Politiek en Sociaal Allerlei
11 NOVEMBER
t Kan. Dr Van Hoonacker
Herinneringen en Mijmeringen
CONGRES van de FEDERATIE DER
KATHOLIEKE KRINGEN EN VEREENIGINGEN
ku V»EEKBLAD: 35 CENTIEMEN.
30° JAAR. N' 43.
Beter nieuws voor onze oude lieden zonder
bestaansmiddelen
Be te werkstelling van de Werkloozen. -
Een nieuw aanschrijzen van Minister Pouliet
11 November
11 NOVEMBER AAN DEN IJZERTOREN TE DIKSMUIDE
HERDENKING ONZER IJZERDOQDEN
De Hervorming van den Staat
en de Kongressen van Dinant en Gent
DE VERKIEZINGEN
IN DUITSCHLAND
WANNEER, WAAR EN KOE
moeten fruitboomen in volle
opbrengst bemest worden?
Deos4en 7/zirank.
ZENDT ONS TWEE FRANK
BUFFEL TEGEN TREIN NABIJ
CAIRO
SCHRIKBEWIND IN CHINA
LX" ZITTIJD TE DINANT
HERVORMING VAN DEN STAAT
NOOIT MEER OORLOG!
Gebruikt Chiccrei
Wyppelier-TafFin, 't is de beste.
MUSEUM VAN VLAAMSCHE LETTERKUNDE te ANTWERPEN
ZONDAG 12 NOVEMBER 1933.
"DE POPERINGENAAR
Uitgever
SANSEN-VANNESTE
POPERINGE
Telefoon N'9. - Postcli. N' 15.570
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR
(per post).
Ia 't Land
18,60 fr.
Frankrijk
35,— fr.
Congo, Engeland t
40,— fr.
Amerika, Canada en an
dere landen
60,— fr.
mm
KATHOLIEK NIEUWSNOTARIEEL- EIV AANKONDIGIN GSBLAD.
TARIEF VOOR BERICHTEN*
Kleine berichten per regel 1,00 Tf.
Kleine berichten (minimum) 4,00 fr.
2 fr. toel. v. ber. met adr. t. bur.
Berichten op 1° bl. per regel 2,50 fr.
Berichten op 2' bl. per regel 1,75 fr.
Berichten op 3" bl. per regel 1,50 fr.
Kouwber. en Bedank, (min.) 7,00 fr.
Te herhalen aankondigingen:
prijs cp aanraag.
Annoncen zijn vooraf te betalen
en moeten tegen den Woensdag
avond ingezonden worden. - Kleine
berichten tegen den Vrijdag noen.
In vredestijd waren we allemaal een
beetje patriot, we zagen allemaal geerr.e
de piotjes deflleeren. Toen een regiment
voetvolk voorbijtrok, was er geen enkelen
jongen die thuis te houden was, al voel
den er zich niet veel Vlamingen aange
trokken door de roeping naar het mili
tair leven.
Zoo een lezeres geen goesting heeft om
voort dit artikel over den oorlog en de
gesneuvelde soldaten te lezen, ze mag
gerust overslaan en verder kijken naar
iets dat interessanter is, den burger
stand b. v.. de huwelijksbeloften, maar
weest niet jaioersch.
De gesneuvelden schijnen niet meer
zoo belangwekkend na 15 jaren. Niemand
benijdt hun lot. Zij die voor alle andere
dingen bijna een photographische me
morie hebben, vergeten hun gesneuvel
den. Ze zijn dood die jonge mannen,
waarmee wij eens op de zelfde school
banken zaten, waarmee wij speelden op
den koer, met wie wij uitgingen later op
reis. Al den tijd gedurende denwelken
wij hen gekend hebben waren ze zoo
springlevend... en ze zijn dood. Op hun
graf ligt een kroon bijtenetels. Reeds be-
Booren ze tot een ver historisch verle
den. Het schijnt bijna een ongerijmd
heid voor sommige jongeren nog ervan
te klappen. We zullen allicht moeten
pardon vragen en onze verontschuldigin
gen aanbieden om te mogen, al ware
't ook maar ééns per Jaar op den wa
penstilstand onze dooden te gedenken cüe
vielen en service commandé zooals het
toen heette.
Het is dan ook niet uit militarisme dat
we een herinnering en een gebed vragen
voor onze dierbaren. Nog minder dan het
jonge geslacht, zijn de oudstrijders, oor
logszuchtig.
Zij weten wei dat de volkeren het recht
eind niet vast hebben die aan explosse-
ven, gas of ontplooiingsmiddels de zen
ding toevertrouwen hunne geschillen te
beslechten. Moordtuigen allerhande kre
gen opdracht de grenzen te trekken tus-
schen recht en onrecht. Onnoemelijke
monsters werden bijna vergoddelijkt, hoog
geplaatst in den zetel om te vonnissen en
recht uit te spreken. Nooit kan een rede
loos kanon de stem der rede uitbulderen.
Een' soort menschen mag vandaag ook
niet van den oorlog spreken, ae em-
busqués van den arrière in burgers-
pak of militaire tenue. Die de poefen
niet hoorden van 't front; die de jam
merklachten niet hoorden der gekwet
sten, de vloeken der strijders; die niet
zagen de obusputten ln den grond, de
kwetsuren der aarde; die niet aanschouw
den de puinen onzer dorpen en steden;
die meedeelden van de brokken, die mo
lm vandaag niet meespreken. Zif die
binst het gedrang lusteloos van ver op
den dijk stonden te kijken naar hun
broeders die zwommen of spartelden om
boven te blijven, mogen heden zwijgen,
dat is hun recht.
