XIII8 IJZERBEDEVAART
WEEKBLAD! 33 CENTIEMEN.'
KATHOLIEK NIEUWSNOTARIEEL- EN AANKONDIGINGSBLAD.
r—g ZONDAG 21 OOGST 1932.
Vlaanderen Herdenkt uw Gesneuvelde Zonen
O. L V. van den Yijer*
BID VOOR
ONS1
Laatste Schikkingen
DE ÏJZERTOREN ZAL HET
STOFFELIJK OVERSCHOT
ONTVANGEN VAN ONZE
SCHOONSTE IJZERFIGUREN
Het XIII6 Congres van den Kath. VI. Landsbond
PROGRAMMA
DER XIII8 IJZERBEDEVAART
LAATSTE MEDEDEELINGEN
VAN HET KOMITEIT
Wie geen Gntroomer
MELOTTE
.Voor verschillende gebruiken
dienende en met verlaagden
melkbak draaiende op eene spil
Ontroomers MELOTTE, N. V.
Remicourt
Congres van het Alg. Chr. Vakverbond te Brugge
iè
'i
Van Lausanne over Ottawa
naar de
Wereldconferentie te Londen.
"DE POPERINGENAAR"
Uitgever
8ANSEN-VANNESTE
POPEBINGE
Telefoon N' 9. - Postch. N' 15.570.
Abonnementsprijs tot einde *t jaar:
voor Belgie per post 7,35 fr.
te storten op onze postcheckrekening
met volledig adres;
voor Frankrijk 15,00 fr.
voor andere landen 16,90 fr.
te zenden per Internationaal post-
mandaat met Juiste adres.
|mmiMiaMu
wa 29" JAAR. Nr 34.
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten per regel 1,00 fr.
Kleine berichten (minimum) 4,00 fr.
1 fr. toeL v. ber. met adr. t bur.
Berichten op 1* bl per regel 2,50 fr.
Berichten op 2* bL per regel 1.75 fr.
Berichten op 3* bl. per regel 1.50 fr.
Rouwber. en Bedank, (min.) 7.00 fr.
Te herhalen aankondigingen:
prijs op aanvraag.
Annoncen zijn vooraf te betalen
en moeten tegen den Woensdag
avond Ingezonden worden. - Kleine
berichten tegen den Vrijdag noen.
De dankbaarheid ls het kenmerk van
een edel karakter. Een dankbaar volk is
een hoogstaande volk.
Haar dankbaar-zijn ls méér dan er-
kentelijk-zijn; schuld-betalen méér dan
schuld-erkennen. Zorgen wij er dan voor,
dat de schuld betaald worde... en wel
aan de schuldeischers, nl aan onze jon
gens, de slachtoffers van den oorlog.
Daarom moet onze dankbaarheid gods
dienstig zijn. Zij moet verder strekken
dan hun naam en nagedachtenis bij de
levenden, verder dan hun stoffelijk over
blijfsel ln den schoot der aarde. ZIJ moet
aan den overkant van 't graf hunne
persoonlijkheid bereiken, dat ls hunne
ziel.
WOORDEN van hulde mogen er zijn;
maar eerst OORDEN van gebeden. Een
hulde, die IJdel ls voor de dooden, schijnt
eerder een gelegenheid ten bate van de
levenden.
Doch tusschen die dulzende gesneuvel
de jongens, die wij dankbaar herdenken,
mag onze hulde en bewondering de edel
moedige zielen onderscheiden, die hun
levensideaal tot fcet einde toe hoog hiel
den. Hebben zij niet de dubbele verdien
ste én, van het ofTer dat zij brachten
voor het vaderland én van het edel doel,
waarvoor zij streden en leden?
Wat was hun doel?...
Zeker niet, hun persoonlijke belangen
te dienen; ook niet hun volk enkel het
leven te behouden; allerminst het te la
ten verzinken en verdrinken ln een hoog
tij van plezier, hetwelk meer volkeren
dunt en doodt dan de bloedigste slagvel
den. Maar zij streden en stierven, opdat
nun volk zou groeien en bloeien tot een
ichoon volk, tot een groot volk, tot een
prachtvolk I
Willen wij die helden huldigen naar
Verdienste, dan moeten wij hun doel tot
het onze maken: wij moeten die krijgs-
Teekenlng van Joe English nit
het Mis- en Gebedenboek van
den Vlaamschen Soldaat (1916)».
banier, hun stervende handen ontvallen,
opnemen en Immer voorwaarts dragen,
tot ln de handen van God, gelijk Gezelle
OPGEPASTl
STRENGE POLITIE -VERORDENING,
door de stad Diksmuide op verzoek van
't Komiteit. BESLUIT:
Art. 1. Alle verkeer met auto's en
voertuigen wordt geschorst van 10 tot 15
uur, ln de Weststraat, IJzerlaan en Brug
over den IJzer.
STANDPLAATSEN TE DIKSMUIDE
VOOR AUTO'S
Kusttocht komende langs NIEUW-
POORT: Op de kaal te Diksmuide en de
Steenbakkerij van Kaaskerke. Auto's
komende uit ROESELARE: zullen te Dik
smuide gareeren op het Koersplein.
Auto's komende uit IEPER: Woumen-
straat en Merriemarkt. Auto's komen
de uit richting GISTEL, TORHOUT,
langs BEERST: herberg t Gouden Hoofd
en Verkensmarkt.
De auto's die NAAR DE KUST wen-
schen te rijden na de plechtigheid, moe
ten vóór 10 uur de brug van den IJzer
over zijn en zich ZOO VER mogelijk naar
Kaaskerke toe, opstellen.
