OORLOG!
ONZE KONING HEEFT GESPROKEN
IN DE BRES VOOR DE NEUTRALITEIT!
Het is oorlog in Europa
Aan de Natie
ingeland en Frankrijk
verklaren in staat van oorlog te zijn met Duitschland
Belgies onzijdig
heid is bevestigd
wij moeten haar
uitvoeren. - Strenge
tucht. - Solidariteit,
burgermoed, zelf-
beheersching.-Een-
drachtig en mach
tig België.
God zal België be
schermen
KATHOLIEK NIEUWS-, NOTARIEEL- EN AANKONDIGINGSBLAD- VERSCHIJNT WEKELIJKS
INTERNATIONAAL OVERZICHT
r~, 1 A
KONING LEOPOLD
neemt de
opperleiding van het
Belgisch Leger
in eigen handen over
(g.) LEOPOLD.
MiuuiinmiiimiiiiiiiiHnimiiiiuuiiiiiiiiniiiniHnnimiiiiiiiiimiii
Duitsche troepen hoeken vooruitgang in Polen. - Talrijke Luchtaanvallen -
Schepen worden in den grond gehoord, c.m. de Paketboot «Athenia» met
1409 man aan boord, waaronder veel Amerikanen.
HET VERLOOP DER GEBEURTENISSEN DAG NA DAG
ZONDAG 10 SEPTEMBER 1939.
«DE POPERINGENAAR
Uitgever:
Sansen-Vanneste, Poperinge.
Telefoon Nr 9. Postch. Nr 155.70.
EEN ABONNEMENT KOST
VAN NU TOT EINDE 1939:
Binnenland 8,50 fr.
Belg. Kongo 13,60 fr.
Frankrijk 13,60 fr. belgiach geld
Engeland 14,40 fr. belgisch geld
Ander landen 20,00 fr. belgisch geld.
Alle Medewerkers zijn verantwoordelijk
voor hun artikels.
WEEKBLAD 50 CENTIEMEN.
3b9 JAAK. - Nr 37,
mwsmm
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Gewone berichten per regel 1,25 fr.
Kleine berichten (minimum) 5,fr.
i 2 fr. tool. v. ber. m. adr. t. bur.
Berichten op 1" bl. per regel 5,fr.
Berichten op 2® bl. per regel 2,50 fr.
Berichten op .1° bl. per regel 1,50 fr.
Rouwber. en Bedank, (miu.) 7,fr.
Te herhalen aankondigingen
prijs op aanvraag.
Annoncen zijn vooraf te betalen en
moeten tegen den Woensdag avond
ingezonden worden. Kleine be
richten tegen den Donderdag noen.
sa
IN '14.
Ik herlees in het boek Het Klok
hof» (1) over den oorlog van '14 In
het Poperingsche:
De plukkers komen af zonder ge
weld en dit jaar zonder muziek of
zang. Gauw zijn ze bij de boeren in
geburgerd.
Onze vreedzame hommelstreke is
ook een worstelperk. De bezielde ran
ken staan slagveerdig. De blaren flap
pen als vlaggen. De kepers met groene
vederbossen, de ranken alstrouwe
grenswachters, de persen als speren,
de kogelronde knops: het groen heir
staat pal.
Zware robbeis in de verte volgen
elkander op. In verpoozend horken
schrikken de plukkers midden hun
arbeid. Hun verbeelding op hol snelt
naar de slagvelden, krampachtig zien
ze stervenden stuiptrekken, zij hooren
het gehuil van den doodsangst mid
den oorverdoovend kanonnen geraas.
Zal onze Poperingsche streek ge
spaard blijven. Zullen die schoone
hommelhoven ook te vuur en te
zwaard gezet worden?...
Een bende van boven de honderd
uhlanen komt af van Watou naar
Abeele. Ze maken de menschen wijs
dat ze Engelschen zijn.
Lena peinst op haar man in 't leger.
