SPROETEN _L
PUROL
DE REOEERINQ RENKIN NEEMT ONTSLAG
bij Wïelrijden
Het «Spook»
der Werkloosheid
SPRUTOL
ZONDAG 22 MEI 1932.
IWEEKBLADs 35 CENTIEMEN.'
S 19e JAAR. - Nr 21.
KATHOLIEK NIEUWSNOTARIEEL- EN AANKONDIGINGSBLAD.
Een Encycliek
huidige Beproevingen van
liet Menschdom
STORT 11,50 FR.
De Fraesche Verkiezingen
DE BLOEDIGE REEKS
GAAT VOORT...
Het Algemeen Zomercongres
EENE ORAALSCHE EMIR
TE LONDEN
DE STRIJD VOOR DE VLAAMSCHE ONDERWIJSWETTEN
ROND DE CRISIS
(omen vroeg in het voorjaar,
'oorziet U daarom tijdig van een pot
jgbaar in alle Apotheken.
"DE POPERINGENAAR»
Uitgever
SANSEN-VANNESTE
POPEEINGE
Telefoon N'9. - Postch. N'15.570.
Abonnementsprijs tot einde 't jaar:
voor Belgie per post 11,50 fr.
te storten op onze postcheckrekening
met volledig adres;
voor Frankrijk 25,30 fr
voor andere landen 28,50 fr
te zenden per Internationaal post-
mandaat met juiste adres.-
FOPEBraUB
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten per regel 1,00 fr.
Kleine berichten (minimum) 4,00 fr.
1 fr. toel. v. ber. met adr. t. bur.
Berichten op 1* bl per regel 2,50 fr.
Berichten op 2* bL per regel 1.75 fr.
Berichten op 3* bl. per regel 1.50 fr.
Rouwber. en Bedank, (min.) 7.00 fr.
Te herhalen aankondigingen:
prijs op aanvraag.
Annoncen zijn vooraf te betalen
en moeten tegen den Woensdag
avond Ingezonden worden. - Kleine
berichten tegen den Vrijdag noen.
OP DE
DE EENHEID
VAN DE MENSCHEN IN DEN GODS
DIENST, EENIG REDMIDDEL TEGEN
DE GEVAREN DIE HEN BEDREIGEN
Gebeden en Uitboeiingen
Z. H. Paus Pius XI heeft Woensdag
een encycliek afgekondigd over de ge
beden en de uitboetingen, te bieden aan
het Heilig Hart van Jezus, in de huidige
beproevingen van het menschdom.
Schrikbewind en Anarchie
In de inleiding zegt de H. Vader onder
meer:
Het getal werkloozen groeit aan in bij
na al de landen. Partijen die azen op
omwenteling, maken er gebruik van voor
hun propaganda. Ook wordt de openbare
orde gedurig meer bedreigd; de gevaren
van schrikbewind en anarchie wegen ge
stadig zwaarder op de maatschappij.
In dezen staat van zaken zet de Heilige
Stoel al de menschen aan zich te ver
eenigen om zich met al hun krachten te
stellen tegen de kwalen, welke op het
menschdom drukken en tegen de nog
ergere kwalen welke dreigen uit te bre
ken.
Een tafereel van de krisis
In het eerste deel van de Encycliek
schetst de Paus een tafereel van de
krisis zonder voorgaande, welke geen
enkel land spaart en waarvan de groote
verantwoordelijken zijn: een opgedreven
zelfzucht, een onverzadelijke begeerlijk
heid waaruit deze onrechtvaardige wan
orde en dit geschokt evenwicht ontstaan
zijn, waardoor men de rijkdommen van
de naties opgehoopt ziet tusschen de
handen van eenige eenlingen die, naar
willekeur de wereldmarkt regelen tot on
metelijke schade van de massas.
De goddelooss propaganda en de
drijverijen der Kommunisten
Pius XI schandvlekt vervolgens de
goddelooze propaganda en bijzonder de
kommunistische drijverijen die, gebruik
makend van de ekonomische ontreddering
en van deze zedelijke wanorde, stelsel
matig al het mogelijke doen om uit het
hart van allen elke gedachte, elk gods
dienstig gevoelen te bannen, zoekende
met een duivelsche arglistigheid de mas
sas te overtuigen dat God en de gods
dienst de ware bewerkers zijn van deze
algemeene ellende.
De beloften van Jezus-Christus
aan zijne Kerk
In het tweede deel herinnert Z. H. de
Paus aan de beloften van geruststelling
en zegepraal, welke Jezus-Christus ge
daan heeft aan- zijne Kerk, waarna hij
verwijst naar de redens van vertroosting,
hem eiken dag verstrekt door het schouw
spel van edelmoedige opvluchten naar
God van wege ontelbare zielen in alle
deelen der wereld en in alle klassen van
de samenleving.
Uitzonderlijke smaad
aan de Goddelijke Majesteit
Maar het hart van den Paus kan toch
niet anders dan smartelijk zuchten voor
den uitzonderlijken smaad, welke de
Goddelijke Majesteit wordt aangedaan.
De Paus protesteert en neemt in handen
het verweer van Gods rechten, welke
onder de voeten getrapt worden, en het
verweer der heiligste gevoelens van het
menschelijk geslacht, voor wie God een
volstrekte behoefte is.
De Paus bezweert de eenlingen en de
naties, de geloovigen die zich beroemen
op den naam van christenen en zelfs
degenen die nog een God aannemen, om
een eenig en stevig front op te werpen
tegen de vijanden van het geloof in God,
dat de onomstootbare grondslag is van
gansch de maatschappelijke orde en van
alle menschelijk gezag.
De geheiligde rechten
van de natuurlijke en Goddelijke wet
Tegenover de Satanleiding tegen den
godsdienst, zegt de Paus nog, zijn de
middelen van eenheid alleen niet meer
voldoende. De huidige kwalen kunnen
slechts bezworen worden door het gebed
en de boete. Traktaten zullen niet vol
staan, evenmin als vergaderingen, weder-
landsche konferencies of de plechtigste
konventies, de grootste krachtinspannin
gen hoe edel of rechtzinnig ook van de
Staatslieden, als men vooreerst de gehei
ligde rechten van de natuurlijke en god
delijke wet niet erkent.