Daarom moeten wij steeds Indachtig
blijven, dat een volk maar GEZOND en
SCHOON kan worden, FLINK VAN
LEEST EN SCHERP VAN GEEST, wan
neer het de natuurlijke zedenwet naleeft
en de geboden Gods ln eere houdt;
dat een volk maar EDEL kan worden,
wanneer eenieder denkt aan zichzelf te
vergeten, om de gemeenschap te dienen;
dat eindelijk een volk maar GROOT
kan worden, door een stadigen opgang
naar Hem, die alléén groot is.
Doch die ideale strijd voor ons volk
moet eendrachtig gestreden worden,
schouder aan schouder en front tegen
den gemeenen vijand. Daarom zullen wij
dit Jaar meer dan vroeger luisteren naar
de vermanende stem, die weldra weer uit
de graven van den IJzer zal opstijgen:
Broeders, wilt eendrachtig strijden
en uw vijand niet verblijden,
die bij u komt twisten zaaien
om er eens zijn oogst te maaien!
Broeders, blijft vereenigd streven
met uw volk naar hooger leven!
Eéndracht laat het opwaarts stijgen;
tweedracht helpt het onder krijgen.
Broeders, denkt aan wat wij leden,
hoe voor U ten dood wij streden!
Luistert gij naar ons vermanen;
*t zal den weg ter zege U banen!
Alleen wie zóó strijden, zijn de gees
telijke erfgenamen van die pracht-Kris-
ten-Vlaming, Joe English, die op zijn vlag
schilderde: IK DIENWant zoo al
léén zljt gij dienaars van God en van
uw volk. R. MORTIER, 8. J.
IBBBBflBBBBBBBBBBBQBBIüBBflSBBBfllBBBBBSBBBBBBBHHBBiSBBBBBBISBB
Het symbolisch Kruis
van «Heldenhulde» in
de IJzervlakte oprij
zend te midden van
de duizenden Vlaam-
sche IJzerkruisJes.
Teekenlng van Joe
English aan het front
van den IJzer,
L - DE PLECHTIGE H. MIS
begint stipt te H uur. Het altaar zal
«taan aan den achterkant van het IJzer
monument, zoodat men ln de welde de
beste plaats zal hebben. Bazuingeschal zal
de mis aankondigen. De vaandels worden
gablj het Monument geplaatst ln groep.
De vaandels van Joe English vooraan.
Verzoek de vaandels niet te laten wappe-
ten binst het H. Misoffer en de grootste
Ingetogenheid en stilte in acht te willen
hemen. Men ls verzocht van af de aan
komst te Diksmuide naar de weide op te
«tappen, ten einde eene goede plaats te
hebben. Reeds vanaf 10 uur zal daar mu
ziek uitgezonden worden. Niemand zal zon
der Herkennlngsteeken op de welden toe
gelaten worden. Binst de Mis blijft de
Weide afgesloten. Voor de telaatkomers der
Openluchtmis zal er nog eene H. Mis ge
lezen worden in de kerk te Diksmuide,
12 uur.
2. - ER ZAL WEDEROM
EENE NOODBRUG ZIJN
De voetgangers gelieven bij voorkeur
te nemen, daar de vaste brug groo-
ndeelfl voorbehouden blijft.
3. - HET HERKENNINGSTEEKEN
«al te Diksmuide door de Vlaamsche
Meisjes» worden aangeboden. De prijs is,
•ooals men weet 8 fr. Men vergete niet
gat de Inrichtingskosten buitengewoon
boog zijn en dat wij erop rekenen dat
Jlko bedevaarder ditmaal zijn plicht van
Vlaamsche solidariteit zal begrijpen.
4. - DE ORDEDIENST
«al onder leiding staan van twee afge
vaardigden van het Bedevaartkomltelt, en
gehouden worden door Vlaamsche Wach
ters, Ganda en Blauwvoetbond, voorzien
Van den gpeclalen armband orde Men
te beleefd verzocht zich te schikken naar
pun bevelen, die gegeven worden in t be
lang van iedereen.
Voor EET- en DRANKGELEGENHEID
te gezorgd. Rechtover de noodbrug zal men
»n de groots tent der Nooit meer oor
log «-fede:atle (brouwerij «Atlas») zor
gen voor eten en drinken voor de Bede
vaarders. Aan billijken prijs.
5. - DE MILITAIRE
BEGRAAFPLAATSEN
Van heel West-Vlaanderen, zullen op 21
Augustus open zijn tot 8 uur 's avonds.
HET SEKRETARIAAT
HER BEDEVAARDERS TE DIKSMUIDE
«al op Zaterdag 20 en Zondag 21 Augus-
*10 gevestigd zijn te Kaaskerke, rechtover
de noodbrug ln een speciale tent nabij de
groote Atlastent, alwaar alle Inlichtingen
kunnen bekomen worden. De VI. Meis
jes en Studenten, die wenschen op te tre
den voor den verkoop van Programma's
enz., worden dringend verzocht zich al
daar, zoo vroeg mogelijk ter beschikking
te willen stellen van het Secretariaat.
Daar zullen boeken, herkenningsteekens,
postkaarten, programma's, enz. voorhan
den zijn.
De Vlaamsche Meisjes die zich met den
verkoop der herkenningsteekens en pro-
grammas gelasten zullen eene afzonder
lijke plaats hebben in het Sekretariaat,
ln de tent, alsook ln de IJzervlakkte tij
dens de plechtigheid.
MEN NEME VERDER IN ACHT:
GEENE SPANDOEKEN worden toege
laten. De bestuurders der bonden wor
den verzocht de vaandels van een rouw
strik te voorzien. Bij de aankomst mogen
de vlaggen wapperen. Men begrijpe dat
tucht hier beslist noodlg is en gehoorza
me streng aan de bevelen van den orde
dienst. Zonder Herkennlngsteeken zal nie
mand toegelaten worden. Er ls dit jaar
wederom gezorgd voor zeer sterke LUID
SPREKERS, zoodat men op afstand de
sprekers zal kunnen verstaan.
