Concentratie-Nieuws Het Congres van den Katholieken Vlaamschen Landsbond te Leuven - Een brok bitterheid verteerd ff at men VBaamsch- Nationaiistische zijde verklaart Prinses Juliana ma Nederland in den echt getreden met Prins Bernhard ven Lippe Biesterfeidt Van de literatuur naar «Ie politiek IN ONS LAND «DE POPERINGENAAR SANSEN-VANNESTE 1 12 BLADZIJDEN. - 40 CENTIEM.- 134' JAAR. N11 KATHOLIEK NIEUWS-, NOTARIEEL- EN AANKONDIGINGSBLAD.- VERSCHIJNT WEKELIJKS Na de Vergadering van K.V.V. Bereid tot een Bondgenootschap Hei aanstaande Congres van den Kaththolieken Vlaamschen Landsbond te Leuven is een Concentratie-Congres Expresse-interview met den Voorzitter EEN PRELAAT SCHIELIJK GESTORVEN AAN HET ALTAAR TE ROME INTERNATIONAAL OVERZICHT LEENING VAN HET GEMEENTEKREDIET 1932 winnen 50.000 frank Winnen elk 25.000 frank: 121888 165517 208309 215454 274077 287202 311341 320704 323870 332171 334674 360142 362975 372690 377156 391056 397071 399439 448477 451404 478608 480397 530509 563720 571667 586333 604645 616784 618786 648465 667181 688534 711660 723538 738432 786717 796656 810608 829196 850347 858209 869966 881878 891770 893999 915021 918878 924528 945403 948197 950127 950450 985261 988874 1013870 1025303 1031306 1038443 1081666 1088970 Het groot lot van deze leening werd ge wonnen door de Commissie van den Open baren Onderstand van de stad Lessen. IBBBBBBBBBBBBBBBBflBBBBBBBBBBBfllBBBBBflBBBBBBBBBBBBBBBBflBBBlISBBBBBflBBBBBBBBBBBBBBBflBBBBBB: Uitbundige geestdrift te Den Haag en door geheel Nederland ONZE ALMANAK 1937 vindt Ge op ons bijvoegsel. MBBBBBHBBHnBBBBBBBBBBBBBB Doodelijke griep-epidemie te Londen De Gezondheidstoestand van Z. H. de Paus Geen beterschap STEUN VOOR VOOR DE NEDERLANDSCHE BOEREN EN LENIGING VAN DEN NOOD IN DUITSCHLAND EEN LOT VAN 5 MILLIOEN DE ZAAK DER MENDELSOHN-LEENING DE SENAAT GAAT IN VERLOF NAAR EEN NIEUWE STAKING IN HET MIJNBEDRIJF OP 13 JANUARI? (Zie vervolg op bluAJ ZONDAG 10 JANUARI 1937. a ^'J11IIIIIIIIIII||||||!I|||||||||||||||I1|||!|||||||||||||||||IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII1IIIIU% 1 Uitgever: 1 POPERINGE H Telefoon Nr 9. Postch. Nr 155.70. jg gg ABONNEMENTSPRIJS VOOR 1 JAAR (per po.t) H Binnenland 20.fr. M Belgisch Kongo 40.fr. Frankrijk 40.— fr. g g Alle andere landen 60.fr. Medewerken zijn verantwoordelijk voor g= hun artikels. mmmrn TARIEF VOOR BERICHTEN. Kleine berienten per regel 1.fr. i 'r Kleine berichten (minimum) 4.fr.i I 2 fr. toel. v. ber. m. adr. t. bur. Berichten op 1" bi. per regel 5.fr. j Berichten op 2* bl. per regel 2.59 fr. I Berichten op 3® bl per regel 1.50 fr. j Kouwber. en Bedank, (min.) 7.fr. Te herhalen aankondigingen nrijs op aan vraag, j An none en zijn vooraf 'te betalen en j I moeten tegen den Woensdag avond ingezonden worden. Kleine lie- g I richten tegen den Donderdag noen. |g MB3B Hlllllllf 11IMIHI Illll I|| iBlllWIlllllllIBffllMBBMIMBMlBHBlWI Da Kath. Vlaamsche Volkspartij had verleden Maandag haar arron dissementsafgevaardigden naar Brus sel geroepen om de uitbouw harer organisatie te ondernemen. Deze vergadering waarop een 60-tal afgevaardigden aanwezig waren heeft in de pers heel wat stof opgejaagd. «De Standaard» heeft er zeer te recht op gewezen dat de délégués in hoofdzaak uit parlementairen en ge kende politiekers bestonden, zoodat de jonge, levenskrachtige generatie de noodige vernieuwingsstemming in de zaal niet voldoende bracht. Het verwondert dan ook niet dat de Franschtalige pers en sommige conservatieve Vlaamsche organen met veel vreugd de begrafenis der concen tratie uitbazuinen. Misschien is het nog een beetje te vroeg. Ket is precies niet omdat mo menteel de EËNHEIDSformatie on waarschijnlijk lijkt, dat er geen ware EENDRACHT kan bereikt worden. Indien de Kath. Vlaamsche Volks partij waarachtig het Vlaamsch-na- tionaal begin^l en de korporatieve orde aanvaardt, dan zal er spijts alles concentratie komen. Daarom ook heb ben thans de arrondissementsverga deringen de dwingende plicht beslist en krachtig de te volgen weg aan te v.