Lees niet verder, jonge lezer, uw ze
nuwen zijn er niet tegen bestand, gij zijt
niet ernstig genoeg om aan zulke dingen
uw aandacht te wijden, uw hersens zijn
nog te zacht, uw hert te week voor oor
logsgeweld. Nu kunt gij ook zeggen lijk
die madam die verleden jaar een oorlogs
film zag in den cinema; Gaat die oor
log nooit gedaan zijn? O! die is ge
daan, jonge lezer, die is lang voorbij, kom
eens zien: mijn boudrier dient als scheer-
riem, en mijn
bloempot.
helm (omgekeerd) als
We gaan weer naar 't front met ons
gedacht, 't is gemakkelijker dan met de
voeten. Toen ter tijde gingen we gela
den 's avonds laat, voetje voor voetje,
langs de passerellen, en na 15 km., zoo
b. v. van Alveringem naar Diksmuide,
kwamen we uitgeput, doodmoe en tende,
in een streek waar geen hotels of restau
rants meer open waren. De kommandant
zei: "Halt!» Een soldaat loech: «Er is
geen buffet in de statie.In een onder
stand, namen we onze intrek. Men had
beter voor opschrift gezet voor zulk een
affaire: «Stal zonder waarborg.». Op
«enige meters van 't spook der dood,
binst drie, vier dagen een leven leiden
dat niet veel beter was dan de begraving
van een levende en niet veel schooner
dan de dood zelf. Voor de begrafeniskos
ten hoeft gij den dood niet te ontzien.
Als ge sneuvelt, ge wordt begraven gratis
voor niets, en met muziek als er velen
zijn.
Daar kon men geen demibestellen,
daar moest men in de rook verblijven en
in de verpeste lucht, enkel uitkomende
voor dringende lichamelijke noodwendig
heden... en nog. Dat is uw logeerkamer,
piot, voor drie nachten; op den vloer
liggen, hier en daar cigarettentuiten en
een fond van een gamel van over drie
weken. Santé! Nu en dan trekt gij op
wacht, op voorpost met den blooten he
mel boven u, of een stuk tóle ondulée
en dan zijt gij a, l'abri de la fusée éclai
rante.
Wordt gij gekwetst, dan verandert gij
in een kostelijk voorwerp, alle zorgen
worden aan u besteed, ze zullen u in de
watte draaien en de pansementen, lijk
een pakje emballeeren, lijk een coli naai
den arrière dragen, er mankeert oprecht
maar een dingen, een etiketje: «Fragile,
Breekbaar.
De dokten- maakt er zijn werk van, hij
heeft hier geen belang erbij de ziekte
beter te verzorgen en te onderhouden
dan den zieke.
En ik zit hier in mijn abri. De hoog
student treurt: is het daarom dat ik het
Romeinsch recht bestudeerde om hier
terecht te komen. Het Romeinsch recht
moet gij niet kennen om korporaal te
zijn. dat komt niet te pas in 't Belgisch
Leger, ge wordt ingelijfd, als ge maar
geen breuk hebt ln uw buik, 't is vol
doende.
A
Vijftien jaar later in November 1933
las de brankardier zijn proza voor een
zijner oud-kameraden.
Hebt gij 't onthouden, dien schrik-
kelijken nacht van 't bombardement?
Ja, en 'k weet nog dat ik dien nacht
een solo-slim, speelde, was het antwoord.
A
En nu gaat men weer naar de Mino-
terie naar den Boyau de la Mort»,
enz. Daar verkoopen ze een brochuurtje
Gids om het Slagveld te bezichtigen en
den Oorlog te verstaan.(2 fr.)
Wij moeten den oorlog niet verstaan,
wij zullen hem nooit verstaan. Toen wij
met twee voeten tot over de knoezels er
midden in; stonden, wisten wij naa, piet
wat oorlog was. Het waren bevelenen
tegen-bevelen, vooruit, achteruit en de
wijss te leuze werd de onze: On ne cher-
che pas a comprendre En vijftien jaar
later kunt ge alles verstaan in een bro-
chuartje voor 2 fr. A. B.
door volksvertegenw. Robert D. De Man.
Dinsdagnamiddag werd er in de Kamer
gestemd over tiet besluit van het debat
over de ouderdomspensioenen uitgelokt
door een socialistische interpellatie.
De socialisten hadden natuurlijkerwijze
een dagorde ingediend, waarbij er wan
trouwen werd geuit tegenover den heer
Minister van Sociale Voorzorg. Werd de
socialistische dagorde gestemd dan zou
natuurlijk de heer Carton de Wiart heb
ben moeten ontslag nemen en met hem
zou heel de regeering er zijn vandoor ge
gaan.
De Christelijk Democratische Kamer-
groep, die nochtans heel wat kritiek heeft
geuit tegen de bestaande pensioenwetge
ving na de besluitwetten van Mei jl„ heb
ben de eenvoudige dagorde van vertrou
wen in de regeering gestemd.
De socialisten hebben natuurlijk nog
eens gemeend dat ze ons daarom als
kluchtspelers moesten uitmaken.
Denken die heeren dan werkelijk dat
we niet meer zelfstandigheidsgevoel heb
ben dan dat; meenen ze werkelijk dat we
hun schoothondjes willen zijn en dat we
op een teeken van hen, het land over
hoop willen zetten en een toestand tot
stand brengen waarvan zij alleen en mis
schien vooral kommunisten en dinasos
zouden van proflteeren.
Namens heel ds groep heeft de voor
zitter M. Marck een verklaring afgelegd.
