TOMOX BLOKJES
DE HAARDVRIEND publiceert v,«£dZr«. ST"' :rtT68Madz.i.25fr.
MIJN ALLES
Ons Vrouwenhoekje
enz., enz.
GEDACHTEN
nUllllBIHIUlMHIIIIHII
biT manneke
uit DE
DE ZEPPELIN IN JUNI
WEER OVER DEN OCEAAN
IBBHBBBaBBBBflBBBBBBBEEEBnHBfl
HET FRANSCH KABOLIEK
BLAD LA CROIX
VERBODEN IN DUITSCHLAND
DE MOORD
OP BARON de BORGHGRAVE
ONS WEKELIJKSCH RAADSEL
EEN STAKING DER
GENEESHEEREN TE RIJSEL
Het pakje van 3 TOMOX
Blokjes (roode en witte
verpakking) bevat een
bon voor Liebig
Chromo's.
(80 centiem)
laat het groot
TOMOX
Blokje, in 2 tablet
ten, U toe, oogen-
blikkelijk, een
halve liter toma
ten-bouillon te
bereiden,en uwe
soepen, sausen,
me eldeegen,
enz... te verbe
teren.
Het TOMOX
Blokje doet U tijd
en geld winnen j
het zal uwe faam
vankeuken-prin
ses deen stijgen.
(-&0
Welgezind zijn zij, en
blozend van gezondheid,
de kinderen gevoed met
het krachtigste der her
stellende voedsels, de...
WEKELIJKSCH
LITURGISCH BULLETIJN
WEEK-KALEWER
JANUARI - NIEUWJAARM.
H. COURTHS-MAHLER
I Wat zou je dan wel gezegd hebben
lis ik vandaag niet een heel uur bij den
1 larbier gea&ten had. Je verwildert hier
'Vanzelf als je weken van alle -beschaving
31'gesneden bent. Ik zie er momentee1
ster geciviliseerd uit en heb ine extra
hooi laten maken voor jou. Maar vertel
tje nu eens, ouwe jongen, hoe jij zoo in
êfrika komt?
BIJVOEG SET, AAN T>F. POPERINGEN AAR EN «DE IT AIX E VAN ZONDAG 16 JANUARI 1938. Nr 3.
ii i mi—i iuwmiiimi mm n
Bij eenen zijsprong heeft reeds me-
leven-slang zijnen voet verstuikt.
%jgeen
Geestelijk zijn de menschen veel be-
nettelijker dan lichamelijk.
Wat iemand over een ander denkt,
|Js een tamelijk goede maatstaf hoe hij
over zichzelf denkt.
i— De reden waarom vleierij bij velen
zoo in den smaak valt is dat het maar al
te dikwijls een echo is van wat ze over
Zichzelf denken,
Vaak heeft degene, die het meest om
anderen lacht, het minst recht tot lachen.
Wie in veler mond is, komt algauw
■usschen veler tanden.
jed're maandnaam heeft gewis
Zijn Bsteekenis.
'k Ga d'r U hier bij mijn leven
Een'gen uitleg over geven.
Januari, komt van Janus, koning van
Latium uit de Romeinsche godenleer. Aan
hem werd de eerste dag van 't jaar
gewijd.
Februari komt van Pebruare, 'n La-
lijnsch woord dat beteekent1: boete doen.
Maart: deze maand werd door Romulus,
stichter en eerste vorst van Rome, aan
Mars (God van Krijg) gewijd.
April komt van Aperire. Dit Latijnsch
woord beteekent: openen. Botten, kiemen,
planten gaan openen en openen de aarde.
Mei: komt van Ma jus. En dit vindt zijn
oorsprong in Majores: dit waren de oudste
Romeinsche burgers. Aan hen werd deze
maand gewijd.
Juni, deze maand werd aan de jeugd
gewijd. En jonge lieden werden Juvenes
genaamd.
Juli: in deze maand werd Julius Cesar
geboren. Die maand kreeg van toen af
dien naam voordien heette ze Quintllis.
Augustus: zoo heette 'n Romeinsche kei
zer, die in deze maand geboren werd
September: in vroegere tijdrekeningen
was Maart de eerste maand. In dit Maart
jaar was deze maand nu de zevende
(septem).
October: in 't Maart jaar was deze de
achtste (octo). November de negende
(novem). December de tiende (decern).
En daarm-eê weten we 't nu ook zie...
I. FONSKE, vertel ras eens. Hoe noemt
men iemand die steelt?
Fonske zwijgt.
Weet ge het niet? Als ik bij voorbeeld
mijn hand in uw zak steek en ik zou een
stuk van 5 fr. er uit halen, wat was ik
dan?
Nen tooveneer, zei Fonsken vlug.
VANNEER IS EEN VROUW een madam?
Dat is een vraag
Die men onlangs te stellen kwam
Op een exaam te Praag.
Die Praag, 'k zeg het graag in mijn ge-
ïaag heel vaag, die staat daar juist zoo
,aag', als rijm of... vraag! Want die vraag
tan overal elders ook wel gesteld zijn, zelf
riier bij ons.
Enfin, wie zou op die fameuze vraag'
runnen antwoorden?
'k Zal U een beetje gaan helpen. Luis
tert:
Primo ten eerste: Als ze nooit met ovsr-
eengeslagen beenen gaat zitten, ook al
zijn ze nog zoo goed gevormd. Welopge
voede vrouwen nemen zoo 'n houding
nimmer aan.
Primo ten tweede: Vrouwen die echte
dames willen zijn... doen twee onderrok
ten aan.
Primo ten derde: Ze laten hun haar
niet meer kortknippen, dat is uit ds mode.
Inderdaad, haar dat tot het middel reikt,
staat thans als de groote chicaange
schreven.
Primo ten vierde: Ds zoom van de klee-
ren mag in geen geval meer dan op 20 cm.
afstand van den grond zijn.
Primo tsn vijfde: Echte dames rooken
niet...
'k Dachte dat 't interessanter was... en
dit zijn dan nog maar de bijzonderste
punten... Om compleet te zijn zouden d'r
nog een honderdtal mosten bijgelapt wor
den... maar 't zou ons te verre leiden.
SHAW, BERNARD SHAW, de fameuze
Eugelsche humorist, ge kent hem wel eh,
hield niet van muziek als hij aan... tafel
zat. Bij een banket te zijner esre, vroeg
hij aan den orkestleider:
Zult gij ook spelen waar ik om vraag?
