Van Sint Antonius en Pietje Pek Koning Winter heerscht DE ECONOMISCHE KRACHTMETING Sterke kunnen menschen ais Roosevelt een rechtvaardigen vrede verwezenlijken WINTERSYMPHONIE Radiorede van Churchill jaagt heel wat stof op ff (fin A ytif INTERNATIONAAL OVERZICHT Z.H. Paus PiusXII antwoordt op de Kerstboodschap van President Roosevelt Z. EXC. MGR L DELMOTTE ammnmiM ïr imtiiinwiiiiMWMMÜTïïr i rnmiirtmim il De Neutrale landen zouden samen moeten strijden met Engeland en Frankrijk verklaarde hij Wij, Belgen, zullen onze jongens niet laten vermoorden om een ander plezier te doen, gelijk wie het is ZONDAG 28 JANUARI 1940 WEEKBLAD 50 CENTIEMEN. 8' JAAR. N' 4. TARIEF VOOR BERICHTEN» fCleine berichten per r*«el t,fr. 2 fr. toeL ber. m. adr.-t birr. Kleine berichten (minimum» 4.— fr. Rotrwber. en Bed-;-'- (mint S.— fr. Te herbalen aankondigingen prijs op aanrr»aw. Annoncen rijn voor-v»" te betalen en moeten tegen den Woennd^e avonJ ingezonden worder K'eine be richten tegen den Donderdag noen. ■BBMuram Sint Antonius wat waart gij *r\i ke rel toen gij nog op de wereld leefdet. Iemand die er recht door gingt. Ge weet dat nog wel? Van vader en moeder hadt gij een huis gecrfd gelijk een paleis; en een die gij kondt verhuren, en landerijen, waar de boeren U wagens tarwe als nacht voor aanvoerden. En gii zelf waart 'n schcone. pronte Jonge man, met oogen als karbonkels ln uwen kop. Iemand, die deugd kondt Rebben van 't leven, en zwemmen in t peia, en draalen ln feest cn plezier. Maar. jawel!... Van op den preekstoel, In t ser moen. hadt gij t woord van Onzen Lieven Heer hooren veretlleu: «WILT GIJ VOT MAAKT ZIJN. VERKOOP AL UW GOED. EN DEEL HET AAN DEM ARME UIT! En acht dagen later hingen de plak katen op de gevels van al uwe hulzen, en een maand later hadt gij al uv; geld weggegeven aan de arme men seden en voor goede werken. En gij hadt in de woestijn, waar alle maanden nog geen mensch voor bij kwam. een hutteken gemaakt uit boomtakken en palmbladeren. Daar zat gij te bidden, op uw knieën ln het zand uren en uren aan één stuk. Of matten en korven te vlech ten. uit blezen, en gingt die uitleuren ln de dorpen, om wat droog brood te eten. met eenigc greintjes zout erover gestrooid. Maar Pietje Pek, de duivel, trok een scheef gezicht als hij U doende zag. En kwam gedurig andere dingen in uw oor blazen: «Ge zijt een dwaas- kop. Antonius... Hier... in die barre woestijn, te vasten en te bidden... Waar Is dat voor noodig?... Ga liever terug naar de wereld, naar de men- schen... Zoo 'n schoone wereld! Daar kunt gij deugd hebben van uw leven... Daar is plezier, Antonius!...». Als die bekoringen van Pietje Pek ln uwen kop kwamen, laast gij een Veder-ons. en 't ging over. En lachtet gij den duivel vierkant uit: «Pietje Pek. ge zijt een domkop en een snul! Als gij een kruisken ziet maken, gaat gij op den loop, alsof ge 't vuur onder uwen steert kreegt! Stokoud zijt gij zoo geworden, Sint Antonius, en een groote, smakelijke heilige. Ais Pietje Pek U zag sterven en naar den hemel gaan, moet hij ge vloekt hebben dat het kraakte: «Dat was 'n kerel, dien Antonius! Als ik dien eens naar de hel kunnen trek ken had! Daarom vereeren wij U. Sint An tonius, en zeggen: Antonius, vergeet uwen jongen tijd niet. en steek een handje aan, bij ons, op de wereld! Want den dag van vandaag heeft Pietje Pek een gemakkelijk baantje. De menschen doen zijn werk voor hem af. De eene bederft den andere. Als 't zoo voortholt, kan hij binnen kort gaan rentenieren, en in de hel de sukkelaars tellen, die er met hoo- pen binnenzwieren. Onnoozelaars en bijgeloovige snul len zeggen somwijlen: «Er ligt een kwa hand over het vee... Het fluit in den koestal, tusschen de beesten... 's Nachts rijden er karren over het dak... 