De Laatste Reis
Alex Van Opstal
Kanonnen in de Middeleeuwen en nu
De Britsche Minister van oorlog afgetreden
De Internationale Bidweek
De Nieuwe Belgische Regeering
Gsvésidige iierserïKg in alle politieke Uiringen
ran 18 tot 25 Januari e.k.
VAN DE
DRIE LANDL00PERS
AANGEHOUDEN TE IEPER
Van steenen kogel tot springgranaat
Bombardementen op enormen afstand
Militaire en niet Po itieke Meeningsverschillen zouden de oorzaak zijn jan zijn aftreden
Ook de Minister van Voorlichting Sir Macmillan afgetreden
Sir Stanleyoud Minister van handel volgt Hore Bslisha cp
ELUDE TIJDING
VOOR
DE MIDDENSTANDERS
23 GRADEN ONDER NUL
TE BERLIJN
VREESELIJKE ONTPLOFFING TE Z0NNEBEKE
FRANSCHE ATHEÏSTEN DIE
WEER IN GOD GEL00VEN
Aankomst 6s Hew-Yes^:
•iinüTiiiiiinuimiiïiiinüffliwi!!»
De Bidweek ls een «chtdaagscbë. alge-
meene 'gebedsoefening ovrr de geheele
wereld, en wordt gehouden dmr n!»*-
Katholieken en Katholieken. De eerste
dezer acht dagen ls Jaarlijks 13 Januari,
de Katholieke Feestdag van Ft. P<*r".
stoel te Ro*ue: de laatste dag ls 25 Ja
nuari, de K<DhoU°ke feestdag van Ft.
Paulus' bekeerine. Door de V-"ze van die
dagen staat de Bidweek onder de gees
telijke beseViorjnlue van de twee groot
ste Evango1'e-v»rkon',ieers na n-«n
Heer .Teme-Chri-tus. en worden wil her
innerd aan 's F-eren lee'-t- ie»t"evi"g
voor giin rre-»i©iroert; O00t ^an, 0"-
derwü«t n'l» y^sv-r-n, en doont h°n in
den naem d-s Voters en d-s T^oons en
des Heiligen oee^t«s, en 'eert hen onder
houden a'ies. wat Ik u geboden heb.
Het ontstaan der B'dweek.
ïn het beetn derz°" eeuw li verden de
Angli oaansche pp^steU'k- —r j, Jo
nes en de belande Halie«x, VP4®t
van de hu'disjo T.««rj Paiifpx. voor de s-r,
eenlging der fincrlj-pnpn met de Moeder
kerk. Jones kwam in correcTv>n<ier>*i« m°t
den Amee'kaensehen Doming i*feetson,
die ln 1 gog een vrouwe""*? PritA«tar>t-
sche k'ooster»e»neeote gest'~ht had vol
gens F-n-iwaors-hen re™el, te p-ev.
moor bit w»w-vork, en esn ianr j-ter
een soort ""lijke kloostergemeeoschao
voor mannen. Wattson stond aan het
hoofd der b"'de stichtingen en had den
kloosternaarr aangenomen ven Father
Paul James Francis. In 1903 had Father
Francis een maandblad ongericht De
Lamu geheeten, dat tot doel had, pro
paganda te maken voor de vereenlglng
van alle belijdenissen tot d" ééne ware
Kerk van Christus.
Einde 1907 oonerde Jones in een brief
aan Father Francis het plan om on het
feest van Sint Petrus door de Angllcaan-
sche geestelijken, die de onderwerning
aan Rome waren toegedaan, nreeken te
doen houden over de geestelijke macht
van den Heiligen Petrus. Na dit olan rij
pelijk overwogen te hebben, antwoordde
Father Francis, dat volgens zijn meening,
de meestgeschlkte tijd, om een reeks toe
spraken te houden over die stof, en tege
lijkertijd te bidden voor den terugkeer
van alle afgescheiden christenen tot de
onderwerping aan den Apostolischen
Stoel, zou zijn gedurende het Octaaf, dat
begint op het Feest van Sint Petrus-Stoel
te Rome, 18 Januari en dat eindigt op
25 Januari. In 1908 werd voor de eerste
maal de Bidweek gehouden. In 1909 vroeg
Father Francis aan Paus Pius X voor zijn
bidweek een goedkeuring die met vreug
de verleend werd, en een jaar later was
de eerste vrucht van dit eensgezind ge
bed, dat de beide stichtingen van Father
Francis in haar geheel overgingen tot de
Rcomsch-Katholieke Kerk.
Haar verspreiding over de wereld.
Onder de aanmoediging der Ameri-
kaan.sche bisschoppen nam de beoefening
der Bidweek in Amerika, onder de Ka
tholieken gestadig toe, maar ook, onder
de Protestanten, die, evenals de Katholie
ken, een week lang, van 18 tot 25 Januari,
gebeden verrichtten voor de eenheid van
alle in Christus geloovenden, en evenals
alle Katholieken, Christus woord: Dat al
len één zijn, tot spreuk en beginsel ko
zen. Hoezeer ook ln van de Katholieke
Kerk afgescheiden Christelijke Kerken
aan den oproep werd gehoor gegeven,
blijkt alleen reeds uit het feit, dat op het
Wereldcongres van alle Protestantsche en
Oostersche Kerkgemeenschappen over
heel de wereld, in 1920 gehouden, het-
meeleven met deze Bidweek war werd
aanbevolen.
