ZOUTENAAIE De Laatste Reis 'Alex Van Opstal' De Hervorming van het Ministerie van Openbaar Onderwijs Gaston Duribreux Een bezoek aan het Militair Hulphospitaal van De Panne I v" TERUG IN DEN GREEP VAN DEN WINTER De V^luchtelingenkwestie behanueld in de Kamer 8 Eindeliik wordt eon Regeeringsvoorstel ingediend in den Senaat Ssciaal-Sconomlseh LANDBOUWERS! ZWAAR AUTO-ONGEVAL TE BRUGGE DB Onza Vlaamsche Schrijvers l fO-i ,-ri El fcij c ran Don. ft t« gg dorp t>ren Ir. d en 1 ,<e 2 fie g zc flens ter B koo I lerar iters'. £aa- t td patrt Con<] geef 'Tan fctellj Zate] tnazf i ;fcoog tiaar Pattj I imm kouti lijke .scha Tl Re M 'de het twe« ker- scha j ziiddi EO ad gehJ Kam flet in 1 lene wild Ve> 151 r den der wari 8 s gen stva Van 60 j «aei| Jul In nier noc lijk toe doe: gen «ljn| och ta Ha, ke: er en ltnej kerl kerfj dn., die. BlOl, doe «00 looi «oo aar not He lan O. H H. toe var: led roe r Aal kw gh< goe ges ges teti I die rei! hei me dal die ho f' Tn fllo tempore In den tijd toen Ik Professer was 4 la Reine des Plages en schreefjes trok onder de fouten in de etijlwerken van de Jongens, vroeg ik me soms af: «Zal er daar uit den eenen of den anderen een schrijver uitgroeien?... Kon Ik een bron ontdekken en den steen WeexehoDoen ïntusschen zette ik ln de marge een hota of een «»«n'Ti~-',ieing, een bemer- ki"" of een O 7eer Wel Al v*iiervH leert men velorlHen. schaat sen. f'. Ook al fouten makend wordt jn»n anteur. Oruier oi de studenten eaf het werv Tan «nnoin dit van A. Moii«t en de beide Ineelrams mil meest vol doening. ik waardeerde hun Dorineen. hun vindingen en ook hun vooruitgang. Diirih<-»ux w*a toen reed* de 1ste ln let terkunde. Het Is zeldzaam een fine fleur tegen te komen in da moderne lii'maninra. Pu zie. twintig laren later beVilk fk Tilet m—r een Beschreven hUdrllde van den devoirvan een beginneling, maar mooie pe/imvte en rltnere lettervruch ten. Ik bekijk dat met ooeen van een grootvader l'art d'être grand-pèra zooals Victor Hugo zei: i-MIJn kind. schoon kind: mijn kleinkind, nog schooner». Gelukwenschen van den Jury en vreugde van een célibatalre. Fransch Vlaanderen gaf een Acade- hilcien in de laatste weken: HEER HAZARD als opvolger van George* Goyau, \«erd Heer Paul Hazard lid gekozen der Fran- sche Akademie. Geboren ln 1878 te Noordpeene, bij Hazebrouck, zoon van een onderwijzer. Is hij de neef van den Kanonlk Looten (den schrijver over Vondel), gewezen profe=">r aan de Katholieke Hoogeschool van Ritsel. M. Hazard Is professor in de Hooge school o Collége de FranceHi j schreef boeken over de Fransche Letterkunde, over Italië, enz. Zijn meesterwerk ls: Crlse de la Conscience EuropéenneHIJ ls bestuur der van het tijdschrift: Revue de la Llttérature comparée Gaston Duribreux is ook afkomstig uit Fransch Vlaanderen. Zijn vader is van Boescheoe. asjeblieft. Gaston werd ge boren den 28 Mei 1903. Zijn familie heb lk eerst gekend te Boeschepe binst den oorlog. Drie boeken van h-m liggen op mijn bureau. KAROEN. Karoen: Een visschersleven. Men improviseert zich geen rasschrij ver. Het begin ls nooit meesterwerk. Alle weg ln de kunst ls steil; het ls een gradatie; men klimt den Boescheeps- berg op en dan den Catsberg, langs pa den, op kelen. Maar er waren daar al hoedanigheden genoeg om meer te doen beloven voor later. De roze zit ln den knop. BRUUN. Bruun, uitgegeven door MIJ Onze Tijd Warmoesberg, 65, Brussel. 198 BI. Prijs 30 fr. Dit boek werd in de pers goed onthaald, zelfs door Vooruit en Het Laatste Nieuws Een nieuwe mijn werd ontgonnen, al ls Jhet ook een vischmljn. We hebben veel romans over het land leven. Hier leert men de Oostendsche vls- scliers kennen. De schrijver ls kenner van de visch. De visscherstaal heeft lüj la klas niet geleerd, maar uit den mond van het volk. Het is achoolsch en cere braal. het is levend. Het verhaal ls aangrijpend en toch frisch. met een scherpe visie, een krach tige plastiek. TT. Van de Voorde schreef er over ln De Standaard De wijde adem der zee en de door- dringende geur van teer en «out waalt ons uit deze bladzijden tegemoet. Maar bovendien en vooral krltgen wij een klik ln de ziel der menschen: vreemde m»n®eMne van ru*t en sn«nnlng. van gelatenheid en wl'«kracht. Bruun ls een dier bonkige kerels zooal* Permeke's (ook een Poperineenaar) schllderllen ze on* toonen, verslingerd oo de ree. on- vervaard In all* omstandigheden, enz... Ontegensprekelük heeft de schrijver talent. Hoe men schril ver w^rdt? Met e»n koffielepel Inspiratie en een liter transpiratie. Schril ver »Hu vraaort veel geduld, la ren !*«g oeferdn® en lering, acht H»nden ♦eehnlek en liefhebber!!: twee tienden talent en genie. En genie ls dan nog een lange oatlentle. DE LAATSTE VI5SCHER8 De laatste Vlsscber*. 