's Morgens fluit het in onze blokken...s>. isoiiHMBHaaaaaBMMaaMBM TEN RECORDWINTER 24 GRADEN BENEDEN VRIES PUNT IN BELGIE DE LAAGSTE TEMPERATUUR IN ONS LAND SEDERT 1881 «os- Dat bet bard wintert hoeven wij onze le^.s We» tutc te melden, zij voelen bet gcMis zen genoeg nau aen lijve, maar voor veten hunner zaï bet welbent nieuws zijn te vernemen nat wij thans wel voor ecu soort - recordwmter staan. naar verluidt komt deze koude ons uit een nooguruxgebied Doven Siberië. -in uen naci.» van Vrijdag 19 op Zater dag zo januari daalde de temperatuur tot 22 graden. Ais gemiddelde tempe ratuur wcru evenwel vastgesteld: 17 graden. Deze oflicieeletemperatuur wordt opgenomen op een hoogte van 1 y~ ui. ter boven den grond en ouaer beschut- t-.g, zoodat ln lei te dan de koude op den gu-ud zelf veel harder Is. De nacht van Maandag op Dinsdag IJ was weeral kouder en als a officieele temperatuur werd —18,7» vastgesteld, wat de «oudste temperatuur beteekent, die ruen m oils land heeft gekend sedert toen Zdjf-, recordcijfer, werd op genomen. r in open veld was het echter veel kou- zot» wera in rioog Beigle teinpeiatu- reu vau d en naar venuiot zelfs van 25 g:r.~.en onder nul vastgesteld. Er wordt ze.is vooi gehouden aat te pa 271 Malmétiy -0J "Pgeteekend werd Wij kennen dus wel harde bittere koude dagen. S1KOOMF.N, RIVIEREN EN K4NXLEX' TOKGEVKGKEN. TALRIJKE ïsLACHT OFFERS VAN DE KOUDE." Deze ïiarde Whiter geeft ons echter niet alleen bijna-recordcljiers in granen on der nul maar ook een groote nasieep van ellende, weeon cn moeuijkneden, cue on getwijfeld nog verhoogd worden door den mooinsatietoestand cue talrijke brood- winnaars uit het gezin wegrukte. Laten wij aan ook enkele feiten van dien nasleep volgen: Te Nltuwpoort vroor de haven dicht, zoocat de visschersbooten onmogelijk dé ree konden kiezen om op vangst te gaan, wat de kostwinning aan talrijke visschers beroofd heeft. Omzeggens alle kanalen zijn toegevro- ren; tenzij ze regelmatig door ljsbrekers opengehouden worden. Door sneeuw en ijs zijn alle wegen uiterst glibberig, wat aanleiding heelt Keueven tot menig verkeersongeval en valpartijen van voetgangers. (Vv. 4' ol.i Praat voor den vaak!... Pietje houdt zijn eigen koes. Hij zal de menschen en beesten niet treiteren dat zij het gewaar worden. Pietje doet zijn eigen vergeten. Hoe minder de menschen aan hem denken, hoe beter zijn zaken draaien! Dan zullen de menschen. onder mal kaar. de zaken van Pietje Pek doen draaien. Hij moet den dag van vandaag geen beetje lachen in zijn vuist! Als hij kristenen ziet te werk gaan, die gedoopt werden en hun Eerste Communie deden. En nu leven zonder God of gebod. Als sommigen niet naar de kerk duiven gaan, omdat de anderen ln hun straat ook niet gaan en hen zou den uitlachen. Als ouders niets meer aan hun kin deren durven zeggen, en hun laten loopen, naar kermis en dans, en thuis komen in de late uurkens. Als ze slechte kranten en revue's lezen en naar zedelooze films gaan. Als jongens en meisjes elkaar be derven en meelokken: «Kom aan! met ons mee! Wij maken plezier! En we leven maar eens. Als 't vrouwvolk zot en lichtzinnig gekleed loopt, en de koppen van 't mansvolk op hol brengt... In uwen tijd, Sint Antonius, moest Pietje Pek al dat werk verrichten. Nu doen 't de menschen voor hem. Toe, kom gij er mee tusschen, Sint Antonius, en help mee om de men schen verstandiger te maken. En,om hun oogen ooen te trekken en te zien: «Pietje Pek zit ginder te lachen met ons. En met ons onge luk. Doe dat, Sint Antonius. TH. VAN TICHELEN. DE ECONOMISCHE OORLOG. Het bizonder karakter van de hut- diqe oorlog ontsnavt ook niet aan den gewonen man. die maag laat hoo ren dat hij op de hoogte is en dat het hier geldt: teen economische oorlog*. Maar wat hiermee eigenlijk dient ver staan te worden, weet hij meestal niet. Hij zal V simplistisch verklaren, dat «ze* niets anders beoogen dan de kleine snaarders het geld uit de zak ken te jagen. Wie die «se* zijn valt moeilijk uit te maken. Reeds verstan diger klinkt het oordeel van degenen die meenen dat Engeland tracht Duitschland uit te hongeren, opdat de bevolking sou in opstand komen. Zoo eenvoudig is de kwestie echter nog niet. Eerst en vooral blijft oorlog, een krachtmeting, doch de ontwikke ling van de economische middelen eigen aan onze moderne beschaving, ook in vredestijd, maakt dat de eco nomische factor van kapitaal belang geworden is, zoodat een in gebreke bliiven ervan den doorslag kan geven. De economische strijd, wordt niet alleen van de zijde van Engeland en Frankrijk gevoerd, ook Duitschland heeft er