In België werd voor Jt -eerst in 1923 de
aandacht der _££luövigen op deze Inter-
"atior^ iidweek gevestigd door een ar-
ikel in het Januari-nummer van de
o Bode van het H. HartIn 1927 werd,
onder hooge goedkeuring en warme aan
beveling van het Belgisch Episcopaat, die
propaganda in nog breeder kringen ver
spreid dooi" o Pro Apostoiisden mach
tigen gebeden- en Communie-Missisbond
der Katholieke Jeugd. Reeds het volgend
Jaar schreef Z. Em. Kardinaal Van Roey
de publieke viering der Bidweek officieel
yoor in zijn Directorium aan de Gees
telijken van Zijn Aartsbisdom. In 1919
volgden de andere bisdommen dit voor
beeld na.
„et doel der Bidweek.
Het doel van de Bidweek ls zoo oud als
hst Christendom, alleen de vorm, waarin
naar dit doel gestreefd wordt, is nieuw.
Altijd heeft de Katholieke Kerk het
woord van haar Stichter ter harte geno
men: Nog ander schapen heb ik, die niet
uit dezen schaapstal zijn: ook deze be
hoor ik te leiden, en ze zullen naar mijne
stem luisteren, en het zal worden: ééne
kudde, ééne Herder.Wie alleen ziet
naar de liturgie der Heilige Kerk vindt er
reeds een kostbaar bewijs van haar Ijver
om onophoudelijk van den hemelschen
Vader af te smeeken Dat allen een zijn
i Opdat allen één zijn
Wat ls er dan het nieuwe ln de Bld-
week? Ten eerste: dat men een week lang
j ln den geest van samenhoorigheid, waar
door het afsmeekingsvermogen zoozeer
verhoogd wordt, bijzondere gebeden ver-
I richt. Dit steunt on de uitspraak van
Christus: Nog zeg Ikindien twee uwer
od aarde overeerstemmen cm wat ook te
i vragen, het zal hun gegeven worden van
mijn Vader, die in den hemel is. Want
I waar twee of drie vergaderd zijn in mijn
Naam. daar ben Ik in hun midden! Ten
tweede: dat di» bijzondere gebeden zich
benerken tot één der meest onvallende
belanden van Jezus' Goddelijk Hartde
I vereenMng van alle afgescheiden Chris
tenen en nie*-Christenen in de Katho
lieke Kerk. Ten derde: dat deze Bid
week gehouden wo»-dt. niet, zecels de
meeste andere gebedsoefeningen/door de
Katholieken alleen, maar evenzeer door
een ontelbare menigte niet-Katholieken.
Daarom bidden wit dus gedurende deze
dagen eensgezind volgens de voorgeschre
ven intenties de voorgeschreven gebeden
die on deze da^en door millioenen herten
gebeden worden voor het heerlijke doel:
opdat allen één zijn.
DE VOORGESCHREVEN GEBEDEN
VAN DE INTERNATIONALE BIDWEEK
Antifoon (Joa. 17.21): «Opdat allen
één zijn, gelijk GIJ, Vader, ln Mij, en Ik
ln U, dat ook zij ln Ons één zijn. teneinde
de wereld geloove, dat Gij MIJ gezonden
hebt.
V. Ik zeg U: Gij zljt Petrus.
A. En op deze steenrots zal lk mijne
Kerk bouwen.
Laat ons bidden:
Heer Jezus Kristus die tot Uwe Apos
telen gezegd hebt: den vrede laat Ik u,
mijn vrede geef Ik u, sla niet acht op
mijne zonden, maar op het geloof van
Uwe Kerk, en verleen haar genadig, vol
gens Uw wil, vrede en eendracht. Die leeft
en heerscht, God, ln alle eeuwen der
eeuwen. Amen.
Aanbevolen intenties:
18 Jan.: Terugkeer van alle dwalenden
tot den éénen Schaapstal van Petrus.
19 Jan.Terugkeer der Oostersche afge
scheidenen tot de Katholieke éénheid.
20 Jan.: Terugkeer van de Lutheranen
en andere protestanten van Europa tot
de Heilige Roomsche Kerk.
21 Jan.: Terugkeer en onderwerping van
de Anglikanen aan het gezag van den
H. Vader.
22 Jan.: Dat alle kristenen van Amerika
één worden in het geloof en zich onder
werpen aan den Plaatsbekleeder van
Kristus.
23 Jan.: Blijvende bekeering van slech
te katholieken en afvalligen.
24 Jan.: Bekeering der Joden.
25 Jan.: Bekeering van alle heidenen.
IBBBBSBflflBBBBaRBaflBBBflBflBBSB
KADRUK YlOUiODÏLV
2
Spanjaards uit een Fransch
concentratiekamp c.iisnapt.
ïvïaahdag omstreeks 17 uur 30 brach
ten de rijkswachters der brigade van
Oostvleteren drie vreemdelingen naar
leper, die, in den loop van den dag op
de baan Veurne-Ieper werden opgemerkt.
