De Neutraliteit
der kleine en der groote Landen
uropq
Zich bewapenen?
ol... elkander beminnen
De eerste Encycliek
van Z. H. de Paus Pius XII
is verschenen
Groote Rede van MolotoffRUSLAND BLIJFT NEUTRAAL
KATHOLIEK WEEKBLAD VAN IEPER
INTERNATIONAAL OVERZICHT
«ffSti©
Een Duitsch offensief en aanval verwacht
op het Westerfront en tegen Engeland
Geruchten omtrent de veiligheid van Nederland, Belgie en Zwitserland
HET VERLOOP DER GEBEURTENISSEN DAG NA DAG
Op Vrijdag 27 October
Zaterdag 28 October
Aan onze Inzenders
We drukken op
Donderdag 9 Novenber
Zondag 29 October
Sammi Pontificates
Z. H. de Paus onderlijnt twee fundamenteele dwaal
leeren. Het burgerlijk gezag is afhankelijk van God
en van het geloof. Volstrekte autonomie van
den Staat is verkeerd
De rechten van het geweten zijn heilig en onschendbaar. - Het
menschdom moet godsdienstig en geestelijk worden heropgeleid
in den geest van het Evangelie. - Geen redding kan door het
zwaard verkregen worden, maar door den eerbied
voor het natuurlijk recht.
ZONDAG 5 NOVEMBER 1939.
WEEKBLAD 50 CENTIEMEN.
7* JAAR. N* 45.
«raasr -WWTJ !»RV1-7T*T>
«DE HALLE
Katholiek Weekblad van leper.
Bureel: I
Boterstraat 58, IEPER. I
EEN ABONNEMENT KOST
VAN NU TOT EINDE 1939:
Binnenland 4,50 fr.
Belgisch Kongo 6,80 fr.
Frankrijk 6,80 fr. belgisch geld I
Engeland 7,20 fr. belgisch geld j
Ander landen 10,00 fr. belgisch gelt I
AU* Medrjeerkrts sim verantmaordtlith
spqifAO untf tooi n
ALL
t) rukker-Uitgever:
SANSEN-VANNESTE, Popennge.
Tel. Poperinge Nr 9.
Po.ttfceckrekeninf Nr 155.70.
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten per regel 1,fr.
2fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
Kleine berichten (minimum) 4,fr.
Rouwber. en Bedank, (min.) 5,fr.
Te herhalen aankondigingen:
prijs op aanvraag.
Anncneen zijn vooraf te betalen en
moeten tegen den Woensdag avond
ingezonden worden. Kleine be
richten tegen den Donderdag noen.
Daar even het bezoek ontvangen
van een oude vriend van me, die pas
teruggekeerd is uit... Mesopotamlë!
Eén geestdrift!
Een sprookjesland, naar 't schijnt,
waar een geniale oudheidskundige. de
Heer Vaselain, een stukje van de pui-
nen van het eeuwenoude Babylonië
heeft blootgelegd. Het Babylonië dat
zoo groot als 't was van den aard
bodem was weggevaagd. Niet min dan
15 meter diep ontdekte men de platte
daken der huizen en den ouden ouden
grond... dien van den zondvloed. En
op dien grond, de fabelachtige puinen
van reusachtige beeldhouwwerken...
zooals dien leeuw, gehouwen uit een
blok van 20.000 kgr. basalt. En zoo
begon men het blootgraven van een
wereld van tempels en afgoden.
mm
Wij zijn het tenslotte zeer gewoon
gaan vinden, Parijs te beschouwen als
de eerste wereldstad en als de be
lichaming der opperste beschaving.
Welnu, Babylonië was zeven maal zoo
groot als Parijs. Begrijpt u?
Ongeveer 2.230 jaar vóór Christus
werd de stad gebouwd door Nemrod,
zoon van Chus en kleinzoon van
Cham, op de beide oevers van den
Euphrat. En onder Nabuchodonosor
bereikte de stad haar hoogtepunt van
bloei en weelde en werd met haar
hangende tuinen één der zeven we
reldwonderen. Tuinen op 25 m. boven
den grond, een werk van ontzaglijke
krachtinspanning. Dat alles en uit
sluitend voor het genoegen van de
mooie Seiniramis. Waar is de moder
ne koningin die zich op heden zulke
weelde gunnen kan?