zich op ingesteld. De oorlog ter zee is er het duidelijkste bewijs voor. HET BRÏTSCH-FRANSCHE STELSEL. Toch Is er een grondig verschil tus schen de economische stelsels van de twee partijen. Aan de ecne zijde, deze van de bondgenooten, wordt beschikt over ruime grondstoffenbronnen, die echter voor een groot deel ln de ko loniën liggen en du3 over zee moe ten vervoerd worden. Anderzijds be- PRESIDENT ROOSEVELT Op den vooravond van Kerstmis, heeft President Roosevelt een boodschap ge richt aan den Paus, waarin hij ook mee deelde, dat een persoonlijke vertegen woordiger van den President van de Ver- eenigdc Staten, majoor Taylor, bij het Vatikaan werd aangesteld. Op die boodschap heeft de Paus ge antwoord, en de tekst ervan wordt tlians meegedeeld. Wij laten hem hier volgen. VATICAANSTAD, 20 Jan. CHavas): De heuglijke boodschap, welke Uwe Excellentie aan mij gericht heeft op den dag vóór Kerstmis heeft een straat van troost laten schijnen ln de smarten, de angstige bekommernissen en de bitter heden van de volkeren die worden meege sleurd ln den wervelwind van den oorlog. Het ls een straal van hoop en vertrouwen waarvoor u de spontane hulde werd ge bracht van diepe erkentelijkheid van de zijde van alle rechtgeaarde gewetens. DE GROOTE BETEEKF.NIS VAX ROOSEVELT'S BOODSCHAP Wij waren diep ontroerd door den ver heven inhoud van uwe medeaeebng waarin de geest van Kerstmis en de wensen om dien geest toe te passen op de groote belangen van het meiischdom Op zoo overtuigende manier tot uiting werden gebracht. Wij zijn eveneens over tuigd, van de uitzonderlijke betcekenis ervan zoodat wij met neboen geaarzeld, deze mededeeluig ter kennis te brengen, denzeliuen uag nog, van de Karum^.e.. die ln de zaai van net Consistorie verga derd waren. Wij hebben aldus, in fret aanschijn der kauiohexe, en met - kahioileke wereld plecntig willen getuigen, noe zeer wij dit moedig document van helderziend en wijs poli tiet beleid en verhevene menschelija- heid op prijs hebben gesteld. Een der voornaamste kenmerken van uwe boodschap, heelt in het bijzonder Onze aandacht getrokken, namelijk haar nauw geestelijk contact met de geuacliten, de ge»oelens, de hoop en de verzuchtin gen van de marsa's. dit wil zeggen, van die lagen der bevolking op dewelke het hardst drukt ln een mate, welke nooit werd bereikt, de last van de smarten en van de offers van het huidig uur, dat zoo onrustwekkend en onweerachtig ls. DE VREDE WEN SCII DER VOLKEREN In dit opzicht kan niemand meer dan wij inissc.iien de beteekenis waarceeren aismede oe bewijskracht en de ontroeren de narcejjkiield van uw gebaar. Inder daad. wij kennen door persoonlijke er varing den dagelijkschcn en diepen vredeswensen waarmede alle volkeren oe- zield zijn. Ket heimwee naar den vrede, en de wil om de middelen op te sporen en toe te passen om aen vrede te bereiken. komen, machtiger tot uiting, naarmate de oorlog en zijn gevolgen zich meer en meer uitdeinen, en dat het economisch-, socia le- en gezinsleven uit zijn normale heng sels is gerukt, om den weg op te gaan van harde offers en allerhande ontberin; i, waarvan de bedroevende noodzakelijk heid zich nog niet vertoont voor de oogen van allen. Op het oogenblik dat wij niet verre af wenschen waarop het gebulder van de ka nonnen zal uitsterven, en waarop het mogelijk zal blijken een ernstige en ge- zandt vrede terug te brengen in overeen stemming met de regels van rechtvaar digheid en recht, zullen het alleen degenen zijn die samen met de politieke macht ook het klaar besef hebben van de noo- den van het menschdom, en van den die pen eerbied voor de richtlijnen van het evangelie die den juisten weg zullen kunnen vinden. Alleen de mannen van dit gehalte, zul len een vrede kunnen scheppen die van dien aard zijn zal, dat de reusachtige of fers van dezen oorlog zullen kunnen ver goed worden, en de weg zal kunnen ge- effend worden naar een meer evenwich tige, meer vertrouwensvolle en meer vruchtbare verstandhouding tusschen de naties. ERKENTELIJKHEID VOOR DE IIULP VAN ROOSEVELT BIJ HET VREDESWERK De reeds zoo sterke hinderpalen bij dc verwezenlijking van dit doel, worden nut den dag grooter. Indien de