Concentratie-Nieuws
Het Congres van den
Katholieken Vlaamschen Landsbond
te Leuven -
Een brok bitterheid verteerd
ff at men VBaamsch-
Nationaiistische zijde verklaart
Prinses Juliana ma Nederland in den echt getreden
met Prins Bernhard ven Lippe Biesterfeidt
Van de literatuur
naar «Ie politiek
IN ONS LAND
«DE POPERINGENAAR
SANSEN-VANNESTE 1
12 BLADZIJDEN. - 40 CENTIEM.-
134' JAAR. N11
KATHOLIEK NIEUWS-, NOTARIEEL- EN AANKONDIGINGSBLAD.- VERSCHIJNT WEKELIJKS
Na de Vergadering van K.V.V.
Bereid tot een Bondgenootschap
Hei aanstaande Congres van den
Kaththolieken Vlaamschen Landsbond
te Leuven is een Concentratie-Congres
Expresse-interview met den Voorzitter
EEN PRELAAT
SCHIELIJK GESTORVEN
AAN HET ALTAAR TE ROME
INTERNATIONAAL OVERZICHT
LEENING VAN
HET GEMEENTEKREDIET 1932
winnen 50.000 frank
Winnen elk 25.000 frank:
121888 165517 208309 215454 274077 287202
311341 320704 323870 332171 334674 360142
362975 372690 377156 391056 397071 399439
448477 451404 478608 480397 530509 563720
571667 586333 604645 616784 618786 648465
667181 688534 711660 723538 738432 786717
796656 810608 829196 850347 858209 869966
881878 891770 893999 915021 918878 924528
945403 948197 950127 950450 985261 988874
1013870 1025303 1031306
1038443 1081666 1088970
Het groot lot van deze leening werd ge
wonnen door de Commissie van den Open
baren Onderstand van de stad Lessen.
IBBBBBBBBBBBBBBBBflBBBBBBBBBBBfllBBBBBflBBBBBBBBBBBBBBBBflBBBlISBBBBBflBBBBBBBBBBBBBBBflBBBBBB:
Uitbundige geestdrift te Den Haag en door geheel Nederland
ONZE ALMANAK 1937
vindt Ge op ons bijvoegsel.
MBBBBBHBBHnBBBBBBBBBBBBBB
Doodelijke griep-epidemie
te Londen
De Gezondheidstoestand
van Z. H. de Paus
Geen beterschap
STEUN VOOR
VOOR DE NEDERLANDSCHE
BOEREN EN LENIGING VAN
DEN NOOD IN DUITSCHLAND
EEN LOT VAN 5 MILLIOEN
DE ZAAK DER
MENDELSOHN-LEENING
DE SENAAT
GAAT IN VERLOF
NAAR EEN NIEUWE STAKING
IN HET MIJNBEDRIJF OP
13 JANUARI?
(Zie vervolg op bluAJ
ZONDAG 10 JANUARI 1937. a
^'J11IIIIIIIIIII||||||!I|||||||||||||||I1|||!|||||||||||||||||IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIU%
1 Uitgever: 1
POPERINGE
H Telefoon Nr 9. Postch. Nr 155.70. jg
gg
ABONNEMENTSPRIJS
VOOR 1 JAAR (per po.t)
H Binnenland 20.fr.
M Belgisch Kongo 40.fr.
Frankrijk 40.— fr. g
g Alle andere landen 60.fr.
Medewerken zijn verantwoordelijk voor g=
hun artikels.
mmmrn
TARIEF VOOR BERICHTEN.
Kleine berienten per regel 1.fr. i
'r Kleine berichten (minimum) 4.fr.i
I 2 fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur.
Berichten op 1" bi. per regel 5.fr. j
Berichten op 2* bl. per regel 2.59 fr. I
Berichten op 3® bl per regel 1.50 fr.
j Kouwber. en Bedank, (min.) 7.fr.
Te herhalen aankondigingen
nrijs op aan vraag,
j An none en zijn vooraf 'te betalen en j
I moeten tegen den Woensdag avond
ingezonden worden. Kleine lie- g
I richten tegen den Donderdag noen. |g
MB3B
Hlllllllf 11IMIHI Illll I|| iBlllWIlllllllIBffllMBBMIMBMlBHBlWI
Da Kath. Vlaamsche Volkspartij
had verleden Maandag haar arron
dissementsafgevaardigden naar Brus
sel geroepen om de uitbouw harer
organisatie te ondernemen.
Deze vergadering waarop een 60-tal
afgevaardigden aanwezig waren heeft
in de pers heel wat stof opgejaagd.
«De Standaard» heeft er zeer te
recht op gewezen dat de délégués in
hoofdzaak uit parlementairen en ge
kende politiekers bestonden, zoodat
de jonge, levenskrachtige generatie
de noodige vernieuwingsstemming in
de zaal niet voldoende bracht.
Het verwondert dan ook niet dat
de Franschtalige pers en sommige
conservatieve Vlaamsche organen met
veel vreugd de begrafenis der concen
tratie uitbazuinen.