De zedelijke wet, gesteund op
God en geweten
Niemand van degenen die het ekono-
misch leven der volken beheeren, geen en
kel talent van inrichter zullen ooit op
vreedzame wijze de sociale moeilijkheden
kunnen ontknoopen indien, vooreerst, op
het ekonomisch terrein zelf, de zedelijke
wet niet triomfeert, gesteund op God en
op het geweten.
Alzoo is de kwestie van vertrouwen, on
ontbeerlijk geoordeeld voor de oplossing
van de krisis, feitelijk niets anders dan een
gewetenskwestie.
De wereld aan de
godsdienstplichten herinnerd
Pius XI eindigt met te verklaren, dat
geen gelegenheid hem meer gepast toe
schijnt om aan de wereld hare godsdienst
plichten te herinneren. Hij zet de Bis
schoppen aan om het feest van het H.
Hart en zijn oktaaf met meer vurigheid
en plechtiger dan ooit te vieren. Hij
smeekt de geloovigen er aan deel te ne
men in geest van herstel, boete en gebed,
door zich te onthouden van vermakelijk
heden, zelfs geoorloofd, en door hun le
venswijze te vereenvoudigen en aalmoezen
te geven.
De encykliek Is gedagteekend van den
3 Mei, -feest van de H. Kruisvinding.
■aBHsaBHsaaEasaasHBaaaaaaasaa
ZonneslagDragen en Stukloopen
van Huid en Voeten, verzacht en j
geneest men met f
Doos en frank.
In alle Apotheken.
op onze postcheckrekening 15.570, met
aanduiding van uw volledig adres, en
telken Zaterdag tot einde dit jaar wordt
ons blad U per post besteld.
Laten we eerst wat licht werpen op den
toestand aldaar, die zoo ingewikkeld is
en zooveel schakeeringen vertoont, dat
zelfs een geboren Fr'anschman er niet wijs
uitgeraakt.
Vóór den oorlog was er In Frankrijk
één Blok: De linkerzijden gingen t' ak
koord in de kerkvervolging, 't was het
Combisme van onzaliger memorie. Na den
oorlog werd een nationale Blok gevormd
die wilde opbouwen en de puinen herstel
len in plaats van alles te vernietigen. In
1924 kwam een nieuwe Blok der linker
zijden tot stand. Een akkoord werd ge
troffen, een kartel gemaakt tusschen ra-
dikaal-sociallsten en socialisten. Het was
het huwelijk tusschen Mr Vuur en Mw
Water. Het huishouden kwam goed over
een: De vrouw immers was gehoorzaam aan
den man, mits de man maar bevool wat
zij verlangde.
Toen het land op den boord van den
afgrond zuchtte, wendde zich de 1° mi
nister Herriot tot Poincaré als tot een
redder. Ze waren diepe met den staats
wagen versteld: Inzinking van den frank,
vermeerdering der schulden, vermindering
van het krediet en het gezag in den
vreemde en de reste is in 't Fransch.
Poincaré heeft den toestand gered en
er kwam weer nationale eenheid, bloei en
sterkte tot in 1928, toen de radikaal-so-
cialisten hun vier marbels 'k wil zeg
gen hun vier ministers uit de ronde
trokken om samen met de socialisten te
gen de opvolgende Kabinetten van Poin
caré, Tardieu, Briand, Laval oppositie te
vormen.
Vóór deze laatste kiezing was de strijd
eenerzijds tusschen Tardieu, voorzitter
van den ministerraad en anderzijds
Herriot, leider der radikaal-socialisten,
die akkoord ging, en een verkiezingskartel
sloot, met Blum, chef de socialisten.
De massa in Frankrijk wil noch reac
tie noch revolutie.
Herriot wilde de eenheidsschool, de ge
lijkheid voor allen in 't (neutraal) onder
wijs, dus oorlog aan 't vrij katholiek on
derwijs; vermindering van legeruitgaven
en belastingen, scheidsgerecht, veiligheid,
ontwapening, internationale akkoorden,
vredesaktie en Europeesche Federatie (ge
dacht van Briand). Hij stelde zich tegen
de uitputting en deficiet van 't budget,
tegen de onzichtbare en onverantwoorde
lijke speculateurs, enz.
Blum als socialist is ook gekant tegen
den oorlog, hij wil den oorlog onmogelijk
maken door ontwapening. Indien de vrede
noodig is voor 't socialisme, is zijn thesis,
het socialisme is noodig voor de vrede.
Hij bekampt het militarisme der rechter
zijde en eischt: Onmiddellijke verminde
ring der legerkredieten, een nationaal
stelsel van sociale verzekeringen tegen
werkloosheid, enz.; ook de nationalisatie
der ijzerwegen en der private verzeke
ringsmaatschappij en.
Blum vreest nochtans, zegt hij zelf, dat
hij de huidige wereldcrisis voor Frank
rijk' niet zou kunnen oplossen, moest hij
aan 't bewind komen.
Tardieu, de huidige Fransche Premier,
bestrijdt de socialisten, tcont het voor
beeld van Engeland en A.ustralie door het
socialisme geruïneerd. Kij heeft te Ge
neve zijn plan ingediend en verdedigd:
Een wapenmacht te stellen der beschik
king van den Volkenbond. Hij heeft veel
gedaan voor den landbouw: Tarweprijs
110 fr. hooger dan de wereldprijs, prijs-
verhooging van wijn en suiker, verlaging
van den prijs der stikstofbemestingen, uit
gave van 800 millioen voor de electrifica-
tie te lande, 420 millioen voor waterlei
dingen. De boeren zouden met hem zege
nen. Hij is de grootste vijand van het
linkerkartel, dat feitelijk een dictatuur
zou worden van'ongodsdienstige partijen
met hun leekenwetten en uitzonderings
maatregelen tegen de kloosterorden.
Herriot zegde vóór de kiezing dat hij
ontzag lijk de dood te moeten 't land be
sturen, waarop Tardieu lachend ant
woordde: «Als ge dat zoodanig ontziet,
we zullen compassie hebben met u en om
u dien last te sparen zullen we voort aan
't bewind blijven.