Tijdens de aanspraken wordt eene In
getogen stilte verelscht. Streng wordt
aanbevolen de plechtigheid door geen uit
roepen of handgeklap te storen. MEN
BLIJVE INGETOGEN 1
7. Koopt alleen de uitgaven van het Se
kretariaat. Alle verkoop, buiten de uit
gaven van het Komiteit der Bedevaart, ls
op 21 Augustus verboden. Het ls een plicht
van solidariteit, dat de Bedevaarders en
kel en alleen de uitgaven zouden koopen
die hun door de dragers van den arm
band worden aangeboden. De gele arm
banden zijn de uitgaven van het Komiteit.
De witte armbanden zijn uitgaven met
bijzondere toelating, waarvan de verkoo-
pers een zeker bedrag afstaan voor het
IJzermonument Men verlate Diksmui
de niet zonder in 't bezit te zijn van de
twee prachtige boeken: De XII' Bede
vaart (6 fr.) en Joe English - Leven
en Werken (met 80 penteekeningen) 6 fr.
8. Het Viaamsch Kruis richt weder
om verscheidene hulppost :n in: één aan
het station op de markt tusschen
de bruggen op grondgebied Diksmuide en
Kaaskerke nabij het monument in de
weide tegen IJzeren weg. De Vb Kruis-
verzorgers dragen witten armband met
zwart-gele ronde. De dokters, een arm
band met zelfva Jcenteeken en gwarte
dworsstreep.
Zooals verleden week gemeld, zal op 21
Augustus 1932, dag der XIII» Bedevaart,
het stoffelijk overschot van volgende
IJzerjongens naar Diksmuide worden over
gebracht om aldaar bijgezet te worden ln
den IJzertoren op grondgebied Kaaskerke
Renaat De Rudder, Joe English, Frans
Van der Linden, Gebroeders Van Raem-
donck, Firmin Deprez, Frans Kusters, Hu-
bert Willems.
Het graf van den gesneuvelden Vlaam
schen IJzerjongen Alfons Roothans van
Overpelt (rond Moorslede gevallen In Sep.
1918) kon niet ontdekt worden.
Het wordt dus de meest Indrukwekken
de Bedevaart die ooit zal geweest zijn.
Wie zal niet van aandoening sidderen
wanneer men met het stoffelijk overschot
dier 7 symbolen van het Viaamsch IJzer-
lljden, zal aankomen ln de schaduw van
ons IJzerkruis? voor het aanschijn dier
200.000 Bedevaarders ln de IJzervlakte!
Daarom zal dit jaar de kroon op het
werk worden gezet en moeten dit Jaar
ALLE VLAMINGEN die maar eenlgszins
kunnen, te Diksmuide zijn.
Aanspraak van Heer VAN CAUWELAERT
(Vervolg)
Zaterdag 20 Augustus:
KAASKERKE, 10 uur voormiddag.
In de parochiale kerk van Kaaskerke,
plechtige lijkdienst voor de overgebrachte
gesneuvelden, wier stoffelijk overschot ln
de kerk zal geplaatst zijn. Vigiliën. Te
10 uur: Zeer plechtige uitvaart, over
brengen van het stoffelijk overschot, der
7 IJzersymbolen, naar de groote zaal te
Kaaskerke, waar zij gansch den dag zul
len mogen begroet worden.
's AVONDS. Vanaf 6 tot 11 uur, door
loopend Radio-Concert aan den voet van
het IJermonument: Internationale Mu
ziek en liederen van Vlaamsche meesters.
Volledige belichting van den IJzertoren.
De toren zal tot 11 uur 's avonds bestijg-
baar zijn. (Zelfde schikking voor Zon
dag- en Maandagavond).
Zondag 21 Augustus 1932.
Voormiddag: Te 11.30 u. stipt. Plechtige
H. Mis ln open lucht ln de IJzervlakte,
ter nagedachtenis van onze dierbare ge
sneuvelden.
1. Begin der IJzerplechtigheid. Klok
kenspel uitgezonden van uit den toren.
2. Treurmarsch.
3. Gezamenlijke uitvoering van O
Kruise den Vlaming.
4. Aanspraak door Dr F. De PUlecyn,
namens de Vlaamsche Oud-strijders.
5. Voor den vrede onder de volkeren:
INTERNATIONALE BLOEMENHULDE.
6. Gezamenlijke uitvoering van Vlaan
deren van Veremans.
7. Overbrengen van het stoffelijk over
schot van de symbolische IJzerhelden:
Renaat De Rudder, Joe English, Gebroe
ders Van Raemdonck, Firmin Deprez,
Frans Kusters, Hubert Willsmsi, Frans
Van der Linden.
8. Bloemenhulde en groet der vlaggen.
9. Toespraak van Prof. Dr Fr. Daels,
namens het Bedevaartkomltelt.
10. ONTHULLi.-G VAN HET JOE EN
GLISH-MONUMENT.
11. Gezamenlijke uitvoering van Vaar
wel mijn Broederoud lied door Huber-
tus Waelrant.
12. Toespraak namens de kunstenaars
van den IJzer door kunstschilder Sam.
De Vriendt.
13. Gezamenlijke uitvoering van «Mijn
Vlaanderen heb ik hartelijk lief
14. Hulde door een Zuid-Afrikaner en
een Noord-Nederlander.
15. De Vlaamsche Leeuw.
Namiddag. Vanaf 4 uur: Radio-Con
cert in de IJzervlakte (Rond 3 uur, ver
gadering van de Vlaamsche Nooit-meer-
oorlog-Federatie, groote "Atlastent).
