HET NOTARIEËL EN NIJVERHEIDS AN NONGEN BLAD
Nieuwsblad voorPopeiinghe
De ppei ra Bosch
15 Centiemen
ONTHULLING
Frankrijk Belgie.
lens inksscking
80UWRERICHTESI,
AfriMHHtprijg:
HataJjk
Een belangrijke
VLAAMSCHE STICHTING
De verkiezingen in Engeland
Uitslag van Aanbgstedingan.
De titels van oorlogsschade
dooi A* HAK fc*
S»jRW«
BERIÊBTE&
VERfllPII&EI,
0.60 ctn per regel.
2 en 3 inl. o.5o et»
vesiissEs,
i 5o fr. per régel.
5 fr. voor 10 reg.
Herhaalde Annoncen
prijssc op Mjsvrasjg.
Zondag 9" November ,1924
21e Jaar,W 45
per Jaar
In Stad Ir. 0.50
to Belgis Zt 8.50
Buitenland 13,00
De kleerstoffen zijn schrikkelijk dier en men
verschrikt bij 't koopen over den prijs.
Wie vroeger zooveel meters vroeg koopt nu bij
ellen.
De mode verandert te veel.
Daarom liep men eerst met de knieën bloot en
de ellebogen idem.
Men heeft het nu breeder en laat alles langer
hangen.
Maar om de uitgaven te versparen heeft men
't goed alonder getrokken, en 't vel komt al
boven uit.
Alzoo koopt men nog bij de elle.
Uitgever
Sssses-Ysiisstê
Drukkerij,
Paplsrhsadsi,
15, Gasthuisstraat,
PQPERiftSHE
Telotosss r.r
Alle annoncen zijn
vooraf te betalen
en moeten voor den
Vrijdag inokzohdek
worden. Kleins
berichten teqem
den Vrijdag noen.
Om de karakterfouten eener vrouw te kennen
moet ge ze prijzen bij baar vriendinnen.
Wie een fout beging, mag er niet lang opblijven
staan zien, anders voegt hij een tweede toe aan
de eerste.
Poatclu (itrozioin j
Er 8 5670,
11 Kovember 1918
verklaren en zouden ze dan ook door de
Coöperatieven uitbetaald worden. Deze be
perkingen werden door M. Theuriis inge
voerd zonder voorkennis van het Ministerie
van Economische Zaken. M. Van de Vyvere
spande zich in om deze beperkingen stilaan
te verzachten. Na zijn heengaan heeft de
heer Moyersoen deze daad van rechtvaar-
digh id kunnen doorzetten.
Onlangs werd er aan de rijkswacht een
heele lijst overgemaakt van boekjes en tijd
schriften die om hunne verregaande onzede
lijkheid niet mogen uitgesteld worden. Verre
het grootste aantal dier vieze dingen komen
ons uit Frankrijk overgewaaid.
Overgewaaid is het goede woord niet,
want deze schunnigheden mogen met toela
ting van Minister Neujean als voortbreng
selen derculture frangaise met de treinen
ingevoerd worden.
Hoeveel beter ware het niet den verkoop
van dien 01 zedelijken bucht in eens te
verbieden Wat echter aanstoot geeft is dat
tusschen die lijst onzedelijke boeken ook een
paar activistische bladen vermeld staan.
Wij zijn het op verre na met «Vlaanderen»
niet eens en wij kunnen genoeg begrijpen
dat Regeeringen Parketten den inhoud dier
tijdschriften niet goedkeuren, maar dat is
toch geen reden om ze te brengen onder die
reeks gemeen goedje.
Onze voorvaderen hebben gevochten voor
de vrijheid van denkwijze, dat getuigt nog
de Congreskolom te Brussel.
Bij het verbieden van boeken mag maar
één maatstaf gelden de zedelijkheid.
Wat daarbuiten gaat is hatelijk.
dagbladen de taalkwestie en de kristene
Voikswerken onder een valschdaglicht voor.
Zoo ter goeder trouwe drukte La Croix
over dtij jaar, een brief uit Belgie, waarin
de voikswerken door de priesters bestuurd
en de Bisschoppen goedgekeurd, en waann,
bedekt, de Heeren Vandevyvere, Helleputte
en Poullct bedoeld waren, voorgesteld wer
den als halve socialisten Marchatit sous
la houlette de l'internationafiste Vandevel-
de ik toonde dat schrijven aan Zijne
doorluchtige Hoogweerdigheid Monseigneur
Dubois de Villerabel, Aartsbisschop van
Rouen.
ik kreeg voor antwoord C'estainsi qu'on
parle du savant, patriotique et excellent
chrétien, mon ami Monsieur Vandevivère
Aan de Katholieke Volksvertegenwoordi
gers van Normatidie, gaf ik uittreksels te
lezen vanfranskil'onsche bladen van Brussel
en Antwerpen. Hun oordeel was het volgen
de Er is maar ééne oplossing aan de
Belgische taalkwestie Volledige gelijkheid
op alle gebied van Vlamingen en Walen in
het ééne Belgie. Een hunner veegde erbij
De franskillons doen groot nadeel aan de
katholieke zaak, want zij zijn de schuld dat
de activisten, frontisten, separitisten een
deel der katholieke Vlamingen op den dool
weg brengen.
De franskillons zijn een gevaar voor de
eenheid van Belgie.
De franskillons doen nadeel aan de goede
betrekkingen van Belgie met Frankrijk,
want hunne handelwijze brengt bij de Vla
mingen wantrouwen te wege ten opzichte
van Frankrijk. Een tweede, die binst den
oorlog een uitstekend officier was, voegde
erbij In het fransch leger, zou men geen 24
uren, de handelwijze van zekere franskillon-
sche officieren ten opzichte van Vlaamsche
Soldaten, geduld hebben. Een derde voegde
erbij De belgische taalkwestie is geene
enkele taalkwestie. De taal is maar één kant
der zaak. De geheele zaak is de hoogere
opleiding en ontwikkeling tot een hooger
oorbeeld van het edel kristenvlaamschevolk,
door eigen kuituur.