In Frankrijk, alhoewel minder in getal
dah elders, hebben de werkloozen gewerkt
om stemmen bij te winnen voor de socia
listen. In crisistijd zijn er veel misnoeg
den die alles schuiven op den rug der
huidige regeering en vergeten dat de cri
sis mondiaal is. Oppositie voeren in be
narde tijden is gemakkelijker en profij
tiger dan de verantwoordelijkheid der re
geering te moeten dragen.
De mannen van 't kartel waren beter
ingericht, werkten meer, hadden meer
tucht. De anti-kartellisteilijk altijd, zijn
verdeeld, verflauwd. Vele goeden stemmen
niet, de goede katholieken zijn niet geor
ganiseerd en vormen geen confesionneele
partij, alhoewel de katholieke Federatie
van Generaal Castelnau 2 millioen en half
leden telt.
De communisten zijn weinig vooruitge
gaan, ze beloofden nochtans veel: Zeven-
urenarbeid, veertigurenweek zonder loons
vermindering; afschaffing van leger en
oorlogsvloot; verbod van wapenenvervoer;
sociale verzekeringen waar de patroon en
de Staat alles betalen, de werkman niets;
afschaffingen der belastingen voor werk
lieden en kleine landbouwers; vrijheid
voor Elzas-Lorreinen om zich van Frank
rijk af te scheuren; onafhankelijkheid
der koloniën. Klassenstrijd! Demagogie!
Wat wilt ge meer, roode mamzei?
De partijen liegen om ter meest. Het
kartel schermt met de republiek, vreest
de monarchie; de kartelmannen geven
zich uit als de verdedigers der republiek.
De republiek! Een slagwoord, meer niets,
een etiket op een coll. Ze willen de repu
bliek redden... die geen gevaar loopt. De
partijen van rechts schermen met de vei
ligheid van 't land, ze doen het Duitsch
oorlogsgevaar dreigen, Hitier enz., en som
mige duiken him spelDe wapenfabrikan
ten, het groot kapitaal en de hooge nij
verheid beschermen in den grond.
Die wapenfabrikanten ondersteunen de
pers en de partij der behoudsgezinden en
de rechterzijde.
De groep Marin (een katholiek) U. R.
D. (90 leden) ls de groote steun van Tar
dieu en de groote vijand van het kartel.
Er zijn ook nog kleinere partijen die
rond de groote gesternten draalen als sa
tellieten. In die verschillende programmen
komen kluchten voor en beloften, kluchten
die geen vraagstukken oplossen en belof
ten die niemand kwetsen. De socialisten
(populaire) verwijten de financiers het
spaargeld van het publiek te plunderen,
ze vallen ook uit tegen de speculateurs die
de verbruikers scheren en 't vel afstroo-
pen. Een andere fractie (nationale socia
listen) met Hervé zouden een republiek
willen met een hoofd en een vuist tegen
de vrijmetselarij en ten voordeele van
den godsdienst, ze Ijveren voor de stijging
van het geboortecijfer, voor de herziening
van het Versailles-Tractaat dat ze on-
rechtveerdig en vernederend heeten voor
Duitschland, ze schermen voor vrijheid
van onderwijs en toelagen aan de katho
lieke scholen, eerbied voor den eigendom;
Een nieuwe moord in de streek! Te
Rumbeke, in het huis zijner ouders, ter
wijl deze afwezig waren, werd de negen
tien jarige August Vermeylen, op Zondag
8 Mei, met revolverschoten vermoord. En
deze bloedige reeks van schurkenstreken:
Brugge, Kortemark, Gullegem, Beselare,
Rumbeke, Herseeuw, Wetteren, Hoorebe-
ke-St-Cornelius, Nieuwpoort, enz..,, enz...,
zal stijgenderwijze voortgaan, zooiang de
eerlijke lui, van Rechterlijke en Uitvoe^
rende Macht, geen voorbeeldige kastijdin
gen voor de moordenaars eischen.
Op 30 April 1.1. verscheen in een Brus-
selsch dagblad, een artikel met opschrift;
LA FLANDRE ROUGEwaarin het
dagblad de eerlijke lui aanraadde naar
den Koning, Hoofd der Uitvoerende
Macht, te schrijven om hem te vragen
voortaan de doodstraf, tegen de moor
denaars uitgesproken, niet meer in een
verzachtende straf om te zetten.
In plaats van als schapen te blaten,
schreef verders het blad, maakt ook
uwe zienswijze aan uwe Senatoren en
Volksvertegenwoordigers kenbaar.
En als slot van voormeld artikel, her
innerde het blad aan het antwoord
door Clemenceau, voor de eerste maal
Voorzitter van den Ministerraad van
Frankrijk (1906-1909), gegeven aan de
advokaten van Abel Pollet en partijgan
gers toen zij om genade verzochten voor
him ellendige cliënten, die ter dood ver
oordeeld waren. Heeren, zei hij, plotse
ling het verhoor opheffende, ik denk
zooals Theodore Roosevelt, Hoofd der
Vereenigde Staten van Amerika, dat
een land waar de brave menschen de
ft zelfde dnrftkracht niet hebben als de
schurken een reddeloos verloren land is.
Wanneer ik opnieuw dagbladschrijver
zal worden zal ik deze kenspreuk op
de kantteekening van mijn dagblad
schrijven
Enkele dagen later, te Bethune, deed de
valbijl vier bandietenhoofden in de mand
rollen en in de vlakten van het Noorden
van Frankrijk, van Artesie en Picardie
keerden rust en veiligheid weder.
Sedert zeven jaren hadden regeeringen
van Lammegoedzakken de toepassing
van de doodstraf vervangen door de ont
voering naar Gyuana. Deze menschelijke
zwakheid had voor gevolg het aangroeien
der misdaden en menig Lezer zal zich
nog wel de bende van Pollet herinneren,
die, gedurende tal van jaren, een schrik
bewind uitoefende in de omstreken van
leper, Veurne, Duinkerke, Hazebrouck,
Rijssel, Béthune, La Bassé, Lens, Arras..
Gelukkiglljk, ten gepasten stonde rees
Clemenceau op, die de woelige uitspat
tingen der misdadigers wist te temmen en
dit, Goddank, met een ijzeren arm.
