De Neutraliteit der kleine en der groote Landen uropq Zich bewapenen? ol... elkander beminnen De eerste Encycliek van Z. H. de Paus Pius XII is verschenen Groote Rede van MolotoffRUSLAND BLIJFT NEUTRAAL KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER INTERNATIONAAL OVERZICHT «ffSti© Een Duitsch offensief en aanval verwacht op het Westerfront en tegen Engeland Geruchten omtrent de veiligheid van Nederland, Belgie en Zwitserland HET VERLOOP DER GEBEURTENISSEN DAG NA DAG Op Vrijdag 27 October Zaterdag 28 October Aan onze Inzenders We drukken op Donderdag 9 Novenber Zondag 29 October Sammi Pontificates Z. H. de Paus onderlijnt twee fundamenteele dwaal leeren. Het burgerlijk gezag is afhankelijk van God en van het geloof. Volstrekte autonomie van den Staat is verkeerd De rechten van het geweten zijn heilig en onschendbaar. - Het menschdom moet godsdienstig en geestelijk worden heropgeleid in den geest van het Evangelie. - Geen redding kan door het zwaard verkregen worden, maar door den eerbied voor het natuurlijk recht. ZONDAG 5 NOVEMBER 1939. WEEKBLAD 50 CENTIEMEN. 7* JAAR. N* 45. «raasr -WWTJ !»RV1-7T*T> «DE HALLE Katholiek Weekblad van leper. Bureel: I Boterstraat 58, IEPER. I EEN ABONNEMENT KOST VAN NU TOT EINDE 1939: Binnenland 4,50 fr. Belgisch Kongo 6,80 fr. Frankrijk 6,80 fr. belgisch geld I Engeland 7,20 fr. belgisch geld j Ander landen 10,00 fr. belgisch gelt I AU* Medrjeerkrts sim verantmaordtlith spqifAO untf tooi n ALL t) rukker-Uitgever: SANSEN-VANNESTE, Popennge. Tel. Poperinge Nr 9. Po.ttfceckrekeninf Nr 155.70. TARIEF VOOR BERICHTEN: Kleine berichten per regel 1,fr. 2fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur. Kleine berichten (minimum) 4,fr. Rouwber. en Bedank, (min.) 5,fr. Te herhalen aankondigingen: prijs op aanvraag. Anncneen zijn vooraf te betalen en moeten tegen den Woensdag avond ingezonden worden. Kleine be richten tegen den Donderdag noen. Daar even het bezoek ontvangen van een oude vriend van me, die pas teruggekeerd is uit... Mesopotamlë! Eén geestdrift! Een sprookjesland, naar 't schijnt, waar een geniale oudheidskundige. de Heer Vaselain, een stukje van de pui- nen van het eeuwenoude Babylonië heeft blootgelegd. Het Babylonië dat zoo groot als 't was van den aard bodem was weggevaagd. Niet min dan 15 meter diep ontdekte men de platte daken der huizen en den ouden ouden grond... dien van den zondvloed. En op dien grond, de fabelachtige puinen van reusachtige beeldhouwwerken... zooals dien leeuw, gehouwen uit een blok van 20.000 kgr. basalt. En zoo begon men het blootgraven van een wereld van tempels en afgoden. mm Wij zijn het tenslotte zeer gewoon gaan vinden, Parijs te beschouwen als de eerste wereldstad en als de be lichaming der opperste beschaving. Welnu, Babylonië was zeven maal zoo groot als Parijs. Begrijpt u? Ongeveer 2.230 jaar vóór Christus werd de stad gebouwd door Nemrod, zoon van Chus en kleinzoon van Cham, op de beide oevers van den Euphrat. En onder Nabuchodonosor bereikte de stad haar hoogtepunt van bloei en weelde en werd met haar hangende tuinen één der zeven we reldwonderen. Tuinen op 25 m. boven den grond, een werk van ontzaglijke krachtinspanning. Dat alles en uit sluitend voor het genoegen van de mooie Seiniramis. Waar is de moder ne koningin die zich op heden zulke weelde gunnen kan? En 't was in een der voorsteden van die lichtstad, dat de grondvesten van den toren van Babel werden te ruggevonden. En dit alles omvergeworpen, bedol ven, in puinen... uitgebrand... en be dekt door het stof van honderden eeuwen. IJde'^ad der