Het Roode Tuintje De Samenzwering tegen het Britsche den modernen Oorlog Imperium DE OORLOGSTOESTAND IN EUROPA De Kosten van i Duitsche Gewonden uit Polen naar Duitschland overgebracht De Belgische Oeiant bij den Heiligen Stoel Russische Troepen rukken Polen binnen Rusland wil de Wit-Russen en de Oekraïners beschermen j DE POLEN VERDEDIGEN NOG WARSCHAU I Hoe de Fransche hoofdstad oorlogstijd uitziet er sn NIEUWE VERZEKERINGEN VAN DUITSCHLAND AAN BELGIE KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER INTERNATIONAAL OVERZICHT De Eerste Minister vrn Roemenie 1 H.CnSinescsa vermoord I De Paus spant zïcfo in voor menscheüjke oor!ogs< methoden Redevoeringen van Hitler, Chamberlain, Datadcer en Roosevelt HET VERLOOP DER GEBEURTENISSEN DAG NA DAG De toestond op Vrijdag 15 September ZONDAG 24 SEPTEMBER 1939. WEEKBLAD: 0 CENTIEMEN. 7' JAAR. N' 39. - -ii. ".in. «DE HALLE Katholiek Weekblad van leper. Bureel Boterstraat 58, IEPER. EEN ABONNEMENT KOST VAN NU TOT EINDE 1939: Binnenland 7,50 tr. Belg. Kongo ll,90fr. Frankrijk 11,90 fr. belgisch geld Engeland 12,60 fr. belgisch geld Ander landen 17,50 fr. belgisch geld AUe Medewerkers tijn verent voerde lijk voor kun artikels. Tel. Poperinge Nr Postcheckrekening Nr 155.70# Drukker-Uitgever: SANSEN-VANNESTE, Poperinge. TARIEF VOOR BERICHTEN, Kleine berichten per regel 1,fr. 2 fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur. Kleine berichten (minimum) 4,fr. Rouwber. en Bedanlc. (min.) 5,fr. Te herhalen aankondigingen: prijs op aanvraag. Anuoncen zijn vooraf te betalen en moeten tegen den Woensdag avond ingezonden worden. Kleine be- richten tegen den Donderdag noen. BI Het goddeloos gemeentebestuur van liet roode dorpje N... besloot een «rood bloemenhofje» aan te leggen, In de hoop de Russen te overdonde ren. Natuurlijk stonden een reeks dringerder werken op het program ma: een waterleiding ter bestrij ding van typhuskoorts..., waschplaat- sen bouwen..., het lanöbouwsyndi- kaat stemmen... Maar het roode bloemenhofje was nu eenmaal de droom van die roode heeren... en dat moest er dan ook door. U weet natuurlijk niet wat het «roode bloemenhofje» is? Slechte Rus die U bent!! Eenvoudig, hoor! Midden het dorp legt men twee parkjes aan. Het eer ste wordt flink omgespit, bemest, ge rakeld en bezaaid met het heerlijkste frisch groene mos, dat U zich droo- men kan. En dan komt de beurt aan de beplanting: mooie heerlijke roode bloemen. Vuurroode... vlammendroo- de... allemaal. Tweede parkje: schijnt uit de wil dernis overgewaaid! Eén warboel van distels, netels en ander onkruid. Bloe men? Nee... dat hoeft niet. Gebroken flesschen en oude pannen zullen hun plaats wel innemen... En nu het voornaamste: twee net- geschilderde bordjes... 't eerste draagt als opschrift: «Wat het menschelijk vernuft vermag! 't Tweede bordje krijgt als tekst: Ziehier wat die zoogenaamde «God» vermag. 't Is duidelijk... en opvallend. U kunt denken dat het aanleggen van beide perkjes in dat kleine dorpje uitgroeide tot een heele gebeurtenis! Iedereen wou zien en van dichtbij zien!... En waar groote menschen van dichtbij kijken... daar wringen de kinderen zich door tot op de eer ste rij... Zoo kwam het dat de veldwachter bevel kreeg op Donderdag en Zondag den noodzakelijken uitleg bij de op schriften te verschaffen. En die veld wachter was rood... rood als die bloe men naast hem... Hij kon zijn liedje woordelijk en vlot... zooals het hem van hoogerhand was aangeleerd. Wan neer de kinderen na zijn uiteenzet ting nog iets voelen voor dien zoo- genaamden God dan moet het ge loof wel diep in hun kinderziel gean kerd zijn..: De jonge Pastoor, een oud-strijder, die om de acht dagen het dorp komt bedienen, heeft alras ondervonden, dat er iets buitengewoons plaats grijpt. Onder de catechismusles zijn de Jongens woelig... Daar de Kruisdagen naderden verzocht hij de knapen, God te bidden voor de vruchten der aar de... die vruchten die zooveel leed aan hun ouders kosten. Pas had de priester het woord «God» uitgesproken, of de jongens waren aan 't wikkelen gegaan... Een gesmoorde lach en eer stuk zin had hij nog op gevangen: ...