Wij vatten die verklaring in twee woor
den samen:
Het was nu het oogenblik niet om de
Regeering rekenschap te vragen over haar
politiek ingevolgde de bijzondere machten
gevoerd. Over enkele dagen begint de zit
tijd van het parlement en als eerste punt
aan de dagorde staat er de bespreking van
het verslag der Regeering over het ge
bruik der volmacht. Daar, in die bespre
king kwam dit debat van pas. Ten an
dere sedert verschillende weken hebben
wij gedurig aan besprekingen gehad met
den Eersten Minister en met den bevoeg
den Minister over de verbeteringen die
aan de wet kunnen gebracht worden voor
de onbemiddelde oudjes en voor de sa
menwonenden.
Wat we aanstonds konden bekomen,
dUS ronder dat daarom de wet door de
Kamer moest worden veranderd, wat na
tuurlijk tijd vergt, hebben we bekomen.
Een omzendbrief is naar de bereepskom-
missies voor ouderdomspensioenen gezon
den en over korten tijd zullen de kontro-
leurs der belastingen er van in kennis
worden gestéld.
Voor wat nu nog de wijzigingen aan
gaat die aan de wet moeten gebeuren,
zullen we de verklaringen der Regeering
afwachten. Geven die verklaringen geen
voldoening inzake zekeïe wijzigingen die
wij verlangen aan de wet. dan zal de
groep van zijn recht gebi'c-ik maken om
zelf een wetsvoorstel neer (:e leggen waar
in de noodige verbeteringen worden voor
zien. We zouden echter veel liever zien
dat de Regeering de toestand zoo klaar
wilde inzien, dat ze begrijpen kan, dat het
haar plicht is, de noodige verbeteringen
aan de besluit-wetten op de ouderdoms
pensioenen aan te brengen en voor te
stellen.
In verband met heel deze kwestie wordt
ook nogeens de kwestie van de wijzigin
gen in de Regeering te berde gebracht.
We willen geen profeet spelen, doch we
meenen te weten dat in sommige middens
de zaken als volgt worden voorspeld. Over
korten tijd zou Minister Poullet ontslag
nemen. Minister Poullet zou in Binnen -
landsche Zaken worden, vervangen door
M. Carton de Wiart. De Dienst van So
ciale Voorzorg zou nog dq kwesties van
de werkloosheid bijkrijgéiy'en dit depar
tement zou onder het beheer komen van
Minister van Isacker, did dus Minister
zou worden van Sociale Voorzorg. Het de
partement van Nijverheid:'en Arbeid zou
dan worden toevertrouwd aan de heer
Van Cauweiaert, Minister van State.
We spelen geen profeet en beweren ook
niet dat het niet anders meer kan. We
geven alleen de inlichtingen die we zoo
wat als parlementair journalist hebben
samengelezen.
Eet gerucht dat sedert korte dagen de
tonde deed in de loopgrachten,kreeg in
den morgen van die memorabelen dag
zijn bevestiging. Ais de radiogolven door
den Hither, verspreidde zich het niet te
gelooven nieuws over het front: Om 11
uur is het wapenstilstand!
Ongelooflijk!
Vier jaren waren reeds voorbijgekropen
in hun eindelooze troosteloosheid. Vijf
maal reeds hadden wij de boomen hun
bladeren zien verliezen, en vier maal de
botten zien openbloeien in stille verach
ting voor wat rondom hen gebeurde.
Vqische geruchten over offensief, vredes
onderhandelingen, doorbraak, hadden vier
lange jaren nu en dan komen opdagen,
om dan even zooveel malen nieuwe te
leurstelling en ontmoediging onder cle
frontsoldaten te brengen.
Fatalist waren er veel géworden bij
dat lichamelijke- en geestelijke kracht-
siopende leven. De innerlijke overtuiging
dat het oorlogvoerende soldaatspelen een
stiel geworden was, brachten er sommige
toe zich noodeloos aan het vijandelijk
teschut bloot te stellen. De licht ge
kwetste makker die voor enkele maan
den deze hel kon verlaten werd door
zijn makkers benijd... En het ging nu
toch wapenstilstand worden?
De uren kropen voorbij, lange uren,
zooals er al zoo ellendig veel voorbij ge
kropen waren, gedurende die weken,
Maanden, jaren dat er van het weste
lijk front geen nieuwswas. Maar nu
toch vooral voorzichtig zijn om op die
laatste stonden niet meer getroffen te
korden.
Elf uur min vijf. Een batterij licht
Beschut, enkele kilometers achter ons,
"oud het nog noodzakelijk een salvo te
'ossen naar de Fritjenalsof die ka
nonniers ginder met spijt hun stiel stil
'egden.
En 't werd elf uur. Als paddestoelen
da een zomersche regendag rezen de sol
daten, uit de vóór enkele dagen, in die
baast gedolven loopgrachten. En kinder
lijk blij stonden we daar, zooals we dan
Moeten gestaan hebben in lang vervlo
gen jaren, toen St Niklaas het gedroom
de speelgoed gebracht had.
Is het toch waar dat die in 't grijsge-
kleede soldaten, daar op hohderd me-
tets vóór ons, niet meer zullen schieten?
Dat we allen terug mensc'h geworden
zijnJ.Dat we niet meer verplicht zijn op
die andere mensche--kin deren fe vuren,
enkel en alleen omdat zij Duitschers en
k'ij Belgen zijn?
Het menschdom was tot bezinning ge
komen. Gedaan het sukkelen in de slijk-
trachten en het hokken in holen van
Bewapend beton of van enkele staken en
boomtakken. Gedaan, de vijftien uur
tenge nachtwachten in de eerste linies
bij 10 en 15 graden vorst. Geen be vrezen
brood en geen bevrozen koffie meer. Geen
B&saanvallen en geen moedontncmeniie
beschietingen meer. Ook geen raids
'sasEaBaBasffiBsssaassBsgEBSBSffi
meer op de vijandelijke posten om een
paar krijgsgevangenen machtig te wor
den. Zelfs geen brandewijn meer, met
kwistige hand uitgedeeld vóór den aan-
I val.