Gij ziet dat er in Frankrijk nog mannen
zijn, die breedere en ridderlijkere gedachten
hebben, dan zekere belgische franskillons,
die Frankrijk dom naapen.
Karel VANEECKE,
(aalmoezenier in Normandie)
Vlaamsch. Diz goiiji hei .'speüfiik is een
waarborg voor den blnnenlandschen viede.
Het is, ten tweede, een zaak van sociaal-
cultureel belang. Wil de Universiteit van
Gent haar socialen en cultureelen plicht
kunnen vervulieo, dan moet zij, staande in
Vlaanderen en opgericht voor h»t Vlaamsche
volk, Vlaamsch zijn in de faal en in den
geest. Die recbtselsch geldt voor ALLE Vla
mingen, tot welke wijsgeerige overtuiging
zij ook behooren. Dus ook voor de katho
lieken.
VLAMESITINGHE
O schoone verjaardag Gij wordt gevierd
in de 5 werelddeelen
Gij hebt troost en vreugde gebracht in
millioenen familiën wier Vader, Broeder of
Zonen aan den huiselijken haard ontrukt
waren
Gij hebt de vrijheid teruggeschonken aan
de ontelbare menschen die onder het juk van
den vijand lagen
Gij hebt duizenden weggevoerden terug in
hunnen huiskring gebracht
Gij hebt aan de ongelukkige vluchtelingen,
die uit huis en erve gedreven waren, de zoete
hoop geschonken weder hunne geboorte
streek te kunnen bewonen
Gij hebt een einde gesteld aan schandige
menschenslachterij die tien millioen men
schen gedood en er twintig millioen ver
minkt heeft.
Gij hebt honderd millioen mannen ver
lost, die in den bloei van hun leven, sedert
meer dan 4 jaar in vreemd en verwoest land,
in slijk en modder, in regen en wind, in hitte
en koude, in angsten verlegenheid, in ont
beringen en doodsgevaar het einde van den
afgrijselijken oorlog afwachtten
Gij hebt eindelijk de Gulden Vredezon
voor geheel de wereld doen oprijzen I
11 November 1918, wees gezegend 1
Onze Lezers die in Frankrijk
wonen, worden Vriendelijk ver
zocht het bedrag voor 19S85
NIET op te stursm.
Wij hebben eene overeenkomst
met het Postbestuur van Frank
rijk Al onze afoonnenten
moetasi betelen in het bureel
van de post die hsrc bedient
of aan hunnen briefdrager.
Alle vipandeHfig van
ad^as moet ook aan den post
bediende bekend gemaakt wor
den en niet aan ons.
Wie nog niet geabonneerd is
en een abonnement begeert,
vraagt het en betaalt aan zijnen
brièfdragor.
Dus wie in Frankrijk woont
en voor 1925 begeert ons blad
voort te ontvangen heeft niets
anders te doen dan 13 fr„ te fa®-
tslen aan dam briefdrager
die hem wekelijks De Pope-
ringhenaar bestelt.
Zondag 11. 2 November had het Ont- gj
huilingsfeest plaats van het Gedenk- I
teeken.aan de Gesneuvelden opgericht.
In de Plechtige H. Mis, hield E. P.
Van Linden, oud-aalmoezenier een ffi
zielstreffende toespraak over het lijden
der soldaten aan het front en vóóral Hf
over het dubbele lijden onzer Vlaam- B
sche jongens. Zijne toespraak was dan
ook de vertolking van het ideaal B
waarvoor onze Vlaamsche Dooden het
hoogste offer gebracht hebben.
Na de H. Mis, wijdde de Eerw. Heer D
Pastoor het Gedenkteeken.
De rede van den Heer Rafaël Six, n
Voorzitter van den Vlaamschen Oud-
Strijdersbond, was ten diepgevoelde H
hulde aan de Gesneuvelden, een tref- B
fende belofte van trouw en erkentelijk- K
heid om hun offer voor hun Vlaamsche
Volk. gg
Prof. Dr Daels hield vervolgens de B
gelegenheidrede. In een klare, overtui- B
gende taal, schelste hij het lijden der
Vlaamsche FrectsoldaL Hij getuigde van
hetzieleleed der Vlamingen op de vuurlinie,
door die hatelijke en onbeschaamde vervol
ging door de legeroverbeid, van alle Vlaam
sche ontwikkelden, die het voor het ideaal
en het recht van hunne Vlaamsche jongens
durfden opnemen. Hij getuigde, hoe alle
uiting van Viaatnsch gevoel gesmoord wierd,
hoe zelfs onze Vlaamsche Dooden tot in hun
graf geen vrede mochten hebben.
Hij getuigde ook hoe ontrouw de Belgi
sche machthebbers na den oorlog tegenover
het Vlaamsche bloedoffer geweest zijn, hoe
ciniek zij hunne belofte van rechtherstel
vc broken hebben en ons Vlamingen, nog
immer bewijzen hoe weinig zij zich om het
bloedoffer onzer Vlaamsche Dooden bekreu
nen. Wij hebben van die machthebbers, die
den spot drijven met onze Vlaamsche Doo
den, niets meer te verwachten wij rekenen
er zelfs niet meer op.
Vervolgens hield den Heer Rafaël Six,
eene korte toespraak tot de Gemeente-Over-
heid, waarin hij het Gedenkteeken aan hare
zorgen toevertrouwde en haar vroeg trouw
te waken en te beletten dat ooit een schen
dende hand, door verminking of vernieling,
de nagedachtents aan de dierbare Gesneu
velden onteeren zou.
Na een gepast dankwoord van den Heer
Burgemeester, werden talrijke kronen en
bloemengarven neergelegd, terwijl het mu-
De vervlaamsching der Gentsche Hooge-
schoo! en de Vlaamsche Katholieke Hooge
school te Leuven sluiten dus, voor ons,
katholieken, bij malkander aan als Vlaam
sche rechtseisch.