ijdelheden... En piots diepte mijn geestdriftige vriend uit een van zijn binnenzakken, een klein afgodsbeeldje dat hij van daar had meegebracht en waarvan hij blijkbaar veel hield. Ik kreeg bijna de indruk dat hij- er aan gelooft, al was het maar voor zijn lotje uit de Koloniale Loterij! Want!... zijn beeld je stelt voor: de godin van het goud! Hij noemde haar, zoo ik 't goed voor heb: Nim'Mach! Goed in 't zicht, plaatste hij 't kleine ding op den hoek van mijn schrijftafel en als in ge dachten verdiept: Hoe is 't mogelijk dat zoo 'n ontwikkeld volk zooiets aanbidden kon... Maar. antwoordde ik, wij die meenen zóó ontwikkeld te zijn, wij doen het nóg. Enkel met dit verschil, dat het goud gaan vliegen is, en dat wij nu enkel het min. of meer vettig papier dat het vertegenwoordigt, aan bidden... Ten andere voor al die oude afgoden vallen wij nog op de knieën... we aanbidden er zelf nog enkele nieu we bij! Niet zoo doordraven, hé!? Denkt u dat ik overdrijf? Dan heb ik hem doen zitten. En, voor Nim'Mach, die juist ge huld werd in een straaltje der onder gaande zon, begon ik hem, behalve oude goden enkele van onze moderne te citeeren. In de eerste plaats is er de we tenschap... die wetenschap waaraan we sterven... die alles helpt verval- schen, die werktuigen en dynamiet en gassen en vliegtuigen uitvond... die in enkele oogenblikken duizenden men- schenlevens en het werk van tiental len eeuwen verniettigen kan. Is het uit hoofde van die Weten schap dat in de voorbije maanden de Parijzenaars een doodelijken schrik uitstonden of wegvluchtten naar het platteland?... Juist naar die plaatsjes en dorpjes waar ze het leven terug vinden, gaaf en onaangetast, zooals het was vóór de wetenschap ze kwam vergiftigen. E.i verder? vroeg mijn vriend een beetje giftig. Verder hebben we «Vooruitgang»,' zoon van de Wetenschap. En dan de Rassenleer, afgod dernier cri, met zijn verschrikkelijke «volbloed kuituur»... alsof in een mcnschelijk wrak geen schitterend mooie, onsterfelijke ziel huizen kan! Zie naar Chopin... zijn miserabel li chaam was de broze vaas waarin een machtige kunstenaarsziel gedragen iHaaaiaüBaiiiHBRaaasRHiEiasiii werd... Kijk naar 't klein Treesje... zoo 'n bovenaardsche krachtontplooi ing in zoo 'n tenger lichaam... Stel daar maar tegenover uw dub bel gespierden athleet!... A En 'k ben verder gegaan, Immer verder, hoewel mijn heiden van een vriend altijd maar ongeduriger werd! Wij halen geringschattend de schouders op, bij het denkbeeld dat de Babylonieërs hun koning Nabucho- donosor aanbaden... Maar voor een ontzagelijke massa zijn Lenin, Stalin, Blum, Hitler en zelfs Jouiiaux, de onfeilbaren voor wie ze moorden zouden begaan of zich laten vermoorden... Nog verder zou ik kunnen gaan. We keeren terug naar het hei dendom... Iedere week breken zooveel vliegers hun vleugelen, net als vroeger Ica- rius... De moderne mensch stuwt opnieuw, maar zonder hoop nu, zijn lasten die immer zwaarder worden tot het hoog ste van den berg... doch de helling is te steil en... in den val worden ze zelf onder dien last verpletterd... We spotten om den Toren van Ba- bel... en nochtans... Hebben we niet daar ergens aan de boorden van het meer van Genève onzen toren van Babel die vee! minder schitterend is dan de eerste?... En dan, uw besluit? vraagt zeer ongeduldig mijn arme afvallige vriend. A Mijn besluit?... dat we gekomen zijn aan het meest tragische uur dat het menschdom beleven kan. We staan voor de keus: Ofwel het heidendom, of de wet van de jungle, de wet van het bru tale geweld... het recht van den sterkste... Of