«God... zie 't hofje». Onmiddellijk wou hij er meer van weten: Welk hofje? Dat van de gemeenteant woordt een snaak. «Wat is daar voor bijzonders aan? Het bewijst dat God zich met niets bezig houdt. Zoo... Wordt dat daar bewe zen? Dat gaan we eens van dichtbij bekijken! Komaan! De veldwachter was ten zeersten verwonderd de Pastoor aan 't hoofd van een zeer druk gesticuleerend troepje bengels op 't hofje» te zien afstevenen Zeg. vader Durand, het schijnt dat gij hier het bewijs bezit dat God zich om niets van wat op aarde ge beurt bekommerd «Zeker! en met het gebaar Van een overwinnaar wijst hij het tweede parkje aan: «Ziedaar: God» en de hanu wijzend naar het eerste: «Ziedaar het menschelijk vernuft. Prachtig nietwaar? De Pastoor glimlachte. Ik bewonder het menschelijk verstand zoolang het op zijn aange wezen plaats blijft. Hier echter is het om er bij te schaterlachen! Luister! Toen ik naar het dorp kwam reed ik door een bosch. Heele tuilen en heele bossen heerlijke bloemekens heb ik er zien groeien... ontelbare en van zoo veel soorten... Nooit daar door men- schenhand gezaaid... De veldwachter wijst nogmaals het tweede parkje aan: «Indien er een God bestaat... dan kent Hij er niets van! Stilaan waren er nog kijklustigen en nieuwsgierigen bijgekomen. Nu zou de Pastoor stellig niet opgeven. «Zeg, veldwachter, is er water noodig om die bloemen te doen groei en? «Natuurlijk, ik zelf besproei die bloemen. Wie geeft dat water? «De regen. «Is het den mensch die den re gen laat vallen? Neen... eh... Wie dan? Zeg veldwachter ls er zon noo dig om deze bloemen te doen groei en? Ja. «Is het den mensch die de zon doet schijnen? Neen. Wie dan? «Het antwoord brandt U op de lippen... maar dat alles-zeggend woord durft U niet uitspreken. Ik zal het zeggen, ik zal het U toeroepen: GODGod, wien uw voorvaders hier aanbaden. God, met al zijn weldaden, Dien de arme menschen willen loochenen... God die de heele wereld op zijn handen draagt. Her inner U het woord! de mensch wikt, God beschikt». Het vat ls ontstoken nu gaan wij het aftappen! Zeg, veldwachter? Nog? «Ja, nog! Want U vergeet het voornaamste... Indien gras en bloe men groeien, is het omdat gij het zaadje aan de aarde hebt toever trouwd. «Waarschijnlijk! «Het zaad!... heerlijk en ver bijsterend mysterie! Het kleine zaad je!... daarin zit het leven, het krach tige, welbepaalde leven, het leven ge borgen in een nederige gedaante, zon der uitzicht. In een eikel zit de eiken boom geborgen... in een kastanje huist de geheele boom... Heeft de mensch het zaad gemaakt? U verveelt me, 'k ga een borrel drinken. Nog nooit voorheen hadden kinde ren naar het godsdienstonderricht ge luisterd als nu! Gansch opgewonden leven ze mee! Nooit te voren zagen ze hun Pastoor zoo vurig en geest driftig! «Welkom, wel, mannen, wij ko men terug naar dit roode bloemen hofje! En ondertusschen zal ik U ver tellen waarom God het werk, de moei te en het zweet van den mensch ge wild heeft... waarom Hij hem als me dehelper in zijn scheppingswerk be geert... waarom Hij hem soms schijnt te verlaten en overlaat aan zijn lot. Tot Donderdag aanstaande, hoor! Bijeenkomst hier ter plaats! En brengt maar uw ouders mee! 