-iizen. Zij immers zullen opdracht krijgen de statuten te bespreken en te beoordeeien. Zij dus krijgen de ka"s de Kath. Vlaamsche Volksoartij te brengen waar ze wezen moet. De vergadering van de Katholieke Vlaamsche Landsbond kan heden Zondag veel nuttige wenken geven. En het is te hopen dat de jongeren talrijk en geestdriftig de nieuwe doel stellingen zullen naar voor brengen. Indien alles bij het oude blijft moest al de herrie rondom de K.V.V. niet gebeuren. Doch indien het met de Kath. Vlamingen ernst is en dat hopen we toch zijn er voor het Kath. Vlaanderen nog schoone dagen weggelegd. De politieke hernieuwing zal niet door oude figuren verwezenlijkt wor den. En vermits de concentratie naar onder er reeds is (dit werd reeds tot vervelens toe herhaald) is liet dan ook niet in te zien waarom ze naar boven zou spaak loopen. Er komen nog gemeenteverkiezin gen en ook wetgevende verkiezingen die van ontzettende beteekenis zullen zijn. Zo oer voortgegaan wordt met het oude politiek spelletje kan het voer de Kath. Vlamingen een ka- tast^oof worden. Zelfs indien er geen eenheid is, moet er eendracht zijn. De betrokken formaties hoeven dan ook klaar en duidelijk datgene te zoeken wat hen bindt. Het is het oogenblik niet om ver stoppertje te spelen. Daarvoor zijn deze tijden te zwaar van beteekenis. Het is het oogenblik voor om 't even wie om eerlijk en kordaat zijn hou ding tegenover Vlaanderen en Belgie te bepalen. En dat men in godsnaam persoon lijke belangen eens en voor goed weg cijfert. Slechts de gemeenschap en het katholicisme komen in aanmer king. In Volk en Staat(Vlaamsch Natio naal) verscheen Woensdagmorgen een commentaar waaruit blijkt dat men aan Vlaamsch Nationale zijde bereid is om een concentratie aan te gaan naar de op vatting van het Congres van Leuven. Volk en Staatherinnert aan de op vatting van Prof. Van de Wyer, die de promotor van het Leuvensch Concentra tiecongres was en in De Standaard verklaarde (interview van 14 Dec.) Van een fusie kan natuurlijk op dit oogenblik om velerlei redenen geen sprake zijn, wel van wat ik zou willen noemen 'n. gedirigeerde samenwer king op een tegettjk»'principieel en-peac- t:?ch programma, die geen enkele mo gelijkheid uitsluit voor de toekomst genootschap met organisatorische zelf standigheid door de onderscheiden groe pen, maar met één leiding voor alles wat het gemeenschappelijk actieprogramma betreft Volk en Staat verklaart ook nog dit over de houding van het V.N.V.: Het V.N.V. verkiest een loyaal bond genootschap boven de vroegere verschei denheid. De strijd gaat nu TEGEN de communistische en marxistische bedrei ging en VOOR een Vlaamsch nationale ordening op kristelijk solidaristischen gTondsiag. Wij weten dat alle politiekers spoe- dig zullen ondervhi<j§ji da* de Vlaamsch Nationale Concentratiedr&yg ONWEER STAANBAAR is. Het V.N.V. dat zijn zelfstandigheid handhaaft, reikt nog de hand tot eer lijke samenwerking. De mogelijkheid van concentratie is vol gens «Volk en Staat» deze: «Een bond- i8R?"BaasBBeaE^siassaaiEiBaBMiiBBaa&saflnHaEMii!BanBHMH Het XVIII" Congres van den Katholie ken Vlaamschen Landsbond heeft van nu af alom belangstelling gewekt in het Vlaamsche land. Naast het bestuur van den Landsbond staat ook het plaatselijk inrichtingsco- mité van Leuven borg voor het wellukken van dit belangrijk Congres. Bedoeld inrichtingscomité is samenge- st:ld uit verschillende vooraanstaande personen van het gewest Leuven. Voorzitter is de H. Prof. Dr G. Eijskens, te Leuven; secretaris, de H. Dr A. Brouck- mans. Koning Albertlaan, 52, te Kessel- Loo. De andere leden van het inrichtings comité zijn de H.H. Prof. Ir. A. Dumon, Heverke; Prof. Ir. Van Cauteren, Leu ven; Adv. L. Bosnians, Leuven; Adv. E. Van Dsssel, Leuven; Adv. J. Discart, Aar- schoot; Ir. F. Schoorens, Kessel-Loo; Adv. J. Vertessen, Diest; Ir. R. Delport, Tienen en Ir. H. Onghena, Leuven. Het Congres heeft plaats In de zaal Patria te Leuven. Op het programma: Zaterdag 9 Januari, te 3 u.: Bespreking der onmiddellijk te verwezenlijken punten in verband met het leger, de radio, de Vlaamsche wetenschappelijke academiën en de Brusselsche