En 't was in een der voorsteden
van die lichtstad, dat de grondvesten
van den toren van Babel werden te
ruggevonden.
En dit alles omvergeworpen, bedol
ven, in puinen... uitgebrand... en be
dekt door het stof van honderden
eeuwen.
IJde'^ad der ijdelheden...
En piots diepte mijn geestdriftige
vriend uit een van zijn binnenzakken,
een klein afgodsbeeldje dat hij van
daar had meegebracht en waarvan
hij blijkbaar veel hield. Ik kreeg bijna
de indruk dat hij- er aan gelooft, al
was het maar voor zijn lotje uit de
Koloniale Loterij! Want!... zijn beeld
je stelt voor: de godin van het goud!
Hij noemde haar, zoo ik 't goed voor
heb: Nim'Mach! Goed in 't zicht,
plaatste hij 't kleine ding op den hoek
van mijn schrijftafel en als in ge
dachten verdiept:
Hoe is 't mogelijk dat zoo 'n
ontwikkeld volk zooiets aanbidden
kon...
Maar. antwoordde ik, wij die
meenen zóó ontwikkeld te zijn, wij
doen het nóg. Enkel met dit verschil,
dat het goud gaan vliegen is, en dat
wij nu enkel het min. of meer vettig
papier dat het vertegenwoordigt, aan
bidden... Ten andere voor al die oude
afgoden vallen wij nog op de knieën...
we aanbidden er zelf nog enkele nieu
we bij!
Niet zoo doordraven, hé!?
Denkt u dat ik overdrijf?
Dan heb ik hem doen zitten.
En, voor Nim'Mach, die juist ge
huld werd in een straaltje der onder
gaande zon, begon ik hem, behalve
oude goden enkele van onze moderne
te citeeren.
In de eerste plaats is er de we
tenschap... die wetenschap waaraan
we sterven... die alles helpt verval-
schen, die werktuigen en dynamiet en
gassen en vliegtuigen uitvond... die in
enkele oogenblikken duizenden men-
schenlevens en het werk van tiental
len eeuwen verniettigen kan.
Is het uit hoofde van die Weten
schap dat in de voorbije maanden de
Parijzenaars een doodelijken schrik
uitstonden of wegvluchtten naar het
platteland?... Juist naar die plaatsjes
en dorpjes waar ze het leven terug
vinden, gaaf en onaangetast, zooals
het was vóór de wetenschap ze kwam
vergiftigen.
E.i verder? vroeg mijn vriend
een beetje giftig.
Verder hebben we «Vooruitgang»,'
zoon van de Wetenschap.
En dan de Rassenleer, afgod
dernier cri, met zijn verschrikkelijke
«volbloed kuituur»... alsof in een
mcnschelijk wrak geen schitterend
mooie, onsterfelijke ziel huizen kan!
Zie naar Chopin... zijn miserabel li
chaam was de broze vaas waarin een
machtige kunstenaarsziel gedragen
iHaaaiaüBaiiiHBRaaasRHiEiasiii
werd... Kijk naar 't klein Treesje...
zoo 'n bovenaardsche krachtontplooi
ing in zoo 'n tenger lichaam...
Stel daar maar tegenover uw dub
bel gespierden athleet!...
A
En 'k ben verder gegaan, Immer
verder, hoewel mijn heiden van een
vriend altijd maar ongeduriger werd!
Wij halen geringschattend de
schouders op, bij het denkbeeld dat
de Babylonieërs hun koning Nabucho-
donosor aanbaden...
Maar voor een ontzagelijke massa
zijn Lenin, Stalin, Blum, Hitler en
zelfs Jouiiaux, de onfeilbaren voor wie
ze moorden zouden begaan of zich
laten vermoorden...
Nog verder zou ik kunnen gaan.
We keeren terug naar het hei
dendom...
Iedere week breken zooveel vliegers
hun vleugelen, net als vroeger Ica-
rius...
De moderne mensch stuwt opnieuw,
maar zonder hoop nu, zijn lasten die
immer zwaarder worden tot het hoog
ste van den berg... doch de helling is
te steil en... in den val worden ze
zelf onder dien last verpletterd...
We spotten om den Toren van Ba-
bel... en nochtans... Hebben we niet
daar ergens aan de boorden van het
meer van Genève onzen toren van
Babel die vee! minder schitterend is
dan de eerste?...
En dan, uw besluit? vraagt zeer
ongeduldig mijn arme afvallige
vriend.
