. In het gebed zullen wij de sterkte vinden om al het leed te dragen dat op dit oogenblik over ons komt, in het gebed zullen wij ook de rust vinden die wij zoo noodig hebben. Biddend zullen rcij de zekerheid hebben dat God Belgie zal bescher men! iBBBBBBBBBBBBBBBBBBXBBBBBBIBBBBBBSBBBBBBBBilBBBBBBBBBBBBKMBBBBI Nabij Beuthcn, tclein tiérpje gelegen aan ic Pool5h:pM^e_grc««._ «Oor pinnckcnsdraad gebarrikaccei d. Y van die k tin jongelingen ia voor het oogenblik wel niet meer overblijven en w,e weet 1hoe u «kn bloei van lnm leven, hier op deze plaats reeds nat omgekomen zijn. co» Als gevolg van het vredesverdrag geslo- t te Versailles, 25 Jaar geleden na den g.-ooten oorlog 1914-1918 kent het grootste deel van Europa andermaal de weeën van een nieuwen wreeden oorlog. De onderhandelingen die plaats hadden tusschen Berlijn en Londen werden eer der op plotse wijze afgebroken door Ber lijn. Duitsche troepen drongen Polen bin nen. Engeland en Frankrijk eischten van Duitschland dat het zijn legers uit Polen zou terugtrekken. Zulks gebeurde niet zcodat Engeland zich Zondag morgen te 11.15 uur in staat van oorlog met Duitsch land verklaarde; wat door Frankrijk nage volgd werd enkele uren later, namelijk op zelfden dag te 17 uur. De massaslachting was dus officieel uitgeroepen. Sedert zijn de Duitsche troepen Polen verder binnengedrongen en werden Pool- zwaar gebombardeerd. Zware veldslagen sche steden door Duitsche vliegtuigen werden reeds geleverd. Engelsche en Fr ari sche vliegtuigen ondernamen ook raids boven het Duitsch gebied. Aan de Fran- sche-Duitsche grens werd de strijd eer der kalm aangevangen. Daar gaat het tus schen Maginot- en Siegfriedlijnen, twee geweldig zware blokkaden tegenover me kaar opgesteld. In volle zee werden verschillende sche pen den grond in geboord. Onder deze be vindt zich de Britsche Paketboot Atbe- nia die op weg van Glasgow naar Mon treal, op een 200 mijlen der Hebrieden -eilanden, tot zinken werd gebracht. Er bevonden zich een 1.400 passagiers en be manning aan boord, waaronder honderde Amerikanen en Canadeezen. Velen ervan werden gered. De boot zou zonder voor afgaande waarschuwing getorpedeerd zijn geworden, dit naar de verklaring van den kapitein en andere opvarenden. Duitsch land logenstraft dit ten zeerste en beweer" dat de boot op een vlottende mijn moet geloopen zijn. Boven de geweldige gebeurtenissen de zer twee laatste weken zweeft hoog daar boven de vredeswerking van den H. Vader, die alle mogelijke pogingen heelt a-iuge- wend om den ooi-log van Europa en de wereld af te keuren. Dit onteh.ik'iishik zonder erin te slagen. Het is ons evenwel onn «gelijk in een weekblad melding te geven van alle fei ten en nog min in al hun bijzonderheden. Wij moeten ons dus beperken tot een al gemeen overzicht van den toestand. Wij meenen ook dat onze lezers nog het best de gebeurtenissen zullen kunnen volgen zoo wij die bondig overdrukken, dag per dag. (Zie vervolg 2« blad.) onze goddelooze wereld laat voelen wat zij waard is en wat zij kan. DE BOODSCHAP GES KONINGS. En nu, dat deze wervelwind opge stoken is, ivorden we ten volle bewust van de groote waarde die besloten ligt in de politiek van neutraliteit, door onze Koning ingezet op 19 Ok tober 1936. Wij hebben van 1914 tot 1918, wellicht meer dan gelijk welk ander volk de gruwel van de oorlog in al zijn vreeselijkheid gekend. W'e sidderen bij de gedachte aan een her haling