toestanden. Zondag 10 Januari, te 10 u.: Het publiek rechterlijk statuut van Vlaanderen in ver band met de corporatieve en prae-corpora tieve hervorming. Zondag 10 Januari, te 2.30 u.: Voortzet ting der bespreking van den voormiddag. Overal waar ik kom, zegt ons de heer Bouweraerts, voorzitter van den Katholie ken Vlaamschen Landsbond, wordt mij de vraag gesteldEn de concentratie, hoelang nog eer ze er is? Hoe staat het er mee? Wat zitten ze daar te Brussel nog te treu zelen? Men is er zich overal bewust van dat er nieuwe grootsche toekomstmogelijkhe den voor volk en katholicisme opengaan met de verwezenlijking van de concentra tie. En er is niemand die gelooft dat zij moeilijk is. Wij 'zullen Zaterdag a. s. en Zondag nogeens rustig, degelijk en vertrouwvol, da actueele Vlaamsche zaken op ons Leu vensch congres bespreken. Het zal eèn concÈntratïe-cöngrcs zijn. GIJ ZIJT ALLEN UITGENOODIGD Want, let wel, het is niet eens een congres voor de Land- bonders, het is een congres voor alle katholieke Vlamingen nietwaar die met ons een vrijmoedige be spreking willen Lebben over de punten die op het agendum staan: de zelfstandige Vlaamsche radio, het militaire taaistatuut, de Vlaamsche concentratie, het publiek rechtelijk statuut voer de Vlaamsche ge meenschap, enz. Gij noodigt dus ook de Vlaamsche Nationalisten uit op uw Congres? Het initiatief var. het Congres gaat uit van den Katholieken Vlaamschen Landsbond, maar wij hcodigen er op uit: alle katholieke Vlamingen, tot welke po litieke formatie zij ook behooren, van elke politieke gezindheid dus, van ELKE Vlaamache nuance, en zoowel politieke personen als alle anderen die met be voegdheid, belang of kennis, aan onze de batten willen deelnemen. OOK CORPORATISME Die corporatieve hervorming.., Pas op, wij gaan niet discussieeren aver e.eu der corporatieve formulen. Ons dagelijksch bestuur wil alleen het speci fieke Vlaamsche volksbelang als dusdanig doen gelden, en wij zullen de meening verdedigen dat de bedrijfschappen waar aan men denkt, die m.en voorbereiden wil in België federaal moeten worden opgevat. Bijvoorbeeld... Bijvoorbeeld: er is een textielbedrijf in Vlaanderen, en daar is er een in Wallo nië. Vlaamsche beroepsstanden dus, en Waalsche beroepsstanden, maken. Zooniet is gansch de Vlaamsche strijd te herbe ginnen. Wij willen Zaterdag en Zondag ook nog. eens den broederlijken geest afiirmee- ren die thans in de Vlaamsche strijdran- gen leeft. Dit Landsbondcongres zal op zichzelf een beeld, een levend bewijs zijn, van concentratie. Wij zullen alles In het werk stellen om nog een stap nader te komen tot de concentratie die zoo hardnekkig door den volkswil wordt geëischt. Zoodus, ook de h. Bouweraerts is opti mistisch gestemd en verwacht zeer veel van dat nieuw Leuvensch Congres. Wie zou er Zaterdag en Zondag daar willen ontbreken? J. B. Uit De Standaard SBBBBBBBBBBBBBQBBBBBBflBBBBBIB HET MIDDELLANDSCHE ZEE- VRAAGSTUK Te Rome werd een Gentlemen's agreementeen soort ridderlijke ver standhouding, geteekend tusschen de vertegenwoordigers van de Italiaan- sche en de Engelsche regeering, be treffende de verhouding van beide landen ten overstaan van de weder- zijdsche belangen in de Middelland- sche Zee. Hiermee werd tijdelijk een oplossing gevonden voor een van de vele vraagstukken, die de huidige in ternationale politiek in Europa ver troebelen en voortdurend de vrede bedreigen. Die oplossing noemen we tijdelijk, want een vraagstuk als dat van de heerschappij in de Middel- landsche Zee is veel te ingewikkeld en te kiesch opdat het zoo met een paar handteekeningen uit de wereld zou geholpen zijn. Het vraagstuk is al zoo oud als de geschiedenis. Om de beurt hebben in de oudheid, op de kusten van de Middellandsche Zee, volkeren geheerscht waarvan de gees telijke en de stoffelijke beschaving, die der andere buurvolkeren overvleu gelden en beheerschten. Die opvol gende beschavingen zouden toe best kunnen vergelijken aan een loopend vuur dat geleidelijk langs de kusten van de Middellandsche Zee over vele eeuwen, in de omgekeerde richting van de wijzers van een