Nieuwsblad voor Popei en 'Omstreken.
- N
ELECTRICITEIT
HET NOTARIET.! EN NIJVERHEIDS ANNONCENBI AO
De lien genoden een net Kindle.
iai de LiMenertii ons leert.
Haar den Afgrond
Apotheek Frans Van de Plas
igsiitiauisrn en
ge naaste ooriag.
Drinkt "FORTE BRUNE
Id Stad fr. 6.50
In Belgie 8.50
Stises?=Vasaesie,
Alle annonce* zw i
bondag 3n Februari 1924.
15 Centiemen
2li Jaar. -■ N? 5
ELECTR1FICATIE
Uit OostvSeterers.
p s» e g n 4ï :i
Hlijnheer VANDEV00RDE
Leest en versoraisfi de PeaarhgSissatr.
Oorlogsschade.
Politiek O verziek t,
Het spook
Mgr. Heylen.
Een Vlaming uit een stuk.
Schoolvrech; of SciiooioorSog.
Voor de Staatsgspensionneerden.
Het voorstel Devèze.
Suikerfabriek.
Feys-Callewaert, Rousbrugge.
LICHT - DRIJFKRACHT
W S KT
Alle Bankverrichtingen aan de beste voorwaarden
Geldbelegging op zicht, op kort en lang termijn
Vreemde munten aars de voordeeligste koersen.
BEURSORDERS - IML8CHTINGERS - KOEFQMS,
^om@meütpnjs
per Jaar
Suite' Hüö 13.00
•Jitgevei
Drukkerij,
Papierhandel,
5, Gasthuisstraat,
POPtRiNGHE
Telefoon nr 9.
PostchsokTekening
or 15570.
PRIJS
ötRICHTESS,
VERKOOPiS&EN,
Eene inlassching
o 60 cta per regel
2 en .3 ifil o.5e ct:
VOKklSSEI,
T 5-o fr per regel
nOUWBERICHTEÜ.
5 ir. voor 10 rog
Herhaalde temeneer,
prijies op MoiT&t-g
i
VOORAF TE BETALEN j
EN HOETEN VOOlï DEN i
Vrijdao ingezonden
worden. Kleine
berichten teoen
den Vrijdao noen.
Uit het MoederbladOct. 1923
1.
Moeder lief moet zelf mij voeden
Moedermelk is mij zoogoed.
2. Juist op tijd en juist op ure
Van nachtvoeding wil mij behoeden
2 Dagelijks baden en rein linnen.
4 Laat mijn bui' j los en vrij.
Dus, navelband - rre van mij.
5. l aat de lie,'? zonnestralen
Bbj in ónze kamer daieij.
o 'pen venster, verscne lucht,
Eigen he*, j :s mij» lusi.
7. Wil mij n nut op 'l mondje kussen.
8. Noch mij wiegend slape sussen.
9. Vul mijn mond metgeenen tutter...
Laat anijs en suiker staan, en...
10. Regelmatig ter raadpleging gaan I
Heel de wereld heeft nu het oog op Enge
land gericht. Het woordje Labourpartij
ligt op aller lippen en met eens zekere ver
klaarbare bezorgdheid vraagt zich iedereen
af wat er zal gebeuren nu die partij voor
goed de teugels van het bewind in handen
n. emt en hoe ze zal staan tegenover de Bel
gische belangen, hetzij in handel, hetzij in
staatkundige betrekkingen.
De Labourpartij is nog zeer jong zij ont
stond maar bij de verkiezingen van 1906 en
is geboren uit de machtige Trade Unions of
vakvereenigingen, die, zelfs voortkomende
uit de gilden en ambachten der middeleeu
wen gedurende meer dan 3 eeuwen gestreden
hebben om het sociaal vraagstuk op te los
sen die nu in het Vereenigd Koninkrijk
schier alle vakken en miljoenen arbeiders
vereenigen.
De woorden conservatief, liberaal, socia
list hebben in Engeland een gansch andere
beteekenis als bij ons en zoo zien wij in de
Labourpartij vereenigd conservatieven, libe
ralen, leden van de Trade-Unions (het meest
natuurlijk) en de eer.ige band, die de leden
samensnoert, ligt in de genegenheid, die ze
allen Ie arbeidende klasse toedragen. Tot
hiertoe bleven de Trade Unions hun eischen
beperken bij hetgeen het vak alleen betrof.
De toekomst zal leeren of er een stevige
politieke partij kan uitgroeien.
Het is dus onjuist te zeggen dat de gansche
Labourpartij socialistisch is zelfs deze, die
zich in Engeland aanhangers van het socia
lisme noemen, weigeren volstrekt sociaal
demokraat, volgens jle Duitsche begrijpen
van Karl Marx te zijn, want de Engelsche
wer.man is overal praktisch en weinig vat
baar voor socialisme en collectivisme met al
hun droomerijen van communisme, waarin
hij te vergeefs naar werkelijkheid zoekt.
Betere middelen om zijn lot te verbeteren
vindt h i in de Trade-Unions.
De Engelschman blijft hoofdzakelijk
individualisthij vraagt zijn eigen, en op de
wijze, diehij verkiest, uit den slag ie trekken.
Hij is, d or zijn karakter en door zijn op
voeding vijandig aan alle inlijving, aan allen
afstand van persoonlijke vrijheid. Engeland
is en blijft 't middenpunt van het «Zelf help!»
De Labourpartij, kind van de machtige
T rade-Unions diereuzenuitslagen opleverden
door een maximum vereenigingsgeest en een
minimum Staatstusschenkomst, opgetim
merd door den loonwerker, enkel geleid
door eeuwenoudeoverieveringen.door iiiner-
lijken band, door stalen wil en onuitputbaar
geduld, is de uiting van de eigen Engel
sche nationale ziel. Bij geen enkel volk is
deze zoo duidelijk afgeteekend, straalt ze
door tot in de minste feiten, omdat Staat en
Volk wederkeeiig hun rechten en plichten
opvatten.