wel het Christendom met zijn liefdewet. En welk schouwspel biedt ons nu de wereld!... Er is slechts één wachtwoord: zich bewapenen... Duitschland doet niets anders. Engeland bouwt kruisers van 50.000 ton en stemt honderd milliard voor herbewapening. En uitsluitend voor zijn vloot bedraagt het budjet een som van 133 milliard pond sterling. Frankrijk... reeds uitgeput... tracht gelijken tred te houden... de andere landen doen eveneens. Azië staat in vlammen. Waar gaat het met het menschdom naartoe? De drager van afgoden, stapt in gedachten verzonken in mijn studie kamer heen en weer... Plots staat hij voor mij, zijn oogen geboord in de mijne: Heusch, gelooft u ernstig aan de overwinning van die Liefdewet? Die overwinning zal ik niet be leven. Mijn geloof in die overwinning is onwankelbaar vast en ik ben er fier om dat ik die overwinning help voorbereiden. Ze zal komen, ééns... op grond van welke ervaringen?... gebouwd op wel ke puinen?... oplevend uit welke men- schenslachting?... Dat is het vreese- iijke geheim der komende tijden. Doch van nu af aan blijft voor het mensch dom slechts één uitweg over: dien van de eerste kristenen: het kordaat ver brijzelen van alle afgodsbeelden zoo antieke als moderne... Verbranden wat men aanbeden heeft en... dan... zich werpen in de armen van Hem die zegde: «Zonder Mij kunt ge niets... s> NIETS! Is 't klaar? Dat woordje NIETS brak het geduld van den vriend van Nim'Mach. Met opgeheven armen roept hij: Dan Kristus Koning?... Absoluut! En zijt u niet bang? Welnu: neen! Steek het er goed in: ik ben niet bang! Ik weet niet of ik een beetje het modernisme, van mijn uit Babylonië teruggekeerden vriend, aan 't wanke len bracht. Toch moet ik aanstippen dat ik het groene halssnoer van godin Goud ten geschenke kreeg. Ik heb 't aanvaard... 't Is toch altijd reeds iets gewonnen op den vijand. En ik heb het neergelegd als zege buit voor de voeten van de kleine Heilige Odila, de nederige, eenvoudige Heilige van de kleine kleine water- kes Naar Pierre VErmite. De dagen gaan voorbij, zonder dat de kleine kans die over een paar toe ken voor een vredelievende regeling ontstond, door de oorlogvoerende par tijen benut wordt. De dagen gaan voorbij en de kansen verminderen ge leidelijk; ze verdwijnen. Voor ons lig gen de verrassingsrijpe sombere da gen van een uitkomstlooze oorlog. We zijn steeds geneigd de huidige strijd te vergelijken met den vorigen oorlog en dat is gevaarlijk, omdat we dezelfde gevolgen willen afleiden uit een zeer verschillend compleks van omstandighedenEerst en vooral is het aantal 'neutrale landen veel groo- ter dan tijdens den wereldoorlog en onder die neutralen zijn er machtige landen die over 21 jaar in den strijd verwikkeld waren en die de beperking van den oorlog gunstig kunnen be- invloeden. Voor het oogenblik immers is deze beperking van de gruwelen het eenige houvast en de eenige hoop die ons omzeggens gelaten werd. Toch maken we ons geen begoochelingen over een mogelijke uitbreiding van den oorlog, al is het weer verkeerd om de hierboven aangehaalde reden, te besluiten dat, omdat Turkije en Japan reeds in 1914, Italië en Bul garije in 1915, Portugal en Roemenie in 1916, de Vereenigde Staten in 1917 en Vijna al de overige landen van de wereld daarna, de oorlogsvoerenden gingen vervoegen, dit nu ook moet gebeuren! De huidige oorlog zal niet noodzakelijk een nieuwe wereldoorlog wordenDaarom is het wel goed de houding van de neutralen te volgen. DE VERSCHILLENDE HOUDING. Het is begrijpelijk dat het oorlogs gebeuren een diepe invloed uitoefent op de