i
Ons Huizeken vol I
Politiek Overzicht
Th. VAN TICHELEN.
Sint Janskerk te Poperinghe
MELOTTE
I
I
Het VLAAMSCHE VRAAGSTUK
zondag 24 NOVEMBER 1929
WEEKBLAD 30 CENTIEMEN.
26 JAAR. N' 47.
Abonnementsprijs
per Jaar:
In Stad: 14 fr.
[n 't Land: 16 fr.
(per post)
Frankrijk: 28 fr. I
Congo: 28 fr.
Andere landen: 34 fr.
TARIEF:
Kleine Berichten:
1 fr. per reek
minimumprijs per
inlasschiog4 fr.
vmmmm
Postabonnenten in Belgie die van woonst I Notarieel-, Annoncen- en Nieuwsblad voor Poperinghe en Omstreken.
veranderen, moeten dit aangeven in 't post- jl
bureel dat hun bedienden p5et *an on'-j Telefoon Nr 9. Uitgever SANSEN-VANNESTE, Poperinghe. Postcheck Nr 15.570.
Wie inlichtingen begeert over aankondi
gingen, wordt verzocht een postzegel voor
antwoord bij zijn schrijven te voegen.
Alle annoncen zijnl
vooraf te betalen
en moeten tegen den
Donderdag noen
ingezonden worden
Kleine berichten
tegen den
Vrijdag noen.
TARIEF:
Notarieele
Verkoopingen:
90 cent.
per gewone regel,
Annoncen:
Prijzen op aanvraag.
*Vol is ons huizeken. Vol kinderen.
Een heele bende. De eene is een vuist
hooger dan de andere.
Dat gaat er bij ons, in ons huizeken,
het zoon hoop! Praten en lachen, zin
gen en dansen, loopen en spelenOm
vreemde menschen horendul te ma
ken... Een gekwetter en gekakel 'lijk
bij de kiekens op de werf.
Wel bleet er soms eene als hij valt
'en zijnen neus stoot... Maar dat gaat
seffens over. Want de anderen dansen
en lachen rond hem. En dan worden
,de traantjes ingeslikt en is de neus
genezen.
Vader eu moeder kijken altijd even
vriendelijk. Die moeten wel jong blij
ven, met al dat jong gedoen.
Als 't rumoer wat geweldig wordt,
dan zegt moeder
Gaat nu allemaal wat spelen in
den hof
En dan loopen wij mekaar plat in
't deurgat.
Vader heeft zijn werk, heel den dag
door.
Maar 's avonds rijden wij te peerd
op zijn knieën, getweeën, gedrijen. ge
vieren. dat hij zijn pijp uit zijnen
mond moet leggen.
En dan vliegen wij omhoog, tot bo
ven de tafel uit.
En moeder staat dan de tellooren af
te wasschen en laat ze kletsen en klet
teren. Dat is de muziek.
Ja, ja, vader en moeder blijven al
tijd jong en vriendelijk en plezierig.
Bij Bettens, nevens ons. daar is
er maar één kind, één Fransken.
En daar moet het niet plezierig zijn
in huis. Want Fransken loopt om van
huis weg te zijn. En Bettens en zijn
vrouw kijken alle dagen even zuur.
Die hebben meer last met dat
één jong, dan wij met onzen vollen
nest. zei vader.
Ja, en tien keeren minder plezier,
zei moeder.
Want vol is ons huizeken.
I
Last hebben zij zeker, ons vader en
ons moeder. Maar dat zeggen ze nooit.
Last om rond te komen, om elk van
ons treffelijk op te tuigen, om elk zijn
testje vol te scheppen.
Werken moeten zij zeker, en hard
Moêffer'snms'Tot laat in"den nacht
Want overtijd ben ik eens wakker ge
worden. en kwam er nog licht onder
de spleet van de deur. En hoorde ik
haar een schaar op de tafel neerleggen
Ze zat zeker nog te naaien en te
lappen en te stoppen. Opdat wij 's an
derendaags weer proper naar de
school zouden kunnen.