uurwerk, voort- gevlamd is, om rond het begin van onze tijdrekening hoog op te slaan in voltrokken kring toen liet oude mach tige Rome de scepter zwaaide over alle Middellandsche Zee-landen en over het grootste gedeelte van West- Europa. Die Middellandsche Zee bleef de wereldzee bij uitstek, het centrum van de wereld gedurend vijf tot zes duizend jaar en eerst na de uitvin ding van het zeekompas en na de ontdekking van Amerika verplaatst zich dat centrum naar de Atlanti sche Oceaan. Gedurende een viertal eeuwen verliest de Middellandsche Zee als wereldverkeersader het vroe gere belang, maar na het graven van het Suez-kanaal herwint ze grooten- deels haar vroegere positie omdat ze de weg vormt die de groote West- Europeesche koloniale machten met hunne koloniën verbindt. DE WEG NAAR INDIE Zoo worden de laatste 60-70 jaar gekenmerkt door het streven van die koloniale mogendheden om die weg te beheerschen. Het zijn vooral En geland, Frankrijk en Holland die hierbij belang hadden. Deze drie lan den immers bezitten de rijkste kolo niën van de wereld, Britsch-Indië, Fransch Indo-China en Nederlandsch Oost-Indië en de kortste en gemak kelijkste weg om die te bereiken leidt over de Middellandsche Zee. Het is Engeland die tenslotte het pleit ge wonnen heeft door de bezetting van al de strategische punten op die weg: Gibraltar, Malta, Egypte, Cyprus, en kele eilandjes in de Roode Zee, Aden aan de Straat van Bab-el-Mandeb. Holland, als klein landje heeft in deze strijd maar weinig moeten mee praten en heeft heel voorzichtig de zijde van de sterkste gekozen door aan te leunen bij Engeland. Frank rijk echter kwam meermaals in bot sing met Engeland maar bleef ten slotte de bedrogene. Zoo was het naar aanleiding van de Egyptische kwestie dat begon met een condominium (sa- menbeheer) maar eindigde met de alleenheerschappij van Engeland. Het Suez-kanaal werd gegraven door een Fransch Ingenieur met Fransch ka pitaal, maar de schrandere Engelsche premier Diraeli, ook nog gekend on der de naam van Lord Baconsfield, wist door een beursmaneuver het grootste deel van de aandeelen op te koopen zoodat Engeland daardoor het meest te zeggen kreeg in de ven nootschap die het verkeer beheerscht aan de landengte', tot de bittere ont goocheling van de Franschen. ITALIË BEGINT OOK MEE TE SPELEN Op het oogenblik dat deze eerste heerschappij in de Middellandsche Zee gestreden uierd was Italië nog een losse groep van Staten, waar de Italiaansche nationalisten onder de leiding van Cavour, Minister van Pie- mont-Sardinië, de eenheid trachtten te verwezenlijken, In de Europeesche politiek had het nog geen medezeg genschap. Na de verwezenlijking van de eenheid echter In 1870 begint het zich te ontwikkelen om weldra ook deel te nemen aan het groote diplo matieke concert. En als het eindelijk oolc een stuk kt- nie verwerft in Lybie langs de MiddëUtind.icMe. Zee kust, in 1911, naast de reeds vroeger verkregen koloniën in Oost-Afrika: Somalüand en Eritrea, begint het ook aanspraak te maken op mede zeggenschap. Vógr den oorlog reeds komt het in botsing met Frankrijk naar aanleiding pan het protectoraat in Tunizie, loaaï het droomde een Italiaansche koldhie te kunnen stich ten. Er zijn immers nu nog meer Ita lianen in Tunizh dan Franschen al is het een Frani che kolonie. De we- derzijdsche nedkrzetting is: 10.000 Franschen tegenover 90.000 Italianen. Nu nog verkiezen de Italiaansche vrouwen naar Napels te reizen om hunne kinderen ter wereld te bren gen, liever dan in Tunizie te blijven waar de kinderen door geboorte ter plaatse de Frinsche nationaliteit verwerven. :§f Na den oorlog en vooral na de be- windname van Mussolini verhoogt de animositeit tusschen Frankrijk en Ita lië en er heeft een tijd werkelijk ge vaar voor oorlog bestaan tusschen die twee landen. Het is immers de droom van het fascisme om eens te her winnen voor Italië de koloniën van Noord-Afrika, die eens aan het oude Rome toebehoord hebben. Eigenaar diger wijze, hoe sterker de tegenstel ling Italie-Frankrijk zich afteekende, hoe nauwer de band tusschen Italië en Engeland