Franscüs doppen dis uiisiaruen
rauzen! ie 't Misna
üerüimiRg der
PusiaMiementen
1
a
s
Bonü der Kroostrijke fiezinnon
Vreesclijke Spoorwegramp Ie Namen.
10 Dooden. 75 Gekwetsten.
ZONDAG 15 DECEMBER m - WEEKBLAD i 58 CENTIEMEN.
Nr 50.
bbbbbbbbbbbksebbbbi
TVSELOTTE
Dg Huishauruuet
5
i
S Ont oomers MELQTTE, N. V.
REMICOUST
"sSMBaSBBEBflflBBBS&BEBBBSBBBHBe
Politiek Overzicht
HBBBBBBBBBBBBBBB11BËSBI
26' JAAR.
Abonnementsprijs
per J aar
In Stad: 17 fr.
In 't Land: 18 fr.
(per post)
Frankrijk35 fr
Cong«
35 fr.»
Andere landen40 fr.
TARIEF
Kleine Berichten:
1 fr. per reek;
minimumprijs per
inlassching4 fr.
FÖPEBIH6HSKU
Alle annoncen zijn
5 vooraf te betalen
jen moeten tegen den
j Donderdag noen
ingezonden worden
j Kleine berichten
tegen den
Vrijdag noen.
Postabonnenten in Belgie die van woonst Notarieel-, Annoncen- en Nieuwsblad voor Poperinghe en Omstreken.
veranderen, moeten dit aangeven in 't post-
bureel dat hun bedient, en met aan om.j yejefoon g Uitgever: SANSEN-VANNESTE, Poperinghe. Postcheck Nr 15.570.
Wie inlichtingen begeert over aankondi
gingen, wordt verzocht een postzegel voor
antwoord bij zijn schrijven te voegen.
TARIEF i
Notarieele
Verkoopingent
90 cent.
per gewone regel.
Annoncen:
Prijzen op aanvraag.
De Fransche schrijver Ludovic Naudeau,
beeft een onderzoek ingesteld over de ont
volking van zijn land.
Over het Lot-departement geeft hij de
volgende cijfers: In 1826 waren er 281.000
inwoners. Tot in 1860 houdt dit cijfer stand.
Daarna was er achteruitgang, om in 1921
te vallen tot 177.000. Nergens is het verval
zoo groot. Te recht wordt dan ook gezegd:
het departement der Lot sterft uit.
De schrijver, waarover hcoger spraak,
Icomt in het dorp Beaumat:
De gesloten huizen worden niet meer
geopend. De gaten in de muren worden niet
meer gestopt. Naudeau ondervraagt een
landbouwer
-r Waar zijn de bewoners van deze huizen
been?
Dood Meer dan veertig huizen wer
den gesloten in den laatsten tijd en weldra
zal er een te meer zijn, het mijne: ik heb
een plaats in de stad gevonden. Waarom ik
vertrek? Omdat alleman het doet. Men
droogt uit van verveling en wanhoop in
een streek, welke door de sterken, de onder-
nemeptkn verlaten wordt.
Eene bejaarde vrouw, eigenares van ver
scheidene huizen, zegt:
Om mij te verwarmen ben ik er toe
gekomen, het timmerhout van mijn huizen
te verstoken. Onze goederen zijn waardeloos
geworden, bij gebrek aan arbeiders.
En uwe kinderen?
De wreede les der feiten toont ons te
laat, welke missing wij beginnen met geene
kinderen te willen. Het was hier overal als
een vast voorschrift: geene kinderen! Thans
zijn er geen opvolgers hier, Beaumat sterft
uit door maltusianisme.
Het is inderdaad eene harde les. Hoe zeer
vallen ze bedrogen, die denken het geluk
voor goed vast te hebben, wanneer ze van
kinderlast vrij blijven. Waar geluk, en zelfs
ware rijkdom, vindt zijn oorsprong in het
leven. Zij, die het leven in zijn aanvang
tegenhouden zullen eens eenzaamheid en
verlatenheid ontmoeten.
Buiten de andere oorzaken, waaronder
onvruchtbaarheid van den bodem, misluk
king van wijnoogsten mogen gerekend Wor
den, heeft ook het fonctionnarisme er schuld
aan.
Ook de vrees, dat, bij een aantal kinderen,
het erfdeel in meer parten zal moeten ver-
degld werden, heeft er aan meegeholpen de
kinderbeperking uit te breiden.