Ik heb een somber voorgevoel dat
hij sterven zal en het gedicht dat ze
cp school leerde komt haar te binnen:
Zoo ver van huis alleen gestorven
In 't gasthuis van een vreemde stad
En onbeweend naar 't graf gedragen
Terivijl men ginds 200 lief hem had.
Gesprekken in de hommelhoven.
't Was al lang dat er iets broed
de, dat moet uitbarsten.
Als de groote natiën verkoud
zijn, ons landeken moet ook niezen.
De oorlog kan niet lang duren.
Rusland is de pletmolen, «le rouleau
compresseurzegt de gazet van
Duinkerke Le Nord Maritime
«Encore quelques heures!
Het ergste is van al, dat Belgie
't schaap is. Waarom kwamen ze ook
alhier (bl. 150).
Ik geloof geen gazetten meer, ze
kunnen ze drukken, wei.
De boeren treuren erom dat ze
een oogst hadden. Verloren werk, nut
teloos zweet.
Wreedheden, verwoestingen, gru
weldaden, ge zoudt koud krijgen als
ge 't hoort.
Menschen die 's nachts moeten
vluchten met hetgeen ze aan hadden.
Het is hertverscheurend.
God spare er alle menschen
van.
EN 25 JAAR LATER.
Het is weer hetzelfde duivelssport.
Ik herlees in «LTllustrationvan
Eept 1914.
Den 6 Sept. Slag van de Marne.
Joflre, Gallieni, Foch, enz., verslaan
de Duitschers die 50-60 km. worden
achteruitgedreven.
von Kluck en von Bulow zijn ver
dagen.
Den 31 Oogst begon het Konklaaf,
Toor de keus van den nieuwen Paus,
opvolger van Pius X.
Den 3 Sept. Proclamatie: Wij
hebben een nieuwen Paus Bene
dicts XV.
En nu 25 jaar later oorlogsver
klaring van Engeland en Frankrijk
aan Duitschland.
Ik lees nog in LTllustration en
bekijk die gedetailleerde kaarten over
Russisch Polen, Oost Pruisen, enz.
de Russen zegevieren in Galicie, van
10 tot 12 Sept. namen ze 30.000 Oos
tenrijkers krijgsgevangenen.
De namen der steden komen weer
In de officieele mededeelingen en ook
in ons geheugen.
De oudstrijders in alle landen zeg
gen: Hebben we daarvoor gestreden
om vijf en twintig jaar. later voor
onze zonen hetzelfde te beleven?
De invalieden zeggen: Welk nut is
er geweest in het vergieten van ons
bloed.
De oude menschen vragen zich af:
Eijn we daarvoor zoo oud geworden.
Klagen helpt niet.
Bidden is voordeeliger.
Menschen die niet lezen kunnen
peinzen dat Polen aan de achterdeure
ligt en dat overmorgen de Franschen
ginder zullen zijn om ze te helpen.
Chamberlain en Daladier pakken
geen «Munich» meer, zelfs geen demi»,
lacht een jonge soldaat die niet weet
wat '14-T8 beteekent. Het is best.
Een wolk van gas of een schaduw
van vliegmachienen kan het mensch-
dom niet beletten hemelwaarts op te
zien naar God, den eenigen Bescher
mer.
A
BETROUWEN.
Het scenario van het brutaal ge
weld herbegint.
Het lukt de laatste tijden.
De volkeren zijn buiten adem.
De hoogmoed heeft zijn logika en
drijft tot het uiterst.
Maar hoogmoed komt voor den val.
Als in een vizioen van Ezechiël
roep de verbeelding de dooden op van
den laatsten oorlog.
Debout les morts! galmt het over
de militaire bebloemde kerkhoven.
Komt uit uw no mans landen
houdt de wacht aan de grens.
Europa ligt met den herteklop.
Hoeveel bloed, hoeveel tranen zul
len nogmaals gestort worden?
Hoeveel puinen en lijken opge
hoopt?