De schoenen, dat is 't ergste, zegt
zij soms. Die van de jongens vooral
't Is precies of ze de zolen en het over
leer afraspen.
- We zouden een heel beddeken
schoenen moeten zaaien, lachte va
der. Gelijk radijskens.
Alia, als er iets noodig is. 't komt
er toch.
Ta, wij zijn nog nooit in den stik
hel blijven zitten.
Waar 't vandaan komt, dat weet
Ons Heer. Hoe meer kinderen, hoe
meer inkomsten.
't Gaat van jaar tot jaar omhoog
Zeker. Elke kleine brengt zijnen
lepel mee. En onze pot wordt grooter
om elk zijn telloor vol te scheppen.
Hi
En wacht maar. tot wij allemaa
groot zijn.
Dan moeten vader en moeder niet
meer werken dan zij willen.
Dan znllen de meiskens den koffie
opschenken, den pot koken, 't huis uit
heeren, 't stof afvegen, de bedden op
dekken, de koeien melken, de kousen
stoppen, de kleeren naaien, en nog van
alles doen.
Dan zullen dé jongens met 't peerc
tijden, den akker omploegen, 't graan
afpikken, 't koren dorschen, op een
ander gaan werken, geld verdienen
veel.
En 's Zaterdags te huis komen de
deur vierkant open gooien, en roepen
Moeder, houd uwen schoot open
En haren voorschoot vol blauw
banknoten schudden.
Dan zullen vader en moeder het
goed hebben, ja 1
Niet in den hoek gaan zitten, want
daar zijn ze te vlug voor. Maar werken
en doen wat zij willen, en meer niet
Op hun gemak.
Want ze verdienen allebei een pluim
pp hunnen kop. Neen, veel pluimen
nen heelen haan.
Want vol is ons huizeken.
En wacht dan nog maar tot wij alle
maal in den Hemel zijn.
Want ons vader en ons moeder ko
men daar zeker in.
Die zóó gezorgd en gewerkt hebben
voor hun kinderen.
Dat staat daarboven opgeschreven,
met een gouden pen.
En wij komen hen achterna. Want
mij doen wat zij ons voorhouden. Zij
gaan ons voor en trekken ons mee.
Oat kan niet anders.
Wat zij daar op hunnen kop zullen
bebben. dat kan ik niet zeggen. Zeker
gouden pluimen of gouden hanen.
Dan is ons huizeken daar weer vol.
Verleden week werd in het O. L.
Vrouwkoor der St Janskerk ter stede
een nieuw brandvenster geplaatst. Sa
men met het geschilderd glasraam dat
reeds dit koor versierde, maakt het
één geheel uit dat ons de hoofdzaken
verhaalt uit de geschiedenis van het
wonderdadig O. L. Vrouwbeeld aldaar
vereerd.
Het eerste venster stelt ons het mi
rakel voor dat den 14n Maart 1479 door
Maria's voorspraak verkregen werd.
Het doodgeboren kind van Rassoen
Vanhov.e .en Jagueinyng Bayaert \yerd
na vurige smeekingen tot de Lieve
Vrouwe, vier dagen na zijne begra
fenis uit de ongewijde aarde ontgra
ven, door eene godvruchtige vrouw
Peryne Turijn. Levend bevonden,
werd het naar de St Janskerk gedra
gen, vóór het O. L. Vrouwaltaar ge
egd en door den onderpastor Diede-
rik Roene gedoopt onder den naam
Jacobus, waarna het in den Heer ont
sliep en vóór het voormeld altaar be
graven werd. -Het onderste deel van
het venster vertoont de ontgraving
van het kindje in den hof zijner ouders
en draagt als onderschrift
Doodgeboren werd 't begraven.
Maar 't betrouwen deed 't ontgraven.
Het bovenste gedeelte van het ven
ster verbeeldt het doopsel van het
wichtje vóór het O.L. Vrouwaltaar der
St Janskerk. Daaronder de rijmpjes
die voortzetting zijn der bovenstaan
de
En de voorspraak deed 't herleven
Zóó bekwam het 't eeuwig leven.