De groote oorzaken van het gemis aan
kinderen, is echter het verdwijnen en ver
minderen van het diep godsdienstig gevoel.
i»
Het departement Tarn- en Garonne, is
wel een der vruchtbaarste streken van
Frankrijk. Weiden, boomgaarden, wijngaar
den, eerste klas groenten... In 1891 telde het
departement 242.000 inwoners, in 1926, telde
het 164.000 inwoners. Voor 1789 had elk huis
gezin gemmiddeld vijf kinderen, nu geen
twee meer.
Om een voorbeeld te geven: het dorp
d'AuvilJar telde, in het midden der XIX6
eeuw, 2.000 inwoners. Hedendaags leven er
nog 500 menschen. Het dorp ziet er droevig
en verlaten uit.
Vreemdelingen komen zich vestigen op
dien vruchtbaren grond en spelen er mees
ter. In Tarn en Garonne leven er 7.500
vreemdelingen. Twee derden ervan zijn Ita
lianen, de anderen bijna allemaal Spanjaar
den.
In het departement Gers -, gaat het
leven ook met vlugge treden achteruit. In
1864 waren er 315.000 inwoners en in 1926
nog 196.600. Te Persan leefden er, voor hon
derd jaar, meer dan duizend inwoners, en
nu nog amper 430.
«Rond de kerk, in het dorp zelf. verblij
ven er nog amper vijftig personen.
8.000 Italianen en 5.000 Spanjaards zijn
zich in de streek komen vestigen.
Het was een groote weldaad voor dit de
partement, dat anders zou uitsterven.
Een der groote oorzaken der kinderbeper
king is wel de gedachte, dat het erfdeel in
vele paartjes moet verdeeld worden, wanneer
er veie k rider en zijn. Om den eigendom in
zijn geheel te bewaren, werd er maar één
kind verlangd.
Het heropleven van den godsdienst zou
die gevoelens veranderen. De godsdienst al
leen zal de echtelingen er toe aanzetten
moedig al de kinderen aan te nemen, die hun
door God geschonken worden.
Het doet ons genoegen het ongeduld van
veel Lezers en zoo wat van iedereen in ons
Westland te kunnen gerust stellen en be
vredigen met de blijde mare dat het zoo lang
en zoo vurig veriangde boek: T' ONZENT
IN 'T WESTLAND door Herwin Eeckel
dat is de deknaam in de letterkunde van
Doctor A. Allaeys, geboortig van Woesten-
bij-Poperinghe, oud-leerling van het Col-
legie van Poperinghe, en geneesheer te Ant
werpen eindelijk verschijnen gaat rond
Nieuwdag aanstaande, misschien wel enkele
dagen er voor nog.
Men weet dat dit boek bekroond werd on
langs met den Vijfjaarlijkschen Prijs voor
Letterkunde van West-Vlaanderen voor
den eersten keer toegekend.
Het Westland, ons duurbaar Westland
heeft dus ook eindelijk zijn zanger gekregen
en de bczingcr van zijn ziel! En het heeft
er niets bij verloren, met te wachten, inte
gendeel! Ook wij zijn er van overgetuigd dat
er niemand 'n is in geheel onze streke, in
geheel ons Westland, die dit eenig boek niet
bezitten zal willen, waaraan men smekken
zal van begin tot einde, en dat men lezen
zal niet een maal, maar tien maal, maar
twintig maai, bij brokken en stukken, steeds
genietend een heerlijk genoegen en een zui
ver kunstgenot, dat tot zelfs den geringsten
man t' onzent treffen zal
Een boek, ten anderen, zoo er zelden ver
schijnen en dat zijn weêrga niet heeft in
onze Vlaamsche letterkunde noch in veel
andere letterkundigen, en iets eenigs om
het woord te bezigen van een der beoor
deelaars!
Daarbij, nog, Nieuwjaar nadert: beter
Nieuwjaargeschenk dan het boek: X' ON
ZENT IN 'T WESTLANDzal men niet
vinden.
Inschrijvingen op dit boek kunnen van
heden af gedaan worden op het bureel van
De Poperinghenaar 15, Gasthuisstraat te
Poperinghe.
De prijs er van, ingenaaid, over de 425
bladzijden, bedraagt 35 franken.