Wat staat er voor de deur? Wordt
Europa eerst een abattoir en dan een
kerkhof?
Mocht ons landeken gespaard blij
ven, zoo hoopt alleman.
God behoede ons van een tweeden
IJzer met oorlogswinters dans la
boue des Flandres!
Van oorlog, pest en hongersnood
verlos ons Heer!
Als de nood nijpt wordt er meer
gebeden. Er zijn er die zich maar
bekeeren als de kanons de missie
preêken en de mitrailleuzen de anti-
phone zingen van de dood.
God heeft zijn inzichten, Hij zal
't laatste woord hebben.
Christus in den hof van Olijven
bad: «Vader sla mij, maar spaar de
menschen!
Van uit het tabernakel bidt Jezus
ook: «Spaar de menschen!».
Lam Gods dat wegneemt de zonden
der wereld, geef ons de vrede!
Heer door het bloed dat Gij op Cal-
varie vergoten hebt, spaar het bloed
onzer jongens. A. B.
(1) Dit boek voor volwassenen is
uitgeput.
A
GEBED VAN
Z. H. PAUS BENEDICTUS XV
VOOR DEN VREDE
Diep bewogen bij het zien der gru
welen van den oorlog, die voortwoedt
onder de volkeren, nemen wij, o Je
sus, als laatste redmiddel, onze toe
vlucht tot uw liefdevol Hert, U, o God
van bermhertigheid, smeeken wij met
zuchten en tranen om het einde de
zer vreeselijke ramp. U, o Vredevorst,
smeeken wij met vertrouwen om den
zoo vurig verlangden vrede. Uw God
delijk Hert heeft uwe liefde aan de
wereld geschonken, opdat er na het
verdwijnen der tweedracht niets an
ders meer dan liefde zou heerschen
onder de menschen. Toen Gij onder
ons woondet, waart Gij steeds vol
medelijden voor de ellende van het
menschdom.
Moge uw Hert in deze omstandig
heden, zoo droef en treurig voor ons,
ten gevolge van noodlottigen haat en
vreeselijk bloedvergieten, moge uw
Hert zich laten bewegen door onze
gebeden! Heb medelijden met zoo vele
ongelukkige moeders, beangst over het
lot harer zonen! Heb medelijden met
zoo vele huisgezinnen van hun leids
man beroofd! Heb medelijden met het
ongelukkige Europa, dat zucht bij den
gruwel der verwoesting!
Boezem Staatshoofden en volkeren
vredelievende gevoelens in!
Stel een einde aan de geschillen, die
landen en volkeren verdeelen.
O Gij, die door uw Kostbaar Bloed
de menschen tot broeders hebt ge
maakt, maak nu ook dat zij elkander
weer de hand toereiken in vrede. En
zooals Gij eens, met de zee tot be
daren te brengen, den noodkreet van
den Apostel Petrus verhoord hebt,
toen hij tot U riep: «Heer, red ons,
wij vergaanzoo vehoor ook nu
goedgunstig en welwillend het gebed,
dat wij vol vertrouwen tot U richten
en schenk rust en vrede weder aan
de zwaar beproefde wereld. En gij,
o Allerheiligste Maagd, help ons, be
scherm ons, red ons, zooals gij in
andere rampen en beproevingen uwe
kinderen zoo dikwijls gered hebt!
Amen.
PINNEKENSDRAADGRENZEN TUSSCHEN POLEN
EN DUITSCHLAND
>-Nwr J
\*r -
tja
1 t;
Ongetwijfeld hebt gij de redevoe
ring van den Koning verleden Maan
dag gehoord. Plots om 8.40 uur brak
de muziek af en na eenige seconden
geroezemoes in de aether of in de
studio, wie weet het, klonk de rustige
kloeke stem in onze huiskamer, van
Zijne Majesteit Koning Leopold III.
Het was een ontroerend oogenblik,
en het was een verheffend oogenblik.