Wat ons betreft, laat ons de gedachte
van Roosevelt diep in het geheugen pren
ten 1
Herzeggen wij dikwijls dat een land,
waar de brave menschen niet zooveel
durfkracht hebben als de schurken een
verloren land is en handelen wij diens
volgens.
van den Bond der Kroostrijke Gezinnen
in Belgie zal plaats hebben te Antwerpen,
op Zondag 12 Juni 1932, en samenballen
met de inwijding van het vaandel van de
gewestelijke afdeeling Antwerpen.
Het volledig programma zal binnen kort
door de pers medegedeeld worden.
•■■BUHnnBHflBflMnHBflnHni
Emir Feisal, tweede zoon van den
machtigen Oraalschen Koning Ibn Saud,
is thans te Londen als leider eener af-
veerdiging van zijne Regeering.
Op foto ziet men Emir Feisal getrok
ken bij zijn hotel te Londen en nevens
hem (de kleine) een zijner landgenooten.
Gebruikt Chicorei WYPELIER-TAFFIN I
't is de beste.
ze strijden ook tegen de communisten. An
dere partijen zijn tegen de hooge tolta
rieven van Frankrijk, die oorzaak zijn van
't duur leven, zij vragen openbare werken
om de werkloosheid te bestrijden, ze stre
ven naar Fransch-Duitsche toenadering
en verstandhouding om een naasten oor
log te vermijden. Er is zelfs een partij die
voorstelt: Min député's, kleinere wedde,
betaald volgens aanwezigheid, verbod be
heerder te zijn van financieele zaken enz.
Deze partij die nochtans gezonde gedach
ten verdedigt, zal zeker maar weinig kan
didaten vinden c mme 11 faut
Dit artikel was tot hier geschreven toen
de uitslag der kiezing mij bereikte.
Het linkerkartel overwint. De meerder
heid van Tardieu die 30 stemmen bedroeg
verandert in een minderheid van 106
stemmen.
De oppositie zegepraalt dus. De radikaal-
socialisten winnen 47 zetels; de socialis
ten 17. De communisten winnen een
tiental zetels.
Herriot is de overwinnaar van den dag.
Maar zal hij kunnen besturen zonder de
socialisten in alles in te volgen?
Op den nationalen feestdag van de H.
Jeanne d'Arc heeft Frankrijk geheld naar
links, 't Is 't land der eeuwige tegenstel
lingen, het land der Lourdes-verschijnin-
gen en -mirakelen, maar ook het land der
inventarissen en kerkvervolgingen; 't is
het volk van 't H. Treesje, den H. Pastor
van Ars, S. Vincentius Paulo; maar 't is
ook 't volk der logen en vrijmetselaars,
een ras van genieën en helden; een troep
apostels of apostaten. A» B,
In alle landen drukt zwaar het spook
der werkloosheid. Jongelingen trachten te
vergeefs werk te vinden en worden moe
deloos; vaders dolen op straat en weten
niet hoe ze aan brood zullen geraken voor
vrouw en kinders.
Werkloozensteun wordt van Staatswege
verleend. Veel wordt daarover verteld,
meer dan het hoeft misschien.
Dat alle weldenkende personen eens
goed overwegen volgende uittreksels uit
eene Interpellatie Dinsdag in de Kamer
gehouden.
INTERPELLATIE OVER DEN
WERKLOOZENSTEUN
Heer BODART (kath.) leidt de inter
pellatie in, en zegt dat hij, met zijn par
tijgenoot heer René De Bruyne deze in
terpellatie heeft ingediend om aan de Re
geering de gaiegt.u.ad te verschaffen te
antwoorden op de aanvallen van sommige
dagbladen, die beweren dat de Regeering
de werkloozen in de luiheid voedt en het
land aldus naar den afgrond leidt.
De heer Bodart. Mijn vraag om in
terpellatie is Ingegeven, door de bezorgd
heid, aan de regeering de gelegenheid te
geven, de onrust op te ruimen, die zich
van de axbeidersmeening meester maakte
ingevolge de aanvallen in zake werkloo
zensteun.
Er zijn 300.000 werkloozen in het land,
wat, met de vrouwen en de kinderen,
neerkomt op 600.000 tot 700.000 personen,
voor wie de uitkeering van werkloozen
steun een kwestie van leven of dood is.
Welnu, In sommige pers verspreidt men
de meest zonderlinge opvattingen betref
fende den werkloozensteun. Men zegt dat
deze gelijk staat met een schandalige ver
spilling van de Staatsgelden en renteniers
maakt, die op kosten van de gemeenschap
leven. Het ls niet mogelijk de arbeiders
klasse in de onrust te laten, verwekt door
zulke aanvallen.
Eerste waarheid. De werkloosheid is een
verschrikkelijke ramp voor den arbeider
en zijn gezin. Het lot van den arbeider tot
werkloosheid gedoemd 13 ziekte, kou, hon
ger, ellende voor hem en zijn gezin.
Tweede waarheid. De algemeene werk
loosheid, zooals zij thans heerscht, is een
openbare ramp.
De Tempswijst er op dat voor
Frankrijk de crisis beteekent dat er 24.000
sterfgevallen meer zijn. Daarbij komt nog
de crisis op zedelijk gebied.
Derde waarheid. Noch in Belgie, noch
in het buitenland, heeft de arbeidersklas
schuld aan de crisis. Politieke democra
tie staat nog niet gelijk met industrieele
democratie. De arbeidersklas wordt buiten
het bestuur der nijverheidsbedrijven ge
houden; nooit wordt zij geraadpleegd,
noch voor de concentratie-maatregelen,
noch voor beslissinge-1 betreffende voort
brenging.
Er dient dus gezorgd voor de werkloo
zen, die recht hebben op het leven. Er
zijn voor de werkloozen slechts vijf uit
wegen, waarvan er vier onaanneembaar
zijn: zelfmoord, onmogelijk; bedelarij,
onmogelijk; diefstal, even onmogelijk,
vermits het eigendomsrecht boven het le
vensrecht gaat; de liefdadigheid, deze
is aanbevelenswaardig, doch in tijden van
geweldige crisis zooals nu is zij ontoerei
kend; ziet wat er gebeurt in de Vereenig
de Staten. Blijft over de Staatshulp.