1ste boek van 't Davldsfonds <V* jaar. Het Ugt decs voor mij, keurig ver bonden, en een woordje van den schrijver dat mij naar het herte gaat: c Aan mijn oud-professor en leider. Met dank voor de belangstelling, enz... Ik ml dat boek geerne lezen. Ik hoop dat het zijn weg zal vinden bij talrijke lezers en hun veel genoegen verschaffen. Het zal, hoop ik, crescendo gaan, span ning wekken, dramatischer zijn nog dan de voorgaande. Dat zal hier zeker nog meer waar zijn wat Herremans schreef voor c Bruun c Er komen tientallen gebeurtenissen ln voor, geen enkele ls slap of vaag... Er «komt geen enkele groote f!»uur ln voor. Maar welk groot boek ls datl Er ls een eeuw geweest van salon-lite ratuur, nu zijn het gelukkielijk gezonde volksboeken. Ik peins dat hij ln 't ver volg min personen zal er ln brengen, meer blijven bij een hoofdfiguur. Gaston Duribreux schrijft me dat hij nog een oorlogsboek ln handschrift heeft; n Bezette Polders. Een ander werk, een burgerroman, is bijna af. Zijn boeken zijn niet voor kinders, maar voor volwassenen. o Niets kan zich oplossen, geen ont- knooping ls denkbaar, schrijft hij mij, zonder inmenging van christelijke be- schouwingen, zonder aanwezigheid van de Godsgedachte. Ik zou gaarne als Katholiek schrijver aangeschreven wor- den. Met te verouderen zal hij nog korter en kernachtiger schrijven. De dialoog zal vlotter worden. Men snoeit niet geern en men dunt niet geern de druiven. Het is nochtans onontbeerlijk om schoone vruchten te hebben. In het winterseizoen schrijft hij; 's zo mers ls hij hotelier, Aartshertoginstraat 74, Mariakerke-Oostende. Mocht de oorlog weldra eindigen en de vrede zijn bedrijf bevoordeeligen en ook de uitge vers moed geven. Zijn oud-leeraar Z. E. H. Kanunnik Naert gaf hem een sterke vorming van Engelsche en Duitsche literatuur en zal voorzeker ook belang stellen in deze wer ken. Zijn kennis van Fransch. Engelsch en Duitsch was zijn werk niet nadeelig, integendeel. Elke schrijver en elk boek heeft zijn lot Ik wensch hem goed heil en veel suc ces 1 A. B. (Vervolg van l* blad) Binnenziclit van een der ziekenzalen van het Militair HulpHospitaa! Nr 26 te De Panne. Het hoofdbestuur van het Belgisch Rood-Kruis kreeg opdracht van wege de Legeroverheld om aan de kust hulphos- pttalen op te richten voor 'n verpleging van ongeveer 2000 zieken. In 1936 reeds had de Heer Hagemeyer van de Pen sion Marie-Joséeen schriftelijke ver bintenis aangegaan om desgevallend zijne Instelling en mobilair kosteloos ter be schikking te stellen van het Rood Kruis. Zoo kwam alhier sedert enkele dagen en door de Zorgen van de plaatselijke afdee- tlng het militair hulphospitaal n* 26 ln voornoemde inrichting tot stand. We hadden de gelegenheid met deze Instelling nader kennis te nemen en, al belden we heel op 't onverwachts aan, toch werden we door den H. Hagemeyer gulhartig ontvangen. Heel bereidwillig legde hij ons de werking en de inrichting yan dit hospitaal uiteen. Deze instelling voorziet de verpleging van een honderdtal zieken. De genees kundige zorgen zijn toevertrouwd aan de HH. Drs Vandaele, Cassier en Opsomer, dis waarlijk met veel zorg, geduld en kalmte hunne patiënten bedienen. Twee vreemde verpleegsters verrichten er het bijzonderste werk; zij worden bijgestaan door ambulanciers en ambulanciersters der plaatselijke aideeling die allen zon der vergelding hunne diensten aanbieden. Voor sommige leden van naburige kust- gemeenten zou er toch eenige vergoeding voorzien zijn wegens hunne verplaatsin gen per tram of autobus. Aan 't perso neel van de keuken, waaronder we vrou wen van De Panne aantreffen, wordt na tuurlijk een loon uitbetaald. Op 't oogenblik van ons bezoek waren er 41 zieken verpleegd en dit aantal zou in den loop van dc week op 100 gebracht worden. Deze zieken koinen uit het krijgs- ft ast huls van Oostende, dat wegens over bevolking op tijd dient geëvacueerd te worden. De bestuurder Dr Kolonel Roe lens van Oostende komt toezicht houden over deze instelling, welke hij wekelijks bezoekt. Onder de verpleegde soldaten be vinden er zich erge zieken, anderen z'jn het minder, doch hunne verpleging blijft noodzakelijk. Na dezen uitleg werden we overal rond geleid. De werk- en kuischvrouwen zijn tijdens deze morgenuren druk in de weer om alles te reinigen. We bezoeken het laboratorium, alwaar een verpleegster tus- f.chen de ontelbare fleschjes en glazen buisjes aan 'n ernstig onderzoek bezig is. Verder komen we tn de ruime speelzaal, talrijke patiënten in dikke slaapmantels gehuld houden er zich met talrijke spe len beri?. Men kaert, men billart, men /eest en alle* wordt overstemd door de meeslepende muziek van de radio-uitzen ding. We werpen en oogslag op de groote eetzaal die aan 70 personen plaats biedt en vanwaar we een mooi uitzicht krijgen op het wild en thans verlaten Noordzee strand. In de keuken heerscht ook groote bedrijvigheid: aardappelen worden ge schild. groenten gereinigd, vaatwerk af- gewasschen; alles ls er zindelijk en kraak net. Twee groote stukken rosbief wach ten om den oven ln geschoven te worden, terwijl geurige broodjes op een rek uitge stald liggen. Ongetwijfeld moeten onze soldaten hier smakelijk en voldoende voedsel vinden. We vernemen Ïntusschen dat alles wat hier verbruikt of gebezigd wordt, ter plaatse wordt aangekocht, wat door de begunstigde ueringdoeners naar waarde wordt geschat. De verscheidene slaapzalen doorwandelen we met "n zekere verwondering; hier ook ls de zindelijkheid het hoogste gebod. De gelegenheid werd ons aangeboden om eens heel alleen met enkele bedlegerlgen te spreken. Op onze vraag of ze hier goed verzorgd worden, keken ze ons eens verrast aan om onmid dellijk daarna een bevestigend antwoord te geven. Ja. daar was er een, die zich juist aan het scheren was en na hem gegroet te hebben, vroegen we hem ook of hij hier liever verbleef dan ln Oosten de. Kijk! had hij zich niet van een vel- Ugheidscheersje bedien», hij zou zich ze ker gekwetst hebben, door de beroering hem door onze vraag uitgelokt. Zwijg, zegt hij, in Oostende zijn er te veel zie ken 't is daar van trekt uw plan1 'k Ben seffens bereid om voor heel den duur van de mobilisatie bij te teekenen op voorwaarde hier voorts te mogen ver blijven! 