Maar onze hoogste liefde gaat naar Leu
ven. Onze katholieke studenten zijn best te
Leuven.
Laten wij dus practische katholieke Vla
mingen zijn, en, waar wij kunnen en voor
zooverre wij kunnen een stoofje helpen ge
ven om den Vlaamschen wagen van Leuven
vooruit te helpen t
In plaats veel te schreeuwen, en te be
knibbelen, en af te bieken, laat ons eens de
zaak der verviaamschinc met geestdrift en
vertrouwen aanpakken. Weg met de pest der
negatieve afbrekerij I Beslist dient het posi
tieve opbouwend werk begonnen.
Overal, in alle provintiën en gemeenten,
moeten comiteiten tot stand komen, om gel
den in te zamelen voor de zoo gestichte
nieuwe vereeniging. Onze standsgroepeerin-
gen moeten bijspringen. De arbeiders mogen
of zullen niet ten achter blijven. Omhalingen,
bij bemiddelde personen, aan de kerken, in
de vergaderingen moeten gedaan voor de
Vlaamsche Leergangen te Leuven.
Waar de Staat zijn plicht nog niet deed in
Belgie, en terwijl wij ter verovering van ons
recht voortstrijden, zuilen de katholieken
door eigen middeien, door eigen kracht,
hunnen plicht weten te doen.
Dat weze het besluitelk katholieke Vla
ming, arm of rijk en niet minst elke katho
lleke Vlaamsche student sparecen centje
uit voor de Vlaamsche Leergangen van
Leuven.
Want het te bereiken doel is zoo schoon,
dat niets te veel mag geacht worden om het
te bereiken.
G. v. A. Hendrik HEYMAN.
BEURSKRONIJK
Medegedeeld door J Sank TPANSINTER
ziek der gemeente, het Viaamsch Nationaal
lied speelde.
Ten slotte richtte de Heer R. Six nog een
welgemeend woord van dank tot den beeld
houwer Heer E. D'Hondt, E.P. Van Linden
en Prof. Dr Daels. Ook werd nog op het
einde de Brangonne gespeeld.
Vóór en na de hoogmis werden door Oud-
Strijders zichtkaarten van het gedenkteeken,
met de namen der gesneuvelden, verkocht.
's Avonds te 5 uur, hield Prof. Dr Daels
eene prachtige voordracht met lichtbeelden
over de Vlaamsche Bedevaarten naar de
Graven aan den Yzer. De zaal was bomvol.
De voordracht werd diep mcêgevoeld door
de aanwezigen. Het volk begrijpt nog het
offer van zijne dooden. Na de voordracht
wierd overgegaan tot den verkoop per ameri-
kaansch opbod van het eerste eereaandeel
voor het Vlaamsch kerkhof van Heldenhulde
te Diksmude. Dit eereaandeel werd, onder
de meeste geestdrift, verkocht aan 670 fr.
(Het is de Vlaamsche Bond van Re-
ninghelst die het veroverd heeft). Nog eeni-
ge aandeelen van 20 fr. en eenige boeken
Naar Vlaanderens Doodenveld wierden
nadien verkocht.
Het onthullingsfeest is wel gelukt. De
gepaste Vlaamsche Christelijke gedachte
doordrong geheel de hulde die onze dooden
gebracht wierd.
De verleden week, Woensdag, werd te
Leuven gesticht de vereeniging zonder
winstgevend doelVlaamsche Leergangen
te Leuven.
Op deze vergadering, voorgezeten door
Profes»or Z. E. H. Kan. Sencieen prof. Van
Dievoet, waren aanwezig vooraanstaande
katholieke Vlamingen uit al de arrondisse
menten van het Vlaamsche Land.
Om 4 ure stipt werd de stichtingsakte ge-
teekend voor nota is De Cooman, van Leu
ven, en sprak Z. E. H. Sencie, met ontroerde
stem, zijn diepe blijdschap uit over het
totstandkomen van deze hoogstbelangrijke
vereeniging.
Wanneer men de namen leest der beheer
ders en der leden, wordt het onmiddellijk
duidelijk hoe wij hier staan voor een werk
dat op de bescherming en den steun rekenen
moet van gansch Let katholieke Vlaanderen.
Juist omdat wij de verheven belangrijk
heid van deze nieuwe vereeniging duidelijk
inzien, willen wij er, in dit artikel, de bijzon
dere aandacht van alle katholieke Vlamingen
op inroepen.
Belangrijk Bericht.
ELECTRIFICATIE
Met het doel de elf ctrificatie van de Stad
Poperinehe mogelijk te maken zal de Bank
TRANSINTER overeenkomstig met het
Stadsbestuur overgaan tot de uitgave van
KASBONS 5.50 aan EEN [AAR, VRIJ
VAN BELASTINGEN VAN HET
Oemeentekrediet van Belgie.
Deze kasbons op een jaar werden afge
staan in titels van 500, 1000 en 5000 fr.
Waarborgen der plaatsingen
hij het
Gemeentekrediet vanljBelgie.
Het geld der bewaargevers en der intee-
kenaars op de waarden van het Gemeente
krediet van Belgie mag, overeenkomstig
onze statuten, maar besteed worden tot dek
king der ontleening van de provinciën, van
de gemeenten en van de door die instellin
gen gewaarborgde ontleeningen.
Het Gemeentekrediet van Belgie heeft
geen andere schuldenaars dan de openbare
instellingen wier betaalvermogen onbetwist
baar is, gezien zij het recht bezitten belas
tingen en taksen te lichten.
Het Gemeentekrediet van Belgie heeft dus
de volstrekte zekerheid dat de aan de
gemeenten geleende fondsen hem zullen
terugbetaald worden en dat de Intresten
ervan regelmatig zullen betaald worden.
Het heeft echter nog meer gevergd dan
deze persoonlijke zekerheid welke uit de
hoedanigheid der schuldenaars voorspruit.