Met zeer veel gsn-oegen, Heer Shaw,
antwoordde de andere gevleid.
In dat geval, zei Shaw, speel dan
'n partijtje domino
'K BEN NOG NIET VERTROKKEN
En van lachen most 'k al schokken
Want, 'k zeg het zonder jokken
In Hollywood
M'n goeie bloed
Zijn ze tegen... de korte rokken!
Dat 't de lange ware, nismand die d'r
zich over verwonderen, zou... Maar tegen
de korte... da's nu waarachtig iets nieuws,
en 't is de moeite waard dat we 't geval
ne keer van naderbij gaan uitpluizen. Al
de m-etteurs en scene van die cinema-
stad doen al wat in hunne macht ligt om
de mode van de korte rokken ginder zoo
veel mogelijk te weren.
Nen Amerikaanschen joernalist wilde
er 't fijne van weten, en na 'n grondig
onderzoek mocht hij 't besluit trekken dat
de groote filmmannen zoo gekant waren
tegen 't terugkeeren van d-e korte rokken
mode, om de esnige en eenvoudige reden,
dat de filmstars en -actricen van Hol
lywcod beenen en knieën hebben die beter
gestopt blijven...!
En wij die peinsden dat die lieve schep
sels Gods allemaal zoo perfectibus waren...
Nog 'n illusie die verdwijnt.
Arme Greta Garbo! Arms Marleen!
Stopt maar spoedig ulder been!... en laat
ulder kniën, oox maar niet zien!
GE MO-ET wat bedaard zijn, lieveling,
sprak de mama tot haar zoontje, de dok
ter zegt dat uw gestel in de war is.
Ja, dat is waar, antwoordde kleine
Willy, want mijn voeten slapen, en g
moet wel heelemaal in de war ziin, als ge
slaap krijgt aan 't verkeerde eind,
'N GEDACHT.
De muggen gonzen eerst
Dan plegen zij te steken
Maar menschen last'ren vaak
Ook na het vriend'lijkst spreken.
DE HAVER, beste vriend,
't Wezs in uw geheugen bewaard,
Gaat niet altijd naar het paard
Welk het 't meest verdient.
Da's een spreekworod... en een van de
rare die gelijk hebben...
We peinsden er aan, toen w'in een
gazet een bijdrage vonden over de vol
gende vraag: Wat verdienen de menschen?
Ds schrijver vertelt er 't geval in van
d-en Engelschen tooneelschrijver die golf
wou gaan spelen, 't Weêr was nochtans
te slecht, en om den tijd te aooclen
krabbelde hij wat. 't Product van zijn
«zalig nietsdoen»... was een pantomine.
Men speelde ze in Engeland 2.238 keeren.
Aan schrijversrecht alleen ontving de man
30 millioen!
Jack Hilton, de koning van den jazz
verdient 3 millioen per jaar. Zijn boys
winnen elk 330.000 fr. per jaar.
Over fabelachtige sommen die betaald
worden aan filmsterren, zullen we 't maar
niet hebben. Maar misschien is 't niet
slecht deze even te vergelijken aan wat
de zoogezegde «stunts» verdienen.-Stunts»
dat zijn die welke de gevaarlijke kar
weitjes bij de filmopname verrichten. Van
een hoogs brag in 't water springen
brengt slechts 25 dollar op! Een botsing
van vliegtuigen: 500 dollar, enz...
In zijn wedstrijd tegen Carp-entier won
Dcmpsey duizend frank per seconde. De
geleerde mevrouw Curie, weldoenster van
het menschdcm. bracht het nooit verder
dan tot 30.000 dui'snd frank in het jaar.
Daarmee kur.nen we de ladder op
trekken.
TANTE GAF 'n kinderpartijtje in heu-
ren tuin... en al de kleine kennisjes van
heur neefjes en nichtjes waren er op uit-
genoodigd... en pret dat ze hadden... pret!
Toen kwam tante heur inspectie even
tjes doen... Opeens ontdekte ze een kleine
jongen, dien ze nog niet kende.
Wat is dat voor een nieuw gezicht?
vroeg ze.
Dat is geen nieuw gezicht, antwoord
de de jongen... het is aliren maar ge-
wasschen!
OP STRAF VAN BOETEN
Moeten
D'openbare horloges die in Londen
Op d'hoeken der straten worden gevonden
't Juiste uur aangeven
En d'r nooit slaan neven!
Zoo hebben de leden van de Guildford
Corporation erover beslist...
G'hebt nen horlogemaker in uw straat.
Om reklaam te maken, hangt de vent
als... uithangbord 'n groote horloge, nen
grooten wekker of iets dergelijks aan zijn
ta?ade (van zijn huis)... Hewel, 't is van
dergelijke uurwerken dat er hierboven
sprake is. De eigenaars ervan zijn op
straf van boste verplicht die hor log ss alle
dagen te controleeren om ie zisn of zs
wel juist gaan, want anders zijn z'er aan
voor de boete.., en 't kan nogal tellen,
want voor den eersten keer beloopt ze
zoo maar 5 ponden sterling of rond de
vijf honderd ballekens allee!
Ge wilt dan ne keer nen dienst bewijzen
aan de gemeenschap, allee!
EN HIER VOLGT 'n gedichteken ran...
nen onbekenden dichter, dat we voor de
aardigheid wel ne keer mogen aanhalen.
't Handelt voor 't overige over een over
bekend iets, namelijk:
VARKENSPOOTEN
Jantje! ga eens aanstonds zien,
Bij den varkensslachter Stien,
Of hij varkenpooten heeft
Varkenspooten! beste moeder!
God bewaart eik mensch daarvan
En ook Stien, den goeden man
Ga, en doe wat ik je zeg.
Maakt je verder aanmerkingen,
Je zult ms tot straffen dwingen
Jantje ging nu heel bedaard
Naar den winkel van den slachter.
Denkend: hoe kom ik daarachter!
Stien stond juist aan zijn deur,
Als gewoonte op zijn blokken,
Met een buurmans kind te jokken.
Verder stond nu kleine Jan,
Stien ziin voeten aan te staren;
Maar hij dorst het toch niet vragen;
En bedroefd ging hij naar huis:
Moeder, 'k heb niets kunnen zien,
Want de varkensslachter Stien,
Had zijn holleblokkan aan-,
KERN, DAT IS NE MAN VAN 150 POND
Maar, helaas, hij is niet kerngezond
Daarvoor zou hij 'n beetje beter moeten
[slapen
En alle nachten niet de maan toegapen!
