Fl. Vandevoorde
Ondepuüijs Scholen
De Wihle Huiler
i
i
Boterstraat, YPER
Goede Waar
Ij de Beste Reklaam |l
DE POPERINGHENAAR
BI. 5. - 3-11-1929. - Nr 44
UIT DE
MAAN
te VLAMERTINGHE
Hengelwerk v."De Poperinghenaar,, 65
ROMAN
4©or A. HANS.
SCHANDALIG BEDROG
EENER JONGE BEDIENDE DER
LABORATORIA VAN
DOKTER-VEEARTS DOMICENT
't Geweld.
NOVEMBER - SLACHTMAAND.
1.000.000 FR. TE WINNEN
21.500.000 FRANKEN
UNION CENTRALE de la BOURSE
EENE VOORDRACHT.
EENE TENTOONSTELLING
dei* Streek
('t Vervolgt.)
GËDACHTËX
Het oude woord, geldt heden nog
Men krijgt geen voordeel met bedrog.
Vette op 't land
Is een stuiver in d'hand.
Hoe langer men een katte streelt,
Hoe hooger zij heur steert heft.
HETMANNEKE
is niet rap genoeg nedergedaald en
zijn proza laten wij eene week rusten.
Ondertusschen aan al de Lezers en
Lezeressen de beste groeten van
't Manneke en tot Zondag.
De redactie.
In de middeleeuwen bestond het onder
wijs op vele buitengemeenten enkel in het
onderricht van lezen, schrijven, rekenen en'
godsdienst en het schoollokaal was gewoon
lijk gelegen in de nabijheid der kerk.
Reeds vroeg liet het KAPITTEL VAN
St-PIETERS TE RIJSEL, die hier reli
gieuzen zond, bekend onder den naam van
scholastershet onderwijs geven aan de
kinders van Vlamertinghe.
Rond 1530 gelastte zich de gemeente in
gemeen akkoord met den pastoor, een school
meester te benoemen, hetgene alzoo eene
betaalde bediening werd. Gewoonlijk was
het de koster die met dit ambt belast was.
Tot binst de Fransche Revolutie kwam
de prochievan Vlamertinghe in deze
onkosten tusschen voor twee deelen van
drie en de Crommenelst voor het overige
derde deel.
Een gebomv met hof, eigendom der ge
meente, en langs den Poperinghesteenweg
gelegen, diende volgens de gemeenterekenin-
gen van 1801-1802, sinds onheugelijke tijden
als school en tevens als woonst voor den
schoolmeester.
In 1862 werd de Gemeenteschool gansch
herbouwd. Dit gebouw bestaande uit drie
klassen en eene woning voor den hoofdonder
wijzer was opgetrokken in vlaamschen stijl
met witte en roode brijken en gedekt met
roode en blauwe verlotten pannen. Een
groote kelder was gemetst onder 't school
lokaal langs den westkant.
In 1876 werd om reden van 't groot getal
leerlingen, die deze school bijwoonden, 't zij
225. een tweede hulponderwijzer benoemd.
Bij bet in voege treden der schoolwet van
1 Juli 1879. gingen bijna al de leerlingen over
naar de vrije katholieke knechtenschool, zoo
danig dat in 1881 de Gemeenteschool nog
etlkel 41 leerlingen telde en de plaats van
tweeden huloonderwijzer afgeschaft werd!...
Van af 1881 werden ook meisjes in de Ge
meenteschool aanveerd en deze toestand
bleef bestaan, tot in 't begin dezer eeuw. Als
onderwijzeres van handwerk werd in 1881
aangesteldMarie Clarys. echtgenoote van
Henri Bouckenooche en in 1883 werd deze
vervangen door Pauline Affenaer, echtge
noote van den hoofdonderwijzer Aimé Pro
voost.
De Gemeenteschool werd tijdens den oor
log 1914-1918 ten gronde vernield en op de
zelfde plaats werd er in 1922 een nieuw ge
meentehuis gebouwd.
Van 1547 tot 1561 staat Arnoud Poreye
hier bekend als schoolmeester.
In 1720 was Ignatius-Frangois Vrambout
hier koster en schoolmeester.
In 1739 vindt men zijne weduwe Catherine-
Louise Mortier, als schoolmeesteresse en
kosterin. Zij oefende dit ambt uit tot 25 Juni
1732.
Volgden haar op als hoofdonderwijzer:
1752-1777 Vrambout Constantinus-Ignatius;
1777-1794 Vrambout Joannes-Constantinus
1794-1824 St Martin Alexander
1824-1843 Alleman Pieter
1844-1848 Dezuttere Jozef;
1848-1882 Vandenameele Louis;
1882-1914 Provoost Aimé.
Op 26 Juli 1836 kwamen de ZUSTERS MA-
RICOLEN van 't Moederhuis van Brugge,
de sclioolvrouwen vervangen, die buiten het
kantwerk eenig ander onderwijs aan de
meisjes gaven.
In den beginne waren deze Zusters geheel
armtierig ingericht. Hunne woning en school
lokalen stonden, waar vóór den oorlog
1914-1918 de E. H. Onderpastoor Labis
woonde en waar het huis en de werkwinkel
waren van den timmerman Emeric Gillioen-
Barroo (Sectie A. Nrs 87-91-92).