werd. HET ABESSYNISCH CONFLICT Tot opeens het Italiaansch-Abessy- nisch conflict losbrak. Engeland die groote belangen heeft in Egyptisch Soedan, door zijn katoenplantages, en die vreesde dat de irrigeering ervan met de wateren van de Blauwe Nijl, door de verovering van Abessynie zou bedreigd zijn verzette zich uit alle kracht tegen dp veroveringsplannen van Italië en zette daarom met alle krachtdadigheid het mechanisme van de Volkenbond in werking. Meteen meende het een concurrent te toeren die zich in de Middellandsche Zee meer en meer' y'jng en die een zulke imperialistische vlucht nam dat het een bedreiging werd voor Enge land. Doch de Engelsche opzet en de Volkenbondactie mislukte door de milde hulp van Frankrijk en Italië. De Fransche diplomaten deden de actie groote vertraging lijden en de sancties konden tenslotte maar heel laat en onvolledig toegepast worden. Italië heeft gewonnen en Engeland geeft het grif toe. Het is nog maar enkele maanden geleden dat op de groote plaatsen te Rome en te Milaan groote volksoptochten werden gehou den tegen Engeland. Dat alles is voorbij. Over enkele maanden be sprak men de mogelijkheid van een oorlog tusschen Italië en Engeland. Vandaag sluiten Engeland en Italië een gentlemen's agreementIs dat niet gentlemanlike of sportief? (Verboden nadruk.) ROSKAM. Zaterdag heeft de 18® trekking plaats gehad van de Leening van het Gemeen tekrediet van 1 milliard frank 1932. De loten werden gewonnen als volgt Nr 101709 wint 5 millioen fr. Nr 257304 wint 500.000 frank Nrs 459959 en 1016702 winnen 100.000 frank Nrs 156949, 356846, 483870, 496425, 899960 en 1040555 faze in de moderne strijd om de I griep zjin bezweken. DE LAATSTE WEEK: 325 DOODEN Een buitengewoon besmettelijke griep heerscht over bijna geheel Engeland, voor namelijk te Londen, waar een overgroot getal zieken zijn, namelijk in het leger en in. de groote administraties. Volgens ver slag van den Burgerstand, zouden er ln de laatste week te Londen 325 personen aan Beterschap ln den gezondheidstoestand van Z. H. de Paus heeft zich nog niet voorgedaan, alhoewel naar verluidt, Hij enkele betere nachten heeft gehad. De H. Vader behoudt steeds een bewonde renswaardige nelderheid van geest en be handelt nog steeds zelf, van op Zijn ziek bed, de loopende zaken. Indien dus de geestestoestand van den H. Vader voortreffelijk is, veel minder ls dit, helaas, het geval wat Zijn lichaams gesteldheid betreft. Al bestaat er momen teel geen onmiddellijk gevaar, niemand kan verhelen dat zich evenmin symptonen van beterschap hebben voorgedaan. Waar aanvankelijk steeds weer van een bepaald aantal weken gesproken werd, waarna de H. Vader weder liet bed zou mo#«i verlaten, daar zijn deze stemmen thans, helaas, geheel verstomd. Zijne Hei ligheid is van Zijn toestand volkomen op de hoogte en aanvaardt alle lijden en Zijn gedwongen rust als den Wil van God, waaraan Hij zich geheel onderwerpt, zon der een klacht of een woord van ongeduld te doen hooren. Volgens beweringen van min of meer Ingewijden, zou Zijne Heiligheid in de laatsten tijd zich verdiepen in de geschie denis van het levenseinde Zijner voorgan gers, om. uit hun voorbeeld stichting en vromen moed te putten voor Zijn laatste levensdagen. IBBBBiBBBSBBaBBBBBBBBBBBBBSBB DBB3S3B 40 elke EEN MILLIOENGIFT VAN SIR DETERDING In Nederland wegen de prijzen zwaar op de landbouwprodukten wegens groote voortbrengst wijl in Duitschland er groot gebrek aan heerscht, alsook aan de noo dige grondstoffen voor de Duitsche indus trie. Daarom vraagt Duitschland koloniën. De Nederlandsche petroleummagnaat heeft nu besloten ettelijke millioenen ter beschikking te stellen om de overtollige landbouwprodukten in Nederland op te koopen en deze te leveren aan Duitsch land. De Nederlandsche regeering zou haar goedkeuring gehecht hebben aan dit besluit. IBBBBBSSIBBBBBBBBBBBBBBBBBBBB Men verneemt dat Mgr Giuseppe Piras, Penitencier van het Kapittel, tijdens het H. Misoffer te Cagliari, plots ongesteld, met het hoofd op de trappen van het al taar terecht kwam en bijna onmiddellijk tengevolge van