't Wordt een voordracht voor het heele dorp! Wat spijtig!... volgenden Donder dag waren de kleine mannen stipt op post... doch 't bloemenhofje was ver dwenen... De roode geraniums... de roode be gonia's... de roode rozen... de roode pioenen... waren verhuisd bij de roode dames van de roode gemeenteraads leden... Alleen het opschrift: «wat het menschelijk vernuft vermag» was overgebleven bij het omwoelde park je... als een kruis op een graf... Plots besloot een kleine deugniet, zoo langs zijn neus weg:: Wat het menschelijk vernuft ver mag? 't Is kapot! NAAR PIERRE L'ERMYTE. GENERAAL von REICIIENAU Aanvoerder der Duitsche troepen in Polen. FANTASTERIJ. Vit de wirwar van berichten, ma- dedeelingen en vooral van gissingen, wordt het steeds bezwaarlijker, om de ware doeleinden van de groote oor logsvoerende mogendheden te door gronden. Alle voorspellingen zijn uit den booze en velen, die de zaken ta melijk oppervlakkig beschouwen ne men hun wenschen voor werkelijk heid. Het is effenaf verbazend, om te luis teren naar het commentaar van de herbergstrategen, over de inval van de Russische troepen in Polen. Som migen erkennen in de Russische tus- schenkomst, niet een vijandige oor logsdaad tegen de Polen, maar een vredelievende bemiddeling, om te be letten dat de Duitschers nog meer gruwelen en moorden in Oost-Polen zouden verrichten. In socialiseerende arbeidsmiddens spreekt men van een fijne list van de Russen, om de Duit schers schijnbaar als bondgenooten tegemoet te gaan en ze dan zelf aan te vallen, met man en macht aldus een kostbare hulp aanbrengend voor de Franschen en de Engelschen. Weliswaar heeft de evolutie van de internationale betrekkingen, tijdens de laatste weken bewezen, dat alles mogelijk is, doch de redeneering zoo als hierboven uiteengezet is op zijn minst fantastisch te noemen. Men kan toch onmogelijk spreken van vrede lievende bemiddeling van de roode Sovjettroepen, daar waar de ongeluk kige Polen met kanonnen en mitrail- leusen in den rug aangevallen ivor- den en de Poolsche Regeering beiveert dat haar soldaten zich ook in het Oosten tegen den nieuwen vijand tot het uiterste verweren. Doch al die meeningen moeten we nemen voor wat ze waard zijn. Van zoohaast men de wisselende verhou dingen van een te eng standpunt be schouwt loopt men gevaar, verkeerde gevolgtrekkingen te nemen. Alleen het geheel van betrekkingen die de ge heele wereld overspannen laten ons toe, een zeker beeld te vormen, dat door de ontwikkeling van de krijgs verrichtingen steeds duidelijker vor men kan gaan aannemen. DUITSCHLAND, RUSLAND, JAPAN. De afsluiting van het Duitsch-Rus- sisch niet-aanvalspact en de verwe- 31 BIIHIIIIIIlllllllllllfHHIItllllllllllllNilllllllWlllllllllllllllHllflIllllHIlHIIIIIIlfflIIIWIH^ EERSTE-MINISTER CALINESCU. ijLPi inpitBMawftiigB mw zenlijking van een Russisch-Japansch accoord, nopens de strijd aan de Mon- goolsch-Mandsjoerijsche grens, zijn gegevens die een ontstellende moge lijkheid inhouden. Het is overbekend dat Rusland en Duitschland van de eene zijde en Rusland en Japan van de andere zijde, tot over enkele dagen of weken, onverzoenlijke vijanden tva ren, tengevolge van de onoverbrug bare tegenstellingen in hun weder- keerige expansiebelangen. Het moeten wel heel bizondere redenen zijn, die de drie regeeringen aangezet hebben, om de hoogergenoemde accoorden te sluiten. Zeker zijn er onmiddellijke voordeelen, die o. a. aan Duitschland en Rusland toelaten hun territorium uit te breiden ten nadeele van Polen, en die aan Japan de vrije hand laten in China. Daardoor herkennen we wel de afzonderlijke boomen, maar nog niet het heele bosch. Er moet nog een gemeenschappelij ke factor zijn, die de drie Tanden na der tot mekaar gebracht heeft: de gemeenschappelijke vijand, Engeland. Het Engelsch Imperium beheerscht de gansche wereld. Het is een reuzenwolk die de zon verduikt, waarnaar deze drie groote landen zoogezegd smach ten. In hun eisch en hun streven naar ruimteontmoeten