HET NOTARIEEL EN NIJVERHEIDS ANNONCENBLAD
Nieuwsblad voor Poperinghe en Omstreken
Apotheek Frans Vande Plas
Abonnementsprijs per jaar
Bem&ta - usrüsiplnpi
vmtrn RouwDericnten
Zondag 19" December 1926.
25 Centiemen
23e Jaar. -- Nr 51
Ons nieuw Mengelwerk
UE DOCHTER
VAN DEN JACHTWACHTER
Eenige dringende
AAN ONZE ABONNENTEN
AAN AL ONZE LEZERS.
Aan onze Correspondenten,
Berichtgevers en fleereH Notarissen.
Een oord van
Barmhartigheid te Gheel
Het Schoolvraagstuk.
Drie Groote Loten.
DE HEKS
VAN DEN KEMMELBERG
ROMAN
door A. II/lkiXH
De Kroostrijke Gezinnen
en den Soldatendie -st.
Poperinghe
Hengstenhoudersbond
Inhuldiging van I. H. YANIB0MJSE, al» Pastor te Loo, ep 8 December 1926.
Naamkaartjes.
Missieactie.
Komedianten.
Politiek Overzicht.
HOE DE MODEN VERANDEREN
BALATUM
In Stad 12.90f In Balgiep.post 15 00 fr.
Amerika 36 50 fr. Andere landen 21 fr.
TARIEF DER PR'JZf N
E«ne Inlassching O fr. 80 per regel
2 en 3 lnlassch 0 fr. 70 per regel
I fr. 50 p. regel 6 frank
HERHAALDE ANNONCEN
prijzen op aanvraag.
Alle annoneen zijn vooraf te betalen en moeten
tegpn den Donderdagavond ingezonden worden.
Kleine berichten tegen den Vrijdag noen.
SHD»vars»inSEn uaüheste. oruKHsm
Gasthuisstraat, 15, Poperinghe
TnléfOO» 9. Postchöck 15 570
m
Hoewel ons mengelwerk nu in druk
nog eenige weken zal meegaan, beginnen
we Zondag aanstaande en nieuw men
gelwerk.
Het is weer een praehtromin vnden
besten onzer tegenwoordige vlaamsche
volksschrijvers A. HANS, en geen
twijfel of
't is zoo dat het nieuw werk noemt
zal evenveel, en meer, succes behalen
dan al onze vorige mengelwerken.
lucht, de rust hier, en zoo liet men vte'
j zinneloozen, welke niet genazen, te Gheel
gelijke behandeling als deze die de aan
genomene bezoeken. Zij willen dat nu
medfidpHinnen !ac'lter- feeds in al de gemeenten waar de KathO'
u De bewoners kregen inde verpleging Heken de meerderheid hebben of bijdragen
een middel van bestaan en ook kwam tot het bestuur der gemeente.Hun wensch
daar plichtgevoel bij. Zoo drong die ver- is dit algemeen te maken voor geheel het
Van Belgis de postboden zijn op
ronde om de abonnementsprijs voor 1927
te ontvangen 15 fr. WH dit op eerste
aanzoek voldoen, de bode keert niet
meer terug.
Van FrankrijkOnze Abonnen
ten uit Frankrijk moeten naar het naast
bijgelegen postbuteel gaan en ons een
Internationaal postmandaat van 21 fr
opsturen vóór nl'uwjaar a. u b.
Van Amerika Onze Abonnenten
uit Amerika zijn alle daaromtrent verwit
tlgd geweest hoeveel ze ors te be'alen
hebben voor toeleg postiegels 1926 en
abennement 1927. Ze zul'en deze som
toodra mogelijk ons per internationaal
postmandaat widen opsturen.
Wilt ge zeker zijn ons blad regelmatig
ten huize besteld te worden, en wilt ge
zeker zijn geen prijsverhooglng te onder
gaan binst het jaar, neem seffens een
abonnement voor heel het jaar. In Belgle
is het voldoende uw briefdrager te ver
wittigen dat ge een abonnement verlangt
Wie 15 fr. betaalt ten onzen bureele of
die som stort op onze postcheckrekenlng
15 570 krijgt het blad gratis van nu tot
nieuwjaar.
De twee volgende weken Is de Zaterdag
geen werkedag. Beleefd verzotk alle me
dedeellngen, annoneen, berichten, ker
missen één vollen dag vroeger In te
zenden.
Dezer dagen kwamen we weer te Oheel,
het stadje in de Kempen, tusrehen Heren-
rhals en Moll, Turnhout en Diest, waar
bij de drie duiiend zinneloozen woiden
verpleegd, die met de bewoters in huis
meeleven en nooit opgesloten worden.
Gheel Is in de zinneloozen-verpleeging
over de heele we<eld bekend en krijgt
patiënten uit allerlei vreemae landen.
Maar zonderling is het, dat het soms
nog zoo onbekend is in eigen streke.
Dikwijls ondervond Ik dit in West-
Vlaanderen.
Toch is het van belang, dat families,
gemeentebesturen, openbare instellingen
ule zinneloozen ter verpleging moeten
weg zenden, op de hoogte zijn der inrich
tingen van Gheel.
Een woordje over die zoo merkwaar
dige plaats. Vele honderden jaren geleden
begon te Gheel reeds de zinneloozen-ver-
pleging. Een oud verhaal luidt, dat een
lersche Koningsdochter Dymphna voor
hiar heldenschen vader moest vluchten.
De koDing wilde zijn eigen dochter tot
vrouw nemen,-maar Dymphna, die een
Chrlstene was, gruwde van zoo 'n voor
stel. De priester Gerbtnus en eenige
maagden vergezelden Bympbna in haar
ballingschap. Ze voeren over de zee en
kwamen te Antwerpen aa maar hier
waande de prinses zich nog niet veilig.
Ze begaf zich naar de woeste heide der
Kempen en vestigde zich aan de Nethe,
daar waar later Gheel ontstond.
De lersche koning zette zijn dochter na
en kwam eveneens te Antwerpen. Zijn
verspieders ontdekten Dymphna en haar
gevolg en verwittigden hun meester. De
koning verscheen. Eerst doode hij den
priester. Dan eischte hij van Dymphna
de vsrvulling van zijn wensch. De prinses
antwoordde, dat ze nooit zou gehoor
zamen aan dien wil. De verbolgen koning
doodde haar.