Dat is de oplossing die wij voorstaan.
Beschouwen wij nu deze laatste oplos
sing: zij wordt goedgekeurd door de hoog
ste autoriteiten. Voor mij ligt eene beoor-
deeling van de hoogere geestelijkheid der
Vereenigde Staten. Moet ik ook herinne
ren aan de verklaring van Z. H. den Paus
die in 1930 in denzelfden zin uitspraak
deed.
Niet alleen de zedelijke en godsdiensti
ge overheid opperden de meening dat de
werkloozen moesten gesteund worden.
Zelfs het Comité central industriel
steunde die thesis. Er kan dus slechts ge
twist worden over de toe te passen maat.
600-700 Millioen voor de Werkloozen
Volgens de ramingen zullen de openba
re besturen ln 1932 van 600 tot 700 mil
lioen uitgeven voor de werkloozen. Doch
hier dient aangestipt dat er ook gemeen
telijke en provinciale steun verleend wordt.
Zeshonderd millioen voor de Staatsuit
gaven, dat is veel, ja, doch vergeten wij
niet dat de burgerlijke pensioenen ook
600 millioen kosten; de militaire en inva
liditeitspensioenen 918 millioen en dat
de begrooting van landsverdediging 1.200
millioen bedraagt.
Op het gezamenlijk bedrag van de be
grooting, zelfs in deze periode van bui
tengewone crisis, vertegenwoordigen de to
tale Staatsuitgaven wegens werkloosheid
slechts 6 t. h. Maar dit percentage ver
mindert nog als men het totaal bedrag
der uitgave beschouwt sedert den wapen
stilstand. Gedurende drie jaar bedroeg zij
minder dan 10 millioen; gedurende vier
jaar minder dan 20 millioen en gedurende
vier jaar meer dan 100 millioen. Te zamen
1.307 millioen voor elf jaar, of sedert den
wapenstilstand 1 t. h. der openbare uitga
ven. Indien de schatkist er slecht voor zit,
ls zulks niet te wijten aan de verzekering
tegen werkloosheid. De maatschappelijke
uitgaven hebben geen Invloed op de crisis;
zie de Vereenigde Staten.
De verhouding der loonen overschrijdt
nooit zelfs ln de meest ongunstige on
derstelling 60 t. h. der kostende prijzen,
de maatschappelijke lasten neerkomende
op 6 t. h. der loonen. Maar de uitbreiding
van het machinisrne maakt deze lasten
nog minder zwaar. Het Belgisch patronaat
bekwam trouwens verzachtingen, en wel
wat de gezinsvergoedingen betreft; het
bekwam bovendien dat de gedeeltelijke
werkloozen geweerd werden; de statistie
ken zijn welsprekend: het percentage van
de volledig werkloozen, dat 511. h. bedroeg
in 1930, steeg in 1931 tot 65 t. h., om in
1932, 90 t. h. te bereiken.
500 MUlioen voor de Nationale Bank
Bovendien gaat de Staatssteun niet tot
de werkloozen alleen. Hij wordt verleend
daar waar het algemeen belang zulks
vergt. Hij werd ook toegestaan aan de
Nationale Bank en nog wel met 500 mil
lioen in eens.
600 Millioen voor den Landbouw
Hij gaat ook naar den landbouw, die
zoowat 600 millioen krijgt. Ik zou nog
kunnen wijzen op de bescherming der
kolennijverheid door het contingenteeren
en andere nog.
Ik keur dien steun niet af, doch ik wil
er in de huidige omstandigheden op wij-
Er werd gesproken over misbruiken. Wij
ontkennen niet dat er bestaan: in elk
menschelijk werk zijn er misbruiken. Wat
wij echter luide willen verklaren ls dat
de arbeidersorganisaties, kristelijke of
socialistische, hun steun niet weigeren aan
de openbare besturen voor de beteugeling
der misbruiken. Zij verklaren dat de schul
digen misdadigers zijn.
Wij betwisten echter uitdrukkelijk dat
die misbruiken talrijk zijn, zooals men in
sommige kringen wil doen gelooven.
De eerste werkloozenkassen werden in
1854 opgericht. In Belgie dateeren zij van
1867. Vóór den oorlof, bestonden er zeven
en twintig werkloozenkassen.
MINISTER RENKIN
De Sinxendagen hadden twee dagen po
litieke rust medegebracht en ln de lei
dende kringen hoopte men op ontspan
ning maar bij hernemen der onderhan
delingen bleek seffens dat alle overeen
komst onmogelijk was.
De liberalen houden aan hun onrecht-
veerdig voorstel dat de tweedracht ln
Vlaanderen hevig zou verscherpen en de
Vlaamsche katholieke Volksvertegenwoor
digers willen daarop niets toegeven.
De zaken zijn verloopen zooals voorzien;
na uitputting van alle pogingen om een
vergelijk tot stand te brengen tusschen
de Vlaamsche rechterzijde en de liberale
Kamergroep, heeft de heer Renkin zich
Dinsdagavond genoodzaakt gezien den
koning het gezamenlijk ontslag zijner Re
geering aan te bieden. De kern van het
politiek geschil ligt tenslotte hier: in de
den voor een grondige oplossing van het
Vlaamsche onderwijsvraagstuk, de heer
Renkin kan met zijn regeering de Kamer
niet volgen doordat hij ongelukkigerwijs
gebonden ls aan de beperkte oplossing
voorgestaan door de liberalen. De Vlaam
sche rechterzijde is in deze zaak door niets
gebonden en staat er dan ook op met de
meerderheid aanwezig in de Kamer de
1C0 procent-oplossing te bereiken welke
ln den tekst der Kamercommissie ls voor
gesteld. De heer Devèze heeft een poging
gedaan oom de Vlaamsche rechterzijde van
de Kamer ln hare vrijheid van aktie te be
lemmeren en deze te beperken in dezelfde
mate als hij de vrijheid van handelen van
den heer Renkin had beperkt. De heer De
vèze ls daarin niet geslaagd, de Vlaam
sche rechterzijde houdt aan het ontwerp
der Kamercommissie, en warneer de h.