A
Mijn besluit?... dat we gekomen
zijn aan het meest tragische uur dat
het menschdom beleven kan.
We staan voor de keus:
Ofwel het heidendom, of de wet
van de jungle, de wet van het bru
tale geweld... het recht van den
sterkste...
Of wel het Christendom met zijn
liefdewet.
En welk schouwspel biedt ons nu
de wereld!...
Er is slechts één wachtwoord: zich
bewapenen...
Duitschland doet niets anders.
Engeland bouwt kruisers van 50.000
ton en stemt honderd milliard voor
herbewapening. En uitsluitend voor
zijn vloot bedraagt het budjet een
som van 133 milliard pond sterling.
Frankrijk... reeds uitgeput... tracht
gelijken tred te houden... de andere
landen doen eveneens.
Azië staat in vlammen.
Waar gaat het met het menschdom
naartoe?
De drager van afgoden, stapt in
gedachten verzonken in mijn studie
kamer heen en weer... Plots staat hij
voor mij, zijn oogen geboord in de
mijne:
Heusch, gelooft u ernstig aan de
overwinning van die Liefdewet?
Die overwinning zal ik niet be
leven. Mijn geloof in die overwinning
is onwankelbaar vast en ik ben er
fier om dat ik die overwinning help
voorbereiden.
Ze zal komen, ééns... op grond van
welke ervaringen?... gebouwd op wel
ke puinen?... oplevend uit welke men-
schenslachting?... Dat is het vreese-
iijke geheim der komende tijden. Doch
van nu af aan blijft voor het mensch
dom slechts één uitweg over: dien van
de eerste kristenen: het kordaat ver
brijzelen van alle afgodsbeelden zoo
antieke als moderne... Verbranden
wat men aanbeden heeft en... dan...
zich werpen in de armen van Hem
die zegde: «Zonder Mij kunt ge
niets... s>
NIETS! Is 't klaar?
Dat woordje NIETS brak het geduld
van den vriend van Nim'Mach. Met
opgeheven armen roept hij:
Dan Kristus Koning?...
Absoluut!
En zijt u niet bang?
Welnu: neen! Steek het er goed
in: ik ben niet bang!
Ik weet niet of ik een beetje het
modernisme, van mijn uit Babylonië
teruggekeerden vriend, aan 't wanke
len bracht. Toch moet ik aanstippen
dat ik het groene halssnoer van godin
Goud ten geschenke kreeg. Ik heb 't
aanvaard... 't Is toch altijd reeds iets
gewonnen op den vijand.
En ik heb het neergelegd als zege
buit voor de voeten van de kleine
Heilige Odila, de nederige, eenvoudige
Heilige van de kleine kleine water-
kes Naar Pierre VErmite.
De dagen gaan voorbij, zonder dat
de kleine kans die over een paar toe
ken voor een vredelievende regeling
ontstond, door de oorlogvoerende par
tijen benut wordt. De dagen gaan
voorbij en de kansen verminderen ge
leidelijk; ze verdwijnen. Voor ons lig
gen de verrassingsrijpe sombere da
gen van een uitkomstlooze oorlog.
We zijn steeds geneigd de huidige
strijd te vergelijken met den vorigen
oorlog en dat is gevaarlijk, omdat we
dezelfde gevolgen willen afleiden uit
een zeer verschillend compleks van
omstandighedenEerst en vooral is
het aantal 'neutrale landen veel groo-
ter dan tijdens den wereldoorlog en
onder die neutralen zijn er machtige
landen die over 21 jaar in den strijd
verwikkeld waren en die de beperking
van den oorlog gunstig kunnen be-
invloeden. Voor het oogenblik immers
is deze beperking van de gruwelen het
eenige houvast en de eenige hoop die
ons omzeggens gelaten werd. Toch
maken we ons geen begoochelingen
over een mogelijke uitbreiding van
den oorlog, al is het weer verkeerd
om de hierboven aangehaalde reden,
te besluiten dat, omdat Turkije en
Japan reeds in 1914, Italië en Bul
garije in 1915, Portugal en Roemenie
in 1916, de Vereenigde Staten in 1917
en Vijna al de overige landen van de
wereld daarna, de oorlogsvoerenden
gingen vervoegen, dit nu ook moet
gebeuren! De huidige oorlog zal niet
noodzakelijk een nieuwe wereldoorlog
wordenDaarom is het wel goed de
houding van de neutralen te volgen.