Alwie de Engelschman nagaat in zijn han
del en wandel, in zijn land of in den vreem
de, getuigt, dat hij altijd en overal blijken
geeft van wilskracht, krachtdadigheid en
eigenbeheersching. Alles draagt bij hem den
stempel van persoonlijken ondernemings
geest, alles is er privaatonderneming ja,
onderwijs, leger, handel, nijverheid steunen
op de volmaakste vrijheid Ei die zoo diep
ingewortelde hoedanigheden worden nog
merkelijk ontwikkeld, door een doelmatige
onderwijsmethode.
De Engelschen aanzien de lichamelijke,
verstandelijk en zedelijke opvoeding, 1.1. z.
het ontwikkelen en het bestand maken van
het lichaam, van den geest of van het karak
ter als de voornaamste grondslag van het
welgelukken. Geen boekenonderwijs in
Engeland, men is er onverschillig aan, men
misprijst hetterwijl al wat lichaam of ka
rakter vormen kan in hooge achting staat.
Het handwerk bekleedt de eereplaats, de
gansche namiddag is gewijd aan handwerk
en uitstappen, in de nijverheid klimt de ar
beider tot meestergast, tot baas, tot inge
nieur zonder ooit lessen in een hoogeschool
te ontvangen. Zijn de Engelsche werklieden
daardoor minder bekwaam dan anderen
Als een Engelschman de school verlaat,
sterk van lijve, gewend aan het dageiijksch
leven, tot man opgewassen, zeker van zich
zei ven, vreest hij den onvermijdelijken strijd
van het leven niet meer, hij weet zijn weg te
banen in alle landen der wereld.
Welk hemelsbreed verschil met onze op
leiding
Officieele programma's regelen hier alles
tot in de kleinste bijzonderheden, de minste
afwijking wordt gestraft kleingeestige
reglementen stellen alles in het werk om bij
den leerling alle initiatief, onafhankelijkheid,
wilskracht en eigenliefde te dooden. Ellen
lange lessen, gedwongen huiswerken,
herhaalde examens, blinde gehoorzaamheid
aan honderden voorschriften, ziedaar ons
Belgisch onderwijs. Zes A zeven jaar van dat
slavenleven gaan voorbij en de leerling ver
schijnt op den drempel der samenleving,
den kop vol woorden, een hart waarin alle
bron van eigen wilskracht uitgeput, en een
geest waaruit alle spoor van zelfdenken
verdwenen is.
Gelijk het schoolwezen zoo is de huizelijke
kring. De Engelsche ouders stellen meer be-
tfengelwerk van «De Poperinqhenaar» 23
ROMAN
dear C. VËRVABCKE.
Een oogenblik nadien werd de deur geo
pend, en de heer Monthoye trad binnen met
een zeer ernstig gelaat.
Hij boog voor Gaston neder, die opstond
en eerbiedig groette.
- 't Is toch mijn vriend VanmDert, zegde
de rechter op zacliten en medelijdenden toon,
Inderdaad... en gij, mijnheer
Uw kameraad Monthoye met wien gij
te Leuven zoovele avonden doorgebracht
hebt.
Gaston streek met zijne hand over het voor
hoofd en antwoordde
Gij hebt gelijk, mijnheer, maar ik ben
verstrooid, en bevind mij in zonderlinge om
standigheden.
Gij zijt verwonderd hier eenen rechter
aan te treffen
Voorzeker, en ik hoop dat gij mij zoo
gauw mogelijk eenigen uitleg zult geven.
Aanstonds, mijn vriend, alhoewel de
zaak u erg bedroeven moet. Wees<iai moe
dig. ik ben hier geroepen geworden, om als
magistraat te handelen, maar ik heb ook niet
vergeten, dat ik mensch ben, en dat men
immer i t aan zijne vrienden verschuldigd is.
Wat zijn uwe woorden duister, mijnheer.
Ik geloof het, mijn weerde vriend,
maar wees zeker dar ik zoo niet handel voor
mijn vermaak.
lang in hun zonen tot den strijd van het leven
te wapenen, dan ze ervan te bestrijden zij
stapelen geen schatten op voor hen, zij ma
ken er geen onbekwame mannen van, maar
mannen, die in staat zijn in hun levensbe
hoeften te voorzien.
Wij, daartegen, werken van 's morgens
tot 's avonds om de toekomst onzer kinderen
te verzekeren wij sparen voor hen, ontzeg
gen ons veel genoegens ons eenig doel is
het leven zoo aangenaam mogelijk te maken
en ze te verlossen van allen inspannenden
arbeid. Hij zal dan zoo niet moeten wroe
ten gelijk zijn vader is een dagelijksche
spreuk in den mond van yeel ouders
Dat alles is zeer schoon en loffelijk maar
welke mannen levert men alzoo aan de
samenleving
Is het dan niet natuurlijk dat de Engelsch
man, en die krachtdadigheid, en die wils
kracht, en dit initiatief hem aangeboren en
ter dege door onderwijs en opvoeding ont
wikkeld, ten nutte heeft weten te maken om
zijn benarden ekonomischen toestand zelf te
verbeteren
In geen land is de werkman beter op de
hoogte vsn de ekonomische noodwendighe-
df n dan in Engeland, dank aan zijn natio
nale ziele, gekneed en gevormd in huis en
school om in overeenstemming gebracht te I
worden met den hedendaagschen strijd.
Dat is de sterkte eener natie, de altijd
vernieuwende kracht van een volk. Fouten
kunnen en zullen begaan worden door de
Labourpartij net zoo goed als door andere
maar in die fouten, op een aafspoor vol
harden, dat zal het Engflsch volk nooit
Welke een les voor ons en mocht ze ons
tot nadenken stemmen Vrijzande.