de drie steeds dezelfde hinderpaal, de sluice, nijvere, handeldrijvende en koloniseerende Brit. Het is de verfoeide Englander die de Duitschers hun Drang nach Osten wil beletten, niettegenstaande Hitier herhaaldelijk de hand heeft gereikt, voor een blijvende samenwer king. Het is de kapitalistische En- gelschman, die in de eerste jaren na den oorlog getracht heeft het com munistische Rusland ten val te bren gen, door een hongerblokkade en die de weg bezet naar het zoo zeer be geerde Indie. Het is nog eens dezelf de wereldheerscher, die door de macht ^HiUllimilllWllfHIHililllimiWU!tUlllttt!l!Willlli'UIII!lililiNHII!llhllllltlilllHU^ De deders terecht gesteld MAARSCHALK WOROSHILOW Bevelhebber van het Sovjet-Russisch leger. van zijn geld China financieel aan het Westen gebonden houdt en die moet verdwijnen uit het Verre Oosten om de Japansche leus Azie aan de Aziaten tot werkelijkheid te maken. DE WERELDORDE. Deze nieuwe oorlog dreigt aldus het karakter te krijgen van een titanen strijd, waarbij de oorlog van 1914-18, wellicht nog in de schaduw zal ge steld worden. De geschiedenis van de laatste drie eeuwen, is deze van een wereldorde, waarin Engeland steeds de leiding heeft gehad. Deze orde is verbroken geworden, door de laatste oorlog, omdat de lei der, Engeland aan het wankelen ge bracht werd. Thans gaat het om de vernietiging van het Britsche Impe rium. Maar dat rijk is nog ontzag wekkend machtig, niet zoozeer door zijn militaire uitrusting, maar door zijn onuitputtelijke voedings- en grondstoffenbronnen, zonder dewelke zijn vijanden het bezwaarlijk enkele jaren kunnen stellen. Daarin ligt zijn grootste kracht en door de economische blokkade zal het trachten zijn vijanden te treffen. Komt het zegevierend uit den strijd, dan krijgen we zeker een verstevi ging van de bestaande wereldorde waarin Engeland, wellicht in ruimere zin het Angel-Saksisme (de Vereenig- de Staten erbij begrepen) de scepter zal blijven zwaaien. Wordt het ver pletterd, dan ls het gedaan met (Té bestaande orde en in afwachting dat een nieuwe staat wellicht voldoende machtig wordt om een nieuwe orde te scheppen, zal de ivereld een onze ker tijdperk doormaken. Wat het ver loop zal zijn van die strijd kan nie mand voorzien. We zijn nog maar aan de inzet van den oorlog. Er zijn nog zooveel onbekende factoren, die moe ten opgelost worden: de verdere in zichten van Rusland, deze van Italië, de diepere oogmerken van Engeland en Frankrijk. De eerste etappe is verwezenlijkt: Polen is feitelijk uitgeschakeld. Nu zal de strijd voorgoed gaan losbarsten in het Westen. Voor ons wordt het meer dan ooit dringend noodzakelijk, dat de neutraliteit beschermd worde ook in het binnenland, tegen deze elemen ten, die ons in het avontuur willen meeslepen. 19-9-1939. ROSKAM. M (Verboden nadruk.) iiiiiiiiiiiiwniiiifiiiuiiiimmiimRiiiiiiiwii!!!!!»! Donderdag namiddag, te 13.45 u., kwam de H. Calinescu, Eerste Mi nister van Roemenië, per auto huis waarts gereden. Dicht bij zijn wo ning werd op hem een aanslag ge pleegd en werd H. Calinescu even als een agent van de veiligheid die voor hem moest zorgen gedood, wijl de autovoerder zwaar gewond werd. De daders beschikten over drie au tos en een boerenwagen en met medewerking van plaveileggers. Een hunner autos beukte vrijwillig de auto aan van den H. Calinescu wijl de boerenwagen over de baan werd gezet om deze te versperren. Uit de twee andere autos kwamen jonge lieden uitgeloopen die talrijke re volverschoten losten op den Eer sten Minister en zijn gezellen. De H. Calinescu werd door niet min dan 11 kogels getroffen. De daders trokken er dan per auto van onder, naar de radiopost van Boekarest. Zij verwondden den portier en maakten zich meester van de micro waarin zij den moord op