In een volgend nummer geven wij den
prijs voor een gewoon afdruksel gebonden
in sterken band en den prijs van een pracht
afdruksel, ingenaaid of gebonden.
IBBBBBBSBBBBSBBBBBBSBSBBBBGBl»
Koopt geen Onfroomsr
vooraleer gij den
met verlaagden méltebak
draaiende op eene spil
zien
De tekst der nieuwe huishuurwet, door de
regeering voorgesteld, behelst het volgende:
De huishuurwet wordt verlengd met 1 jaar,
wanneer het huurgeld op I Aug. 1914 was:
Voor Brussel en steden van meer dan
100.900 zielen: 600 tot 1.200 fr. Voor gemeen
ten van 50 tot 100.000 zielen: 450 tot 9O0 fr.
De verlenging voor afzonderlijke gedeel
ten van huizen is dezelfde, zoo de huurprijs
op 1 Aug. 1914 was:
4 tot 860 fr. voor Brussel en gemeenten
tan meer den 100.000 zielen; 3 tot 6O0 fr.
voor gemeenten van 50 tot 100.000 zielen.
De verlenging der wet is 2 jaar voor ge
deelten van huizen, waarvan de huurprijs
op 1 Aug. 1914 lager is dan de hiertoovenaan-
gehaald.
Een Koninklijk besluit zal de wet kunnen
verlengen in deze gemeenten, na advies van
den gouverneur, van den voorzitter der
Rechtbank van eersten aanleg en de burge
meester.
Eene verlenging van 1 jaar wordt toege
staan wanneer de huishuur op 1 Aug. 1914:
240 tot 600 fr. bedroeg in gemeenten van
25 tot 50.000 zielen.
225 tot 450 fr. bedroeg in gemeenten van
15 tot 25.000 zielen.
150 tot 300 fr. h 'oeg in gemeenten van
5 tot 15.600 zi<
75 tot 150 f: dan ".000 zielen.
Verlenging va, kan toegestaan wor
den zoo de Huif huu- min was dan hierboven.
De eigenaar heeft het recht de huurprijs
Van 1S14 6 maai te verhoorden.
Alle gedingen voor uitdrijvingen of ver
hooging van huur worden geschorst.
Nog een aantal bepalingen van. bijson-
der belang worden vervat üi de nieuwe wet.
inHRnróBafiHBS9BB*BHBBflföra«aiBfl
SUREELDOOZEN
ter drukkerij dezer.
;rken
Zondag had te Brussel, onder Voorzitter
schap van Staatsminister Vandevyvere, de
Algemeene Vergadering plaats van den Bond
der Groote Gezinnen. Op 30 Sept. 11. telde
den bond 120.000 aangesloten families, 42.000
meer dan verleden jaar.
Op deze goed gelukte, geestdriftige ver
gadering werden volgende wenschen uitge
drukt:
Dat de Regeering een politiek der groote
gezinnen voeren zou.
Dat de vader van een groot gezin puin be
lastingen zou moeten betalen dan de belas
tingbetaler die min familielasten te dragen
heeft, te meer dat de vader van een groot
gezin reeds zwaarder belast is door het beta
len van onrechtstreeksche taksen.
Verder vraagt de Bond dat de vrijstellin
gen van belastingen voor de groote gezinnen
in verhouding zouden zijn tot hun familie-
lasten en dat wat de erfenisrechten betreft,
deze rechten zouden afgeschaft worden ten
voordeele der groote gezinnen wanneer de
erfenis een zeker bedrag niet bereikt.
De Bond vraagt dat de woningen door de
Nationale Maatschappij opgebouwd zouden
verhuurd of verkocht worden aan de gezin
nen die ten minste een kind hebben en dat
de voorkeur steeds zou gegeven worden aan
de groote gezinnen. Het verlies dat de Maat
schappij ten gevolge van verlaging van den
huurprijs zou te dragen hebben, moet door
den Staat gedekt worden. Het Fonds voor
den Woningbouw moet door den Staat en de
Openbare besturen in ruime mate gesteund
worden en de premies voor den bouw of den
aankoop van woningen door de Openbare
machten uitbetaald, moeten eerst gaan naar
de groote gezinnen.
Het noodige bedrag voor den bouw of den
aankoop van een woning moet aan de groote
gezinnen uitgeleend worden tegen 3 t. h.