Terug naar het menschenleven met
nieuwe hoop op de toekomst. Met het
smachtend verlangen naar huis, en de
stille hoop op de stichting van een eigen
i huiselijken haard.
11 NOVEMBER 1933.
Nog altijd wat vereering voor dezen
i die Iian leven lieten, maar voor diegene
die het mochten behouden weinig of
f niets. Het uithoudingsvermogen der ver-
bondene soldaten heeft het toegelaten
dat iedereen naar zijn haardstede kon
uerugkeeren. Heeft toegelaten dat aan de
I geteisierden de Staatsgelden in ruime
mate werden toebedeeld, óm hun eigen-
csmmea herop te bouwen, en toch zien
ze lijdzaam toe, ja beamen het ten volle,
dat er b. v. tien procent afgehouden wordt
\«an het zeer karig pensioentje, toegekend
j aan de oud-strijders, dragers van front
strepen.
Wat is er overgebleven van die begees
terende ontvangsten der oorlogstroepen in
de groote steden?
Slechts vijftien jaar is het geleden, en
onze grootste anti-militaristen, van vóór
korten tijd, zien we voorstaanders wor-
den van verweerkorpsen om op hun bloed'-
e igen rasgenooten te kloppen.
Slechts vijftien jaar. En de meesters
i ram den dag in zekere landen zijn bezig
isunne jeugd in enggeestige zin op te lei-
j den, waar de afgod Staatenkel van
I te! iswaar hun ras als een supermensch
voorgespiegeld wordt.
Slechts vijftien jaar. En de hyena's
der ooriogsmateriaalfab. eken maken zich
-van zekere dagbladen meester om de
openbare meening voor hun plannen te
winnen.' Alle mogelijke incidentjes wor-
I den uitgebaat, om stilweg liet lezend pu-
bliek door hun bril te doen kijken, waar
er niet anders te zien is dan z. g. ge
krenkte vaderlandsliefde, maar waar»de
oodergrondsche beweegredens niet anders
zijn dan matelooze geldzucht. Om hun
boeltje te doen draaien, zouden zij zelfs
de bestrijding der werkloosheid er bij
sleuren. Alsof de werkloosheid voor geen
groot deel de bloedige oorlog voor oor
zaak beeft!
Slechts vijftien Jaar. En een ekonomi-
sche en een ontwapeningsconferentie zijn
een onmogelijk iets gebleken. Omdat er
liefdeloosheid heerscht. Liefdeloosheid
onder de medeburgers en landgenooten.
Liefdeloosheid onder de volkeren. Omdat
de stem des Pausen in de woestijn klinkt.
Maar zouden wij, met onze 300 millioen
kristenen over de wereld verspreid, dat
zaakje niet kunnen opknappen zoo we
eens werkelijk wilden?
11 November. Zoete herinnering, bittere
teleurstelling, sombere toekomst!
EEN UIT LOOPGRACHTEN.
Zaterdag 11 November, elfde dag der eifde maand, te elf uur, 15» verja
ag van den Wapenstilstand, zal er in de Krypte van den IJzertoren een plech-
Dootienherdenking plaats hebben. Onder het luiden der klok Nele zal de
2. E. H, Pastoor van Kaaskerke aldaar de absouten zingen voor al de IJzer-
Jtoden op het graf van de 7 Viaainsche symbolische IJzerhelaen in de Krypte
'^graven, daarna bijzondere orgelmuziek, waarna Prof. Daels, Voorzitter van het
der Ijzerbedevaart, eene herdenkingsrede zal houden.
Alle Vlamingen die dezen dag naar Dikscmuicie kunnen reizen,, zullen deze,
Arende plechtigheid willen bijwonen, nasar vooral deze uit de Wést-Vlaamsche
s'teek zullen er talrijk aanwezig zijn,. Zooals men weet is op 11 November, alle
teren de Krypte gansch den dag kosteloos toegankelijk voor het publiek.
Wij hebben hier in ons blad al zeer
dikwijls over die kwestie van de tewerk
stelling der werkloozen gehandeld.
In ons arrondisement zijn er helaas
heel wat moeilijkheden rondom die kwes
tie ontstaan die zeker hadden kunnen
vermeden worden met wat goeden wil
en wat minder pretentieuze onwetend
heid aan den dag te brengen. Maar
daarover zullen we het nu niet verder
meer hebben.
We willen dé aandacht der Gemeente
besturen vestigen, en ook van de arbei
ders, op den rondzendbrief van 23 Ok
tober 1933 die Minister Poullet heeft ge
zonden aan de Gouverneurs der Provin
cie met bede ze mee te deelen aan de
Arrondissemen tskommissarissen
We zullen hier héél den rondzendbrief
niet laten verschijnen. we onuci lijnen
alleen dien passus, die een einde zal
stellen aan veel moeilijkheden in ons
arrondissement en waarop we dan ook
de bijzondere aandacht vestigen van den
Heer Arrondissementskommlssaris en de
Gemeentebes turen.
We lezen in alinea 4 van den zend
brief van Minister Pouliet:
Luïdens het Koninklijk Besluit van
31 Mei 1933 wordt door de openbare be
sturen, aan de werkloozen die zij te werk
stellen, een toeslag van tea hoogste 10
der toelage betaald.
Alhoewel deze toeslag aan de werkloo
zen tot een gering bedrag kan verminderd
worden, blijft hij door deze besturen even
wel een verplichting, waaraan zij zich niet
kunnen onttrekken op gevaar af dat de
werkloozen weigeren aan de opeiscking te
beantwoorden.