Het Voethem-veld bij Brugge wordt een
eindelooze munitiesiapeiplaals.
De plans zijn er orr. nog twee kazernen op
te bouwen rond Brugge.
In Brugge zelf zullen de garnizoenen
groole uitbreiding nemen.
Een Fransch oorlogsschip ligt in Brugge-
Zeehaven en Belgische zee-soldaten worden
erop gedresseerd
Meer nog
Da zeekust krijgt eene nieuwe spoorbaan
komende uit Frankrijk. Die weelde kon
Westvlaanderen vroeger nooit krijgen.
Er is een plan ontworpen om het Noorden
van Frankrijk te verbinden niet Brugge bij
middel van een luchtspoorweg.
Dat konvooi zou op hooge ijzeren stelten
Met voldoening en belangstelling hebben
wij verschiliige Zondagen, het zoo schoon
beschrijven, van het nut der electrieksche-
beweging in uw geeerd blad nagegaan.
Zonder twijfel is de electrieksche beweging
op onze dagen van het allergrootste belang
en eenieder komt daarvan overtuigd, 't is
alzoo, dat, over twee jaren, een aanta! ge
meentebesturen van het omliggende, het.
voordeel en nut van dergelijke instelling
inziende het geradig oordeelden en het ge
dacht opvatten, hunne streek, van eene
eiectfiksche leiding te voorzien. Doch op
loopen, np een brugge met pilasters zoodat hun eigen deze taak ten einde te brengen,
Opvolger van S. VANDEN 8ERGHE,
Berte.npiaats, 8, (Kleine Markt),
Wie kent de geschiedenis niet van den
sterrekijker die gedurig maar kijkende naar
wat op honderden kilometers boven hem
gebeurde niet zag dat er een afgrond aan
zijne voet* n lag en er reddeloos in verloren
liep
Wij, menschen van Westvlaanderen, wij
volgen de gebeurtenissen die zich in vreemde
landen voordoen en wij zien te weinig wat
er in ons eigen Westvlaanderen zooal aan
het gebeuren is.
Westvlaanderen was het oorlogstooneel
in den iaatsten oorlog Een derde deel van
Westvlaanderen werd verwoest, vernield
Welnu men is bezig met Westvlaanderen in
een nieuw oorlogskleed te steken want de
tol, dien het aan den oorlogsgod betaald
beeft, is nog niet groot genoeg. De slachting
was nog niet gruwelijk genoeg.
Men wil Westvlaanderen tot i ieuwen
oorlogsbodem maken, men wil Westvlaan
deren voor den nieuwen oorlog bereiden.
Vóór 1914 werd Antwerpen aanzien als
eene oninneembare vesting. Antwerpen was
de spil waarrond geh°el den militairen win
kel van Belgie droei.
October 1914 kwam. Enkele Duitsche
obussen waren voldoe de om geheel het
plan onzer Belgische militairen in duigen te
slaan Die vesting, waar B.'Igie bij niilüoenen
en nog tnillioenen franken aan besteed had,
wiat honderden hectaren rijken bouwgrond
sinds jaren kaai bleven liggen, die sterke
vesting viei in enkele uren. Men kan nu nog
niet verklaren hoe geheel het Belgisch leger
daar, als in eene val, niet gevangen geno
men werd.
Hel plan, door de heeren Militairen, die
meenen dat zij niet kunnen missen, opge
maakt, dat plan was toch gemist.
Nu zijn de oorlogsmannen aller landen
het eens dat niet eene enkele versterkte stad.
midden het land aan een moderne vernieling
kan weerstaan.
Een nieuw plan moest dus bereid worden,
in plaats van eene stad in 't land zal een
zeehaven als steunpunt gebruikt worden.
De verbondenen hebben van Zee-Brugge
veel ie lijden gehad binst den oorlog. Ook
is het oog r.u op Zee-Brugge gevallen en
Westvlaanderen /ai de groote eer hebben
als nieuw oorlogsveld dienst te mogen doen.
Dit komt ien andere ook in de verdedi
gingsplannen van Frankrijk
Men is reeds aan het uitwerken van dit
plan Alleenlijk geeft men het kind eenen
anderen naam. Om gemakkelijker geld te
kunnen verteren en ook om gemakkelijker
geld los te krijgen van die Vlaamsche suk
kelaars geschiedt niles, zoogezegd, om den
handel te bevoordeeligen en welstand te
brengen in de provincie.
En de feiten
In Wevelghem is een monster viiegplein
gemaakt.
Te Zedeighem koopen ze een Hectaar en
haif grond om een reusachtig kazerne te
bouwen.
- Ik veronderdstei, ja, ik ben verzekerd,
dat gij mij eenen zwaren slag moet toebren
gen, hoewel ik niet gissen kan van welken
aard hij mag zijn... Gelief in aanmerking te
nemen, mijnheer, dat uwe woorden mij on
gelooflijk doen lijden.
Dat versta ik zeer wel, ook zal ik u de
zaak aanstonds klaarmaken... Gij zijt toch
een man... Laat mij dan vertellen. Ik heb
alzoo gehandeld omdat ik u heel wel ken en
dat ik nimmer zal aannemen, dat gij aan
eene vreeselijke misdaad zoudt willen mede
helpen.
Gaston werd bleek.
Zijn hert werd door een schrikkelijk ver
moeden to"genepen. Hij wille spreken,
maar de rechter wederhield hem zachtjes.
Hij vertelde hem eenvoudig en duidelijk,
zonder pralerij of nuttelooze woorden wat er
gebeurd was.
De notaris onderbrak hem geene enkele
maal, maar hij leed verschrikkelijk.