politiek van de neutralen en vooral op hun economie, wat aanlei ding geeft tot zekere reacties. Tot nu toe werden al dergelijke reacties be sloten met de wilsuiting om de neu traliteit te behouden. Opvallend is echter de toon die gevoerd wordt naargelang het groote of kleine lan den geldt. Deze laatste zijn zeer voor zichtig, terwijl de eersten steunend op hun belang en hun macht harde taal durven voeren. De kleinen zorgen er angstvallig voor geen voorkeur ten opzichte van de oorlogsvoerenden te laten blijken, terwijl de grooten het onbewimpeld doen. Italië verloochent zijn vriendschap met Duitschland vooralsnog niet en Rusland durft ten overstaan van Engeland dreigende taal laten hooren inzake de behan deling van zijn schepen en de En- gelsche opvatting van de contraban de. Amerika verduikt het niet, dat al zijn sympathieën gaan naar En geland en Frankrijk en dat het on graag een Duitsche overwinning zou tegemoet zien. De kleine landen zijn echter overgeleverd aan de willekeur van de oorlogsvoerenden, niet in zake het princiep van de neutra liteit, want daarin beslissen ze soe verein,maar wel in economisch opzicht. Er wordt geprotesteerd, maar dreigen is onmogelijk. We weten niet of het waar is maar wat gezegd werd over de Nederlanders is kenschetsend voor de houding van de getroffen kleine neutralen. De Nederlandsche afge vaardigden, die naar Londen gereisd zijn om een betere behandeling te eischen ten opzichte van hun schepen, zouden in verbeten woede de Engel- schen toegeroepen hebben: Het is alleen maar omdat we over minder kanonnen en minder vliegtuigen be schikken dat gij ons zóó kunt behan delen! DE REDE VAN DEN KONING. Op politiek gebied, kan zooals we hooger zegden, soeverein beslist wor den, en daar moet het kleine land la ten voelen dat het gemeend is, dat de partij die het ooit zou wagen aan te vallen, welke het ook weze, met be sluitvaardige tegenstand zou af te re kenen hebben. In 'de zeer waardige en verheven rede, die de Koning voor de Ameri- kaansche luisteraars heeft uitgespro ken, klinkt het scherp en onveran derlijk: Moesten wij aangevallen worden God beware ons voor een dergelijke ramp in weerwil van de plechtige en stellige verbintenissen tegenover ons in 1937 aangegaan en aan den vooravond van den oorlog hernieuwd, dan zouden wij ZONDER AARZELEN STRIJDEN, maar met vertienvoudigde middelen.En verder besluit hij: Maar wij kunnen niet gelooven dat a©ze neutraliteit door de oorlogvoerende landen niet zal ge ëerbiedigd worden. AAN HEN DIE HET KONINKLIJKE WOORD VERRADEN. Ongelukkig genoeg zijn er in Belgie strekkingen waar te nemen, in som mige bladen, waar invloedrijke perso nen in gemengd zijn, die onze neu traliteit bedreigen en de vermaningen van den Koning aan hun zolen lap pen. Zij blijken de deelname aan de oorlog door ons land en onze jongens na te streven en vormen een gevaar lijke oorlogspartij. De regeering heeft tot nu toe, de vrijheid van de pers indachtig een passieve houding aan genomen. Daar echter de oorlogshit sers al maar door driester worden, heeft de regeering zich genoopt in te grijpen door inbeslagname van ge vaarlijke bladen en tijdschriften. Door de bemiddeling van den Heer Spaak en van den Heer Vanderpoorten, bei den Ministers, werd langs het Natio naal Omroepinstituut in besliste woor den deze houding gelaakt. De regee ring heeft besloten in te grijpen klinkt het kordaat, maar het is ook meer dan tijd. TOENADERING TUSSCHEN DE NEUTRALEN. We hebben vroeger reeds gewezen op de noodzakelijkheid voor de neu tralen om blok te vormen ten einde de uitbreiding