Het waren drie Spanjaarden, met name
Santacana Jaime-Enrich, geboren te Ig-
nolada, den 21 November 1914, (prov. Bar
celona) Morena Franseisco- Rueda, ge
boren te Tiena, den 12 December 1908
(prov. Granadas) en Sanchez Juan-Lo-
paz, geboren te Arite, den 21 September
1914, (prov. Malaga.)
Een der Spanjaarden, die een weinig
Fransch kon, wist te vertellen dat ze
dienst hadden genomen in het republi-
keinsche leger in Spanje, dat ze daarna
gevangen werden genomen en opgesloten
in ean concentratiekamp in Frankrijk,
denkelijk rond Duinkerken, waar ze met
250 geinterneerd werden. Zondag laatst
wisten ze de bewakers te verschalken en
te ontsnappen. Ze kwamen België binnen
ergens rond Veurne. Na voeding ontvan
gen te hebben ten politiebureele, werden
zs door een persoon, die de Spaansche
taal machtig is, onderhoord. Ze brachten
den nacht in den amigo over. Dinsdag
werden ze voor den Prokureur des Ko-
nings gebracht en verder onderhoord.
Vandaar ging de tocht naar de gevange
nis van Kortrijk en verder naar Merks-
plas.
De rieu'v® vsr<*»d,»rc,e ïn K-ktne^raad. V"n 'lak» p*->r MM. Soud,n, P.E. Janson, Pierlot,
G i;;raal Denis, Cutt. - Tweüd' r":: MM. D» V^^-cfc-uv/er, (he'f ve-dokea), Pa^' azer, Sao. Matagne, Vanderpoorten.
Derde rij: MM. Spaak, M.H. Jasaar, De!fosse en Graa* d'Asnremont-Lynden.
17 ^2SSaaSB3CSBlZBSSZ23£SZ3ZZSE9:a&B2SBB3»&aaSS13aBa£IXSaBB» CaS9ama383£3BIBasaflHKSS2ZSM
't Klonk Zaterdag als een donderslag In I
de pers; de Engelsche Minister van Oor
log Sir Hore Belisha, heeft ontslag Inge
diend. Wie die Sir Hore Belisha ls gaan
we in 't kort eens mededeeien.
Sir Hore Belisha heeft feitelijk een j
klein beetje zijn naam omgevormd opdat
die zoo joodsch niet meer, als voorheen,
klinken zou. Zijn echten naam is Horeb
William Eliska. dus Joodsch. Zooals alle
Joden, is Hij begonnen met kleine han
del te drijven waarmee hij goed geld
verdiende. Steeds hooger en hooger ge
raakte Horeb William Eliska omdat hij
zeer behendig is, over alles heenstapte;
hij stichtte veel naamlooze vennootschap
pen, zoo de City and Provincial Trust
en de Turners Automaten Apparate en
de «Antwerp Oil Wharvers», en nog een
half dozijn, die alle, na zeer korten tijd,
verdwenen na hun kapitaal opgevreten
te hebben. Horeb Eliska werd kapitaal
krachtig en dit zou hem de gelegenheid
geven opgenomen te worden in de hoo-
gere diplomatieke middens van Engeland.
Eens Minister veranderde hij van naam,
omdat hij best wist dat overdreven jood-
sche klanken heel wat achterdocht ln
handel konden meebrengen.
Vaak hooren we zeggen Het zijn de
joden! het zijn de joden! Heel de
wereld moet voor hen bloeden opdat zij
hun handel voort zouden kunnen drijven.
Het wordt steeds klaarder en klaarder
bewezen dat, zoo Europa nu alweer onder
de macht der wapens zucht, het niet zoo
zeer is om dien simpelen korridor van
Dantzig die al lang vergeten is, dan wel
om de eenige groote Financiers die er
om hun zaken belang bij hebben, ten
spijte van de duizenden jongens die in
die maalstroom omkomen. Daarom
voelde Sir Horeb Eliska zich op zijn plaats
HORE BELISHA
afgetreden Briticlie Minister van Oorlog.
in het Engelsch Ministerie als Minister
van Oorlog, waar wekelijksch miljoenen
als kleine visch.ies gebruikt worden om
er grootere mee te vangen.
Maar Hore Belisha heeft zijn ontslag
ingediend... misschien uit eigen beweging,
maar misschien ook om het niet te moe
ten krijgen. Want, sffvs de Heer Cham
berlain oud, toch dceif die jonge joden
,ls Minister Eden en gewezen Minister
Hore Belisha er niet mee wat ze willen.
.BS2&22ië3iBa&as3Zi5BiasBai£ia;tiE;;iis;.553::2a9s&£Z23tiz;x2H2S23a2B&a
HEER ALFONS VAN COILLIE
TERUG NAAR DEN SENAAT
SCHAARSCHTE AAN KOLEN
Belga meldt uit Berlijn dat aldaar een
temperatuur heerscht van 23 graden on
der nul en men er den hardsten Winter
beleeft dien men gehad heeft sedert 1S&3-
1929. Daar 35 van de bevoorrading van
de stad geschiedt langs de waterwegen,
die thans bevroren zijn, worden de ijzer
wegen voor een moeilijke taak gesteld.