De Bond vraagt dat de veralgemeening der
familievergoedingen door de beide Kamers
met algemeenheid van stemmen zou worden
goedgekeurd.
De Bond vraagt dat de uitbetaling van de
familievergoeding ook voor gepensioneerden
en weduwen van Staatsagenten gelden zou
j en dat de gehuwde vrouwen die vergoedin-
gen zouden ontvangen in geval hun man
deze niet genieten zou.
Door middel van sociale verzekeringen of
door de verhooging van de familievergoedin
gen moet ruime steun geschonken worden
aan de weduwen, moeders van groote ge
zinnen, die in nood verkeeren of niet be
middeld zijn.
De verlaging op de Spoorwegen moet hun
leven lang aan de ouders van groote ge
zinnen vergund worden.
De briefdragers zijn volop bezig de kwit-
tanties voor 1930 aan te bieden. Iedereen
legge dus onmiddellijk 't geld klaar en ver-
wittige zijne huisgenooten dat de kwittantie
mag betaald worden.
De abonnementsprijs in Belgie voor 1930
is bepaald op 18 fr.
Men lette er vooral op dat de kwittantie
niet onbetaald blijve. De briefdrager komt
niet terug.
Wie onverhoopt de kwittantie laat terug
gaan gelieve onmiddellijk te storten op post-
checkrekening V. Sansen-Vanneste, Nr 15.570,
met vermelding op 't strookje: voor hernieu
wing- van mijn abonnement op De Pope
ringhenaar Men kan ook ons schrijven,
teneinde te vragen dat wij de kwittantie
opnieuw zouden laten aanbieden.
Wij trekken er vooral de aandacht van
onze abonnenten op, dat ingeval de kwit
tantie vóór einde maand niet betaald is, zij
onmogelijk bij het begin van volgend jaar
hun blad voort kunnen ontvangen.
Bij de abonnenten van 't Buitenland kun
nen we geen kwijtschrift doen ontvangen.
We vragen hun dus dringend ons het bedrag
op te zenden, 't zij in aanbevolen brief, 't zij
in internationaal postmandaat.
Voor Frankrijk 25 fr. fransch geld.
Voor Congo 35 fr. belgisch geld.
Voor andere landen 40 fr. belgisch geld.
SSSfSBiSmigSISaBSBSSSBBSBSBBflBBBB
DE MINISTERIEELS VERKLARING.
Dinsdag werd de verklaring in Kamer en
Senaat afgelezen.
De Eerste Minister Jaspar ontwikkelt in
de afgelegde verklaring het heele Regee-
ringsprogramma.
Op Buitenlandsch gebied: bepaalde rege
ling van het Herstel; medehulp tot verster
king van den vrede; herziening der verdra
gen van 1839.
Op Economisch gebied: opbeuring van den
landbouw; bescherming van den Midden
stand; rationeele kolonisatie.
Op gebied der Openbare Werkengeschikt-
making kanaal Charleroi-Brussel; verbete-
ringswerken aan den Samber; het kanaal
Luik-Antwerpen; de tunnel te Antwerpen
werken aan de Havens enz. - Belangwekken
de Wegeniswerken.
Op het gebied der fiscaliteit: 1500 millioen
ontlastingen; de Supertaks wordt geheven
volgens kennelijke teekenen.
Voor de bezoldiging der Staatsagenten wordt
een definitieve formule in 't vooruitzicht ge
stemd.
Sociale Wetgeving: gezinsvergoeding; aan
passing der ouderdomspensioenen; sociale
verzekeringen.
Het Talenvraagstuk: voor 't Bestuur is een
interministerieele kommissie ingesteld; voor
de rechtszaken is een kommissie volop aan
't werk; de toepassing der nieuwe legerwet
dient afgewacht; volledige vervlaamsching
der Hoogeschool te Gent met behoud van
niet Verplichte fransche leergangen; vrij
heid van handelen op amendementen, enz.
De Regeering hoopt-'t geheel in dezen zit
tijd verwezenlijkt te zien.
De bespreking over deze verklaring is on
middellijk begonnen.
GEEN BEUL MEER IN BELGIE.
Sedert het afsterven van den beul Van
Nieuwlandt zijn er geen kandidaten opgedo
ken om dit postje te erlangen. Zijn taak be
staat overigens uitsluitend in het aanplak
ken van de doodsvonnissen op een openbaar
plein, in gezelschap van een paar gendarmen.