den H. Calinescu mededeelden. Op zelfde oogenblik ontploften bommen op andere deelen van de stad. Een tiental minuten na de aan kondiging in de radio konden zes der daders overmeesterd worden in iiiiimiHiiiiiiHiniHiiniiiiiiimmmmc^ het gebouw van den radiopost. Een andere was reeds aangehouden op de plaats van den moordaanslag. Twee door de politie vervolgd pleeg den zelfmoord. Op deze plaats wer den allen nog zelfden avond te rechtgesteld. Het waren allen jonge studenten. De daders zijn leden van de IJze ren Wacht van Codreanu, partij die ontbonden werd en wier leider bij een ontsnapping uit het gevang doodgeschoten werd. Reeds werd een nieuwe Eerste Minister verkozen, de H. Baliff. De Regeering .zal de politiek van neu traliteit voortzetten. PiHintmwmmniinmtiimtittHiftumitimiiitmimmiiiiimwiiii^iiHiiraiminwiiiiiHiMiuiiMiiuwiimuiiiiHiiuwiwiiiiiiimimiiiiitiiumiHHiiiiimuuitinmiMuiifHiiimiiiiwwiiiummtiiimmiiuimtthtminwmiimnmiRiiiiRranmiimHiffliiiii.^ Met de vrede is niets verloren, met een oorlog kan alles verloren gaan! Deze woorden van Pius XII komen ons telkens voor den geest als wij eens nagaan welke economische ont reddering de oorlog zal teweeg bren gen. Het geld, dat door den oorlog verslonden wordt, zou geheele volke ren kunnen redden van den econo- mischen ondergang. Toen in de eerste uren van den nieuwen wereldoorlog in de Parlemen ten van Engeland en Frankrijk ge stemd werd over het beschikbaar stel len van nieuwe credieten voor mili taire doeleinden, werd een tipje op gelicht van den economischen sluier, die de oorlog over de schatkist uit spreidt. Engeland stelde een speciaal oorlogscrediet ter beschikking van 500 millioen pond sterling. Frankrijk een bedrag van 69 milliard fr. Hitier verklaarde in zijn laatste Rijksdag rede dat Duitschland sedert de her bewapening begonnen was, hieraan een bedrag van 90 milliard mark heeft ten koste gelegd. Bij de cijfers betreffende de oorlogs- credieten van Engeland en Frankrijk moet er den nadruk op gelegd wor den, dat dit nog slechts speciale kredieten zijn. Het is nog maar een bijkomstigheid. Na het falen van de Ontwapeningsconferentie wordt de wereld belast met een enorme stijging van de uitgaven voor defensie. In den tijd van 1927 tot en met 1931 bedroe gen de militaire werelduitgaven te- samen 20.000 millioen gave gouddol lars; van 1934 tot 1938 (na de Ontwa peningsconferentie van 1932 en 1933) waren deze uitgaven gestegen tot 33.000 millioen gouddollars. In 1938 werden over de geheele wereld 7.400 millioen gouddollars voor de bewa pening uitgegeven. WAT KOST DE OORLOG ZELF. Deze laatste gegevens hebben be trekking op den tijd dat het nog vre de was. Men maakte zich slechts ge reed. Welke sommen zullen er niet vergooid worden in den strijd zelf. Een juiste omvang kan men zich niet voorstellen. Alleen kan men eenigs- zins nagaan, aan de hand van gege vens uit den wereldoorlog 1914-1918, wat een en ander kosten zal. In het EEBBEZEBSBHBEBiSBflElIflBXSiHBBEB Het overhandigen der geloofsbrieven door den Belgischen gezant bij den Hei ligen Stoel, Adriaan Nieuwenhuys, was voor den Paus aanleiding om een verkla ring af te leggen, waarin hij zeide, alles te willen doen om de oorlogvoerende mo gendheden menschelijke oorlogsmethoden te laten aanhangen, tot het oogenblik gekomen is voor het sluiten van een voor alle partijen eervollen vrede. De Paus zeide: wij zullen trachten het oorlogsleed te verlichten door ons in te spannen, te bereiken dat de oorlogvoe renden zich zullen houden aan de volke- renreohterlijke bepalingen in zake het voeren van een oorlog, zoodat de burger bevolking gespaard blijve, de gevange nen geestelijk verzorgd worden en het ge bruik van giftgassen worde vermeden. Verderop verklaarde de Paus: vandaag verheffen de