Dat is dus klaar en ondubbelzinnig,
ditmaal
De gemeenten writv verplicht een
k,Jnei? ise deno^tn dat daardoor vele mi-
zeries zullen verdwijnen en dat de Heer
Clinckemaille thans ook dit Vlaamsch zal
willen doen verstaan aan de Gemeente
besturen die onder zijn voogdij staan.
De Federatie der Katholieke Kringen
hebben kongres gehouden te Dinant en
de bijzonderste brok aan de dagorde was
de hervorming van den Staat. Daar zijn
heel wat redevoeringen uitgesproken, de
ééns beter dan de andere. In ieder geval
werden er daar bazuinstooten gegeven,
die nu precies niet kwamen van de jon
geren! Die bazuinstooten hebben in som
mige lichtgeraakte ooren wat geschet
terd en het zal zeker gebeuren dat er
op sommige van die schetterende bazuin
stooten een antwoord zal komen op het
kongres dat Zaterdag en Zondag te Gent
zal worden gehouden.
We moeten echter nu eens en voor
goed leeren: alles ERNSTIG, maar
NIETS TRAGISCH op te nemen.
We zijn Katholieken of we zijn het
niet. Zijn we werkelijk bezield met den
katholieken geestdan moeten we tot
een gemeenschappelijke aktie kunnen ko
men op politiek, al verschillen we ook op
sommige bijkomende kwesties van mee
ning.
We stellen in ieder geval met genoegen
vast dat Dinant een lang eind weegs zal
samendoen met het Kongres van Gent.
Meer willen wij daarover niet zeggen
voor vandaag. De wagen is aan 't rollen
er komen nieuwe tijden ook op politiek
gebied. De tijd van handelen is gekomen
en het verstandigste woord op het kon
gres van Dinant gesproken is dat van
Oud-Minister Crokaert die zegde:
Het gaat meer dan den wil tot bande
len, dan om een studievraagstuk.
Heel juist, het gaat hier om to be or
not to bezooals de Engelschman het
zegt en wij Vlamingen vertalen dat:
Alles of niets!
III93aSBBHBBaaB8aBlgBBESCBBSS8£B£B3S3jEUBB&3SBB8B8SBSaSBB&ZX
Een der meest succeshebbende reklaam-
plakbrieven voor de kiezing van Zondag
12 November, en die in heel Duitschland
tot in alle hoekjes rondverspreid is.
Benevens de afbeelding van Voorzitter
Hindenburg en Hitler luidt de tekst als
volgt: «De Maarschalk en de korperaal
werken met ons voor vrede en gelijk
heid!
1533
£tSP#ONG£iV
HANDEN
iBsiBisasBSB^asasEMBBsassBHsa
ZOO ONS BLAD U AANSTAAT
in postzegels; of stort 2 frank op
onze postcheckrekening Nr 15.570
van V. Sansen-VannestePoperin-
ge, en ons blad zal U van nu tot
Nieuwjaar per post tehuis besteld
worden.
Wanneer moeten ze bemest worden?
Ze worden het best bemest vóór den
Winter, omdat het voedsel dan opneem
baar gemaakt wordt en de planten het
kunnen benutten vanaf ze hun groei
hervatten.
Waar moeten ze bemest worden?
Ze moeten bemest worden op de plaats
waar de zuigwortels zich bevinden, dit is
op kruinbreedte met een bijkomst van
ongeveer 2 meter.
Hoe moeten we te werk gaan in de
weide?
Met een ploeg of spade neemt men de
graszoden weg, en we maken rondom den
boom een voor, op voorgenoemden af
stand van 50 x 30 cm., en men brengt
per boom 1 kgr. ijzerslakken. Gedurende
den Winter laat men de voor open om
gemakkelijker den grond te verluchten
en het water af te voeren. In Februari
voegt men nog kgr. zwavelzuur pot-
asch, kgr. sodanitraat bij en bij voor
keur een halve kilo gedroogde kieken- of
duivendrek. Men dekt aanstonds toe en
na enkele dagen dient men een vloeibe-
mesting toe, één emmer per loopende
meter.
Alina VAN DAMME,
Kandidate-La ndbouwhuishoudkundige
Regentes, H. Familie, Tielt.
EE3SSS3BBEEBBBBEBBBHSBEBSBB3
Vier dooden, verscheidene gewonden.
Nabij Cairo, deed een dolle buffel een
aanval op een personentrein; vier wagons
werden uit de sporen gestooten en kan
telden om.
Vier vrouwen werden op slag gedood,
wijl verscheidene reizigers verwondingen
opliepen.
80.000 Boeren uitgemoord door de
Kommunisten.
In Noord-Tchechuan werden reeds
meer dan 80.000 boeren uitgemoord door
de Kommunisten. Wanneer dezen een
dorp bemeesteren, dan dooden zij onniee-
doogend allen die eenig bezit hebben, ver
deden de goederen onder elkaar, lijven de
jongens ia bij de Kommunistische wach
ten, de mannen bij het leger en de vrou
wen bij kook- en waschafdeeling.
Op Allerheiligen 1.1. is de wereldberoem
de geleerde en rasechte Vlaming, na een
lange en pijnlijke ziekte, overleden te
Brugge, zijn geboortestad. Het is me op
gevallen dat veel dagbladen dat overlijden
slechts in enkele regels hebben vermeld,
enkele regels voor een prof. Van Hoon
acker! Ware de afgestorvene een Duit-
scher, of Franschman of Engelschman ge
weest. al de bladen zouden hem bij zijn
overlijden uitbundig artikelen gewijd heb
ben, zijn afsterven ware een nationale
rouw geweest, maar Van Hoonacker was
een Vlaming en een priester en daarom
blijft hij voor de groote dagbladen liever
vergeten.