Misschien is het nog een beetje te
vroeg. Ket is precies niet omdat mo
menteel de EËNHEIDSformatie on
waarschijnlijk lijkt, dat er geen ware
EENDRACHT kan bereikt worden.
Indien de Kath. Vlaamsche Volks
partij waarachtig het Vlaamsch-na-
tionaal begin^l en de korporatieve
orde aanvaardt, dan zal er spijts alles
concentratie komen. Daarom ook heb
ben thans de arrondissementsverga
deringen de dwingende plicht beslist
en krachtig de te volgen weg aan te
v.-iizen. Zij immers zullen opdracht
krijgen de statuten te bespreken en
te beoordeeien. Zij dus krijgen de
ka"s de Kath. Vlaamsche Volksoartij
te brengen waar ze wezen moet.
De vergadering van de Katholieke
Vlaamsche Landsbond kan heden
Zondag veel nuttige wenken geven.
En het is te hopen dat de jongeren
talrijk en geestdriftig de nieuwe doel
stellingen zullen naar voor brengen.
Indien alles bij het oude blijft
moest al de herrie rondom de K.V.V.
niet gebeuren. Doch indien het met
de Kath. Vlamingen ernst is en
dat hopen we toch zijn er voor
het Kath. Vlaanderen nog schoone
dagen weggelegd.
De politieke hernieuwing zal niet
door oude figuren verwezenlijkt wor
den. En vermits de concentratie naar
onder er reeds is (dit werd reeds tot
vervelens toe herhaald) is liet dan
ook niet in te zien waarom ze naar
boven zou spaak loopen.
Er komen nog gemeenteverkiezin
gen en ook wetgevende verkiezingen
die van ontzettende beteekenis zullen
zijn. Zo oer voortgegaan wordt met
het oude politiek spelletje kan het
voer de Kath. Vlamingen een ka-
tast^oof worden. Zelfs indien er geen
eenheid is, moet er eendracht zijn.
De betrokken formaties hoeven dan
ook klaar en duidelijk datgene te
zoeken wat hen bindt.
Het is het oogenblik niet om ver
stoppertje te spelen. Daarvoor zijn
deze tijden te zwaar van beteekenis.
Het is het oogenblik voor om 't even
wie om eerlijk en kordaat zijn hou
ding tegenover Vlaanderen en Belgie
te bepalen.
En dat men in godsnaam persoon
lijke belangen eens en voor goed weg
cijfert. Slechts de gemeenschap en
het katholicisme komen in aanmer
king.
In Volk en Staat(Vlaamsch Natio
naal) verscheen Woensdagmorgen een
commentaar waaruit blijkt dat men aan
Vlaamsch Nationale zijde bereid is om
een concentratie aan te gaan naar de op
vatting van het Congres van Leuven.
Volk en Staatherinnert aan de op
vatting van Prof. Van de Wyer, die de
promotor van het Leuvensch Concentra
tiecongres was en in De Standaard
verklaarde (interview van 14 Dec.)
Van een fusie kan natuurlijk op dit
oogenblik om velerlei redenen geen
sprake zijn, wel van wat ik zou willen
noemen 'n. gedirigeerde samenwer
king op een tegettjk»'principieel en-peac-
t:?ch programma, die geen enkele mo
gelijkheid uitsluit voor de toekomst
genootschap met organisatorische zelf
standigheid door de onderscheiden groe
pen, maar met één leiding voor alles wat
het gemeenschappelijk actieprogramma
betreft
Volk en Staat verklaart ook nog dit
over de houding van het V.N.V.:
Het V.N.V. verkiest een loyaal bond
genootschap boven de vroegere verschei
denheid. De strijd gaat nu TEGEN de
communistische en marxistische bedrei
ging en VOOR een Vlaamsch nationale
ordening op kristelijk solidaristischen
gTondsiag.
Wij weten dat alle politiekers spoe-
dig zullen ondervhi<j§ji da* de Vlaamsch
Nationale Concentratiedr&yg ONWEER
STAANBAAR is.
Het V.N.V. dat zijn zelfstandigheid
handhaaft, reikt nog de hand tot eer
lijke samenwerking.
De mogelijkheid van concentratie is vol
gens «Volk en Staat» deze: «Een bond-
i8R?"BaasBBeaE^siassaaiEiBaBMiiBBaa&saflnHaEMii!BanBHMH
Het XVIII" Congres van den Katholie
ken Vlaamschen Landsbond heeft van nu
af alom belangstelling gewekt in het
Vlaamsche land.
Naast het bestuur van den Landsbond
staat ook het plaatselijk inrichtingsco-
mité van Leuven borg voor het wellukken
van dit belangrijk Congres.
Bedoeld inrichtingscomité is samenge-
st:ld uit verschillende vooraanstaande
personen van het gewest Leuven.
Voorzitter is de H. Prof. Dr G. Eijskens,
te Leuven; secretaris, de H. Dr A. Brouck-
mans. Koning Albertlaan, 52, te Kessel-
Loo. De andere leden van het inrichtings
comité zijn de H.H. Prof. Ir. A. Dumon,
Heverke; Prof. Ir. Van Cauteren, Leu
ven; Adv. L. Bosnians, Leuven; Adv. E.