vrienden van den vrede niet op drijfzand willen bou wen, moeten ze zich duidelijk rekenschap geven van deze hinderpalen, alsmede van ae geringe kans op een spoedig succes, al thans zoolang er geen essentioele wijzi ging is gebracht aan ce momcnteele we derzij oscne krachtsverhouding. Als plaatsvervanger op de aarde van den God van vrede, hebben we van in het begin van het Pontificaat, ai onze krach ten gewijd eerst van het behoud, daarna aan net nerstel van den vrede. Onbekom merd om mislukkingen en moeilijkheden, gaan we verderop oen weg die worat ge nakend door onze apostolische zending. De echo die ons op dezen met doornen be strooiden weg van overal bereikt, van uit den schoot oor Kerk of buiten de Kerk. is voor Ons met de zekerheid van Uen ge- danen plicht, de schoonste en meest troos tende belooning. Het feit dat op een uur van universeele angst en trilling, de eerste magistraat van moet aanzien worden als 'n providentieele tenbond, onaer het teeken van het Heilig Kerstfeest, een zoo voorname plaats heelt willen innemen in de voorwac.it aer kam pioenen van oen vrede en van de mild- uachge hulp aan ue oorlogsslacntoffers, moet aanzien wo. den als eeh proveutieele nuip die we tact vreugde en dankbaarheid begroeten, eu die Ons vertrouwen ver sterkt. Dit gebaar is bovendien een daad van broederlijke eu hartelijke solidariteit tus schen de nieuwe en oe oude wereld, in huil verdediging tegen aen killen wind der goudelooze, onkristetijke, aanranaeiiue eu vernielende strekkingen, tae de bron nen dreigen te verdorren waaruit de be schaving ontstond en zich ontwikkelde. Onder aeze voorwaarden is net voor Ons, zcoals we het reeds aan Uwe Excel lentie berichtten, een bijzondere reden tot voldoening, met alle cousiueiatis voor zijit beproefde hoedanigheden en net belang zijner iiooge zenoing, tien v er tegen vooi en ger te ontvangen die door Uwe Excellentie werd gestuuru als de trouwe tolk zijner in zichten, gericht op het herstel van den vrede en de leniging van net oorlogsleed. Met een levendige voldoening terug- denkende aan de heerlijke herinnering Dinsdag T1 Zwitserlaud die Wij hebben bewaard van ons onver-j c1.1. Motta, oud-president der geteüjk bezoek aan Uwe natie en in ge- Awt^serscae Republiek. ±L Motte, werd dachten weer de diepe vreugde herlevend schikken Engeland en Frankrijk over ontzagclijke kapitalen, die in het bui tenland omzetbaar zijn. tenen allerlei productenvoedingsmiddelen, wape nen, vliegtuigen, enz. D*ze kapitalen zijn tn de eerste plaats de groote goudvoorraden van de Rank van En geland en van Frankriik, evenals de vorderingen op het buitenland, zooals de loopende vorderingen voor levering van goederen of en dat niet in de minste mate de beleggingen onder vorm van aandeelev of obligaties tn bnitenlandsche ondernemingen. Dank zij deze kapitalen is het de bondge nooten moneliik boven de nationale oorlogsproductie een ruim beroep te doen on buitenlandsche leveringen. De opheffing van het wapenembargo in Amerika, laat hen toe in dat land al te koopen wat ze maar wenschen. Een lange oorlog, kan echter alle mogelijke kapitalen-reserves opslor pen en dan zouden Engeland en Frankriik aangewezen zijn op zich zelf. Wel kunnen de leveranciers kre diet geven, zooals dit gebeurde tij dens den laatsten oorlog door Ame rika. Maar dit heeft dan voor ge volg, dat de leverancier om zijn vor deringen niet te zien te loor gaan verplicht wordt eveneens deel te ne men aan den oorlog, om een oplos sing te bespoedigen in het voordeel van zijn schuldenaars. De Vereenigde Staten zijn ln 1917 hoofdzakelijk in den oorlog getreden met dit doel. Thans echter wijst alles erop dat Amerika geen schulden zal laten ma ken vanwege de oorlogvoerende lan den. «Cash en carry*, zeggen ze, of wat in onze taal beteekent: boter bij de visch*. Een lange oorlog, zou beteekenen. dat Engeland en Frankrijk heelemaal op zich zelf zouden aangewezen zijn om hunne oorlogsbehoeften te kun nen bevredigen. HET DUITSCHE STELSEL. Voor de bondgenooten geldt dus een toestand van overvloed in den begin ne, met een bedreiging van vermin dering, als de oorlog een tijd aan sleept. Voor Duitschland ziet de toestand