Terwijl andere Staten het zwaard
aangorden om den strijd aan te bin
den, terwijl aan onze grenzen de sol
daten rustig op hun post staan, kwam
de Koning bij ieder van ons te ver
zekeren dat alles gereed was, niet om
te vechten, maar om den vrede te
waarborgen.
Hij deed beroep op ieder van ons,
en ieder van ons zal op dat beroep
antwoorden, want Zijne Majesteit
vroeg ons kalm te zijn, te werken,
zichzelf te beheerschen en zijn plicht
te doen.
Hier volgt de rede:
Mijn waarde Medeburgers,
Nabij ons is de oorlog uitgebroken.
Een tijd van ekonomische, zedelij
ke, menschelijke beproevingen breekt
voor Belgie aan. Talrijke haarden
kennen voortaan de ontroeringen van
het scheiden. Ouders, vrouwen, kin
deren, ik kom u betoogen dat ik in
gedachten aan uw zijde sta.
De veiligheid van het land is ver
zekerd.
Ons machtig en tuchtvolle leger
houdt aan onze grenzen een waak
zame wacht. In al onze provinciën,
zoo Vlaamsche als Waalsche, staan
onze soldaten tegenover eiken hoege-
naamden aanval paraat.
Het land is voor langen tijd van
voorraad voorzien; niets onder dit op
zicht kan onrust wekken.
Het ekonomisch leven moet in alle
mate van 't mogelijke worden voort
gezet. Dat iedereen aan het werk blij-
ve en zich kwijte van zijn dagelijk-
sche taak met nauwgezette zorg.
De positie van een onzijdig land is
moeilijk. Het kan niet anders of het
wordt met allerlei propaganda en
drijverijen bestookt. Maar
zelfstandig blijven, de oogen steeds
gericht op zijne eigen bestemmingen
en op zijn eigen doeleinden; geen
enkele overweging mag het daarvan
afleiden.
Indien het recht heeft op de eer
biediging van zijne onzijdigheid, dan
moet het zich ook de plichten opleg
gen, die door deze onzijdigheid wor
den geboden.
Plicht van goede trouw: wij heb
ben onze onzijdigheid bevestigd, wij
moeten haar dan ook uitvoeren. Bel
gie heeft nooit aan zijn woord ver
zaakt.
Plicht van moreele houding: de
vrijheid, onder al hare vormen, was
voor de Belgen steeds een kostbaar
goed. Maar in deze gevaarlijke oogen-
blikken kan een woord, een daad, een
onbezonnen geséhrift, de belangen
van het land schaden; ik vraag aan
eenieder zichzelf bij de uiting van
zijne meeningen de strenge tucht op
te leggen, die een stipte onzijdigheid
vereischt.
De geheele natie heeft tot plicht de
regeering, door een waardige en over
dachte houding, bij te staan in haar
vast besluit het land buiten elk kon-
flikt te houden, en het doorvoeren van
zijne vredige werkzaamheden moge
lijk te maken.
Solidariteit, burgermoed, zelfbeheer-
sching, dat zijn de deugden die zich
aan allen onder ons opdringen.
Laat ons het voorbeeld van onze
soldaten volgen. Zij hebben tegenover
hun plicht geen aarzeling gehad.
Niets bij ons mag de kracht van
ons leger verminderen, noch de een
dracht waarvan het leger het vader-
landsch zinnebeeld is.
Meer dan ooit is een eendrachtig
en machtig Belgie de onmisbare voor
waarde van onze veiligheid. Het heeft
onze onafhankelijkheid geg.ondvest;
het heeft in bedreigde uren die onaf
hankelijkheid gered; het zal het be
houd van den vrede verzekeren.
God zal Belgie beschermen!