Deze schoolzusters werden naar hun Moe
derhuis teruggeroepen op 1 Maart 1862.
Na liet heengaan der ZUSTERS MARI-
COLEN hielden Zusters van de St-Aloy-
siusschool van Yper samen met Juffrouw
Clemence Dambre deze meisjesschool eeni-
gen tijd open.
Op 8 September 1862 kwamen vijf ZUS
TERS VAN LIEFDE van 't Moederhuis van
Wervïck om school te houden. Later werden
er nog Zusters bijgevoegd.
Tijdens den schoolstrijd van 1879 zijn de
ZUSTERS VAN LIEFDE verhuisd naar
eene bouwvallige woning langs de Poperin-
Dat is ti ook al opgestoken ge
worden van den notarisRn gij bab
belt den laster na. Vrouw, hoe zou ik
jongens kunnen aanduiden als er ge
loot moet wordenDenk toch eens na.
Ge weet wat jonkvrouw Magda alle
maal voor de ongelukkigen gedaan
heeft en nu spreekt ge kwaad van
haar. 't Is goed... ik zal maatregelen
nemen.
Doe maar op! Verjaag ons alle
maal. Maar als mijn kleinzoon in den
oorlog valt, is zijn bloed op u.
De
vrouw
liep terug in huis. Er
ghestraat, waarachter nieuwe schoollokalen
gebouwd werden. In afwachting gaven deze
Zusters les op de vouwte der herberg St
Joris».
Dit bouwvallig woonhuis werd in 1906 af
gebroken en een grooter en gerieviger
woonhuis werd op dezelfde plaats ge
bouwd (1).
Deze meisjesschool wordt de Mariaschool
genoemd.
In 1879 kwam er eene vrije katholieke
jongensschool tot stand op de Dorpplaats,
nabij de herberg De Gouden Leeuw
De woning van Mevrouw weduwe Jan
Dambre-Glorie werd aangekocht en school
lokalen werden bijgebouwd (2).
In 1911 werd eene vierde klas bijgevoegd.
Deze school St-Jozefsschool genoemd,
werd geopend op 15 October 1879.
Waren er opvolgenlijk hoofdonderwijzer
1879-31 Mei 1910: Vandenameele Emeric;
1 Juni 1910 tot hedenVan Elslandc A.-Jozef.
Door het toedoen van E.H. Pastoor Ollivier
werd in 1901 een woonhuis met schoollokaal
gebouwd op den Brandhoek langs de Groote
Branderstraat, nevens den ijzerenweg, op
grond geschonken door Juffrouw Emilie
Veys, alwaar de ZUSTERS VAN LIEFDE
eerst eene bewaarschool openhielden.
In 1902 werd er eene lagere klas bijge
voegd, alsook eene derde klas in 1905. Het
spellewerken werd er ook geleerd.
Deze school werd de Sinte-Annaschool ge
noemd (3).
Het onderwijs in vroegere tijden was hoe
genaamd niet ingericht gelijk nu. In de ver
leden eeuw, nevens de bestaande scholen,
werd er ook eenig onderwijs gegeven door
personen, die in hun huis ofwel zorgden voor
de kleine kinders ofwel leerden spellewerken,
breien, lezen en schrijven, alsook eenig on
derricht gaven in de christelijke leering. Zelfs
knechtjes leerden spellewerken
Onder de inwoners die binst de voorgaan
de eeuw eene bewaarschool ofwel eene spel-
lewerkschool openhielden, noemt men
Rosalie Merlevedc, echtgenoote van Philip
Debreuck. Zij begon in de jaren 1830 school te
houden in haar huis op den Brandhoek, waar
men leerde breien, lezen en schrijven. Later
werd zij daarin geholpen door hare dochters
Victoria en Adela Debreuck die eene spelle-
werkschool openhielden tot in 1900. Zij gaven
tevens onderricht in de christelijke leering.
Soms gingen er daar een vijftigtal kinders
van den Brandhoek ter school.
De gezusters Rosalie en Melanie Bauwens,
gaven in de jaren 1868-1879 in hun woonhuis
op de Dorpplaats eenig onderwijs en hielden
eene spellewerkschool open.
Pelagie Pyl, ook de vrouw van Eduard
Ampen en anderen hebben een tijdeken de
kunste van spellewerken aangeleerd.
Pelagie Vuylsteke, vrouw van Pieter Can-
naert, hield sinds haar huwelijk eene be
waarschool open in haar huis op de Dorp
plaats en Maria Theresia Serrien, echtge
noote van Joannes Flahou, heeft insgelijks
in haar huis in de Kerkhofstraat (ook Buite
straat genoemd), gedurende zekeren tijd eene
bewaarschool gehouden.