Het gemeentekrediet van Belgie heeft eene
werkelijke zekerheid bekomen, welke be
staat in een toegekend voorrecht op de
inkomsten der Gemeenten door den Staat
geheven.Een belangrijk deel der belastingen
op het inkomen, door al de belastingschul
digen van het land betaald, komt aan de
Gemeenten toe (wetten van 29 October 1919
en 3 Augustus 1920).
Bovendien is de Staat jaarlijks aan de
Gemeenten ongeveer 120 millioen frank
schuldig uit hoofde van de verdeeling van
het Gemeentefonds (wet van 19 Juli 1922).
Welnu, in plaats van rechtstreeks aan de
openbare besturen hun aandeel in de belas
tingen op het inkomen en in het Gemeente
fonds te betalen stort de Staat al deze inkom
sten aan het Gemeentekrediet van Belgie.
Werkelijk komt dus een deel van de
belastingen van elkeen der belastingschuldi
gen van het land eetst en vooral en bij voor
recht aan het Gemeentekrediet van Belgie
toe. Op deze manier is de Maatschappij
altijd in staat om hare eigene verplichtingen
tegenover het publiek uit hoofde van verval
len interesten, uitkeerbare titels of bewaar-
gevingen na te komen en dat in gelijk welke
omstandigheden.
Het is in het belang der inwoners der
Stad,die voorzeker zooals alle andere steden
en gemeenten begeeren van de voordeelen
eener volmaakter verlichting te genieten,
dat de oproep gedaan is.
Het Stadsbestuur twijfelt er dus niet aan
dat alle begoederde inwoners, in de maat
van het mogelijke, een groot getal inschrij
vingen nemen zuilen om in de eerste maan
den de zoolang gewenschte elektrische
verlichting en drijfkracht te kunnen beko
men.
Het Stadsbestuur durft verhopen dat alle
ingezetenen deze plaatsing zullen voor kie-
zen, gezien i
1° Den korten termijn (EEN JAAR).
We gaven verleden week in een deel onzer
nummers die den Donderdag avond ons toe
kwamen.
De juiste uitslagen zijn
Behoudsgezinden 410 zetels 169 gewon.
Labourpartij 152 zetels 37 verloren
Liberalen 41 zetels 106 verloren
Onafhankelijken 5 zetels
Sterke vooruitgang der Conservatieven,
aanzienlijke achteruitgang der Labours en
verbazingwekkende nederlaag der Liberalen,
dit is de uitslag der Engelsche verkiezing.
Hoewel de Communistenzaak Cambell en
de kwestie van het Russisch document groo-
ten invloed gehad hebben op de nederlaag
der Labour, ligt de groote oorzaak dieper.
Toen Ramsay Mac Donald, nu 10 maanden
geleden, zijn kabinet vormde heerschte er
een algemeen optimisme.
De Labourregeering zou door haar buiten-
iandsche politiek en haar economisch beleid
het land zijn industrieele welvaart weder
geven en het bestrijden van den geesel der
werkloosheid.
Sinds eenige maanden reeds was er een
duidelijke verbetering in den economischen
toestand merkbaar.
Met goeden moed ging men het jaar 1924in.
Mac Donald bracht echter al de aange
kondigde verbeteringen niet. Geheel de wer
king van Mac Donald was propaganda. Hij
trachttedeoppervlakkig oordeelende menigte
te winnen om dan zoo spoedig mogelijk met
eene algemeene verkiezing de volstrekte
meerderheid te verkrijgen en dan met onbe
perkte macht te regeeren. Zoo hoopte hij de
politieke en sociale veranderingen langs con-
stitutioneele weg door te voeren.
In plaats echter van de engelsche industrie
op te helpen verloor zij veel terrein ter oor-
zake van het verdrag dat Engeland gemaakt
had met Duitschland.
De Duitschers met hunne lage prijzen
dringen zich overal binnen wijl de Engelsche
kooplieden ter oorzake van den hoogen wis
sel, niet kunnen concureeren.
Zoo lagen in Engeland veel fabrieken stil
en duizenden werklieden zijn zonder werk.
Mac Donald is vooral een idealist geweest,
als zoodanig heeft hij een reuzenwerk helpen
verwezenlijken te Londen en te Parijs. Aan
hem is het vooreen groot deel te danken dat
de internationale hemel is opgeklaard en
hieraan zai zijn naam immer verbonden zijn.
Toch beloofde hij te veel en kon zijn
beloften niet volhouden, ook stond hij te
veel onder den invloed der communist-socia
listen die het wilden aan boord ieggen ge
lijk in Rusland. Het engelsch kiezerskorps
heeft zijn gezond verstand terug gekregen;
het is teruggekeerd tot de oude partij en
heeft haar eene meerderheid gegeven die
haar zal toelaten te regeeren op eigen ge
zond gedacht zonder te moeten knie buigen
voor de eene of de andere partij met wie ze
uit nood, moet samengaan.
't Kan als voorbeeld dienen voor ons
land I
Het groote slachtoffer der verkiezing is
Asquith die den val van Mac Donald uitge
lokt heeft. Zijn Liberale partij is onbeduidend
geworden en hij zelf werd niet herkozen. M.
Baldwin, de leider der Conservatieven zal
hoogstwaarschijnlijk de nieuwe Eerste-Mini-
ster van Engeland worden. Guido.
POLLINCHOVE. Herstel der Gemeente
school A. Borij en Vergote te Loo, 79,735 fr.
NOORDSCHOTE. Heropbouw eener hof
stede M. Tycket te Dixmude, 75.600 fr.
MERCKEM. Heropbouw der kapel van
Langewaede C. Boutlegier te Merckem,
110.720 fr.
DIXMUDE. Heropbouw van het Begynhof
G. De Poorter te Veurne, 355.000 fr.
WYTSCHAETE. Heropbouw der Kerk.
1Dujardin, Komen, 997.000; 2. Boon, 1.037.000;
3. De Beuckelaere, Handzaeme, 914.000 4.
Tavernier, 976.750 5. Lootens, Oostende,
1.063.000 6. Verbeure, St Andries, 971.180 7.