OP DE MARKT. (Tusschen 3 en 7
uur) Radio-Concert en zang.
's Avonds, doorloopend Radio-Concert
ln de IJzervlakte: muziek, liederen en
deklamatie.
Gedurende de IJzerplechtigheid (van 11
tot 14 uur) blijft de IJzertoren gesloten.
TELEFOON DIKSMUIDE,
NACHTDIENST,
zal ter gelegenheid der XIII» Ijzerbede
vaart verzekerd zijn gedurende gansch de
nachten van 20 tot 21 en tot 22 Augustus.
VERKOOP EN ORDEDIENST
DE ARMBANDEN
Het Komiteit zorgde ervoor dat onmid
dellijk elke groep der Inrichters dit Jaar
herkenbaar zal zijn aan de kleur van den
armband. Men lette dus goed op de kleu
ren
BLAUW: Het Komiteit. - jijfft: P
ROODBRUIN: Ordedienst. i
GROEN: Inzameling ten bate Monu
ment.
GEEL: Officleelen verkoop en aangestel-
den dienst door t Komiteit.
WIT: De verkoopers die voor eigen re
kening verkoopen maar een bedrag af
staan aan 't Komiteit.
OPGEPAST! De armbanden dragen dit
jaar den stempel van 't Komiteit en het
nummer 3! Die zich van andere arm
banden bedienen, zijn valsche verkoopers
en dienen onmiddellijk aangeklaagd te
worden!
MEN KOOPE
te Diksmuide: a) de nieuwe Joe Engllsh-
koker-Heldenhulde, een pracht van een
koker en tevens een steentje voor *t Mo
nument: 5 fr.
b) de boeken Joe English - Leven en
Werken - en t prachtige verslagboek der
XII» Ijzerbedevaart: elk 6 fr.
c) Nieuw! Nieuw! Het Prof. Daels-Al-
bum: een volksboek dat al onze Vlaam
sche bedevaarders zullen willen bezitten,
dat voor de eerste maal te Diksmuide zal
verkocht worden. Het boek bevat verschil
lende artikelen en fotos uit het leven van
onzen grooten Vlaamschen Geleerde, de
ziel der Ijzerbedevaarten. Prijs op «waar
papier; 5 fr.
WETTEN MET ZUIVERE BEGINSELEN
Er is niemand van ons die vragen kan
dat rechters, die uitsluitend zijn opgevoed
ln de Fransche taal van af morgen, zelfs
met den besten wil van de wereld, von
nissen zouden vellen, onberispelijk onder
taalkundig oogpunt. Van vandaag tot
morgen kunnen al de openbare besturen
en de daarmede ln verband staande In
stellingen, niet ln onberispelijk Neder-
landsch werken. Er zal onvermijdelijk
een overgangstijdperk noodlg zijn. Want
dit mag lk er nog aan toevoegen, de
Vlaamsche taalwetten welke voortaan ons
taaistatuut zullen uitmaken, mogen mis
schien ln het oog van den een of den
anderen onder u onvolmaakt schijnen op
gesteld. Ik acht het overbodig thans op dit
terrein te treden. Ieder van ons zou die
wetten nog heel '*vt kunnen verbeteren,
althans wat betreft het opstellen, indien
wij volkomen vrij waren geweest onze ge
dachten uit te drukken in onze studeer
kamer. Het eenige wat ik u in alle gerust
heid kan verklaren is dat de wetten die
wij thans reeds hebben gestemd, alhoewel
misschien gebrekkig van uitdrukking, be
paald zuiver zijn wat betreft de beginselen
en volkomen beantwoorden aan de prin
cipes welke door den Kath. VI. Landsbond
in zijn programma steeds werden voorge
houden als zijnde de voorwaarden van
volledige vervlaamsching, van cultuur
eenheid en zelfstandigheid van ons Vlaam
sche volk.
Indien bij sommigen die onvolmaakt
heden een beetje sterk in 't oog springen,
dan voeg ik er ook bij dat deze wetten niet
alleen principieel zuiver zijn maar dat in
elk geval de wet op de bestuurlijke zaken
verder reikt dan hier ln den Kath. VL
Landsbond eenige jaren terug werd ver
langd en verhoopt.
Geachte vergadering, de wet op de
vervlaamsching van het bestuur heeft voor
gevolg dat niet alleen de Staat, de pro
vincies en de gemeenten, maar dat alle
lichamen en Instellingen welke bij wijze
van concessie of machtsoverdracht als
openbaar bestuur ten eenigen titel kunnen
worden beschouwd, ook verplicht zijn in
Vlaanderen de Nederlandsche taal te ge
bruiken voor him uitwendig leven en voor
hun uitingen naar bulten: de nationale
bank, de buurtspoorwegen, de gasmaat
schappijen, de electriciteitsvergunningen,
enz., enz.
VLAANDEREN MOET RIJK WORDEN
AAN BESCHAVING
Het komt er vooral op aan den nood
zakelijken arbeid te leveren om de wetten
vruchtbaar te maken door verheffing en
veredeling van ons Viaamsch cultuurle
ven. Dat ls het werk dat thans moet kun
nen beginnen ln zijn volle mate, want,
laten wij het bekennen: Vlaanderen ls
op gebied van cultuur nog lang niet aan
geland waar het eenmaal komen moet.