De oorlog brak uit korten tijd vóór het
groot schoolverlof in 1914... De klassen wer
den heropend op Dinsdag van Bamiskermis,
6 October 1914. Geheel weinig kinders waren
aanwezig en om reden dat het vijandelijk
leger in aantocht was, werd 's noens aan de
aanwezige kinders gezegd dat ze voorloopig
mochten t'huis blijven! 's Anderendaags reeds
logeerden een paar duizend Duitschers op de
gemeente!... De vijand vertrok! Fransche en
Êngelsche soldaten kwamen toeDe school
lokalen werden herschapen in gasthuizen of
ten dienste der legers ingenomen't Was
oorlog
In de omstandigheden waarin de gemeente
dan verkeerde was er aan 't onderwijs der
kinders niet te denken.
Het gedrag en de levenswijze van sommige
soldaten streden tegen de goede opvoeding
van 't kind; ook het gedurig levensgevaar
waarin de kinders der vuurlijn zich bevonden
en den droevigen toestand waarin de kinders
van de vluchtelingen verkeerden, deden aan
hoogerhand het goed gedacht opvatten van
Belgische schoolkoloniën op vreemden bodem
te stichten.
Daar zouden de kinders kosteloos en ver
buiten 't gevaar hunne studiën voortzetten
Belgische onderwijzers en menige klooster
zuster (4) stelden zich ten dienste van
't Staatsbestuur om 't onderricht te geven.
Ziehier den oproep bij middel van plak
brief aan de ouders gedaan (Mei 1915)
Bericht aan de Ouders,
De ouders worden indachtig gemaakt op
den plicht hunne kinders te laten onder
wijzen.
Om ze daarin te helpen heeft het Staats
bestuur besloten aan de ouders, wier kinde
ren thans belet zijn ter school te gaan, de
gelegenheid te geven deze te doen onderwij
zen en opvoeden in gestichten of schoolko
lonien in het omliggende van Parijs. De
kinders der inwoners, zoowel als deze der
vluchtelingen worden aangenomen, de meis
jes van 8 tot rond 16 jaar, de knechtjes van
8 tot 14 jaar.
Alles is ten koste van den Staat, zelfs is
het niet noodig kleederen mede te brengén.
De inschrijvingen zullen onmiddellijk ge
schieden in het gemeentehuis. Verzoek aan
de ouders dit zonder uitstel te doen.
Het vertrek der treinen zal op tijd aan
gekondigd worden. De reis zal geschieden
onder de standvastige bewaking der Belgi
sche onderwijzers en onderwijzeressen.
De Gouverneur der Provincie,
(get.) Janssens de Bisthoven.
599BE99B9993BB099BB9BB9999R9Mk
vertelde zijn ervaringen aan den be
zembinder.
Van eigen 't werk van den nota
ris. Maar jonker stoor er u niet aan!
Dom volk alleen gelooft dat. En daar
aan den boschkant zijn ze benepen van
verstand. Alsof gij tooveren kunt, zoo
dat de een bij 't loten er uit en de
ander er in is't Is te stom om er aan
te peinzen. Ge moet onnoozel zijn om
u dat te laten wijs maken. Maar de
notaris kent die onnoozelheid en heeft
er gebruik van gemaakt. Stoor er u
niet aan. Dat koelt wel zonder blazen...
En ook Magda ried Robert af, zich
om die dwaze meeningen op te winden.
Haar pleegvader ging dien namid
dag uit.
Toen hij tegen den avond terug
keerde, zei hij
Er zijn gendarmen op gang, om
on willigen aan te houden. En het volk
jaan den Boschkant is zeer opgewon-
Er werden schoolkoloniën gesticht te
Parijs, Versailles, Chevilly, St Ouen, Orly,
Petitea Dalles, Grandes Dalles, Nanterre,
Yvetót, Arromanches, Varengeville, Ste Mar-
guerite-sur-mer, Ballainvillers, Merlimont-
Plage, Barentin, St Aubin-Epinay, Veulet-f
tes, Sassetót-le-Mauconduit, St Paër, enz.
Dan had men nog de schoolkoloniën van
lare Majesteit de Koningin der Belgen te
Wulveringhem-Vinchem.
Door tusschenkomst van Miss Fyve, eene
Êngelsche dame, verblijvende te St Idesbald-
Coxyde, vertrokken er ook eenige kinders
van Vlamertinghe naar Zwitserland.
Het eerste vertrek van kinders der ge-'
meente naar de schoolkoloniën in Frankrijk
had plaats op 1 Juni 1915. Deze kinders
moesten vergaderen aan de melkerij te Po-
peringhe. Latere groepen werden op de ge
meente door autos afgehaald.
Niettegenstaande er menig kind naar de
schoolkoloniën vertrok, bleef er nog hier en J
daar een kind t'huis zonder onderwijs.
De school van den Brandhoek was door
't Britsch leger voor hospitaal ingenomen ent
kon dus als schoollokaal niet meer dienen.
M. Florentin Bouton-Logie stelde bereid
willig de afhankelijkheden zijner woning ten
dienste van school en kerk en daar gaf Zus
ter Constance, overste van Sinte-Annaschool,
gedurende zekeren tijd eenig onderwijs.
Door de beschietingen van den Brandhoek
op einde April en begin Mei 1916, worden
deze leergangen opgeschorsteenige kinders
zijn nog naar de schoolkoloniën vertrokken
sommige huisgezinnen verlieten den Brand
hoek en de klassen werden niet meer herno
men.