Buisonnier, 1.023.750; 8. Podevin, Brussel,
1.032.940 9. Hennebo, 953.976 10. Verstraete,
1.027.000; 11. Van Coppernolle, 985.854; 12.
Bonneur, 880.000; 13. Liebaert, 1.041.955; 14.
Castelein, Ghistei, 899.00015. Verhaeghe,
999.075; 16. Latrez, 999.186; 17. Fontaine,
Gilly, 1.149.000.
BIJVOEGSEL
vssn vandaag
tiet Is z&mr markw»#rdlg
Voor al wie klaar ziet, is het een onloo
chenbaar en klaarblijkend feit dat Frankrijk
sedert de kiezing van Mu bestuurd wordt
door de vrijmetselarij. De vrijmetselarij
speelt eene pantomien in drie bedrijven.
Eerste bedrijfVerbanning der overblij
vende kloosters.
Tweede bedrijfSluiting der overblijvende
vrije katholieke scholen.
Derde bedrijfSluiting der kerken.
De fransche katholieken, wat meer is, de
protestanten, en wat nog meer is, de orde
gezinde niet-katholieken, ziende waar men
naartoe gaat, beginnen (ongelukkiglijk wat
laat) klaar te zien. In al de departementen
van Frankrijk worden bijeenkomsten gehou
den en vereenigingen gesticht onder de
leiding van de Bisschoppen, om de gods
dienstvervolging te bestrijden. Het hadde
afdoender geweest, hadden de fransche ka
tholieken, in 1882, gedaan wat de belgische
katholieken deden in 1878, tijdens de onge-
luks-schoolwet.
Daar is net en klaar de toestand in Frank
rijk. Deze zal de toestand worden in Belgie,
zoo de katholieken door hur.ne eendrachtige
werking de meerderheid niet bekomen met
de kiezingen van 1925.
Immers de vrijmetselarij heeft BESLIST
een liberaal-socialist Ministerie tot stand te
brengen met hetzelfde programma dat Herriot
afkondigde namentlijk OORLOG TEGEN
GODSDIENST, KLOOSTERS en KATHO
LIEKE SCHOLEN.
Aan de brandkwestie, de taalkwestie is er
maar EENE oplossing
VOLLEDIGE GELIJKHEID OP ALLE
GEBIED VAN VLAMINGEN EN WALEN
IN HET ÉÉNE BELGIE. Die oplossing is
de EENIGE omdat het de EENIGE RECHT-
VEERDIGEis. Het zal misschien niet nutte
loos zijn te vernemen wat verstaudige mannen
in den vreemde daarover oordeelenIn 1917,
zei mij een leeraar van eene Zwitsersche
Hoogeschool De activisten doen nadeel
aan Belgie, maar hadde men, sedert jaren,
in Beigie aan de taalkwestie eene rechtveer-
dige oplossing gegeven, hunne werking ware
zonder uitwerksel geweest. Het is eene poli
tieke en nationale fout geweest waarvan de
franskillons in Vlaanderen gioole schuld
hebben.
In denzelfden zin, spraken mij de Bis
schoppen van Evrtuxen Bayeux. De belgi
sche franskillons stellen In de fransche
Deze nieuwe vereeniging stelt zich tot
doel belangrijke geldsommen te vergaren,
ten einde de Academische Overheid der
Leuvensche Universiteit te helpen bij het
inrichten van Vlaamsche leergangen aan de
katholieke Alma Mater.
Reeds werd op dit gebied een zeer lof
waardige poging door den Rectoraien Raad
gedaan. Zij was in verhouding tot de finan-
tiëele mogelijkheden. Maar verder ligt het
doel. Grooter is de betrachting. Dit doel en
die betrachting zijn de katholieke Vlaam
sche studenten in de mogelijkheid te stelleD
om, aan de Universiteit van Leuven, hunne
studiën volledig in hunne moedei taal te
kunnen doen.
De Universiteit oppert geen enkel princi
pieel bezwaar tegen het vervolledigen van
die Vlaamsche Hoogeschool. Integendeel, zij
verlangt dat die vurige wensch van het
katholieke Vlaamsche volk zou kunnen ver
wezenlijkt worden. 't Is, om zeggens, alleen
een finantiekwestie geworden.
Elkeen ziet in, hoe belangrijk de sommen
zijn welke hieivoor moeten gevonden wor
den. Juist daarin mede te helpen is het doel
der nieuw gestichte vereeniging.
De parlementaire zittijd.
Ds zittijd van Kamer en Senaat begint den
tweeden Dinsdag van November. Daar de
11 November een Nationale feestdag is, zul
len dè Kamer op Woensdag 12 November
de openingszitting houden.
Men voorziet dat M. Brunet opnieuw zal
Voorzitter zijn in de Kamer en Graaf 't Kindt
de Roodebeke Voorzitter in den Senaat.
De zittijd zai zeer kort zijn daar er in Mei
aanstaande nieuwe kiezingen moeten plaats
hebben en de leden van Kamer en Senaat
over eenige maanden moeten beschikken om
hunne verkiezing te bewerken.
En toch is er veel werk op den winkel.
Voor het oogenblik wachten er 41 wetsvoor
stellen waarover verslag werd uitgebracht,
39 waarover de Commissies nog moeten
uitspraak doen en 8 die nog niet naar de
sekties werden verzonden.
De ioonkwestie zal ook eenigen tijd in be
slag nemen,daar de wedden van Magistraten
en Onderwijzers door afzonderlijke wetten
geregeld zijn en er gebeurlijk nieuwe lasten
zullen moeten gestemd worden. Daarenboven
komen de begrootingen, de huishuurwet en
de ondervragingen.
Als het niet al vergaat in doelloos praten
zullen de Heeren van Kamer en Senaat veel,
en nuttig werk kunnen afleggen.
Verheugend nieuws De beperkingen in
zake oorlogsschade zijn ingetrokken en het
regiem dat voor 1 Januari 1924 bestond
wordt opnieuw ingevoerd.