Er is tekort aan kolen. Mogelijks worden
de kolen gerantsoeneerd. Een groot aan
tal reizigerstreinen werden afgeschaft ten
einde de lokomotleven en personeel ervan
te kunnen gebruiken voor het vervoer
van levensmiddelen en kolen naar de
groote steden. Een beroep werd gedaan
op het publiek van alle niet strikt nood
zakelijke reizen af te zien.
Vraagt aan uw Briefdrager
Een abonnement op dit blad.
ISïBCJBBBLJSI
Chamberlain heeft verleden jaar, ln zijn
oude dagen, noch tijd, noch moeite ge
spaard om voor ons den vrede te betrach
ten. Gansch de wereld heeft hem toege
juicht... maar ondertusschen zorgden de
Jodenministers om een machtige bewape
ning, die in September '38 nog niet ge
reed was. Dat ze toch zoo gemakkelijk
hun jodenplan niet zullen kunnen uit
voeren, bewijst het heengaan van Sir
Hore BelishaImmers, groot was zijn
verwondering, toen plots hij ln Downing-
street 10. ontboden werd. en hij door
Chamberlain, de portefeuille van handel
aangeboden werd in plaats van deze van
oorlog.
MILITAIRE EN NIET POLITIEKE
MEENINGSVERSCHILLEN ZOt DEN
DE OORZAAK ZIJN VAN-
ZIJN AFTREDEN
Als reden van zijn ontslag werd mede
gedeeld dat Hore Belisha bij het benoe
men van Lord Gort tot opperbevelheb
ber der Engelsche troepen in Frankrijk,
veie oudere officieren zou voorbijgegaan
hebben en cok jonge officieren in den
Legergraad had benoemd. Hij trachtte
het leger te democratiseeren en bepaalde
bij het uitbreken van den oorlog dat veel
meer officieren uit de lagere klassen der
maatschappij zouden benoemd worden.
Dit optreden van den Minister van
Oorlog zou bij de oudere officieren ja-
loerschheid opgewerkt hebben, jaloersch-
heid waarmede de Engelsche Regeering
tenslotte heeft moeten rekening houden.
Aldus zou Hore Belisha de plaats heb
ben moeten ruimen om beterswille.
HORE BELISHA EN MACMILLAN
ZCLLEN VERVANGEN WORDEN DOOR
BI. STANLEY EN SIR JOHN REITH
M. Stanley, President van de Board of
Trade (Minister van Handel) wordt Mi
nister van Oorlog en Sir John Reith,
worclt Minister van Nationale Voorlich
ting. Sir Andrew wordt aangeduid als
nieuwe Minister van Handel.
CHABIBERLAIN BRENGT HULDE
AAN DEN GEWEZEN MINISTER VAN
CORLOG
De Engelsche Premier heeft den Afge
treden Minister een Brief toegestuurd,
waarin hij hem bedankt om al het werk
dat hij gedaan heeft ten voordeeie van
de Engelsche Natie en zijn Volk. Hij ver
klaarde daarin dat het voer hem een
groote voldoening was geweest te kunnen
melden dat hij nooit in Folitieke moei
lijkheden werd gemengeld met den Mi
nister van Ocrlcg, en dat beide steeds
de noodzakelijkheid hadden ingezien den
oorlog door te zetten met de grootste
beslistheid tot een zegerijk einde.
Winterhanden [p U O L
Wintervoeten Doos 4 en 7,50 fr.
Winterteenen Apotheken.
HET SLACHTOFFER OP SLAG GEDOOD
De enorme vuurmonden, die de Amerikaansche havens m den toegang tot het
I'anama-kanaal verdedigen, leveren het bewijs van c_.i enormen vooruitgang
van het wapen der artillerie.
De uitvinding van het buskruit leidde
tot de invoering van het geweer; en dit
werd op zijn beurt gevolgd door het ka
non. Werd de strijd tot dien tijd vrijwel
uitsluitend beslist in een kamp van man
tegen man. thans werd het gevecht op
langoren afstand gevoerd. Ongetwijfeld
hadden de eerste kanonnen nog weinig
te beteekenen en richtten hun projectie
ten weinig schade aan: doch langzamer
hand werden de vuurmonden verbeterd.
In het begin werden zij hoofdzakelijk ge
bezigd, om de muren van belegerde ves
tingen in puin te schieten, ten einde de
bestorming te vergemakkelijken. De pro
jectielen bestonden aanvankelijk uit stee
nen kogels van ronden vorm: later ging
men echter ijzeren kogels gebruiken. In
de 18de eeuw vergenoegde men zich niet
meer met het afvuren van massieve ijze
ren kogels. Zij werden vervangen door
holle ijzeren kogels, welke met kruit wer
den gevuld de voorloopers van de met
ontplofbare stoffen geladen granaten.
De eerste kanonnen waren lomp en
zwaar; het kostte heel wat moeite om ze
mede te voeren, waarbij men vcoral in
het oog moet houden, dat de toestand der
wegen alles te wenschen overliet. Het
doet wel zeer zonderling aan, dat in de
67de eeuw vó5r dén slag voor het front
van de Infanterie werd opgesteld, in
plaats van daarachter. Koning Gustaaf
Adolf van Zweden voorzag de infanterie
van veldgeschut. Koning Frederik van
Pruisen voerde de bereden artillerie in,
vermeerderde het aantal stukken geschut
bij het leger en versterkte het kaliber.
