HET NOTARIEEL EN NIJVERHEIDS ANNONCENBLAD
Nieuwsblad voor Poperinghe en Omstreken
Apotheek Frans Van de Plas
BETOOGiNG I. MULIER
15 Oentiemen
19c* Jaar. Nr 17
Over familienamen.
BERICHTEN,
VERROOPINCEN,
Eene inlassching
BOUVJBE. :CHT£»,
Abonnementprijs
In Stad fr. 6.50
In Belgie pp„" 8.00
Buitenland 13.00
Sanson-Vanneste
15, Gasthuisstraat
PüPERilSOHE
Sociaiistisch Paaschcongres.
Ruzie,
Heer Carton de Wiart.
Drankbestrijding.
De bijeenkomst te Genua.
De V. 0. S en IVI. Muller.
Aan de Vlaamsche Maatschappijen,
I5iSï.3S
voor Aankondigingen
0.60 ctn per regel.
Herhaalde Inlassching.
o.5o co1 per regel.
VGPiSsEH,
i So fr per -egel.
per Jaar
Uitgever
Qiukkerij,
Papierhandel,
Alle anNonckn zijn
vooraf te betalen
en moeten voor den
Vrudaq noen inoe-
zonden worden.
Postoheokrekening
nr 15570.
Volk sontwikke1 inq is noodig.
Strenge wetten en streng schooltoezicht
zijn in de laatste jaren tot stand gekomen
om de schooibijwoning te verzekeren.
Sommige menschen klagen daarover en
zien er het nut niet van in.
Nochtans in de groote steden en zelfs in
kleinere als in Poperinghe loopen de jongens
nog dikwijls op straat zonder door de poli
tiediensten verontrust te worden, of worden
zij te vroeg op de werkwinkels opgenomen.
Hier zou er dus een strenger toezicht in de
nijverheidsmiddens moeten gehouden wor
den en de werkbazen zouden moeten meer
verantwoordelijkheid inzien.
Op het platteland worden de kinderen
-gebruikt bij de zoogezegde seizoen bezig
heden die door de wet voorzien zijn, zoo
dat op zekere tijdstippen talrijke scholieren
weken en maanden uit de school afwezig
zijn.
Tot verleden jaar toe, onttrok 50% der
schooljeugd uit sommige Vlaamsche dorpen
zich nog aan de leerplichtwet.
Dit gebeurt zonder dat de overheid, be
staande uit burgemeester, schoolinspecteurs
en ook vrederechters doorslaande maatrege
len nernen.
Nochtans als we ons Belgie vergelijken,
op het gebied van het volksonderwijs met de
meest andere landen uit Europa, dan zien
we dat ons land zich te beklagen heeft over
zijne ontwikkeling.
Ziehier een statiestiek, opgesteld vóór den
oorlog, die het aantal ongeletterde rekruten
bepaalt in eenige landen
Duitschland op 1009 rekr., 0,4ongeletterd.
Zweden op 0,8
Denemarken op 2
Zwitserland op 6
Nederland op 21
Engeland op 40
Frankrijk op 58
BELGIE op 100
Italië op 327
Spanje op 500
Rusland op 617
Daaruit zien we dat, niettegenstaande
onze dichte bevolking (wat gemakkelijkheid
bijbrengt tot het inrichten van scholen) ons
land bij de ongeleerdste laraeh mag gere
kend worden.
We zien ook dat we verten achter staan
bij onze ontwikkelde vijanden van over den
Rijn.
Er zijn dus op 1000 rekruten in Belgie,
100 ongeletterden of op 10 rekruten 1 onge
letterde.
Hoe worden nu die ongeletterden ver
deeld onder de Belgische provintiën
Provintie Luxemburg 2,34 p. hond.
Namen 2,30
Luik 6,87
Limburg 7,61
Brabant 8.58
Antwerpen9,01
Westvlaanderen 12,57
Henegouwen 13,83
Oostvlaanderen 17,39
Seffens zien we dat de Vlaamsche provin
tiën ten achter staan bij de Waalsche,uitge
nomen voor Henegouwen (die uizondering
begrijpt men door de belangrijkheid der
nijverheidsontwikkeling).
Ook zien we dat ons West-Vlaanderen
reeds vóór den oorlog bij de minst ontwik
kelden was. Wat zal het sedert den oorlog
geworden zijn door het onregelmatig onder
wijs gedurende die 4 jaren
Merken we op, dat die cijfers tellen voor
de rekruten maar wanneer we de bevolking
nemen boven de 8 jaar dan komen we in
België tot 200 ongeletterden per 1000, of 2
per 10.