Sinds hij als soldaat in Juni 1915 in
Galicië een hoofdwonde opliep, heeft de
53-jarige Paul Kern van Boedapest geen
oog meer toegedaan. In den dag werkt hij
lijk ik en gij. Hij neemt heel weinig rust,
maar sluit af en toe zijn oogen om te
voorkomen dat óezie oververmoeid gera
ken.
a Ik voel mij nooit slaperig, verklaarde
hij, maar ik eet zeer veel. Viermaal over
dag nuttig ik een warmen maaltijd, en
's nachts verbruik ik vier koude maaltij
den Een dure -gast, eh?
Hij is ook een zwaar rook-er, die ruim
tweemaal zooveel rookt als anderen.
Ieder jaar ontvangt hij bezoek van bui-
tenlandsche dokters en kort geleden heeft
hij een aanbod gekregen van een Ameri-
kaansch medisch instituut van 25.000 dol
lar, voor zijn schedel... na zijn dood!
Te weten dat uw schedel 25.000 dollar
waard is, is genoeg om uw fierheid 'n
goeie aanwakkering te geven... maar dat
hij dat pas waard is na uw dood, dat zal
wel precies ge-en prettig gevoel bezorgen...
Bijzonder niet als ge dag en nacht tijd
hebt om daarover te zitten prakkezseren
EEN LASTIGE VRAAG.
Wie van u me een vraag stelt, die
ik niet kan. beantwoorden, krij-gt een
frank, zei oom tegen zijn neefjes.
Allen probeerden, tot Tom vroeg:
Oom. als ge nu eens tot aan uw hals
in de modder stond en ik kwam voorbij
en ik gooide met een steen naar uw hoofd,
zoudt ge dan uw hoofd bukken of niet?
Tom kreeg de frank.
ENK'LE VRAGEN waar d'an-twoord-en op
[volgen
Worden door U... gretig... ingezwolgen.
Daarom is 't -beste gezellen,
Da'k er U hier 'n paar ga stellen,
In d'hoop dat g'er gezwind
D'antwoordien op vindt!
Hier gaan ze.
I-Ioe -groot is de grootste vlinder?
De grootste vlinder heeft een vleugel
wijdte van 30 centimeter, de kleinste van
slechts eenige milimeber.
Bestaan er kaarten van heel Amerika?
Neen, slechts 26 van -heel Am-erika
is juist op de landkaart vastgelegd.
Het hoeveelste deel van een ijsberg
steekt boven water uit?
Slechts het negende deel, de rest zit
onder den waterspiegel.
Wat is d-3 eigenaardigheid van tro
pische boe men?
Tropische -boomen kunnen bloesem, on
rijpe en rijpe vrachten tegelijk dragen.
Welk boek is in de meeste talen ver
taald?
De Bijbel en wel in 673 verschillende.
Ais men in den grond naar olie boort,
hoe diep gaat men dan wel?
In Californië zijn olieboringen tot op
2.500 meter diepte.
En- daarmee hebben we toch weer iets
bijgeleerd, zie!
TWEE BUURVROUWEN zijn volop
bezig aan 't babbelen.
Ik heb gehoord dat uw dochter ge
trouwd is madam, vroeg Katrien.
Ja, madam, antwoordde Wanne Mie,
en gaf zich een air.
Zoo, zoo! en gelukkig getrouwd, ma
dam? vroeg Katrien weêr.
'k Wil U gelooven, madam, ant
woordde Wanne Mie, als z'eens wil
schreeuwen, moet ze naar de cinema gaan!
KROON EN SCEPTER zijn 't symbool
Van 't koningschap,
Zoo, 'k verklaar 't U rap,
Leerd-e men ons toch op school!
Maar Maria-Christina, de moeder van
den onttroonden koning van Spanje, Al
fonso XIII, veegde heur lappen eraan,
-n wijl ze... kampioene was van Oosten
rijk... in 't biljartspel... koos ze als scep
ter nen biljartstok ofte keu.
Eens werd een diplomaat bij haar aan
gediend om verslag te doen- van een zeer
gewichtige zending. De koningin had hem
ook last gegeven een biljart te koop-en
en haar bijzonderheden mede te deelen
aangaande een meesterstootwaarvan
zij gehoord had.
Kent gij- hem? riep de vorstin. Ge
moet he-m mij dadelijk l-eeren.
De diplomaat vergezelde Maria-Chris-
tina naar de biljartzaal, en de vorstin
rustte niet vooraleer zij 't kunstje te
pakken had. Vervolgens hield ze zich met
de gewichtige staatszaken bezig...
Een staatsman zegde van haar:
Indien Maria-Christina heur scep
ter zoo goed hanteerde als een biljartkeu,
was ze ons allen meester.
Ne mensch zoekt zijn planzier, waar
hij 't kan vinden... Zelfs 'n- koningin!
GIJ MOET wel 'n- vsrschrikk-elijken
dorst h-ebben.
Ik? Heelemaal niet, ik heb nooit
dorst.
En ge drinkt den godganschen dag!
Daarom juist heb ik nooit dorst.
Zattem-anspraat, allee!
'N GEDACHT.
Helder oordeel, scherpe zinnen
Rijke kennis, kloeken moed,
Doen niet altoos U beminnen-.
Maar wilt ge ieders harte winnen,
Wees dan... goed!
Het Manneken uit de Maan.
De Duitsch-s Zepelin-maatschappij heeft
door haar vertegenwoordiger te New-
York bekend gemaakt, dat in- Juni a.s. de
dienst per luchtschip over het Noordelijk
deel van den AtlantiSchen Oceaan hervat
zal worden.
Zoals bekend, is deze dienst gestaakt
Mei van het afgeloopen Jaar te Lakehnrst
is verbrand.
Om reden dat -hot Fransch katholiek
blad La Croixde volledige rede van
Z. H. den Paus tegen d-e vervolging der
kerk in Duitschiand heeft weergegeven,
heef: de Dirtsohs Re-geering h-et verbod
opgelegd op het invoeren in Duitschland
van dit blad.
De waarheid mag niet gehoord worden
in Duitschland als het de Kerk aangaat.