Behoorden de kanonnen aanvankelijk
tot de voorladers, zoodat de kruislading
en de kogels door den mond ln het ka
non werden gebracht, in het midden van
de vorige eeuw werd deze methode ver
laten en ging men over tot het contruc-
teeren van achterladers het systeem
dat wij ook thans nog toepassen. Lang
zamerhand werd de draagwijdte enorm
opgevoerd. Het beste bewijs leverden de
Dikke Bertha'swaarmede de Duit-
schers in den wereldoorlog uit de verte
Parijs beschoten. Hoewel de granaten
met verwonderlijke zekerheid de lichtstad
wisten te treffen, was het bereikte effect
meer van moreelen aard, daar de aan
gerichte schade steeds gering was,
(Nadruk verboden).
De h. Alf. Van Coillie, uit Roeselare,
zal terug zijn plaats innemen in den Se
naat.
Hij is namelijk tot provinciaal Senator
voor West-Vlaandeern verkozen, ter ver
vanging van den h. René De Smedt, die
provinciaal Senator was en tevens plaats
vervanger van wijlen den h. Wittevron-
gel, Senator voor het arrondissement
Roeselare-Tielt.
Deze laatste overleden zijnde en opge
volgd dor den h. De Smedt, moest er wor
den overgegaan tot de verkiezing van een
nieuw provinciaal Senator. De rechter
zijde van den Provincieraad droeg de
candidatuur van den h. Van Coillie voor,
de oppositie stelde geen kandidaat, zoo
dat de h. Van Coillie, zonder strijd werd
verkozen.
Zijn terugkeer in de Hooge Vergade
ring zal met vreugde begroet worden, niet
alleen in zijn arrondissement, maar te
vens in geheel het Vlaamsche land.
Opnieuw zal de h. Van Coillie, die reeds
vroeger in den Senaat heeft gezeteld,
doch op 2 April 1939 niet herkozen werd,
zijn beste krachten wijden aan de belan
gen van den Middenstand en voor de
groote gezinnen.
Een groep universitairen, die zich be
stempelen als catheisten die weer geioo-
venhebben aan den H. Daladier een
brief gestuurd waarin gevraagd wordt dat
een aanmoediging zou gegeven worden
aan de leden van bet onderwijzend per
soneel die willen breken met het anti-
clericalisme op school.
De onderteekenaars van bedoelden brief,
waaronder de H. André Vaillant, beken
nen in hun schrijven dat de school zonder
God in Frankrijk totaal failliet is gedaan.
Het is boog tijd dat men God terug bren-
ge in de Fransche scholen.
iBBBBflBBBBflflBflBSNBiaBBBBaBaB
ERUSSEL-KORTRIJK
TREINDIENST
De Nationale Maatschappij bericht dat
sedert Zaterdag 6 Januari de treinen 554
(Brussel (Z.) V. 13.50 u. naar Koririjk)
en 557 (Kortrijk V. 15.48 u. naar Brus-
lt> (Z.)J dagelijks rijden,
Zaterdagnamiddag, rond 4 ure, werd in
het gehucht Westnoek een vreeselijke
ontploffing gehcord, die tot in de omlig
gende gemeenten werd waargenomen.
In de Elleboogstraat, in zijn achterwo
ning, vonden de geburen Viktor Verschoo-
re, 53 jaar oud, gehuwd maar zonder kin
deren, badend in zijn bloed liggen. Het
hoofd en de borst waren uiteengerukt,
alsmede de linkervoorarm. Heel het li
chaam was aan flarden en deerlijk ver
brand, Op de plaats van het ongeluk met
bloed besprengd lagen de hersenen ver
spreid. De achterwoning is totaal ver
brijzeld. De plaatselijke rijkswacht deed
de noodige vaststellingen. De oorzaak van
het ongeluk wordt toegeschreven aan de
ontploffing van een obus, want op de
plaats waar het ongeluk plaats greep,
werden talrijke ontladen obussen aange
troffen, waaronder enkelen sporen droe
gen van versch gedane ontlading.
Maandag voormiddag stapte het parket
van leper af, bestaande uit de HH. Pro
cureur des Konings Walin, de Onderzoeks
rechter Devos en griffier Dehein. Tevens
bevond zich ock ter plaats de entrui-
mingsdienst van Westroozebeke onder lei
ding van Kommandant Samyn. Een groo
te hoeveelheid munitie, ontplofbare stof
fen uit den wereldoorlog 1914-18 werd
aangetroffen en weggeruimd, De bevoegde
diensten waren ten zeerste verbaasd een
zoo n massa gvaarlijk goedje aan te tref
fen.
De vernielde achterwoning mocht als
een echte munitie-depot aanzien worden.
NAKLANK
De granaat die de ontploffing veroor
zaakte in de achterwoning van V. Ver-
scnoore, waarbij laatstgenoemde op slag
gedood werd, is thans door de plaatselijke
rijkswacht terug gevonden en tot beschik
king van den ontruimingsdienst gehou
den. Op de plaats waar het slachtoffer
werd aangetroffen stak het gevaarlijk tuig
tot op 50 cm. in den grond na eerst door
den cimenten vloer gedrongen te zijn.