't Is hier het 100* part beter dan ln mijn vorig hospitaal; goede voe ding. uitmuntende verzorging, ongekende bedlenstigheid. kalm midden, alles maakt ons verblijf hier versterkend en aange naam. Een binnenkomende wachtmeester van de Rijkswacht, die alhier ook ver pleegd wordt, sluit zich volmondig aan bij de gezegden van zijn kamergenoot. Ten anderen alle soldaten waren het eens om te verklaren dat ze nergens beter kunnen verzorgd worden. Door onzen leidsman vernemen we ook met genoegen, dat beste broederlijkheid heerscht onder alle soldaten. De Vlamin gen en de Walen zijn tegenover elkar.r heel goed gesteld, terwijl het bestuur de vaste hand houdt op de naleving van het ,-ialgebruik, opdat ln niets 'n aanstoot moge gegeven worden aan 'n mogelijk taaigeschil Ook op godsdienstig gebied laat deze inrichting in niets te wenschen over; Zie vervolg Jjicruevcu*. 54 GRADEN ONDER NUL' IN ZWEDEN Tn den nacht van Dinsdag H ls te Stockholm de thermometer gedaald tot 34 graden onder nul. Sedert 168 Jaar heeft de Zweedsche hoofdstad zulk een kouden Februaridag niet meer gekend. TE VOET VAN DENEMARKEN NAAR ZWEDEN De Sund, die Zweden van Denemarken scheldt, ls dichtgevroren zoodat men te voet van Zweden naar Denemarken kan, Of omgekeerd. Van Deensch* zltde werden evenwel maatregelen getroffen om dit verkeer te verbieden. IJsbrekers die ooogden elf steamers door h-t Skazerak te breneen. hieven ■n het lis steken en dreven af. Kolenla- dlnzen bereiken Kooenhaeen niet «oodat ®r aldaar «"-oole schaarschte aan kolen heerscht. Dit had voor gevolg dat tal- rlike scholen werden gesloten, dat de winkel* verplicht werden on zeker uur te sluiten, dat de temperatuur ln win kels en kantoren niet een zekere tem- Deratmir mocht overschrijden en dat bll- na alle bloemen in de tuinderijen zijn omgekomen. DE HAVENS VAN RIGA EN TAL INN DICHTGEVROREN De geheele Oostzee 13 dichtgevroren. Niettegenstaande herhaalde pogingen van i IJsbrekers kon geen weg gebaand wor- j den voor de schepen tot de havens van Riga en Talinn. Te Riga kwam ln de vier laatste weken geen post toe, be halve de luchtoost. 20* TE SPA EN TE BREE Te Spa en te Bree werd ln den looo dezer week een temperatuur van —20* waargenomen te Soa en te Bree. CAMcrng RpwncN VZVIFI KOMEN OM !N NEDERLAND Aan de Nede.-landschs kust werden gansche benden vogels dood aangetrof fen. Wilde eenden, vermoedeliik komen de uit Finland en andere Noordelllke Staten, vestigden zich in de Duinen. Po gingen om die vogels te voederen bleken onvoldoende. IN HONGARIJE In Hongarije woedde een sneeuwstorm 48 uren lang. Nimmer werd er zulk we der gekend. Alle verkeer werd onmoge lijk. Op zekere plaatsen bereikt de sneeuw een laag van 2 4 3 meter. Steden en ge meenten werden volledig van alle ver bindingen afgesneden. Wolven drongen het plaatsje Battyan binnen. IN ROEMENIE Roemenië werd eveneens geteisterd door de koude en den sneeuw. Op vele lijnen werd het treinverkeer verbroken. Reeds een 20-tal personen kwamen om van de koude. Te Bukovine en Moldavië zijn benden wolven de dorpen binnengedrongen en vielen er het vee aan. DE SCHOLEN GESLOTEN TE EUPEN Wegens het gebrek aan kolen en cokes is men te Eupen verplicht geweest de scholen te sluiten. Uit Anseremme wordt gemeld dat de Maas groote ljsschoïlen vervoert, die soms wel 8 vierkante meter groot zijn. Ontwortelde boomen trokken ook met den stroom voorbij. BANEN OVER HET IJS IN DENEMARKEN De scheepvaart rond Denemarken is onderbroken. De Groote Belt is ganscli toegevroren. Er werd dan ook voorgesteld een Ijsbaan te openen tusschen Fiinen en Seeland, 't zij over een afstand van 20 Km. Op zekere waterwegen werden reeds banen geopend voor het gerij. (Vervolg van 1» blad) H. Jaspar, Minister, beloofde ook dat de vergissingen die de laatste maal ge beurden zien niet meer zullen voor doen. n. Lambotte kwam dan terug op de goede ontvangst die de geëvacueerden van de herwonnen cantons genoten heb ben aan de kust. I)e heer Grammens. Dit wil niet zeggen dat het niet wenschelijk is de menschen van een zelfde taalgebied bij een te laten. Wat niet uitsluit dat de Vlaming eiken Waal die bij hem geëva cueerd wordt met een edelmoedig hart zal ontvangen. De heer Doen (soc. in 't Fr.) zegt dat het vraagstuk der evacuatie niet tijdig genoeg kan voorbereid en georganiseera worden. Men mag niet wacnten tot ge vaar dreigt. Spreker onderstreept de verklaring van den h. De Man, waar deze laatste gewe zen heeft op het gebrek aan verstand houding tusschen oe bevoegde Instanties inzake voorbereiding der evacuatie. De heer Clerckx ikath. ln 't Ned.l, wijst op de ongerustheid welke heerscht onder de bevolking