Voor onze katholieke Vlaamsche pers
van West-Vlaanderen is het des te meer
plicht enkele woorden, al te weinig, he
laas, maar plaatsgebrek eischt het zoo,
aan den zoo hoog geroemden afgestorvene
te wijden, ook wel om aan ons Vlaamsche
volk te toonen welke groote zonen het he
den ten dage nog heeft voortgebracht,
die het ook, helaas, veelal niet kent of
niet genoeg.
Albinus Van Hoonacker werd geboren
19 November 1857.
Na schitterende humaniora-studiën in
St Lodewijkscollege te Brugge eindigde
hij er als laureaat in 1875. Na zijn semi
narie is de uitmuntende student naar de
Leuvensche hoogeschool gestuurd om er
zijn studiën in Godgeleerdheid te voltrek
ken; 20 Juli 1886. na buitengewoon schit
terende verdediging, werd hij aldaar tot
Doctor en Meester in de Godheid uitge
roepen.
Een nieuwen glans gevest aan Brug
ge's gloriestralenlijk gedicht werd in
St Lodewijkscollege bij de plechtige ont
vangst van den nieuwen Doctor.
Na enkele maanden onderpastoor zijn
te Kortrijk, keerde de jonge geleerde naar
Leuven terug, waar voor gced zijn werk
zou beginnen, 't Was de tijd waar de.ra
tionalisten en andere ongeloovigen in de
studie van den Bijbel het middel meen
den gevonden te hebben om de Kerk en
den katholieken godsdienst te niet te
doen. - -
"Vccnx X3" ©o nar» tra i*. ia ex on or•nLnr^^or','
studie van het Hebreeuwsch en andere
Semitische talen, legde zich van zijnen
kant op de Bijbelstudie toe, met dien
scherpen kritischen zin en die stale wils
kracht, die hem immer kenmerkten.
Weldra, op vraag der Leuvensche over
heid, trad hij in het strijdperk, waar zijn
buitengewone begaafdheid zoo wonder in
uitscheen, dat men niet aarzelde ie Leu
ven eenen nieuwen leergang in te richten
en aan priester Van Hoonacker toe te
vertrouwen: de kritische geschiedenis
van het Oud-Testament.
Het terrein was in de katholieke mid
dens alsdan om zeggens heel nieuw en
de Brugsche jonge leeraar zou de baan
breker zijn in den vollen zin van 't woord.
Bij de hulde hem gebracht in 1928 mocht
zijn lievelingsleerling, Dr Poels, met volle
recht zeggen: «Van wat zij danken aan
de baanbrekers van nieuwe wetenschap
pen geven zij, die later komen, zich nooit
genoeg rekenschap. Welk reuzenwerk gij,
Van Hoonacker, in de moderns weten
schappelijke wereld hefct gewrocht, weten
eigenlijk zij. die tot uw thans'oude garde
behooren en thans zelf reeds zijn ver
grijsd.
Zijnen leerstoel, waarbij men intusschen
nog verscheidene leergangen had gevoegd,
als Hebreeuwse!» en Assyrieensche talen
eenerzijds en Moraal philosophie ander
zijds, bekleedde de professor van 1889 tot
1927. Een honderdtal werken en artike
len verschenen van zijn hand. Onmoge
lijk natuurlijk hier daarover diep op in
te gaan. Stap op stap wederlegde hij de
stellingen der rationalistische tegenstre
vers, de nietigheid hunner bewijzen aan-
toonend, en bouwde dan verders positief
de katholieke kritiek van het Oud Tes
tament op. Indien Leuven, op dit oogen
blik over heel de wereld als een cultuur
haard van Oud-Testamentische weten
schap wordt geroemd, dankt de hooge
school van Leuven, dankt heel de Katho
lieke Kerk zulks aan Van Hoonacker, zoo
hoog geleerd als diep eenvoudig, die als
hoogleeraar in de Bijbelcritiek in den vol
len zin van 't woord een self made man
was.
Niet waar, Vlamingen, wij moeten onze
grooten beter leeren kennen en wij hebben
recht fier te zijn dat de wereldberoemde
Van Hoonacker een der onzen, is, die zijn
Vlaanderen, zijn Brugge, immer zoo in
nig lief had en naar waar hij dan ook
terugkwam toen zijn gezondheidstoestand
hem tot het nederleggen van zijn leeraars
ambt dwong?
Aan de Vlaamsche gemeenschap schonk
hij onder meer zijn boek over Moraal
philosophie en, als zijn «Zwanenzang»,
zijn heerlijk en lijvig boekdeel in 't
Vlaamsch, de profeet Isaïas, pas over en
kele maanden verschenen.
Zijn afsterven is een zware slag voor
de Bijbelwetenschap en voor Vlaanderen:
wij, Vlamingen, zullen het als een plicht
aanzien te bidden voor de zielerust van
dat roemrijk kind van Brugge. A. P.
IBSSBBBSBBaBBBBSBBBBBBBEiBBBB
Aan onze Gevallen Jongens!
1914-1918
A.
V.V.K
V!
VLAANDEREN treurt en zucht en weent
Denkt aan omgewoelde velden,
Die bewaren dor gebeent
En het bloed van IJzerheiden!
VLAANDEREN ziet dien doodenstoet!
Weent om weggemaaide bloemen,
Die men nimmermeer ontmoet,
Enkel nog hoort men ze roemen!
VLAANDEREN zingt vandaag 'n bté!
NELE rouwt op d'IJzertcren
«God! Bewaar den wereldvreê!
OORLOG WORDE NOOIT HERBOREN
Hoilebeke, II Nov. 1933. GEO.