SBSilEBBBBBMai
HET GEDING STOPGEZET
Het geding van deh moord op baron de
Borghgrav-e te Madrid, gebracht voor het
internationaal gerechtshof te Den Haag,
werd stopgezet. Een overeenkomst werd
gesloten tusschen de Belgische Regeering
en d-e schijnrege-ering van Valencia. Vol
gens de roode Regeering konden de schul
digen niet gevonden worden, omdat men
zte niet vinden wou. Intusschen is de
schadevergoeding van 1 millioen frank
uitbetaald geworden.
BBBBBHBBBBBBBBB3BBBBBBBBZBEB
Oplossing vorig Raadsel:
ADAM ADAMS. ADAMSAPPEL.
Nieuw Raadsel:
Het eerste deel kan zonder tonge spreken,
Een kop er voor, 't zijn gekke dieren;
Voor twee moet menig arme smeken,
De kop er af, iets ergs voor stieren,
't Geheel nu is een vrucht,
Doch niet voor onze lucht.
RECEPTEN
Onze recepten zijn -berekend voor vier
volwassen mannux, of voor b. v. man,
vrouw, dienstbode en twee kinderen.
TAPIOCASOEP. We -trekken van 250
gram rundersoepvleesch in 1 liter water,
met 5 gr. zout en wat foelie- op de gewone
wijze bouillon. Intusschen week-sn we 25
gram tapioca in een tas water, waarna
we ze gedurende 45 minuten koken in den
gEzeefden. bouillon. In dien tijd maken
we balletjes van 50 gram kalfsgehakt, e-n
laten die balletjes de 10 laatste minuien
met de soep meekeken. We kloppen ;en
ei in de soepterrine, waarin we dan de
soep voorzichtig en flink roerende bij-
gis-ten.
ROODE BIETEN. We wasschen on
geveer een kilo roode bieten schoon, en
koken ze in ruim -water met een 10 gTam
zout gaar, wat ongeveer 3 uur zal duren.
Daarna nemen we er het vel af. en snib
den ze in zeer dunne plakjes, die we dan
in 30 gram boter, een paar flinke scheuten
azijn en een paar kruidnagels opstoven.
Zoo noodig binden we het vocht met wat
aangem-en aardappelmeel.
GESTOOFDE KABELJAUW. We
maken vier mooten kabe-ljauw. samen an
derhalf kilo, op de gewone wijze schoon,
we- zouten ze en we leggen ze daarna in
een vuurvas-ten schotel, waarvan dsn bo
dem voor niet meer dan 1 centimeter
hoog mvt water bedekt mag zijn. We voe
gen er het sap bij van- een kwart citroen
en 100 gram. boter in klontjes verdeeld.
We bestrooien de visch met paneermeel,
en we leggen bovenop twee uitgetande
schijfjes citroen, en dan laten we de visch
dichtgedekt 20 min-uten, en daarna zon
der deksel, nog tien minuten in een war
men oven staan.
SNEEUWPUDDING. We brengen
een halve liter melk aan de kook met 80
gram suiker, en wat vanille. We mengen
daarna 90 gram -maïzena met e:n kwart
liter melk aam en gieten dit al roerende
in de kokende vloeistof. We laten dit ko
ken, gedurende een vijf minuten-, tot d-e
ma-s-a dik is. 17e zorgen ervoor dat we
dan stijfgeklopt eiwit van een drietal
eiers ter onzer beschikking hebben, waar
in we nu flink kloppende de puddingmas
sa roeren. We laten den pudding in een
met koud water omgespoelden pudding
vorm koud worden, en presenteeren. er
een. vanillesaus bij. waarvoor de drie
eierdooiers met wat maïzena voor het
binden gebruikt worden. We maken dien
pudding dienzelfden dag dat hij gebruikt
wordt, c.n te voorkomen dat het te lang
blijven staan-, het eiwit zou uitzakken, en
de pudding er alsdan onsmakelijk zou
uitzien.
HET UUR VOOR DE VROUW
DOOR HET N. I. K.
Op Zaterdag 15 Januari, te 17.30 uur,
Vlaamsche golflengte: Het Uur voor de
Vrouw brengt dien dag de huismoeders
naast d-e gewone rubriekjes ook een paar
nieuwigheden.
Tijdens een vraaggesprek zullen zij ken
nis maken- met Mevr. Yvonne Seiael, be
stendige secretarisse van het Werk der
Wederaanpassing.
Een andere nieuwigheid is de plaat door
de luisteraarsters gevraagd, welke gere
geld in het uurtjo wordt ingelascht.
Als naar gewoonte zal de dokter zijn
veertiendaa-gsche ronde doen, en hooren
we als muzikaal toemaatje enkele mooie
opnamen.
HOEVEEL UREN
MOETEN DE KINDEREN SLAPEN?
Hst noodzakelijk aantal rusturen voor
de schoolgaande kinderen verschilt vol
gens den leeftijd, volgens het klimaat en
volgens den regelmatig gepresteerden ar
beid. Zelfs moet er hierbij rekening ge
houden worden met het verschillend tem
perament der kinderen-.
Aldus kunnen wij hier voor ieder
schoolkind in het bijzonder geen juiste
cijfers cpgevm. Doch algemeen be
schouwd zou volgens de opzoekingen van
Professor Terman, het schoolgaande kind
gemiddeld over het volgende aantal uren
en minuten slaap per nacht moeten kun-
n- n genieten: kinderen van 6 jaar: 11 u.
14 m.; 7 j.: 10 u. 41 m.; 8 j.: 10 u. 42 m.;
9 j.: 10 u. 13 m.; 10 j-.: 9 u. 56 m.; 11 j.:
u.; 12 j.: 9 u. 36 m.; 14 j.: 9 u. 31 m.;
i j.: 9 u. 6 m.; 16 j.: 8 u. 54 m-.; 17 j.:
y u. 30 m.; 18 j.: 8 u. 46 m.
MODETIPS
1. Er wordt heel veel aandacht be
steed aan de tasechemi, die de grappigste
vermen hebben.
2. Het dag-schoeisel is sportief en
eenvoudig. Voor het schoeisel bij het
avondkieed is een -terugkeer naar dan stijl
directoire te bemerken. Twee rechte ban
den, van goudleer of satijn, kruisen zich
over de beenen, en sluiten even onder de
knie in een strik.
3. Men ziet hoeden van bont of vee-
ren, of half bont, half vilt. Een alleraar
digst idee is het dopje dat ais het ware
bestaat uit ornementen van zwart vilt.
onderling verbonden door dezelfde kleur
tule, waar vroolij-k de blonde of kastanje
bruine haren doorheen gluren.