er heel anders uit. Dit land beschikt niet over de geweldige natuurlijke grondstoffenbronnen van Frankrijk en Engeland. Het heeft nog minder kapitalen onder de vorm van goud of vorderingen op het buitenland. Het heeft er omzeggens.geepc. Het is {bijna heeWKct1,1 bp zichzelf aangeweèen. Wil het grondstoffen of fabrikaten uit het buitenland betrek ken, dan moet het in ruil daarvoor eigen producten leveren, die in de eigen fabrieken worden voortgebracht en dat is zeker geen ontlasting van de eigen arbeidskracht ten voordeele van de oorlogsproductie. Daar het nu de noodige grondstof fen onmogelijk allemaal uit het bui tenland kan betrekken, moet het bin nen de eigcr. grenzen op veel koste lijker wijze daarin voorzien door Ersatz *-grondstoffen. Benzine wordt getrokken uit steenkool; rubber, weefsel, en zelfs... koffie, worden op sijnthetische wijze voortgebracht. Geheel de Duitsche economie is ech ter een oorlogseconomie geworden se dert ongeveer zeven jaar. Zij is ge steund op het gebruik van alle be schikbare werkkrachten en daarom wordt geen werkloosheid geduld. In 1936 werd het tweede vierjarenplan Nieuwe Bisschop Ie Boornijk Zoer Eerw. Heer Kan. Louis Delmottc, Voorzitter van het Groot Seminarie van Doornik, werd, benoemd tot Dtsscaop van Doornik in vervanging van wijlen Mgr. Rasneur. De nieuwe bisschop werd te Hennuyè- ros geooren op li» December löaz. jtiij maak«e den oorlog ineae ais brankarcier en werd ecg gekwetst op Z9 September 1918. Na den oorlog voltooide hij zijn studies, weid priester gewijd ln Osiober 1919 en naar net Bijbeiscn instituut te Rome ge zonden. Hij verwierf er aen graad van hcenciaat in llijbelsche wetenscnappen. H. MOTTA, OUD-PRESIDENT DEK ZW11SEKSCHE REPU BLIEK, OVERLEDEN ingezet, met het doel, alles wat Duitschland zou kunnen noodig heb ben voor een lange oorlog op de eigen bodem te winnen. In hoeverre de Duitschers hlerir gelukt zijn weten we niet. Zeker is het dat er altild nog op het buitenland zal dienen beroep ge daan te worden al is het dan ook op een zeer minieme wijze. BESLUIT. Bij eerste zicht verkeert Duitsch land in een nadeeliger posiDe op eco nomisch gebied dan de bondgenooten maar zijn toestand is veel stabieler en bij een lange oorlog kan het eerder gediend zijn. Dat klinkt onwaarschijn lijk en paradoksaal. De algemeene meening is dat Duitschland het niet kan uithouden op den langen duur. In den grond is het anders. De rijkdom van Engeland en Frankrijk kan leiden tot een tij delijke voorsprong in de eerste tijden, maar als Duitschland kan weerstaan komt er weer evenwicht. Het zijn twee verschillende stelsels, en de huidige botsing moet nog uit maken, welk het stevigste is. De tijd kan heel wat leeren. En zoo blijkt nu reeds dat Engeland en Frankrijk de methode van Duitschland geleidelijk overnemen. Onze meening is dat de economische factor niet den doorslag zal geven voor een nederlaag van Duitschland. Het zou weieens kunnen blijken dat die twee machten, op den langen duur geen kans zien om me kaar klein te krijgen en dat ze wil lens nillens genoopt worden tot een vergelijk. (Nadruk verboden.) ROSKAM. '«SMUK!' Op gevaar af van door een heele categorie lezers gesteenigd te worden kan ik mijn hart niet bedwingen om de vreugde van deze wintersche da gen te vermonden. Gij hebt misschien nog een drup- pelke romantiek in t lijf?... Dan ls er lets van warme vreugde in uw hart gedaald bij deze scherpe koude. Ijsbloemen! Ze bloeiden op alle vensters tot bij klaren dag toe. En nietige klndervingertles hebben de .kristallen flora nageteekend op het witte doek van uw ramen. Sneeuw! De echte Kerstdag van Breugel en van de oude Kerstleizekes is over de wereld neergezegen. Sneeuw waarin Pallieter zich rollen kan, waar in ge tuimelDerten kondt, waarin ge kondt wegzakken tot over de enkels als In oude verhalen. Rijke lui geven duizenden franken uit om naar Al- nen en Tirolen te tiegen. Wie naar Lourdes gaat getroost zich de lastige klimoartii naar den Gavernie, om te sneeuwbollen. Ver gaan om winter sport te genieten, dat is heerlijk... dat kost vooral veel geld, en dan is 't na tuurlijk aangenaam, deftig, chlek! En rijke. Menheer! Maar