Bovenop staat de dagteekening van
het mirakel en een feniks, de vogel
die, na verbrand te zijn, verjongd uit
zijne asch oprijst en hier dus een zin
nebeeld is der verrijzenis.
Het rneeningsverschil.
Geheel deze week bleef het land in
de onzekerheid hoe het zou afloopen
met de crisis, waarmede de Liberalen
het land bedreigden.
De houding welke sommige Libera
len deze week aangenomen hebben is
zoo afstootelijk leelijk, dat zij eens te
meer eene zwarte plek werpt op het
liberale vaandel. Geen Vlaming mag
ooit vergeten wat de Liberalen deze
week misdreven hebben.
De Vlaamsche, of liever al de Ka
tholieken. eischen de volledige ver-
vlaamsching der Gentsche Hooge-
school als begin van rechtsherkenning
aan Vlaanderen.
De Liberalen, onder voorwendsel
van de bescherming der Eransche
cultuur en de rechten der Fransch-
sprekende minderheden verwerpen die
volledige vervlaamsching.
Laten wij hier eens duidelijk het
meeningsverschil aantoonen, om des
te gemakkelijker de verantwoordelijk
heid te kunnen vaststellen.
Het standpunt der Katholieken is:
volledige vervlaamsching der Gentsche
Universiteit. Zulks beteekentAlle
studenten die aan de Vlaamsche Hoo-
geschool studeeren moeten alle ver
plichte leergangen in het Vlaamsch
volgen, en op al die leergangen een
exaam in het Vlaamsch afleggen. Alaar
de Katholieken erkennen het nut en
de noodzakelijkheid voor onze inge
nieurs, dokters, advokaten, enz... van
eene grondige kennis der Eransche
taal. Daarom nemen zij aan dat, naast
de verplichte vlaamsche leergangen,
er vrije of facultatieve cursussen in
het Eransch zouden ingericht worden,
echter zonder examen in die taal af
te nemen.
Dat is de eenige gezonde, de echte
vaderlandsche oplossing.
De Liberalen eischen dat voor elk
jaar' en in elke faculteit de studenten
de vrijheid zouden hebben 2 verplichte
vakken te volgen in het Vlaamsch of
in het Eransch, met Vlaamsch of
Eransch examen.
Dit heeten zij het recht der Fransch-
sprekende minderheden in Vlaanderen
die, als dragers der Eransche cultuur,
hun onderwijs, althans gedeeltelijk in
het Eransch willen doen aan de Vlaam-
scire Hóbge school.
Voor elk nadenkend mensch komt
dit neer op het behoud van het stelsel
der ontdubbeling en op het behoud
van twee regie men aan de Gentsche
Hoogeschool, één voor de zoogenaam
de vertegenwoordigers der Eransche
cultuur en een ander voor de verte
genwoordigers der. Vlaamsche cultuur.
Zoo is het conflict goed omschreven.
Gansch Vlaanderen weigert nog lati
ger te gelooven dat een handvol anti-
Vlaamsche families het recht heeft
twist en tweedracht in Vlaanderen en
in Belgie te onderhouden. Wat de
Eransche cultuur en de kennis der
Fransche taal in Vlaanderen betreft,
daar staan wijzelf voor in, omdat zulks
ons belang is. Maar Vlaanderen wil
niet langer staan onder den dwang
enige gedenationaliseerde bur
gersfamilies.
Na een langdurige en bewogen ver
gadering met 31 tegen 15 hebben de
liberale linkerzijden van Kamer en
vlotdok te Nieuwpoort en van zijn
verkeer svaargeul.
Het bouwen van de sluis Boesinghe-
dofp over de vaart van Yper naar den
Yzer.
Het ophoogen van de Scheldedijken.
De verbreeding van de vaart van
Maastricht naar 's Hertogenbosch.
Daarbij komen nog toelagen voor de
onderhouds- en verbeteringswerken
aan talrijke wegen van druk verkeer,
tot |et aanleggen eener waterleiding
ond'. F den zeedijk te Blankenberghe
en d< uitbreiding van de watervoorzie
ning te St Niklaas-Waes.