DE VERSCHILLENDE HOUDING.
Het is begrijpelijk dat het oorlogs
gebeuren een diepe invloed uitoefent
op de politiek van de neutralen en
vooral op hun economie, wat aanlei
ding geeft tot zekere reacties. Tot nu
toe werden al dergelijke reacties be
sloten met de wilsuiting om de neu
traliteit te behouden. Opvallend is
echter de toon die gevoerd wordt
naargelang het groote of kleine lan
den geldt. Deze laatste zijn zeer voor
zichtig, terwijl de eersten steunend
op hun belang en hun macht harde
taal durven voeren. De kleinen zorgen
er angstvallig voor geen voorkeur ten
opzichte van de oorlogsvoerenden te
laten blijken, terwijl de grooten het
onbewimpeld doen. Italië verloochent
zijn vriendschap met Duitschland
vooralsnog niet en Rusland durft ten
overstaan van Engeland dreigende
taal laten hooren inzake de behan
deling van zijn schepen en de En-
gelsche opvatting van de contraban
de. Amerika verduikt het niet, dat
al zijn sympathieën gaan naar En
geland en Frankrijk en dat het on
graag een Duitsche overwinning zou
tegemoet zien. De kleine landen zijn
echter overgeleverd aan de willekeur
van de oorlogsvoerenden, niet in
zake het princiep van de neutra
liteit, want daarin beslissen ze soe
verein,maar wel in economisch opzicht.
Er wordt geprotesteerd, maar dreigen
is onmogelijk. We weten niet of het
waar is maar wat gezegd werd over
de Nederlanders is kenschetsend voor
de houding van de getroffen kleine
neutralen. De Nederlandsche afge
vaardigden, die naar Londen gereisd
zijn om een betere behandeling te
eischen ten opzichte van hun schepen,
zouden in verbeten woede de Engel-
schen toegeroepen hebben: Het is
alleen maar omdat we over minder
kanonnen en minder vliegtuigen be
schikken dat gij ons zóó kunt behan
delen!
DE REDE VAN DEN KONING.
Op politiek gebied, kan zooals we
hooger zegden, soeverein beslist wor
den, en daar moet het kleine land la
ten voelen dat het gemeend is, dat de
partij die het ooit zou wagen aan te
vallen, welke het ook weze, met be
sluitvaardige tegenstand zou af te re
kenen hebben.
In 'de zeer waardige en verheven
rede, die de Koning voor de Ameri-
kaansche luisteraars heeft uitgespro
ken, klinkt het scherp en onveran
derlijk: Moesten wij aangevallen
worden God beware ons voor een
dergelijke ramp in weerwil van de
plechtige en stellige verbintenissen
tegenover ons in 1937 aangegaan en
aan den vooravond van den oorlog
hernieuwd, dan zouden wij ZONDER
AARZELEN STRIJDEN, maar met
vertienvoudigde middelen.En verder
besluit hij: Maar wij kunnen niet
gelooven dat a©ze neutraliteit door de
oorlogvoerende landen niet zal ge
ëerbiedigd worden.
AAN HEN DIE HET KONINKLIJKE
WOORD VERRADEN.
Ongelukkig genoeg zijn er in Belgie
strekkingen waar te nemen, in som
mige bladen, waar invloedrijke perso
nen in gemengd zijn, die onze neu
traliteit bedreigen en de vermaningen
van den Koning aan hun zolen lap
pen. Zij blijken de deelname aan de
oorlog door ons land en onze jongens
na te streven en vormen een gevaar
lijke oorlogspartij. De regeering heeft
tot nu toe, de vrijheid van de pers
indachtig een passieve houding aan
genomen. Daar echter de oorlogshit
sers al maar door driester worden,
heeft de regeering zich genoopt in te
grijpen door inbeslagname van ge
vaarlijke bladen en tijdschriften. Door
de bemiddeling van den Heer Spaak
en van den Heer Vanderpoorten, bei
den Ministers, werd langs het Natio
naal Omroepinstituut in besliste woor
den deze houding gelaakt. De regee
ring heeft besloten in te grijpen
klinkt het kordaat, maar het is ook
meer dan tijd.
TOENADERING
TUSSCHEN DE NEUTRALEN.