De omwoners begroeven met eerbied
de beide lijken. Later vernamen ze, dat
de koning boetvaardig gestorven was.
En men hield het er voor, dat Dymphna's
marteldood den boozen geest in haar
vader overwonnen en hem uit het lichaam
verdwenen had.
Zinneloozen werden toen beschouwd
als door booze geesten of duivelen beze
ten. En zoo kwam het, dat men krankzin
nlgen ter bedevaart naar Dymphna's graf
leidde, om door den Invloed der intus-
schen Heilig verklaarde maagd van booze
geesten bevrijd te worden.
Door den toeloop der pelgrims men
kwam ook dienen voor zinneloozen, die
niet vervoerbaar waren ontwikkelde
zich een dorp. Een kapel werd gebouwd,
daarna de prachtige Sint-Dyrrphoa-kerk,
die nu zooveel kunstschatten bevat. Men
richtte ook een ziekenkamer In, teneinde
de zinneloozen te herbergen, want deze
verbleven hier minstens negen dagen
Dere ziekenkamer werd te klein en om
woners namen patiënten in huis. Dat
werd meer en meer gedaan en zoo kreeg
men de gezinsverpleging.
De behandeling der zinneloozen was
dus eeuwen lang een-godsdienstige. Maar
men waardeerde ook de zuivere heide-
plegfng in de zeden en het is nog altijd
zoo.
Vroeger was er weinig toezicht. Zinne-
loozeu weiden geketend en mishandeld.
Men bracht er immers van allerlei soort
in sommige huizen hield men er wel een
dozijn Mei zag patiënten op straat in de
zonderlingste kleedij, als keizer of koning
of generaal Ze werden bespot. Men kan
daarvan lezen bij Conscience In zijn Gek
kenwereld. Toen onze schrijver kort na
1830 soldaat in de kempen was, leerde
hij aldus Gheel kennen.
Maar dit Is nu gedaan. Rond 1850 nam
de staat de instelling over. Er werden eeu
bestuurder en dokters met verplegers
aangesteld. Men sorteerde de zinneloozen
en alleen zij, die voor gezinsverpleging
geschikt wa.en, mochten te Gheel vertoe
ven.
En zoo hervormde men veel. Nu mogen
in een huls hoogstens twee zinneloozen
opgenomen worden, en ieder moet zijn
eigen slaapkamertje bezitten. Van ketens
of banden Is geen sprake meer... Nooit
wordt een patient nog mishandeld of
bespot.
Er zijn badhuizen. En men brengt de
zinneloozen over een zeer uitgestrekt ge
bied, want de gemeente Gheel telt niet
minder dan zeven parochies, elk met een
kerk.
De verpleegden worden naar stand en
afkomst inbedeeld.
Er zijn zinneloozen, die twee, drie
kamers hebben op een villa of in een def
tige woning.
Die van den boerenstand en ook wel
anderen zijn op hoeven, en werken er
mee. Zoo arbeidt verder menige zinne-
looze stielman bij een baas in zijn am
bacht.
De verpleegden wandelen vrij rond. Ze
voelen niet dat ze bewaakt worden. Ze
zijn in hun toestand meestal gelukkig.
Zonder mij zou hier alles misgaan,
zei ons een krankzinnige op een hoeve.
Hij was rapen aan 't snijden.
Ik houd hier den boel recht, be
weerde hij, en ware 't niet door mijn
werk, de boer ging failliet.
De boer zelf stond er bij en zeiJa,
ja, 't is zoo... Wat een geluk dat wij u
nebben
En zoo leven de zinneloozen te Gheel in
den waan, dat zij nuttig zijn, onmisbaar.
Ze voelen er zich a s andere menschen.
Ze zijn vermengd tusschen de gezonden
van geest.
Denk dan aan gestichten, al spreken
we de naastenliefde daar natuurlijk niet
te na.
Maar ook een zlnnelooze bemint nog
de vrijheid.
En daarom Is het goed, a's men zinne
loozen weg moet lel len, eens inlichtingen
te nemen over al dan niet gesch'ktheid
voor Gheel. A. Hans.
LINOLEUM - BALATUM
TOILE-CIRÉE - BEDDEVELLEN
MEUBELPAPIER
OROOTB KEUS TBR TROUWE
bij SANSEN-VANNBSTE
OA-THUTSSTRAAT, 15, POPERINOHE
ALLE BUREELMEUBELEN
Onder de politieke vraagstukken die in
den laatsten tijd, en vooral sedert de
laatste gemeenteverkiezing, in het land
op den voorgrond getreden zijn, komt
zeker wel het Schoolvraagstuk.
En het is wel wonder dat deze kwestie
ditmaal bepaaldelijk op gemeentelijk ge
bied komt te staan.
De schoolkwestie is zoodanig actueel
geworden dat onze groote politieke par
tijen er niet langer kunnen aan ontsnap
pen hun standpunt erover te doen kennen.
Onder de lagere scholen onderscheidt
men eerst en vooral de Officieele scholen
of Gemeentescholen.
Al de kosten dezer scholen wedden,
onderhoud der gebouwen, school meube
len, schoolgerief, enz... vallen ten laste
der Gemeente.
Dan heeft men de Vrije Scholen, de
Aangenomene en de Aanneembare.
Deze scholen zijn voor de overgroote
meeiderhetd doorde Katholieken gesticht.
Wanneer zij aan zekere wettelijke voor-
schrlfteu beantwoorden genieten zij eene
geldelijke hulp van wege den Staat, de
Provincie en de Gemeente.
Verder heeft men de Vrije Katholieke
Scholen, meestal betalende scholen die
geene toelaag ontvangen en die bulten
het Schoolvraagstuk vallen.
Volgens de wet van 1919 bedraagt de
Staatstoelage aan gemeentelijke, aange
nomene en aanneembare scholen het
bedrag van de wedden van het onderwij
zend personeel.
Wat de Katholieken thans vragen Is de
volledige schoolgelijkheid voor de offi-
cleel-openbare en de vrij-openbare scho
len.
De Katholieken willen voor de kinde
ren die de officieele scholen bezoeken
land.