De begrafenis van 't ongelukkig slacht
offer had Donderdag plaats onder groote
belangstelling. Naar een oud Vlaamsch
gebruik werd het lijk met den wijtewagen
kerkwaarts gebracht.
OP ZEE.
lederen dag worden de uurwerken aan
boord 43 m. achtsruitgesteld, omdat New-
York vijf uur achter is bij het offlcieele
uur van Greenwich, en op zee volgt men
altijd winteruur.
Wanneer wij in volle zee kwamen, tim
merden de matrozen een zwemkom op
het dek. De passagiers die vroeger nog
zeereizen hadden meegemaakt hadden
hun gerief bij. terwijl ik natuurlijk geen
zwemkoctum bij had en deze aangename
sport aan anderen moest overlaten.
Wanne?" e- mist cn zee is staat er een
matrocs cn c'e kop van 't schip en een
op 't, achterdek en bij de minste onregel
matigheid moeten zij met een bel een si
gnaal overseinen naar de brug van c'.e
kapitein, die dan de richting van het schip
regelt.
In vollen oceaan is de zee van 7 tot C003
m. diep en naarmate wij de banken van
New-Foundland naderen v/anr de diepte
slechts 120 m. ls, verandert het water van
kleur. De donkerblauwe tint van den
Oceaan verdwijnt op de banken in een
grauwer en donkerder v/orden van het
water. Men ziet aan da kleu- van het
water dat de zee hier ondiep is.
Op de banken van Nèv/-Founland, op
twee dagreizen van New-York krijgen we
heel veel en dikke mist, omdat hier de
koude zeestroomen van het Noorden en
de warme golfstroom van Midden Ame
rika elkaar ontmoeten. Door de groote
verschillen van de twee temperaturen van
het water ontstaat er een mist, die de
scheepvaart grootelijks belemmert cn
de zee gevaarlijk maakt. Tot hier komen
de verste visscherssloepen van de Ameri
kanen en meermaals is het gebeurd dat
een kleine visscherssioep op een groot
schip te pietter sloeg door de mist.
De mist is zoo dik dat men geen 5 m.
ver kan zien en dan. gaat dag en "acht
de sir een aan 't huilen om te verwittigen
dat er een schip in de nabijheid is.
De normale temperatuur van het wa-
ter is 16 graden en wanneer men cp de
warme golfstroom komt verspring,; die
plots op 27 graden.
Dien avond was het geweldig warm en
zwoel en slapen gaan was onmogelijk, ik
ging op dien heerlijken avond op het
achterdek zitten. Het was er eenzaam stik
De maan speelde op de lichte golvingen,
onder een wonderschoonen sterrenhemel.
In de verte zag ik den bliksem die stralen
van licht op het firmament afteekende.
Het was waarlijk romantisch in deze stille
eenzaamheid.
Zoo werd het Maandag. 28 Oogst.
Vandaag zou ik voor 't eerst in mijn
leven New-York, Amerika en de nieuwe
wereld zien. Zou men dan niet denken
aan Kristoffel Columbus.
We vaarden full-speed, we hadden geen
mist en vanavond zouden we te New-York
aankomen.
Veel schepen kruisten ons en vaarden
in alle richtingen. In de namiddag kwam
een Amerikaansch watervliegtuig ons sig-
naleeren en zou onze aankomst oversei
nen in de haven. Alex Van Opstal werd
bevlagd met de nationale kleuren en vier
vlagjes, in verschillende kleuren, gehe-
schen aan de hoogste mast, deelden vol
gens internationale overeenkomst de
naam van het schip aan de Amerikaan
sche admiraliteit mede.
We naderden. Mijn verbeelding zag
reeds de wolkenkrabbers. Langs beide
kanten was er land te zien: Long Island
Op da plaat» der ramp, ln de vernielde achterwoning waar de gendarmen in den
duitteren avond onderzoeken. Het alachtcffcr lag in een overgroeien biueuplas
op de plaat» door den gendarm bezien.
eii daartusschen een zilveren witte streep
die naar het binneland liep: de Hudson
River. We vaarden binnen en in de verte
konden we reeds de steile buildings on
derscheiden.
Alex Van Opstal trok tééer een vlag
naar boven en korten tijd nadien kwam
een loods aan boord, die voortaan als ka
pitein het schip doorheen de ondiepten
van de Hudson Rivier naar veilige haven
zou voeren.
Achter ons kwam een groot en machtig
waterkasteel opdagen, dat traag maar ze
ker op ons naderde en in korten tijd ons
zou inhaien. Het was de Bremenhet
grootste Duitsche passagierschip, dat
voorheen gevlucht was in de haven van
Moermansk (Noord Rusland), doch sinds
dien aan d-e Engelsche Blokkade wist te
ontsnappen om veilig de haven van Ham
burg te bereiken. 4
Een doktoer en een douanier klommen
langs een touwladder op het schip, on
derzochten de immigratiepapieren en
iedereen moest de geneeskundige dienst
passeeren.
Ondertusschen daagde New-York op en
lijnde Zich klaar af tegen een helder,
blauwen hemel. Tientallen wolkenkrab
bers rezen uit de grond, en gaven eea
grootschen aanblik Voor nieuwelingen,
voor ons die voor 't eerst de poort van
Amerika binnenvaarden.