We hebben vroeger reeds gewezen
op de noodzakelijkheid voor de neu
tralen om blok te vormen ten einde
de uitbreiding van den oorlog te be
letten. Tengevolge van het feit dat
zekere machtige neutralen al te dui
delijk hun sympathieën laten blij
ken zou zulks nochtans bezwaarlijk
algemeen kunnen zijn, vooral in po
litiek opzicht, maar in economisch op
zicht schijnen hun belangen even
wijdig te loopen en daar zou een ge
zamenlijke actie zeer gunstig kunnen
zijn en wanhopige beslissingen kun
nen verhinderen. De evolutie van den
toestand zal ook in dien zin meer
duidelijkheid brengen.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
TEN STRIJDE TEGEN DE BLOKKADE
Alle Noorsche en Deensche Looien die de Skagerak doorvaren worden door de
Duitschers van onder tol boven onderzocht, net zoo de Engelschen doen met
ftlie booten der neutralen die door het Kanaal of in den Oceaan togen. We
tien hierboven de «Toratrc cargoboctstilhouden wijl vooraan de Duitsche
aecpatroullo haar werk komt le voltooien.
DUITSCH OFFENSIEF WORDT VER
WACHT. TROEPEN SAMENGE
TROKKEN LANGS DE GRENZEN
VAN ZWITSERLAND EN NEDER
LAND? DUITSCHE DUIKBOOT
GESTRAND BIJ DOVER
Van het Westerfront wordt bedrijvig
heid der artillerie en der verkenners van
weerszijden gemeld. Van Fransche zijde
wordt daarbij gevoegd dat door de vlieg
tuigen der geallieerden een zeer groote
bedrijvigheid werd opgemerkt achter de
Siegfried-linie wat de mogelijkheid daar-
stelt van een Duitsch offensief.
Naar Havas zijn ook Duitsche troepen
samengetrokken zoowel aan de Zwitser -
sche als aan' de Nederlandsche grens, en
ook aan de Duitsche kusten.
Ten gevolge dezer berichten hebben op
nieuw geruchten de ronde gedaan als zou
van Duitsche zijde gevaar bestaan voor
Zwitserland en Nederland. In Zwitserland
heerscht onrust.
Vóór Dover werd het wrak van een
Duitsche duikboot, die gestrand was, ont
dekt. De boot was zwaar beschadigd. Naar
de eerste berichten zouden 50 60 lijken
gevonden zijn geweest aan boord. (Later
werd evenwel gemeld dat geen enkel lijk
in de boot werd aangetroffen.)
Men meent te weten dat een tweede
Duitsche duikboot in den grond werd ge
boord door een Britsch vrachtschip.
De Amerikaansche cargobiit City of
Flintkreeg order van wege de Russi
sche overheden onverwijld de haven van
Moermansk te verlaten. Het schip vertrok
maar met de Duitsche prijsbemanning
aan boord. Men vraagt zich af tot welke
incidenten deze boot nog leiden kan.
De Amerikaansche cargoboot City of
ontwerp Pittman, tot opheffing van het
wapen-embargo goed. Mocht de Kamer
daar mi ook mee akkoord gaan dan zal
Amerika wapens mogen leveren aan de
oorlogvoerende landen, mits die landen
de leveringen zelf komen halen en direct
betalen.
In het Zuid-Oosten van Europa worden
verwikkelingen gevreesd. Een Bulgaarsch-
Russische alliantie wordt voorgespiegeld
De radioboodschap van Koning Leo
pold III werd overal gunstig onthaald.
In Duitschland werd de militaire cen
suur ingevoerd en alle telefoonverbindin
gen met het buitenland onderbroken.
Er is ook spraak dat een half millioen
Duitschers uit Hongarije naar het Rijk
zullen moeten worden overgeplant. De
Hongaarsche Duitschers blijken hiermede
maar weinig genoegen te nemen.
DUITSCHE LOGENSTRAFFING AAN
GAANDE DE AANVALSPLANNEN TE
GEN NEUTRALE LANDEN. -- LIJKEN
VAN DUITSCHE ZEELIEDEN GEVON
DEN BIJ DUINKERKE.
De Fransche bladen houden zich nog
steeds ten zeerste bezig met de samen
trekking van Duitsche troepen die zouden
plaats hebben gehad aan de grenzen van
Nederland en Zwitserland. Deze bladen
stellen nogmaals de mogelijkheid van een
Duitschen aanval langs een der neutrale
landen voor oogen.