Eene loodkleurige bleekheid had zich over
zijn gelaat verspreid, en zijne oogen, akelig
opengesperd, staarden den rechter aan met
den koortsachtigen glans, die de nakende
waanzinnigheid schijnt aati te duiden.
Ten slotte zelde de rechter
Ik heb wel gedaan niet waar u seffens
te verwittigen, zoo kan alle openbaar schan
daal misschien r.og tegengehouden worden.
Ik dank u, vriend,om uwe deelneming,
wedervoer Gaston met inspanning, maar de
slag is te wreed. Ik zal dat niet overleven
Denk aan uwe kinders, vriend I
- Gij hebt gelijk,ik verstamijnen plicht...
't Is voor mijne onschuldige kinderen dat ik
me-st lijd, en 't is ook voor hen dat ik moet
leven en worstelen.
Ik heb aan de kleinen gedacht, vriend,
het de menschen op den grond niet hinderen
zalalzoo zuilen er geen overwegen zijn,
geen tijdverlies, geen ongelukken, weinig
onteigende grond enz.
Wie kan er ernstig beweren dat zulk ge
vaarte nuttig zal zijn voor landbouw, han
del en nijverheid. En toch zuilen wij inaar
mogen helpen betalen. Dit is ai te veel. Maar
het is het voornaamste niet.
In Frankrijk bestaat er een fameus Co
mité des Forges». Het i3 almachtig als er
daar te beslissen is over vrede en oorlog.
Het heeft reeds samen met 'de Fransche
koolmijnbezitters de hand gelegd op onze
koolmijnen van Limburg. Welnu diezelfde
achten zij hun niet machtig genoeg, en na
rijp overleg, wenden zij zich om hulpen bij
stand, bij (ie naamiooze maatschappij
Compagnie Beige d'exploitation electri-
quete Brussel. Deze maatschappij nam
beteidwiliig de taak aan, stelde zich ten
dienste der gemeenten, en zoo kwam er een
begin van uitvoering tot stand, met het
plaatsen van eene Centrale te Oostvleteren-
Elsendamme.
De 9 gemee tebesturen te weten deze van
Bixschote.Crombeke, Oostvleteren, Noord-
schote, Pollinchove, Reninghe, Westvlete-
ren, Woesten en Zuydschote, kwamen re
gelmatig bijeen, ten einde eene goede
maatschappijen willen ook de hand leggen °PlPss'nS aan hun doel te kunnen geven,
op onze haven Zee-Brugge. De Brusselschei geldelijke tusschenkomst enne ver-
Barque de Btuxeües zal ze helpen bij dit gunning wierden aan de bestendige afvaar-
on-vaderlandsch werk. |diging «roviiiaaien raad aangc-
Zee-Brugge moet een oorlogshaven wor-i vraa£d- Ongelukkiglijk tot heden, is er van
den ten bate der Fransche politiek. (haren kant, aan die aanvraag nog geene
Antwerpen w as voor Napoleon een pistool j oplossing gegeven geweest. En nochtans den
gericht op liet hart van Engeland. Het!provincialen raad van West-Vlaanderen
heeft in zijnen laatste zitiijd, 9 000 000 frank
pistool, thans te Brugge, is van plaats ver
wisseld, mair niet van hand.
De Engelschen zijn ook niet blind. Zij zien
en weten genoeg wat er in ons land omgaat
en wie. er hier wil baas spelen. En als zij ons
de gewenschte vriendschap niet toonen is
liet Fransch-Belgisch militair verbond en
zijne gevolgen daar grootelijks oorzaak van.
De Gemeenteraadsleden van Brugge heb
ben in geheel dat Fransch-militair spel dat
rond Brugge-Zeehaven zou gespeeld worden
klaar gezien. Zij hebben stokken gestoken
in de wielen die Westvlaanderen en Brugge-
Zeehaven naar dien militairen-vreemden
winkel voerden en zij hebben welgedaan.
Menschen van Westvlaanderen, houden
wij onze oogen open om te zien wat er ron
dom ons gebeurt. Mogelijks is het nog tijd
om te beletten dat o-ze sc'ioone landerijen,
onze hernieuwde woonsten, onze heerlijke
Vlaamsche gouwen voor een tweeden keer
het oorlogsveld van Europa zouden worden
Dat allen die daar iets kunnen tegen doen,
medeieveren om zulks te beletten. G.
Senator voor YPER-K0RTRIJK
Overleden te MEENEN.
Aan den verdienstelijken vertegenwoordi
ger der Christene werklieden werd algemeen
hulde gebracht. In den Senaat werd zijne
nagedachtenis door ailen, Vrienden en Te
genstrevers, welgemeend gehuldigd. Allen
spraken den lof uit van den afgestorve en
herdachten zijn ongeevenaarde goedher-
tlgheid en minzaamheid, zijne ta-sie vol
houdende werkkracht en zijne ongeveinsde
offervaardigheid.
Met overtuiging mag men zeggen dat hij
de algemeene achting genoot, zoowel van
vrienden als van tegenstrevers.
Maandag, te Meenen, werd hij met eene
echt koninklijke eer, Ier laatste rustplaats
geleid.
De Heer schenke hem het loon zijner
goede werken.
als ik voornam u tegen eene openbare schand
vlek te bevrijden.
Ik zal u eeuwig dankbaar zijn, mijn
heer, maar...
Op dat oogenblik kwam de agentde kamer
binnen. Hij zag er zeer ontsteld uiten zegde
haastig
Mijnheer de rechter, die dame is tot
nu toe stil gebleven, maar zij begon daar
aanstonds gerucht te maken. Men zou zeg-
dat zij op den grond ligt te spartelen.
Wie Wie vroeg de notaris, door een
akelig voorgevoel aangedaan.