Thans kan men verklaren dat op nieuwe
kandidaturen slechts weinig kans bestaat.
In het ministerie van Rechtswezen is niet
de minste aanvraag ontvangen van iemand
die het baantje van beul zou willen bekomen,
zoodat in het departement besloten is het
koninklijk besluit te wijzigen, waardoor de
uitvoering van doodvonnissen wordt geregeld.
Deze wijziging zal luiden, dat de proku-
reur-generaal telkens de zorg zal hebben den
persoon aan te wijzen, die het werk van wij
len Van Nieuwlandt zal hebben voort te
zetten.
JAPAN BOET EEN GESCHENK
AAN BELGIE.
Baron Okura, hoofd van een der machtig
ste handelsvennootschappen van modern Ja
pan, heeft aan Koning Albert en aan de Bel
gische regeering eene villa aangeboden.
Die villa zal dienen als zomerverblijf voor
de Belgische ambassade te Tokio. Zij is ge
legen aan de oevers van het meer Chunsenji,
op 1300 meters hoogte en op 80 kilometers
van de hoofdstad.
De ambassades van Frankrijk, Engeland,
Italië en Duitschland, bezitten sedert lang
villas aan de oevers van dit meer.
M. BUYL NEEMT ONTSLAG.
M. A. Buyl, die zijn ontslag reeds had ge
geven als lid der Kamer van volksvertegen
woordigers, heeft nu ook ontslag genomen als
burgemeester van Elsene. In het schrijven
aan den gemeenteraad, waarin het ontslag
gemeld wordt, zegt M. Buyl dat zijn gezond
heidstoestand, die steeds verergert, hem ver
plicht zulks te doen.
Hij ruste in vrede!
ELPEN MALMEDY.
Tijdens de bevrijdingsfeesten te Aken heb
ben afgevaardigden van de bevrijde kantons
van Eupen-Malmedy onderhandelingen ge
voerd met Duitsche personaliteiten.
Als eerste gevolg van deze onderhandelin
gen wordt in 1930 een nieuwe poging ver
wacht om een geheime volksraadpleging in
Eupen-Malmedy te doen plaats nemen.
Eupen-Malmedy zal een nieuw beroep doen
op België ter gelegenheid van het Belgische
eeuwfeest.
BIJ DE TAALCOMMISSIE
DER SOCIALISTISCHE PARTIJ.
Zooals was aangekondigd, heeft de taal
commissie der socialistische partij Donder
dag hare vergadering gehouden. Inzake het
gebruik der talen in de gerechtszaken, werd
besloten de kwestie in eene volgende zitting
te bespreken. Maar voor wat de kwestie der
Middenbesturen betreft, stelt de commissie
voor dat ieder agent die in betrekking staat
met 't publiek, 't Vlaamsch grondig moet
<4
i
Een trein die liep aan 89 kim. per uur is Dinsdag morgen, kort voor 7 uren, ontrsggeld. Hierboven zichtje der omgeslagen loco
motief en der ineengeduwde wagons.
DE RAMP
Dinsdag' morgen, rond 7 ure, heeft zich
een spoorwegramp voorgedaan aan den in
kom der statie van Namen. Ziehier in welke
omstandigheden
De halfrechtstreeksche reizigerstrein 1202,
die uit Schaerbeek vertrekt ten 5 ure 16,
met bestemming voor Aarlen, is, aldaar ten
6 ure 58 ontriggeld op den samenloop der lij
nen Charleroi-Thienen. De lokonjotisf klonk
op zijde en een wagon van derde klas schok
te zqo dat hij dwars over het spoor ging lig
gen, terwijl de drie volgende wagons over den
eersten wagon bolden om vervolgens verbrij
zeld ijper te ploffen. Al de andere wagons
sprongen uit de riggëls.
DE REDDINGSWERKEN
Men hoorde op grooten afstand het ont
zettend gekraak en geraas, onmiddellijk
gevolgd door het smartgehuil van de ge
kwetsten die beklemd lagen of zaten tus
schen stukken van de vernielde wagons.
In de wagons bevonden zien talrijke rei
zigers, meest allen werklieden van de Na
tionale Maatschappij der Spoorwegen of van
de privaatnijverheid, uit de streek van Na
men, en voorts studenten der gestichten van
Namen. Van allerwege snelde men onmid
dellijk ter hulp aan de slachtoffers. Seffens
waren ambulancediensten ingericht om de
gekwetsten naar de gasthuizen en klinieken
van de stad over te brengen.