der Oostelijke grens streken. Velen vreezen dat zij verplicht zouden kunnen worden hun haardstede te verlaten. Heeft de Regeering werke lijk besloten over te gaan tot de ontrui ming van bepaalde gewesten? Spreker gelooft het niet. De h. Clerckx verklaart dat de bevol king der Kempen zóó gehecht ls aan eigen grond dat zij zelfs onder de zwaarste bedreiging weigeren zou haar haardste den te verlaten. Tot gedwongen evacuatie zou slechts mogen overgegaan worden wanneer werkelijk de nood dwingt en on der de verantwoordelijkheid van al de instanties der regeering. De heer Grammens un 't Ned.) wenscht dat men ook evacuatie-maatregelen in overweging zou nemen voor andere ge westen dan deze in het Oostelijke ge deelte van het land. De heer Carton de Wiart (kath. ln 't Fr.) drukt den wensch uit dat alles wat verband houdt met de evacuatie, gecon centreerd zou worden ln één enkel de- partement. De verspreiding der diensten I kan slechts tot wanorde leiden. De heer Freres 'kath. in 't Duitsch) heeft het over de drie verschillende mo daliteiten van ontruiming. Hij vraagt een bijzondere organisatie van het vervoer der geëvacueerden en verkiest het ver voer per spoor boven aat per auto-car. Spreker brengt hulae aan de bevolking aer Vlaamscne kustgemeenten cie op zulke hartelijke wijze oe geëvacueerden uit de bevrijue cantons heeit ontvangen. E. H. Pastoor Bondue heeft de zlelenzorg van de zieaen op zien genomen; hij hoort er geregeld biecht en draagt er 's Zon dags de H. Mis op, die bijna door alle zieken wordt bijgewoond. De bezoeken a«n de patiënten zijn vast gesteld den Zondag en den Donderdag van elke week. en de zieken mogen tij dens hun verpleging in geen geval de inrichting verlaten. Na zijne talrijke en belangwekkende uitleggingen heboen we den H. Hage- tneyei- bedankt en hem hartelijk geiuk- gewensent om zi.ne inrichting, waar wij idles met bewondering hebben kunnen »gaan, en bie naar ons inziens els een -nzaei - hulpuospitaal mag aang... -en worden* At. M. We hebben tn de volksmond al vaak hooren smeken over Zoutenaaie maar heel weinigen die dit woord ge bruiken. kennen in feite ome kleinste gemeente van Belgie. In een radiorede voor de K.V.R.O. uitgesproken, gaf Heer L. Detraeye uit Deerlijk een flink ineengestoken ge schiedenisstukje dezer gemeente. We zijn blij deze onze lezers te kunnen mededeelen. Tn het IJzergebled, tusschen Veume en Dlksmulde, ln de streek gekend onder de benaming bachten de kupe ligt Bel glë's en ook wel Europa's kleinste ge meente... en ze heet Zoutenaaie. Iedereen kent ze bij naam, maar het grootste deel onzer landgenooten weet niet hoe het daar roert en poert ln dat vredig boerendorpke, want zeer zelden komt daar een toerist. Waarde luisteraar*, gil die tn uw stad of gemeente het dagelllksche leven en gedoe nagaat... stelt u voor hoe kalm en rustig het daar moet zijn ln eene ge meente, waar slechts «es hulzen staan, lk zeg zes hulzen, en acht en dertig zielen wonen. Op dit oogenblik zijn de gemeentena- ren van Zoutenaaie samengekomen om aan het eerste en eenige radiotoestel van het dorpje te luisteren naar de causerie over hun geliefd plekje met den schoo- nen naam Zoutenaaie of Zoetenaale. Met ln gedachtenis een groet aan het IJzerkruis van Dlksmulde betreden wij het dorp en zeggen een goeden dag aan gansch de bevolking. De dichter Ledeganck bezong tn zijn Drie Zustersteden Antwerpen, Gent en Brugge... en onze Groote Dichter Guldo Gezelle wijdde aan de kleinste ge meente van het land een gedichtje en hij zong zoo wonderlijk eenvoudlg-aiool en vriendelijk: Zoetenaale, tooversclioone, Zoetenaale, u de kroone, Btmla, boemla, hoeosasa, Ik daarbij verwonderd sta, Zoetenaale, kebbekind, Zoetenaale, teerbemind, Bimla, boemla. hoepsasa, Da 'k toch zoo 'n dorpken ha. Guldo Gezelle moet dat dorpke ontdekt hebben en het bezien hebben al3 een plek je naar zijn hart en naar zijn wensch, en het een gepast oord gevonden hebben voor de eenzaamheid die hij zoo zeer betracht te. Die versjes dateeren uit den tijd toen hij onderpastoor was te Kortrljk. Da 'k toch zoo 'n dorpken ha maar daarin ligt geheel de ziel en de zucht van den dichter, den drang naar de stilte waar de natuur met volle handen ruste schenkt, ver van alle grootsteedsch en gemeentelijk geroezemoes en luidruchtigheid. De onderpastoor Gezelle had er willen pastoor zijn.., maar die wensch kon on mogelijk bewaarheid worden, immers Zou tenaaie ls eene gemeente maar is geene parochie, Zoutenaaie bezit geen kerk. Op die schoone woorden Ode aan Zoetenaalevan Gezelle past een vooi- zeke en wie onder onze vlaamsche toon dichters zal die melodie scheppen... aldus zoude het lieve en kleine Zoutenaaie zijn eigen heimatlied hebben. Mij dunkt lk hoor reeds de kinderen ginds zingen van Zoetenaale kebbekind en bimla. boemla, hoepsasa Zoutenaaie is geen nieuwerwetsche ge meente... in oorkonden staat zij reeds vermeld in het jaar 1144 onder de bena ming Saltanawa; tot in 1204 mlek zij deel uit van de gemeente Alverlngem en sindsdien bestaat zij zelfstandig als ge meente en heeft een gemeenteraad met een burgemester, twee schepenen en vier gemeenteraadsleden. De oppervlakte bedraagt 208 Ha. daar staan zes boerderijen en daar wonen en leven acht en dertig menschen. waaron der vijf mannen, zes vrouwen, dit maakt elf groote personeer ftiet^27 kinderen! Gaat eens de bevolkingsbeweging na in den loop der tijden; In 1544 21 inwoners 1840: 27 1848: 23 ln vijf huishoudens. 