Van Dsssel, Leuven; Adv. J. Discart, Aar-
schoot; Ir. F. Schoorens, Kessel-Loo; Adv.
J. Vertessen, Diest; Ir. R. Delport, Tienen
en Ir. H. Onghena, Leuven.
Het Congres heeft plaats In de zaal
Patria te Leuven.
Op het programma:
Zaterdag 9 Januari, te 3 u.: Bespreking
der onmiddellijk te verwezenlijken punten
in verband met het leger, de radio, de
Vlaamsche wetenschappelijke academiën
en de Brusselsche toestanden.
Zondag 10 Januari, te 10 u.: Het publiek
rechterlijk statuut van Vlaanderen in ver
band met de corporatieve en prae-corpora
tieve hervorming.
Zondag 10 Januari, te 2.30 u.: Voortzet
ting der bespreking van den voormiddag.
Overal waar ik kom, zegt ons de heer
Bouweraerts, voorzitter van den Katholie
ken Vlaamschen Landsbond, wordt mij de
vraag gesteldEn de concentratie, hoelang
nog eer ze er is? Hoe staat het er mee?
Wat zitten ze daar te Brussel nog te treu
zelen?
Men is er zich overal bewust van dat
er nieuwe grootsche toekomstmogelijkhe
den voor volk en katholicisme opengaan
met de verwezenlijking van de concentra
tie. En er is niemand die gelooft dat zij
moeilijk is.
Wij 'zullen Zaterdag a. s. en Zondag
nogeens rustig, degelijk en vertrouwvol,
da actueele Vlaamsche zaken op ons Leu
vensch congres bespreken. Het zal eèn
concÈntratïe-cöngrcs zijn.
GIJ ZIJT ALLEN UITGENOODIGD
Want, let wel, het is niet eens een
congres voor de Land- bonders, het is een
congres voor alle katholieke Vlamingen
nietwaar die met ons een vrijmoedige be
spreking willen Lebben over de punten die
op het agendum staan: de zelfstandige
Vlaamsche radio, het militaire taaistatuut,
de Vlaamsche concentratie, het publiek
rechtelijk statuut voer de Vlaamsche ge
meenschap, enz.
Gij noodigt dus ook de Vlaamsche
Nationalisten uit op uw Congres?
Het initiatief var. het Congres gaat
uit van den Katholieken Vlaamschen
Landsbond, maar wij hcodigen er op uit:
alle katholieke Vlamingen, tot welke po
litieke formatie zij ook behooren, van elke
politieke gezindheid dus, van ELKE
Vlaamache nuance, en zoowel politieke
personen als alle anderen die met be
voegdheid, belang of kennis, aan onze de
batten willen deelnemen.
OOK CORPORATISME
Die corporatieve hervorming..,
Pas op, wij gaan niet discussieeren
aver e.eu der corporatieve formulen. Ons
dagelijksch bestuur wil alleen het speci
fieke Vlaamsche volksbelang als dusdanig
doen gelden, en wij zullen de meening
verdedigen dat de bedrijfschappen waar
aan men denkt, die m.en voorbereiden wil
in België federaal moeten worden opgevat.
Bijvoorbeeld...
Bijvoorbeeld: er is een textielbedrijf
in Vlaanderen, en daar is er een in Wallo
nië. Vlaamsche beroepsstanden dus, en
Waalsche beroepsstanden, maken. Zooniet
is gansch de Vlaamsche strijd te herbe
ginnen.
Wij willen Zaterdag en Zondag ook
nog. eens den broederlijken geest afiirmee-
ren die thans in de Vlaamsche strijdran-
gen leeft. Dit Landsbondcongres zal op
zichzelf een beeld, een levend bewijs zijn,
van concentratie.
Wij zullen alles In het werk stellen
om nog een stap nader te komen tot de
concentratie die zoo hardnekkig door den
volkswil wordt geëischt.
Zoodus, ook de h. Bouweraerts is opti
mistisch gestemd en verwacht zeer veel
van dat nieuw Leuvensch Congres. Wie
zou er Zaterdag en Zondag daar willen
ontbreken? J. B.