I
Het tweede venster werd bedoeld
als verheerlijking van het wonderda-
dig-O.-L.-Vrouwbeeld. Het mirakel
werd in 1481 kerkelijk erkend door
Johan Monyssart, vikaris generaal
van het bisdom Terenburg, waartoe
ook Poperinghe behoorde, en de toe
lating werd gegeven om ieder jaar,
's Zondag na O. L. Vrouw Bezoeking
eene plechtigen ommegang te hou
den met het beeld. Aleer
nog
Den
16n Alei 1909 kwam Z. D. H. Mgr Waf-
felaert, bisschop van Brugge, met toe
lating van Rome, het beeld op de
markt te Poperinghe plechtig kronen,
in tegenwoordigheid van omstreeks
25.000 geestdriftige geloovigeu. Het
onderste deel van het tweede venster
stelt ons den jaarlijkschen ommegang
voor. meer in 't bijzonder degene die
in 1909 gehouden werd. Daarom is de
priester met de gouden koorkap het
portret van E. H. Banckaert, toen
malig pastor van St Jan. Onderaan de
rijmpjes
Jaarlijks viert in zegetocht
't Volk het wonder hier gewrocht.
Het bovenste deel van het venster
vertoont ons de plechtige kroning van
het beeld, en wel het oogenblik dat
Zijne Doorluchtige Hoogweerdigheid
de gouden kroon «aar het beeld reikt.
Daaronder st aat te lezen
Plechtig werd het beeld gekroond
Dat als schuts der stede troont.
Bovenop eindelijk de dagteekerfin
der plechtigheid en eene
kroon.
Het eerste venster heeft eene om
lijsting van roode rozen en het tweede
eene van blanke leliën, heide zinne
beelden van de H. Maagd-
De twee geschilderde glasramen
werk van heï huis Peene-Delodder te
Brugge, versaeren prachtvol het O. L.
Vrouwkoor en maken er een kunstig
en stemmig boekje van.
Jrr>
gouden
98 op 168.
Iemand die zich een oud liberaal
noemt schrijft aan de Etoile Beige
dat op de 108 Kamerleden van Wést
en Oost-Vlaanderen, Antwerpen en
Limburg er 98 partijgangers zijn van
de ajgchcele vervlaamsching van de
Hoogeschool van Gent. Daaronder ko
men 3 liberale Kamerleden voor Ant
werpen en de liberale afgevaardigde
voor Limburg. In verscheidene arron
dissementen als Brugge, Aalst, Turn
hout, waar de liberalen geen ge
kozene meer hebben, zijn geheel veel
liberalen van hetzelfde gedacht. Het
Laatste Nieuws laat opmerken hoe
weinig de huidige parlementaire ver
tegenwoordiging van de liberale par
tij aan de werkelijke gezindheid be
antwoordt, van de groote meerderheid
der Vlaamsche liberale kiezers.
Hunne houding van deze week is er
des te belachelijker om.
Katholieke Diplomaten.
Onder de 420 leden van het diploma
tieke korps in Washington (Amerika)
zijn ruim de helft, namelijk 236 ka
tholiek.
Van de 55 gezanten en gevolmach
tigde ministers zijn er 30 katholiek.
Daaronder komen de gezant van En
geland en deze van Frankrijk die het
meest op den voorgrond treden.
Belgie telt er 6 Katholieken.
Onder de leden van het diplomatieke
korps van Pan-Amerika zijn 141 ka
tholieken.
Mochteh zij allen het hunne bijdra
gen om mede te helpen in het stichten
der Vrede onder de verschillige vol
keren.
Handwerk.
Sinds de vrouwen zoo een grooten
drang ondervinden naar mannelijke
bezigheden, worden de mannen als
met paarden getrokken naar het be
oefen van vrouwelijk handwerk.
Zoo lezen wij in een Engelsch blad
van 47 November: «Drie sjerpen ge
breid door den Prins van Wales en
drie andere door Prins Joris gebreid,
prijken tusschen de naaldwerken die
thans tentoongesteld liggen in het
Keizerlijk Instituut van South-Ken
sington.