Het is zelfs bewezen, dat in de centrums
waar steenbakkerijen, manden- en koorden
nijverheid bloeien er 40 menschen zijn die
noch lezen noch schrijven kunnen.
Niet alleen die cijfers bewijzen ons de
ontoereikendheid van onze volksontwikke
ling maar ook een eenvoudige oogslag op de
uiting van ons volk, of een vergelijking met
andere volkeren bewijzen ons het bestaan
van een te kort aan ontwikkeling.
Wat zagen we vóór den oorlog en nu nog
na den oorlog? Tal van schoone bedienin
gen in de belastingen, accynzen, bestuur
van fabrieken, arsenalen, depots van ma-
chienen waren ingenomen door tal van onze
Waalsche broeders. Natuurlijk de ongeluk
kige wantoestanden op taalgebied droegen
er toe bij,doch ook de mindere ontwikkeling
van ons volk.
Het grove werk 't zij te lande, 't zij in het
fabriek, bleef voor ons volk eii ineer ontwik-
keienden namen de andere, betere plaatsen.
Zijn onze Vlaamsche en Waalsche oud
strijders niet naar hunne haardsteden, na
den oorlog gaan spreken van liet verachter-
Het Socialistisch Paaschcongres werd Za
terdag morgen te Brussel geopend. Talrijke
socialistische Volksvertegenwoordigers en
Senators woonden het bij.
De eerste dag was hoofdzakelijk gewijd
aan de bespreking der verschillige verslagen
en de herziening der statuten.
Uit de verslagen stippen wij aan dat de
syndicale Commissie 718 duizend leden telt,
waarvan slechts 210 duizend in de samen
werkende Vennootschappen der socialisti
sche partij ingelijfd zijn.
De jonge wacht telt 10.425 leden en er
zijn 23 duizend vrouwelijke gesyndikeerden.
De tweede dag heeft eene zeer levendige
bespreking plaats over de uitbreiding van
het vrouwenstemrecht tot de Provincie. Men
geraakt het niet eens en de kwestie van het
vrouwenkiesrecht zal door een buitengewoon
congres beslist worden wanneer deze in de
Kamer zal besproken worden.
Het congres laat toe deel te maken van
de beheerraden van kapitalistische onderne
mingen na onderzoek van elk geval afzon
derlijk.
Op den derden dag wordt het belangrijk
ste punt van het congres besproken. Moet
er schooloorlog zijn of niet.
De socialistische onderwijzers vragen den
schooloorlog. Het congres echter is van
gedacht dat het voor hen eene groote fout
zou zijn den 'schooloorlog wederom aan te
gaan. Dus geen schooloorlog.
Zij zeggen: De Katholieken doen toege
vingen met het toezicht te aanvaarden, wij
moeten ook toegevingen doen met voor de
vrije scholen de toelagen te stemmen waar
op zij mogen aanspraak maken.
Het gaat niet al te best op de conferentie
van Genua. De Engelschen hebben sterk
aan de conferentie van Genua gehouden,
omdat zij het goede inzicht hadden eenen
stilstand van bewapening te verkrijgen voor
eenige jaren bij alle landen. Zulke bewape
ning-stilstand voor de zee, werd verkregen
op de vergadering van Washington.
Nog vóór de Engelschen met hun voor
stel afkomen bieden de Russen eene bespre
king over ontwapening aan. De Franschen,
op de wondeplek getroffen, springen recht
en teekenen verzet aan. De Russen wijzen
er op hoe Briand (Fr.) te Washington ver
klaarde, dat Frankrijk niet kon ontv/apenen,
daar Rusland tot de tanden gewapend stond.
Barthou (Fr.) volhardt in zijne weigeringen
wat de Franschen ook mogen vertellen het
is zekerFrankrijk wil bewapend blijven.
Ja maar, de Russen zetten maciitpolitiek te
gen machtpolitiek. Zij zeggen Frankrijk,
gij verkiest wapenen boven bewijsvoeringen,
't is goed, v/ij zullen een akkoord maken
met Duitschland.
En daar staan wij nu voor het brutale
feitRusland heeft een akkoord gemaakt
met Duitschland.
In plaats van eene lucht van vrede is het
eene oorlogsatmosfeer te Genua.
Europa wordt in vijandelijke kampen ver
deeld.
Wat de eerste dagen ons gaan brengen is
onzeker.
Had men de opvatting der Engelschen
aanveerd, die op vrede en verzoening aan
stuurt en vooral had men naar het vrede-
woord van den Paus geluisterd, dan had
men, door bespaningen op de miii.taire uit
gaven, den toestand der landen kunnen ver
beteren. Nu wandelt men nog eens langs
den boord van eenen afgrond.
Uit het Buitenlandsch overzicht van De
Standaard.