Uwe vrouw 1 zegde de rechter. Laat
ons gaan zien 1
Men liep naar boven.
De deur der kamer waar men de gevange
ne in opgesloten had, werd opengeworpen.
De rechter en Gaston sprongen te gelijk
binnen, doch zij stonden oogenblikkelijk als
aan den grond genageld van ontzetting.
Esther lag in de akeligste stuiptrekkingen
op den grond te kermen.
Zij drukte hare beide handen op de maag,
als om de vreeselijke pijnen te stillen, welke
zij daar ondervond.
Schuim stond ophare lippen ,en hare oogen
die gansch met bloed doortrokken waren,
rolden alzlchtelijk in hunne holten.
Als het eerste oogenblik van aandoening
voorbij was, en dat de twee mannen hunne
koelbloedigheid terug kregen, grepen zij toe
j om de ongelukkige op te richten, en zoo mo-
i gelijk redding te beproeven.
Zij, echter, weerde zich, en haren man
herkennende, riep zij in dolzinnige woede
uit
Laat mij... Gij hebt mij geen leven vol
j genoegen kunnen verschaffen... Gij hebt mij
i bedrogen.Leven volgens uwe gedachten is
gestemd ten voordeele der elecirificatie in
de Provintie. Naderhand, kwamen nog an
dere gemeenten bij voormelde maatschappij
zich aansluiten onder andere Merekem,
Staden, Moorslede, Proven, Rousbrugge
en Watou, zoodanig dat de Compagnie
Beige d'exploitation electrique» op heden
zich mag beroemen, reeds 16 gemeenten
van den omtrek bij haar aangesloten te
zien.
In naam dus van ai die gemeentebesturen
komen wij eerbiedig bij al onze provinciale-
raadsheeren aankloppen en wij vragen hun
dat zij deze zaak zouden willen ter harte
nemen, en al het noodige doen bij de Hee
ren van de Bestendige afvaardiging, opdat
er eene goede oplossing in den kortsten tijd
mogelijk aan de zaak der electriekschelei-
ding ii onze streek gegeven worde. Zij zijn
machtig en kunnen veel bekomen. Zoo
doende zullen zij eenen grooten dienst aan
gansch onze streek en aan haar bevolking
bewezen hebben. Dat zij zonder dralen aan
dringen, bij de hoogere overheid opdat er
spoedig eene oplossipg aan het aangevraag
de gegeven worde, en zoo zal geheel ons
gewest, al ligt het op het uiteinde der pro
vintie daarom niet moet verstooten wor
den er, met October aanstaande het voordeel
en het nut van de electriciteit kunnen genie
ten. Het is de wensch van gansch de be
volking.
In de laatste zitting der Scheidsrechter
lijke Kommissies werd de schade op len Au-
gusti 1914, als volgt vastgesteld voor de
hier nav er melde geteisterden
WEST-NIEUWKERKE.
Vanhaecke Maurice
Salembier Hemi
YPER.
Watteyne Baudouin
Lemahieu Cyrille
Bauw Théophile
We Houssin
Tyberghein Edmond
Kesteleyn Marie
Kesteleyn Marie
Gilles Gustave
Dondeyne Louise
Roosebeke Henri
WESTOUTER.
Vanhaecke Maurice
WULVERGHEM.
Deleportrie
Lefebvre Alphonse
Geerardyn René
MEESSEN.
Cornelis Emile
WYTSCHAETE.
Dekijudt Camilie
LANGEMARCK.
Vermeulen Cyrille en Marie
Staesen Daniel
Vanheule-Declercq Emile
We Vandenbriele en kinders
Ceuninck-Breyne Charles
Hooielbeke-Storme Henri
Couchez Aloysius
We Slx-Gouwy Juliana
BOES1NGHE.
We Caenepeel en kinders
7.326
29.025,90
27.370
3i0
2.968
17.790
8.966,50
16 900
3.500
43.915
53.350
22.425
525
36.885,65
14.085
24.059,44
17.178,17
10.689,23
9.020
4.870
30.000
8.400
4 230
1.455
2.060
6 040
17.875
Het is nu weken e i maanden dat in aile
bladen, in alle politieke vereenigingeri zoo
Katholieke, Liberale als Socialistische ge
sproken wordt over het Fransch-Belgisch
Economisch verbond.
Alie aitikelen wezen op de nadeelen die
dit verbond aan Belgie zou opleveren. Sta-
tlestieken kwamen als paddestoelen uit den
grond gerezen en gaven onder andere die
cijfers, die schrikkelijke cijfers van de mil-
lioenen die Belgie verteert aar. weeldeartike
len in het buitenland en die den ondergang
van het land uitmaken.
Het Fransch-Belgisch Economisch verbond
werd algemeen verketterd, niemand wilde
ervan weten buiten onze twee Ministers, M.
Theunis en M Jaspar.
Vooral M. Theunis spr- idde over het ver
bond zijne beschermende vleugelen. Het
bestaan van zijn ministerie was er mede be
moeid. En zb-t, het spook verschijnt... De
va! van het ministerie. Het verbond is niet
veranderd, het mag ze'fs niet veranderd
worden, het is te nemen of te verwerpen.
Maar de gedachten der parlementsleden
zijn veranderd. En thans heeft opeens dit
Economisch verbond zooveel kans van ge
stemd te zijn als het over enkele weken had
van het niet te zijn.
Wat hapert er dan Het spook is versche
nen en de schrik is geslegen in de beenen
onzer Kamerhqeren. Dat spook moet dan iets
schrikkelijks zijn.
Vroeger werden wetten doorgedreven
tegen het gedacht van de meerderheid. Al
leenlijk uit vrees van het spook stemde
men die wetten.
Zoo kregen wij onder andere eene kreupele
militaire wet en eene zieke, doodelijk zieke
Hoogeschoolwet. Het belang van het land,
de rust onder de (pwoners, de welstand van
de bevolking dit was al van geen tel.