van den oorlog te be letten. Tengevolge van het feit dat zekere machtige neutralen al te dui delijk hun sympathieën laten blij ken zou zulks nochtans bezwaarlijk algemeen kunnen zijn, vooral in po litiek opzicht, maar in economisch op zicht schijnen hun belangen even wijdig te loopen en daar zou een ge zamenlijke actie zeer gunstig kunnen zijn en wanhopige beslissingen kun nen verhinderen. De evolutie van den toestand zal ook in dien zin meer duidelijkheid brengen. (Verboden nadruk.) ROSKAM. TEN STRIJDE TEGEN DE BLOKKADE Alle Noorsche en Deensche Looien die de Skagerak doorvaren worden door de Duitschers van onder tol boven onderzocht, net zoo de Engelschen doen met ftlie booten der neutralen die door het Kanaal of in den Oceaan togen. We tien hierboven de «Toratrc cargoboctstilhouden wijl vooraan de Duitsche aecpatroullo haar werk komt le voltooien. DUITSCH OFFENSIEF WORDT VER WACHT. TROEPEN SAMENGE TROKKEN LANGS DE GRENZEN VAN ZWITSERLAND EN NEDER LAND? DUITSCHE DUIKBOOT GESTRAND BIJ DOVER Van het Westerfront wordt bedrijvig heid der artillerie en der verkenners van weerszijden gemeld. Van Fransche zijde wordt daarbij gevoegd dat door de vlieg tuigen der geallieerden een zeer groote bedrijvigheid werd opgemerkt achter de Siegfried-linie wat de mogelijkheid daar- stelt van een Duitsch offensief. Naar Havas zijn ook Duitsche troepen samengetrokken zoowel aan de Zwitser - sche als aan' de Nederlandsche grens, en ook aan de Duitsche kusten. Ten gevolge dezer berichten hebben op nieuw geruchten de ronde gedaan als zou van Duitsche zijde gevaar bestaan voor Zwitserland en Nederland. In Zwitserland heerscht onrust. Vóór Dover werd het wrak van een Duitsche duikboot, die gestrand was, ont dekt. De boot was zwaar beschadigd. Naar de eerste berichten zouden 50 60 lijken gevonden zijn geweest aan boord. (Later werd evenwel gemeld dat geen enkel lijk in de boot werd aangetroffen.) Men meent te weten dat een tweede Duitsche duikboot in den grond werd ge boord door een Britsch vrachtschip. De Amerikaansche cargobiit City of Flintkreeg order van wege de Russi sche overheden onverwijld de haven van Moermansk te verlaten. Het schip vertrok maar met de Duitsche prijsbemanning aan boord. Men vraagt zich af tot welke incidenten deze boot nog leiden kan. De Amerikaansche cargoboot City of ontwerp Pittman, tot opheffing van het wapen-embargo goed. Mocht de Kamer daar mi ook mee akkoord gaan dan zal Amerika wapens mogen leveren aan de oorlogvoerende landen, mits die landen de leveringen zelf komen halen en direct betalen. In het Zuid-Oosten van Europa worden verwikkelingen gevreesd. Een Bulgaarsch- Russische alliantie wordt voorgespiegeld De radioboodschap van Koning Leo pold III werd overal gunstig onthaald. In Duitschland werd de militaire cen suur ingevoerd en alle telefoonverbindin gen met het buitenland onderbroken. Er is ook spraak dat een half millioen Duitschers uit Hongarije naar het Rijk zullen moeten worden overgeplant. De Hongaarsche Duitschers blijken hiermede maar weinig genoegen te nemen. DUITSCHE LOGENSTRAFFING AAN GAANDE DE AANVALSPLANNEN TE GEN NEUTRALE LANDEN. -- LIJKEN VAN DUITSCHE ZEELIEDEN GEVON DEN BIJ DUINKERKE. De Fransche bladen houden zich nog steeds ten zeerste bezig met de samen trekking van Duitsche troepen die zouden plaats hebben gehad aan de grenzen van Nederland en Zwitserland. Deze bladen stellen nogmaals de mogelijkheid van een Duitschen aanval langs een der neutrale landen voor oogen. Anderzijds logenstraft het Duitsch blad Westdeutscher Beobachter ten stellig ste de