Een Brusselsche kring voor ontwikkelde
personen heeft eene reeks voordrachten in
gericht warop de voornaamste mannen van
het land een zelfde onderwerp zullen be
spreken De Vlaamsche kwestie. Zulks
bewijst eens te meer hoe deze kwestie aan
het order van den dag is en hoe eene recht-
veerdige oplossing zich meer en meer op
dringt.
De eerste spreker was heer Carton de
Wiart, gewezen eerste Minister.
De heer Carton de Wiart heeft redelijke
woorden gesproken. Voor iemand die ge
heel buiten de Vlaamsche beweging leeft en
ook buiten het Vlaamsche Volk, heeft hij
eene taal gevoerd die gunstig afsteekt bij
het dagelijksche taaltje van de Brusselsche
pers en de niet-Vlaainsche Kamerleden.
De echte oplossingen, sprak hij, moeten
uitgaan van eenen oprechten mensch naar
gerechtigheid.
Hij vindt echter ook dat de Vrijheid en de
Nationale eenheid het eerste beperken.
de bachten de Kupe die ze beter hebben
leeren kennen.
Leest een brief geschreven door een een
voudige burger of werkman en als ge eer
bied voor 'en kennis hebt van taal, zult ge
geschokt zijn door de overvloedige taalfou
ten. Wanneer een Vlaming uit onze streken
zich moet uitdrukken aan een zijner broe
ders uit Limburg daar gaat het slecht of
bijna niet. Het omgekeerde is ook waar.
Daaruit volgt het droevige besluit dat ons
Volk meestal een vreemde taal schooner
vindt dan de zijne. Waarom Omdat het de
zijne niet kent en «Onbekend is onbemind»
zegt het spreekwoord.
Gaat te lande, gaat in nijverheids cen
trums, gaat binnen in de huizen en ziet
overal goed rond u, ge zult uithangborden,
aankondigingen, geschriften vinden vol met
fouten. Neem sommige kleine dagbladen in
de handen, en sommige artikels zult ge
vinden waar fouten in krioelen.
Laat ons erkennen dat meer ontwikkeling
noodig is, dat het hoogst noodig is dat men
maatregelen treffe, wil men het land zedelijk
herstellen ep wil men zijn voorspoed en
zijn toekomst waarborgen. D.
Een dispensarium is ook eene inrichting
die zou moeten tot stand gebracht worden
in alle nijverheidscentra en in alle steden en
groote gemeenten. Er zijn algemeene dispen
saria, er zijn ook antitubercuiooze dispen
saria en ze zijn van groot nut ten opzichte
der hygiënische opvoeding der bevolking.
Het dispensarium is eene plaats waar men
de ziekte zoo vroeg mogelijk tracht te ont
dekken, want zooals ik kom te zeggen, de
tering is geneesbaar en om gemakkelijk ge
nezen te worden moet ze zoo vroeg moge
lijk verzorgd zijn.
Ten derde, het dispensarium moet in ge
durige verbinding zijn met het sanatorium,
in dezen zin dat daar de zieken moeten uit
gekozen worden die nog voor eene behande
ling in het sanatorium vatbaar zijn. Het dis
pensarium moet voor het sanatorium zijn
wat de wervingscommissie is voor het leger;
het is de voorpost waar men de zieken moet
ontdekken die nog vatbaar zijn voor behan
deling. Het is immers nutteloos naar de sana
torium, voor geneeskundige behandeling,
zieken te zenden die zoo uitgeput zijn dat ze
maar enkele maanden meer hebben te leven
en alzoo de plaats kunnen innemen van
andere die er met hoop op genezing zouden
kunnen verzorgd worden.
Ik denk dat wij het allen eens zullen zijn
om te bevestigen dat de tering op alle manier
moet bevochten wordenwij zullen het ook
allen eens zijn om te willen van ons volk een
schooner en edeler volk te maken, dat alle
kennissen van geest en van kunst kunne
aanwervenmaar dat er eerst en vooral moet
gezorgd worden aan ons volk de noodige
gezondheid te bezorgen door aan de bevol
king ruimere woningen te verschaffen, een
beter leven te verzekeren en het aldus te
onttrekken aan het gevaar, van langsom
dringender, van teringbesmetting.
A'alters Arthur
Deprez Henri
Desmet Henri
Hoorelbeke Arthur
Vanhaste Thcophile
Verbeke Emile
Boom Louise We Mesdom
Tresy Entile
LOCRE.
Pauwels Jules
César Heyghe
Alidor Selschotter
DRANOUTER.
Hector Boudry
Ernest Wallyn
Bouquet Louis
Elie Sohier
Sohier Henri
KEMMEL.