De gelijkheid welke de Katholieken
willen draagt niet enkel op het betalen
der jaarweüden van de vrije-onderwijzers
als van de gemeente-onderwijzers, tnaar
ook op het betalen van de bijkomende
wedden welke door sommige gemeente
besturen aan de officieele onderwijzers
toegekend worden. Die gelijkheid draagt
eindelijk nog op de toelagen voor licht
verwarming, enz. aan de vrije scholen
als natf de officieele scholen.
De onkosten van liet bouwen en van
onderhoud van gebouwen zou ten laste
blijven vaii de schooicomtteiten, dit is
van de katholieke liefdadigheid.
Gezien het onbetwistbare opeubaar
nut van het vrije onderwijs, gezien de
gekende waarde ervan, moet men toch
bekennen dat de elschen der Katholieken
redelijk en gematigd zijn, te meer dat
schoolvrede alleen kan berusten op deze
schoolgelijkheid der toelagen.
Hoe staan nu de liberale en socialist!
sche partijen tegenover deze katholieke
eischen
Er wordt door sommige liberale bladen
en liberale leiders eene rechtzinnige
poging gedaan om eene overeenkomst te
zoeken met de katholieken op grond van
't erkennen van gelijke wetten voor de
Offictelle als voor de Vrije openbare
scholen.
Deze meening steunt vooral op het feit
dat de socialistische en communistische
onderwijzers van sommige officieele scho
len geen voldoende waarborgen meer
geven, ook niet aan de ouders die niet
Katholiek zijn.
Maar die meening wordt geenszins
gedeeld door de meeste liberale politieke
organisaties en vooral niet door de libe
rale onderwijzers.
Zuiks is nogeens gebleken uit de hou
ding der liberale associaties van Groot-
Biussel en Wallonië. Ziet eens de volsla
gen afwezigheid van tegemoetkoming te
Brussel waar de behoudsgezinde katho
lieken het hoofd gebogen hebben voot
de elschen der liberalen en te Gent ook
waar de 3 partijen In het schepencollege
zetelen. Ziet ook nog de dubbelzinnige
nanuelwijzeder liberalen van Antwerpen.
Die liberalen blijven ae partijgangers
van de ongodsdienstige, kostelooze, ver
plichtende school en zij zien niet in tot
welke rampen dit treurig stelsel leidt.
De laatsie vergaderingen van den libe
ralen ondei wijzei sbonü waren geken
merkt door een veiregaanden haat tegen
ai wat maai katholiek vrij onderwijs ts.
Wat de houding der socialistische partij
betreft, tnen moet een onderscheid maken.
In zake schoolgelijkheid alleen is de socia
listische partij duidelijk in twee groepen
erdeeld de Vlaamsche Socialisten en de
Waalscae Socialisten.
in het Vlaamsche land hebben de socia
listen In menige gemeenten getoond dat
zij op 't stuk van schoolgebied voor een
eerlijke overeenkomst te vinden zijn.
Antwtipen heeft daarin een eerste en
een eervol voorbeeld gegeven.
Tusschen de democratische katholieken
en de socialisten 11921 en tusschen al de
katholieken en socialisten in 1926 weid
een accootd gesioten dat voldoening gaf,
en dat zoow el door de socialisten als door
de katholieken eerlijk werd onderhouden.
Het voorbeeld van Antwerpen heeft te
Anderlccht en elders navolgers gevonden
Het moet echter ook gezegd dat, op de
weinige plaatsen van Vlaanderen waar de
socialisten de meerderheid hebben, er
niets te krijgen is voor de katholieke
scholen.
De socialisten in Vlaanderen zijn be
hendig en zij geven toe daar waar zij zien
dat zij niet verder kunnen.
De Waaische Socialisten staan op een
ander standpunt. Die socialisten zijn en
blijven eerst en vooral anti-godsdienstig
en bijgevolg tegen het katholieke viije
onde wijs. Wallonië blijft gekenmerkt
door een onveidokene anti-godsdlenstlg-
heid en kleingeestig anti-clericalisme. In
die voorwaarden is het ook niet te ver
wonderen dat de schoolgelijkheid bij de
waaische socialisten sen hevlgen weer
stand ontmoet.
De socialisten weten zelf wel dat het
velschil tusschen de Vlaamsche en de
Waaische opvatting van het schoolvraag
stuk zeer groot Is. Sinds twee jaar moest
een buitengewoon congres bijzonderlijk
daartoe bijeengeroepen, zich over het
schoolvraagstuk ui.spreken. Om reden
der groote gevolgen welke dit congres
voor de socialistische partij zou hebben,
vonden de partijleideis goed het congres
maar steeds te verdagen.
Zooals men ziet zullen de katholieken
nog heel wat m eliijkheden te overwinnen
hebben alvorens tot eene beslissende
overeenkomst met de andere partijen te
geraken.
Doch de katholieke stelling in zake
schoolde ijkheiu is zoo onaantastbaar dat
het niet anders kan of de openbare mee
ning zal ten gepasten tijde de oplossing
van de gelijkheidswet wel weten op te
dringen.
Op 10" December heeft de 55e trekking
plaats gehad van de leening 5 t. h. 1922
van de Verwoeste Gewesten.
R. 110 222, n. I wint 5C0.C00 frank
R. 110.222, n. 5 wint 100.000 frank
R. 60.305, n. 15 w nt I uG 000 frank
De andere nummers van de uitgekomen
reeksen, alsmede reeks 85 737, zijn üit-
keerbaar met 300 frank. Al deze nummers
werden verkocht te Brussel.
Koopt uwe F0URRUREN in volle ver
trouwen waar ze door het Huis gemaakt
zijn bij C. BATTHEU,
Yperstraat, 13-15, Poporinahe.
Mengel werk vanDe Poperinohenaar»50
De Ontdekking.
't Was tijd voor mijnheer en mevrouw
van Dord om ter ruste te gaan.
Ik wil toch eens zien, of Hortense al
slaapt, zei mevrouw. Ze moet voelen hoe
innig lief we ze hebben.
Ze begaf zich naar Hortense's kamer.
Ze had een kaars mee.
Verbaasd zag ze, dat het bed onaange-
roeid was. Wat kan dit beteekenen
Vlug ging mevrouw bij haar man.
Hortense is niet op haar kamer, zei
ze verschrikt.
Wat!
't Bed is onaangeroerd...
Waar kan ze dan zijn I
Ik begrijp er niets van.
Mijn hemel, zou ze ons bedrogen
hebben I
Hoe dan I
Ja, hoe Wat beteekent dit alles
Nogeens uitgegaan misschien.