Het slot van de redevoering was
kort en krachtig: God zal Belgie be
schermen. Dit korte woord zal veel
menschen een riem onder het hart
gestoken hebben. Het klonk zoo zeker
en zoo rustig dat het ongetwijfeld bij
iederen luisteraar een diepen indruk
nagelaten heeft. God zal Belgie be
schermen, het woord van een man die
geleerd heeft op God te betrouwen
en weet dat dit betrouwen nooit ten
schande wordt. Onwillekeurig dacht
ik bij het hooren van deze woorden
dat de mensch die zoo sprak moest
i
voelen wat hij zegde. Want God heeft
het huis van hem ondanks zijn leef
tijd reeds zwaar bezocht met beproe
vingen. En bij het hooren van deze
woorden dacht ik onwillekeurig ook
aan de Vorstin die eens naast Zijn
Majesteit stond en aan de eerste
Vlaamsche woorden die zij aangeleerd
had om het volk te steunen: Het zal
wel beteren, moederkeiBij de ga
ven die zij aan de armen en noodlij
denden bracht, was dat misschien wel
de grootste. *Het zal wel beteren,
moederke! God zal Belgie bescher
men! Twee zinnen, een gedachte,
een hoop!
BIDDEND VOLK,
GROOT VOLK.
In geheel de koninklijke redevoe
ring zal men vruchteloos naar de
minste beschuldiging zoeken ten op
zichte van andere Staten. Geen woord
over de oorlogvoerende Staten, geen
oproep ten voordeele, geen oproep ten
nadeele, alleen een beroep op God.
Laten wij, Katholieken, naar dit voor
beeld leven. Wat baat het de schuld
vraag te stellen in ons klein landje
Wat baat het ons te jubelen of te
treuren over overwinningen en neder
lagen, haatwoorden te spreken, twis
ten uit te lokken? Aan Mij is de
wrake, heeft God gezegd, en zoo er
gewroken moet worden, dan zal God
dit doen Maar laat ons beroep doen
op God opdat Hij de onschuldigen en
weerloozen in dit groote torment bij
moge staan. Gods wegen zijn ondoor-
grondbaar en het is niet aan ons hier
rekenschap over te vragen. Laat ons
liever bidden dat Hij het groote tor
ment van ons verwijderd houde. In
de kerkelijke liturgie staan prachtige
gebeden om den vrede af te smeeken,
zoo bij voorbeeld in de Mis voor den
Vrede komt volgend gebed voor:
O God, uit U is elk zuiver verlan
gen, elk juist oordeel en iedere goede
daad. Geef aan Uw dienaren die vre
de, welke de wereld niet geven kan,
opdat wij, in gehoorzaamheid aan U10
wetten, bevrijd mogen worden van
oorlogsgevaar en onder Uwe bescher
ming rustige tijden mogen beleven.
Door Christus onzen Heer.
Knip dit gebed uit en bid het met
de leden van uw gezin, bid het voor
uw echtgenoot, vader of broeder, die
in den dienst teruggeroepen werd, bid
het ook voor de andere menschen in
de oorlogsvoerende landen, die even
min als gij dezen oorlog gewild heb
ben.
En laat ons tesamen bij het avond
gebed nog een paar wees gegroetjes
voegen voor al degenen die op dat
oogenblik gesneuveld zijn of sneuve
len onder het lood van den vijand.
Dat God hen genadig moge zijn in het
uur van hun verscheiden.
Een biddend volk is een groot volk!
Vooral in deze oogenblikken zal dat
waarheid worden. In het gebed zullen
wij de sterkte vinden om al het leed.
te dragen dat op dit oogenblik over
ons komt, in het gebed zullen wij ook
de rust vinden die wij zoo noodig
hebben.
Biddend zullen wij de zekerheid
hebben dat God Belgie zal bescher
men!
HET IS OORLOG.