Wij moeten ons niet schamen van te be
kennen dat wij op gebied van persoonlijk
heden die ln staat zijn om groote verant
woordelijkheid te dragen, nog vrij arm
zijn; dat op gebied van wetenschappelijk
gevormde mannen die de leerstoelen aan
de universiteit met gezag kunnen bezet
ten, het aantal ontoereikend ls. Wij mo
gen gerust bekennen dat de Vlamingen
die, alhoewel behoorende tot de meer ge
goede standen, niet steeds tot voorbeeld
kunnen worden gesteld voor Vlaamsche
voornaamheid en Vlaamsche beschaving.
Het gaat niet alleen om de uitdrukking
van 'n gedachte maar om een geheelen
levensstand. Vlaanderen ls nog te arm
aan beschaving. Vlaanderen moet echter
rijk worden aan beschaving en het is nu
de taak van al degenen die het Vlaam
sche volk liefhebben, om onze Vlaamsche
cultuurmogelijkheden te ontwikkelen naar
hun beste vermogen. Dat ls niet zoo een
eenvoudig werk. Dat ls geen toestand die
ons toelaat van voort te gaan met de ziel
van ons Vlaamsche volk en van onze
Vlaamsche jeugd te verwilderen. (Ap
plaus).
Uw voorzitter heeft er op gewezen dat
de jeugd nood heeft aan leiding en indien
er iets ls dat ons smartelijk treft, dan ls
het niet zoozeer dat men de Jeugd heeft
geleid naar banen waar, volgens onze over
tuiging, geen heli ls te vinden, maar dat
men de ziel van de jeugd meent volkomen
te vormen zonder eerbied voor het gezag,
zonder beginselen van maatschappelijke
eerlijkheid, zonder de waarheid te ach
ten, zonder al de hooge waarden zonder
dewelke een volk gesloten moet leven.
(Luid applaus).
WIJ ZULLEN ONS VOLK NIET
VERLATEN...
Verre van mij hier te komen verklaren
dat het voortaan aan onze jonge geleer
den verboden zou zijn om na te denken
over andere toekomstmogelijkheden op
taalkundig gebied dan deze waarin wij
thans leven. Verre van mij de verwaand
heid te bezitten om te verklaren dat de
lijn die wij geheel ons leven hebben ge
volgd, niet naar rechts of links mag af
wijken. Mijn persoonlijke overtuiging en
deze van de Kath. VL Landsbond werd
reeds dikwijls uitgesproken. Wij zijn over
tuigd dat de Belgische Staatsvorm en. de
Belgische Instellingen geen hinderpalen
zijn voor de volledige vervlaamsching van
Vlaanderen. Integendeel, de Belgische
Staatsvorm ls de eenige schutse voor onze
vrijheid op dit oogenblik, te midden van
de internationale verwarring en ook kan
hij een hefboom worden voor onze Vlaam
sche volkskracht. Ik heb het gezeid voor u
en in de Kamer: Indien voor ons gewe
ten een tweespalt moest bestaan tusschen
het hooger belang van het Vlaamsche volk
en het Staatsbelang, dan zouden wij niet
aarzelen om te verklaren dat wij ons volk
niet zullen verlaten. (Applaus.)
Alleen ln Belgie en met den Belgischen
Staatsvorm kan Vlaanderen zijn rechten
veroveren, kan Vlaanderen zijn histori
sche vrijheden behouden die dan toch
ook iets beteekenen voor het bestaan van
een gemeenschap. Wij hebben dan ook
als plicht van zulks uit te spreken. En al
degenen die deze overtuiging deelen moe
ten er voor uitkomen.
Indien bet bij mij niet opkomt van an
deren het recht te ontzeggen van te zoe
ken in nieuwe richtingen, van te speuren
of wellicht geen licht opgaac uit een ande
ren hoek, dat meen lk te mogen verklaren,
waarschuwend tegenover de lichtgeloovig-
heid van sommigen die de wegen hebben
meenen te moeten verlaten waar het licht
was opgegaan.
De ervaring van de laatste 12 Jaar wijst
er nochtafis op, die richting niet op te
gaan welke men zoo roekeloos heeft wil
len volgen en waarin men het Vlaamsche
volk wil verstaren. Die richting geeft geen
oplossing, zij leidt enkel naar wanorde.
Het ls dan ook meer dan roekeloos, het ls
onverantwoordelijk de jeugd en het volk
te willen sturen ln die richting waarvan
wij de uitkomst niet weten.
Maar Iets anders, en dat, hoop ik, zal
hun beter in de ooren klinken. Van ieder
Vlaming wordt geëischt dat hij de del
van Vlaanderen niet zou schaden en dat
hij zijn beste krachten zou voegen bij de
onze om dat groot cultureel werk van op
bouw waaraan Vlaanderen zoo een behoef
te heeft, te verwezenlijken.
Het moge voortaan de taak wezen van
de» Kath. Yl Landsbond, naast de waak
zaamheid die hij zal uitoefenen waar het
gaat om het eerbiedigen van onze Vlaam
sche wetten, aan het Vlaamsche volk de
boodschap te sturen dat leder zijn plicht
heeft te doen.
De moties van de afdeelingen naar het
hoofdbestuur en van het hoofdbestuur
naar het Parlement mogen voortaan ge
kruist worden door de moties van het
hoofdbestuur naar de afdeelingen.
Wij moeten thans uit al onze krachten
werken aan Vlaanderen's ophef. Het ls
niet te vroeg en, laat er mij aan toevoegen,
en zal wellicht minder tijd voor overschie
ten dat gij zelf vermoedt.