1866: 18 1372: 17 1876: 20 1878: 30 1890: 25 1910: 25 1930: 39 1933: 35 1936: 36 1937: 33 1940 38. De gazet De Standaert van Vlaende ren in haar nummer van 12 Sept. 1848 schreef aldus: Geen zonderlinger gemeenteverkie zingen dan degene van Zoetenaale waar de bevolking in vijf huishoudens ver deeld, de 23 zielen niet te boven gaat De vijf hoofden van hulsgezinnen hebben niets beter gedacht dan zich elk een stem te geven. Aldus zal het Koning Leopold I die Zoetenaale min of meer kent, daar hij over een achttal dagen die minst- bevolkte gemeente der gansche wereld met een bezoek heeft vereerd, geen moeite hebben om uit het vijftal een burgemees ter en twee schepenen te kippen; blijven dan nog twee mannen over om tot raads lid te dienen, op die wijze zal dan leder een wat zijn Zoodus heeft die allerkleinste gemeen te destijds toch de eer van een Vorste lijk bezoek gehad in 1848, hetgeen aan vele steden en gemeenten nooit te beurt viel. Dit dorp heeft zijne geschiedenis juist gelijk iedere gemeente. In oorkonden en in geschiedkundige werken uit vroeger dagen ligt die geschiedenis te sluimeren; en omdat wij Zoutenaaie en zijne door brave en werkzame landbouwers, met een schat van blozende, lieve kinderen lief hebben. en reeds vijf jaren die kleine edoch beroemde gemeente op den voor avond der Ijzerbedevaart bezoeken, daar om trachten wij den sluier op te heffen en wij schrijven de historiek van Zoute naaie. Dat deze gemeente ln de belangstelling kwam en nog staat bewijst dat de re dactie en de fotograaf van het fran.ch- tallg tijdschrift Refletsvan Brussel ln 1938 te Zoutenaaie aankwamen, er het gansch dorp met bewoners fotografeer den en eene leerrijke reportage gaven in het Novembernummer van 1938. Ook de redaktie en de fotodienst van het Antwerpse!» weekblad De Stad waren daar ter plaats in 1939 en ln het nummer 28 van 15 Sept. 1.1. versoheen met een tiental fotos een artikel geti teld Europa's kleinste gemeente ligt in Vlaanderen Gij oudstrijders van den IJzer, gij al len kent Zoutenaaie van tijdens den iaat- sten oorlog 1914-1918 (tusschen haakjes zeggen wij terloops, weer is een laatste oorlog aan de deur)... maar op de Ijzer bedevaart en gansch het jaar door is het dorpke stil.. En ja waarom zou het daar niet stil zijn? Zes hulzen, elf groote menschen, zeven en twintig kinderen!... Een bearijvig volk op hoeve, akkerland en weidegrond! Daar is noen kerk noch klok, noch-wln- kel, noch herberg, noch school, noch auto, noch veldwachter, noen ambachts man. Daar zijn geen ruzies en geschillen, daar is geen uorps- noch kliekjespoiitiek. Daar leeit een vrij, een vredelievend, een neerctig volk. Ket is de briefdrager van Veurne di, er de brieven besteld. Op parochiaal gebied is Zoutenaaie on der Lggc'.vaartsaapelie en de kinaereu gaan ter school naar Lainpernisse, Ave- uapelle en riggewaartskapeile. In den gemeenteraad zijn vier mans personen, ca e:n vrouwspersoon v/euuwe; ue twee auuere ieden van den raad zijn Inwoners van Eggewaartskapell# en Al verlngem. De vijf overige vrouwspersonen vormen de commissie van openbaren on derstand en zoo is ledereen op een uitzondering na werkzaam ln het be stuur van gemeente en dlsch. In 1834 werd er geijverd om Zoutenaaie te vereenigen met eene naburige gemeen te, maar deze poging leed schipbreuk door het verzet van den gemeenteraad, die daarin gesteund werd door de pro vinciale overheid. In 1873 werd er nogeens voorgesteld Zoutenaaie te vereenigen met Egge- waartskapelle, maar ook dit voorstel werd door de Commissie en den Provincialen Raad verworpen en thans ls het gevaar voor een gebeurlijk verdwijnen der ge meentelijke zelfstandigheid voor goed ge weken. Thans geven wij een cijfer over de be grooting: ln 1865 bedroeg rij aan inkom sten 351 fr.; en aan uitgaven 337 fr. Hedendaags bedraagt zij de som van 13.900 fr. In 1544 had Zoutenaaie een veldwach ter. De geschiedschrijver A. Duclos van Brugge schreef ln het 16* deel van Rond den Heerdover den tarlf der kerke van Zoutenaaie, want vroeger was daar eene kerk met een pastoor en een onderpas toor. De bijdrage begint aldus: Zoete- nay ls eene gemeente van 21 zielen, den veldwachter medegerekend. De gemeente heeft ook haar kermis zondag en namelijk den tweeden Zondag der maand Juni en vroeger was daar zelf een velokoers met een twaalftal rijders; sinds enkele Jaren ls de eenige herberg die Zoutenaaie bezat afgeschaft; deze was het gemeentehuis. In het huls van den eersten schepen, vroeger herberg het gemeentehuis vergadert de raad in de beste kamer, waar gansch de administratieve bundels en boeken van gemeentebestuur en van commissie van openbaren onderstand bewaard worden. In 1829 werd de kerk van Zoutenaaie afgeschaft bij kontrak! met het bisdom Gent. op voorwaarde dat: 1. de inboedel der kerk naar Egge- waartskaDelle over te brengen, hetgeen gedaan werd; 2. ter plaats der afgebroken kerk die verwoest werd door de soldaten van Na poleon, eene kapel te bouwen