schedelbreuk den geest gai. De inzegening van het huwelijk in de Sint-Jacobtkerk door .dominee Obbinh. Vooraan Prin* Bernhard en Prinse» Juliana, vlak erachter H. M. de Koningin cn op u-a achtergrond: de glansrijke «cl aar van buitenlandacbe Vorsten. Hef zal wel niemand verbazen dat in de laatste jaren een aantal woordkunstenaars zich door <d« gToote politieke vraagstuk ken aangetrokken voelden. Kunst bestrijkt ten slotte het gansche domein der men- schelijke werkzaamheid. En waar poli- tisch het individualisme naar de keel ge grepen) wordt door het solidarisme, waar het acces» van den enkeling op de ge meenschap overging, is het verklaarbaar dat menig kunstenaar scherp toezag naar deze waardeverwisseling. Moeten de kunstenaars Ja dan neen stelling nemen ineake de politieke vraag stukken die thans opgeworpen worden? Deze thesis was onlangs het voorwerp van esn scherpe polemiek in de Fransche literaire wereld. Het antwoord was dubbel. Zij die meenden dat de kunstenaar zich boven het politiek gedoe, moet verheffen cm te tasten naar de eeuwig-menschelijfce waarden, ontkenden beslist stelling te moeten nemen in tijdelijke en wisselval lige po-litieke problemen. De anderen waren niet minder overtui gend. Een kunstenaar hoeft de echo in zich op te nemen van de gebeurtenissen van dezen tijd, en waar het gaat cm een duidelijke omwerking der maatschappelij ke toestanden, most ook de kunstenaar zich ten dienste stellen van de gemeen schap. Deze twistvraag ls ln de eerste plaats een kwestie van persoonlijke aanleg en in de tweede plaats overbodig, vermits alle kunst het menschelijk erfdeel verrijkt, ze weze nu wijsgeerig of politiech, beeldend cf verhalend. Kunst is immer scheppend, schepping is rijkdom. Onder de woordkunstenaars die zich bijzonder met het politieke inlieten hebben er in de allerlaatste weken drie hun mea ning laten kennen die wel het opteekenen waard is, omdat ze ofwel bestaande pro blemen neerhaalt of afbreekt, ofwel nieu we vraagstukken naar voor brengt. Het is wel een eigenaardigheid het oor deel te vernemen van literatoren over po litieke problemen, omdat deze menschen ten slotte door hun persoonlijke visie de zaken in de hoogte brengen, en omdat hun toon veel verder reikt dan het dage- lijfcsohe politieke gekibbel. Daar hebben we allereerst Andxé Gide. Een klank in de, Fransche literaire wereld. Dat Gide's literair werk van katholiek standpunt uit bepaald dient veroordeeld is geen reden om niet naar hem te luisteren wanneer hij het heeft over politieke za ken, vooral niet als men weet dat Gide op de jongere generaties een ontzaglijke in vloed had. Een drietal Jaren terug bekeerde deze schrijver zich op ophefmakende wijze tot het kommunisme. En om voor zijn over tuiging voldoende voedsel te vinden be zocht hij Rusland. Niet als een toerist, die door de Intourist ln snel tempo rond ge voerd wordt en op commando ziet of niet ziet. Maar als een eenzaam en nuchter mensch die een wezenlijk en diep inzicht wenschf te Hijgen in. het land vaar het marxisme proefondervindelijk wordt. Enkele weken geledec »seerd«> hij diep ontgoocheld terug. In zijn werk Retour d'U. R. S. S. verhaalt hij dan zijn wedervaren. Gide heeft veel gezien en heeft vooral veel ge duld gehad om toch maar de tastbare werkelijkheid in overeenstemming te kun nen brengen mei zijn overtuiging. Hij was bereid veel door de vingers te zien, wan neer hij maar getuigen kon dat zijn ge loof in het kommunisme door het bolche- vlstisch experiment niet beschaamd werd. Ook deze vreugd werd hem ontnomen. Jaren geleden was André Gide een hartstochtelijk verdediger van het indivi du, van den enkeling, dat almachtig en al-waardig was, wien alles was toegelaten, wiens rijk ontoegankelijk was voor beper kende maatregelen. In het kommunisme meende hij naast het persoonlijk geluk ook het gemeen schappelijk geluk te vinden. Hij geloofde in de gelijkheid aller menschen, die geest driftig en heroïsch een nieuwe toekomst pogen te scheppen. Slecht is het h?m be komen. Van al zijn illusies werd hij ge nezen. In Rusland verklaart hij, werdt het