Hierbij beieverden zich ziekendieners, ver
plegers, verpleegsters en Zusters uit de mili
taire en burgerlijke gasthuizen, of uit den
Post van het Rood-Kruis. Het was op dit
uur nog betrekkelijk donker en 't is in den
flauwen schijn van lantaarnen, dat de red
ders aan 't zoeken gingen in de wrakstukken
der vernielde rijtuigen. De foergon lag met
de Wielen in de iucht en zijn losgerukte
assen steunden nog de flank van den twee
den wagon. Onder de verbrijzelde foergon
lag het lijk van den treinoverste. Met over
de opeenhooping van ijzerstukken en plan
ken, tg kruipen» bereikte men de komparti-
menten, waaruit de smartkreten der gekwet
sten opstegen.
De lijken werden eerst in de bureelen der
statie overgebracht. Terwijl men de gekwet
sten naar de gasthuizen voerde, werden de
dooden ontkleed en vereenzelvigd, waarna
mew onverwijld hun laatsten opschik deed.
Van de kleederen en de voorwerpen in hun
bezit gevonden, werden pakjes gemaakt.
DE SLACHTOFFERS
Onder de dooden telt men den treinoverste
en den stoker; ook nog zekere vrouw Blan-
cke van Mazy, geboren Van Assche, 46 jaar,
van Woumen. De machinist had geen letsel.
In 't geheel waren 10 dooden en 75 per
sonen min of meer erg gekwetst.
DE OORZAAK.
De oorzaken der ramp zijn toch niet defi
nitief vastgesteld. Men spreekt ook van het
slecht werken der remmen. De trein zou in
het afrijden der helling van Rhisnes naar
Namen een te groote snelheid verworven
hebben, zoodat een ontriggeling onvermijde
lijk moest volgen op de kruising der lijnen,
't Is hetgeen gebeurd is en de reizigers wer
den een hevigen schok gewaar toen de trein
een 20-tal meter voorbij den spooroverweg
van Ste Croix was, dit is juist toen de loko-
motief de kruising der lijnen aldaar bereikte.
DE OVERHEDEN
M. Golenveainr, -burgemeester van Namen
was spoedig ter plaats evenals M. de Gaif-
fier, gouverneur der Provintie.
Z. M. Koning Albert, vergezeld van Minis
ter Lippens en de hooge ambtenaars is 's na
middags per auto aangekomen en de ge
kwetsten bezocht en getroost.
Z. D. H. Mgr Heylen, bisschop van Namen
is ook onmiddellijk naar hét gasthuis ge
sneld.
STEUN AAN DE FAMILIES DER
SLACHTOFFERS
Aan de families van al de slachtoffers
werd door het Nationaal Werk voor Kin-
derwelzijn- onverwijld steun aangeboden om
hun kinderen in zijn koloniën voorloopig op
te nemen.
SBEBBBBBBBE5BBEBBBIBBBBBBBBI3BBBBIIBEEHBBBBBB
kennen in het Vlaamsche land, en het
Fransch grondig in het Waalsche land. Ieder
agent die een centraal bestuur vertegenwoor
digt in eene provincie, moet eveneens het
Vlaamsch grondig in het Vlaamsche land, en
het Fransch grondig in het Waalsche land
kennen.
Wat de Centrale Besturen betreft, deze
moeten ontdubbeld in Vlaamsche en Waal
sche afdeelingen. De Staatsagenten moeten
bij machte zijn om in eigen taal alleen hun
ne volle loopbaan te kunnen eindigen.
Boven deze Middenbesturen staat een
korps van vertalers dat een verbinding vormt
tusschen de beide afdeelingen, en die niet
tot het kader der administratie behooren.
Deze besluiten werden bij eene eerste le
zing aangenomen en zullen in een volgende
vergadering definitief worden goedgekeurd.
AKEN TEVREDEN OVER DE BELGEN.
We meldden reeds hoe de bevolking van
Aken met geestdrift en blijdschap de ont
ruiming van de stad door de Belgisch^ le
gers heeft gevierd.