Vanhaecke Emile
WESTOUTER
Gontier Camille
Van de hoogeschool zegt hij Het is
meer dan waarschijnlijk, moest er op den
dag van heden geene Staatsuniversiteit be
staan, dat de wet niet zou geaarzeld hebben
om te Gent eene Vlaamsche en te Luik eene
Fransche Hoogeschool op te richten.
Zoodus de toestand te Gent is niet nor
maal. Mogen wij van den heer Carton de
Wiart verv/achten dat hij hem zal helpen
normaal maken?
in ons klein landje wordt er onder allerlei
vormen eene buitengewoon groote hoeveel
heid alkooi gebruikt. Vele personen beseffen
niet genoeg de nadeelige uitwerksels welke
het dagelijksch en regelmatig gebruik van
dranken die alkool bevatten voor gevolg
heeft op het menschelijk gestel.
Ja, het grootste deel der maatschappij
schijnt zich daar niet om te bekommeren en
gaat immer voort op den ingeslagen weg.
In alle landen heeft men begrepen, dat het
eene dringende behoefte is die kwaal te be
strijden.
Ook hier in Belgie werd er door het
Staatsbestuur eene Commissie daarvoor
ingericht.
Doch dit alles is niet voldoende. De open
bare meening dient ingelicht te worden.
Daartoe richtten de Katholieke Drankbe
strijders Sobriëtas in Antwerpen deze
week studiedagen in, waarop geheel de
drankweer-kwestie door voorname sprekers
en spreeksters onderzocht werd.
Guido.
13660
Opvolger van S. VANDEN 8ERGHE,
Bertenplaats, 8, (Kleine Markt),
-- Is O 1* E R I i\ c; II E.
Maandag, 10 April, was dus eerste zitdag
yan de lang verbeide en ruim besprokene
conferentie.
Er zijn 34 landen vertegenwoordigd op de
conferentie. Al de landen van Europa waar
bij Japan en de Engelsche bezittingen. Bel
gie is vertegenwoordigd door de Ministers
Theunis en Jaspar met een gevolg van tech
nische raadgevers. Belgie is er aanzien als
eene grootmogendheid en zetelt tusschen
Engeland en Duitschland. Het zit daar wat
vernepen maar toch fier omdat het ook eens
mag groot doen In de Italiaansche stad
Genua gaat het erg druk. Alle hpteis en
villa's van een paar uren in het ronde zijn
dicht bezet. De bijzonderste vertegenwoor
digers wonen zoo ver mogelijk van elkander.
Dan is het de moeite weerd om eens den
auto te doen ronken langs de lommerijke la
nen onder den schoonen Italiaanschen hemel.
Ze brengen elkander geregeld bezoek en,
onder het drinken van een glas en het roo-
ken van een lekkeren sigaar, zetten ze de
zaken van Europa zoo wat op hun pooten.
De vertegenwoordigers van Rusland zijn
het voorwerp der algemeene nieuwsgierig
heid. Diezelfde menschen hebben van de
Russen, zelfs zonder ze te kennen, zooveel
kwaad gezegd en geschreven, eigenlijk doen
zeggen en doen schrijven, dat ze niet kunnen
begrijpen dat liet nog menschen zijn. Peins
eens Bolsjevisten... 't is schrikkelijk. Maar
als diezelfde Bolsjevisten eerst fijn Engelsch
en dan keurig Fransch spreken dan, ja dan
vinden ze zelf dat het al zoo erg niet is.
In de eerste algemeene vergadering, 'k zei
bijna vertooning, hebben Franschen en Rus
sen wat gekeven. Doch Lloyd George heeft
alles, met een fijn glimlachje, effen gemaakt.
Nu zijn ze vergaderd in afdeelingen en
onderafdeelingen en alles gaat nu, voor den
tijd dat het duurt, veel beter.
De weg naar Genua is lang en hobbelig
geweest maar nu ze er toch zijn, is het feest
begonnen.
Wat de kosten van zulk spelletje bedragen,
zeker zullen ze groot zijn. Als er geen twist
in het huishouden het gezellig samenzijn
komt stooren, kan die conferentie weken en
zelfs maanden aanslepen. Gelukkig dat Bel
gie de overgroQte eer niet heeft die over-
groote Heere« te mogen ontvangen, want
wij hebben hier al een paar bijeenkomsten
gehad en ook eene overgroote rekening
ervoor moeten betalen.
Het hoofdbestuur van den Vlaamschen
Oud-Strijdersbond heeft besloten al zijne
afdeelingen, die Roeseiare kunnen bereiken,
op Beloken Paschen op te roepen naar de
Mulier-betooging.
Dat bewijst dat de Vossen klaar zien in
den zin der betooging Muiier.