Uit De Standaard
SBBBBBBBBBBBBBQBBBBBBflBBBBBIB
HET MIDDELLANDSCHE ZEE-
VRAAGSTUK
Te Rome werd een Gentlemen's
agreementeen soort ridderlijke ver
standhouding, geteekend tusschen de
vertegenwoordigers van de Italiaan-
sche en de Engelsche regeering, be
treffende de verhouding van beide
landen ten overstaan van de weder-
zijdsche belangen in de Middelland-
sche Zee. Hiermee werd tijdelijk een
oplossing gevonden voor een van de
vele vraagstukken, die de huidige in
ternationale politiek in Europa ver
troebelen en voortdurend de vrede
bedreigen. Die oplossing noemen we
tijdelijk, want een vraagstuk als dat
van de heerschappij in de Middel-
landsche Zee is veel te ingewikkeld
en te kiesch opdat het zoo met een
paar handteekeningen uit de wereld
zou geholpen zijn. Het vraagstuk
is al zoo oud als de geschiedenis. Om
de beurt hebben in de oudheid, op de
kusten van de Middellandsche Zee,
volkeren geheerscht waarvan de gees
telijke en de stoffelijke beschaving,
die der andere buurvolkeren overvleu
gelden en beheerschten. Die opvol
gende beschavingen zouden toe best
kunnen vergelijken aan een loopend
vuur dat geleidelijk langs de kusten
van de Middellandsche Zee over vele
eeuwen, in de omgekeerde richting
van de wijzers van een uurwerk, voort-
gevlamd is, om rond het begin van
onze tijdrekening hoog op te slaan in
voltrokken kring toen liet oude mach
tige Rome de scepter zwaaide over
alle Middellandsche Zee-landen en
over het grootste gedeelte van West-
Europa. Die Middellandsche Zee bleef
de wereldzee bij uitstek, het centrum
van de wereld gedurend vijf tot zes
duizend jaar en eerst na de uitvin
ding van het zeekompas en na de
ontdekking van Amerika verplaatst
zich dat centrum naar de Atlanti
sche Oceaan. Gedurende een viertal
eeuwen verliest de Middellandsche
Zee als wereldverkeersader het vroe
gere belang, maar na het graven van
het Suez-kanaal herwint ze grooten-
deels haar vroegere positie omdat ze
de weg vormt die de groote West-
Europeesche koloniale machten met
hunne koloniën verbindt.
DE WEG NAAR INDIE
Zoo worden de laatste 60-70 jaar
gekenmerkt door het streven van die
koloniale mogendheden om die weg
te beheerschen. Het zijn vooral En
geland, Frankrijk en Holland die
hierbij belang hadden. Deze drie lan
den immers bezitten de rijkste kolo
niën van de wereld, Britsch-Indië,
Fransch Indo-China en Nederlandsch
Oost-Indië en de kortste en gemak
kelijkste weg om die te bereiken leidt
over de Middellandsche Zee. Het is
Engeland die tenslotte het pleit ge
wonnen heeft door de bezetting van
al de strategische punten op die weg:
Gibraltar, Malta, Egypte, Cyprus, en
kele eilandjes in de Roode Zee, Aden
aan de Straat van Bab-el-Mandeb.
Holland, als klein landje heeft in
deze strijd maar weinig moeten mee
praten en heeft heel voorzichtig de
zijde van de sterkste gekozen door
aan te leunen bij Engeland. Frank
rijk echter kwam meermaals in bot
sing met Engeland maar bleef ten
slotte de bedrogene. Zoo was het naar
aanleiding van de Egyptische kwestie
dat begon met een condominium (sa-
menbeheer) maar eindigde met de
alleenheerschappij van Engeland. Het
Suez-kanaal werd gegraven door een
Fransch Ingenieur met Fransch ka
pitaal, maar de schrandere Engelsche
premier Diraeli, ook nog gekend on
der de naam van Lord Baconsfield,
wist door een beursmaneuver het
grootste deel van de aandeelen op
te koopen zoodat Engeland daardoor
het meest te zeggen kreeg in de ven
nootschap die het verkeer beheerscht
aan de landengte', tot de bittere ont
goocheling van de Franschen.
ITALIË BEGINT OOK MEE TE
SPELEN
Op het oogenblik dat deze eerste
heerschappij in de Middellandsche
Zee gestreden uierd was Italië nog
een losse groep van Staten, waar de
Italiaansche nationalisten onder de
leiding van Cavour, Minister van Pie-
mont-Sardinië, de eenheid trachtten
te verwezenlijken, In de Europeesche
politiek had het nog geen medezeg
genschap. Na de verwezenlijking van
de eenheid echter In 1870 begint het
zich te ontwikkelen om weldra ook
deel te nemen aan het groote diplo
matieke concert. En als het eindelijk
oolc een stuk kt- nie verwerft in
Lybie langs de MiddëUtind.icMe. Zee
kust, in 1911, naast de reeds vroeger
verkregen koloniën in Oost-Afrika:
Somalüand en Eritrea, begint het
ook aanspraak te maken op mede
zeggenschap. Vógr den oorlog reeds
komt het in botsing met Frankrijk
naar aanleiding pan het protectoraat
in Tunizie, loaaï het droomde een
Italiaansche koldhie te kunnen stich
ten. Er zijn immers nu nog meer Ita
lianen in Tunizh dan Franschen al
is het een Frani che kolonie. De we-
derzijdsche nedkrzetting is: 10.000
Franschen tegenover 90.000 Italianen.