nu we de sneeuw gratis voor nlkski hebben zat gij wellicht te zeu ren achter de winterkachel op de kappe van dat verdomde weer. Of be hoort ge misschien nog tot de litanie van zonderlinge zielen die den roep der wintersche jolijt hebben gehoord en begrepen. Hebt ge de oude laar zen niet van den zolder gegooid? Hebt ge U niet opgetuigd als een Fin of een Rus? Hing er niet lets van oude Noorsche sagen in uw ziel. toen ge met een roodblozend gelaat den sneeuwstorm tegemoet trokt?... Heb ik U niet ontmoet, Gösta Berling van Selma Lagerhof... En zweefde daar niet een stoere gestalte, sterke min- HIJ SPRAK NIET NAMENS DE ENGELSCnE REGEERING. HEER MOTTA. Ciid-Prcildsiil ren Zwitserland. van Onze toenmalige persoonlijk? kennis making, drukken Wij op Onze court Onze vurigste wenscnen uit voor den voor spoed van Uwe Er.ce.lcntie en van het heele voik van de Vereenigde Staten. Rome, St. Pieter. den 7 Januari 1940. geboren in 1871. Hij was een groot ka tholiek. Vanaf 1899 was hij lid van den Zwitseiscncn Bondsraad. Steeds speelde hij een groote rol ln de politiek van zijn land. Tot vijtmaal toe werd hij Voorzit ter van den Bondsraad verkozen. Thans was hij nog leider van het Bnitenlandsch politiek departement van Zwitserland. naar van Maria Chapdelaine, door heen die hoogen waaier van stumlen- de sneeuwvlokken!... Een vriend die zijn sneeuwschoenen afkloote tegen uw drempel... een zachtrlnkelende slede och, was het geen troïka? het sneeuwlandschap, vaal eu onein dig, met een huizeke heel ver en diep alsof het in den grond gekrooen was. en 's avonds de vertelsels in den vrien denkring of de zachte oogeu van je vrouw bij een warmen grot en den sneeuwstorm die langs d» luiken schuurt. En schaatsen dan! Met den lichten zwier van een wals van Strauss zwe ven ze over het Ijs, of rollen holder debolder als een wilde jasa over den witten ijssoiegel, of gieren en trap pelen in wilden galop om kat en muis te spelen, wijl om dit alles heen bosch en struik berijmd en beplrike'd staat in een stille paradijselijke schoonheid, zoo subtiel en broos als een schoon heid die niet van deze aarde is... Zijn we in Tyrolen, of waar! Och, vergeef het ons, dat we liier toch eenmaal de zwarte mfoerie van den oorlog vergeten, vergeef het de dartele Jolige Jeugd dat ze riet denkt aan de koude der soldatenbarakken, aan de grimmige koude van de barre wachturen, aan de koude ruggen en huiverende ledematen van zoovelen die zoover van huis zijn en rich niet kunnen verwarmen. Want hebben we ooit zoo'n winters beleefd?... De heugelijke winterwe ken van '90-91 zijn er bij overtroefd, en de Finsche koude heeft ons land overweldigd. Onze papa's willen zich niet onbe tuigd laten in die wondere weelde van schaatsenrijden en vertellen voor den zooveelsten keer het verhaal van hun schaverdilnen-tocht naar... Sluis, Brugge-Sluis! Dat was de groote roep van heel Noord-West-Vlaandc- ren. Op het ijs stond het vol kraam pjes met wafels, oliekoeken en worst, en eens hebben ze bij Damme-brugge een zwijntje geslacht, gedeeld, gebra den en tot het steertje toe met huid en al verkocht en verslonden. Te Sluis werd de terugtocht aan gepakt met den Heiligmakerop den rug, een harden platten koek in de Hollandsche kleuren gewikkeld, een koek die vroeger op de Hollandsche bruiloften gefloreerd heeft, en in den volksmond zijn naam zag veranderen van Huwelijksmaker tot Heilig maker. Ook werd, tegen een fatsoen lijk prijsje, een Goudenaarke, een steenen Hollandsch pijpje, op de pet genaaid, en zoo kondt ge met den blik van een zegepraler en met een gerust geweten weer Brugge binnèn- schaatsen, - Voor allen die in deze wintersche guurheden geen enkele plezante noot willen noch kunnen vinden ik be doel de chauffeurs die de meest ele gante doch gevaarvolle zwieren heb ben beschreven; de moeders die voor zooveel koude lijfjes en natte voeten hebben te zorgen: de brievenbestellers die hun gewone wegen haast niet meer terugvinden onder de bedriege- lijke sneeuwvacht; de arme Jannekes of Grietjes die met of zonder fiets den maagdelijken sneeuwgrond heb ben gekust: de vrouwen die humeu rig zijn omdat hun slanke lijn ver dween in een noodzakelijke