M. Muiier, op zijn eigen, heeft niets ge
meens met de oud-strijders. Maar rond
zijnen persoon is eene beweging ontstaan
die gehee! de sociale en ook geheel de
Vlaamsche beweging aanbelangt.
Het is de strijd der behoudsgezinde
franschdolle reactie tegen al wat Volksch en
Viaamsch is in Vlaanderen. De Vossen aan
zien deze betooging nog als protest tegen het
Franskiljonsche gerecht, dat naast M. Mu-
ljer zooveel Vlamingen, soldaten of burgers
trof, te gevolge van wetsbesluiten van twij
felachtige waarde of omdat zij zich verzet
hebben tegen toestanden die niet normaal
en niet duldbaar zijn in Vlaanderen.
D> Brutsaert, samen met eenige andere
provinciale raadsleden, vroeg in een der
laatste zittingen van den gouwraad, milde
toelagen tot ondersteuning van Sanatorium
en Dispensarias.
Tot staving dezer vraag, sprak hij vol
gende merkweerdige rede uit
Als men overweegt dat de tering eene
besmettelijke ziekte is, die alléén zooveel
slachtoffers maakt als alle de andere besmet
telijke ziekten, en als men w.eet dat er ten
minste 13.000 slachtoffers jaarlijks aan be
zwijken in ons land, en dat het meest al
jonge levens zijn die alzoo worden afgeknakt,
zullen wij het zeker eens zijn om te zeggen
dat het voor de openbare machten een
strenge plicht is deze rampzalige ziekte door
aiie mogelijke middelen te bestrijden. Of is
het waar dat er geen bestrijden aan is, of
is het waar, zooals men vroeger zegde, dat
de uitspraak van de geneesheer, die tering
aanwees, geiijk was aan een doodvonnis?
Neen er is genezen aan.
Als men lijkschouwingen doet, bestatigt
men 75 maal op 100 dat de afgestorvenen
aan eene andere ziekte, lidteekens dragen
van vroegere tuberculooze verwondingen,
die nadien genezen zijn.
Van honderd menschen die in sanatoria
verbleven, zijn er 25 die de sanatoria gansch
genezen kunnen verlaten en 40 die hunne
gewone bezigheden kunnen hernemen mits
eenige voorzorgen. De tering is dus eene
geneesbare ziekte. Het is eene besmettelijke
ziekte, maar geen erfelijke ziekte.
De doeltreffende middelen om deze ziekte
te bestrijden zijn de sanatoria, ten tweede de
dispensaria, ten derde het volksonderricht,
ten vierde eene betere huisvesting.
Wat is een sanatorium? Niet een droevig
afgelegen oord, een soort van gevang waar
menschen, die door de geneeskunde ter dood
gedoemd zijn, gezonden worden om er aan
tering testerven. Ver van daarhet is een
soort van hospitaal waar men gezonden
wordt om te genezen, waar men kan genezen
en het is ook eene school om er de gezond
heidsleer te ontvangen.
Immers daar leert de teringlijder, door het
te volgen regiem, zich zeiven te verzorgen
en dit is een eerste vereischte voor eene
lange ziekte gelijk de tering. Ten tweede,
daar leert de teringlijder, aan den lijve, hoe
noodzakelijk het is de medikale voorschriften
stipt uit te voeren. Hij leert er ook dat de
kiemen der ziekte meest uitgestrooid worden
door de flijmen en hoe het dus eene zedelijke
verplichting is er voor te zorgen het gevaar
van besmetting niet rond te strooien.
Een' sanatorium is dus een hospitaal waar
men een dubbel doel betracht: ten eerste de
ziekten te genezen en de menschen die aan
de kwaal lijden weer bekwaam te maken
den strijd voor het leven te hernemen en ten
tweede de teringlijders aan te leeren nauw
keurig de voorschriften der gezondheidsleer
en der prophylaxie na te volgen en wanneer
ze wederom in hunnen kring terugkeeren
eerie soort van apostolaat te vervuilen dat
voor de gansche maatschappij van het groot
ste nut kan zijn.
Het Komiteit van Verweer is uiterst geluk
kig te mogen mededeelen dat zijn oproep
den besten bijval genoten heeft. Heden zul-
ien er meer dan 20.000 Vlamingen naar
Rousselaere stroomen.
Hier nu de nadere inlichtingen aan de bij
tredende gilden en bonden beloofd
1° Alle maatschappijen van de stad en het
Arrondissement Kortrijk zullen vergaderen
langs den Ardoyesteenweg.
2° Deze van de Arrondissementen Yper,
Veurne, Oostende en Dixmude in de Spanje-
straat.
3° Deze van het arrondissement Brugge
in de Gas- en Leenstraten.