algemeen welzijn slechts nagestreefd ten koste van het persoonlijk welzijn Deze bekentenis is van een ontstellende beteekenis. En ze wint nog aan kracht wanneer hij er schamper bijvoegt dat dit algemeen welzijn per slot van rekening esn afireuse, monsterachtige bureaucrati schs Staat is. In plaats van een levend, harmonisch en arbeidend geheel, heeft hij slechts een diktatoriale, levenlooza en wangedrochtelijka bureaucratie gevonden. Bureslen en nog buresèen, bureelraLea en nog bureelratt en die 1 ooghar tig en dwaas bevelen- Van een bezielende, levenwekkend» Staatiinricht' 'en spoae. Tenzij op commando. Het moet den nltra-lndividualist Gide wel zwaar op de maag liggen als hij der gelijke karikatuur van zijn ideaal moest aanschouw: n. Het blijkt overduidslijk dat hij geduid en vertrouwen had. In, 1932 schreef hij dat de verwezenlijking van het marxisme nog wel onvolmaakt zou zijn, maar dat het voornaamste tcch de daad was. Toen wou hij geen kritiek uitoefe nen; hij wilde enkel en alleen met groote liefde begrijpen,. En deze man die gezocht en gehoopt heeft, waarschuwt nu de jeugd die misschien, zooals hij, illusies koestert ten opzichte van de- Sovjets. Het is geen haat, maar een treurige, ontgoochelde klank die uit zijn hart komt. Opdat «en kunstenaar en zoekend mensch zich aldus uitspreekt moet de c-:s- illusie buitengewoon sterk zijn. Hij ver wachtte een herboren, blij en levenslustig volk en hij ontmoet een mekanische, bu- reaukratische, or.volksche diktatuur die hem noopt zich af te vragen of hij wel op het goede spoor is. Over Stalin is hij niet te spreken sedert het moment dat men hem in het tele graafbureau dwong na den naam Stalin een rhetorisohe bewond-eringsformuul te voegen,. Ook het absolute gemis aan vrijheid kan Gide niet aanvaarden. Hem werd ver scheidene malen opgemerkt dat de tekst van zijn redevoeringen niet in den toon was, en dus diende gewijzigd. Schoonheid is voor de Sovjets nog een burgerlijk be grip dat bij hen geen klank meer heeft. Tal van feiten komen in zijn werkje nog voor die pertinent verduidelijken wat de sovjets van het kommunisme g-;naakt hebben. Gide is ontnuchterd te Parijs terugge keerd. Zijn oordeel is van een ontstellende beteekenis. Enthousiast-kommunistisch is hij heengegaan; ontgoocheld is hij naar huis gekeerd, zich afvragend waarhr.n hij thans zijn geest zou richten. Luc Durtain, dichter, prozaschrijver en hartstochtelijk zwerver is tot een andere conclusie gekomen. Na grwezen te hebben op den groei en de kracht van Latijn ch- Amerika, wijst hij op de ingehouden en voorloopig onderdrukte energie van het gele f as waarvan de toskomstmcgelijkhe- bèwëzen 18?ffülf* lü'WaiïWH' -zljti-, Terugkeerend over de Sovjet-Unie, die half Europeesch, half Aziatisch is, meent hij dat Eurona nog enkel de tijd heeft om de Vereenigde Staten v. Europa op te richten, wil het zich zelf niet verocrdeelen. Europa zegt Durtain is in h?t licht van Azië en Latijnsch-Amerika synoniem geworden van bekrompenheid en kleinheid». Victor Margueritte ten slotte begraaft de Volkerenbond die ln Mandchourije. de Ohaco en Abyssindë hopeloos te kort schoot. Onder de vele literatoren die althans meeningen ten beste geven over branden de politieke vraagstukken, werden er en kel een drietal aangestipt. Uitsluitend Franschen, omdat zs'r veel woordkunste naars er afgeteekend links staan. Daarom zijn vooral Gide en Margueritte het ver melden waard. Ze haalden beiden een der steunpilaren van links neer. De kommunist Gide waarschuwt tegen de Sovjets, en de kommunlstisch-getinte Margueritte veroord"elt Genève, het para dijs der linksche kollektieve veiligheid. laEaHHHBaESBEiaaEsaaaasaBiiHHMMiHiaiiBMzaHBBHHEa TWEE LIBERALE OUD-MINISTERS IN HET GEDRANG Het Parket van Brussel heeft enkele huisaoekingsn gedaan ln grootbanken te Brussel in verband met de Mendelsohn- leening, aangegaan enkelen tijd voor de devaluatie. Naar verluidt zouden de HH. Falbri en Francqui, in het gedrang komen daar de Kommissie Servais tot het besluit zou zijn gekomen dat niet de buitenlandsche ban kiers de geldschieters waren