«BSSSSBEBBBKBaiSSXIISaeiiaZBSBS
Zaterdag werd te Dinant de 60e zittijd
geopend van het Verbond der Katholieke
Vereenigingen en Kringen. Uit alle dee
len van het land waren de afgevaardig
den naar het lieve Maasstadje opgeko
men, waar om 3 uur 's namiddags de
vergadering geopend Werd in de zaal
Pa tria
Deze zittijd stond heelemaal in het
teeken van den nieuwen tijd met zijne
nieuwe en dringende behoeften, en had
op zijn program het groote vraagstuk
geplaatst:
DE HERVORMING VAN DEN STAAT.
Het is eene eer voor de Katholieke
Partij dat zij het initiatief van deze her
vorming heeft genomen, en aldus de ver
zuchtingen der openbare meening voor
uitgaat, want, gansch de openbare mee
ning is overtuigd dat de Staatsinrichting
op den huidigen voet niet kan, noch mag
blijven bestaan. Het vraagstuk der her
vorming van den Staat is gesteld en moet
opgelost worden.
In de Katholieke Partij is de algemeene
en geestdriftige belangstelling voor de
hervorming opgewekt. Geen wonder dan
ook dat de deelnemers dees jaar aan
den 60" zittijd te Dinant bijzonder talrijk
waren en dat de gezagvoerendste leiders
van onze partij en van de regeering er
aan gehouden hebben er het woord te
voeren, zooals de Eerste Minister Graaf
de BrocjuevilleStaatsminister Segers; de
Ministers M.M. Jaspar en Carton de
Wiart; Senator Paul Crokaert, gewezen
minister en andere voormannen van onze
groots Katholieke Partij.
De voorzitter van dè Katholieke Fede
ratie van het arrondissement Dinant,
baron d'Huart, ondervoorzitter van den
Senaat, en de voorzitter van den Patria,
kring van dezelfde stad, M. Le Boulenge,
heetten de kongresleden van harte wel
kom namens hunne gewestelijke en
plaatselijke organisaties, waarop de voor
zitter van het Verbond. Staatsminister
Segers. met enkele woorden bedankte en
den 60" zittijd geopend verklaarde.
REDE VAN STAATSMINISTER
SEGERS
Na de woorden van welkom, nam de
Heer Segers, Staatsminister en Voorzitter
van het Congres, het woord om te han
delen over de Hervorming van den Staat,
het belangrijkste punt op het programma
van dezen zittijd.
Na enkele woorden toelichting over het
vraagstuk dat thans in alle landen wordt
gesteld, haalde de ervaren Staatsman
aan, dat, in het verleden, fouten werden
begaan bij de achtereenvolgende herzie
ningen der Grondwet en dat, wanneer
men de poorten wijd openzette voor de
demokratie, geen voldoende barreelen
werden opgesteld tegen de demagogie.
Men verwaarloosde de grondvesting van
de samenleving en van den Staat: de
familie.
De essentieele notie van het algetaeen
welzijn ging spoedig vernietigd Word-, n
LbULH UC i-tij7 D
klassen en zelfs van taalpartikularism.
Men vermoedde niet dat het Parlement
een organisme ging worden om de Schat
kist te plunderen en het ging worden tot
«uitdeeler van gunsten en subsidiën
Er werd niet voorzien dat men op licht
zinnige wijze wetten ging maken, aange
vuld met talrijke amendementen die er
de beteekenis van wijzigen. Gok niet dat
de uitvoerende macht onder de voogdij
van het Parlement zou worden gesteld.
Zelfde gevolgen had men voor de Pro
vinces en Gemeenten.
Kortom, men besefte niet dat de na
tuurlijke uitoefening der machten ging
ontredderd worden, dat het evenwicht
der instellingen ging verbroken worden,
dat het partikularism ging zegevieren
over het algemeen belang, dat de mis
bruiken van het getal de aktie van de
regeering gingen verlammen, dat de wet
ten doorslecht gingen gemaakt worden,
en dat, volgens het woord van Pius XI,
de Staat het gedwee instrument ging
worden, van al de driften en van al de
ambities van het belang
WELKE HERVORMINGEN ZIJN ER
NOODIG?
Spreker wijst erop dat vele hervormin
gen moodig zijn, fïiaar het daar onmoge
lijk is tot een volledig onderzoek over
te gaan. Die taak is deze van een bij
zondere kommissie van het Verbond. Zij
bestudeert gansch het Staatsgebouw:
Aan de spits staat de Koning, onaan
tastbaar, als het kostbaarste pand van
gezag, macht en zedelijke grootheid der
Natie.
Rondom den grondwettelijken Vorst,
wiens zeer beperkte voorrechten streng
geëerbiedigd moeten blijven, bestudeert
de kommissie de wetgevende macht, wel
ke moet verbeterd worden; de uitvoeren
de macht, welke sterker moet worden; de
rechterlijke macht welke onafhankelijker
moet worden, met het recht de toepassing
te weigeren van de wetten, die in strijd
zijn met de Grondwet.
En nevens deze hoogere machten ko
men deze van de ondergeschikte bestu
ren: provincies en gemeenten. Hier rijst
het drievoudig vraagstuk van de zelf
standigheid, de bevoegdheid en de kon-
trool.
De financieele onafhankelijkheid kan
slechts met een hooger kontrooi gepaard
gaan, alleen bij machte de bloedvloeiing
der uitgaven te stremmen.
HERVORMING IN HET PARLEMENT.
In het Parlement moeten ook hervor
mingen gebracht worden. Paal en perk
moet gesteld worden aan het misbruik
van vragen en interpellaties, en het stelsel
der afdeelingen moet gewijzigd.