dikte vau slaaplijven en saaien kieeren; de sol daten die naar hun blozende kachel verlangen en naar hun eigen warm bed; al de miserabele sukkelaars met tinteivingers langs alle witte wegen, de armen en zwervers voor al de zen moet als troost worden gezegd, dat er nog strengere winters kunnen komen dan deze! j In oude kronijken cn volksoverle veringen leven de hcugenissen aan echt Siberische winters: Verschillen de keeren, in den loop der geschiede nis, lag de Schelde toegevroren zoo dat men schaatste tot in Holland en Gent, van Antwerpen uit. Er werden IJsbals en volksfeesten op het ijs ge houden, en vóór een eeuw trokken zeifs onze soldaten met hun heel regi ment, kanons en oorlogsgetuig incluis, om oefeningen te doen op het ijs. Xn 1929 nog was het zoo koud, en zoo lang koua, dat ane Oostzeenavens toegevroren waren. De stoomscnepen lagen vastgevroren en moesten met vliegtuigen oevoorraad worden. In die kouae hebben er 43 menschen in Roe menië hun leven er bij ingeschoten, en iaugs den weg lag een troep van 35 doodgevroren zigeuners. Eu iu Ita lië waren de lagunen van Venetië toegevroren en lag er sneeuw op den top van den Vesuvius. Treinen werden ingesneeuwd en over de aloude tem pers van het antieke Griekenland lag er sneeuw en tooverde met het wit cn zwart van sneeuw en uooi ais een wonderbaar schilderij. Komaan, nu kennen we tenminste nog meer hevige perioden van zeer geweldige kovde, die we hier schier iu geen menschengeheugems nog ge kend hebben. Te Nieuwpoort, waar ze op de havens schaatsten, weten ze er van mee te spreken. Oude perkamenten vertellen van een vors», m ltiJo, van Kerstdag tot Paschen, die maar eindigde met een geweldig onweer. De Spaansche wijn oevroor in de kelders. Eu in 1663 was het ijs zelfs nog zoo hard in 't begin der Lentemaand aat men dc bevroren strooinen dunde ov-AT t: steken met 900 ossen, en ka rossen met 6 paarden bespannen. Laten we dus optimisten zijn met het weere als met die ooriog-instone: steeds de beste kanten zien, er zijn alsdan Engsiscii Minister vavu Auium- ecr en öp&chtaan'e' nemén! heel wat vreugdekanten aan 't win- iandschc Zaken, dat Engeland t.an self j En uitlatingen als tezé versterken deterweere voor t jonge volk. Gun het de neutraliteit van België gewaarborgdcan» agne vr.u hru, die den Volkenbond huil, hun bloed is zoo onstuimig en en Churchill dit wei moest afbreken, mat te zcaven. dat de groote hun hurt zoo uitgelaten. democratic er een werktuig hebben wil- Ri1- ttla 't nog wintert, bindt wecr- |len van manen voor hm politiek. II. Churchill. Eerste Lord van de Brit- I sche Admiraliteit, heeft op Zaterdag avond, 20 Januari IJ., een radiorede ge houden die heel wat stof heeft opgejaagd en waartegen heftig protest is gerezen in de neutrale landen. De radiordenaar, die een goed redenaar is maar steeds vrijmoedig onder felle be woordingen en nimmer een diplomati sche taal voert, vaarde eerste uit tegen Duitschland en Rusland om dan de hou ding der neutralen aan te raken. Spreker deed hierover eerst de gevaren uitschijnen die op de neutralen wegen van wege de nauw verbonden Nazi- en Sovjet-imperialismen. Hij herinnerde en veroordeelde het torpedeeren van neu trale schepen door Duitsche onderzeeërs in verkrachting van het algemeen recht. Achtereenvolgens wees hij aldus op de gevaren die de Balkan- en Donaustaten, België, Roemenië, Zuid-Slavië, Zwitser land, Nederland, de Noorsche Saten, be dreigen. H. Churchill sprak dan volgende woor den uit die zooveel stof zouden opjagen Wat zal er gebeuren als die neutrale landen, die ik heb gemeld en sommige andere, welke ik niet gemeld heb, spon taan hun plicht zouden doen in over eenstemming met de verplichtingen van het Handvest van den Volkenbond, tesa- men met Engeland en Frankrijk tegen aanranding eu onrecht? Hun posuie is nacneiljk en zal nog sleeatcr woraen. Zij buigen nederig uit vrees voor Duitsche geweiapiegmgen, zien vierend met ae hoop aat Xianarijk en Engeland alle wetten van liet internatio naal reent zuilen naleven en dat inDreu- xen Eieonts van Duitse ue zijde kunnen verwacht worden. Ieder van hen hoopt dat, als hij te eten geelt aan de crcoaiei, ae crocouiel hem net laatst zal versiinaen. Doen ce storm zal met voorbijgaan. De storm zal woe den steeds haruer en woester cn ruimer. Hij zat zich uitstrekken tot het Zuiden. Ook tot het Noorden. Er is geen hoop op een spoedig einde ervan aan door een eensgezinde a.ue. Moesten Frankrijk en Lageiand een beschamende vrede siuiten en den strijd opgeven, dan zou er voor de kleine Haten van Europa niet: over- ohjven noen van hun scheepvaart noch van hun bezittingen dan te worden ver deeld op gelijke wijze tusschen nazisme en liolsjewisme fep.eker hield aldus voor dat het voor de ..