De Volksvertegenwoordigers hadden het
spook gezien en ze stemden al wat men maar
van hen vroeg Dat zij daardoor veel van
hun naam en faam verloren hebben moet
niet bewezen worden.
Zullen wij met de stemming van het Eco
nomisch verbond opnieuw zulke comedie
zien 't Is mogelijk. Wat zit er achter dat
spook.
Eerst schermde men met de Herstellings
kwestie. Die moet eerst opgelost worden.
Vervolgens waren het de buitenlandsche
gebeurtenissen en de moeilijkheden met de
vreemde landen.
En nu 't schijnt dat het M Theunis is die
in de weegschaal ligt. M. Theunis, bijge
naamd de onmisbare. Zou men er niet mede
moeten lachen.
OnmisbaarZijn er wel menschen die
onmisbaar zijn Het leger staat niet voor
één man.
M. Theunis heeft toch zoo bitter weinig
mirakelen gedaan sedert hij in Belgie aan 't
roer zit dat er meer kans bestaat dat een
andere het eer beter zou dan slechter
Neen, neen, het kan dat niet zijn. Er moet
iets anders schuilen achter die plotse veran
dering in de gedachten onzer voormannen.
Een schrikkelijk geheim moet als een
sluier boven ons land gespreid zijn.
De eerste Minister spreekt er niet van. De
volksvertegenwoordigers zwijgen als ver
moord. Zij nemen eene raadselachtige hou
ding aan tegenover hunne kiezers. Van den
wensch of den wensch der kiezers uit te voe
ren, o neen, daar is geen spraak meer van.
Het geidt hier wel de hoogste belangen
van een land. Het geldt hier den welstand
of den ondergang van duizenden Belgen.
Het geldt hier ons land met gulden ketens te
binden en het zoodanig te snoeren dat het
zich misschien nooit meer zal kunnen los
wringen. Maar daar kennen de kiezers al
niets van. Zij hebben het spook niet gezien
en moeten dus maar zwijgen.
O dat spook 1 Welke toeren zal het ons
nog spelen
Naast Kardinaal Mercier, die, zooals men
weet, binnen een paar maanden zijn 50-jarig
priesterfeest zal vieren, zal ook Mg, Heylen,
bisschop van Namen, dit jaar een grooten
datum uit zijn leven herdenken. Het is 25
jaar dat Mgr. Heylen verheven werd tot de
waardigheid van bisschop van Namen.
De diepbetreurde Senator Van de Voorde
was een Vlaming uit een stuk. Hij behoorde
tot de zeldzame Senators die in de hooge
vergadering steeds het woord in het
Vlaamsch voerer. Bij gelegenheid van de
Hoogeschoolbespreking evenals gedurende
de behandeling van de jongste legerwet nam
hij een flinke houding aan.
Geen gelegenheid liet hij voorbijgaan om
in de bres te springen voor het vakonderwijs
en enkele maanden geleden vroeg hij den
Minister van Nijverheid en Arbeid, geduren
de de bespreking der begrooting, nog om
ruimeren steun voor de Vlaamsche vakwer
ken.
geen leven... Ik heb heternis gezocht... 't Is
mislukt, daaromwil ik sterven... Het overige
van het vergift heb ik...
Eene nog heviger stuiptrekking dan de
voorgaande sloot haar den mond.
Daar zij als razend was moesten zij haar
wel laten liggen, maar de rechter sprak op
indrukwekkenden toon
Laat ons aannemen, madame, dat gij
begeertte sterven, dan nog zoudt gij aan uwe
kinderen kunnen denken, en wij zijn hierom
hen te redden... Zeg mij nu, wie heeft er u
aangespoord om de misdaad te begaan, wel
ke gij toch niet loochent...
Niemand, morde zij tusschen hare stui
pen, niemand... Ik wilde rijk worden.
Zelfs ten koste eener misdaad zegde
Gaston met verwijt.
Ja ten koste van alles... De deugd is
immer maar een ijdel woord voor mij ge
weest...
Wel, Esther, hoe diep ben ik aan u be
drogen...
En ik aan u...
Dat waren de laatste woorden welke zij
sprak.
Zij werd wederom aangetast door allerhe
vigste stuiptrekkingen.
Volgens de uitdrukking van haar wezen
smoest zij onzeggeüjke pijnen uitstaan.
Zij werd bijna oogenblikkelijk daarna veel
j rustiger.
Dan liet zij zich opnemen en op een bed
peggen, waar zij welhaast geheel stil viel.
De dokter, die korten tijd nadien binnen
kwam, kon maar de dood bestatigen.
De priester, dien Karline ontboden had,
kwam te laat.
Gaston wrong de handen, snikteen weende
en scheen het doodbed njtet te kunnen ver
Sedert den Senaat nieuw bloed ingepompt
werd, komt er van tijd tot tijd meer leven in
<1an waaraan wij in de laatste jaren gewoon
gerocht waten.
De begrooting van Kunsten en Weten
schappen heeft aanleiding gegeven tot eene
felle bespreking.
De Socialisten hebben de Liberalen duch
tig verweten het openbaar onderwijs te offe
ren ophet altaarder kapitalistische belangen.
De Liberalen kioegen over de aarzeling
en de onzekerheid der Socialisten waar het
de toelage voor het vrij onderwijs geidt.
Het debat werd besloten met eene prach
tige uiteenzetting door Eerw. Pater Rutten
die de Katholieke scholen meesterlijk verde
digde.
Het is zooals die geleerde spreker zegde,
er is thans wat beters te doen dan de anti-
clericale opnieuw op te wekken..