Anderzijds logenstraft het Duitsch blad
Westdeutscher Beobachter ten stellig
ste de geruchten omtrent Duitsche aan
valsplannen tegen Nederland en andere
neutrale landen. Het blad houdt voor dat
deze geruchten verspreid worden door
kwaadwillige Engelsche middens.
Uit andere bronnen word nog bevestigd
dat geen abnormale troepenbewegingen
plaats hebben langs Duitsche zijde aan
de grenzen der neutrale Staten.
Op het Westerfront staat het slijk op
veel plaatsen 5 cm. dik. De Duitschers
melden dat zij een Franschen aanval heb
ben afgeslagen wijl de Franschen kalmte
melden.
Bij Duinkerke spoelden twee lijken van
matrozen van een Duitsche duikboot aan,
wijl een trawler nog de lijken van een
Duitsche marineofficier en van drie ma
trozen aan wal bracht.
Alarmseinen weerklonken in Engeland.
Een Duitsch vliegtuig werd verplicht te
dalen door Engelsche vliegers. Twee der
leden van de bemanning waren gedood en
één gewond; de piloot was ongedeerd.
Engelsche vliegtuigen ondernamen een
tocht boven Duitschland. Alle vliegtuigen
zouden terug hun basis hebben bereikt.
Uit Engelsche bron wordt staande ge
houden dat de Duitsche kruiser «Gneise-
nau door een bom van 500 Kgr., tijdens
den aanval op Qux- en Willemshafen,
werd getroffen en slechts nog een wrak
is en nog moeilijk zal kunnen hersteld
worden.
Talrijke Engelsche en Fransche oor
logsbodems, waaronder de Hood van
Op 11 November is de post ge
sloten wat ons noopt een dag I
vroeger als naar gewoonte te
drukken willen wij dat onze bla-
I den tijdig kunnen worden be-
steld.
Wij drukken dus op Donder
dag 9 November.
Vriendelijk verzoek dus aan al
onze inzenders hun bijdragen
j ten spoedigste mogelijk in te
zenden.
Alle aankondigingen moeten
worden ingestuurd vóór Woens-
dag avond, de kleine berichten
vóór Donderdag middag.
Aan onze inzenders onzen bes
ten dank bij voorbaat.
42.000 ton, de Renown de Repulse
de Dunkerqueenz. zijn op zoek naar
de Duitsche oorlogsbodems Deutschland»
en Admiraal van Scheer die ergens op
den Atlantischen Oceaan zoeken om Brit-
sche en Fransche schepen te torpedeeren.
Op zee, bij een Deensch eiland, werd
het wrak gevonden van een Duitsch vlieg
tuig.
Poolsch West-Oekraïne werd met Rus
land gelijkgeschakeld.
In Frankrijk werden o. m. naar huis
gezonden de militairen der klas van 1910
en ouder, de vaders van 4 a 5 kinderen
van de klas 1916 en de vaders van 2 kin
deren tot de klas van 1914.
1.000 Duitschers vertrokken uit Reval
naar Duitschland, ter overplanting.
In zekere middens gelooft men dat van
Duitsche zijde men zinnens is lederen dag
tien luchtraids over Engeland te onder
nemen en de duikbooten-oorlog nog te
verscherpen.
Van Duitsche zijde wordt het verlies
van drie duikbooten toegegeven. De En
gelsche overheden houden staande dat de
cijfers enkele dagen geleden medegedeeld
in het Lagerhuis juist zijn, t.t.z. dat reeds
een 20-tal onderzeeërs buiten dienst wer
den gebracht.
80 Duitsche gevangengenomen-zeelieden
werden in een Schotse he haven aan wal
gezet en naar een concentratiekamp over
gebracht.
VOOR EEN MONARCHISTISCH HER
STEL IN CENTRAAL-EUROPA?
ITALIË BLIJFT IJVEREN VOOR EEN
BEPERKING VAN HET KON F LIKT.
RELLETJES TE PRAAG.
Op het Westerfront valt steeds een
ijzige regen en heescht het slijk. De weer
gesteldheid heeft de bedrijvigheid bijna
zoo goed als lam gelegd en in dergelijke
omstandigheden wordt een Duitsch offen
sief onwaarschijnlijk geacht.