4° Deze van het arrondissement Rousse-
lare-Thielt langs Barnum en de Statiedreef.
5° De studenten, Hoogstudenten, Oud-
Hoogstudenten en Vlamingen uit de andere
Gouwen, in de Consciencestraat en Sint-
Amandpiaats.
Bij den ingang van elk der bovengenoem
de straten zal een spandoekgeplaatst worden
met benaming der groep, Voor elke groote
groep zullen een Kommissaris met behulp
van onderkommissarissen de plaats aandui
den.
't Bijzonderste is dat de Maatschappijen
tegen 2.15 uren ten langsten in de aange
duide straten zich bevinden.
De Muziekmaatschappijen zullen in den
stoet eene genummerde aanwezigheidskaart
ontvangen. De premieloting zal plaats hebben
om 6 uren in de Patria en iedere maat
schappij heeft het recht bij die loting verte
genwoordigd te zijn.
Het plaatselijk komiteit zorgt dat er
bewaarplaatsen voor velos ingericht worden
onder andere in Patria Noordstraat.
Tot Zondag aanstaande en hertelijken dank.
Vlaamsche groet.
Namens het komiteit van Verweer
De Schrijvers, De Voorzitters,
A. Denys, G. Bossuyt. De Greve, Volksv.
David, Not.
De Leden der Maatschappijen van Pope
ringhe die aan de Betooging deelnemen,
vertrekken van hier om 12 u. 8 m.
In de laatste zitting der Scheidsrechter
lijke Kommissies werd de schade op P" Au-
gasti 1914, als volgt vastgesteld voor de
hier nav er melde geteisterden
POPERINGHE.
Verpoot Auguste fr. 515.
We Vitse 1827.
Depuydt Constant 495.
Techel-Temperville Jéröme 462.
Merlevede Charles 3271.41
Lennitte René 491.
Deman Henri 2591.
Plaetevoet Antoine 745.
Vandebruwaene Jules 2355.70
Roelandt Remi 820.
Desegher Jules 2909.87
WOESTEN.
Veryser Léonard 4475.
Verstraete René 2365.
Boudry Gustave 6020.
Depuydt Justine We Ollevier 1095.
OOST-VLETEREN.
Demeulenaere Euphrasie We Markey 342.
Heistercamp Gustave 1555.
RENINGHE.
Persoone Charles 6370.
Delva Charles 1275.
Deghandt Karei 510.
Lyphout Charles 1740.
Indevust Cyrille 1000.
Cayseele Camille 727.
Defever Henri 800.
Platteel Maurice 2830.
We Vandelannote-Nollet Louise 1710.
Simoen Amand 2300.
VOORMEZEELE.
Degrauwe Camille 10149.
VLAMERT1NGHE.
Decorte Eudoxie 6755.
Verpoot Sidonie 6876.
Deroübaix Isidore '2165.
Pluym Charles 320.
Bouckenove 3005.
WYTSCHAETE.
Onraet Cyrille 4352.
Cuvelier Jules 2580.
YPER.
Vanuxem Sidonie We Buseyne 2500.
Pertry Henri 3700.
Van Overbeke Achille Emile 565.
We Vandamme-Dieusaert ,5905.
Vermeersch Camille Achille 2850.
Dehollander Valere 870.
Coffyn Julienne (500.
Vandecasteele Henri 1320.
Blanckaert Aimé 1530.
Wolters Emile 2660.
In onzen artikel «Over familienamen» van
Zondag laatst zijn er, bij 't zetten, twee reken
achtergelaten geweest. Het moest zijn als
volgt
Al de moeilijke namen zooals Questroy,
Le Quesnoy (van daar Duquesnoy), Buc-
quoy, Schaloigne(Se!oignes),Deveze, Sansc-n
(Sansan), Muyssen, PoeS of Boes(Sl Boes),
Lacaze (Tarn), Doine van Doingt (Somme),
Flahaut van Flaux (Gard), Smagghe van
Soumah, De Weine van Quenne (Deux-Sè-
vres), zijn dikwijls namen van gemeenten.
Andere, die geen namen van gemeenten zijn,
zooals But-haye, Mont-haye, Miile-of Meu-
lecamp kunnen namen zijn van gehuchten.
In Reninghelst bestaat er wel een Mille-of
Meulle-Cruysse.
gawii|fiw W*JM*awHaoaMMaBB8aaBBKgfflaB&^
werkte traag. Het woelde in de longen, be
lemmerde meer en meer de ademhaling.
En daar lagen nu mannen, vrouwen en
kinderkens langzaam te stikken. Roepen
konden ze niet meer, spreken evenmin, maar
al hun vreeselijke benauwdheid, hun gruwe
lijke foltering uitte zich in 't krampachtig
wringen der handen, in 't een en weer slaan
der armen, en den blik der uitpuiiendeoogen
die om hulp smeekten.