De echtgenooten keken elkaar ontsteld
aan.
Ja, willen toonen, dat ze zich aan
mijn verbod niet stoort en vertrokken
naar de stad. Misschien piet dien ellende
ling Dewale, heinanjn-(l6n °er van Dord.
Ze keken how ien in alle
kamers. Mevrouw miste de.i besten man
tel van haar nichtje, en ook den hoed.
O, dan Is Hortense zeker uit,
besloot mijnheer van Dord. 't Is verre
gaande...
Waar kan ze zijn
De schouwburg speelt niet. Op
café...
Zich openlijk vertoonen met zoo'n
man...
Ze wil immers naar geen rede lui
steren. Ze heeft gedaan alsof ze toegaf,
om ons te verschalken.
I Wie zou dat denken I
't Is min...
Maar, veronderstelde mevrouw,
I misschien is ze naar Adeleide Verschalde.
ik zal er heen gaan. Zoo kunnen we
niet slapen I
O, neen Ik word erg ongerust.
Mijnheer van Dord was vijf minuten
later al op weg door de sneeuw naar de
stad. Angst bekroop hem. Hij had het
voorgevoel alsof er nog iets ergers aan
de hand was. Zoo'n Dewale was tot aller
lei gemeenheid in staat,
i En Hortense is naief, al houdt ze
zich voor modern, dacht van Dord.
Hij begaf zich recht naar Verschalde.
De ouders en Adeleide waren op. Ze
hoorden verbaasd het nieuws van mijn-
heer van Dord aan. Adeleide had Horten
se niet gezien. i
Maar weet gij iets meer vroeg
mevrouw Verschalde aan haar dochter.
Zeg het dan
Wat zou ik weten I
Heeft Hortense u niet over een of
ander plan gesproken
Neen
De waarheid Adeleide i
Maar moeder, ge beleedlgt me.
Geen groote woorden 1 Tegenover
Floris hadt ge ook een komplot, dat flauw
vallen, en zoo voort.
Een grap...
Ja, maar Is er nu ook een grap van
zoo'n allooi gaande vroeg mevrouw
Verschalde streng.
Ik weet niets van Hortense af, ver
zekerde Adeleide. Ze heeft me trouwens
nooit over Dewale gesproken.
O, wat moet ik doen I riep de heer
van Dord uit.
Mijnheer Verschalde was dadelijk be
reid zijn vriend te vergezellen naar eenige
voorname café's. Misschien was Hortense
met Dewale.uitgegaan.
Maar die tocht leverde natuurlijk niets
op...
Verschalde kwam van een koffiehuis-
bediende te weten, waar Dewale woonde
en de heeren zouden daar eens gaan zien.
En hoor ik er geen nieuws, dan loop
ik naar huis om te vernemen of Hortense
misschien intusschen terug Is gekeerd.
En zooniet dan moet ik naar de politie.
Doe dat nietried Verschalde af.
Het zou dadelijk opspraak wekken.
Maar die schurk kan Hortense wel
meegelokt hebben op iels.
Dat zou uw nicht niet doen I
O, ik ben er niet gerust op. Als de
lichtzinnigheid eens begint... waar eindigt
ze. En Hortense kan vreemd doen. We
zijn te zwak voor haar geweest, we heb
ben te veel haar grillen ingevolgd.
De heeren liepen door de verlaten
straten van Brugge. Ze kwamen voor een
oud, somber huls.
De Mlddenafdeellng der Kamer beeft
zich dezer dagen beziggehouden me: het
vraagstuk der kr. ostrijke gezinnen ec zoo
zij eenparig het contingent goedgek urd
heeft, dan Is het op voorwaarde dat u eis
van dit jaar af het onderscheid turschen
de eerstopgeioepenen der kroostrijke ge
zinnen die een verschi'fenden cijns beta
Ien, zou verdwijnen. De Kommissie wai-
de meening toegedaan dat om 't éven
welk kroostrijk gezin, het voordeel van
de wet moet kunnen genieten.
De groote meerderhel 1 van de Mi iclen-
afdeeling was van gevoelen dat het een
gezond demokratische maatregel zou zijn,
de jongelieden van alle kroostrijke gtzi -
nen op gelijken voet te stellen.
OpvolgerVANDENBERGHE
Bertenplaats, 8, Kleine Markt)
van WEST-VLAANOEREN
DEKGELD VOOR 1927.
Gezien de groote strengheid getoo id
tijdens de keuringen der hengsten in Je
provincie, hetgeen overigens noodzakelijk
is, wil men in den paardenkweek vooruit
gang doen
Gezien bijgevolg de aanzienlijke aan
gewende kapitalen en de daarmee ge-
paardgaande rlsicos en onkosten van
verzekering
Rekening houdende daarenboven met
de voortdurende stijgende onkosten
Om al deze gegronde baweegredenen,
werd er in de Algemeene Vergadering van
4 December 1.1. gehouden te Brugge, en
waarin 56 leden tegenwoordig waren, met
eenparigheid van stemmen, besloten liet
dekgeld voor het aanstaande seizoen te
brengen op een minimumprijs van 200 ir.
comptant per aangeboden merrie.
Namens het Bestuur
Di Voorzitter,
A. VAN MIDDELEN
Inspecteur Veearts.
et Surenwerk. Ze hebben dat rtciii.
Main Z Jof{ 5"December hieicf Minister-
Voorzitter Jaspar te Marche eene politieke
rede waarin hij duidelijk Het verstaan dat
hij grooten partijganger was van wijzigin
gen aandle wet te brengen.
W !nu al wat de socialistische pers
heeft te vertellen overdie rede van M. J ïs-
par, vatHet Volksblad» als volgt samen:
Minister-Pri sldent Jaspar heeft te
Marche een redevoering gehouden op de
algemeene vergadering van de katholieke
associ tie. Hijzettedefinancieeletoestand
uitren, en wees er op dat het land verder
een zeer streng economisch regiem moet
vo'gen.
Volgens den heer Jaspar moet het Sehat-
kistkomiteit, dat iedere week vergadert,
bestendig worden
Moest gelijk welk ander katholiek zich
over de 8urenwet uitlaten als M. Jaspar
het deed, de kolommen van de socialls-
stische bladen zouden noch breed noch
lang genoeg zijn om hem al de scheldna
men toe te dienen een reactionnalr waar-
dig.