Het blad voegt er bij dat naald- en
haakwerk het geliefkoosd tijdverdrijf
is geworden van vele Kngelsche man
nen .en het voegt er den naam aan toe
van éen deel personen uit de Engel-
sche high-life, die het met hart en zie'
betrachten.
Rond de Kamers.
Vlaanderen geen andere oplossingen
meer mogen voorgelegd worden clan
oplossingen dié geen de minste achter
docht kunnen opwekken bij de Vla
mingen, oplossingen die pacificatie en
vreugde brengen in het Vlaamsche
land... Er wordt gerekend op een
oplossing die vreugde kan brengen in
het Vlaamsche land Het is de heer
Segers, voorzitter van het Verbond
van Katholieke Vereenigingen en
Kringen, voorzitter der rechterzijde
van den Senaat, die deze woorden over
de vergadering wierp... en algemeene
instemming vond.
.De heeren Jaspar, Heymap, Segers,
Van Cauwelaert, Sinzot en Carton,
hebben bet woord gevoerd.
Het vraagstuk van Gent weegt op
de toekomst van het land zoo heeft
a. de eerste minister zich uitgelaten.
Hij droeg het voorstel voor waarover
hij zich met de katholieke ministers
akkoord had gesteld. Llij zou heen
gaan indien zijne billijke zienswijze
niet bijgetreden werd.
Senaat Woensdag afstand gedaan van
hun eisch tot verdubbeling van 2 leer
gangen in elke faculteit te Gent, met
toelating tot examen over de Frans|h"e
leergangen. Zij legden zich neer bij
de algeheele vervlaamsching van al de
faculteiten evenals van de bijzondere
en technische scholen, en aanvaarden
dat er geen andere Fransche lessen te
Gent zullen zijn dan facultatieve die
niet gelden voor het examen, - De heer
Jaspar zal op Dinsdag 26 November
zijn verklaring afleggen over de oplos
sing van het Vlaamsche vraagstuk
waartoe de regeering zich verbindt.
Het regeeringsontwerp tot algeheele
vervlaamsching der Gentsche Hooge
school wordt denzelfden dag inge
diend. -l)e liberalen hebben zich in-
tusschen het recht voorbehouden hun
landsraad op 1 December de door de
parlementaire groepen getroffen be
slissing te doen bekrachtigen of ver
werpen.
De verkiezing voor de
Paritaire Kommissie.
Zondag laatst werden in verschillige
post- en telegraafbureelen van het
land de verkiezingen begonnen voor
het aanduiden van 10 afgevaardigden
van het personeel in de Nat. Paritaire
Kommissie van P. Z. T. en T. Maan
dag en Dinsdag werden de verkiezin
gen voortgezet. Alles verliep kalm.
Acht verschillige syndicaten stelden
kandidaten voor.
Daar de agenten van Zeewezen,
welke op de verkiezingsdagen in zee
waren, slechts deze week zullen kun
nen stemmen, zal de uitslag der ver
kiezing slecht/ op het einde dezer
week bekend zijn.
Goedgekeurde openbare werken.
Onder de openbare werken, welke
deze week door het schatkistkomiteit
goedgekeurd werden vinden wij deze
werken die het Vlaamsche land aanbe
langen
De noodige herstelwerken aan den
weg Yper-Waasten.
Het veranderen van den dijk Nr 1 te
Oostende.
Het in goeden staat brengen van het
De Kiezingen van West-Vlaanderen
worden goedgekeurd. De meest be
twistte, deze van M. Delille, met 123
stemmen tegen 33 en 10 onthoudingen.
Hét bureel wordt herkozen met M.
Tibbaut als Voorzitter gekozen met
136 fetemmen op 142 geldige.
In 't Senaat worden de gecoöpteerde
Senatoren aangesteld.
Er waren 129 stemmersonder de
uitgebrachte stemmen zijn 3 witte
briefjes en 1 ongeldig. Het getal gel
dige uitgebrachte stemmen is dus 125
en de kiesdeeler 6.