De Engelsche troepen op het front be
treuren hun eerste gesneuvelde, de 26-ja-
rige William Roper, die gedood werd toen
hij op wacht stond.
Te Duinkerke werden de aangespoelde
lijken van Duitsche marine-officier en ma
trozen met militaire eer ter aarde besteld,
in aanwezigheid van Fransche en Engel
sche admiraals en generaals. Kronen wer
den neergelegd op de zes lijken, dit zoo
wei vanwege de Fransche als van de En
gelsche marine.
Op den doodenakker werden gebeden
gelezen door een Katholieken priester en
door een Protestantschen dominee.
In Amerika heerscht groote misnoegd
heid tegenover Duitschland en Rusland
omtrent de geschiedenis van de City of
Flint
Naar het Engelsch blad Sunday Dis
patch wordt door de partijgangers van
een .monarchistisch herstel in Midden-
Europa een groote bedrijvigheid aan den
dag gelegd te Parijs, Londen en Rome.
(.Zie vervolg op 7de blad.)
Z. H. PAUS PIUS XII.
De eerste encycliek van Z. H. Paus
Pius XII waarvan wij het verschijnen
hebben aangekondigd, is Vrijdagmiddag
verschenen.
Belga deelt ons de volgende samenvat
ting van die eerste encycliek mede. Die
samenvatting is officieel.
Zij werd bekend gemaakt door de
Staatssecretarie.
De encycliek begint met de woorden
Summi Pantificatus en herinnert eerst
aan de 40* verjaring van de toewijding
van het menschdom aan het Allerheilig
ste Hart in den eeredienst van Wie de
Heilige Vader wenscht dat Zijn pontifi
caat zou worden geplaatst.
Voort wenscht de Paus de betooging
van katholieke eenheid te onderlijnen
welke werd gegeven ter gelegenheid van
Zijn verkiezing tot Paus en van Zijn
kroning en spreekt Hij zijn dank uit voor
die volksstemming van kinderlijke en
toewijdingsvolle gehechtheid. De Paus
wijst eveneens naar de huldeblijken door
Hem ontvangen van de zijde van Vorsten,
Staatshoofden en overheden en verwijst
in het bijzonder naar de huldebetooging
van de zijde van Italië.
DE UNIVERSEELE ZEDEWET
WORDT OVER HET HOOFD GEZIEN
De Paus kwijt zich van een fundamen-
teelen plicht van Zijn apostolisch minis
terie door hulde te brengen aan de
waarheid, in den geest van liefde van
deze liefde welke zoo hard gewond werd
door het ontketenen van een oorlog ter
voorkoming waarvan Hij noodeloos alle
inspanningen gedaan heeft. Hij bidt op
dat men de oogen en het hart zou richten
naar Hem van Wien alleen redding kan
komen.
Hij stelt tot gunstigere gelegenheden
uitstelling te nemen op volledige wijze
tegen de moderne dwaalleeren. Hij merkt
op dat diepe en laatste wortel van de
huidige kwalen ligt in de weigering om
een algemeen geldende zedewet aan te
nemen en ook in het feit dat men God
en de diviniteit van Christus en Zijn
leer verloochend heeft. Vandaar een
treurige terugkeer van het heidendom
vergezeld door gewetenstroebelen en on
geregeldheden in de Staten.
OOK HET BURGERLIJK GEZAG
IS VAN GOD
Twee fundamenteele dwaalleeren vloei
en vooii uit dit agnosticisme van reli
gieuzen en zedelijken aard, namelijk het
over het hoofd zien van de wet van
menschelijke solidariteit en van liefde
eenerzijds en anderzijds de dwaalleer
volgens dewelke het burgerlijk gezag
moet worden ontdaan van iedere afhan
kelijkheid ten opzichte van God en van
iederen band met het transcendenteel
geloof.
De Staat wordt verheven tot de waar
digheid van operste doeleinde van het
leven en van allerhoogste criterium van
de zedelijke en juridische orde.
De Paus stelt de eerste dwaling in het
licht en herinnert er aan dat de enkelin-
iBnaaBaBRBaaRRBCBBaaasasaiBi!
gen vereenigd zijn door organische en
wederzijèsche openbaringen m weerwil
van de verscheidenheid en de differen-
lieering welke voortvloeien uit de ver
scheiden voorwaarden van leven en cul
tuur.