Boven de vier honderd kinders van inwo
ners en kinders van vluchtelingen welke op
de gemeente verbleven, werden in de ver-
§chijlende schoolkoloniën opgenomen! .dat er in het begin van dit jaar flink aan ge
Dè kleine kinders van 3 tot 7 jaar werdén
later (1916) ook opgenomen in gestichten in
Frankrijk en enkele ouders stemden er in
toe hunne kleinen aan dit menschlievend
werk toe te vertrouwen. Zelfs werd door de
Staatsoverheid een zekere dwang uitgeoefend
op de ouders die van deze kleintjes niet wil
den scheiden, en deze maatregel bracht eene
groote misnoegdheid onder de inwoners te
weeg!...
Tijdens den oorlog 1914-1918 werden de
gemeenteschool en de vrije katholieke knech
tenschool ten gronde vernield. Van de meis
jesscholen op de Dorpplaats en op den
Brandhoek, bleven er nog eenige deelen
recht.
In 't begin van 1919 werd de Sinte-Anna
school (meest Brandhoekschool genoemd),
eenigszins bruikbaar gemaakt en daar werd
in afwachting dat er schoollokalen op de
Dorpplaats kwamen gedurende eenigen tijd
les gegeven aan al de teruggekeerde kinders
der gemeente.
't Zelfde jaar en in afwachting dat de
Mariaschool hersteld wre'rd, had men houten
barakken geplaatst op de speelplaats dezer
school en daar gingen in 't begin zoowel
knechtjes als meisjes ter school.
De leergangen voor de leerlingen van
St-Jozefssschool hadden insgelijks in houten
barakken plaats en dit van 1 December 1919
tot 11 April 1926. Deze barakken stonden op
de puinen der vorige schoolgebouwen.
In 1925 werd er aangevangen met het bou
wen van nieuwe lokalen voor St-Jozefsschool,
met woning voor het schoolhoofd, op den
eigendom van den Heer Burggraaf G.-Mau-
rits du Pare, langs de Hospitaalstraat (5).
Deze nieuwe schoollokalen werden betrok
ken op 12 April 1926.
Thans bestaan op de gemeente de volgende
scholen
de Sint-Jozefsschool, met vijf klassen
de Mariaschool, met zeven klassen, waar
onder twee bewaarscholen voor knechtjes
en meisjes
de Sinte-Annaschool, met drie klassen,
waarónder eene bewaarschool voor knechtjes
en meisjes.
In 1928 werd eene spellewerkschool opge
richt in eene barak staande bij de ingang-
dreef van 't oude-mannenhuis, welke barak
tevens gebezigd wordt voor de raadplegingen
van het Nationaal Werk voor Kinderwelzijn.
Dit onderwijs wordt insgelijks door eene
Zuster van Liefde waargenomen.
Er dient vooral aangestipt dat het vrij
katholiek onderwijs te Vlamertinghe, bij
zonderlijk een milden steun gevonden heeft
in de edele familie du Pare.
REMY DUFLOU.
De Fransche politie heeft eene eigenaar
dige zaak van omkooperij en handelsbedrog
aan het licht gebracht, gepleegd ten nadeele
van bovengenoemde firma.
Aangezien deze zaak in de dagbladen op
verscheidene en niet altijd juiste wijze is
uitgesteld, houd ik er aan, als bestuurder
der betrokken firma hierover eenige ophel
deringen te verschaffen.
Nadat de zaak in Belgie en in Holland
eene groote uitbreiding genomen had, werd
in den loopvan 1927, door de Laboratoria
van Dokter-Veearts Domicent, besloten een
hijhuis in Frankrijk te stichten.
De nieuwe zaak werd opgericht in het
Fransche grensstadje Komen, om den heer
Domicent, die sinds 30 jaar als Dokter-Vee
arts in het Belgisch grensstadje Waasten
gevestigd is, toe te laten een bestendig tech
nisch toezicht over de zaak uit te oefenen.
Reklame, briefwisseling en boekhouding zou
in den beginne van uit Brussel bewerkt wor
den. De verschillende dierengeneesmiddelen
worden uit Brussel verzonden, in Komen in
doozen verpakt en van daar verder in
Frankrijk geleverd. Om deze verzendingen
te doen werd eene jonge bediende aange
worven. Zelf ga ik een of twee maal per
week naar Komen, om de bijzonderste za
ken af te handelen.
Na volle bloei, langzaam verval.
De nieuwe zaak nam spoedig uitbreiding
en beantwoordde aan alle verwachting, zoo-
Stonden o]) eenigen afstand menschen
te Inisteren.Hun gelaat stond dreigend.
den. Als er maar geen erge dingen ge
beuren.