geruchten omtrent Duitsche aan valsplannen tegen Nederland en andere neutrale landen. Het blad houdt voor dat deze geruchten verspreid worden door kwaadwillige Engelsche middens. Uit andere bronnen word nog bevestigd dat geen abnormale troepenbewegingen plaats hebben langs Duitsche zijde aan de grenzen der neutrale Staten. Op het Westerfront staat het slijk op veel plaatsen 5 cm. dik. De Duitschers melden dat zij een Franschen aanval heb ben afgeslagen wijl de Franschen kalmte melden. Bij Duinkerke spoelden twee lijken van matrozen van een Duitsche duikboot aan, wijl een trawler nog de lijken van een Duitsche marineofficier en van drie ma trozen aan wal bracht. Alarmseinen weerklonken in Engeland. Een Duitsch vliegtuig werd verplicht te dalen door Engelsche vliegers. Twee der leden van de bemanning waren gedood en één gewond; de piloot was ongedeerd. Engelsche vliegtuigen ondernamen een tocht boven Duitschland. Alle vliegtuigen zouden terug hun basis hebben bereikt. Uit Engelsche bron wordt staande ge houden dat de Duitsche kruiser «Gneise- nau door een bom van 500 Kgr., tijdens den aanval op Qux- en Willemshafen, werd getroffen en slechts nog een wrak is en nog moeilijk zal kunnen hersteld worden. Talrijke Engelsche en Fransche oor logsbodems, waaronder de Hood van Op 11 November is de post ge sloten wat ons noopt een dag I vroeger als naar gewoonte te drukken willen wij dat onze bla- I den tijdig kunnen worden be- steld. Wij drukken dus op Donder dag 9 November. Vriendelijk verzoek dus aan al onze inzenders hun bijdragen j ten spoedigste mogelijk in te zenden. Alle aankondigingen moeten worden ingestuurd vóór Woens- dag avond, de kleine berichten vóór Donderdag middag. Aan onze inzenders onzen bes ten dank bij voorbaat. 42.000 ton, de Renown de Repulse de Dunkerqueenz. zijn op zoek naar de Duitsche oorlogsbodems Deutschland» en Admiraal van Scheer die ergens op den Atlantischen Oceaan zoeken om Brit- sche en Fransche schepen te torpedeeren. Op zee, bij een Deensch eiland, werd het wrak gevonden van een Duitsch vlieg tuig. Poolsch West-Oekraïne werd met Rus land gelijkgeschakeld. In Frankrijk werden o. m. naar huis gezonden de militairen der klas van 1910 en ouder, de vaders van 4 a 5 kinderen van de klas 1916 en de vaders van 2 kin deren tot de klas van 1914. 1.000 Duitschers vertrokken uit Reval naar Duitschland, ter overplanting. In zekere middens gelooft men dat van Duitsche zijde men zinnens is lederen dag tien luchtraids over Engeland te onder nemen en de duikbooten-oorlog nog te verscherpen. Van Duitsche zijde wordt het verlies van drie duikbooten toegegeven. De En gelsche overheden houden staande dat de cijfers enkele dagen geleden medegedeeld in het Lagerhuis juist zijn, t.t.z. dat reeds een 20-tal onderzeeërs buiten dienst wer den gebracht. 80 Duitsche gevangengenomen-zeelieden werden in een Schotse he haven aan wal gezet en naar een concentratiekamp over gebracht. VOOR EEN MONARCHISTISCH HER STEL IN CENTRAAL-EUROPA? ITALIË BLIJFT IJVEREN VOOR EEN BEPERKING VAN HET KON F LIKT. RELLETJES TE PRAAG. Op het Westerfront valt steeds een ijzige regen en heescht het slijk. De weer gesteldheid heeft de bedrijvigheid bijna zoo goed als lam gelegd en in dergelijke omstandigheden wordt een Duitsch offen sief onwaarschijnlijk geacht. De Engelsche troepen op het front be treuren hun eerste gesneuvelde, de 26-ja- rige William Roper, die gedood werd toen hij op wacht stond. Te Duinkerke werden de aangespoelde lijken van Duitsche marine-officier en ma trozen met militaire eer ter aarde besteld, in