Nu zwijgt de roode pers als vermoord.
De arbeiders mogen niet weten hoe de mi
nister-president met wie de socialisten zoo
graag In de regeering zouden blijven z t
ten over de 8urenwet denkt 1
Nieuwjaar nadert i Zorg op tijd voor
uwe naamkaartjes i Spoedige en verzorg
de bestelling ter onzer drukkerij.
De missieavond van Donderdag 11 De
cember in het klooster der E. Z. Peniten
ten bracht een goede menigte volk bijeen,
in een inleidend woord vroeg E H.Lowie,
leeraar aan het College, om steun voor
de missiewerken der stad, op de eerste
plaats voorde missiewerken van Jen Paus
zelfde voortplanting, het werk voor de
Inlandsche Priesters en de H. Kindsheid.
Het is plicht voor iedereen, die werken
te .deunen door gebed en aalmoes. Daar
nevens werd nog aangestipt het werk van
het oud papier en werd een oproep gedaan
om te werken voor den misslenaaikring.
Daarna handelde Eerw. Zuster Juliana
over de streek, de zeden en gebruiken der
Muzulmannen zij verwekte vooral mede
lijden voor het rampzalig lot der Muzul
mansche vrouw. Enkel tiet christendom
kan de arme vrouwen redden. Het is tot
dat doel dat de Witte Zusters dan ook in
die streek arbeiden.
Tusschenin sprak Mgr Roelens, Ap
Vikaris van Opper-Kongo.de vergadering
eenige gemoedelijke woorden toe, sprak
over zijn 35 jarig missiewerk in de Congo
en over de voltooiing er van hetwelk nu
aan 't gebeuren is door het wijden van
zwarte priesters wat de kroon zet op zijn
missionariswerk.
Daarna werd eene omhalirg gedaan ten
voordede van het Seminarie voor Zwarte
Priesters dat Mgr aan 't bouwen is in
Bujewijnstad. Mochte Gid er veel
zwarte jongens laten priester worden.
De Z. E. H. Pastoor in den stoet, naast hem de E. H. Hannicart,
onderpastoor te Loo.
Dat de socialistische leiders komedian
ten zijn, bewezen de feiten reeds meerma
len. Hier weer een paar staaltjes van
hunne belanglooze genegenheid tot den
werkman en van hunne rechtzinnig
heid
Eerst over hunne genegenheid tot
den werkman
Eenigen tijd geleden werd gesticht als
naamluoze maatschappij L'Armement
Ostendalse». Deze maatschappij is ge
vormd uitsluitend uit socialistische kapi
talisten en hun zoogezegd doei was,
naar de socialistische bladen hunne lezers
wijsmleketi goedkoop visch te bezor
gen aan de werkersbevolking, zoo schan
dalig uitgebuit door de rijke visschersba
zen, gelijk iedereen weet Brr...
O, tstond de groote werkstaking dei
koolmijneis in Engeland. Veel engelsche
visschers konnen meer verdienen met
naar den vreemde kolen te gaan halen ec
die in hun land te verkoopen, en daardoor
kreeg Engeland te kort aan visch.
Met den slag vergaten de rijke bazen
der sociallstiche vlschvéreenlging hunne
liefde tot den werkman en,enkel denkend
aan hunnen geldzak, stuurden ze de boo
ten met de gevangen visch naar Engeland
om daar de opbrengst te ver oopen, zoo
danig dat Vooruit zelf op 3n November
bekend dat de socialistische vlsscherij
eene vischvangst op twee verkoopt in
Engeland omdat ze er profijt bij heeft
En intusschen betalen de werkersge
zinnen de visch veel duurder... en krijgen
de socialistische actlonnarissen der vls
scherij 40 dividend Die goede werk
mansvrienden I
Nu over hunne rechtzinnigheid
De socialisten zijn voorstaanders van
-Hterdus moet die Dewale wonen,
zei van Dord.
Ja. Alles is donker.
Ik zal bellen.
Luid klingelde de bel. Na een tijdje
verscheen dooreen bovenraam een hoofd.
Wie is er daar vroeg een man.
Woont mijnheer Dewale hier
vroeg Verschalde.
Ja. Maar hij Is niet thuis.
Waar is hij dan
Dat weet ik niet.
Laat ons eens binnen
Waarom 1
Zoo kunnen we niet spreken I
Ik versta u heel goed en gij mij. Dat
gaat zoo wel als aan de deur. En houd
me niet lang uit mijn bed. Mijnheer De
wale is uit.
Als ge niet open doet, komen we
met politie terug I dreigde Verschalde.
Dat hielp. Brommend wel trok de huis
baas zijn hoofd terug, maar wat later
opende hij de deur.
Wat is er nu vroeg hij.
We willen weten, waar Dewale is.
Ik kan het u niet zeggen. Hij heeft
me meegedeeld, dat hij voor eenige dagen
op reis moest. Zijn zuster is mee. Maar
ze vertellen me niet waarheen en 't gaat
me niet aan ook.
is er iemand bij hem geweest
Neen...
Een dame, hernam Verschalde.
Niemand. Ik mag hier dood vallen
als Ik lieg. Is er wat met de politie
gaande?
Dat zou kunnen gebeuren.
Wat dan Die menschen hebben
hier kamers...
Het Amnestievoorstel.
De Regeeiing heeft het initiatief niet
durven nemen zelf een ontwerp op de
amnestie in te dienen.
De Regeering Poullet zou dit aange
durfd hebben, doch door allerlei omstan
digheden gedwongen, heeft de heer Poul
let dit punt van het regeerlngsprogramma
niet kunnen uitvoeren.
Het zal aan de Regeering Jaspar geen
goed doen dat zij in deze aangelegenheid
In gebreke is gebleven en wanneer nu de
heer Jaspar, volgens men reeds vertelt,
zich tegen het voorstel zou schrap zetten,
dan zou zulks zijn val kunnen bespoe
digen.
Het is eene gelukkige zaak dat er ver
tegenwoordigers uit de drie partijen,
Katholieken, Liberalen en Socialisten, het
voorstel op de amnestie onderteekend
hebben.
Er Is daarvoor ongetwijfeld eene meer
derheid in het parlement.