Zijn ze boos op"mij? 't Is te zeg-
Hun houding was vijandig. Dat merk-'gen. merkt ge dat?
te Robert wel. j Hewel... Ja. Ze scholden mij ook
Vrienden, riep hij, hebt gij u ook uit, de dommeriken en onnoozelaars.
door den notaris tegen mij laten op- j Hebt ge den notaris nog gezien,
stoken? Neen, die is de pijp uit. Hij heeft
Maar de mannen verdwenen in zijn werk gedaan... Maar u weet wel,
't bosch, zonder te antwoorden. 'dat hij ook de jongens opgestookt
Judasklonk het dan toch uit het heeft, zich .tegen de gendarmen te ver
woud. (zetten. Nu spreekt hij zoo en vroeger
Ongelukkig volkzei van Maere fleemt hij de Franschen. En wie weet
als wanhopig. Alles gelooft het... O, hoeveel brave menschen hij verraden
wat een verachtering. Kon ik den val- heeft. Maar hij wil zeker weer zijn
schaard ontmoeten! (macht terug krijgen en hier weer ko-
Hij keerde naar 't kasteel terug en men. Jonker, we zullen best doen de
(1). Woonhuis en schoolgebouwen waren
aangeteekend als zijnde de eigendom van
den Heer Burggraaf H.-Gustaaf du Pare.
Op 28 November 1923 werd deze eigendom
overgedragen aan de maatschappij zonder
winstgevend doel: «DE ZUSTERS VAN
LIEFDE VAN MARIA TE WERVICK
bij akt verleden vóór Meester E. Vande
Lanoitte, notaris te Vlamertinghe.
(2). Woonhuis en schoolgebouwen waren
aangeteekend als eigendom van den Heer
Burggraaf G.-Maurits du Pare.
(3). Bij akt verleden op 15 December 1923
vóór Meester Devos, notaris te Wervick is
deze eigendom overgedragen aan de vóór
noemde vereeniging «DE ZUSTERS VAN
LIEFDE VAN M ARIA TE, WERVICK
(4). Op 25 Juni 1915 vertrókken uit Vla
mertinghe vijf Zusters van Liefde naar de
schoolkolonie «Villa Saillet» te Arromanches
(Calvados).
Op 24 Juni 1916 vertrok Moeder Julienne,
overste der Zusters van Liefde van Vlamer
tinghe, met twee andere kloosterzusters, naar
de schoolkolonie van Yvetót (Seine Infé
rieure).
(5). Bij akt van 6 November 1925 verleden
vóór Meester E. Vande Lanoitte, notaris te
Vlamertinghe. werd deze eigendom overge
dragen aan de maatschappij zonder winstge
vend doelDE PAROCHIALE WERKEN
VAN VLAMERTINGHE
BflflBBSBBBBBBBBBBBBBflflBBBBBBBBl
wacht te houden. Wie weet wat de
kerels nog zouden uitsteken.
De Boschkanters
Ja. ja.
-Tegen 't kasteel
ZekerAls zé zoo zijn luisteren
zë niet meer naar rede en verstand. En
verstand hebben ze weinig. Ze peinzen
dat gij de oorzaak zijt van hun onge
luk. En ze moeten ons niet verrassen
om een kwaden slag te doen We die
nen voorzichtig te zijn.
Ge hebt gelijk...
Robert sprak met zijn personeel. De
brug werd opgehaald en men zou den
heelen nacht opblijven.
-'t Is toch wel erg, zei de meid,
toen ze alles hoorde.Jonkvrouw Magda
heeft zooveel goeds gedaan en nog!
't meest aan den Boschkant. En nu
moeten we voor dat volk het kasteel
sluiten.
't Was al laat toen men van den
Boschkant geweervuur hoorde. Er
werd daar gevochten.
Robert stond met den bezembinder
op den toren.
't Zijn de deserteurs tegen de
gendarmen denk ik, zei Robert.
Ja voorzeker...
Nutteloos verzet. Dan is het he
ter zich te verbergen. Ik heb deernis
met die ongelukkigen. 't Is hard sol
daat te moeten worden voor een
vreemdeling.
Ja, zeer hard. We hebben nog al
tijd ellendige tijden.
dacht werd den zetel in een groot centrum
over te dragen en de zaak op grootere schaal
uit te oefenen. Maar dan draait de wind.
Langzamerhand worden de bestellingen zeld
zamer, de briefwisseling vermindert, de zoo
flink groeiende zaak vervalt. Te zanten met
Dokter-Veearts Domicent tracht ik de zaak
terug op te wekken, al onze pogingen zijn
vruchteloos. Tot het uiterste gedreven be
sluiten wij een onderzoek in te stellen tot op
eens een onverwacht feit licht in de duistere
zaak zou brengen.
Een chek zonder dekking!
Einde September zend ik in betaling van
reklame, een chek aan het blad «Journal de
RoubaixEenige dagen daarna, wordt ik
door dit blad opgebeld en verwittigd dat
mijn chek door de Bank geweigerd is omdat'
er geen dekking is. Het blad voegt er aan
toe dat ik daardoor aan rechterlijke vervol
ging blootgesteld hen. Zonder aarzelen neem
ik den eersten trein voor Rijssel en voorzien
van mijne boekhouding leg ik aan den Bank-
bestuurder uit dat er eene grove vergissing
in het spel is, daar volgens mij onze Bank-
provisie verscheidene duizenden franks moet
bedragen. Terloops, doe ik opmerken dat ik
sinjs meer dan eene maand vruchteloos een
uittreksel onzer rekening heb gevraagd.
Het bedrog komt uit.
Een nauwkeurig overzicht onzer rekening
brengt mij tot de droevige werkelijkheid.