De katholieken bekomen 60 stem
men; de liberalen 18; de socialisten 47.
De verdeeling is dus 10 katholieken,
3 liberalen en 7 socialisten.
Al- de uittredende gecoöpteerde se
natoren worden herkozen, behalve M.
Fraiture (soc.) die vervangen wordt
door M. De Bruyne (soc.).
Mj Eibers (soc.) werd niet herko
zen.
De drie nieuwe katholieke senato
ren zijn: Z. E. H. Kan. Broeckx, M.
Golenvaux en M. Duchatel.
Dinsdag a. s. leggen onze vertegen
woordigers voor het arrondissement
Yper den eed af: AIM. Brutsaert, Bu-
taye* Vanden Bulcke, volksvertegen
woordigers en MM. Iweins d'Eeck-
houtte, Desmyter, Declercq, Lobeau
en Blootacker, plaatsvervangers.
Vergadering der rechterzijde.
De onder voorzitterschap van den
heer minister van State A. Van de
Vyvere en in bijzijn van het regee-
ringshoofd M. Jaspar gehouden alge
meene vergadering der katholieke
rechterzijden van Kamer en Senaat,
heeft Dinsdag morgen een' historisch
verloop gehad. Men kan er niets an
ders over zeggen dan dat de rechter
zijde tot het inzicht is gekomen van
het kritisch moment waarin het land
wordt geplaatst indien Vlaanderen
geen volledige genoegdoening ver
krijgt, en de noodzakelijkheid om in
ruime, onberekende mate tegenover
het Vlaamsche volk het slecht verle
den te herstellen.
Daar is geen enkel stem opgegaan
om dé katholieke Vlamingen ook maar
de minste toegeving te vragen. Inte
gendeel allen die er het woord voerden
hebben er op gewezen dat er aan
Tegenover de flinke eensgezinde
houding der Katholieken, zoo Vlamin
gen als Walenstaan de Liberalen
machteloos en radeloos. Hun parade-
verzet tegen de gezonde rede in zal
tot hun eigen schade en nadeel uit
vallen.
Naar Egypte.
Begin A f aart 1930 zullen onze Vor
sten een tegenbezoek brengen aan Ko
ning Fouad van Egypte.
De wenschen van het Kristen Kartel.
Bij een onderhoud met Minister Jas
par heeft het Kristen Kartel de vol
gende wenschen voorgelegd
1° Verhooging van het Minimum der
aanvangswedden voor de agenten be-
hoorende tot de lagere Categoriën
2° Liet Gewestelijk loon moet afge
schaft worden en hoeft te worden ver
vangen door een Nationaal Barema
dat een minimum-levensloon moet ver
zekeren alsook van kindertoeslag voor
alle staatswerklieden.
3° Automatische aanpassing die stap
bij stap de levensduurte zou volgen,
en dat bij middel van veranderlijke
schijven op de wedden.
4° Inrichting van Raadpleging der
voornaamste beroeps vereenigingen
door, de Kommissie voor baretna's en
wedden.
De Heer Jaspar volgde met de
meeste belangstelling de uiteenzetting
dezer punten en beloofde ze met de
meeste welwillendheid te onderzoeken.
Magere week.
De eerste week van den Parlemen
tairen zittijd was uiterst mager. Zij
leverde nog min dan men er van ver
wacht had.
In den Senaat nam Baron Descamp
het voorzitterschap waar en in de Ka
mer was het M. Siffer, beide ouder
domsdekens.
In Kamer zoowel als in Senaat wer
den de ambten van vóorloopige secre
tarissen vervuld door vier Vlaamsche
Nationalisten, zijnde de jongste leden
van Kamer en Senaat.
In Kamer zoowel als in Senaat heb
ben de Socialisten de eer het eerste
vrouwelijk parlementair lid ingebracht
te hebben. Dit strekt niet tot eer van
de Katholieken die zich als verdedigers
van het Vrouwenstemrecht hebben
aangesteld.
Zoowel in Kamer als in Senaat wer
den alle verkiezingen goedgekeurd.