Laat ons nu maar hopen dat de bespre
kingen er over met kalmte en bezadigd
heid zullen gehouden worden. Laat ons
ook hopen dat de tegenstanders van het
voorstel weeral het bewijs niet zullen
leveren dat zij boven alles stellen hun
haat tegen al wat Vlaamsch is.
Uit de verklaringen van Minister Jaspar
valt er reeds te voorzien dat hij de poli
tieke partijen zal oproepen om afstand te
doen van alle politieke belangen en van
aile partijelschen, om uitsluitend de finan
cieele kwestie onder oogen te zien. Het
land leeft echter niet enkel van financie,
evenmin als de mensch enkel van brood
leeft. De zedelijke vraagstukken en deze
vraagstukken welke met het bestaan zelf
van 't land verbonden zijn hebben ook
nog tel.
Zoo de heer Jaspar dit niet begrijpt be
wijst hij enkel dat hij het slecht aanlegt om
Eersten Minister te blijven.
Ge weet toch wel, dat Dewale niet
veel deugt.
Hij betaalt mij regelmatig en er is
nog nooit politie voor hem geweest.
Er is dus geen dame bij hem geko
men.
Neen... Zijn zuster, ja... Anders
niemand 1
Maar waar zijn ze heen Hebt ge
geen plaats hooren noemen vroeg mijn
heer van Dord.
Neen. Ze zijn veel op reis en ik
vraag er niet naar. Het zijn twee stille
menschen. Ik mag er niet van klagen.
Maar ik ben hun biechtvader niet, hé
Verschalde en van Dord begrepen, dat
hetnutteloos zou zijn hlerlangerte blijven.
Ze vertrokken dus.
Op reis, hernam mijnheer van Dord.
En Hortense Is mee.
Wel neen
O, Ik ben er van overtuigd. Ze is na
onze ruzie van morgen naar de stad ge-
loopen. Voorzeker heeft ze dan Dewale
ontmoet. En die zal van haar kwade
stemming tegen ons gebruik gemaakt
hebben om een of ander gemeen plan uit
te voeren. M'n Hemel, In wat toestand
zijn we nu
Niet 't ergste denken 1 Willen we
eens aan de statie informeeren vroeg
Verschalde.
Ja.
Maar bescheiden Geen opspraak
wekken.
Op de markt troffen ze nog een huur
koets aan, en ze lieten zich naar het station
voeren. -
Wacht hierbeval van Dord tot den
koetsier.
In den Volkenbondsraad.
De 43e bijeenkomst van den Raad van
Jen Volkenbond werd deze week gehou
den te Genève onder het voorzitterschap
van M. Vandervelde.
Veel werd er daarover nog eens in de
bladen geschreven, doch het is klaar dat
de dagbladschrijveis vooral in zake Vol
kenbond geen evangelie verkondigen. De
bijzonderste vergaderingen zijn niet deze
welke met opene deuren gehouden wor
den, maar wel die waar de vertegen
woordigersder landen veilig weggestoken
aan elkander eens hun harte lossen. En
van die vergaderingen lekt er gewoonlijk
al niet veel uit.
Uit al die bijeenkomsten valt het toch te
maken dat een ernstige wensch naar
vrede en overeenkomst over Europa
hangt en wie nu nog met een gewapen-
den Duitsch op zijnen neus loopt een
klein beetje van zijn tijd niet meer is
Van alle zijden wordt verklaard dat de
k* estle van het toezicht op de Duitsche
bewapening thans geregeld is.
De gezantenconferentie zou verklaren
dat het militaire toezicht op de Duitsche
bewapening thans kan worden opgeheven
op grond van een formeele Duitsche be
lofte om de enkele punten, waaromtrent
nog geen uitvoering van het vredesver
drag was gegeven, zoo spoedig mogelijk
in orde te maken. Naar alle waarschijn
lijkheid zal de militaire controoicomm'ssie
rond 1 Februari uit Dultschiand vertrek
ken en zal het toezicht van den Volken
bond dan gelijktijdig een aanvang nemen.
Thans zou het aantal Fransche, Engel
sche en Belgische troepen in Rijnland
71 duizend man bedragen met inbegrip
der officieren en soldaten die zich met
verlof bevinden.
Met betrekking tot het Saargebled is
overeenstemming tusschen Briand en
Stresemann tot stand g°komen. De Fran
sche militaire bezettingstroepen zullen
geheel uit het Saargebled verdwijnen en
slechts enkele Fransche burgerlijke amb
tenaren zul'en er blijven, om overeen
komstig een legeling, toezicht te houden
op een ongestoord spoorwegverkeer. De
delegatie uit het Saargebied Is zeer tevre
den met deze regeling die hun land van
alle Fransche militairen bevrijdt.
De sprotvangst te Oostende.
De laatste dagen is de vangst van den
sprot overweldigend geweest. De kleine
vischjes worden zoowat overal in de
Noordzee aangetroffen, maar voorname
lijk aan de kusten van Holland. Vrijdag
zijn ze met echte zwermen tot voor Oosten
de komen afzakken, wat het werk van on
ze visschers dan ook heeft vergemakke
lijkt.
De prijzen blijven winstgevend.
Terug naar Brussel.
Prins en prinses Leopold van België, die
hun wittebroodweken te Menton op de
Fransch-Itallaansche grens hebben door
gebracht zijn, van daar vertrokken op de
terugreis naar Brussel.
Het is in het Zuiden van Frankrijk dat
de jonggetrouwden, hun huwelijksreis
hebben voltooid.
De verblijfplaats van de jonge gehuw
den bleef voor Iedereen onbekend.
Nobelprijzen voor den Vrede.
Het Nobel-Instltuut heeft In plechtige
zitting, in tegenwoordigheid van den
Koning en den kroonprins van Zweden,
den Nobelprijs 1925 voorden vrede toege
kend aan sir Austen Chamberlain en
Gejjeraal Dawes en dien van 1926 aan de
heeren Briand en Stresemann.
Generaal Dawes is de ontwerper van
het Dawes-plan dat de betalingen onder
de Europeesche oorlogsvoeders regelt
Chamberlain is de Minister van bulten-
landsche zaken van Engeland, Briand,
dien van Frankrijk en Stresemann van
Duitschland.
Nietwaar de Engel van Vrede wiekt
over Europa
Leger en Onderwijs.