-utraleu piicat wad, naar ce aan gegane verplichtingen bij utu ohcca- düuu. partij te kie~cn voor Fraii.'trjz. cn HOF - fkj. i..i is dan ook begrijpelijk dat zijn woorceu i«.si wat oc»oaimg nebben verwekt bij ce neut.alen. Aue olacea aer beoc.lcie neunaie lancen heoben in tal rijk.- artikelen hEit.g piotest aangeioe- kend tegen deze uitlatingen van een Eer sten Lord d.r Engcische Admiraliteit tn erop gewezen dat oe colieclieve venigiieid seaert lang ineengestuikt is, en wei coor de schuld tier groodi.ogeiidi.eaen zelf, ciat de kleine Staten huuv tic noouige be- si ui te n hébben getrokken wat tot gevolg had hun neutralitutsverklaringcn, dat deze neutraliteit openlijk erkend werd in den Volkenbond, o.m. cocr den II. Eden, ADMIRAAL CHURCHILL land niet aangevallen zou geweest zijn, het de wapens niet zou opgenomen heb ben, en, zoo de andere kleine staten zelf de lot als Finsland zouden ondergaan, zij eveneens mst al hun macht en moed zich zouden te weer stellen tegen den aan valler. De Fransche pers, die eerst fel opge- loopen had met bedoelde rede, boerde dan even ook achteruit. In Italië verwekte die rede eveneens een zeer ongunsigen indruk. Te Londen heelt men algauw ingezien dat H. Churchill zijn mond voorbijge praat had en werd er aldaar dan ook met nadruk op gewezen dat de rede naar met gesproken had namens de En- gelscbe Regeering, wier houding ten op zichte van de neutralen ongewijzigd blijft. Toch wijzen de Engelsche bladen erop dat alle neutralen er het grootste belang bij zouden hebben dat de over winning door Engeland en Frankrijk be haald weze. Als voorbeeld van de slechte indruk die die rede nagelaten heeft in. ons eigen land kunnen wij a. m. enkele woorden aanhalen die hierover de XX* Siècle schreef, doelende op die rede: Dit ls even valsch als kwetsend. Waarin L België tekoi t gescnotcn aan zi.»n plicht, w eite net land opgelegd worat coor net Convenant? Weike was deze pikut? Ais ooriogssiogveia te dienen voor .varopa? Het aanvuurden van een reus- acnt-gen strijd welke zou geleverd wor den op ons overbevolkt grondgebied? Het als eeii vreugde beieven totaal verwoest te worden? En waar staat het ergens ge schreven. dat dit zijn plicht is? In 1940 betrekt het land een wacht, welke op lied zijn laven zal blijven we- gea. iie doet dit met denzeifden moed als net cok in 1914 rijn plicht gedaan heeft. In 1914 zou Engciand Antwerpen ter huil» komen en daar ontscheepte op ze keren dag een eerste lord van dc Engel sche admiraliteit. Hij was er nog niet iiesicmaai toen l..j seliens terug in scherpte en voo.. xhtigneidshp.lve naar Engciand tarugvaardo uie heette Winston Churchill. odgië heeft van niemand lessen in eer en pliant aan te nemen. weten. De vraag werd ooi gesteld: Waarom had de II. Churcliili het alleen over de kleine neutrale landen en repte luj geen woord over de groote,uamehjk l:a:ie eu de V. van Amerika? E.i als 't nog wintert, o:.i de schaatsen aan e.i Lieut uw dar tel winters poor door het ijs van kre- Do oorlog voerend »a zen Jen het Leve: ken en beken, door de vreedzame lag» bij ons uitvechten; tiat is voor hunwateren van ons zoete Vlaanderen... H. Churc.iiil, in zra rede, l.ad cok ver- veel voordeeliger. .'laar wij, Buigen, zul- de w.n. kiaard«Alleen Finland toont wat vrije I len onze Jongens niet laten ve; .noorden Nu Boreas nog bUaS..En a mannen kunnen». Sp.vker Ik-... hi •- i oin a .t: punt: te doen, F-.- w.e te. ijniphonie nuö voortZingt jaugs^uw omtrent ook wei vergeten dat z^o Fm- j het ïz. gladde ijsbanen. J.

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1940 | | pagina 1