wapens hun lulde stem, maar desniettemin bidden wij tot God, opdat deze beproeving zal worden verkort en de volkeren een nieuwen weg zullen vin den naar een voor allen eervollen vrede, voordat het huidige conflikt ontaardt in een algemeenen wereldoorlog. Tot het gunstige oogenblik daarvoor is aangebro ken, zullen wij alles probeeren om 't leed te verzachten. Vervolgens besteedde den Paus zijn aandacht aan de vredespogingen van Ko ning Leopold. Hij zeide: Wij zijn ervan overtuigd in Beigie goede medewerkers aan dezen humanitairen arbeid te zullen vinden. De Belgische gezant had in zijn toespraak gewezen op de vredespogingen van Koning Leopold en de Paus verklaar de: Deze pogingen zullen van onzen kant worden voortgezet en wij zijn ervan over tuigd, dat ook de pogingen van Uwe Hei ligheid voortgezet zullen worden. VRAAG aan uw BRIEFDRAGER EEN POSTABONNEMENT OP DIT BLAD «BBBBBBBBBBBBBBBBMBBBBBBBBN blad «Revue Militaire Générale» heeft Generaal Velpry na den wereldoorlog hierover enkele gegevens gepubliceerd. Het bombardement van Champagne op 26 September 1918 kostte aan mu nitie alleen: 40.000 ton munitie, voor oen waarde van 280 millioen goud- franken. Het bombardement dat voor af ging aan den aanval van 20 Augustus 1917 bij Verdun, kostte aan munitie eveneens 280 millioen goud- franken. De munitie die benoodigd was voor een aanval op de Chemin des Dames» in April 1917 en die al leen door het vijfde en zesde leger corps van de Fransche troepen ver bruikt werd, kostte 450 millioen goud- franken! Zij, die weten welke enorme sommen de legervliegtuigen, vooral de bombardementsvliegtuigen kosten, kunnen zich indenken, wat op één enkelen dag kan verloren gaan. En na den oorlog? Geheele steden moeten worden herbouwd, in vele ge bieden is de industrie voor jaren ver nietigd. En dan wordt niet eens een licht geworpen op de bijna onbere kenbare sommen, die de staat soms veertig tot vijftig jaar lang moet be talen aan de nagelaten betrekkingen van de honderdduizenden, die in dienst van het vaderland gesneuveld zijn. OORLOGSVERSPILLING. In het begin van den wereldoorlog in 1914 dus, werd in Londen en Parijs algemeen gedacht dat Duitschland de oorlog niet zou kunnen volhouden we gens gebrek aan geld. Maar deze hoop werd tamelijk spoedig den bodem in geslagen. Eenerzijds was Duitschland toen rijker, als men vermoedde, en anderzijds nam Duitschland een cen trale positie in, waardoor de oorlogs kosten iets geringer waren dan die van de Geallieerde Mogendheden. Maar de hoofdreden is wel geweest, dat Duitschland de oorlog veel econo mischer heeft gevoerd, dan de Geal lieerden. Deze wisten immers dat zij onuitputtelijke geldbronnen ter be schikking hadden en daarom werd er veel verspild. De Duitschers daaren tegen waren spaarzaam reeds vanaf het begin van den oorlog. Bovendien was het opperbevel op één plaats, hetgeen uit economisch oogpunt van evenveel gewicht was als van militair standpunt beschouwd. Dezelfde politiek van spaarzaam heid heeft Duitschland nu ook weer vanaf de eerste dagen van den ooi- log toegepast. Alle economische mid delen worden gelijdelijk verdeeld. Het gebruik van levensmiddelen en goede ren wordt bijna geheel door den staat gecontroleerd. WAT DE WERELDOORLOG KOSTTE. In economisch opzicht was de we reldoorlog ook voor de overwinnaars een verlies. De directe oorlogskosten werden geschat op 700 milliard goud mark, de indirecte kosten zijn niet te berekenen. De directe oorlogskosten van de oorlogvoerende landen, allen omgerekend in goudmarken, bedragen als volgt: Groot-Britannie Duitschland Vereenigde Stat. Frankrijk Rusland Oostenrijk-Hong. Italië Roemenie Turkije Belgie Bulgarije Servie 173 milliard goudm. 