Dergelijke verhalen hoorde Vereeke en
zijn reisgezellen, en ze zagen de puinen
van Waalshoek, de geschonden huizen en
kerk van Harelbeke, de kruisen op de
akkers...
Te Kortrijk stapten ze uit... 't Was drie
uur in den noen...
En nu? vroeg Vereeke...
We kunnen nog een eind te voet gaan,
meende Lansens... Maar alwaar? Mijn weg
is 't naaste over Roeseiare... De uwe mis
schien over Meenen.
O, we blijven safnen, hernam Vereeke.
Ja,stemde Gódfflieve toe,over Roeseiare
komen wij ookgemakkelijkteSchooiivelde.
Hier staan we vier uur van Roeseiare...
Dat we ze nog aflapten stelde Lansens voor.
Hij keek Godelieve aan.
Mij goedZei deze, op den auto hebben
we gerust. (Vervolgt.)
Mengelwerk van De Poperinqhenaar 69
Naar Kortrijk... dat is juist gepast...
say... familie of méefaader, siester,
uncle... a place please...
Oh, yesstemde de koerier toe.
Very kind! (zeer vriendelijk), hernam
Gust. Breef man... Alloh, vervolgde hij tot
het drietal, 'k heb hem gezeid, dat ge mijn
vader, mijn zusteren mijn onkel zijt... Houd
het alzoo... en stap op. Dat is beter als uw
ziele afmarcheeren op al de slechte wegen...
Mogen we? vroeg Vereeke.
Yes... all right! schertste, Gust. Go
up...spreek maar Viaamsch een beetje traag
en hij zal u wel verstaan.
Ze namen afscheid.
En ik ben nu naar Mechelen en als ik.
vader en moeder gezien heb, mogen ze me
een dag of tien in den pot draaien, omdat ik
geen verlof gevraagd heb... Vragen is niet,
maar krijgen, dat is een moeilijker zake...
en ais ge 't pakt, hebt ge het zonder vra
gen... Wel thuis... en de komplementen
aan 't front, dat ons vier jaar geduiveld
heeft.
Hij wuifde de gewestgenooten achterna.
Vereeke, Godelieve en Lansens zegenden
die ontmoeting.
Nu reisden ze gemakkelijk, al was de koers
wat anders. Ze reden door het wreed geha
vende Deinze, en bereikten ook een front
streek, al was het er een die maar eenige
dagen onder vuur gelegen had.
De Leiestreek hier had geweldig geleden,
vee! menschen waren met rouw geslagen en
het drietal hoorde er over vertellen in een
herberg, waar ze den goedhartigen chauffeur
naar Vlaamsche mode trakteerden.
't Was te Olsene, dat wel een puinhoop
geleek.
En ten Zuiden, langs de Leieook, speelden
zich allerlei drama's af. Bij Olsene verdedig
den de Duitschers zicli hardnekkig in het
station.
Amerikanen, Franschen, koloniale troepen
waren over de Leie, stormden op den vijand
aan en verdreven hem eindelijk, maar de
weg was met dooden en gewonden bezaaid.
Ook veel burgers kwamen om. Ze tiadden
niet willen vluchten. Anderen werden door
de soldaten over de Leie gedragen, doolden
dan door de weiden, vielen over lijken, in
granaattrechters, kwamen eindelijk te Wak
ken, waar 't zwaar geschut donderde.
O, die verschrikking aan de Leie door den
laatsten slag in Vlaanderen.
Een gehucht voorbij Zulte heet Waalshoek.
In een kelderke zaten daar 23 burgers.
Het huis stortte neer en de verschrikte lieden
vluchtten naar een ander kelderke van een
hoeve. Nu waren ze met 42De hoeve kraakte,
waggelde, viel in elkaar... De ongelukkigen
stormden over de velden weg. De boer echter
verwijderde wat steenen en bleef met eenige
anderen in de schuilplaats. Een bomscherf
doodde hem. Naast het lijk werd een vrouw
moeder. In een anderen hoek schreiden
angstige kinderen... Op Waalshoek alleen
kwamen zeven burgers om.
Ieder dorp, ieder gehucht had zijn eigen
verschrikking. De storm voer voort, woedde
boven het land tusschen Leie en Schelde...
Wareghemleed vreeselijk, en Ingoyghem,
Ooteghem, Tieghem, Avelghem... Stikgas
bandieten willen me dood doen.
'k Sta versteld en weer tiert hij
Ge moet me levend begraven
De dompelaar was zinneloos geworden.