Sinds verscheidene maanden worden een
groot deel onzer wissels door onze klanten
onbetalende teruggezonden, en hebben onze
provisie uitgeput, maar wat mij het meest
treft, nooit werd ik van deze weigeringen
op de hopgte gebracht. Tusschen de niet
betalende klanten, vind ik er drie van Rijssel
zelf. Aanstonds loop ik bij hen aan om de
reden der niet-betaling te kennen, en mijne
verbazing stijgt ten top als mij overal wordt
geantwoord Wij hebben uw wissel gewei
gerd omdat wij de bestelde goederen niet
'onfvangen hebben. Al onze brieven blijven
onbeantwoord, sinds eenige weken weigeren
wij den verkoop van minstens duizend fles-
schen Aviol (het meest gekende duiven- en
pluimveegeneesmiddel van Dokter-Veearts
Domicent)».
Nu weet, ik genoeg, onze bestellingen wor
den niet"uitèevöefd; onzé briefwisseling wordt
achtergehouden.
De tusschenkomst der politie.
Zonder uitstel dien ik een klacht in, ert
men stelt twee speuragenten ter mijner be
schikking. Na een kort onderzoek in de statie
van Komen met de verzendingsregister ge
houden door onze bediende Marie Van Bey-
len, komen wij tot de overtuiging dat het
grootste deel der aangestipte verzendingen
de statie niet bereikt hebben. Het register
is vervalscht, de schuldige is dus Marie Van
Beylen.
Bekentenissen.
In 't nauw gebracht door eene behendige
en langdurige ondervraging bekent de oneer
lijke bediende de bestellingen en de brief
wisseling achter gehouden te hebben. Opdat
de zaak niet aan liet licht zoude komen,
wacht ze eiken dag aan de deur den brief
drager af, en verwijdert de brieven der niet
bestelde klanten, de door de Bank terugge
zonden wissels en alles wat hare misdadige
handelingen zou kunnen verraden. Verder
bekent zij de bestelde goederen te vernietigen
of te verstoppen, de vloeistoffen giet ze een
voudig in den hof, poeders en pillen worden
op een groote verlaten zolder geborgen)
duizenden belastingzegels die in Frankrijk
op pharmaceutische specialiteiten moeten ge
plakt worden zijn verbrand.
Door op den zolder geleid ontdekken wij
er een duizendtal brieven, meer dan honderd
postcollis, duizenden prospectussen en recla
meboekjes, voor meer dan duizend frank
postzegels, voorts tientallen berichten van op
de post liggende aanbevolen brieven, enz.
Een opstoker.
Dus dit meisje van 18 jaar, dat ons zoo
zedig en eerlijk toescheen, waarin wij volle
vertrouwen stelden heeft ons gedurende ver
scheidene maanden op de schandaligste wijze
bedrogen. En met welk doel? Nooit waren
SB9BSBBBEBBBBBBUKB3SBBBBBBBBBI
Men hoorde ook wikle kreten. En
wat later kwamen lieden langs 't kas
teel gevlucht. Ze bleven niet staan. Er
'schenen dus geen plannen tegen
,'t kasteel uitgevoerd te zullen worden
Na'eenigen tijd werd alles stil.
En de nacht verliep verder rustig.
Robert nam wat rust.
Maar Posteels bleef 'op. Hij wan
trouwde den toestand nog.
Toen de dag aangebroken en het
licht ge norden was, stond de oude be
zembinder weer op den toren, 't Land
schap kwant al uit den schemer op.
Posteels zag beweging tusschen de
hoornen. Twee mannen trentelden
daar rond.
Wat voeren die daar uit vroeg
Magda's pleegvader zich af. Dat lijkt
ine niet pluis.
Hij hield den blik op de twee ge
daanten gevestigd die nader kwamen,
maar toch tusschen de hoornen hieven.
Dien een ken ik, mompelde Pos
teels. Ha, ja... 't is Pier Huige van
Boesinge. Die vent is al overal wat
geweest en wat zaken heeft hij hier?
'De kerels hieven nu verscholen in
het hout.
Toch plannen tegen het kasteel
dacht de oude man. Maar schavuiten
weet dat wij de wacht houden
Een half uur later zag Posteels in
de verte een groepje.
Zijn dat Boschkanters om ons aan
te vallen, onder leiding van Pier Hui-
ge? vroeg de bezembinder zich af Ze
kunnen dan op de opgehaalde brug
staan gapen
Maar weldra onderscheidde hij be-
wij hard ten haren opzichte, nooit hebben
wij ze iets geweigerd. Zij z.elf liet ons tot
op den laatsten dag aan hare volledige toe
wijding gelooven.
Eene nieuwe ondervraging bracht de ver
klaring. in November 1928, ontving Marie
Van Beylen een naamloos schrijven vergezeld
van een briefje van vijftig franken. De schrij
ver beloofde meer indien Marie alles zou
doen wat haar zou opgelegd worden. Eenige
dagen daarna meldde de naamlooze schrijver
zich aan en zegde De firma Domicent doet
in Belgie groote zaken, ik wil niet dat dit
ook in Frankrijk zoo weze. Alles moet ge
daan worden om de zaak ten onder te bren
gen. Zoodra mijn doel bereikt is zult gij en
uwe familie eene flinke belooning ontvangen
en zal ik u eene mooie betrekking aan de
Ttalid doen.