De burgemeester, heer Rombach, ver
klaarde
De Belgen zullen de eersten zijn om de
gevoelens van vreugde der Akensche bevol
king te begrijpen, want zij vooral kunnen
voelen wat het is: meester in eigen huis te
zijn. Niets verzet zich thans tegen economi
sche en algemeene betrekkingen tusschen
beide landen, die nu weer eene onmiddellijke
grens bezitten.
Buiten het feit der bezetting, die ons
zware lasten oplegde, waren de betrekkingen
tusschen de bevolking van Aken en de Bel
gische troepen door de meest volmaakte cor
rectheid gekenmerkt.
Ik hoop dat de soldaten, in hun land te
ruggekeerd, dezen wil van toenadering, die
bijdragen zal tot gemeenschappelijk werk,
zullen bevestigen.
Van den anderen kant erken ik dat de
bevolking van Aken van uwe bezetting een
zeer menschelijke herinnering bewaart
DE STRIJD IS BEGONNEN.
Op Dinsdag, 10 December, is feitelijk ter
Kamer de strijd begonnen, die moet eindi
gen met het eerste rechtsherstel der Vlamin
gen, het bezit van eene geheele, volledige
Vlaamsche Hoogeschool.
In eene tamelijk uitvoerige regeeringsver-
klaring heeft de Regeering haar standpunt
bekend gemaakt betreffende al de vraagstuk
ken die aan de orde staan, namelijk, de so
ciale ontwerpen, de finantieele kwestie, de
groote werken, de buitenlandsche politiek en
de taalkwestie.
De belastingsontwerpen, de sociale ont
werpen en het ontwerp op de vervlaam
sching der Hoogeschool van Gent werden in
de Kamer ingediend.
In welke orde deze kwesties zullen bespro
ken worden is van overgroot belang.
De Liberalen laten het in hunne bladen
doorgaan als zou de finantieele kwestie eerst
aan dé beurt komen. Dit is in het geheel niet
zeker. Het is aan de Kamer van het dagorde
der werkzaamheden vast te stellen. Hoewel
zulks het groote verlangen der Liberalen is,
in de Kamer zijn zij geiukkiglijk niet mans
genoeg om hun wil door te drijven.
Dat de Vlamingen zulks niet zullen laten
gebeuren is maar al te zeker De Liberalen
hebben reeds maar al te veel bewijzen gege
ven dat zij niet betrouwbaar zi n.
Eens de finantieele kwestie geregeld zou
den zij het laten steken voor de oplossing
der sociale en vlaamsche kwesties. En dat
mag niet zijn.
De strijd rond de Hoogeschool zal in het
Parlement grooter zijn dan eerst vermoed
werd. De Regeering stelt voor dat Gent zou
vervlaamscht worden. Doel} de liberale partij
heeft het recht opgeeischt hare vrijheid van
actie te mogen behouden betreffende de ver
vlaamsching der bijzondere scholen. Namens
de Liberalen zal een amendement ingediend
worden cm de bestaande splitsing te behou
den.
Zoo de Liberalen hier hun vrijheid op-
eischen, zij zal ook moeten toegestaan zijn
aan de Katholieke Vlamingen.
Het valt te zien in hoever de Socialisten
en de-Vlaamsche Nationalisten eraan zullen
houden dat de Fransche bijzondere scholen
blijven voortbestaan. Het zal echter een ge
heel ingewikkelde kwestie zijn van het oogen-
blik dat er moet gerekend worden op de me
dehulp der minderheidspartijen.
In alle geval indien onze Katholieke
Vlaamsche gekozenen er niet in slagen de
vervlaamsching der technische en bijzondere
scholen te veroveren, met de volledige ver
vlaamsching der faculteiten, dan is deze ver
minkte oplossing onaannemelijk voor het
Vlaamsche völk. Dan zal Vlaanderen zich
verplicht zien zijne mandatarissen te ver
zoeken het gebrekkig wetsvoorstel betreffen
de de Gentsche Hoogeschool te verwerpen.
De tijd van beloften en halve oplossingen
is weg.
Dan zouden wij zeker de ontbinding van
het Parlement hebben. Maar hoe weinig de
Vlamingen zulks zoeken, de Vlaamsche geko
zenen hebben er niets bij te verliezen. Zij
zouden triomfantelijk en met versterkt con
tingent in het Parlement terugkeeren.