hiervan, omdat het schrikke lijk verleden nog levendig voor onze geest staat. Er is slechts één moge lijkheid om aan de nieuwe heksen- sabbath te ontkomen en dat is de volstrekte onzijdigheid. Doch deze houding, die we ons zelf opleggen is geen gemakkelijke. In zijn boodschap tot het land. Moanaag laatst, heeft de Vorst, dit duidelijk aangetoond. Wij zullen ons deel heb ben in de beproeving, die Europa ireft. Onze soldaten zullen voor een groot deel gemobiliseerd blijven, verwijderd van hun gezin, beroofd loeüicht ran een goede broodwinning. Het heele economische leven zal lijden onder de omstandigheden. Maar dat alles is minder erg dan de werkelijke oorlog. De neutraliteit is een plicht gewor den, die we moeten naleven, omdat het is, naar het woord van Koning Leopold 111, een plicht van trouw, ien aanzien van verplichtingen, die wij ten opzichte van de drie oorlogsvoe rende mogendheden genomen hebben. De strikte onzijdigheid is trouwens lie voorwaarde waarop alle drie, onze grenzen gewaarborgd hebben. Doch deze plicht van neutraliteit strekt zelfs veel verder. We moeten heel onze moreele houding daarnaar richten. De gewichtigste woorden uit de boodschap van den Koning zijn heel zeker de volgende: ln deze ge vaarlijke oogenblikken kan één woord, één daad, één onbezonnen geschrift de belangen van het land schaden. Ik vraag aan eenieder zichzelf bij de uiting van zijne meeningen de strenge tucht op te leggen die een stipte on zijdigheid vereischt. We moeten ons allen bewust zijn van het gevaar, dat verbonden is aan de uiting van onze meeningen. Als we openlijk partij kiezen voor een van de oorlogsvoerende kampen, dan zul len we vroeg of laat meegesleept wor den. Neutraal zijnis lastig. De wreed heden van den oorlog wekken onze verontwaardiging op. Er zijn sympa thieën en antipathieën die we moeilijk kunnen verbergen. En toch moeten we ons bedtoingen. Vooral aan de pers is het geboden voorzichtig te zijn en we moeten bekennen, dat de pers, tot nog toe zich uitstekend aan deze ge dragslijn gehouden heeft. Maar vol houden, zal nog moeilijker zijn. Wc zullen voortdurend op onze hoe de moeten zijn, leant om de woorden van den Koning te gebruiken, kan het niet anders of een onzijdig land tvordt met allerlei propaganda en drij verijen bestookt. DE ONBLOEDIGE OORLOG DER OORLOGSPROPAGANDA. Wat we reeds konden ondervinden in de Abessynische en de Spaansclia oorlog, het zeer ruime gebruik van de propaganda als een nieuwe strijd- vorm, wordt thans loeer en in veel sterkere mate bevestigd. Terwijl Duitschland door radiouitzendingen in het Fransch, het Westen tracht te overtuigen van zijn goed recht, wordt de Duitsche bevolking onder het trom melvuur van de Frarsche en Engel sche stations genomen. De bondgenooten hopen de Duitsche bevolking te overtuigen, dal het be drogen wordt door haar leiders, die haar in een nuttelooze oorlog gelokt hebben. Een revolutie in Duitschland, die een nieuwe regseringsvorm zou aan het bewind brengen, kan aanlei ding geven tot onderhandelingen voor den vrede. Het is ook met dit doel dat Engelsche vliegtuigen over het Duitsche grondgebied millioenen strooibriefjes uitgeworpen hebben met een boodschap aan de bevolking. Daarom ook heeft Chamberlain in het Duitsch voor de radio het woord ge richt tot de Duitschers. Inderdaad zulke wapenen kunnen effectief zijn, maar begrijpelijkerwijze, doet ieder nieuw offensiefwapen, nieuwe