4. Rijk-geëtaleerde mode-zaken bie
den een overvloed van coquette en lu
xueuze voorwerpen, waardoor ieder vrouw
zich een eigen cachet kan geven: een
vroolijtke ceintuur; een kleurig collier, dat
den hals precies omsluit; een glinsteren
de hanger, die od een donkere avondja
pon een nog grootere schittering geeft;
een fonkelende armband, welke haast
onmisbaar schijnt; en de eveneens rijk
bewerkte clips.
5. H-et moderne kapsel is een rijk
varieerend tarullenikapeelgeworden.
Men ziet o. m.: glad achterover en weg
van d-e ooren. in dsn hals in vele kleine
krull-sn; ofwel het vóórhaar ui dikke pij-
pekrullen die over het voorhoofd hangen;
ofwel glad gekamde haren, m-et -krullen
alleen aan de onderste rand; ofwel glad
gekamde haren en in een kroonrol gelegd.
HUISHOUDELIJKE WENKEN
DRINKEN BIJ HET ETEN. Wan
neer men, na het eten van scepen en spij
zen dis vet zijn, kouden drank drinkt,
dan stolt liet vet zich ui de rr.aag» en
scheidt zich van d-e andere spijzen af.
Ingezien vet steeds lichter is dan de an
dere inhoud van de maag, komt hot naar
boven en is, -bij slechte spijsvertering,
oorzaak van het lastige zuur
SCHILLEN VAN SINAASAPPELEN
Gooi die schillen van uw sinaasappelen
niflt weg: men kan ze benutten. Men lc0t
de schillen- van zes sinaasappelen 24 uur
in het water. Dan neemt men ze eruit en
kookt ze zacht in water. Men legt ze weer
in koud water en laat ze daarna uitlek
ken. Dan zet met 250 gram suiker met
heel weinig water op het vuur, zoodra dit
schuimt legt men er d-e schillen geduren
de 5 minuten in-, e-n doet ze dan in fles-
sch-en.
KOUDE VOETEN. Wanneer men
's Winters last heeft van koude vosten,
dan verdient het aanbeveling zooltjes van
karton, of stevig papier, of nog beter van
licht kurk in de schoenen te leggen, nadat
m-en ze aan beide zijden met flanel heeft
beplakt.
(Nadruk, ook gedeeltelijk, verboden).
TANTE BARBARA.
IBBBBflBBBBBBBBBBBBBHBBBBBSBBB3SBQBBB9HBBE3SIBB3BB33BEBBBBBB
'i 1 v V'
O N M I S R A A P.
ÜDE-iE TAÏFI
IBBBBBKXBBBBBBBBBBBBBBBBBHB!
HEBT GE OOIT EEN GOED WOORDJE
GEDAAN OM EEN EN ANDER KENNIS
AAN IE ZETTEN TOT HET ABONNEE-
REN OP DIT BLAD.
DOE HET ZONDER UITSTEL.
DANK EROM.
De Geneesheer-en van Rijsel eischen een
hooger tarief voor de raadplegingen welke
zij geven aan de aangeslotenen van de
syndikaten. De syndikaten weigerden
hierop in te gaan. Alsdan he-bben de ge-
ne-esheeren besloten tot een soort staking:
zij weigeren de -bestuurlijke stukken van
de ziek-enbonden in te vullen en geven
h-un recepten op briefjes gemerkt met
hun eigen naam, zoodat geen prijsver
mindering voor de medecijn-en kan ver
kregen worden.
BBBBBaiüSBSBBSBSBBBSBCSSEBBEI
19 Januari 1837. In Belgie komt men
tot een akkoord 111 den arbeidsduur der
Belgische mijnen, die per week op 45 uur
gebracht wordt.
26 Januari 1654. Geboorte te Duin-
kerke van Michel de Swaen, een der bij
zonderste Vlaamsche dichters uit Fransch-
Vlaanderen.
21 Januari 1874. Te Lier overlijdt
Tony Bergmann, de meesterlijke schrijver
van Ernest Staes Hij werd aldaar ge
boren den 29 Juni 1835.
1792."v- Onthoofding van den Fran-
schen vorst Lodewijk XVI, die van 1772
tot 1792 regeerde. Daarna werd de repu
bliek uitgeroepen, en werd ons land in
gepalmd en verdrukt tot aan de komst
van Napoleon I.
1S37. Parijs krijgt zijn Place de
la Reine Astrid
om eens na te denken!...
Argwaan is een te zware wapen
rusting. die meer verlamt, dan beschermt.
Bij de vrouw groeit het verstand
met de liefde; bij den man neemt het
ermee af.
(Verboden nadruk.) P. B.
ZONDAG 16 JANUARI
(Tweede Zondag na Driekoningen.)
Den tijd na Driekoningen besteedt de
H. Kerk aan het verkondigen van de
heerschappij van den Zoon Gods. Een»
is Hij verschenen aan de Joden en op het
einde der wereld keert Hij weer in macht
en majesteit. De liturgie spreekt Hen»
heden toeGeheel de aarde aanbidde U,
o God, en prijze U op het psalter, flnge
een loflied voor uw naam, o Allerhoog
ste. Juicht Gode toe, gehcc! de aardt.»
(Intreê-zang).
Jezus-Christus, Zoon van God en Zoon
van Maria, is de almachtige Koning wien*
heerschappij reikt over de aarde eu lot
in de Hemel. Flier op aarde wordt dit
koningschap dikwijls betwist en dit ver
wekt onrust. Daarom smeekt de Kerk den
goddelijken Koning om vrede, (Collecte).
In de Epistel schetst de H Patilus ont
de deugden welke een christen behoort te
beoefenenBroeders, hebt afkeer van
het kwade, hecht u aan het goede. Be
mint elkander met broederlijke liefde;
wcest niet traag in den ijver maar vurig
van geest, want 't is de Heer dien ge
dient. Weest eensgezind met elkander.».