De begrooting van het Minlstetie van
Lands erdedlging bedraagt voor het
jaar 1927 de som van 597.606 849 frank.
Deze van het Ministerie vas Kunsten en
Wetenschappen bedraagt 569.974.592,20
frank.
Beide begrootingen zijn merkelijk hoo-
ger dan verleden jaar, door het feit dat de
wedden, gesteund ziji.de op het Index
cijfer, ook grooter zijn.
Uit die cijfers valt het echter op te ma
ken dat er in ons land voor ons leger
27.632.257 frank meer betaald wordt dan
voor ons onderwijs In ronde cijfers maakt
dat meer dan 27 millioen en half.
Onze lagere scholen, ons middelbaar
en hooger onderwijs, onze instellingen
van kunst en wetenschap, onze werken
van volksveredellng, dat al te zamen
wordt min betaald dan ons Belgisch sol-
dastjenspel. Is dat geen schande
De begrooting van Kunsten en Weten
schappen leert ons ook dat de toepassing
van de taalwet In de Half en Half Hooge-
school van Gent een uitgave vraagt van
131 970 f ank.
Wat in Belgie door gelijkheid in rechte
en vooial in feite verstaan wordt, mogen
onze Muziekconservatoriums best onder
vinden. Dit van Brussel krijgt In effen cij
fers een millioen (1.015.108 frfrank, dit
van Luik 500 duizend fr. (505.721 fr.),
dit van Gent 400 duizend fr. (402 182 fr.)
en dit van Antwerpen bijna 400 duizend
tr. (389.722 fr.) Het moet zeker niet ge
zegd zijn dat Gent en Antwerpen in
Vlaanderen liggen en daarom op zijn
Asschepoetsersbehandeld worden.
Het zelfde doet zich voor bij de schouw-
gen. De Brnsselsche Muntschouwburg
(Monnaie) ontvangt 150 duizend frank,
wijl de Vlaamsche Opera het met 100
duizend moet gedoen.
Meer orde is gewenscht.
De besprekingen In de Kamer geven
den indruk dat er volstrekt iets moet
veranderd worden aan de werkwijze van
ons Parlement.
Over enkele weken is men begonnen
aan de Pachtwet. De Middenafdeeling
bad vele en lange zittingen gehouden om
deze kwestie volledig voor te bereiden.
Een omstandig verslag werd opgemaakt.
Elkeen dacht dat deze langverwachte en
vurig gewenschte wet In een handomdraai
zou kant en k'aar zijn. Daar kwam niets
van terecht. Eerst hoorden wij ellenlange
redevoeringen, die spijts die voorberei
ding van geen seconde Ingekort waren
Onder de sprekers waren er verschilllge
die de landpachtkwestie van naar noch
van bij kenden en die den schoonen tijd
der Kamer in beslag namen door hun
nutteloos gezeever. Dan kwam er een
vloed van amendementen die de wet ge
heel omkeerden en de beste zaken In de
war stuurden.
Het ging zoover dat de bespreking ovei
de landpachten is moeten geschorst zijn
om plaats te maken voor de verlenging
der huishuurwet. Tot twee, driemaal toe
dacht men er mede te kunnen gedaan ma
ken maar daar ook kwam er bijna geen
einde aan. De hulshuurwet moet dan nog
naar den Senaat die er vóór Nleuwjaat
mede moet gedaan maken en die de be
spreking in zeven haasten zal moeten doen
geschieden.
De goede gang van den parleme fairer
arbeid en het gezag van de wetgeving
zelf elschen dat er meer orde en methode
zouden heerschen bij de bespieklngen.
Er is spraak dat eene commissie zon
gevormd zijn welke de hervorming der
parlementaire besprekingen zou instu-
deeren.
Dat zij maar spoedig bijeenkome, want
zij heeft nuttig werk te verrichten.
Teringbestrijding in Belgie.
Verleden jaar, tusschen Kerstmis er
N'euwjaar, wanneer de anti-tering post
zegels werden uitgegeven, kwamen de
overstroomlngen over ons land neder.
Daarom staakte het comitelt alle verdere
propaganda, omdat er toen zooveel nood
te lenigen was. Nochtans konden, met clt
opbrengst der gelden, veie ongelukkige
oorlogsteringlijders geholpen worden.
Dees jaar nu, gelijk in 1925, zal he^
Postbeheer officieel aan de onderneming
deelnemen.
Er zullen 5 nieuwe zegels worden uitge-|
geven. Voor de zegels van 5 20 en 50 ce -[
tiem zal 5 centiem meer worden gegeven, l
indien nrn zegels vraagt der teiinpbf-
stiijJing Voor de zegels 1 50 fr.wordt 25
centiem meer ge aagd en 1 fr. meer voor
een postzegel van 5 frank.
De officieele po-tzegelszullen gangbaars
zijn fot 30 April 1927 en verkocht wordenj
van ?f 6 December 1926 tot 15 Januari
1927, in alle postbureelen.
De Kerstmis dgnetten, ia boekjes van
20 zullen verkocht worden aan den prijs
van 1 fr. het boekje.
De Socialisten en de
politieke toestand.
Op de vergadering van den soclalistlschen
Landsraad, on angs ie Brussel, heeft de
heer Vandervelde minister, een uiteen-1
zetting gegeven over den politieken toe-
stand en namelijk gezegd dat de tijd niet
gekomen is om een nieuwe democratische I
Regeering naar het voorbeeld van de
Regeering-Poullet In het leven te roepen,
te meer omdat de chrlstene democraten f
zich niet bereid toonen om een deel van
de verantwoordelijkheid in 's Lands be- s
stuur te dragen.
Het is evenmin de tijd, zegt heer Van- t
dervelde, om nu reeds een strijdregeering
te doen tot stand komen. De wellukking
van de stabilisatie vergt van de Regeering
een groote dosis wijs beleid en voorzlch-
tlgheld, want er deen zich in de practijk
nog vele moeilijkheden voorwelkemoeten
opgelost worden.
Heer Vandervelde meent dat de Lands- s
raad over deze kwestie van de deelneming
aan de Regeering geen uitspraak mag
doen en hij ste't voor op de Kerstmisda
gen een socialistisch congres te houden
dat erover uitspraak zal doen.
Dit voorstel wordt bijgetreden.
Katholieke conservatieve zwakheid.