Ik stond hoog boven het water op da
voorsteven van het schip, om die bewe
ging in den haven gade te slaan, om
down-town en Wall street, te zien, de fi-
nantieele hartpslag van de wereld, om al
de indrukken in mij op te vangen bij het
eerste zien van de nieuwe wereld.
New-York vpor 't eerst zien geeft eea
oneindig gevóel van nietigheid. We zija
niet gewoon zoo 'n grootsche en mach
tige dingen te aanschouwen, die de na
tuur niet heeft gemaakt, maar het werk
zijn van menscher.
New-York is een vcropenbaring!
Twee stoömbdóten kwamen aanleggen
en sleurden Alex Van Opstal naar da
kaaien van de Belgian Company
De brug werd gelegd eff we stapten over
boord aan wal. j
NEW-YORK - DE WONDERSTAD
Het kleinste gehucht ia de wereld heeft
reeds zeker gehoord van New-York City,
Die naam is betooverend.
Geen mensch heeft verbeelding genoeg
om zich zoo 'n realiteit te kunnen voor
stellen en wie voor 't eerst in New-York,
in deze stapelplaats van droomen, komt,
en de sky-scrapers van Manhatten ziet
die uit de grond rijzen en hun toppen
verbergen in de1 wclkeh, is gefacinecd
door dit Schouwspel. Dagelijks doet ge er
nieuwe ontdekkingen en welhaast zoil
men gelooven aan de godheid van het
genie der Amerikanen. New-York is zo»
veelzijdig en zoo verscheiden dat nie
mand deze stad werkelijk kan kennen.
New-York City bestaat uit het eiland
Manhattan, ingesloten tusschen de Hud
son en de East River op 20 km. van den
Atlantischen Oceaan. Door de economi
sche vooruitgang in de negentiende eeuw,
breidde de stad zich uit over de rivierea
en zoo ontstond Bronx, te N. van New-
York Queens (waar thans de wereldex
positie gehouden werd), Brooklyn, d«
aanlegplaats van de Belgische schepeu,
Richmond, New Jersey en Hoboken. een
nederzetting van Vlamingen (thans
100.000). Alhoewel deze laatste twee tot
de staat New Jersey behoorsn, maken zij
economisch deel uit van dc stad New-
York.
iiii;aaaaanainni":;!'.;i:iii!ii:i;i;i!!!H!ii!k:;ii;:ii!i!:iiiii!;:!!i!i!!]!!;i!ni!i!'ii!!::::i:m;iii';giran;!i!;;!:!:!""-:'"?:!!'i!'!:'"!","i!
EE OORSPRONG VAN NEW-YORK.
New-York is ontstaan uit een Hcliand-
sche nederzetting in 1614, en de stad
noemde Nieuw Amsterdam. De Nederlan
ders kochten het eiland Manhatten voor
een waards van 60 gulden (930 fr.) Kort
daarop mieken de Engelschen zich mees
ter van het eiland en herdoopten de stad
in Nieuw York. In 1783 veroverde Was
hington, eerste president van Amerika,
New-York en de Engelschen ruimden
voor goed de plaats.
New-York, uitzonderling goed gelegen
aan de monding van de Hudson, graan
zolder van Amerika, ontwikkelde zich
snel, werd de eerste haven en de grootste
stad van de wereld en telt thans bijna
8 miliioen inwoners. Meer dan 65 van
de inwoners zijn kinderen of kleinkinde
ren van immigranten of zelf in het bui
tenland geboren. Alle rassen en volke
ren loopen er dooreen, men kan iedereen
in een overzeesch land thuiswijzen en het
echte type van een Amerikaan ontmoet
men er niet. Blanke Europeers, Chinee-
zen, Negers, Spaansche rassen kruisen er
elkaar, zonder onderscheid van stand.
Echt Amerikaansch en demokratisch.
Het eiland Manhattan vormt het cen
ter van de stad en is 30 km. lang op 5 km.
breed. Alleen down town (beneden stad),
die Wall-street en de finantieele gebou
wen omvat die men ziet bij 't binnenva
ren van New-York, is niet symetrisch ge
bouwd. De straten zijn smal, omzoomd
met wolkenkrabbers, zoodat men den in
druk krijgt in een kolk te rijden (men
gaat immers in New-York niet).
In down town dragen de straten namen
van bekende Amerikanen.
De grootste weg is de Broadway, die
kronkelend van de beneden naar de
kruisstad loopt om vandaar in rechte lijn
de bovenstad te verbinden. Deze weg is
40 km. lang en gelijkt best op een auto
strade, waar acht autos naast elkander
kunnen rijden. Broadway loopt boven de
andere straten, zoodat men nergens hoeft
te stoppen en men er verplicht is aan
80 km. per uur te rijden.
Eens de benedenstad voorbij krijgen de
straten nummers. Van Oost naar West
zijn er 280 straten en van Zuid naar
Noord 13 Avenues, die heel de stad over
en lengte van 30 km. doorloopen. In de
straten rijden er vier en in de avenues
acht autos naast elkaar. Het verkeer is er
geregeld met roode en groene lichten zoo
als bij ons. De straten krijgen één minuut
tijd om de avenues te kruisen en de
avenues twee minuten om de straten te
kruisen, zoodat men altijd 8 straten kan
kruisen vooraleer men opnieuw voor een
rood licht staat.