aanwezigheid van Fransche en Engel sche admiraals en generaals. Kronen wer den neergelegd op de zes lijken, dit zoo wei vanwege de Fransche als van de En gelsche marine. Op den doodenakker werden gebeden gelezen door een Katholieken priester en door een Protestantschen dominee. In Amerika heerscht groote misnoegd heid tegenover Duitschland en Rusland omtrent de geschiedenis van de City of Flint Naar het Engelsch blad Sunday Dis patch wordt door de partijgangers van een .monarchistisch herstel in Midden- Europa een groote bedrijvigheid aan den dag gelegd te Parijs, Londen en Rome. (.Zie vervolg op 7de blad.) Z. H. PAUS PIUS XII. De eerste encycliek van Z. H. Paus Pius XII waarvan wij het verschijnen hebben aangekondigd, is Vrijdagmiddag verschenen. Belga deelt ons de volgende samenvat ting van die eerste encycliek mede. Die samenvatting is officieel. Zij werd bekend gemaakt door de Staatssecretarie. De encycliek begint met de woorden Summi Pantificatus en herinnert eerst aan de 40* verjaring van de toewijding van het menschdom aan het Allerheilig ste Hart in den eeredienst van Wie de Heilige Vader wenscht dat Zijn pontifi caat zou worden geplaatst. Voort wenscht de Paus de betooging van katholieke eenheid te onderlijnen welke werd gegeven ter gelegenheid van Zijn verkiezing tot Paus en van Zijn kroning en spreekt Hij zijn dank uit voor die volksstemming van kinderlijke en toewijdingsvolle gehechtheid. De Paus wijst eveneens naar de huldeblijken door Hem ontvangen van de zijde van Vorsten, Staatshoofden en overheden en verwijst in het bijzonder naar de huldebetooging van de zijde van Italië. DE UNIVERSEELE ZEDEWET WORDT OVER HET HOOFD GEZIEN De Paus kwijt zich van een fundamen- teelen plicht van Zijn apostolisch minis terie door hulde te brengen aan de waarheid, in den geest van liefde van deze liefde welke zoo hard gewond werd door het ontketenen van een oorlog ter voorkoming waarvan Hij noodeloos alle inspanningen gedaan heeft. Hij bidt op dat men de oogen en het hart zou richten naar Hem van Wien alleen redding kan komen. Hij stelt tot gunstigere gelegenheden uitstelling te nemen op volledige wijze tegen de moderne dwaalleeren. Hij merkt op dat diepe en laatste wortel van de huidige kwalen ligt in de weigering om een algemeen geldende zedewet aan te nemen en ook in het feit dat men God en de diviniteit van Christus en Zijn leer verloochend heeft. Vandaar een treurige terugkeer van het heidendom vergezeld door gewetenstroebelen en on geregeldheden in de Staten. OOK HET BURGERLIJK GEZAG IS VAN GOD Twee fundamenteele dwaalleeren vloei en vooii uit dit agnosticisme van reli gieuzen en zedelijken aard, namelijk het over het hoofd zien van de wet van menschelijke solidariteit en van liefde eenerzijds en anderzijds de dwaalleer volgens dewelke het burgerlijk gezag moet worden ontdaan van iedere afhan kelijkheid ten opzichte van God en van iederen band met het transcendenteel geloof. De Staat wordt verheven tot de waar digheid van operste doeleinde van het leven en van allerhoogste criterium van de zedelijke en juridische orde. De Paus stelt de eerste dwaling in het licht en herinnert er aan dat de enkelin- iBnaaBaBRBaaRRBCBBaaasasaiBi! gen vereenigd zijn door organische en wederzijèsche openbaringen m weerwil van de verscheidenheid en de differen- lieering welke voortvloeien uit de ver scheiden voorwaarden van leven en cul tuur. Al degenen die in de kerk treden, welke ook hun oorsprong en hun taal zijn, heb ben een gelijk recht in het Huis des Hee- ren, onverminderd de rechtmatige liefde die eikendeen