We hebben zoo lang gehoopt, dat
het oude Europa, bakermat van onze
ivcreldbeschaving, van de oorlogsramp
zou gespaard blijven, dat we niet durf
den gelooven aan de mogelijkheid van
zulke waanzin. Oorlog hier, was voor
ons ondenkbaar, omdat het zou be-
teekend hebben de vernietiging van
machtige landen, de teleurgang in el
lende en dood van schoone en hoog
ontwikkelde volkeren. We hebben vast
gehouden aan de gedachte van de
vrede met al ons geloof in het gezond
verstand der naties en van haar lei
ders. En daar is nu die oorlog, die
krankzinnigheid, die zijn tol zal
eischen onder de vorm van vernieti
gingen, maar vooral van kostbare
menschenlevens! Het is verbijsterend!
En het zijn juist die drie groote
landen, waarvan de Spaansche filo
soof José Ortega y Gaset zegt dat zij
de drie machtigste kultuurvolkeren
huizen en die de gansche wereld lei
den, die mekaar thans willen vernie
tigen. Het is de zelfmoord van Europa.
De oorzaken, de verantwoordelijk
heid? Die zijn wellicht niet zoo duide
lijk, als het ons allen schijnt op het
oogenblik. De geschiedschrijvers zul
len eens in een toekomst, die voldoen
de verwijderd is van onzen tijd, met
zekerheid een oordeel kunnen vellen.
Wat wij wel kunnen zeggen, dat is
dat de strijd om Polen, niet hoofd
zaak is, veeleer een aanleiding, dat
deze oorlog vooral een botsing is tus-
schen twee sterke imperialismen, die
mekaar willen verzwakken, misschien
totaal uitroeien!
En wat deze oorlog ook leert, dat
is onze menschelijke nietigheid, onze
verblindheid, die ons belet in mekaar
de evennaastete zien, waarvan
Christus gezegd heeft dat we hem
moeten beminnen als ons zelf uit lief
de tot God! Deze oorlog is een be
proeving van den Almachtige, die aan
DAGORDER AFGEKONDIGD
Z. M. Koning Leopold III heeft
Maandag volgende dagorder afge
kondigd:
Heden neem ik het kommando
over het leger.
Ik ben er zeker van, dat het zich
in alle omstandigheden, door zijn
dapperheid en offervaardigheid, het
vertrouwen zal waardig maken dat
de gansche natie er in stelt.
Gegeven op het Paleis te Brussel,
op 4 September 1939.
Kabij Bcutfien, Mem dorpje gelegen aan de Poolsch-Duitschc grens, wd deze
door pinnekcnsdraad gebarricadeerd. Vee! van die kleine barrikaden zyllen er
toer liet oogenblik wel niet meer overblijven, en wie weet hoeveel jongelingen, in
den bloei van lmn leven, hier op deze plaats reeds niet omgekomen zijn.
CO»
Da wereld beleeft opnieuw trayinche
uren.
Alle Belgen zullen met nauwe eendracht,
onverwijld en zonder voorbehoud, alle
krachten van de Natie aanwenden om
hare onafhankelijkheid te vrijwaren en
hare grenzen te doen eerbiedigen. De wil
van allen om in een geest van vertrou
wen, hartelijkheid en vaderlandsche tucht,
samen te werken met de openbare be
sturen, zal het gemeen heil verzekeren.
Van iedereen worden beperkingen, me
dewerking en opofferingen gevergd. Ieder
een zal zich daarom onderwerpen met de
overtuiging den heiligen plicht te vervul
len.
Geheel Belgie zal het voorbeeld van de
kalme vastberadenheid van zijn Koning
navolgen.
Vol vertrouwen op zijn leger, stelt het
land zijn lot, waarover het vrij beschikt,
onder de hoede van zijn eer, zijn trouw
heid en zijn moed.
Dn Minister
van Binnenlandsche Zaken,
ALBERT DEVÈZE.
Als gevolg van het vredesverdrag geslo
te te Versailles, 25 jaar geleden na den
grooten oorlog 1914-1918 kent het grootste
deel van Europa andermaal de weeën van
een nieuwen wreeden oorlog.