Renkin heeft ingezien dat dë verplichtin
gen weke hij had aangegaan tegenover de
liberalen een breuk in de regeeringsmeer-
derheid zouden uitlokken, heeft hij het
bewind neergelegd.
De heer Renkin heeft na lange en moei
zame beraadslagingen den eenlgen weg
gekozen die hem overbleef om zijn vrij
heid te heroveren: ontslag aan het hoofd
van, en met, de geheele regeering.
Men kan nu velerlei hooren en lezen
over mogelijke regelingen en oplossingen:
een tijdelijke terugkeer van den heer Ren
kin, een homogeen katholieke regeering
onder Vlaamsch presidentschap, een re
geering van Kamerontbinding, en nog veel
meer. Namen worden genoemd en gedrukt,
veelal voorbarig.
De komende dagen zullen den weg wij
zen, wij hebben aanleiding om te gelooven
dat we voor een diepgaande crisis staan.
Voor de Vlamingen komt 't er op aan van
deze crisis gebruik te maken om de poli
tieke toekomst voor hunne verwezenlijkin
gen te beveiligengeen regeering meer die
zich verplicht ziet belemmeringen op te
leggen aan de Kamer, de parlementaire
meerderheid moet even vrij dit wil te
vens zeggen: radikaal 'n gezonde, door
en door Vlaamsche oplossing, kunnen ge
ven aan de onderwijskwestie als aan de
kwestie der hervorming van het gerecht.
Kamer is een groote meerderheid te vin-
BBBBBBBBBBBBBBHBBBSIflBBBBflBBSBBISBBBaBflBSaRflKBBBBSSBBaBBSift
Doch de oorlog ontreddert die werken.
Het Nationaal Comiteit richtte reeds in
October 1914 de hulpverleening in. De
werken van bijstand werden door dit Co
miteit tot stand gebracht.
Einde 1920, wordt bij koninklijk besluit
het crisis- en werkloozenfonds opgericht;
stelsel van gesubsideerde vrijheid. Dit
laatste werd elf jaar lang toegepast zon
der kritiek uit te lokken. De arbeidersklas
getroostte zich aanzienlijke offers. Einde
1929, bedroeg het tegoed-saldo nog ruim
40 millioen.
Ware de werkloozenverzekering Inge
voerd op de basis van 1 t. h. voor den
werkgever, 1 t. h. voor den arbeider, en
1 t. h. voor den Staat, dan zou er thans,
ondanks de ernstige en lange'crisis, nog
in de kassen een reserve voorhanden zijn
van nagenoeg 1 milliard frank.
Hedendaags, deugt het stelsel niet. De
verzekering is niet verplicht, de werkge
ver stort geen enkele bijdrage. Gij weet
hoe de zaak thans ineen zit. De verzeker
den moeten sommige nauwkeurig bepaal
de voorwaarden vervullen alleen de werk-
looze werklieden en bedienden zijn er bij
betrokken. Men beweerde, dat het stelsel
een premie tot de werkloosheid was. Niets
is minder juist. De werklooze moet het
werk aannemen dat men hem aanbiedt,
als hij daartoe geschikt is en als de voor
waarden de gewone vaaxwaarden zijn in
de streek. De legende van den luien werk
looze wordt insgelijks door de feiten te
gengesproken.
De statistieken, der werkbeurzen be
wijzen dat de aanvraag naar werk het
aanbod merkelijk te boven gaat. Reeds in
1930 waren er 190.000 aanvragen en na
genoeg 100.000 aanbiedingen. Sedertdien
steeg de aanvraag aanzienlijk terwijl het
aanbod fel daalde.
Neemt men bijzondere reeksen: glasbla
zerijen, steengroeven, enz., dan stelt men
vast dat de toestand nog treffender is.
Op de vrije werkbeurs van Brussel komen
eiken dag 600 tot 700 aanvragen in tegen
slechts 10 aanbiedingen, en dan nog voor
niet bestendig werk. Er is nog wat anders.
De werklieden durven niet naar het bui
tenland gaan, want daar werden maatre
gelen genomen waardoor zij in een onzeke-
ren toestand geraken in zake werkloozen
steun. Een nieuwe schikking zal zulks
terhelpen. Men zegde dienaangaande dat
deze werklieden terugkeerden met een flin-
ken spaarpot, dat sommigen hunner klei
ne boeren of boerenzonen waren.
Het begrip van den staat van behoefte
is voortreffelijk bepaald. De bepaling werd
verschillende keeren herzien sedert 1920,
maar altijd ln beperkenden zin. Dit be
grip van den staat van behoefte wordt
werkelijk streng toegepast. Het toezicht
bestaat; de uitkeering van den steun be
rust op talrijke waarborgen. Andere aan
vullende maatregelen werden getroffen.
Het bestuur richtte een vliegende ploeg
van controleurs in, alsmede een paritaire
commissie tegen de misbruiken.
Bij de hoofdvergoedingen door den
Staat toegekend, komen nog de vergoe
dingen van provincies en gemeenten. Doch
er ls een maximum de vergoedingen mo
gen de twee derden niet overschrijden van
het loon thans uitbetaald aan de aan het
werk gebleven arbeiders.
In het buitenland wordt er doorgaans
meer gedaan voor de werkloozen. In
Duitschland trekken zij tweemaal meer
dan bij ons.
Het is betreurenswaardig te moeten
vaststellen, dat de werkloozen derzelfde
reeks verschillende sommen trekken, om
dat de gemeentelijke toelagen niet een
vormig zijn.
Ook is het spijtig dat talrijke gemeen
ten, niettegenstaande hun goeden wil, ge
dwongen zijn hunne steun te schorsen. Er
dient Ingegrepen om ze ln staat te stel
len hun werk voort te zetten.
De omzendbrief van den minister van
binnenlandsche zaken, betreffende de
tusschenkomsten der gemeenten is, naar
onze meening, te betreuren om allerlei
redenen. Ik meen dat hij zou moeten her
zien worden.
In de huidige tragische omstandighe
den, liet de arbeidersklasse van bewonde
renswaardige schranderheid en gematig-
heid blijken. De christen organisaties we-
tën dat de regeering volkomen haar plicht
deed e'n haar verbintenissen nakwam. Zij
danken den achtbaren minister van nij
verheid en arbeid om weerstand te heb
ben geboden aan den aanval op touw ge
zet tegen de werken voor bijstand.