Zoo is de toestand in Brussel In den j
nieuwen Raad zullen zetelen 17 katholle- j
ken en 10 liberale raadsleden.
Het College bestaat uit 8 leden 1 bur
gemeester en 7 schepenen.
Volgens de evenredige verdeeling heb
ben de katholieken recht op 5 plaatsen in
het Schepencollege en de liberalen op 3.
De katholieken vroegen 5 schepenze
tels en tegemoetkoming aan de katholieke
scholen, zooals dat te Antwerpen gebeurt
en elders nog. Ze waren zoo goed het bur
gemeestersambt aan de liberalen over te
laten.
De liberalen 10 tegen 17 katholieken
elschen voor hun deel
Den burgemeesterssluier
Vijf plaatsen in het College
Het recht de schepenambten uit te kie
zen, terwijl zij aan de katholieken dit
recht weigerden.
Verder weigerden zij tot de minste toe-
gemoetkoming aan de katholieke openbare
scholen al is er in de kas een overschot
van 5 millioen.
Nu zult ge denken de katholieke on
derhandelaars hebben verontwaardigd die
voorstellen vanderhand gewezen, de volle
verantwoordelijkheid van den geschapen
toestand aan de liberalen latende...
Mis volkomen mis De katholieke on
derhandelaars hebben zich gelaten bij die
liberale elschen en dien liberalen boycot
neergelegd.
Heel het land spreekt schande over die
heeren. Guido.
Laat mij maar alleen binnen gaan,
fluisterde Verschalde. Het zal te minder
opzien wekken.
Hij begaf zich bij den zaalwachter
eerste klas. Maat die kon geen inlichtin
gen geven. Er wa en honderden heeren
en dames vertrokken. En hij lette alleen
op de kaartjes, niet op de gezichten.
Teleurgesteld keerde Verschalde terug.
Hij wilde zijn vriend naar Sint Andrles
vergezellen.
God geve, dat Hortense intussshen
weer gekeerd is, zei de heer van Dord in
het rijtuig, dat nu naar de villa leed.
Maar de hoop was gering. En ze werd
niet verwezentlijkt. Mevrouw van Dord
vernam met nieuwe ontsteltenis de mede-
deelingen.
O, Hortense is met Dewale mee 1
jammerde ze.
Kunt ge dat niet ondetzoeken uit
't een of ander, dat ge mist vroeg Ver
schalde. Een val es of een tasch of zoo.
En ja, mevrouw merkte de verdwijning
van Hortense's nieuw valles.
O, hoe kon ze zoo iets doen I kloeg
de dame weenend.
Houd het stil voor het personeel,
vermaande Verschalde. Er zou morgen
gebabbeld worden en dat is niet n >odlg.
Maar ik moet naar de politie, be
weerde" van Dord. Die kan telefoneeren
naar alle kanten We moeten Hortense
terug laten brengen.
Verschalde erkende dan toch, dat dit
de aangewezen weg was. De po it Ie zou
ook bescheiden ie werk gaan.
De heeren stegenopnieuwin het tijtuig
Het was voor de van Dords een vreese-
lijke avond.
In den Trein.
George Dewale zat opgewonden te
praten. En Daisy vertelde van haar reizen
naar Parijs, het Zuiden van Frankrijk,
Zwitserland.
Ze wilde bij Hortense den indruk wek
ken, dat ze van de hooge wereld was. Ze
had het zelfs over de speelbanken van
Monaco, en over hotelsbij de Italiaansche
meren.
Hortense luisterde eerst belangstellend.
En ze benijdde Daisy.
Maar hoe verder ze van Brugge ge
raakte, hoe stiller ze werd.
Daisy scheen uitverteld en nestelde
zich ineen hoek van het coupé.
En zoo liet haar broer de gelegenheid
om alleen met Hoitense te spreken.
Denkt ge nog wel eens aan Floris
Verschalde vroeg Dewale.
Hij is me totaal onverschillig, be
weerde Hortense.
Maar Dewale had met die vraag haar
hart geraakt. En plots golfden oude her
inneringen op. Maar Hortense wilde die
smoren.
- Floris Verschalde schijnt met die
deerne van den Kemmelberg te willen
trouwen, zei ze.
Och, soort zoekt soort...
Maar zij is niet van zijn stand.
Verschalde is een boer, tot welk een
een stand hij ook behoort, hernam Dewale.
Een vent zonder manieren Grof en lomp
Vreemd i Hortense voelde zich geneigd
Ut te gen te spreken. Ze deed het echter
niet. 't Zou een te dwazen indruk maken.
En niemand mocht weten, dat ze veel
1826 1926
TE VERKRIIOEN BI) SANSEN VANNESTE
die zorgen voor het plaatsen.
spijt had door Verschalde afgewezen te
zijn.
En Verschalde hangt den brave uit,
maar is zijn gedrag op den Kemmelberg
niet schandalig vervolgde Dewale. Zich
zoo vergeten met een deerne, die hij niet
kent en wie weet van waar weggeloopen
Is. En zoo'n vent spreekt kwaad van mij.
Die durft mij belasteren.
Hortense keek naar Daisy. Plots trof
het haar, dat deze toch eigenlijk een ge-
meene uitdrukking had.
Met wie ben Ik eigenlijk op reis,
dacht ze. Welk leven leidt Daisy tegen
woordig.
Ze schrok van haar avontuur, van haar
eigen overmoed...
En wie was Dewale Zou het dan wel
laster zijn, wat de menschen vertelden
van hem I Zou een treffeiijk man haar
meenemen op reis Moest Dewale, als
hij waarlijk eerlijk was, haar niet dit
avontuur afgeraden hebben Zoo zou
eigenlijk zijn plicht geweest zijn, want nu
bracht hij haar in opspraak.
Wel wat laat overpeinsde Hortense dit
alles. En ze vroeg zich af welke plannen
Dewale had.
Hij zat te roemen op zijn karakter, zijn
zaken, zijn moderne opvattingen.
En zeker denkt hij 't meest aan ons
geld, zei Hortense bij zich zelf. Met wie
ben ik nu In den avond op reis Maar te
Antwerpen al iaat ik ze steken, aile twee,
dadelijk bij onze aankomst.
Hortense kreeg een wild verlangen
naar huls. Ze stelde zich de onrust van
haar oom en tante voor als deze haar ver
dwijning zouden bemerken.
('iVervulgt).