ter eere van O. L. Vrouw, hetgeen heden ten dage nog niet gedaan werd. Tijdens de Middeleeuwen had Zoute naaie ook zijne ridderheeren en daar stonden twee kasteelen die malkaar ge durig bestookten. Daar is ook eene landpartij, het slag veld genoemd, waar de bevolking der streek, in oproer tegen de Spanjaarden, verslagen werd. Er zijn te Zoutenaaie twee straten, de oude zeedijk en de Kruisstraat; en twee beken, de oude vaart en het Zoetenaaie- geleet. De secretaris van Zoutenaaie woont te Kaaskerke. Er ls nog veel over het verleden en het heden vau het kleine dorp te zeggen, maar wij moeten ons beperken gezien de tijdruimte. Om te eindigen wenschen wij niettemin nog tijdens deze nieuw- Jaarmaand dat de vredige, eensgezinde geest die Zoutenaale's bestuur en bevol king kenmerkt moge varen boven de ru moerige steden en gemeenten van hert land en heilzaam Inwerken op de ln bit teren strijd staande stroomingen van vele gemeentepolitiekers. Gezelle dichtte; Da 'k toch zoo 'n dorpken ha! Wij besluiten: te Zoutenaaie zou lk willen burgemeestér zijn! Waarde luisteraars uit Zoutenaaie... ik groet U van uit de üroenlngestede en wensch U geluk en voorspoed. Waarde luisteraars van W. V. R. O., Ik dank om uwe aandacht. LEON DEFRAEYE. VAN DE NADRUK VliRHODEN GE ZIJT OVF.R ONS BLAD TEVRE DEN NA LEZING. SCHUIF HET IN HANDEN VAN EEN GEBUUR OF VRIEND. ZOO STEUNT GE JN;». - DOE DIT ZONDER UITSTEL. DANK Binnen ln de kerk 13 het duister en kaarsen ter vereering van heiligenbeel den zeggen u dat het een katholieke kerk ls. Een pastoor hoorde biecht en men schen die wachtten op hun beurt ston den gezellig over politiek te praten onder elkaar. Op een Zondag gingen we mis hooren ln New-York. We trokken een kerk bin nen en direct zagen we dat het een orotestantsche was. Er waren geen kniel banken, geen heiligenbeelden en lanes voor stond er een predikstoel ln plaats van een altaar. Op /oek naar een andere kerk, troffen we St. John the Divine (H. Joannes) aan. Het ls een zeer mime kerk die nog ln opbouw is en in de toe komst de grootste kathedraal wordt van de wereld. Er waren knielbanken, heili genbeelden, een altaar waaraan een pries ter mis deed, Juist zooals in de katho lieke kerken. Menschen gingen te kom- munle en nu waren we overtuigd dat we hier zouden kunnen mis hooren. Wan neer de mis bijna gedaan was, nam mijn vriend een kerkboek in handen die daar lag en tot onze groote verbazing las hij The protestant Church St. Jolm the Divine(Protestantsche Kerk St. Jo hannes). Achteraf vernamen we dat deze kerk behoorde tot de hooge Secte der Protestanten. Ze hadden het tekort inge zien van de andere secten, die geen sa cramenten noch heiligenvereerlng aan vaarden. Hun ritus en liturgie .waren let terlijk gecopieerd van de katholieke kerk en zoo konden ze nu voldoening geven aan de .eeestelilke behoeften van de vu- rleste leden der protestantsche kerk die zich zelf de Hoogere Secte noemden. Ze verschillen alleen met de katholieke kerk door hun loochening dat O. L. Vrouw maagd was en Moeder van God en aan vaarden het onfeilbaar gezag van de Paus niet. Het huwelijk ln Amerika is volgens onze beschouwing op zeer humoristische en tevens finantleele basis gegrondvest. Op zekeren dag reden we- langs een autobaan naar een klein dorp dicht bij New-York. Vijf honderd mefa voor het dorp stond een reklameplapfe van een protestantsche dominee mét opschrift Minister marlage license Een pastoor die toelating heeft om huwelijken in te zegenen. Verbeeld u een man en een vrouw die willen trouwen. Zij nemen hun auto, vragen twee getuigen en rijden naar den pastoor. Deze vraagt de weder- zijdsche toestemming van de verloofden ln 't bijzijn van de getuigen en zegent zonder ceremonie het huwelijk in. De pastoor krijgt zijn eereloon voor de be wezen dienst en zij zijn getrpuwd. Soms gebeurt het zelfs dat de verloofden langs de weg twee onbekenden opscheppen en voor een paar dollars mee vragen om te getuigen. Het Studentenleven in Amerika ls op een heei andere manier opgevat dan bij ons. 's Morgens komen de studenten met hun auto naai' de lessen, lunchen daar 's middags en na eenige rust beginnen ze hun sportoefeningen. Gymnastiek, athletiek, football, tennis, polo, golf, alle sport wordt er beoefend. Het ls de groot ste eer voor een Universiteit wanneer haar ploeg het Kampioenschap wint. lederen namiddag van de week ls er trai ning om de Zondag in tip-top forme de kleuren van de hoogeschool te doen zege vieren. Men doet er eerst aan sport en daarna studeert men ln zijn yrije uren. Zoowel voor de Katholieke als Staats- en Protestantsche universiteiten is het een punt van eer geroemd te worden om de prestaties van haar sportmannen. Vandaar dat men zegt dat een dlplo- Het zoo lang verbeidde wetsontwerp tot* de hervorming van het Ministerie van Openbaar Onderwijs werd nu eindelijk vanwege de Regeering iri den Senaat in gediend. Enkele weken geleden werd gemeld dat H. Soudan, Minister van Openbaar On derwijs. een voorstel klaar had. Maar toen hij het moest voordragen ln de Kamer werd hij ongesteld en werd de zaak op de lange baan geschoven. Alsdan werd ook gemeld dat het gold om een eigen voorstel van den Minister. In den Senaat van