zijn eigen vaderland toe draagt. VOLSTREKTE AUTONOMIE VAN DEN* STAAT IS EEN DWAALLEER Wat de tweede dwaalleer betreft, de Paus stipt aan dat de volstrekte autono mie van den Staat in strijd is met de beginselen van den natuurlijken gods dienst en van het christelijk geweten. Alles wordt herleid tot een utüiratische zedeleer en het menschelijk recht wordt beroofd van het zedelijk gezag welks fun dament het is. De Paus stelt In het licht, de schade, die voortvloeit uit die opvatting en toont vooral aan hoe deze tegen de uitbreiding en de welvaart van het gezin zich keeren moet. De rechten van het geweten zijn heilig en onschendbaar. Zelfs bij de betrekkingen met andere volkeren is een zulkdanige opvatting in hooge mate verderfelijk. Aan het volken recht wordt zijn fundament en- zijn waar de ontnomen. Andermans rechten wor den met voeten getreden Het weder- zijdsch vertrouwen wordt praktisch ver nietigd alsmede de overtuiging dat het gegeven woord wederkeerig moet worden gehouden. De beslissing wordt dikwijls overgelaten aan de wapens, liever dan aan de rede en aan het recht. Aangaande de toekomst bevestigt de Paus dat de redding niet zal verkregen worden door het zwaard maar door cien eerbied voor het natuurlijk recht en voor het licht van de goddelijke openbaring. Het menschdom moet religieus en spi ritueel heropgeleid worden volgens de leer van het Evangelie- met het oog op het Regnum van God. Ieder offer moet met dit doei edelmoe dig worden gebracht. Het is bemoedigend te /kunnen waar nemen dat die geest levendig is in de Kerk en zich openbaart in alle bewegin gen die gaan van de Eucharistische Con gressen tot de vruchtbare bedrijvigheid van de Katholieke Actie. De Paus onderlijnt de specials zending van het gezin ten allen tijde doch vooral in tijden van vervolging. Hij bevestigt andermaal dat waar de- menschelijke proefnemingen schipbreuk hebben gele den de redding alleen kan komen van de Kerk. De Kerk is volstrekt verwijderd van de gedachte de hengsels van het burgerlijk gezag te doen wankelen noch diens rech ten te usurpeeren. De Kerk Is. stseds be reid te dienen en hare hulp aan te bie den in den geest van Christus; MEDELIJDEN MET POLEN Besluitende reept di Paus met bewoor dingen die van droefenis doordrongen zijn, het vergoten bloed" op en het lijden van Polen en vraagt Hij aan alle chris tenen over de wereld verspreid hun men schelijk mi broederlijk medelijden te be tuigen. Hij herinnert aan de pogingen door Hem gedaan om den oorlog, te voorko men. Hij waarborgt Zijn zonen de hulp van Christus-Koning in de iag-n der be proeving en noodigt herders en geloovl- gen uit en vooral zij die lijden en de kin deren aanhoudend te bidden. Het gebed moet worden bevrucht door verstervingen en werken van boetvaardigheid. DE ENCYCLIEK WERD IN VIJF TALEN VERTAALD De tekst van de encycliek, dia ongeveer 10.000 woorden bevat, werd door den Hei ligen Vader een laatste maal nagezien gisterochtend. Hij bracht er rog enkele wijzigingen aan. Het dokument werd vertaald in het Italiaansch, Fransch, Duitsch. Engelsch en Spaanseh. Een oiïicieele bondige sa menvatting werd opgesteld in het Ne- derlandsch en het Poolsch. BBIBBBBIBBBBIBBBaBflB-IBaBIBB» DE AMERIKANEN ZORGEN VOOR HUN PANAMAKANAAL Langs weerszijden van den ï-»»ang van liet Panamakanaal hebben de Amerika» nen twee monsterachtige kanonnen opgesteld die hun gewichtige levensader van alle uitheemsche aanranding moeten vrijwaren. We zien hierboven bet jongst# model 35 cm. kustgescbuL

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1939 | | pagina 1