De onderhandelingen die plaats hadden
tusschen Berlijn en Londen werden eer
der op plotse wij2e afgebroken door Ber
lijn. Duitsche troepen drongen Polen bin
nen. Engeland en Frankrijk eischten van
Duitschland dat het zijn legers uit Polen
zou terugtrekken. Zulks gebeurde niet
zoodat Engeland zich Zondag morgen te
11.15 uur in staat van oorlog met Duitsch
land verklaarde; wat door Frankrijk nage
volgd werd enkele uren later, namelijk op
zelfden dag te 17 uur. De massaslachting
was dus officieel uitgeroepen.
Sedert zijn de Duitsche troepen Polen
verder binnengedrongen en werden Pool-
zwaar gebombardeerd. Zware veldslagen
sche steden door Duitsche vliegtuigen
werden reeds geleverd. Engelsche en Fran-
sche vliegtuigen ondernamen ook raids
boven het Dultsch gebied. Aan de Fran-
sche-Duitsche grens werd de strijd eer
der kalm aangevangen. Daar gaat het tus
schen Maginot- en Siegfriedlijnen, twee
geweldig zware blokkaden tegenover me
kaar opgesteld.
In volle zee werden verschillende sche
pen den grond in geboord. Onder deze be
vindt zich de Britsche Paketboot Athe
nia die op weg van Glasgow naar Mon
treal, op een 200 mijlen der Hebrieden
-eilanden, tot zinken werd gebracht. Er
bevonden zich een 1.400 passagiers en be
manning aan boord, waaronder honderde i
Amerikanen en Canadeezen. Velen ervan
werden gered. De boot zou zonder voor
afgaande waarschuwing getorpedeerd zijn
geworden, dit naar de verklaring van den
kapitein en andere opvarenden. Duitsch
land logenstraft dit ten zeerste en beweert
dat de boot op een vlottende mijn moet
geloopen zijn.
Boven de geweldige gebeurtenissen (le
zer twee laatste weken zweeft hoog daar
boven de vredeswerklng van den H. Vader,
die alle mogelijke pogingen heeft aange
wend om den oorlog van Europa en de
wereld af te keuren. Dit ongelukkiglijk
zonder erin te slagen.
Het ls ons evenwel onmogelijk In een
weekblad melding te geven van alle fei
ten en nog min in al hun bijzonderheden.
Wij moeten ons dus beperken tot een al
gemeen overzicht van den toestand. Wij
meenen ook dat onze lezers nog het best
de gebeurtenissen zullen kunnen volgen
zoo wij die bondig overdrukken, dag per
dag.
(Zie vervolg 2" blad.)
onze goddelooze wereld laat voelen,
wat zij waard is en wat zij kan.
DE BOODSCHAP DES KONINGS.
En nu, dat deze wervelwind opge
stoken is, worden we ten volle bewust
van de groote waarde die besloten
ligt in de politiek van neutraliteit,
door onze Koning ingezet op 19 Ok
tober 1936. Wij hebben van 1914 tot
1918, wellicht meer dan gelijk welk
ander volk de gruwel van de oorlog
in al zijn vreeselijkheid gekend. M'a
sidderen bij de gedachte aan een her
haling hiervan, omdat het schrikke
lijk verleden nog levendig voor onze
geest staat. Er is slechts één moge
lijkheid om aan de nieuwe heksen-
sabbath te ontkomen en dat is de
volstrekte onzijdigheid.
Doch deze houding, die toe ons zelf
opleggen is geen gemakkelijke. In zijn
boodschap tot het land, Maandag
laatst, heeft de Vorst, dit duidelijk
aangetoond. Wij zullen ons deel heb
ben in de beproeving, die Europa treft.
Onze soldaten zullen voor een groot
deel gemobiliseerd blijven, verwijderd
van hun gezin, beroofd wellicht van
een goede broodwinning. Het heele
economische leven zal lijden onder de
omstandigheden. Maar dat alles is
minder erg dan de werkelijke oorlog.