De wetsvoorstellen moeten beter inge
studeerd vooraleer zij voor het Parlement
worden gebracht. De voorzitters der ver
gaderingen moet meer rechten toegezegd
worden. Het onderzoek der budgetten
moet door een beperkt getal bevoegda
mandatarissen der partijen gedaan wor
den. Kortom, minder zittijd voor beter
werk.
Het aantal der Volksvertegenwoordigers
en Senators zou best verlaagd worden.
Het nieuw Parlement zou ten deeia
moeten bestaan uit gekozenen der poli
tieke partijen, ten deele uit gekozenen
der groote nationale groepementen van
openbaar belang, ten deele uit gecoöp
teerde leden.
Aan de Familie zou een waardiger en
grooter plaats voorbehouden worden.
Het nieuw Parlement zou sterk genoeg
moeten samengesteld zijn om het heefd
te bieden aan den klassenstrijd.
Het moet kunnen beslissen tot de her
vorming van het korporatief regiem door
de vrijwaring van de syndikaten van den
politieken invloed, en door de herinrich
ting van de syndikaten met de verplichts
groepeering van patroons en arbeiders in
ambachtsgroepementen of korporaties wel
ke in den Staat zouden ingelijfd worden
met wel bepaalde rechten en plichten, zoo
dat deze korporaties in nieuwe samen
werking en verstandhouding alle vraag
stukken zouden regelen welke de korpora-
tie aanbelangen.
Deze hervorming zou kunnen volledige!
worden door het referendum waarvan het
initiatief zou gelaten worden aan den
Koning.
Het nieuw stelsel most in samenwer
king, verstandhouding en solidariteit
streven naar het algemeen welzijn, naar
het wijs beheer der openbare diensten,
naar het welzijn der gemeenschap.
Het Vaderland boven de partijen; Het
bestuur van de bevoegdsten en van de
besten; De zedelijke waarden op het voor
plan van de activiteit van den Staat; De
eenheid van doel en van aktie in het be
stuur; De wetten voor het algemeene wel
zijn en niet meer voor de kliekbelangen;
Het gezag en de verantwoordelijkheid der
regeerders; De solidariteit en de tucht
onder de burgers; De geestelijke krachten
der Natie ten dienste van wat een onzer
jongeren heette de zedelijke en de kul-
tureele verheffing van de massa en de
v. betering van haar stoffelijk welzijn
Dit zijn de hoofdfaktors, op dewelke de
hervorming moet berusten, welke het land
een sterk regiem zal verleenen, met het
bestuur ran de élite, welke ook de her
komst der bestuurders weze, doch een
bestuur
Onafhankelijk genoeg om het land ta
behoeden tegen de duistere krachten der
naamloosheid of der geldmandarijnen;
Krachtdadig genoeg om den vloed der
ongerechtvaardigde uitgaven te stremmen
en h'êt iShd te redden va-n den ondergang
Rechtvaardig en vooruitziende genoeg
om de staatsgelden derwijze aan te wen
den, dat zij het maximum doelmatigheid
verleenen;
Beslist genoeg om den klassenhaat tot
zwijgen te brengen en de vijanden van
het Vaderland onschadelijk te maken.
De redevoering van Heer Segers werd
herhaaldelijk onderbroken door toejui
chingen en op het slot met een machtige
ovatie begroet.
ADRES AAN DEN H. VADER
Lezing werd dan gegeven van het adres
aan den H. Vader, waarin ondermeer
wordt gezegd:
Het Verbond der Katholieke Vereeni
gingen en Kringen is er zich van bewust,
van deze trouw aan de Kerk en aan de
onderrichtingen van den H. Vader blijk
te hebben gegeven, met deze laatste
maanden zijne pogingen te hebben aan
gewend tot een zaak, welke ons zoo nauw
ter harte ligt: de innjge eendracht der
Katholieke krachten, welke in ons land
zoo levendig zijn gebleven.
De Katholieke Unie, het organism dat
al de groepen van onze groote Katholieks
PaTtij vereenigt, werd nieuwe levens
kracht verleend.
Het Verbond der Katholieke Vereeni
gingen en Kringen zal, zooals in het ver
leden, volharden in de verdediging der
idealen, welke het zich zelf meer bijzon
derlijk heeft gesteld: de vrijwaring der
belangen van de Kerk en van de Vrijs
School, de uitbreiding der wetgeving op
alle gebied, met de bestendige bekom
mernis, het algemeen belang steeds boven
de bijzondere belangen te stellen, en zoo
veel mogelijk onze wetten en het bestuur
van den Staat met de princiepen van het
goddelijk recht te doordringen.
Om waarlijk nuttig werk te verrich
ten zal het Verbond voor alles zorg dra
gen, de onderrichtingen te overwegen,
welke het Uwe Heiligheid behaagd heeft,
de Staten in zijne gedenkwaardige en
cycliek Quadragesimo Anno voor te
houden.
Gaat het om de hervorming der zeden,
zonder dewelke geen duurzaam redmid
del voor de kwalen der samenleving mo
gelijk is; gaa^ het om de rechtvaardig
heid, welke de betrekkingen tusschen pa
troons en arbeiders moet regelen; gaat het
ten slotte om eene formule voor den Staat,
welke beter bij onzen tijd past; wie dan
is de Gids, tot wien wij ons met meer
vertrouwen zouden kunnen wenden dan
tot den Stedehouder van Jezus-Christus?
(Vervolg op 2ó blad).
3
Zaterdag namiddag, 4 November, werd te Antwerpen een Museum van Vlaam
sche Letterkunde ingehuldigd, waar de herinneringen van Vlaamsche schriivexB
bewaard zullen worden. Hier ziet men een zicht in de werkkamer van Em. Hiefc,