Woensdag 11. werd nu door Minister Balthazar, die den H. Soudan aan Opnbaear Onderwijs ver vangt. een voorstel voorgehouden, dat daarbij nog gesteund wordt door de ge heele Regeering. In een voorwoord wees de H. Minister er eerst op dat, zoo de Vlamingen er thans op aandringen op een hervorming van het Ministerie van Openbaar Onder wijs, zij hierbij geen moeilijkheden wil len verwekken maar slechts voldoening willen krijgen op een belofte hen sedert lang afgelegd. In den loop van het Jaar moeten talrijke hooge ambtenaren ver vangen worden, zoodat een hervorming zich opdrong om een nieuw bestendigen toestand te vermijden. Zoo alle Waalsche ambtenaren die moeten worden vervan gen het zouden worden door Vlamingen dan zou een toestand in tegenoverge- stelden zin tot stand komen.-'De hervor ming ls dus wel thans noodlg. De H. Minister herinnerde vervolgens aan de studies die voordien werden ge wijd aan de kwestie, zoowel door ver schillende kommissies als door de cul tuurraden. H. Balthazar weidde dan uit over het voorgesteld ontwerp, met name het plan Soudan. Alles moet gebaseerd worden op de wet van 1932. In het bedoeld Minis terle moeten alle zaken die het Vlaam sche land aanbelangen behandeld worden door Vlaamsche ambtenaren, en alle Waalsche Zaken door Waalsche ambte naren. Het ls anderzijds normaal dat de Vla ming, die zich naar het Ministerie be geeft, er door Vlaamsche ambtenaren ontvangen worde, wat thans niet het ge val is. Geen enkel Waal zou het dulden aanvaarden te worden ontvangen door een hoogere ambtenaar die zijn taal niet machtig ls. Er zal slechts een Eekretaris-Generaal zijn. Deze zal een tweede sekretaris-ge- neraal van de andere taal worden toe gevoegd. Automatisch zal een Vlaming een Waal opvolgen, een Waal een Vla ming, enz. De Directeurs-Generaal zullen gedubbeld v,'orden. De Minister zal ln bijzondere gevallen uitspraak doen. Diï zijn de hoofdlijnen van het voor gesteld plan. Verder lüeio'.er uitweiden zou ons te ver brengen. Dit plan gaat evenwel niet zoover als dit der beide cultuurraden. Wat de houding der verschillende par tijen over het plan zijn zal, is nog niet Juist uitgemaakt. Donderdag morgen 11. moesten de Katholieken vergaderen om hun houding te bepalen. Denkelijk zul len zij het ontwerp goedkeuren. De hou ding der Socialisten werd ook nog niet bepaald. De Liberalen willen er niets van weten omdat zij het oogenblik voor deze hervorming ongeschikt vinden. Over hun houding merkt De Stan daard terecht op Wij vernemen dat de Liberalen het oogenblik nog steeds niet geschikt vinden en dat ze zullen tegenspruttelen. Hebben ie liberalen ooit al wat anders gedaan als aan de Vlamingen recht moest wor den verstrekt? Het plan-Soudan heeft tntusschen weer een tipje opgelicht van den sluier: Het ls normaal, dat een Vlaming, die zich ln een ministerie aanbiedt te woord kan gestaan worden door Vlaamsche ambte naren, WAT NIET HET GEVAL IS. En dan hoort men spreken van libe ralen tegenstand tegen zulk gematigd voorstel en dan durft men zeggen ce n'est pas le moment Wanneer ls het dan WEL het oogen blik? DE BESPREKING DONDERDAG IN DEN SENAAT Donderdag morgen vooraleer de Se naatsvergadering een aanvang nam, ver gaderden eenerzljds de Liberale Senato ren en anderzijds ook de Katholieke Se natoren. Bij de Liberalen kwam, zooals voor zien, een groot verzet uit tegen het inge diend Regeeringsvoorstel. BIJ de Katholieken werd het voorstel goedgekeurd en werd besloten het amen dement Debruyne iri te trekken, zooals de eRgeering het had gevraagd. In de Senaatszitting die ln den namid dag volgde werd de bespreking over het ontwerp aangevat. H. Senator Debruyne, Katholiek, ln een flinke rede. zette het standpunt der Vlaamsche Katholieken uiteen. ZIJ lég gen zich bij het Regeerlngsontwerp neerj en het Ingediend symbolisch amendement laten zij varen, wijl de Ideale oplossing van de kwestie voor de toekomst wordt voorbehouden. De vergadering werd dan verder zeer woelig door het optreden der Liberalen die met groote hardnekkigheid het voor stel bestreden en maar van geen toege ving aan de Vlamingen wilden weten, dit bij zooverre dat de H. Pierlot, Eerste- Minister, het r.oodig achtte zelf het Re geerlngsontwerp te verdedigen. Hierover verder uitweiden zou ons echter te ver brengen. Meldden wij evenwel, dat ook I soms de Vlaamsche Nationalisten enkele i zijner gezegden toejuichten, dat hij op I hevige onderbrekingen van wege de Li beralen onthaald werd en warme toejui- j uiringen ontving vanwege Katholieken en Socialisten. Een stemming werd nog niet uitge bracht. ma van de algemeens vakken aan een van onze universiteiten zooveel waard U als verscheidene specialiteiten samen la Amerika. ZIJ munten alleen uit ln d» studie der bouwkunde en der economie. De sociaal-economische opvatting der Amerikanen ls liberaal-indivlduallitlscli. Zli vragen alleen gerust gelaten te wor den om hun zaken naar eigen eoeddun» ken en willekeur te kunnen afhandelen. De Amerikanen zijn wel democraat maar niet sociaal. Het leven voor een vreemdeling er zeer duur en met 300 fr. per dag komt men er met moeite rond. Wanneer men een hotel binnentrekt om er te logeerea dan betaalt men 5 4 60 dollars (150 tot 