De afgeschafte schikkingen kwamen hier
op neer dat men in plaats van betalingen in
geld, aan de geteisterden titels op vijf jaar
verleende. Deze titels brachten 5 op,
maar waren niet verhandelbaar. Deze maat
regel bracht een ongehoorde en gewettigde
ontevredenheid onder de geteisterden en was
van geen voordeel aan de schatkist.
Voor ongeveer 40 millioen betalingen wer
den voor 5 jaar verschoven. Intusschen
moest het land den interest betalen.
Wat zal er nu geworden van die titels,
wier houders een bijzonder nadeel hebben
ondergaan Naar men beweert zou men
eenvoudig nu ook deze titels verhandelbaar
Premiëii voor goedksope wo/ingen.
Men herinnert zich nog hoe, oj* initiatief
van Minister Moeyersoen de Kamérs een wet
hebben aangenomen om eene premie toe te
kennen aan de 10 duizend eerste aanvragers
voor het bouwen van nieuwe woningen, mits
enkele voorwaarden.
Men heeft tot nu toe ongeveer 9500 aan
vragen gunstig beoordeeld, en het getal
aanvragen dat nu binnen komt is veel grooter
dan verleden jaar.
Er zal dan ook in de Kamer een nieuw
vooistel worden ingediend om de regeering
toe te laten het getal 10 duizend te over
schrijden en te gaan tot 15 duizend.
Daar de premiën tot nog toe toegekend
gemiddeld 2500 frank bedragen, mag men
de uitgave voor deze nieuwe premiereeks
schatten op 12 millioen en half.
De vertegenwoordigers der Christene
Werklieden zullen van deze gelegenheid
gebruik maken om aan te dringen de voor
waarden gemakkelijker te maken, in akkoord
met programma aangenomen door het Alge
meen Christen Werkerverbond.
Ds gedachte-iislamp.
Het aansteken van de gedachtenislamp op
het graf van den Onbekenden soldaat ge
schiedde op Allerzielendag om 6 uur 's
avonds.
Naast Prins Leopold waren er verschi'li-
ge Ministers en overheden aanwezig alsook
eene afdeeling van het 4' Liniregiment met
vaandel en muziek.
Na eene militaire plechtigheid beveelt een
officier luidop vuurDe invalied M.
Lange, wier twee dijbeenen bij Ramscapellle
in 1915 werden afgerukt, steek de graflamp
aan. Een breede vlam wringt zich in den
wind op. De hoofden ontblooten zich. De
troepen bieden de militaire eer.
Na een Brabangonne en het nederleggen
van kransen met fransche opschriften, is de
plechtigheid geëindigd.
De autos snorren weg. De militairen ruk
ken in parade marsch op. Intusschen gaat
alleen en onopgemerkt de zwaar verminkte,
die door het lot aangeduid werd, weg, steu
nende op zijn twee stokken.
Het eenzaam weggaan van dezen invalied
teekent geheel die zoutelooze plechtigheid.
M. Tschoffeq, gecoöpt,!6' d Senator
De rechterzijden van Kamer en Senaat
hebben vergaderd om te voorzien in de
plaats door het overlijden van den gecoop-
teerden Senator Liessens open gelaten. De
meerderheid heeft zich akkoord gesteld op
den naam van M. Tschoffen.
De coöptatie had voor doel vooraanstaan
de, begaafde mannen, echte specialisten in
de wetgevende Kamer te brengen.
Onder de gecoöpteerde Senatoren zijn er
echter waie nuliteiten die door de coöptatie
de buis goedmaken die zij van de kiezers
gekregen hebben.
Voor M. Tschoffen is dit nochtans niet
het geval. Hij heeft reeds meermalen blijk
gegevi n een man van groot karakter en van
uitgebreide kennis te zijn. Als Minister van
Arbeid is hij flink op de hoogte zijner taak.
Voor de Katholieken, en niet min voor de
Democraten, zal zijne intrede in den Senaat
eene groote versterking zijn.
Te Gent.
Bij de opening der Gentsche Hoogeschool
werd M. Van den Bossche aangesteld als
nieuwe Rector. Men meldt dat niet één
student zich heeft laten inschrijven voor de
Vlaamsche leergangen zoodat de boycot, van
Vlaamsche zijdeaangeprezen, volledig gelukt
is. Het blijkt thans meer en meer dat de op
lossing die men te Gent gegeven heeft aan
de taalkwestie in de Hoogeschool, deze niet
is die ons beloofd werd in den laatsten kies
strijd en ook deze niet is die aan de Vlaam
sche bevolking voldoening schenkt. De
beloofde gelijkheid is er niet. Men meldt ook
dat Prins Leopold zich als vrije student heeft
laten inschrijven in de staatshoogeschool
van Gent.
Hoe zou deze nieuwe stichting de harten
der Vlaamsche katholieken, niet met hoop
en vreugde vervullen Wordt hierdoor niet
in het vooruit: icht gesteld de mogelijkheid
om aan onze Vlaamsche studentenjeugd een
hooger onderwijs te verschaffen, dat hun
later toelaten zal mede te werken tot de cul-
tureele, de sociale, de godsdienstige verhef
fing van hun bloedeigen Vlaamsche volk
Voor ons, Vlamingen, blijft het een heilige
betrachting een Vlaamsch hooger onderwijs
aan onze Vlaamsche kinderen te kunnen
verschaffen voor ons, katholieke Vlamin
gen, blijft het steeds een hoogste vereischte
aan onze katholieke kinderen een katholiek
hooger onderwijs te LEUVEN te be
zorgen.
Én wanneer dit hooger onderwijs nu ter-
gelijker tijd Katholiek en Vlaamsch zijn kan,
dan zal het beantwoorden aan de vereisch-
ten van ons eigen Vlaamsch en Christelijk
cultuurleven.
Dit zou, trouwens, niets afdoen aan onzen
Vlaamschen rechtseisch tot vervlaamsching
der Staatshoogeschool van Gent.