maar wel Brusselsche banken, die aldus, door hun geld te leenen in Nederlandsche Guldens, een aanzienlijk bedrag vrijwaarden tegen een eventueele devaluatie. De HH. Gutt en Francqui, die oud-libe rale ministers zijn en ook genoemd wor den in verband met deze zaak, werden fel gehekeld tijdens een zitting der Liberale Federatie gehouden te Brussel Dinsdag 11. Zooals men weet is Mr Francqui reeds overleden. DE WETSONTWERPEN OP DE GROOT WARENHUIZEN EN OP HET RONSE LEN VAN MANSCHAPPEN WORDEN GOEDGEKEURD Op Donderdag 31 Dec. 11. hield de Se naat zijn laatste zitting van 1936 en ook de laatste vooraleer in verlof te gaan. Het wetsontwerp op de Groot-warenhui zen werd aangenomen met 69 stemmen te gen 13 en 33 onthoudingen. Dit betreffen de het aanwerven van manschappen voor buitenlandsche legers werd eveneens aan genomen met 77 stemmen tegen 12 en 28 onthoudingen. Te Brussel, Zondag 11., vergaderden de socialistische mijnwerkers in buitengewo ne zitting, om het vraagstuk der 40-uren- week te bespreken. Een motie werd goed gekeurd waarbij werd besloten tot alge- meene werkstaking zoo door de Regeering voor 15 Januari geen Koninklijk Besluit wordt getroffen waarbij de arbeidsduur in de mijnen wordt beperkt, lager dan de 48- urenweek. Zooais men weet neemt de wet van 19 Juli 1936 het princiep aan der 40- urenweek, in zware en gevaarlijke nijver heden. De socialistische mijnwerkers willen dat deze wet voor hén in voege wordt ge bracht. Krijgen zij geen voldoening dan zal de algemeene staking uitgeroepen wor den ou 18 Januari e. k. Onderhandelingen werden aangeknoopt en de Nationale gemengde Mijnkommissie werd bijeengeroepen om een vergadering te houden op Donderdag en Vrijdag 11. Een vergadering van den Kabinetsraad werd ook voorzien voor den Vrijdag. Zoo de H. Van Zeeland nog in verlof zou zijn, zou het voorzitterschap waargenomen worden door den Heer Vandervelde. Dit alles om de kwestie der stakingsbe dreiging te behandelen. Men hoopt toch dat vodb den 18 Januari een overeenkomst zal kunnen gesloten worden. De mijnwerkers eischen dat hun werk worde ingekromp:n met een half uur per dag of drie uren per week, zulks als een eerste stap naar de integrale toepassing van de 40-urenwe:k, dit zonder vermin dering van loon. Deze stakingsbedreiging komt Juist op een ongewenscht oogenblik daar er omzeg gens schaarschte heerscht aan kolen in ons land en er reeds enkele hoogovens moesten gedoofd of niet konden aangesto ken worden bij gebrek aan brandstof. Er heerscht ook gebrek aan geschoolde mijn werkers. De vraag werd ock gesteld acor de koolmijnen vreemde mijnwerkers te mogen aanwerven maar op de werkloozen- lijsten staan nog 5.000 mijnwerkers inge schreven, maar als een opro:.p door de mijnen om arbeiders wordt gedaan bieden er zich geen aan. Men komt dan ook voor het feit te staan dat zoo de mijnwerkers in staking gaan, in andere takken der nationale nijverheid de werkloosheid zich noodgedwongen zal uitbreiden wat eveneens zai gibeuren zoo de arbeidsduur wordt ingekort en geen nieuwe arbeiders zich aanbieden of uit den vreemde kunnen gehaald wordrn. De inkrimping van den arbeidsduur zou ook een grooten, terugslag hebben op den kostprijs van de kolen. Met de 8-uren werkdag levert de mijnwerker in feite ge middeld maar 5.40 uren effectieven arbeid p:r dag. Zoo dit nog met een half uur moet teruggebracht worden zovr de kost prijs der kolen stijgen met 10 en bij de invoering van de 43-urenweek met 30 De eischen der arbeiders zijn ook ge steund op het feit dat de koolmijnen he den ten dage een ongewone bedrijvigheid en voorspoed kennen cn zij willen hiervan gebruik maken om hun toestand, die thans verre van schitterend is, te verbe teren. Thans zijn ook de kolenprij.zen in België lager dan de wereldprijzen, maar hier dient ock nogmaals opgemerkt dat de Eel- glsche zware nijverheden geen kolen uit den vreemde kunnen verkrijgen in dez# tijden daar over geheel Europa een hooger verbruik van kolen is gekomen en overal een zekere schaarechte heerscht,

HISTORISCHE KRANTEN

De Poperinghenaar (1904-1944) | 1937 | | pagina 1