Wij vragen ons .echter af hoeveel Liberalen
er dan nog door het Vlaamsche land naar de
Kamers zouden gezonden worden. In de laat
ste verkiezingen verloren de Liberalen 9 ze
tels in Vlaanderen. Zou er bij een verkiezing
op het Vlaamsche vraagstuk, tijdens het jaar
1930, nog veel over blijven van de Liberale
vertegenwoordiging voor het Vlaamsche land.
De strijd is begonnen. Hebben wij volle
vertrouwen in het wijs beleid en de kracht
dadigheid onzer Katholieke Vlaamsche ge
kozenen.
Na de verklaring van Minister Jaspar en
de benoeming der Bestendige Commissiën
werd overgegaan tot de ondervraging van de
H.H. Destrée en Huysmans, Socialisten over
dc politie der regeering. Die ondervraging
wordt in de volgende zittingen voortgezet.
Ontwerp der vervlaamsching.
1. - Vervlaamsching der vier faculteiten
der Gentsche Universiteit.
2. - Vervlaamsching van al de bijzondere
en technische scholen.
3. - Overbrenging der Fransche technische
scholen naar Luik, in een minimum van
tijdsverloop.
4. - Geen subsidies aan de Ecole des Hau-
tes Etudes In de toekomst zal het Institut
de Commerce verbonden aan de Ecole des
Ilautes Etudeszich moeten onderwerpen
aan de wetgeving, die zal dienen gemaakt op
de voertaal van het Hooger Technisch On
derwijs.
5. - Verbod aan de professoren der Univer
siteit om aan de Ecole des Hautes Etudes
te doceeren.
6. - Geen andere Franschtalige cursussen
te Gent dan deze welke te Luik in het Ne-
derlandsch worden gegeven, en verder slechts
vrije Fransche lessen of voordrachten in be
perkt getal.
7. - Geen examens verplichtend over deze
vrije cursussen.
8. - Afwijzing van eiken maatregel waar
door een vrije Franschtalige cursus in feite
een verplichte cursus zou worden.
VERMINDERING
VOOR DE KROOSTRIJKE GEZINNEN.
De erkenningsboekjes voor de toekenning
van de Vermindering op de vervoerprijzen
voor reizigers, welke van het jaartal 1928-
1929 of 1929 voorzien zijn, mogen benut
tigd worden tot 15 Januari 1930. Ze moeten
uiterlijk den 16" dito worden terug bezorgd
aan de statie die ze afgeleverd heeft.
De rechthebbenden worden verzocht van
af den 15 December hun vraag om boekjes
voor 1930 in te dienen. Deze laatste zijn te
bekomen van 1 tot 15 Januari.
Die nieuwe boekjes zullen gedurende twee
jaar geldig zijn voor de houders, die in den
loop van het jaar 1930 hun rechten op de
vermindering niet verliezen.
COMMISSIES.
Dat het Liberale voorstel, geheel de taal
kwestie naar een begravingscommissie te
verzenden, op eene weigering vanwege Minis
ter Jaspar moest uitloopen, dat was geheel
zc-ker. Daarvan is er nu ook geen spraak
meer.
Maar wat het gebruik der talen in het La
ger en ook in het Middelbaar onderwijs be
treft die kwesties zijn zoo rijp niet als de
Hoogeschoolkwestie. Het Staatsblad van
Dinsdag kondigde de samenstelling af van
twee parlementaire commissies om het taal
vraagstuk voor Lager- en Middelbaar onder
wijs te onderzoeken.
Minister Jaspar heeft aangedrongen opdat
zij spoedig vérsiag zouden uitbrengen. Ook
zal eene commissie uit hooge ambtenaars sa
mengesteld worden, die zal moeten onderzoe
ken de toepassing der bestuurlijke taalwetten
en de te nemen maatregelen om in de mid
denbesturen zoo te Brussel als in de Provin
cie de volledige taalgelijkheid te verwezen
lijken.
PROVINCIERAAD VAN
OO ST - VLAANDEREN.
Deze week was de Provincieraad van Oost-
Viaanderen in buitengewone zitting verga
derd.
Nadat enkele toelagen aan verschillende
organismen vraren gestemd, werd de bespre
king aangevat nopens de toelagen aan het
Yzerkruis te Diksmude. Na eene lange en
verwarde bespreking, waarin de Liberalen en
ook de Socialisten zich bijzonder hatelijk
aangesteld Iiebben, werd eene toelage vau