Die vervlaamsching is, ten eerste, een
zaak van gelijkheid: Luik Fransch; Gent
Lees* ea rersprsiét ito Pajserij^fcefiaar,
Mengelwerk van «De Poperinghenaar» 39
ROMAN
Die gedachten gingen Blanche door het
hoofd. Ze peinsde wei even aan Marietle...
maar in haar verwaandheid meende ze de
arme weeze gemakkelijk op zij te kunnen
schuiven... Ze zou de bijzonderheden van
haar verblijf te Kadzand wel verzwijgen...
Andere gasten waien er aan tafel niet.
Blanche vrceg naar haar moeder en Serafine,
zoo kalm en gewoon n.i.als of ze uit logeeren
was geweest met toestemming van haai
ouders.
Na het eetmaal moest van Herteloo even
naar de post. Blanche bleef met van Wave-
ren alleen.
Ik dank u voor de hulp, aan papa en
ook aan mij betoond, zei het meisje.
O, uw vader vro :g mijn medewerking.
Het was natuurlijk niet mijn bedoeling mij
in uw aangelegenheden te mengen.
Frederik Lavendeau heeft me misleid.
Ik had vertrouwen in hem en meende dat
papaalleen uit koppigheid tegen ons huwelijk
was. En daarom besloot ik de ouderlijke
woning te verlaten. Als meerderjarige had
ik dit recht. Dat wijf in de herberg be'eedig-
de me. Ze was me te min, om haar te ant
woorden. Eigenlijk misdeed ik niets. We
'ogëerden daar afzondetlijk. Waren er twee
hotels geweest, we zouden ieder naar een
verschillend geweest zijn. Maar dat kon
nu niet...
Wees blij, dat gij van Lavendeau ge
scheiden zijt, jufvrouw.
Ik mocht zoo goedgeloovlgniet geweest
zijn. Had papa nu de kwestie eens kalmer
behandeld, hij zou me wellicht overtuigd
hebben. Maar ruwheid heeft geen vat op mij.
Uw vader heeft u innig lief. Dat heb ik
genoeg bemerkt. Hij had vreeselijk verdriet
over uw vertrek.
Maar ik houd ook heel veel van papa,
doch hij kan soms zijn eigen meening op
dringen. Én jongeren oordeelen wel eens
anders. Och ik ben nu van die manie ver
lost. De geschiedenis is toch niet te Brugge
beke.id
Neen, neen.
En op ons dorp.
Ook niet.
Heeft papa Lavendeau nog gesproken
Neen.
Hoe wist papa, dat ik te Kadzand was.
Van Waveren vertelde het. Maar hij be
weerde, dat de woekeraar wel zou zwijgen.
De man had een belconing ontvangen en
zelf een te leelijke rol gespeeld, om zijn
eigen schande te verspreiden.
Ik zal voortaan stii leven, verzekerde
Blanche. En ik hoop, dat ik met uwe zuster
zal kunnen omgaan.
O ge zult ten onzent altijd welkomzijn.
Dank u. Die heele geschiedenis met
Lavendeau behoort nu tot het verleden.
Daf is het beste.
Maar va Waveren vond, dat Blanche
toch al te luchtig overdegeschiedenis sprak.
Ik had vroeger gehoopt den winter te
Brugge door te brengen, maar nu blijf ik
liever op ons kasteel, hernam Blanche.
O, ik zou niet gaarne in den winter
naar de stad gaan.
Gij hebt uw werk.
En ook ontspanning.
Lezen
Ja, en muziek... en eens naar de stad
rijden als er wat te doen is, dat me belang
inboezemt.
Ik hoop dat we gezellige familieavond
jes zullen hebben. O, nu zie ik in, hoe
dwaes ik handelde, door zoo ontevreden te
zijn. Ik heb een goede les gehad.
Maar van Waveren kon niet vinden, dat
Blanche er reeds veel voordeel uit trok.
Van Herteloo kwam terug. Het drietal
bleef nog wat zitten. Van Herteloo vertelde
aan Blanche het bezoek bij den advokaat.
Papa, nu wil ik niets meer van Laven
deau hooren. Toe, noem zijn naam zelf niet
meer I diong de dochter aan. Ge zult heel
anders oordeelen over mij. Ik bei; in die
enkele dagen veel ernstiger geworden.
Dat is goed, kind, zei de vader.
Maar voor hem bleef toch de vlek van
het gebeurde.
Toen Blanche te bed lag, dacht ze over
alles na.
Ja, ik zal van Waveren winnen, mom
pelde ze. Serafine geeft toch niets om hem.
En Mariette is een arme weeze. Maar ik
moet het nu slimmer aan boord leggen dan
vroeger, me vriendelijken eenvoudig toonen,
toch hartelijk. Och, hij ziet er naief uit. Ik
pak hem wel in. Ik wil spoedig trouwen,
om mijn eigen vleugels uit te slaan. Eens
zoo ver krijg ik hem gemakkelijk ia mijn
macht. Met Lavendeau is alles mislukt. Wie
zou nu ook denken, dat men zoo bedrogen
kan worden, maar ik heb veel geleerd. En
papa heeft toch ontzag gekregen voor mijn
zelfstandigheid en durf. Daarom is hij zoo
vriendelijk.
Aldus lag Blanche te peinzen.
Den volgenden morgen was het drietal
vroeg op. Aan het ontbijt begon Blanche te
weenen.
Wat scheelt er u nu vroeg van Her
teloo.
Och, dat ik toch zoo verblind kan zijn
snikte het meisje. Ik heb vannacht me zelve
mijn lichtvaardigheid verweten. Ik kon niet
slapen. Ik heb een harde les gehad.
Maar nu is alles weer goed, troostte de
rentenier.
Als men mij nu maar niet veracht,
hernam Blanche. O, onwetend liep ik in dit
avontuur. Ge hebt me wel gewaarschuwd,
papa, maar ik meende, dat het vooroordeel
bij u was. Ge zult voortaan geen last meer
met mij hebben. Ik heb dat bij me zelve
gezworen.