Nu nog verkiezen de Italiaansche
vrouwen naar Napels te reizen om
hunne kinderen ter wereld te bren
gen, liever dan in Tunizie te blijven
waar de kinderen door geboorte ter
plaatse de Frinsche nationaliteit
verwerven. :§f
Na den oorlog en vooral na de be-
windname van Mussolini verhoogt de
animositeit tusschen Frankrijk en Ita
lië en er heeft een tijd werkelijk ge
vaar voor oorlog bestaan tusschen die
twee landen. Het is immers de droom
van het fascisme om eens te her
winnen voor Italië de koloniën van
Noord-Afrika, die eens aan het oude
Rome toebehoord hebben. Eigenaar
diger wijze, hoe sterker de tegenstel
ling Italie-Frankrijk zich afteekende,
hoe nauwer de band tusschen Italië
en Engeland werd.
HET ABESSYNISCH CONFLICT
Tot opeens het Italiaansch-Abessy-
nisch conflict losbrak. Engeland die
groote belangen heeft in Egyptisch
Soedan, door zijn katoenplantages, en
die vreesde dat de irrigeering ervan
met de wateren van de Blauwe Nijl,
door de verovering van Abessynie zou
bedreigd zijn verzette zich uit alle
kracht tegen dp veroveringsplannen
van Italië en zette daarom met alle
krachtdadigheid het mechanisme van
de Volkenbond in werking. Meteen
meende het een concurrent te toeren
die zich in de Middellandsche Zee
meer en meer' y'jng en die een
zulke imperialistische vlucht nam dat
het een bedreiging werd voor Enge
land. Doch de Engelsche opzet en de
Volkenbondactie mislukte door de
milde hulp van Frankrijk en Italië.
De Fransche diplomaten deden de
actie groote vertraging lijden en de
sancties konden tenslotte maar heel
laat en onvolledig toegepast worden.
Italië heeft gewonnen en Engeland
geeft het grif toe. Het is nog maar
enkele maanden geleden dat op de
groote plaatsen te Rome en te Milaan
groote volksoptochten werden gehou
den tegen Engeland. Dat alles is
voorbij. Over enkele maanden be
sprak men de mogelijkheid van een
oorlog tusschen Italië en Engeland.
Vandaag sluiten Engeland en Italië
een gentlemen's agreementIs dat
niet gentlemanlike of sportief?
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
Zaterdag heeft de 18® trekking plaats
gehad van de Leening van het Gemeen
tekrediet van 1 milliard frank 1932. De
loten werden gewonnen als volgt
Nr 101709 wint 5 millioen fr.
Nr 257304 wint 500.000 frank
Nrs 459959 en 1016702
winnen 100.000 frank
Nrs 156949, 356846, 483870,
496425, 899960 en 1040555
faze in de moderne strijd om de I griep zjin bezweken.
DE LAATSTE WEEK: 325 DOODEN
Een buitengewoon besmettelijke griep
heerscht over bijna geheel Engeland, voor
namelijk te Londen, waar een overgroot
getal zieken zijn, namelijk in het leger en
in. de groote administraties. Volgens ver
slag van den Burgerstand, zouden er ln de
laatste week te Londen 325 personen aan
Beterschap ln den gezondheidstoestand
van Z. H. de Paus heeft zich nog niet
voorgedaan, alhoewel naar verluidt, Hij
enkele betere nachten heeft gehad. De
H. Vader behoudt steeds een bewonde
renswaardige nelderheid van geest en be
handelt nog steeds zelf, van op Zijn ziek
bed, de loopende zaken.
Indien dus de geestestoestand van den
H. Vader voortreffelijk is, veel minder ls
dit, helaas, het geval wat Zijn lichaams
gesteldheid betreft. Al bestaat er momen
teel geen onmiddellijk gevaar, niemand
kan verhelen dat zich evenmin symptonen
van beterschap hebben voorgedaan.
Waar aanvankelijk steeds weer van een
bepaald aantal weken gesproken werd,
waarna de H. Vader weder liet bed zou
mo#«i verlaten, daar zijn deze stemmen
thans, helaas, geheel verstomd. Zijne Hei
ligheid is van Zijn toestand volkomen op
de hoogte en aanvaardt alle lijden en Zijn
gedwongen rust als den Wil van God,
waaraan Hij zich geheel onderwerpt, zon
der een klacht of een woord van ongeduld
te doen hooren.
Volgens beweringen van min of meer
Ingewijden, zou Zijne Heiligheid in de
laatsten tijd zich verdiepen in de geschie
denis van het levenseinde Zijner voorgan
gers, om. uit hun voorbeeld stichting en
vromen moed te putten voor Zijn laatste
levensdagen.
IBBBBiBBBSBBaBBBBBBBBBBBBBSBB
DBB3S3B
40 elke
EEN MILLIOENGIFT VAN
SIR DETERDING
In Nederland wegen de prijzen zwaar
op de landbouwprodukten wegens groote
voortbrengst wijl in Duitschland er groot
gebrek aan heerscht, alsook aan de noo
dige grondstoffen voor de Duitsche indus
trie. Daarom vraagt Duitschland koloniën.
De Nederlandsche petroleummagnaat
heeft nu besloten ettelijke millioenen ter
beschikking te stellen om de overtollige
landbouwprodukten in Nederland op te
koopen en deze te leveren aan Duitsch
land. De Nederlandsche regeering zou
haar goedkeuring gehecht hebben aan
dit besluit.
IBBBBBSSIBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB
Men verneemt dat Mgr Giuseppe Piras,
Penitencier van het Kapittel, tijdens het
H. Misoffer te Cagliari, plots ongesteld,
met het hoofd op de trappen van het al
taar terecht kwam en bijna onmiddellijk
tengevolge van schedelbreuk den geest
gai.
De inzegening van het huwelijk in de Sint-Jacobtkerk door .dominee Obbinh. Vooraan Prin* Bernhard en Prinse»
Juliana, vlak erachter H. M. de Koningin cn op u-a achtergrond: de glansrijke «cl aar van buitenlandacbe Vorsten.
Hef zal wel niemand verbazen dat in de
laatste jaren een aantal woordkunstenaars
zich door <d« gToote politieke vraagstuk
ken aangetrokken voelden. Kunst bestrijkt
ten slotte het gansche domein der men-
schelijke werkzaamheid. En waar poli-
tisch het individualisme naar de keel ge
grepen) wordt door het solidarisme, waar
het acces» van den enkeling op de ge
meenschap overging, is het verklaarbaar
dat menig kunstenaar scherp toezag naar
deze waardeverwisseling.
Moeten de kunstenaars Ja dan neen
stelling nemen ineake de politieke vraag
stukken die thans opgeworpen worden?
Deze thesis was onlangs het voorwerp
van esn scherpe polemiek in de Fransche
literaire wereld.
Het antwoord was dubbel.
Zij die meenden dat de kunstenaar zich
boven het politiek gedoe, moet verheffen
cm te tasten naar de eeuwig-menschelijfce
waarden, ontkenden beslist stelling te
moeten nemen in tijdelijke en wisselval
lige po-litieke problemen.
De anderen waren niet minder overtui
gend. Een kunstenaar hoeft de echo in
zich op te nemen van de gebeurtenissen
van dezen tijd, en waar het gaat cm een
duidelijke omwerking der maatschappelij
ke toestanden, most ook de kunstenaar
zich ten dienste stellen van de gemeen
schap.
Deze twistvraag ls ln de eerste plaats
een kwestie van persoonlijke aanleg en in
de tweede plaats overbodig, vermits alle
kunst het menschelijk erfdeel verrijkt, ze
weze nu wijsgeerig of politiech, beeldend
cf verhalend.
Kunst is immer scheppend,
schepping is rijkdom.
Onder de woordkunstenaars die zich
bijzonder met het politieke inlieten hebben
er in de allerlaatste weken drie hun mea
ning laten kennen die wel het opteekenen
waard is, omdat ze ofwel bestaande pro
blemen neerhaalt of afbreekt, ofwel nieu
we vraagstukken naar voor brengt.
Het is wel een eigenaardigheid het oor
deel te vernemen van literatoren over po
litieke problemen, omdat deze menschen
ten slotte door hun persoonlijke visie de
zaken in de hoogte brengen, en omdat
hun toon veel verder reikt dan het dage-
lijfcsohe politieke gekibbel.
Daar hebben we allereerst Andxé Gide.
Een klank in de, Fransche literaire wereld.
Dat Gide's literair werk van katholiek
standpunt uit bepaald dient veroordeeld is
geen reden om niet naar hem te luisteren
wanneer hij het heeft over politieke za
ken, vooral niet als men weet dat Gide op
de jongere generaties een ontzaglijke in
vloed had.
Een drietal Jaren terug bekeerde deze
schrijver zich op ophefmakende wijze tot
het kommunisme. En om voor zijn over
tuiging voldoende voedsel te vinden be
zocht hij Rusland. Niet als een toerist, die
door de Intourist ln snel tempo rond ge
voerd wordt en op commando ziet of niet
ziet. Maar als een eenzaam en nuchter
mensch die een wezenlijk en diep inzicht
wenschf te Hijgen in. het land vaar het
marxisme proefondervindelijk
wordt.
Enkele weken geledec »seerd«> hij diep
ontgoocheld terug.
In zijn werk Retour d'U. R. S. S.
verhaalt hij dan zijn wedervaren. Gide
heeft veel gezien en heeft vooral veel ge
duld gehad om toch maar de tastbare
werkelijkheid in overeenstemming te kun
nen brengen mei zijn overtuiging. Hij was
bereid veel door de vingers te zien, wan
neer hij maar getuigen kon dat zijn ge
loof in het kommunisme door het bolche-
vlstisch experiment niet beschaamd werd.
Ook deze vreugd werd hem ontnomen.
Jaren geleden was André Gide een
hartstochtelijk verdediger van het indivi
du, van den enkeling, dat almachtig en
al-waardig was, wien alles was toegelaten,
wiens rijk ontoegankelijk was voor beper
kende maatregelen.
In het kommunisme meende hij naast
het persoonlijk geluk ook het gemeen
schappelijk geluk te vinden. Hij geloofde
in de gelijkheid aller menschen, die geest
driftig en heroïsch een nieuwe toekomst
pogen te scheppen. Slecht is het h?m be
komen. Van al zijn illusies werd hij ge
nezen.