Alleen de verkiezing van den eersten
plaatsvervanger van M. Delille, zijnde
dezes zoon Jozef, werd niet goedge
keurd. De tweede plaatsvervanger M
Antoon Delille zal de plaats van zijn
broeder innemen.
GUIDO.
«BBSflBBBSBBBBflBBBBBflBBBBBBBBBP
De Ontroomer
met verlaagden melkbak
draaiende op eene spil
is
de
Ont-
roomer
van al
de
land
bou
wers
voorstaanders des vooruitgangs.
Ontroomers ÈVIELOTTE, N. V.
REMICQUHT
^SIËfBBBBSBBBflBflBBBBBBBBBBBBBBAtt
H»eelk««rt«n ten bureele dezer.
Groote keus beste kwaliteit
TAFEL TOILE-CIRÉE
in alle breedten,
Geele, Zwarte en Bruine
BEDDEVELLEN
Caoutchouc schorten
bij
SANSEN-VANNESTE, Pop.
ISUEBBBBBBBBBBBBBfll
Iedereen is er mede bezig, de bladen staan
er vol van, zoo voor als tegen, en al de ver
gaderingen die gehouden worden door poli
tieke groepeeringen nemen het als hoofd
schotel op hunne bijeenkomsten.
Ieder ernstig mensch vindt nu natuurlijk
dat het zijIn Vlaanderen Vlaamschen
ziet er geen andere uitkomst. Een andere
uitkomst is er misschien nog wel, maar zij
is dan het uiteenvallen van Belgie zelf.
De Vlamingen, in de eerste plaats de ka
tholieke Vlamingen, willen kost wat kost die
kwestie uit de voeten maken. Zij worden ge
waar of beter, het steekt de oogen uit, dat
er verdeeldheid komt in hunne rijen om
deswille van het vlaamsche vraagstuk, dat
er van hun beste krachten zijn die de ka
tholieke partij den rug toekeeren omdat er
niet kranig genoeg opgetreden werd door
hunne mandatarissen in deze zaak; zij voe
len dat het gaat om het bestaan zelf van de
katholieke partij.
Bij de andere partijen staan ze ook tegen
over malkaar als haantjes op een mesthoop,
de liberalen, over 't algemeen vijandig en
de hardnekkigste bekampers van het vlaam
sche recht, voelen den grond onder hunne
voeten weggaan en vreezen den laatsten in
vloed dien ze nog hebben in het vlaamsche
land, te verliezen. De socialisten kunnen
evenmin een partijvergadering houden zon
der het vlaamsche vraagstuk aan te roepen.
Zij zouden het nog willen op de lange baan
schuiven, maar ze stuiten daar ook op de
ongewilligheid van sommigen hunner voor
mannen.
Bij de katholieken is de stuwing zoo ge
weldig dat zij niet meer tegen te houden is
en daar vindt men ook het meest tegemoet
koming voor de Vlamingen. Dit is ook niet
te verwonderen doordat zij vooral hunne
macht in Vlaanderen vinden.
De Vlaamsche Katholieken staan op dit
standpunt: Vlaanderen, di. het Vlaamsch
gedeelte van Belgie, is Vlaamsch en moet
Vlaamsch blijven. Vlaanderen heeft zijn
eigen wezen, zijn eigen beschaving of cul
tuur, zijn eigen taal; wil men uitheemsche
zeden, beschaving, taal enz. invoeren in
Vlaanderen, men doet het vlaamsche volk
ontaarden, verbasteren, vervreemden van
zichzelf en ontworden en dat is slecht. Want
zoo maakt men het onmogelijk dat de krach
ten die in de vlaamsche volksziel liggen,
kunnen groeien en ontwikkelen, de moge
lijkheden kunnen tot geen werkelijkheid
worden. Bijgevolg degenen, die In Vlaande
ren leven, en er een vreemde beschaving op
na houden (de Fransche hier in 't geval),
die een vreemde taal spreken, die een vreem
de opvoeding bezorgen aan hunne kinders,
zijn verbasteraars, zij hebben het recht niet
dat te doen en de openbare besturen mogen
zulks niet ondersteunen.