Hoofdzaak is de betaling der vergoe
dingen te verzekeren gedurende de crisis
en ons syndikaal stelsel voor de toekomst
te vrijwaren. (Zeer well op talrijke ban
ken.) -
In de moeilijke omstandigheden van de
zen tijd moet de arbeidersklas inet wijs
beleid de werkloozenkassen beheeren, an
ders dreigt er gevaar dat het beheer van
deze kassen aan de syndlkaten ontglipt,
wat de arbeidersklas voorzeker niet
wenscht.
Aan het huidige stelsel mag niet ge
raakt, noch betreffende het bedrag der
vergoedingen van het crisisfonds, noch be
treffende den noodtoestand, noch betref
fende het beheer der kassen. De christen
syndikaten vragen dat de regeering zich
stellig op dit gebied verbinde. Zij vestigen
(Je aandacht van de regeering op het lot
der niet-verzekerden. Men kan ze niet
gelijkstellen met degenen die blijk gaven
van voorzorgszin, doch men mag niet ver
geten dat het menschen zijn.
De christen organisaties meenen dat de
begrooting van arbeid de heiligste is van
allen. Zij zijn bereid de misbruiken te hel
pen uitroeien. Zij wenschen de eendracht
van allen om het land en de arbeiders
klasse te helpen, ten einde een bijzondere
erge en onrustwekkende crisis te boven te
komen. (Zeer well en toejuichingen
rechts.)
DE BEVOEGDE MINISTER AAN
'T WOORD
Heer Heyman, minister van Nijverheid,
Arbeid en Sociale Voorzorg. Met ge
noegen heb ik deze interpellatie tegemoet
gezien, omdat ik verlangde de vereisehte
uitleggingen te verstrekken over den
werkloozensteun, zooals ik reeds de gele
genheid gehad heb het te doen voor de
ouderdomspensioenen ln den Senaat, en
over dit punt binnenkort in deze Kamer
ook zal handelen.
De werkloosheid of de crisis, zoo men
wil, is een internationaal vraagstuk.
Volgens den eene ls de werkloozensteun
te groot; volgens den andere te gering.
Als openbare macht hebben wij een so
cialen plicht te vervullen, en wanneer wij
ons land met de andere landen vergelijken,
kunnen wij zonder blozen die vergelijking
doorstaan.
Willen wij echter in staat blijven om
dien plicht te vervullen, dan moeten wij
ongetwijfeld de misbruiken onmeedoogend
uitroeien.
Men heeft ook fel den staat van be
hoefte aangevallen. Het is u bekend dat
na 60 dagen werkloozensteun, de werkloo
ze moet bewijzen dat hij in behoeften ver
keert, daartoe moet hij een staat invullen
die volgens een Koninklijk Besluit gere
geld is.
Sommigen beweren zelfs dat er werk
lieden zijn, die als werkloozensteun meer
trekken dan het tegenwoordig loon. Daar
op antwoord ik, dat slechts zeer weinige
werklieden de 2/3 en nog veel minder
werklieden de van het loon trekken.
Er komt nog een tweede punt: de socia
listen namelijk hebben op 1 Mei met
plakkaten rond geloopen waarop werd uit
gekraamd dat minister Heyman den steun
van den Staat aan het Werkloozenfonds
verminderd had. Dat is een grove dwaling
om geen ander woord te moeten gebruiken.
Men zou dat Immers moeten bewijzen.
Hier ligt de knoopde gemeenten gaven
zoo wat op verschillende wijzen een toe
slag aan de werkloozen; wanneer de kas
leeg was, heeft hier en daar de kas van het
syndikaat voorgeschoten. De Staat wil die
kassen helpen, ofschoon de Staat dit niet
zou moeten doen voor de gemeenten die
zoo maar met hun geld in den goeden tijd
omgesprongen hebben.
En toch wilde de Staat helpen met ca-
tegoriën der gemeenten in te richten, zoo
dat de toeslag volgens de categorie wezen
zou 3, 5 of 7 frank. Dat wilde de Staat be
kostigen, maar de socialistische gemeenten
wilden niet; de gemeenten moesten geven
zooveel of zoo weinig zij wilden en de
Staat moest maar alles betalen. (Het so
cialistisch Kamerlid en schepen van Gent,
heer Balthazar, onderbreekt). Ja, heer
Balthazar, na 60 dagen geeft de stad Gent
niets meer, en met ons stelsel kondet gij
voortgaan met minstens 5 fr, toeslag te
verleenen aan uwe werkloozen.
Hetzelfde zou ik kunnen zeggen van de
stad Brussel en ook van Anderlecht. Brus
sel geeft na de 60 dagen niets meer, en
Anderlecht nog slechts den gezinstoeslag.
En dan verklaren de socialisten dat de
Regeering of minister Heyman den werk
loozensteun verminderen.
Ik meen maar dat ls mijn persoon
lijk gevoelen dat, om uit dezen toestand
te geraken, men eene wet zou moeten
stemmen, waarbij de provinciën, de ge
meenten en de Staat hunne bijdragen zou
den samenbrengen in het werkloozenfonds
en dit fonds alléén zou'den steun moeten
uitbetalen.
Kan men aan de Regeering Iets verwij
ten wanneer zij voor 1932 eene leening
van één milliard heeft verwezenlijkt?
Tot de arbeiders zeggen wij: Gij lijdt
gebrek, meer dan sommige weten, maar
wij geven u wat wij kunnen en wat wij
kunnen voortdoen. Sommige zouden u kun
nen meer beloven, maar die belofte ver
vullen en uithouden zou niemand kunnen.
Wij moeten dit vraagstuk oplossen zon
der partijgeest: den werkman helpen zon
der andere klassen te benadeelen. Alleman,
de collectiviteit moeten hier helpen. Ik
hoop dat deze oproep gunstig onthaal mo
ge vinden. (Toojuichlngea bij de rechter
zijde).