De opstoker kwam later nog verscheidene
malen terug en schreef ook eenige brieven,
die door Marie Van Bejden vernietigd wer
den. Eerst voor de politie, en later voor de
onderzoeksrechter verklaarde Marie Van
Beylen stellig dat de gewetenlooze opstoker
Gaston Halin uit Brussel is, een vroegere
deelgenoot van Dokter-Veearts Domicent
die in September 1928, door bijzondere om
standigheden verplicht werd zijn ontslag in
de zaak te nemen.
Marie Van Beylen is na hare bekentenis
sen in het gevang te Rijssel opgesloten. Gas
ton Halin, in Brussel onderhoord, loochent
alles. Het onderzoek over deze droevige zaak
wordt ijverig voortgezet.
In afwachting der ontknooping richt ik
een dringend verzoek aan al de personen die
ten hunnen nadeele eene onregelmatigheid
in onze handelswijze zouden ondervonden
hebben, om dit zoo spoedig mogelijk te mel
den aan de Laboratoria van Dokter-Veearts
Domicent. Cureghenistraat, 35, Brussel.
DE BESTUURDER,
Séverin De Groof.
I999B999999B9B9B99E9BBB99999ES
BESCHERMING
VAN MODELLEN EN TEEKENINGEN
Nieuwe Internationale Overeenkomst
3 Z H. Hubertus, bis. van Tongeren.
4 M 11. Carolus Borremosus, b. v. Milaan.
5 D HH. Zacharias en Elisabeth.
6W H. Foillanus, b., m. H. Leonardus, kl.
7 D II. Willibrordus, bis. H. Engelbertus.
8 V HH. vier Gekroonden, mart.
9 Z H. Theodorus, mart.
<9K9BHB9EM9BSHSi9HBSiB3!SS93BBSB9B
door het koopen van loten der
Verwoeste Gewesten.
betaalbaar door kleine stortingen vanaf
9 fr. 50 per maand.
Vanaf de eerste storting neemt gij deel
aan al de trekkingen. Bij geval van uittrek
king van uw lot, zal de gansche premie u
toebehooren.
Ieder jaar zijn er 32 Trekkingen, 233 loten
worden uitgetrokken voor een totaal van
De volgende trekkingen zullen plaats heb
ben
op 10 Nov. 1 lot van 250.000 fr.
Op 27 Juli 1929 is eene nieuwe overeen
komst van kracht geworden waardoor de
internationale neerleggingen voor de be
scherming van modellen en nijverheidstee-
keningen mogelijk zijn geworden.
België, Nederland. Duitschland, Dantzig
Vrijstad, Switserland, Frankrijk, Marokko,
Tunisië en Syrië en Libanon. Spanje en de
Spaansclie zone in Marokko hebben deze
overeenkomst onderteekend.
Terwijl het vroeger noodzakelijk was in
ieder dier landen een bijzonder neerlegging
te doen zak een enkele centrale neerlegging
volstaan, en deze zal naar gelang de neer
legger het verkiest, ofwel geheim gehouden,
ofwel openbaar gemaakt worden.
Die neerlegging is echter slechts geldig
onder voorbehoud van nieuwheiddit wil
zéggen dat de geldigheid van een internatio
nale neerlegging zou kunnen betwist worden
indien er reeds vroeger een openbare neer
legging plaats gevonden heeft voor een der
gelijk model.
Om zulke verrassingen te vermijden is het
noodig eene vergelijking met de reeds be
staande modellen te maken en te dien einde
beschikt men over de officieele tijdschriften
die daarover verschijnen en over Gevers'
algemeen geïllustreerd repertorium. Daar
door kan men de oiïgeveer 70.000 openbaar
gemaakte modellen raadplegen, hetzij men
de officieele uitgaven in de openbare lees
zalen doorbladert, hetzij men de bijzonder
afdeelingen van hef algemeen repertorium
inziet.
Men weet dat door model verstaan wordt
de schepping van een vorm bestemd om een
visueelen indruk te maken. De bescherming
die van de neerlegging voorspruit is beperkt
tot het uiterlijk voorkomen van het model
of van de teekening en strekt zich dus niet
uit tot de wijze van fabrikatie, noch tot de
bestemming of de technische uitwerkselen
van het voorwerp (dit wórdt'door een uitvin
dingsbrevet beschermd) en ook niet tot de
nieuwe benaming die het voorwerp draagt
(eene benaming wordt door een neergelegd
fabrieksmerk beschermd).
Zoo wordt dikwijls als voorbeeld van een
model de mascot Billik in aangehaald,
waarvan de neerlegging aan de jonge Ame-
rikaansche uitvindster de opbrengst van meer
dan een miljoen dollar in een j&ar verze
kerde.
100.000
100.000
50.000
10.000
1 millioen
500.000
100.000
500.000
100.000
50.000
2 loten
op 20 Nov. 2
3
15
op 1 Dec. 1 lot
op 10 Dec. 1 lot
2 loten
op 20 Dec. 1 lot
1 lot
3 loten
Voor alle inlichtingen wendt U tot de
Naaml. Maat., Beursstraat, BRUSSEL.