En mochten later, als Belgie weder zijne
welvaart zal hekomen hebben, de Liberalen
en de Socialisten opnieuw goesting hebben
om den schoolstrijd te herbeginnen, zij mo
gen wel weten dat zij de Katholieken op
hunnen weg zullen vinden.
De ministerraad heeft de formule gevon
den volgens denwelke de pensioenen der
staaisgepensionneerden worden verhoogd.
Allen zullen eene verhooging krijgen van
201. h. met maximum van 400 frank.
Dus al de pensioenen beneden 2000 frank
worden met minder dan 400 fr. verhoogd en
deze boven de 2000 fr. genieten eene eenvor
mige verhooging van 400 fr.
De staatsuitgaven worden hierdoor met
20 millioen verhoogd.
Oud-Minister Devèze heeft een nieuw
stokpaardje. Ditmaal is het de8-urenwet die
hij mordicus wil veranderen en verbeteren.
De strijd rond dit voorstel is reeds begon
nen deze week bij de inoverwegingname
ervan. De afgeveerdigden der werklieden,
zoo socialistische als christene hebben kort
en klaar uiteengezet dat zij dit voorstel uit
ai hunne krachten zouden bestrijden.
Heel dikwijls wordt er gesproken van een
heid en eendracht in de Katholieke partij.
Welnu, geheel aanmoedigend is het niet
voor de. Christene vertegenwoordigers te
zien dat geheel de socialistische ieden hun
woordvoerders steunen terwijl de Katholieke
Werklieden alleen waren om de verklaring
van M. Heyman toe te juichen.
Op de vergadering van het verbond der
Katholieke kringen heeft M. Segers zoozeer
tot voorzichtigheid aangezet dat men alle
redens heeft om achterdochtig te zijn over
de houding die sommige Katholieken in deze
kwestie zullen nemen
De Liberaal M. Devèze zal niet weinig
genoegen hebben te ondervinden dat hij nog
eens verdeeldheid kan zaaien tusschen de
Katholieken.
Er is sedert eenigen tijd spraak van het op
richten ee er suikerfabriek, Uit inlichtingen
bij de inrichters genomen, vernemen wij dat
de zaak, te groot oin er eene gevoelens-
kwestie van te maken, in Poperinghe de
noodige en or misbare zekerheid niet ople
veren zou voor het water, wegruimen van
afval, aanbrengen van de noodige prokuk-
ten en verzenden van het vervaardigd goed.
Het eenige doei van de sdchters is eene
ligging te verkiezen die toelaat in de beste
en voordeeligste voorwaarden voort te bren
gen om, in goede en slechte tijden konkur-
rentie te kunnen voeren, en de kapitalen en
de loonen te kunnen verzekeren.
De vaart is voor zoo eene inrichting van
het meeste belang en daarom zou de iiitging
gekozen zijn langs de vaart van den Yzer
aar Yper nabij Boesinghe.
Het voordeel door deze fabriek aange
bracht za! voor onze stad natuurlijk minder
zijn maar geheel de streek (Poperinghe
inbegrep-m) zal ervan genieten. De werk-
ioozen van Poperinghe zullen geheel ver
heugd zijn in de nabijheid te kunnen gaan
werken. De ondervinding bewijst ons dat
dorpen en steden groot voordeel hebben
fabrieken te zien opkomen inde streek. De
werklieden van Roll ghem, Belleghem,
Waereghein, Komen, Aeibeke, Komen,
Wervick, en?., verlaten hun dorp niet omdat
zii van 10 tot 50 Km van hunne werkplaats
afgelegen zijn.
De andervinding, vourztehtigheid en den
wii van de stichters evenals de ekonomische
ligging van de werkhuizen maken de zaak
betrouwenswaardig. Het voordeel van de
voortbrengers za! ten ander geheel groot
zijn aangezien de uittegeven aandeeien bij
voorkeur aan de landbouwers van onze
streek zullen voorbehouden worden.
Eene ernstige groep van Yper geeft aan
de zaak gansch zijn steun in de medewer
king met de belanghebbende Popeiin-
ghenaars.
Laat ons hopen en wenscheti de zaak die
onze gansche steun verdiend zoo vroeg
mogelijk tot stand te zien komen.
Wij meenen ten anderen te weten dat de
belanghebbende groep ander ontwerpen in
studie heeft en "het is in zulke zaken zooals
in andere, het eene brengt het andere bij.
BEURSKRONSJK
medegedeeld door de Bank TRANSINThR.
Over Suikerfabrieken.
De suikerfabrieken zijn zaken waarvan
de uitslagen, de winsten veranderlijk zijn
gezien de produktie (beeten en suikerriet)
gevoelig zijn aan de klimaatveranderingen.
Nietemin een wijs en voorzichtig beheer kan
dit voorzien en van eene suikerfabriek eene
goede en gegronde zaak maken.
De volgende cijfers, uitslagen van eenige
SUiKeru iuenieiiui.'gcii tinira ci
van geven.
Sucreries Centrales
de Wanze
Wanneer krijgen wij de
te POPERINGHE.
Kapitaal: 10.000.000.
Maatschappelijke zetelWanze.
1917
1918
1919
1920
1921
Winsten
687.028
531.729
314.202
2.114.838
2.242.761
Ailossingen Nettowinsten
445.782 210 526
301.203
83 675
1.870 312
900.000
210 526
260 526
210 526
1.082 761
Banque pour favoriser les transactions Internationales
Bank tot bevordering van Internationale handeiszaken
Naaml. Venn.
Maatsch. Zetel GENT.
Algemeene Bestuarder voor West-Vlaanderen FORREST L,
AGENTSCHAPPEN
l»Og»i:Stt.\<.lll':, Groote Markt, 28, tel. 89 90
VELRNË, Ooststraat, 64, tel. 76.
DIX.MUDË, Wylger.dyk, tel. 44.