In Rusland verklaart hij, werdt het
algemeen welzijn slechts nagestreefd ten
koste van het persoonlijk welzijn
Deze bekentenis is van een ontstellende
beteekenis. En ze wint nog aan kracht
wanneer hij er schamper bijvoegt dat dit
algemeen welzijn per slot van rekening
esn afireuse, monsterachtige bureaucrati
schs Staat is. In plaats van een levend,
harmonisch en arbeidend geheel, heeft hij
slechts een diktatoriale, levenlooza en
wangedrochtelijka bureaucratie gevonden.
Bureslen en nog buresèen, bureelraLea en
nog bureelratt en die 1 ooghar tig en dwaas
bevelen-
Van een bezielende, levenwekkend»
Staatiinricht' 'en spoae. Tenzij op
commando.
Het moet den nltra-lndividualist Gide
wel zwaar op de maag liggen als hij der
gelijke karikatuur van zijn ideaal moest
aanschouw: n. Het blijkt overduidslijk dat
hij geduid en vertrouwen had. In, 1932
schreef hij dat de verwezenlijking van het
marxisme nog wel onvolmaakt zou zijn,
maar dat het voornaamste tcch de daad
was. Toen wou hij geen kritiek uitoefe
nen; hij wilde enkel en alleen met groote
liefde begrijpen,. En deze man die gezocht
en gehoopt heeft, waarschuwt nu de jeugd
die misschien, zooals hij, illusies koestert
ten opzichte van de- Sovjets. Het is geen
haat, maar een treurige, ontgoochelde
klank die uit zijn hart komt.
Opdat «en kunstenaar en zoekend
mensch zich aldus uitspreekt moet de c-:s-
illusie buitengewoon sterk zijn. Hij ver
wachtte een herboren, blij en levenslustig
volk en hij ontmoet een mekanische, bu-
reaukratische, or.volksche diktatuur die
hem noopt zich af te vragen of hij wel op
het goede spoor is.
Over Stalin is hij niet te spreken sedert
het moment dat men hem in het tele
graafbureau dwong na den naam Stalin
een rhetorisohe bewond-eringsformuul te
voegen,.
Ook het absolute gemis aan vrijheid kan
Gide niet aanvaarden. Hem werd ver
scheidene malen opgemerkt dat de tekst
van zijn redevoeringen niet in den toon
was, en dus diende gewijzigd. Schoonheid
is voor de Sovjets nog een burgerlijk be
grip dat bij hen geen klank meer heeft.
Tal van feiten komen in zijn werkje
nog voor die pertinent verduidelijken wat
de sovjets van het kommunisme g-;naakt
hebben.
Gide is ontnuchterd te Parijs terugge
keerd. Zijn oordeel is van een ontstellende
beteekenis. Enthousiast-kommunistisch is
hij heengegaan; ontgoocheld is hij naar
huis gekeerd, zich afvragend waarhr.n hij
thans zijn geest zou richten.
Luc Durtain, dichter, prozaschrijver en
hartstochtelijk zwerver is tot een andere
conclusie gekomen. Na grwezen te hebben
op den groei en de kracht van Latijn ch-
Amerika, wijst hij op de ingehouden en
voorloopig onderdrukte energie van het
gele f as waarvan de toskomstmcgelijkhe-
bèwëzen 18?ffülf* lü'WaiïWH' -zljti-, Terugkeerend
over de Sovjet-Unie, die half Europeesch,
half Aziatisch is, meent hij dat Eurona
nog enkel de tijd heeft om de Vereenigde
Staten v. Europa op te richten, wil het
zich zelf niet verocrdeelen. Europa
zegt Durtain is in h?t licht van Azië en
Latijnsch-Amerika synoniem geworden
van bekrompenheid en kleinheid».
Victor Margueritte ten slotte begraaft
de Volkerenbond die ln Mandchourije. de
Ohaco en Abyssindë hopeloos te kort
schoot.
Onder de vele literatoren die althans
meeningen ten beste geven over branden
de politieke vraagstukken, werden er en
kel een drietal aangestipt. Uitsluitend
Franschen, omdat zs'r veel woordkunste
naars er afgeteekend links staan. Daarom
zijn vooral Gide en Margueritte het ver
melden waard. Ze haalden beiden een der
steunpilaren van links neer.
De kommunist Gide waarschuwt tegen
de Sovjets, en de kommunlstisch-getinte
Margueritte veroord"elt Genève, het para
dijs der linksche kollektieve veiligheid.
laEaHHHBaESBEiaaEsaaaasaBiiHHMMiHiaiiBMzaHBBHHEa
TWEE LIBERALE OUD-MINISTERS
IN HET GEDRANG
Het Parket van Brussel heeft enkele
huisaoekingsn gedaan ln grootbanken te
Brussel in verband met de Mendelsohn-
leening, aangegaan enkelen tijd voor de
devaluatie.