Daarbij als christen menschen volbrengen
zij hunne plichten niet. Meestal, om niet
te zeggen altijd, zijn degenen die een vreem
de beschaving inbrengen in Vlaanderen,
menschen die door hun fortuin, door den
maatschappelijken rang dien zij bekleeden
veel invloed uitoefenen op hunne omgeving,
die als maatschappelijke plicht hebben te
zorgen voor het welzijn en het geluk van
de minderen en door een vreemde bescha
ving aan te kleven, door een vreemde taal
te spreken beletten zij dat die invloed van
hen uitgaat; zij zijn de schuld dat het volk
niet deelachtig wordt aan de hoogere be
schaving die van hen zou moeten uitgaan.
De Staat mag zulk een toestand niet aan
moedigen, noch steunen, maar moet zorgen
dat de weldoende, beschavende invloed, die
van de hoogere standen nedervloeit op de
lagere, kunne doordringen en zoo het volk
verheffen en opbeuren. Daarom moet hij
alles doen opdat Vlaanderen werkelijk
vlaamsch zou zijn in al zijne gelederen.
Niet allen stemmen daarmede in. Onder
de hoogere standen vooral treft men er velen
aan die, opgevoed in verfranschte onder
wijsgestichten, leven in een omgeving geheel
en al verfranscht, die alleenlijk de fransche
beschaving kennen. Zij willen wel toelaten
dat de Vlamingen die het verlangen vlaamsch
onderwijs hebben, maar eischen voor zich
zelf het recht op in Vlaanderen een ver
franscht onderwijs te hebben en de fran
sche beschaving te bewaren.
Dat mag niet, omdat het noodlottig kan
worden voor het voortbestaan van de ka
tholieke partij en van Belgie, door in Vlaan
deren te laten voortbestaan die ontwortel
den, die seder eeuwen het volk den rug
hebben toegekeerd en herhaaldelijk onze
gewesten op den rand van den afgrond
hebben gebracht, en die ook de volledigste
verantwoordelijkheid dragen voor de kwalen
die Vlaanderens leven teisteren en voor het
jammervol drama dat tusschen Vlaanderen
en Belgie is gerezen.
Ziehier ten anderen wat H.H. D.D. H.H.
de Bisschoppen van Belgie daarover schre
ven:
Antichristelijk vooroordeel:
Zijn wij niet allen broeders in Jezus-
Christus en moet de christelijke broeder-
liefde ons niet doen besluiten voor anderen
het goed te willen dat wij voor ons zelf wen-
schen. Welnu, is dan de taal van een volk,
o na zijn geloof, niet zijn kostbaarste schat?
Antisociaal vooroordeel
Wat is een maatschappij? Is het niet een
vereeniging van menschen wier betrachtin-
gen te samen naar éénzelfde ideaal stre-
ven? Hoe die samenloopende betrachtingen
onderhouden, hoe ze ontwikkelen zonder
een gemeenschappelijke taal om ze te ver-
tolken? En vermits het vlaamsche volk, de
'i arbeider, de kleine burger, noch de gelegen-
heid, noch den tijd hebben om de fransche
taal aan te leeren, welke de welonderrich-
te klassen spreken, is het dan niet op hen
dat de plicht valt zich vertrouwd te maken
met de taal van de volksklassen, om nader
tot dezen toe te treden?
De minachting welke velen ten opzichte
van het vlaamsch aan dsn dag leggen is
bij hen een antinationaal vooroordeel.
We drukken dit over uit een artikel van
De Mandelbode
Mochten deze wijze woorden wel overwo
gen worden en voortaan in eere gehouden
door deze op wie ze van toepassing zijn, dit
de Katholieke Partij en 't Land ten bate.
iaaaBBB9!!SB3£S33BBB!Sa££aag:3SBB
St NIKLAASFEEST NADERT
Zendt ons wat geld, kleer- en speelgoed
om eenige minbedeelde kindjes gelukkig te
maken (Postcheck 15.570).