DE HEER RENKIN BIEDT DEN
KONING HET ONTSLAG VAN DE
REGEERING AAN
Woensdagmorgen, te 9 u. 15 heeft de
heer Renkin zich ten Palelze begeven om
den koning het gezamenlijke ontslag van
de regeering aan te bieden. De koning
heeft den eersten minister onmiddellijk
ontvangen. Het onderhoud duurde tot na
tien uur.
De heer Renkin verliet het Paleis langs
de Brederodestraat.
Aan de Journalisten verklaarde hij:
De koning heeft me ontvangen en
de regeering verzocht de loopende zaken
verder af te handelen. De Vorst zal dezen
voormiddag nog verscheidene personali
teiten raadplegen.
Heeft de koning U opgedragen een
nieuwe regeering samen te stellen?
Zoo ver zijn we nog niet, zegt de
heer Renkin. Ik zegde dat de koning pas
zijn raadplegingen aanvangt.
EENIGE MINISTERS OVER BOOP.D
EN EENIGE NIEUWE?
Natuurlijk wordt veel voorstellen... in
de dagbladen... besproken.
Er wordt verteld: Twee liberale minis
ters en twee katholieke ministers zullen
vervangen worden.
Men sprak van Minister Heyman, die
onder drukking der liberalen en jammer
genoeg, eenige katholieke conservateurs,
zou van kant gezet worden omdat hij TE
veel zou gedaan hebben voor de sociale
werken.
Later wordt dit echter tegengesproken.
HET VLAAMSCHE VRAAGSTUK
ALS VRIJE KWESTIE
In den koesterenden zonneschijn der
Wetstraat wandelt de heer Baels, oud
minister.
Hij ook meent dat de heer Renkin de
moeilijkheden niet heeft omzeild met een
paar ministers over boord te gooien en
een paar nieuwe ministers in te schepen.
Het gaat niet om een kwestie van perso
nen.
Uw indruk. Mijnheer de Minister,
meent ge dat eene of andere formuul de
katholieke en liberale groepen kan verzoe
nen?
Ik zie geen oplossing zonder dat van
het Vlaamsche vraagstuk een vrije kwes
tie wordt gemaakt. Laat men het nu op
een akkoord gooien betreffende het onder
wijsvraagstuk, dan zal ons dat niet veel
verder brengen, want de vervlaamsching
van het gerecht is een neteliger kwestie,
waaromtrent nieuwe moeilijkheden zullen
ontstaan.
DE STANDPUNTEN
NIET TE VERZOENEN
Over een onderhoud dat de heer Ren
kin met de heeren Poullet, Sap en Peiit-
jean had is niet veel te vernemen. Het
staat vast dat de kwestie der taairegeling
ln het onderwijs werd besproken. De heer
Petitjean heeft de vier of vijf punten uit
een gezet waarop de liberalen niet kunnen
akkoord gaan met het ontwerp van de
Kamerkommissie. De heeren Poullet en
Sap zouden het standpunt der katholieke
Vlamingen hebben toegelicht. Het onder
houd waaraan de heer Poullet niet tot
het einde heeft deel genomen daar hij
ten paleize ontboden, was schijnt geen po
sitief resultaat te hebben opgeleverd.
De heer Renkin had een nieuw onder
houd met dezelfde personaliteiten, waarbij
zich de heer Van Cauwelaert had gevoegd.
DE LAATSTE TIJDINGEN
Uit al wat de bladen Vrijdag medebren
gen, blijkt volgende:
De heer Renkin werd Donderdag ten
Paleize geroepen en overeenkomstig de ge
bruikelijke regels bij regeeringsertsissen
heeft de Koning den afgetreden Minister
president belast met de vorming van een
nieuwe regeering.
De heer Renkin heeft aanvaard pogin
gen daartoe te wagen. De beraadslagingen
over een grondslag voor oplossing van het
Vlaamsche vraagstuk werden intusschen
voortgezet, tusschen de heeren Poullet,
Sap en Petitjean. De heer Van Cauwelaert
was door ambtsbezigheden te Antwerpen
weerhouden maar had zich reeds 's och
tends met den heer Sap verstaan over de
voor te leggen punten en over de voor te
leggen zienswijze.
De heer Devèze heeft na beraadslaging
met de heeren Renkin en Petitjean beslo
ten de liberale groepen van Kamer en Se
naat voor Vrijdagnamiddag bijeen te
roepen.
In de liberale groep heerscht er oneenlg-
heid en de Antwerpsche liberalen, ge
steund door heer Vroome, van Oostende,
hebben aan heer Devèze hun mistevre
denheid te kennen gegeven.
EEN GRONDIGE HERVORMING
VAN DE REGEERING
Reeds vóór de regeering Renkin ontslag
had genomen werd er verteld dat de nieu
we regeering van nabij op de oude zou
gelijken. Er zouden slechts een paar nieu
we ministers komen.
Intusschen is er heel wat gebeurd en het
is op dit oogenblik bijna zoo goed als zeker
dat, indien de heer Renkin mocht sla
gen, de regeering diepgaande wijzigingen
zal ondergaan. Aldus spreekt men thans
van een vervanging van vijf of zes mi
nisters.
DE VLAAMSCHE ZIEL
Tegenover het gesjacher van Liberalen
en ook van Nationalisten die niet we
ten wat ze willen en enkel teren op mis
tevredenheid staan de katholieke Vla
mingen daar schoon en verheven. Die
dragen het hart op de hand. Wat ze
wenschen, willen, eischen, dat is een
uiting van een diepe, overtuigde liefde
voor een heilige zaak. En nu weer heeft
de Vlaamsche ziel haar woord te spreken.
Het klinkt waardig, krachtig, vol zede
lijk plichtsbesef: de vormen die ons ten
spoedigste de volledige bevredigende op
lossing brengen van het taalvraagstuk,
zullen wij aanvaarden; maar alles wat
ons van die oplossing verwijdert of ach
teruit werpt moeten en zullen wij kloek-
bewust van de hand wijzen. De Vlamin
gen speculeeren niet op kieswinsten of
kiesverliezen! De Vlamingen spreken, han
delen en stellen daden uit overtuiging
en dat is hun grootheid en hun sterkte,
en dat brengt ze stellig de zegepraal,
zonder bedelen noch smeeken, hoor!