ÜIOESKROEX, Toerkoenjestraat, 109, tel. 179.
Wytschaete en omliggende, Agent Heer FOURNIER, Burgemeester.
Beveren HeerTAHON,Gemeentesekretaris.
Noordschoota Heer M. BA1LLEUL,
Ledegham Heer G. DELANNOO,
Westouire Heer A. DECLERCQ-
Rousbrugga Heer A. CLAF.YSOONE. Gem.-ontv
Loo Heer V. CAMERLYNCK,
BIJKANTOREN Nieuwpuort, Proven, Watou, Leysoie, Stavele, Alvoringhem
laten, dergene die zijn leven vetbitterd en
vergald had
De rechter leidde hem evenwel met zacht
geweld mede tot voor de legerstede der moei
Daar zegde hij
Mevrouw, uwe nicht heeft het grootste
kwaad tegen u beraamd uwe vermoedens
waren maar te gegrond, maar uw neef heeft
geene de minste schuld aan de misdaad.
Gastonzonkopdeknieën neder en zuchtte:
Vergeef haar tante, zij heeft u en mij
veel kwaad berokkend, maar zijisreeds vóór
haren eeuwigen rechter verschenen.
Hoe
Ja, zegde de magistraat plechtig, het
vergift, dat zij voor u bestemde heeft haa,r
gedood.
Eene zelfmoord dan...
Ja...
Hoe akelig
Ja, mevrouw, en daarom zeggen wij u:
denk aan de onschuldige kinderen van uwen
neef, en laat ons alles geheim houder,.. Gij
De agent der geheime policie, die van aard
bescheiden moest zijn, kreeg dan nog eene
belooning om alles stil te houden.
Esther werd zeer eenvoudig ter aarde be
steld,en deongelukkige Gaston keerde gansch
ontdaan en moedeloos naar zijn dorp terug.
Hij had het droevige nieuws aan zijne
zuster laten weten, en hij vond haar reeds in
zijn huis, waar zij bezig was met alies te
schikken gelijk vroeger.
De kleinen beminden haar meer dan hunne
moeder.
De notaris zag dat alles met eene zekere
voldoening aan, en toonde zich zeer dank
baar jegens zijne zuster, maar de slagen
waren te wreed geweest.
Hij viel ziek.
Langen tijd verkeerde hij in stervensnood.
Eindelijk werd er een vermaarde dokier
van Brussel ontboden. Deze onderzocht den
ongelukkige, cn deed zich gansch zijne ge
schiedenis vertellen.
Ni eenige overweging, zegde hij
- indien die persoonnoggenezen kan, zal
het niet zijn door poeiers of dranken, var
welken aard zij ook mogen wezen, maar wel
door eene bijzondere gebeurtenis door eene'
ramp of nog beter door een geluk.
Sedert den dood van Esther had Maria
Cuppens geen enkele maai den ziekelijker
notaris aanschouwd.
Zij deed volstrekt niets dat hare weerdig-
heid kon krenken, om eene ontmoeiing t< 1
weeg te brengen.
Het waseven wel niet, dat zij aan den vrienc
harer kindsheid niet dacht, maar zij wist da
Na eenige weken kwam er evenwel beter-(je om8tandigheden haar eene terughouden
nis, en ledereen hoopte den lijder nu spoedig?heid opieecjen
hprstplH 7ipn 2
Nu toch, op zekeren dag kon zij niet rala
keerden "iet heel en!ten eens te voldoen aan den wensch, weikei
I hare boezemvriendin Anna reeds zoo dik wijl
hersteld te zien
Dat gebeurde evenwel niet sommige ver-
•staiidelijke vermogens
hebt in groot gevaar verkeerd... God beeft ui al terug. lui toed rukt had ais zii haar met Ranhaël éi
gered... Toon Hem nu uwe dankbaarheid. De ongelukkige was als in eene ziichte,: 8 kwa[^ bezJk >tj
Gij hebt gelijk, zegde de zieke, laat ons droefgeestige zinneloosheid vervallen. 1 on„e|ukkigen no'ta ten bezoel
alles vergeten Wij zullen die droevige ge-Gelukkig dat er juist een kozijn gevonden k a
beurtenissen geheim houden... En gij, mijn1 werd, die zijn diploma van kandidaat-notaris ja
neef, sta op. Ik geioof geenszins dat gij verworven had. Deze hield orde in het bureel
plichtig zijt, en hadde ik aan u en uwe kin-
deren gedacht, ik zou misschien anders te
werk gegaan zijn.
Gaston stond op cn dankte de moei.
Aanstonds begon me alle mogelijkemaat-
regelen te nemen om te beletten, dat de ware
oorzaken der gebeurtenissen, in de stad ge
kend zouden worden.
Het scheen dat Anna veel van die omstar
endeed er al de zaken, zoodat alles in af-',di^!ieid verwachtte.
wachting kon voortgaan. S Detweevriendinnen traden ineenekainei
In den beginne bad Anna nog gedurig ge-) vanwaar zij den waanzinnige in een andi
hoopt haren broeder te zien genezen. «vertrek konden zien zitten.
Z jwerdechter bitter teleurgesteld dagen, Hij speelde met zijne kinderen,
weken, ja, maanden v< diepen zonde' dat de Raphaël hield zich bezig met een peerdj
notaris zijne beziehede kon verrichten. dat hij voorttrok, en dat zijn vader met h
Lichameiiji: was hij hersteld, maar zedelijk grootste geduld herhaalde malen moest ree j.
Daarin slaagde men tamelijk wel, «JaarSen verstandelijk niet. zetten, terwijl de kb ine Mercédès op zijl
Kariine maaralleen den eigentlijken iijhoud De geneesheeren verstonden zich geenszins knie zat.
der zaken kende. aan zijne ziekte. (Wordt voortges. t).