De neutraliteit is een plicht gewor
den, die we moeten naleven, omdat
het is, naar het woord van Koning
Leopold III, een plicht van trouw, ten
aanzien van verplichtingen, die wij
ten opzichte van de drie oorlogsvoe
rende mogendheden genomen hebben.
De strikte onzijdigheid is trouwens de
voorwaarde ivaarop aüe drie, onze
grenzen geioaarborgd hebben.
Doch deze plicht van neutraliteit
strekt zelfs veel verder. We moeten
heel onze moreele houding daarnaar
richten. De gewichtigste woorden uit
de boodschap van den Koning zijn
heel zeker de volgende: tin deze ge
vaarlijke oogenblikken kan één woord,
één daad, één onbezonnen geschrift
de belangen van het land schaden.
Ik vraag aan eenieder zichzelf bij de
uiting van zijne meeningen de strenge
tucht op te leggen die een stipte on
zijdigheid vereischt.»
We moeten ons allen bewust zijn
van het gevaar, dat verbonden is aan
de uiting van onze meeningen. Als we
openlijk partij kiezen voor een van
de oorlogsvoerende kampen, dan zul
len we vroeg of laat meegesleept wor
den. Neutraal zijn, is lastig. De wreed
heden van den oorlog wekken onzt
verontwaardiging op. Er zijn sympa
thieën en antipathieën die we moeilijk
kunnen verbergen. En toch moeten
we ons bedwingen. Vooral aan de pers
is het geboden voorzichtig te zijn en
we moeten bekennen, dat de pers, tot
nog toe zich uitstekend aan deze ge
dragslijn gehouden heeft. Maar vol
houden, zal nog moeilijker zijn.
We zullen voortdurend cp onze hoe
de moeten zijn, want om de woorden
van den Koning te gebruiken, kan
het niet anders of een onzijdig land
wordt met allerlei propaganda en drij
verijen bestookt.»
DE ONBLOEDIGE OORLOG DER
OORLOGSPROPAGANDA.
Wat we reeds konden ondervinden
in de Abessynische en de Spaansche
oorlog, het zeer ruime gebruik van de
propaganda als een nieuwe strijd-
vorm, wordt thans weer en in
veel sterkere mate bevestigd. Terwijl
Duitschland door radiouitzendingen
in het Fransch, het Westen tracht te
overtuigen van zijn goed recht, wordt
de Duitsche bevolking onder het trom
melvuur van de Fransche en Engel
sche stations genomen.
De bondgenooten hopen de Duitsche
bevolking te overtuigen, dat het be
drogen wordt door haar leiders, die
haar in een nuttelooze oorlog gelokt
hebben. Een revolutie in Duitschland,
die een nieuwe regeeringsvorm zou
aan het bewind brengen, kan aanlei
ding geven tot onderhandelingen
voor den vrede. Het is ook met dit
doel dat Engelsche vliegtuigen over
het Duitsche grondgebied millioenen
strooibriefjes uitgeworpen hebben met
een boodschap aan de bevolking.
Daarom ook heeft Chamberlain in het
Duitsch voor de radio het woord ge
richt tot de Duitschers. Inderdaad
zulke wapenen kunnen effectief zijn,
maar begrijpelijkerwijze, doet ieder
nieuw offensiefwapen, nieuwe verde
digingswapenen ontstaan en de Duit
sche bewindvoerders zijn op hun
hoede.
(Verboden nadruk.) ROSKAM.
lanaaiaaaaaaiRian
ANTI-VLIEGTUIGENVERWEER OP DE KUST DER
BALTISCHE ZEE
Op verlaken visscherssloepcn, teneinde hun gemakkelijk te Hunnen verplaatsen
hebben de Duitsche ailti-luc ht wee raf deelingen hun kleine kanonnen opgesteld
over ganscli de breedte van liet Poolsch grondgebied langs de Baltische Zet,