Om te bewijzen dat Jezus God is eh
dus ook recht heeft over ons als Koning
te regeeren, leest de Kerk vandaag het
verhaal der bruiloft te Cana. «In dien
tijd, zegt het Evangelie, werd er eene
bruiloft gehouden te Cana van Galilea,
en daar was de Moeder van Jezus. Maar
ook Jezus werd ter bruiloft genoodigd met
zijn leerlingen.». De leerlingen waren
genoodigd omwille van Jezus. Daar echter
met hun aanwezigheid niet gerekend was,
kwamen dc echtelingen in groote verle
genheid: dc genoodigden waren talrijker
dan men verwacht had en er was gebrek
aan wijn. Fin dit op zulk een feest 1 Maria
had het terstond bemerkt, en aanstonds
dacht zij aan de goddelijke macht van
haar Zoon. - Door haar tttsschenkomst
zal Jezus het water veranderen ia uitste
kenden wijn.
Dit vonder was een voorafbeelding van
de Eucharistie, waarin brood en wijn wor
den veranderd in het Lichaam en Bloed
ven Jezus, een wonder dat eiken dag her
nieuwd wordt. Daarin moeten wij ook de
almacht en liefde erkennen van ITem, die
als God-Mensch dit wonder bewerkt ca
r.!s bruidegom, onder den schijn van
brood, komt heerschen in ons hert.
In het gastmaal der H. Communie vol
trekt Jezus, die te Cana de bruiloft mee
vierde, zijn geestelijke bruMoff met <1c
zielen. Deze vereeniging met den konink
lijken bruidegom moet steeds inniger wor
den. Zij die gecommuniceerd hebben, ne
men dan ook hun misboek en bidden met
de Kerk: «Wij smeeken U. o Heer, dat
de werking uwer kracht voortdurend toe-
neme in ons: opdat wij, met uw godde
lijk sacrament gevoed, door uw genade
worden voorbereid om er de beloofde
vruchten van te ontvangen.» (Postcom-
mtmie).
NAAMDAGEN
16 Z
17 M
18 D
19 W
20 D
21 V
22 Z
23 Z
H. Marcellus
Evangelie: De bruiloft van Cana.
H. Antonius de Kluizenaar
St. Pieter» Stoel te Rome. H. Prisca
H. Canutus. H. Gudula van Brussel
HH. Fabianus en Sebastianus
H. Agnes
H. Vincentia. H. Anastasius
H. Raymundus van Pennafort
herdenkingen
15 Januari 1622. Geboorte te Parijs
van den Franschen blijspeldichter Jeau-
Baptiste Poquelin Molière, die aldaar
overleed 111 1673. Molière was zooals Sha
kespeare, tevens tooneelschrijver' eh fod-
neelspeler. Hij schreef een aantal werken,
die in alle talen overgezet, heden ten
dage nog klassiek .gebleven zijn. Onder
zijn voornaamste werken vernoemen wij:
Les Précieuses Ridicules, Don Juan. I.e
Misanthrope, L'Avare, Tartufe, Les Fem-
mes Savantes.
1337. De lijkplechtigheden had
den plaats van Baron de Borchgrave, zóón
van den Belgischen diplomaat, vermoord
in Spanje.
17 Januari 1706. Geboorte te Boston
van den Noord-Amerikaanschen Staats
man en natuurkundige Benjamin Fran
klin. Als Staatsman streed hij voor de
zelfstandigheid der Amerikaansche kolo
nies. nam in 1776 deel aan de onafhan-
kelijksheidsverklaring der Yereenigdc Sta
ten, en bracht als gezant te Parijs ren
verbond met Frankrijk tot stand. A's na
tuurkundige was hij de uitvinder van den
bliksemafleider. Zelfs schreef hij «Spreek
woorden van den ouden Hendrik». Hij
overleed in 1790 te Philadelphia. Onder
zijn buste beitelde men het Latijnsche
spreekwoord: Eripuit c:elo fulmen, scip-
trumque tyrannjs('t Hemelsche roofde
hij het vuur, den tirannen Qfilwrcng hij
den geesel).
1918. Inrichting van het Natio
naal Vlaamsch Verweer».
1929. Vrijlating van den ten dóód
veroordeelde Dr August Borms.
18 Januari 1689. Geboorte, bij Bor
deaux, van den Fransc'.'.en schrijver en
wijsgeer Montesquieu, die in 1755 over
leed. Hij maakte vooral naam met zijn
werken: «Lettres persanes», «L'Esprit
des Lois De la grandeur et de la de
cadence des Romains
"IRf 'Zie vervolg hiernevens.)
ras
Mengelwerk v. 16 Januari 1938. Nr 14.
dooi
Dus tot vanavond acht uur, nu moet
ik daarginds heen, daar staan wel een
.dozijn menschen op me te wachten; nu
•merit je toch dat je weer thuis bent.
Ze knikte d-e vrienden toe en ging ver
der. Heinz stak zijn hand door Richard's
arm.
Een kranige vrouw
Ik heb haar bewonderd. Heinz. Maar
1 laat ik je nu eerst eens -bekijken, je ziet
i er uitstekend uit, je bent alleen een beetje
Imagerder geworden en een beetje
■verwilderd.
Martens lachte.
Ze liepen naast elkaar verder.
Dat is gauw g-:noeg gezegd, Heinz,
ik heb geen rijken erfoom meer, ik ben
onterfd en van Gorin verbannen. Waar
om weet ik zelf niet, ik zal je dat later
wel allemaal uitvoerig v:rtellen. En om-
Jat Duitschland nog altijd niet het land
Is voor menschen zonder geld, heb ik me
naar Afrika ingescheept.
Zijn vriend ksek hem ernstig aan.
Beste kerel, voor een econoom zon
der geld is het hier ook een moeilijk land.
Maar laat ik je eerst 'welkom he-eten
in mijn huis is plaats genoeg ook voor
jou, als je geen te hooge eischen stelt.
Dank je, Heinz, maar ik zal geen
misbruik maken. va:t je gastvrijheid, want
ik ben hier gekomen om een nieuw be
staan te -beginnen.
Heinz keek hem bezorgd aan.
Dat gaat helaas niet zender geld,
Richard.
Ik kom ook nist met leege handen,
ik breng -bijna dertig duizend mark mee,
al heb ik die ooi moeten leenen. En ik
denk, dat als je werken wilt, daarmee
toch wel beginnen kunt.
O, dat is wat amdirs. Mei dertig dui
zend mark kun je hier best. wat beginnen.
Verduiveld, dus je wilt net als ik farmer
worden?
Ja, en ik hoop dat je me daarbij een
beetje wilt helpen. Jij weet wat daarvoor
te doen valt en waar ik iets geschikts kan
vinden.
Heinz bleef staan en keek zijn vriend
stralend, aan.