verde digingswapenen ontstaan en de Duit sche bewindvoerders zijn op hun hoede. (Verboden nadruk.) ROSKAM. WBHBUBBBBBBBBBBBBBBBBBBBIBBBBBBBBBBBOBBBBBBBBIBBBBBBBB ANTI-VLIEGTUIGEN VER WEER OP DE KUST DER BALTISCHE ZEE HET IS OORLOG. We hebben zoo lang gehoopt, dat het oude Europa, bakermat van onze wereldbeschaving, -van de oorlogsramp zou gespaard blijven, dat we niet durf den gelooven aan de mogelijkheid tan zulke waanzin. Oorlog hier, was voor ons ondenkbaar, omdat het zou be- teekend hebben de vernietiging van machtige landen, de teleurgang in el lende en dood van schoone en hoog ontwikkelde volkeren. We hebben vast gehouden aan de gedachte tan de vrede met al ons geloof in het gezond verstand der naties en van haar lei ders. En daar is nu die oorlog, dia krankzinnigheid, die zijn tol zal eischen onder de vorm van vernieti gingen, maar vooral van kostbare menschenlevens! Het is verbijsterend! En het zijn juist die drie groote landen, waarvan de Spaansche filo soof José Ortega y Gaset zegt dat zij de drie machtigste kultuurvolkeren huizen en die de gansche wereld lei den, die mekaar thans willen vernie tigen. Het is de zelfmoord van EurojM. De oorzaken, de verantwoordelijk heid? Die zijn wellicht niet zoo duide lijk, als het ons allen schijnt op het oogenblik. De geschiedschrijvers zul len eens in een toekomst, die voldoen de verwijderd is van onzen tijd, met zekerheid een oordeel kunnen vellen. Wat wij wel kunnen zeggen, dat is dat de strijd om Polen, niet hoofd zaak is, veeleer een aanleiding, dat deze oor'og vooral een botsing is tus schen twee sterke imperialismen, die mekaar willen verzwakken, misschien totaal uitroeien! En wat deze oorlog ook leert, dat is onze menschelijke nietigheid, onze verblindheid, die ons belet in mekaar de evennaastete zien, waarvan Christus gezegd heeft dat we hem moeten beminnen als ons zelf uit lief de tot God! Deze oorlog is een be proeving van den Almachtige, die aan DAGORDER AFGEKONDIGD Z. M. Koning Leopold III heeft Maandag volgende dagorder afge kondigd: Heden neem ik het kommando over het leger. Ik ben er zeker van, dat het zich in alle omstandigheden, door zijn dapperheid en offervaardigheid, het vertrouwen zal waardig maken dat de gansche natie er in stelt. Gegeven op het Paleis te Brussel, op 4 September 1939. (g.) LEOPOLD. De wereld beleeft opnieuw tragische uren. Alle Belgen zullen met nauwe eendracht, onverwijld en zonder voorbehoud, alle krachten van de Natie aanwenden om bare onafhankelijkheid te vrijwaren en hare grenzen te doen eerbiedigen. De wil van allen om in een geest van vertrou wen, hartelijkheid en vaderlandache tucht, samen te werken met de openbare be sturen, zal het gemeen heil verzekeren. Van iedereen worden beperkingen, me dewerking en opofferingen gevergd, leder een zal zich daarom onderwerpen met de overtuiging den heiligen plicht te vervul len. Geheel Belgie zal het voorbeeld van de kalme vastberadenheid van zijn Koning navolgen. Vol vertrouwen op zijn leger, stelt het land zijn lot, waarover het vrij beschikt, onder de hoede van zijn eer, zijn trouw heid en zijn moed. De Minister van Binnenlandsche Zaken, ALBERT DEVÈZE. Op verlaten vi^scberssloepeu. teneinde hun gemakkelijk hebben de Duitsche aiiti-ituhtw ctrafdeclingei1 bun kleine kaogC r ganscli de breedte vau bet 1'ooLcb grondgebied -*««« Lfia»c«e S

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1939 | | pagina 1