157 150 100 90 82 35 6.4 5.7 4.6 0.3 1.6 Evenmin mag niet uit het éog ver loren, dat door de wereldoorlog cie Europeesche alleenheerschappij op de wereldmarkt verloren ging. De posi tie van Amerika werd enorm ver sterkt, maar Japan wordt veelal be schouwd als het eenige land, dat meer dan welk land ook profijt heeft ge trokken van den wereldoorlog. De eco nomische crisis die zich jaren na den wereldoorlog deed gelden, was niet alleen in Duitschland, maar ook in andere landen onmiddelijk te herlei den tot een of meerdere van de di recte gevolgen van den voikerenstrijd 1914-1918: zij vloeide voort uit de fi- nantleele en economische ontredde en inflatie, gedwongen oorlcgsecono- ring ten gevolge van oorlogsschulden, devaluatie en inflatie, gedwongen oor logseconomie, economische blokkade en de vredesdictaten die aan de over wonnen volkeren werden opgelegd. NIH De Duitsche passagiersboot «Stuttgart» sedert den Poolsch-Duitschen oorlog gansch omvormd en ingericht in Rood Kmis-bo otkwam deze week de Duitsche haven stad Stettin binnengeloopen en plaatste meer dan duizend gewonde Duitschers aan Wal. Hier hebben we een binnenzicht op die boot. De vroegere eetzaal is in zie kenzaal omvormd en tegen elkaar geschoven in rijen staan de kleine bedden waarin de gewonden den overtocht meemaken. VREESELIJKE BESCHIETING VAN POOLSCHE STAD. Op het Westerfront maakten de Fran schen enkele vorderingen, ten Oosten van Sierck. De Duitschers vernielden de brug over de Moezel bij Schengen. Een Duit sche aanval werd afgeslagen bij Perl en Duitsche krijgsgevangenen werden ge maakt. De artillerie trad van weerszijden in actie. In de Fransche bladen wordt gemeld dat indien Hitier gas zou gebruiken de Franschen een onmiddellijk en verschrik kelijk antwoord zouden geven. Londen meldt dat verschillende Duit sche duik booten in den grond werden ge boord. Op het Poolsche front leveren de Polen tegenstand tegen de Duitschers te Lem- berg en bij Warschau. Uit Poolsche zijde wordt een vreeselijke beschieting door Duitsche vliegtuigen van de stad Krzemienic gemeld. Het was juist markt en een joodsch feest. Talrijke bom men werden op de stad geworpen wijl een vliegtuig nog de lieden op de markt mi- traljeerde met het machiengeweer. Men telt talrijke dooden en gewonden. De stad biedt een vreeselijk aanblik. De diplomatieke vertegenwoordigers die zich in de stad bevonden teekenden pro test aan tegen deze beschieting. Het Italiaansch blad Lavoro Fascista spreekt met lof over het Fransche leger en meldt dat talrijke Duitsche vliegtuigen neergehaald werden. Het Vatikaan protesteerde tegen de sluiting van talrijke kerken in Duitsch land, sluiting bevolen onder voorwendsel dat de kerken te ver gelegen zijn van schuilplaatsen. De Britsche schepen «British Influence» en «Vancoucer City» werden in den grond geboord. De Engelschen sloegen reeds duizenden ton petroleum, ijzerets, hematielmangaan, houtpulpt, enz. bestemd voor Duitschland, aan. Goebbels, de Duitsche Minister van pro paganda, laat niets meer ran rich hcoren. Hij zou evenals andere Nazi-leiders, in ongenade gevallen zijn bij het leger en bij Hitler. Naar verluidt werd de Poolsche stad Siedle volledig vernield en Lublin in brand gezet. De Duitschers schieten nog op Poolsche vliegers die pogen neer te strij ken met hun valscherm. (Zie vervolg 5* blad.) Men is te farij* duchtig in de weer om alle monumenten te bescherunen tegen mogelijke luchtaanvallen, f luren worden opgetrokken in zakje* zand, terwijl all* vensterramen beplakt worden met reepjes papier om het springen van de ruiten door de luchtverplaatsing, te voorkomen. Op onze foto: de bescherming van a La Dense van Carpeaux, voor de opera, die weldra in volledige bescherming* omhulsel zal gestoken worden*

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1939 | | pagina 1