Verduiveld, Richard, jij. de rijke
erfgenaam van vroeger wilt zoo maar in
eens het Airikaansche f arme Keven be
ginnen? Maar je hebt gelijik, kerel, het
is voor een vent als jij bent zonde om
stilletjes te zitten wachten bot de gebraden
duiven hem in d:n mond vliegen. En ik
kan je dadelijk helpen. Ia de buurt van
Keetmamihoop is nog een heek boel te
koop en te huur, zelfs vlak bij mijn farm.
Als Ik zeg vlak bijmoeë je dat niet
zoo opvatten als in Duitschland. We zijn
hier aan groote afstanden gewend en een
kleine dagreis beteekent voor ons niets.
Maar dat kunnen we allemaal gezellig be
praten als we in het hotel achter een glas
bier zitten. Laten we n-u eer.-t even de
formaliteiten afdoen en v-oer ja bagage
zorgen.
Toen ze met een en ander klaar waren,
zagen te mevrouw land met enkele da
me-s en heeren in een auto wegrijden.
Ze wuifden hen toe en haar metgezellen
keken nieuwsgierig naar Richard.
De vrienden begaven zich ïmi naar het
hotel en nadat Richard zich wat had
opgefrischt bleven ze nog lang bij elkaar
zitten, Richard vertelde, dat lüj bij zijn
oom in ongenade was gevallen en van
Hilde en haar leelijke houding tegenover
hem. Alleen over Lore praatte hij niet,
het was, alsof hij haar geheim moest be
waren als iets kostbaars, waaraan met
geen woord geraakt mocht worden. Hij
vertelde alleen, dat iemand hem het geld
tegen matige rente geleend had en dat
Heinz' brieven hem- den weg naar Afrika
gewezen hadden.
Heel verstandig van- je, dat je maar
hierheen bent gekomen, je kunt hier gau
wer vooruit komsn dan in Duitschland.
Ik -ben ook al een aardig eind opgescho
ten en ben heel tevreden en ik zal Je o-p
grond van mijn ervaringen- kunnen zeg
gen hoe- je je gèld het beste kunt beleg
gen. Je moet voor een derde van je ka
pitaal een stuk grond koopen, het twee
de derde gedeelte gebruik je als pachtgeld
voor een farm en de rest heb je noodig
om vee en andere noodwendige dingen te
koopen. Ds farm moet direct aan het
terrein grenzen en geschikt zijn voor uit
breiding, zoodat je er nog grond bij kunt
koopen later.
Dat heeft mevrouw Lind me ook
aangeraden.
Ja, dat is een flinke vrouw, die hier
de toestanden door en door kent. Het
grondbezit geeft je hier, ook al Is he-t nog
zoo klein, rechten een stuk eigen land
waar niemand, je van af kan jagen. Voor
d-e farm die ja huurt moet je het koop
recht aanvragen, dan krijg je later bij
koop een deel van je pachtsom terug.
Heb je dan eerst eenmaal vasten grond
onder de vo:ten dan steek je je voelhorens
naar alle kanten uit. Je kunt volk ge
noeg krijgen voor weinig loon. Je moet
natuurlijk dadelijk levensmiddelen inslaan
zoodat je voor den eersten tijd voor je
zelf en je personeel gedekt bent. Vee is
ook goedkoop te krijgen, de veriteel-t is
hier het voornaamste.
Richard verWde, dat mevrouw Lind
hem lammerteelt had aangeraden. Mar
tens knikte.
Ja zeker, die beoefen ik ook en met
heel goede resultaten. Maar je moet ook
koeien en een goeden stier hebben en
kippen en zoo, maar dat komt alles van
zelf, je bent econoom en dat is veel waard.
Ei- komen hier zooveel farmers die geen
flauwe notie hebben van veeteelt en land
bouw. Al kun je ook niet alles wat je ge
leerd hebt hier in praktijk brengen, toch
zal alles wat je over veeteelt weet, je hier
te pas komen. Ik heb ook nog een -kaas
makerij behalve mijn veeteelt en raad je
dat ook erg aan, ik verdien er veel geld
mee. Ik lever kaas, -boter en eieren, over
de grenzen naar de diamantvelden. Bij
de delvers kun j-e. al die dingen uitstekend
kwijt, er komen steeds nieuwe menschen-
massa's naar de goudvelden en die wil
len allen eten natuurlijk. Alles wordt go:d
betaald. Ilc weet al waar je moet huren.
Verdraaid ja, dat zou wat voor je zijn.
Een mooie farm, aan de rivier, een uur
of zes van Keetmaneihoop. Mijn farm ligt
ook ongeveer even ver van Keetman-hoop
af, maar naar het Oosten-, terwijl die
waar ik over spreek meer naar het Zui
den ligt, den bergkant op. Als die farm
te krijgen was geweest toen ik hier kwam,
zou ik haar graag gen-omen hebben. Ze
heet Ovamba en is van e-en Duitscher
geweest. De arme kerel is drie jaar gele
den voor een operatie naar Duitschland
gegaan maar het was te laat, hij is ge
storven en- zijn erfgenamen hebbsn de
farm aan de regiering overgelaten, daar
zij er zich niet mee konden bemoeien.
Er is ook een heel aardig woonhuis bij,
net iets voor jou. Het is allemaal een
beetje verwaarloosd, maar dat zal gauw
in orde gebracht kunnen worden. Er zijn
ook nog de nocdige meubels in, dus voor-
loopig zou je niets behoeven aan te schaf
fen. Je moet alles wat je over kunt spa
ren in vee beleggen-, hoe meer vee des te
gauwer kom je vooruit. Dus zooals gezegd,
Ovamba is ge-knipt voor je. Het is niet te
groot maar er grenst veel land aan, zoo
dat je later gemakkelijk kunt uitbreiden.
Een stuk van het terrein -koop je, Hot-
ten-totten en Bastaarden kun je zoovJeel
krijgen als je wilt, die hebben daar over
al hutten. Nu wat denk je ervan?
Ik bsn je hsel dankbaar, Heinz.