Al degenen die in de kerk treden, welke
ook hun oorsprong en hun taal zijn, heb
ben een gelijk recht in het Huis des Hee-
ren, onverminderd de rechtmatige liefde
die eikendeen zijn eigen vaderland toe
draagt.
VOLSTREKTE AUTONOMIE VAN DEN*
STAAT IS EEN DWAALLEER
Wat de tweede dwaalleer betreft, de
Paus stipt aan dat de volstrekte autono
mie van den Staat in strijd is met de
beginselen van den natuurlijken gods
dienst en van het christelijk geweten.
Alles wordt herleid tot een utüiratische
zedeleer en het menschelijk recht wordt
beroofd van het zedelijk gezag welks fun
dament het is.
De Paus stelt In het licht, de schade,
die voortvloeit uit die opvatting en toont
vooral aan hoe deze tegen de uitbreiding
en de welvaart van het gezin zich keeren
moet.
De rechten van het geweten zijn heilig
en onschendbaar.
Zelfs bij de betrekkingen met andere
volkeren is een zulkdanige opvatting in
hooge mate verderfelijk. Aan het volken
recht wordt zijn fundament en- zijn waar
de ontnomen. Andermans rechten wor
den met voeten getreden Het weder-
zijdsch vertrouwen wordt praktisch ver
nietigd alsmede de overtuiging dat het
gegeven woord wederkeerig moet worden
gehouden. De beslissing wordt dikwijls
overgelaten aan de wapens, liever dan
aan de rede en aan het recht.
Aangaande de toekomst bevestigt de
Paus dat de redding niet zal verkregen
worden door het zwaard maar door cien
eerbied voor het natuurlijk recht en voor
het licht van de goddelijke openbaring.
Het menschdom moet religieus en spi
ritueel heropgeleid worden volgens de
leer van het Evangelie- met het oog op
het Regnum van God.
Ieder offer moet met dit doei edelmoe
dig worden gebracht.
Het is bemoedigend te /kunnen waar
nemen dat die geest levendig is in de
Kerk en zich openbaart in alle bewegin
gen die gaan van de Eucharistische Con
gressen tot de vruchtbare bedrijvigheid
van de Katholieke Actie.
De Paus onderlijnt de specials zending
van het gezin ten allen tijde doch vooral
in tijden van vervolging. Hij bevestigt
andermaal dat waar de- menschelijke
proefnemingen schipbreuk hebben gele
den de redding alleen kan komen van de
Kerk.
De Kerk is volstrekt verwijderd van de
gedachte de hengsels van het burgerlijk
gezag te doen wankelen noch diens rech
ten te usurpeeren. De Kerk Is. stseds be
reid te dienen en hare hulp aan te bie
den in den geest van Christus;
MEDELIJDEN MET POLEN
Besluitende reept di Paus met bewoor
dingen die van droefenis doordrongen
zijn, het vergoten bloed" op en het lijden
van Polen en vraagt Hij aan alle chris
tenen over de wereld verspreid hun men
schelijk mi broederlijk medelijden te be
tuigen.
Hij herinnert aan de pogingen door
Hem gedaan om den oorlog, te voorko
men. Hij waarborgt Zijn zonen de hulp
van Christus-Koning in de iag-n der be
proeving en noodigt herders en geloovl-
gen uit en vooral zij die lijden en de kin
deren aanhoudend te bidden. Het gebed
moet worden bevrucht door verstervingen
en werken van boetvaardigheid.
DE ENCYCLIEK
WERD IN VIJF TALEN VERTAALD
De tekst van de encycliek, dia ongeveer
10.000 woorden bevat, werd door den Hei
ligen Vader een laatste maal nagezien
gisterochtend. Hij bracht er rog enkele
wijzigingen aan.
Het dokument werd vertaald in het
Italiaansch, Fransch, Duitsch. Engelsch
en Spaanseh. Een oiïicieele bondige sa
menvatting werd opgesteld in het Ne-
derlandsch en het Poolsch.
BBIBBBBIBBBBIBBBaBflB-IBaBIBB»
DE AMERIKANEN ZORGEN VOOR HUN PANAMAKANAAL
Langs weerszijden van den ï-»»ang van liet Panamakanaal hebben de Amerika»
nen twee monsterachtige kanonnen opgesteld die hun gewichtige levensader van
alle uitheemsche aanranding moeten vrijwaren. We zien hierboven bet jongst#
model 35 cm. kustgescbuL