Hij had bij zijn woning een schrikkelijk ge
vecht gezien.
'k Trachtte hem te kalmeeren, maar al met
een keer pakt hij me bij de keel, om me te
verworgen, 'k Wring en verweer me, maar
hij had zulk een macht. Gelukkig komt er
liulpe. Vier kloeke gasten zijn er noodig om
den zinnelooze van ine te trekken. Dan liep
hij weg.
Om één uur stond de ongelukkige weer
aan de pastorie. We konden hem niet
meester, 's Morgens wierp hij zich languit
op straat, juist toen er een vrachtauto aan
kwam gereden. De Engelschen konden nog
stoppen en ze namen den man mee naar
Kortrijk. Drie dagen nadien is hij gestor
ven.
Vier jaar lang had men den oorlog in 't
Westen hooren grommen of huilen, maar
men zag er niets van. Men wist en men
voelde het aan den druk dat het oorlog was.
Maar niemand kon zich een denkbeeld van
den gruwel vormen.
Te Avelghem, dezelfde verschrikking.
Meer dan 200 inwoners kwamen door gas
om.
Veel slachtoffers stroomden in 't Fort
hospitaal van Kortrijk toe, waar de Engel
sche kwakerdokter Manning en zijn perso
neel hen met veel toewijding verzorgden.
tn de kelders van Avelghem, Tieghem,In
goyghem en elders waren ze door het gas
gevat. Hier kwamen ze sterven. Het gas
walmde over de streek en joeg de menschen
uit hun kelder...
Daar zijn de droevige verhalen van Tie
ghem...
Tneophiel De Cock zat met zijn vrouw en
geburen in den kelder van zijn hoeve. Duit-
sche soldaten verscholen er zich. Een granaat
sloeg in en een scherf rukte vrouw De Cock
een been af. De Duitschers waren door
Engelschen achtervolgd. Deze schoten in den
kelder, niet wetende dat er vluchtelingen
waren. De Cock riep nog: «Civiel, civiel!»,
en de Britten staakten dadelijk het vuren.
Maar 't was voor sommigen te iaat. De
boer lag stervend neer. Ook zijn vrouw be
zweek. Daarbuiten woedde de strijd voort.
De lijken konden er niet blijven. Geburen
rukten uit een varkenshok eenige planken,
maakten daarmee kisten, begroeven dé
dooden ter piaatse, daar men wegens de be
schieting niet naar 't dorp kon.
Bij 't Arnoldusbosch vocht men met de
bajonet. De boschwachter blèef dood van
schrik, en werd voorloopig naast de kapel
begraven.
Pastor Marcou bleef op het dorp, om de
gewonden bij te staan. Hij verhaalde 't vol
gende,dat wel een beeld vande verschrikking
der laatste dagen geeft;
«Opeen nacht, 't was bij twaalven, klinkt
de belle, 'k Peinze, 't zijn zeker nog vluchte
lingen, die in den keider willen komen en
'k doe open. Daar staat een man, dien ik
zeer wel ken, een brave mensch... Maar hij
roept
Meneere de pastere, ge moet mij naar
buiten sleuren en levend begraven, want de
door A HANS
Druk babbelend gingen ze er heen. Gust
vr:>eg weer naar zijn ouders... of vertelde
dan van eigen lotgevallen, en herhaalde tel
kens, dat zijn harte veel lichter was nu.
Soins deed hij uitgelaten een sprong als een
jong veulen en riep dan... Vader en Moeder
gezond... en te Mechelen!
En eensklaps zei hij
Maar m'n ziele, m'n kop is zot van
blijdschap en zoo zou ik vergeten te vragen,
waar m'n ouders te Mechelen wonen.
In de Katheiijnestraat... inaar 'k weet
het nummer niet...
Kathelijnestraten... Kathelijne.
Nu, ik heb achter_'t front nog een beetje
met een Kathelijne "gevrijd... 'k ga dat
gemakkelijk onthouden. En 't nummer...
bah. 'k trek het eene huis na 't andere bin
nen, al achter reke en zoo vind ik ze wel.
Aan de Kortrijksche poort wachtten ze
«enigen tijd.
Daar kwam een vrachtauto...
't Is een van de jampotten... een
Engelsche, alloh... Ge gaat mij een keer
Engeisch hooren kouten, zei de soldaat en
hij zwaaide zijn arm.
De auto stopte.
Gust ging bij den chauffeur en zei:
Vriend... wo go yoe?
Koor-tree..., klonk het terug.
Slarcrl Swneis van PROVEN Iaat
weten dat hij ENGELSCHE WAGENS
te koop stelt aan min dan 330 fr. Slechte
wielen worden vervangen door nieuwe, en
dit aan den zelfden prijs.