Wel kind, het doet me genoegen, dat
ge nu zoo spreekt. Ja, een mensch kan dwa
len, vergoelijkte de vader. Droog uw tranen
en houd moed. Niemand zal u om het ge
beurde verachten, wat zegt gij, mijnheer
van Waveren
Wel neen. En bovendien alles blijft
immers onder ons, antwoordde Frans.
Zoo is het,stemde van Herteloo toe.Ons
huiselijk geluk wordt hersteld. Dit alles
zuivert de lucht.
Do brave man vermoedde niet, dat Blan
che op dit oogenblik komedie speelde, flij
had vertrouwen in haar berouw.
't Werd tijd om te vertrekken. Op de kade
namen ze den tram naar Brugge.
Een Tegenvaller.
Dien zelfden morgen trad Lavendeau den
winkel van den Brugschen woekeraar binnen.
De vrek was reeds op en regelde zijn
uitstalling.
Ik kom u halen, zei Lavendeau. We
gaan dus naar Kadzand.
Vandaag niet, antwoordde de woe
keraar.
Wat 1
't Spijt me, maar ik heb over alles na
gedacht en ik durf de risico toch niet wagen.
Alles is te onzeker. Ik heb nog eens in
lichtingen genomen over dien hoppeboer en
ben tot de overtuiging gekomen dat de kop-
pigaard toch niet toegeeft.
Maar zijn dochter is in mijn macht 1
riep Lavendeau teleurgesteld uit.
Van Herteloo zal u met zijn dochter
laten zitten en zijn beurs gesloten houden.
Zoo kunnen we geen zaken doen, hoe zeer
het mij ook spijt, mijnheer Lavendeau.
Maar ge houdt me voor den zotbe
weerde de jonge man woedend.
Zoo moet ge dat niet opnemen. Zaken
zijn zaken. Twee maal twee is vier. En als
ik vermoed, dat het bij u maar drie zou zijn
of minder, sluit ik geen akkoord.
Lavendeau deed nog moeite, om den
woekeraar te winnen, maar het was alles te
vergeefsch. Toen begon hij hem uit te
schelden.
Als ge zoo begint, verzoek ik u mijn
winkel te verlaten, zei de vrek.
Ge kunt naar den duivel loopen. Aan
mij zult ge nooit meer iets verdienen, hoonde
Lavendeau.
Voor verdienen ben ik altijd gereed,
maar verliezen is een andere kwestie, spotte
de winkelier.
Lavendeau liep heen. Hij was diep
teleurgesteld.
Dat valt me leelijk tegen, mompelde
hij. Ik heb geld noodig. En van Herteloo,
die niet antwoordt op mijn brief. Ik zal
Blanche zelf aan haar vader doen schrijven.
Misschien maakt dat meer indruk. Ik zal den
brief dicteeren en haar desnoods brutaal
zeggen, dat ik haar zonder geld van haar
oude, laat zitten. Ze heeft nu niet meer te
kiezen.
Lavendeau besloot onmiddelijk naar Kad
zand te reizen. Hij zou thans den kortsten
weg nemen. Over een uur vertrok er een
tram naar Sluis. Hij had toch den tijd om
buiten de stad op te stappen.Dat was altijd
het voorzichtigst.
In gepeinzen verdiept wandelde Laven
deau naar de halte. Hij was er pas, toen de
tram van Sluis aankwam. Die moest dan
nog naar de stad. De tram stopte. Plots
ontstelde Lavendeau geweldig. Voor een
raampje zag hij van Herteloo. Én tegenover
dezen zaten Blanche en van Waveren.
Lavendeau had het gevoel, alsof hij een
geweldigen slag op het hoofd kreeg, waar
van hij duizelde.
Hij begreep, dat van Herteloo en van
Waveren het meisje teruggehaald hadden.
De rentenier bemerkte hem ook en keek
spottend...
Do tram reed weer heen.
Eensklaps sprong Lavendeau op den laat
sten wagon. Het was nutteloos nog naar
Kadzand te gaan.
Met een vloek zonk hij op een bank neer.
Aan deze mogelijkheid had hij niet gedacht.
Hij was verraden geworden. Door wien
Dadelijk dacht hij aan den woekeraar. Die
alleen kende Blanche's verblijf.
De loeder heeft me bedrogen, me met
beloften gepaaid, en het geheim aan van
Herteloo verkocht, mompelde Lavendeau.
Ha, daarom moest de reis uitgesteld worden
en trok de schavuit zich van ochtend terug.
Lavendeau voelde hoe hij bij den neus
geleid was geworden. Woede vervulde hem.
En die van Waveren zit ook in 't spel,
siste hij. De kerel is meegegaan. Ik haat hem
en ik zou hem wel kunnen dood slaan.
Weer vloekte Lavendeau binnensmonds.
En wat nu vroeg hij zich af. Bah, ik
geef me nog niet gewonnen. Ik heb toch een
wapen... Blanche is met mij in Kadzand ge
weest. Ik heb haar eer in mijn macht. Daar
moet ik geld uit slaan. Van Herteloo zal be
talen. Anders maak ik heel de historie
bekend. Voor mij zelf kan me dat niets
schelen. Mijn reputatie is gemaakt, en och,
een jongen man vergeeft men zoo iets, maar
een meisje niet. Ha neen, ik ben nog niet
overwonnen, hoppeboer, al peinst ge het 1
Ik zal uw kop toch breken.
Lavendeau lette er op, waar het drietal
uitstapte. Het reed mee tot aan het station
Lavendeau deed 't zelfde.
En toen ging hij brutaal naar van Herteloo
en de anderen toe.
Blanche was haar vader voor en snauwde
tot'Lavendeau
Ga voort Ik wil u niet meer zien. Nu
weet ik alles van u...
OchToe, ge meent dat niet. Ge spreekt
zoo onder de macht van uw vader, zei
Lavendeau.
('t Vervolgt).