Naar verluidt zouden de HH. Falbri en
Francqui, in het gedrang komen daar de
Kommissie Servais tot het besluit zou zijn
gekomen dat niet de buitenlandsche ban
kiers de geldschieters waren maar wel
Brusselsche banken, die aldus, door hun
geld te leenen in Nederlandsche Guldens,
een aanzienlijk bedrag vrijwaarden tegen
een eventueele devaluatie.
De HH. Gutt en Francqui, die oud-libe
rale ministers zijn en ook genoemd wor
den in verband met deze zaak, werden fel
gehekeld tijdens een zitting der Liberale
Federatie gehouden te Brussel Dinsdag 11.
Zooals men weet is Mr Francqui reeds
overleden.
DE WETSONTWERPEN OP DE GROOT
WARENHUIZEN EN OP HET RONSE
LEN VAN MANSCHAPPEN WORDEN
GOEDGEKEURD
Op Donderdag 31 Dec. 11. hield de Se
naat zijn laatste zitting van 1936 en ook
de laatste vooraleer in verlof te gaan.
Het wetsontwerp op de Groot-warenhui
zen werd aangenomen met 69 stemmen te
gen 13 en 33 onthoudingen. Dit betreffen
de het aanwerven van manschappen voor
buitenlandsche legers werd eveneens aan
genomen met 77 stemmen tegen 12 en 28
onthoudingen.
Te Brussel, Zondag 11., vergaderden de
socialistische mijnwerkers in buitengewo
ne zitting, om het vraagstuk der 40-uren-
week te bespreken. Een motie werd goed
gekeurd waarbij werd besloten tot alge-
meene werkstaking zoo door de Regeering
voor 15 Januari geen Koninklijk Besluit
wordt getroffen waarbij de arbeidsduur in
de mijnen wordt beperkt, lager dan de 48-
urenweek. Zooais men weet neemt de wet
van 19 Juli 1936 het princiep aan der 40-
urenweek, in zware en gevaarlijke nijver
heden.
De socialistische mijnwerkers willen dat
deze wet voor hén in voege wordt ge
bracht. Krijgen zij geen voldoening dan
zal de algemeene staking uitgeroepen wor
den ou 18 Januari e. k.
Onderhandelingen werden aangeknoopt
en de Nationale gemengde Mijnkommissie
werd bijeengeroepen om een vergadering
te houden op Donderdag en Vrijdag 11.
Een vergadering van den Kabinetsraad
werd ook voorzien voor den Vrijdag. Zoo
de H. Van Zeeland nog in verlof zou zijn,
zou het voorzitterschap waargenomen
worden door den Heer Vandervelde.
Dit alles om de kwestie der stakingsbe
dreiging te behandelen. Men hoopt toch
dat vodb den 18 Januari een overeenkomst
zal kunnen gesloten worden.
De mijnwerkers eischen dat hun werk
worde ingekromp:n met een half uur per
dag of drie uren per week, zulks als een
eerste stap naar de integrale toepassing
van de 40-urenwe:k, dit zonder vermin
dering van loon.
Deze stakingsbedreiging komt Juist op
een ongewenscht oogenblik daar er omzeg
gens schaarschte heerscht aan kolen in
ons land en er reeds enkele hoogovens
moesten gedoofd of niet konden aangesto
ken worden bij gebrek aan brandstof. Er
heerscht ook gebrek aan geschoolde mijn
werkers. De vraag werd ock gesteld acor
de koolmijnen vreemde mijnwerkers te
mogen aanwerven maar op de werkloozen-
lijsten staan nog 5.000 mijnwerkers inge
schreven, maar als een opro:.p door de
mijnen om arbeiders wordt gedaan bieden
er zich geen aan.
Men komt dan ook voor het feit te staan
dat zoo de mijnwerkers in staking gaan,
in andere takken der nationale nijverheid
de werkloosheid zich noodgedwongen zal
uitbreiden wat eveneens zai gibeuren zoo
de arbeidsduur wordt ingekort en geen
nieuwe arbeiders zich aanbieden of uit den
vreemde kunnen gehaald wordrn.
De inkrimping van den arbeidsduur zou
ook een grooten, terugslag hebben op den
kostprijs van de kolen. Met de 8-uren
werkdag levert de mijnwerker in feite ge
middeld maar 5.40 uren effectieven arbeid
p:r dag. Zoo dit nog met een half uur
moet teruggebracht worden zovr de kost
prijs der kolen stijgen met 10 en bij de
invoering van de 43-urenweek met 30
De eischen der arbeiders zijn ook ge
steund op het feit dat de koolmijnen he
den ten dage een ongewone bedrijvigheid
en voorspoed kennen cn zij willen hiervan
gebruik maken om hun toestand, die
thans verre van schitterend is, te verbe
teren.
Thans zijn ook de kolenprij.zen in België
lager dan de wereldprijzen, maar hier
dient ock nogmaals opgemerkt dat de Eel-
glsche zware nijverheden geen kolen uit
den vreemde kunnen verkrijgen in dez#
tijden daar over geheel Europa een hooger
verbruik van kolen is gekomen en overal
een zekere schaarechte heerscht,