VLAANDEREN STAAT NIET ALLEEN
IN DE WERELD
Vlaanderen staat niet alleen in de we
reld. Ook Belgie s'aat niet alleen ln de
wereld. Gij hebt onder uw voeten de
schokken gevoeld van de aardbeving wel
ke op economisch gebied de wereld uit
haar voegen heeft gebracht. GIJ hebt ge
hoord de echo's van de oproerige stemmen
welke uit het Zuiden van ons land zijn
opgegaan en gij zljt niet onwetend dat
er zich aan het nabije Oosten donderto-
rens opeenstapelen terwijl de donder nog
altijd maar voort rolt ln het Verre Oos
ten. Wie zegt u dat, vooraleer enkele
maanden zijn verloopen, ook dit land niet
nog dieper crisissen zal kennen dan deze
welke wij sedert de oorlog beleefd heb
ben. Niemand kan op dit oogenblik pro
feet zijn. Ik wil geen porfeet zijn des
onheils. Maar leder heeft zich voor te
bereiden op de mogelijke gevaren en deze
zijn groot.
Het zal niet overdreven zijn dat al de
burgers van Vlaanderen en bijzonder de
katholieken die dan toch bezorgd zijn om
het behoud van onze maatschappelijke
orde, om de toekomst van onze godsdien
stige belangen, om de vrije verdere ont
wikkeling van het Vlaamsche volk, dat
zij zouden zorgen door de handen ln me
kaar te houden, door te staan in het volk,
dit te beschutten en er zooveel mogelijk
de rust des gemoeds, het vertrouwen ln
de gemeenschap, de wil der orde te hand
haven.
WIJ GAAN DOOR EEN CRISIS...
Wij gaan door een crisis, een groote en
diepe crisis. Niemand weet op dit oogen
blik hoever de economische en maatschap
pelijke omvorming voor dezen tijd daar
uit zal groeien. Wij katholieken demo
craten, de zonen van Rerum Novarum en
de volgelingen van Quadragesimo Anno,
wij zijn niet beducht voor groote hervor
mingen, maar wij weten dat het noodlg
ls den rustigen voortgang te kunnen ver
zekeren, wil men deze hervormingen be
reiken en niet ten onder gaan ln de wan
orde. WIJ wille allen het behoud van dit
land ten kosten van veel, maar niemand
van ons weet wat aan Vlaanderen voor
behouden zal zijn indien, ten gevolge van
de volgende sociale woelingen en de in
ternationale storingen, het lot van dit
land opnieuw ln vraag kan warden ge
steld.
Welnu, tegenover al die gevaren zeg lk
u: Doe uw plicht. Al de V'amingen be
grijpen dat het thans niet het oogenblik
ls om op avonturen uit te gaan, dat de
tijden reeds moeilijkheden genoeg ople
veren om niet zonder gevaar het volk met
poffertjes of vuurkartetsjes te doen op
springen.
Het zal voor de katholieke Vlamingen
een tweeden triomf mogen heeten wan
neer zij ln dat gevaar weer blijken te ziin,
de ware schutse van het Vlaamsche volk
en het beste bestanddeel van dit land.
Het zal een reden zijn tot bijzondere
troost wanneer zij, komende uit een lan
gen strijd dien zij hebben gevoerd met
zoo weinig vertroosting, op den dag van
de overwinning een nieuwen strUd kun
nen inzetten en streven voor zelfverhef
fing en volksbehoud.
Er ls dan een groote taak weggelegd.
Bij die taak zullen ook diegenen die op
parlementair gebied gestreden hebben,
aan het appel niet ontbreken. Maar lk
vraag u dat ook gij niet zoudt ontbreken.
Ik vraag dat gij zoudt zorgen dat ook de
Jeugd aanwezig weze en ik vrarg u dat
gij zoudt zorgen dat gansch de kath.
Vlaamsche volkskrachten samen zouden
worden gebracht, om alleen Vlaanderen
te dienen in zijn meest onmiddellijken
nood en In zijn hoogste belangen.
DE TAAK VAN DEN LANDSBOND
Indien dit de leuze ls die van den Lands
bond uitgaat, dan ls zijn taak met de ver
overing van de Vlaamsche wetten niet
volledig. Integendeel, zijn taak wordt rui
mer en grooter. De Landsbond moet zijn
strijd onverminderd voortzetten voor
volksverheffing, zelfverheffing en cultu-
reele zuivering.
De vervlaamsching van Brussel is een
groot Viaamsch belang, niet alleen op
cultureel maar ook op staatkundig gebied.
Het is misschien zelfs onder politiek op
zicht van grooter belang dan wij zelf ver
moeden. Dan ook met vreugde aan den
arbeid, want de vervlaamsching van Brus
sel, of laat mij liever zeggen de herver-
vlaamsching van de hoofdstad en haar
omgeving zal minder tijd kosten en minder
leed medebrengen dan de vervlaamsching,
de hervervlaamsching heeft gekost van
de overige gedeelten van Vlaanderen. Met
moed dus aan den arbeid. Ieder doe zijn
taak. Het net uur dat aan ieder moet
gezeid worden: Het is uw plicht, uw plicht
te doen.
Indien leder zijn plicht doet dan komt
Vlaanderen, door alle moeilijkheden heen,
aan het schoone einddoel dat wij ons,
van onze Jeugd af, hebben vooroogen ge
steld; Vlaanderen ln zijn volk, en ln zijn
volk Christus!
Op de slotwoorden van deze meesterlij
ke rede volgt een ovatie waaraan geen
einde schijnt te komen.
benut
tigt,
trekt
niet al
het mo-f
gelijke
profijt
uitzijne J
kerij.
Het Algemeen Christelijk Vakverbond
heeft dit jaar zijn 10* Congres gehouden
te Brugge.
Het Congres zelf, dat om vier uur des
namiddags begon, werd voorafgegaan door
een ontvangst van het bestuur van het
A. C. V. bij Mgr Lamiroy, Bisschop van
Brugge. BIJ deze ontvangst waren aan
wezig de Z. E. P. Rutten, senator, Ka
nunnik Logghe, proost van de sociale
werken van het Bisdom Brugge, E. H.