In het midden van New-York ligt het
Centraal Park, dat 8 km. lang is. Feitelijk
zou het moeten dienen om in te wande
len, maar ae Amerikanen die in een mi
nimum van tijd veel willen zien, hebben
er autowegen in aangelegd en nu wan
delen zij per auto.
Breeae aschbanen die kronkelend door
heen het parkt loopen, en een lengte
hebben van 20 km. zijn er aangelegd voor
de beoefenaars der ruitersport. Honderden
ruiters en amazonen doen er de Zondag
voormiddag aan paardensport.
Times Spuare in de Cross town (kruis
stad) is het drukste gedeelte van de we
reld. Daar komen samen de 42 straat,
Broadway en 7 Avenue. Hierrond liggen
de grootste en meest bewoonde wolken
krabbers van de wereld, nl. Empire Etate
Building! Rockefeller City, Chrysler, Ti
mes buildung, waar de gazet New York
Timeshet meest gelezen dagblad van
Amerika, gedrukt wordt. Op straat kan
men een gelezen dagblad, langs rollenden
band velgen, waar de laatste berichten
jover de wereldgebeurtenissen gepubliceerd
I worden.
Vroeger woonden Ce milliardairs in
down town, maar ae Joden rijn zich daar
komen vestigen en de milüardairs zijn
verhuisd naar da 5 Avenue, langsheen
het Central Park, waar zij met hun fami
lie alleen huizen met twintig verdiepen
betrekken. Hier zijn niets anders dan
heerenhuizen en men moet straten en
straten ver gaan cm maar eea café of
restaurant te vinden.
Tusschen 130 en 180 straat zijn de Ne
gers geconcentreerd en wonen daar af
gezonderd.
MERKWAARDIGHEDEN
New-York en Amerika die maar eea
jonge geschiedenis hebben, zijn er op ver
zot hun geschiedenis, kunst en weten
schap te exposeeren voor hun eigen volk.
Hun musea kunnen wedijveren met dia
der grootste Europeesche steden en met
hun geld komen zij naar Europa om hier
de werken van de grootste meesters ta
koopen.
The Metropolitan Museum of Art is
een merkwaardige verzameling. Het ont
staan en den groei van New-York wordt
er in beeld voorgesteld;, men ziet er da
ontwikkeling van de primitieve Assyrische
en Egyptische kunst tot de moderna
beeldhouwkunst vanaf de Middeleeuwen,
waar de Vlaamsche meesters, Rubens,
Van Eyck, Van Dyck, Van der Weyden,
Breughel, enz., in een afzonderlijke zaal
ten toon gesteld zijn, en waarvan drie
doeken van Memlinc naar de Memlinc-
tentoonstelling van Brugge gezonden
werden.
In de 5 Avenue ligt de Flick Gallery
Frick die een rijk bankier en kunstlief
hebber was bewoonde een prachtgebouw
en liet de wanden van zijn huis behan
gen met schilderijen. Toen hij stierf zon
der erfgenamen, schonk hij zijn huis en
al wat hij bezat aan de stad met de op
dracht dit voor iedereen toegankelijk te
maken, en met de verplichting nooit in
komgeld te vragen. Dit was voor hem een
middel tot publiciteit om zijn naam histo
risch te maken en de menschen van New-
York tot dankbaarheid te stemmen.
Een lenig Aquarium ligt in ae down
town, waar visschen uit alle wateren in
hun nagemaakte oorden rondzwemmen.
In het Hayden Planetarium u ziet men
een reusachtig firmament waar de stenen
van den hemel bij middel van machienen
gedurig in beweging komen naarmate dé
aarde draait om de zon.
In New-York zelf zijn er vijf Univer
siteiten, waarvan de Columbia University
de talrijkste is en 30.000 studenten telt.
De gebouwen liggen allemaal geconcen
treerd in vier biokken, tusscuen twee
avenues en twee straten. Het is de groot
ste privaatuniversiteit van de wereld en
werd gebouwd met giften die rijke Ame
rikanen aan deze Universiteit schonken.
Iedere milliardair die zich zelf respec
teert zal aan ecne of andere Hoogescncol
en ontzaglijke som ter hand stellen, om
aldus zijn naam en de zaak die hij ver
tegenwoordigt ruchtbaar te maken aan
het publiek.
Den eersten dag dat we in New-York
waren bezochten v/ij de Fordham Uni
versity van de Paters Jezuiten en waar
7.600 studenten zijn. Deze universiteit
beslaat 60 hectaren en ieder specialiteit
van de studiën heeft zijn eigen gebouw,
opgetrokken in Middeleeuwsciien stijl.
Juist dien tijd werd daar een Congres
van de Pax Romana gehouden, waar
alle landen van de wereld een afvaardi
ging katholieke studenten heenstuurden.
We ontmoetten er drie Vlaamsche Stu
denten van Leuven, die met de lie de
Franceeen fransch passagierschip uit
Le Havre naar New-Yórk vertrokken wa
ren. Een Pator Jezuïet, Iatiier Ccx, leid
de ons drie uren rond doorheen dez»
piathtige universiteit. (Vervolg)