180 fr.) om te slapen alleen. De breakfast (ontbijt) gebeurt op een zeer eigenaar dige en typische Amerlkaansche manier. Den eersten nacht van ons verblijf ln New-York gingen we slapen ln Interna» tlonal House, een hoogstudentenhuls voor vreemdelingen, waar meer dan de lielft Chlneesche studenten waren. We hadden reeds gehoord van de Cafetariaen 's morgens zouden we de eerste onder» vinding ervan opdoen. We kwamen ln een ruime zaal en volgden de studenten die zloh zelf aan 't bedienen waren. W* namen eerst een schenkbord, plaatsten het oo een automatisch rollende band en naarmate deze vooruitging volgden we. Voor ons stonden olie eetwaren ten toon gesteld en naar keus mocht men daar» van nemen wat men wilde. Aan 't elud* van de rollende band zat er een Cht- neeseh meisje dat ln uw schenkbord keek, op een knoo duwde en een kaartj* waarop de prijs stond kwam tn uw bord terecht. Het ontbl't bestaat uit een Julee, een soort cocktail met torna t°nsao, om de maag te prikkelen eu e n goeden eet'u.st te verwekken, dan volgt een gla* water om alle wansmaken uit den mond te drijven en ten slotte het ontbijt be staande uit een soort gebakken maca- rons, vermengd met melk en suiker. Al* dessert nemen meest ailen een groen gele of roode ljsnieloen. 's Middags neemt men de lunch 125-35 fr.) en 's avonds het diner (35-45 fr.), de grootste maaltijd van den dag en met zeer veel hors d'oeuvre gevarieerd. In de wolkenkrabbers zijn de apparte menten meestal ingericht als woon- en slaapkamers en de bewoners gaan naar de restaurants eten. Hoe hooger men woont, hoe duurder de kamers zijn om dat men daar geen artificleele lucht moet Inpompen cn geen electriciteit moet ge bruiken gedurende den dag. Een normaal huls ln New-York heeft 20 tot 25 verdiepen en het een staat tegen het andere geplakt. De lucht die ze op vangen uit. de straat ls niet zuiver meer door de (luizende autos die olie en ben zine verdampen. Wanneer men de hoog ste verdiepen van een wolkenkrabber be woond, verliest men geen tijd om naar boven te gaan omdat de lifts zoo 'n groot* snelheid hebben, men heeft er volle licht, zuivere lucht en een schoon panorama dat men ook betaalt. In New-York is het een groote lux* een flets te bezitten. In de drukke cros* town (krulsstad) ls het onmogelijk een fiets in te denken tusschen al die (lui zende en dulzende autos die gedurig d* een op de andere volgen. In heel New- York hebben wc slechts een fiets gezien en dan nog door een zwarte bereden. Amerika ls het land van het snelle ver keer en tijd winnen ls voor hen geld winnen Time ls Money('t Vervolgt.) TREKKING DER VERWOESTE GEWESTEN 1922 TREKKING VAN 10 FEBRUARI. Zaterdag had de 213" trekking, plaat* met volgende uitslag: Serie 83.536 nr. 3 wint fr. 250.000 Serie 83.536 nr. 2 wint fr. 100.000 Serie 63.536 nr. 5 wint fr. 100.000 De andere obligaties dezer serie, als mede al de nrs der serie 125.878 en 158.818 zijn terugbetalabaar met 322 fr. 60 of met 300 fr. volgens dat ze al dan niet omgezet werden in overeenstemming met art. 11 van het Kon. Besluit van 11 Mei 1935. In de huidige omstandig heden is het in uw belang siechts SNELWERKENDE Meststoffen te gebruiken. HEBT GE OOIT EEN GOED IVOORDIE GEDAAN OM EEN EN ANDER KENNIS AAN JE ZETTEN TOT tiE'l ABONNEE- REN UT DIT BLAD pAriK. EROM DE VOERDER VERKOOLD EEN MEISJE GERED Te Brugge, Zondagmorgen 11., langs Ueri weg Brugge-Oostende, kwam de auto van de 32-jarige ongehuwde A. V. C. uit Be- veren-Oudenaarde ln een half met water gevulde gracht terecht, nadat een der autobanden was gesprongen wijl de auto geen grooter snelheid dan 40 Km. per uur bolde. Onmiddellijk geraakte de auto daarbij nog in brand. Ken aldaar wonend Bruggeling die het ongeluk had zien gebeuren, sprong ln het koude water van de gracht en slaagde erin een jonge dame, zekere M. B. 25 jaar. uit Gent, uit den auto te halen. De ze had echter zware verwondingen opge- loopen. Het was onmogelijk den voerder te red den zoodat deze verkoolde ln zijn voer tuig. GENEESHEER DOOR TOLBEAMBTEN DOOD GESCHOTEN AAN DE NEDERLANDSCHE GRENS Al wie een grenspost van Nederland wil doortrekken moet op de eerste som matie stilhouden of stelt zich bloot aan het geweervuur van de tolbedienden. Een geneesheer die op 9 Februari 11. per auto voor het toibureel van Vlodorp. Lim burg, wilde doorrijden en geen gevolg gaf aan de bekomen sommatie, wellichl er geen acht op gaf, werd dan doodge schoten door een schot op hem gelost door een tolbeambte. De ongelukkige, Dokter Meuwissen. wai 45 jaar oud, gehuwd en vader van acht kinderen. Hij was een broeder van den Burgemeester van Echt. BLANKENBERGSCHE SLOEP VERGAAN Maandag avond 11. ls de Blankenberg- sche vlsscherssloep B. 24 - op een wrak gevaren, liep lek op, moest door de be manning verlaten worden en verging. Na 5 uren rondgezwalpt te hebben in hun reddingsbootje, wijl een der vier op varenden het bewustzijn verloor, een twee de volledig uitgeput bleek en de twee andere steeds maar het water uit hun bootje hoefden te werpen, v\ .den zij al len in deern 1st.ekke;idea toestand opge pikt door een vissaliersboot uit .lecbrugg* die ze behouden aan wai bracht.

HISTORISCHE KRANTEN

De Halle (1925-1940) | 1940 | | pagina 2