Ketels, proost van het A. C. V., Pauwels,
voorzitter van het A. C. V., volksverte
genwoordiger R. Debruyne, enz.
Ongeveer een vijfhonderd afgevaardig
den woonden het Congres bij. Men be
merkte op deze zitting welke plaats had
ln de feestzaal van het Chr. Werkers-
verbond bulten de reeds vermelde over
heidspersonen, Z. E. H. Kan. Mahieu,
vertegenwoordiger van den Bisschop van
Brugge, senator Eylenbosch, Verdellen,
bestuurder van Hout en Bouw, Crols, ld.
Gemengde Vakken, Kan. Cardolle, leeraar
aan het Seminarie te Luik, Z. E. H. Co-
lens, proost van het Alg. Christ. Werkers-
verbond, enz.
Het was de Heer Pauwels welke de
openingsrede hield. Spreker bracht hulde j
aan de nagedachtenis van wijlen M. Fr..
Machlelsen, stichter van de Kleedings j
annfvnlfl An won wrijlnn TMT A TVinmoc
Centrale en van wijlen M. A. Thomas,
de bestuurder van Int. Bureel van den
Arbeid. Hij wees op de moeilijke tijden
ontstaan door de crisis en schetste ln
vlugge trekken de voorspoedige ontwik
keling van het A. C. V.
Verslag werd hierop verstrekt over de
werking van 1930 tot 1931 door den Heer
Aug. Cool, secretaris van het A. C. V.
ONTVANGST TEN STADHÜIZE.
Zaterdag avond werden de Congresle
den door het gemeentebestuur van Brugge
ontvangen.
De Heer De Schepper, schepen van
Onderwijs, omringd door heeren schepe
nen, gemeenteraadsleden, verontschuldig
de den Heer Van Hoestenberg, burge
meester, en sprak zijne vreugde uit om
dat hij zelf de Congressisten mocht ont
vangen. Hij herinnerde aan do eerste,
moeilijke tijden der Kristelljke Vakbe
weging en stelde daartegenover de hui
dige periode van bloei en gezag. Hij sprak
de hoop uit dat het tiende Congres van
het A. C. V. eenen nieuwen opgang zou
inluiden.
DE VERGADERING VAN
ZONDAG 14 OOGST.
Zondag hernam het Congres zijne werk
zaamheden te half tien ln de zaal der
Oudenburgstraat. M. Serrarens, algemeen
sekretaris van het Int Christ Vakver
bond woonde deze zitting bij.
Na bespreking werden de volgende be
sluiten van het zedelijk verslag goedge
keurd.
De werkloosheid die blijft voortwoe
den, en waar geen enkele ernstige aan
wijzing het aanstaande einde van laat
voorzien, moet de volle aandacht der
Christelijke Vakbeweging blijven ver
gen
Het Congres verzet zich tegen elke
verlaging der werkloosheidstoelagen ln
de huidige omstandigheden
Wat er later ook moge gebeuren, het
Congres spreekt zich uit voor het be
houd eener werkloosheidsondersteuning
waarbij rekening gehouden wordt met da
waardigheid en de behoeften der arbei
ders
Daarbij neemt het Congres bepaald
stelling tegen elke aktle welke voor doel
heeft de werkloosheidsverzekering en de
ondersteuning der werkloozen aan do
vakbeweging te ontnemen
Het Congres zet zijne aangeslotene
organisaties aan, hunne werking uit te
breiden om de belangen der arbeiders,
meer dan ooit door de krisis gedreigd,
krachtdadig te verdedigen, en wel be
paaldelijk de loonen en de sociale wet
geving
Werden tevens goedgekeurd twee anc
dere besluiten betreffenden den arbeid
der gehuwde vrouw en betreffende eena
noodige herinrichting der Kristelljke Vak
beweging om haar een statuut te geven
dat haar ln staat zou stellen de meesta
vruchten af te werpen.
Een belangrijk verslag werd daarop ver
strekt door E. P. Arendt, S. J. over da
herinrichting van het economisch regiem
en door M. J. Van Buggenhout, voorzit
ter van de Centrale der Vrije Mijnwer
kers, die sprak over de heraanpassing
der loonen.
De Congreszitting van Zondag werd
verblijd door een telegram toegekomen
vanwege Z. H. Pius XI, waarin het Op
perhoofd der Christenheld het beste wel
slagen toewenscht aan de werkzaamhe
den van het Congres, de voorlichting des
Hemels afsmeekt voor de deelnemers en
aan deze laatste zijn Apostolischen ze
gen schenkt.
DE DOORTOCHT DOOR DE STRATEN
VAN BRUGGE.
In den namiddag trok een indrukwek- i
kende stoet door de straten van Brugge.
Ruim een 20.000-tal christen gesyndi-
keerden stapten achter het inleidend
spandoek: «Het Algemeen Christelijk
Vakverbond van Belgie telt 250.000 le
den Niet minder dan 40 muziekmaat
schappijen luisterden deze optocht op.
In de St Jacobsstraat werd de optocht
geschouwd door de Heer Heyman, Mi
nister van Nijverheid en Arbeid, omringd
door verscheidene kristene leiders en per
sonaliteiten.
De openluchtmeeting werd gehouden
op de Burgplaats. Aldaar voerden het
woord M. Pauwels, voorzitter van het
A. C. V., Z. E. P. Rutten en M. Serra
rens, sekretaris van het I. C, V.
Het was eert schitterend geslaagde
Congresdag.