Of bij:
Juffr. Simone Lansens, Post, Vlamertinghe.
Ernstige Agenten worden gevraagd.
4£B99909B9999999B9999B9B9B9B9B
Op het initiatief der Belgische Linotype
Maatschappij, zal op Zondag 17 November,
te 10 H uur, in de feestzaal van het stadhuis \j
van Kortrijk, eene Voordracht gegeven wor
den, samengaande met eene tentoonstelling
van typographische kunstwerken. .a
De voordrachtgever is Mijnheer Edntond''
GREGOIR, bestuurder der drukkerij Goos-
sens, te Brussel. Hij zal het onderwerp he-
handelen Het inrichten eener Hedendaag-
sche drukkerij Deze kunstuiting, die vooral
de liefhebbers van schoon drukwerk aanbe
langt, is geplaatst onder de bescherming van
het Belgisch Boekdrukkersverbond (afdee-
ling Kortrijk), van het Syndikaat der Kris
ten werklieden-drukkers en van de vooraan
staande Kortrijksche personen tot de boe
kenwereld behooreud.
De Belgische Linotype Maatschappij zal
eene gansche bijzondere verzameling voor
stellen van zwarte en gekleurde 'drukwerken,
gezet en uitgevoerd in den smaak van den
dag, en naar de meest moderne werkwijzen.
Wij noodigen onze lezers uit veeltallig
deze vergadering bij te wonen, te meer daar
zij volstrekt van kur, t- en technischen aard
is.
De ingang is volkomen vrij en kosteloos.
S9B999999B99909999EBB999BS11S
a Groote keus beste kwaliteit
TAFEL TOILE-CIRÉE
in alle breedten,
a
Geele, Zwarte en Bruine
BEDDEVELLEN
Caoutchouc schorten
bij
I SANSEN-VANNESTE, Pop.
199999999999999999999999991
Door de strekking die de Belgische nijver
heid vertoont onï steeds meer afgewerkte
produkten te vervaardigen, wordt het aantal
der voorwerpen die beschermd dienen te
worden door de neerlegging van het model
steeds grooter, en men mag daaruit opmaken
dat deze nieuwe internationale overeenkomst
voor'ons land van bijzonder nut zal zijn.
J. Cevers C",
70, Aalmoezenierstraat.,
ANTWERPEN.
«990B999BBBBB99B99B09B9a9H9B9>
K siBPNste Peiiia
ter de naderenden. Het waren Fran
sche gendarmen te paard.
Wat gebeurd er allemaal toch,
mompelde Posteels. Ze hebben vier
gevangenen mee. O, dat is na 't ge
vecht van gisteravond. Ze zullen ze
toch zeker niet voorloopig hier bren
gen, want dan gelooft men nog meer
den lasterEn we kunnen voor die ar
me knapen niets doenEen smerige
tijd als ze vrije menschen gelijk ban
dieten wegvoeren om ze te laten vech
ten tegen lieden die hun niet misdeden.
Tot zijn ontsteltenis zag hij dat de
gendarmen wel voor 't kasteel stil
stonden.
Posteels verliet haastig den toren.
Hij klopte op de deur van Roberts ka
mer. De jonker was al opgestaan en
had onder 't kleeden ook reeds de gen
darmen gezien. LIaastig eindigde hij
zijn toilet.
We zullen eens hooren wat er is,
sprak hij.
De knechten lieten de brug neer en
openden de poort, op 't hevel van hun
meester, al stonden de Franschen reeds
een poosje te roepen.
Een overste reed met een der man
schappen nader.
Robert ging hem te gemoet.
Ge laat ons lang wachten, bromde
de overste.
We hebben spoed gemaakt zoo
veel we konden, antwoordde van
Maere.
Ja, dat merk ik... Ge zijt Robert
van Maere, eigenaar van dit kasteel.
Ja.
De overste wenkte nog twee gen
darmen.
Houdt dien man aangebood hij.
Mij aanhouden? vroeg Robert
onsteld.
Ja en bied geen verzet.
Maar waarvoor word ik gevan
gen genomen?
Dat zult ge te leper hooren. We
hebben hier met die brigands al tijd
genoeg verloren
Zeg me tenminste de reden.
Nu niet.
De gendarmen grepen van Maere
vast.
Laat me toe, dat ik me kleed voor
den tocht, vroeg deze.
Een van uw knechten kan uw
hoed en mantel halen, maar gij gaat
niet meer in huisklonk het ruw.
Ik moet toch mijn zaken regelen.
Te leper zullen ze uw zaken wel
regelen snauwde de chef.
Jan Posteels haalde den hoed en den
mantel. En zijn vrouw kwam jamme
rend mee.
Maar wat gebeurt er nukermde
ze.
Blijf maar kalm! Dit moet een
misverstand zijn, sprak Robert. Ver
wittig Magda en bemoedig haar... Ge
behoeft ze niet te wekken... Ik zal
weer gauw terug zijn,
Dat geloof ik welbromde de
overste.
Mag ik mijn paard nemen? vroeg
Robert hem.