Neen maar zeg, dat spreekt toch
vanzelf, we heipen elkaar -hier zooveel we
kunnen, iediereen [heeft wel eens hulp
noodig en. dat wil ik je meteen vertel
len ik trouw de volgende maand, ik
heb genoeg van de es-nzaamheid. Ze is
de dochter van een Duitschen farmer in
Keetinanshoop. Ze is knap, gezond en
flink een schat van een meisje. Ik
houd veel van haar en zij van mij en we
zullen het samen wel verder klaarspelen
tot we in Duitschland een mooi landgoed
kunnen koopen. Dat zal natuurlijk nog
wel een tijdje duren, maar 1-k vind het
leuk, dat je op mijn bruiloft kunt danten,
Richard.
Richard keek met groote oogen voor
zich uit en drukte zwijg: r.-:l de hand van
zijn vriend. Hij voelde zich zoo eenzaam.
En toch zat daarginds in Duitseh-elnd een
lief, aantrekkcl'jk schepseltje, dat hem
.gezegd had dat ze hem liefhad en hem
-had getoond, hoe opofferend haar liefde
was.
Hij schrok op en verzette zich ttgen
die gedachte, die opeens een groot ver
langen in hem. wakker riep. Nu mocht, hij
niet droomen, nu moet hij vechten, er
zich doorheen slaan ondanks alle:.
Ik feliciteer je, Hrinz. Ik hoop dat
je een goed-e kameraad zult vinden in je
vrouw.
Heinz Mariens lachte vol vertrouwen.
Daar twijfel ik ni: t aan. Lena gaat
met me- door dik en dun en ik zal een
verstandige vrouw aan haar hebben. Je
zult haar gauw leeren kernen.
Heinz bracht zijn vr nd meteen naar
verscheidene bureaux, waar hij- zich als
ni:uwe landgenoot moe.rè opgeven. Keinz
stond overal goed aangeschreven en men
had graag, dat zich h'-er flinke farmers
vestigden. Men maakte het den menschen
die hier kwamen niet moeilijk en Richard
volgde den raad van zijn vriend op en
legde terstond de hand op de farm Ovam
ba. Elke dag hier koutte geld en tijd.
Heinz deed ook voor zichzelf allerlei
inkoopen en -bestellingen en raadde zijn
vriend aan hetzelfde te doen, daar het hier
goedkoop-er was dan in Keetmanshoop.
Maar dat kunnen we morgen wel
doen, Richard, laten we nu mevrouw Lind
opzoeken in de clu-b.
Ze ontmoetten haar precies om acht
uur en -mevrouw Lin-d was het met Heinz
Mar en-s raad omtrent Ovamba geheel
eens.
Mariens heek gelijk, u moet een
flink stuk grond kcopen en Ovamba pach
ten de rest komt dan vanzelf. Wees
maar niet bang, mijnheer Sundheim, al
les zal goed gaar.. Men helpt elkaar hier
wederk-eerlg zoo gesd als men kar. en we
willen beletten, da-t er al te veel land dat
in Duitrche handen is -geweest aan de
Engelschen komt. Duitsch-Afrika moet
Duiisch-Afriha blijven, al is het ook on
der En-vT'che regeerin-g gekomen. Er zul
len eers paar heel moeilijke jaren voor u
komen, maar dan gaat h-et vlug vooruit.
Als ik mijn schadeloosstelling gekregen
had. zou ik Ovamba zonder aarzelen ge
nomen h bae-n. Maar vergeet u niet wat
ik u over de rivier gezegd h-e-b. U hoeft
den tijd want de regen-tijd Is juist voorbij.
HOOFDSTUK XI.
Maanden waren verloopm. Richard had
werkelijk da farm Ovamba gepacht en
daarnaast een st.uk grond -gc-kocht. Ovam
ba lag ten Zuiden van Keetmanshoop
t naar den tan-tl van h-et Kara gebergte.
Richard was met hart en ziel bij z;jn
werk en had geen tijd om aan het verle
den te denker. Hij had de eer-te en twee
de paehttermijn vooruit betaald en voor
d-sn grond dien hij gekocht had tien dui-
zrnd mark m-oeten mer leggenHeinz
Martens had hem geholpen zoo goedkoop
mogelijk mooi vee aan te schaffen en per
soneel te krijgen, dat nu reeds in hun
stroohutten op de farm. huisde.
Hrin-z had zijn vriend dringend aange
raden ::n motorfiets te kocpen. «Voor
een auto h-e-b je nog -geen geld en zoolang
je niet getrouwd bent heb je best g:noeg
aan een motorfiets, maar die moet j-e dan
ook beslist (hebben, want je hebt hier
geen ander verkeersmiddel. Met de mctor
kun je nog eer.s -gauw naar Keetrnan-s-
hocp of naar Je vriend Martens. Je moet
hier een beetje gezelligheid zoeken. Ik
zal je in Keetmanshoop in de club ir.tro-
duceeren en we kunnen een vasts dag af
spreken dat ik er ook kom. Koop voor-
1-oopig een gebruikte motorfiets, die kun
je goedkoop krijgen en later neem je dan
een nieuwe en ruilt de oude in. Over twee
jaar heb je je eigen auto.
Richard had gelachen.
Kalm aan, Heinz, v-rgect r.l.t dat
ik met gelsend geld werk.
Dr.t vergeet ik riet, maar ij zegt
toch, dac ze je niet zull?n manen n ten
motor is gren luxe, die i- hier esn nood
zakelijk iets. Je zult telkens naar Keet-
manshoo-p moeten cn met den vsc vagen
gaat dat verduiveld langzaam, die 'brui-
ken we alleen nog maar om vrachten naar
het station te brengen.
Richard had zich dus een mc' rrfiets
aangeschaft. Keinz had hem al - xoedig
in de club van Kectmans-hoop geïr. .rodu-
ceerd en. daar had hij cok Heinz M -rtens'
verloofde en haar ouders leeren linnen.
Lena Hollmann was een fri&ch, i nr.pa
th iek meisje, eenvoudig en natuurlijk.
H?t kleine woonhuis in Ovambi was
tamelijk verwaarloosd geweest. Richard
moest het eerst grondig laten schoonma
ken en hielp daar zelf flink aan mee en
toen viel het hem reeds c-p met hoeveel
kinderlijke vroolijkheid het volk aan het
werk ging. Ze deden wel niet al te veel,
maar ze waren nooit t«neergeslagen. Alles
von-den ze een pretje en met een grapj*
waren ze gauw aan te vuren.
[vervolgt).
VERLATEN ZIELEN van het vagevuur
helpt degenen die mij helpen school ett
patronaat te bouwen. Postcheclc 139.481»
o-.u-w iXorvson i* Xlvrud-*11—