..ii
8 'më
DE EERETRIBUUN OP DEN BURCHT.
aHHMMMBHBMBBHHHBBn
PRAATJES
OVER BUITENLANDSCHE POLITIEK
De geestdrift over te Lausanne bereikte
uitslagen inzake regeling van het vraag
stuk der herstelschulden is tamelijk vlug
gekoeld, omdat er ten slotte maar iets
practisch zal van ln huls komen na de
presidentsverkiezingen ln Amerika. Im
mers de ratificatie van de herstelakkoor
den van Lausanne zal maar gedaan wor
den wanneer de Vereenigde Staten van
Amerika aan hare schuldeischers dezelf
de absolutie zal willen geven, die Dultsch-
land heeft bekomen van hare schuld
eischers in Lausanne.
Afwachten is dus hier de boodschap.
Tusschen haakjes mag hier echter wel
aan toegevoegd worden dat ons land er
niet veel bij gewonnen heeft, wel inte
gendeel en dat we ons alleen mogen
troosten met de gedachte dat we groote
offers hebben gebracht om bij te dragen
tot de algemeene bevrediging in de we
reld. In hoeverre we daardoor zelf flnan-
tleel ln de moeilijkheden geraakt zijn,
zullen de komende dagen ons klaar uit
leggen, wanneer de regeering haar be
grooting voor 1933 aan het parlement zal
voorleggen.
Intusschen ls te Ottawa, de hoofdstad
van Canada, op 21 Juli de Britsche rijks-
conferentie begonnen, waarvan het be
lang door niemand mag onderschat wor
den. In het algemeen kader van de we
reldcrisis heeft deze conferentie, die on
der de meest belanrljke conferenties die
sedert den oorlog werden gehouden, mag
gerekend worden, een beteekenis die we
zullen trachten bondig te omschrijven.
In Ottawa zullen de landen die tot het
Britsche wereldrijk behooren, namelijk;
Engeland, Ierland, Canada, Australië,
Zuid-Afrika en Indië beraadslagen op
welke manier de economische toenadering
tusschen de verschillende landen van het
wereldrijk kan worden tot stand gebracht.
De twee wegen stonden daartoe open,
vooreerst het tot stand brengen van een
tolunie onder de verschillende landen van
het Britsche wereldrijk en verder het
vaststellen van voorkeurtarieven onder de
landen zelf.
Aan die eerste oplossing, het vormen
van een Britsche tolunie moet niet meer
gedacht worden omdat de band die de
landen van het Britsche wereldrijk bindt
verre van stevig ls aangezien de bewe
ging los van Engelandonder die lan
den sedert den oorlog er zeer snel op
vooruitgegaan ls. Het zal hier volstaan
te wijzen op wat ln Ierland gebeurt en
wat men reeds ls tegengekomen ln Indië.
Verder ls daar ook geen denken aap om
dat dergelijke tolunie een afzondering van
Engeland tegenover Europa zou meebren
gen, afzondering die zeker noch wensche-
lijk noch te prijzen ls met het oog op
het economisch leven van de heele we
reld.
Blijft dus de kwestie van het tot stand
brengen van een stelsel van voorkeurta
rieven voor de waren die de landen onder
elkaar of met Engeland zouden wisselen.
Deze kwestie schijnt ook nog niet eens
van een leien dakje te loopen en daarbij
dient ook nog aangemerkt, dat op den
vooravond der conferentie, door den
Kroonprins van Engeland een rede werd
gehouden die heel wat ophef heeft ge
maakt. De Prins van Wales zegde dat
het Britsche Rijk zoowel als leder ander
land afhankelijk is van de prijzen der
wereldmarkt en dat er te Ottawa moet
naar gestreefd worden het wereldvertrou-
wen op te wekken, door het tot stand
brengen van een stelsel, waarbij andere
landen zich zonder hindernis kunnen
aansluiten.
Gelukt de rijksconferentie van Ottawa
er niet in een stelsel van voorkeürtarie-
ven er door te krijgen, dan zal er mis
schien gezocht worden naar een oplos
sing ln den zin door den Prins van Wa
les aangeduid.
Moest de conferentie echter op een
mislukking uitloopen dan staat het vast
dat er van een Britsche economische een
heid wel nooit meer Iets zal tot stand
komen. De verbrokkeling van het groote
Britsche wereldrijk zal dan verder lang
zaam maar zeker zijn gang gaan.
Moest nu echter het stelsel der voor
keurtarieven lukken dan wordt Ottawa
een bedreiging voor het restje wereld
handel dat er nog overschiet. Men zou
thans op de conferentie aan 't bestudee-
ren zijn hoe men het Britsche rijk kan
van suiker voorzien. Gelukt men daarin
dan zullen verschillende landen als Java
hun afzetgebieden kwijt spelen. Het zelf
de zal gebeuren met boter en andere land-
bouwprodukten en zoo ziet men hoe da
wereldcrisis eenerzijds zal worden ver
scherpt. Holland ziet ook met bevreesd
oog op naar Ottawa en reeds gaan stem
men op om een Nederlandsch Ottawa te
betrachten.
Laat ons tenslotte hopen, dat er worde
uitslag bereikt in den geest voorgestaan
door den Prins van Wales, 't is te zeggen
ln een vrijhandelsgeest, dit zal Engeland
nader tot Europa brengen en wellicht
meer vruchten geven voor den economi-
schen heropbouw van de wereld.
In deze orde van gedachten is ook ge
makkelijk te begrijpen dat er van een
Economische Wereldconferentie te Londen
geen sprake kan zijn zoolang de Britsche
Rijksconferentie in Ottawa niet is ge
daan. Immers Engeland zal dan maar
eerst zijn economische standpunten kun
nen opstellen ten overstaan van de we
reldconferentie wanneer het zal hebben
kunnen nagaan wat er economisch beke
ken met het Britsche wereldrijk ls aan t
vangen. R, D. D, M.
