WINTERSYMPH0N1E DE ECONOMISCHE KRACHTMETING Koning Winter heerscht Radiorede van Churchill jaagt heel wat stof op I Sterke menschen als Roosevelt kunnen een rechtvaardigen vrede verwezenlijken Van Sint Antonius en Pietje Pek Nieuwe Bisschop te ®®©rnijk ir JAAR. - 1V 4 KATHOLIEK NIEUWS-, NOTARIEEL- EN AANK0NDK1NGSBLAD. VERSCHIJNT WEKELIJKS INTERNATIONAAL OVERZICHT Z. EXC. MGR L DELMOTTE De Neutrale landen zouden samen moeten strijden met Engeland en Frankrijk verklaarde hij WEEKBLAD SO CENTIEMEN. ROSKAM. H. MOTTA, OUD-PRESIDENT DER ZWITSERSCHE REPU- BLIEK, OVERLEDEN i Z.H. Paus PiusXII antwoordt op de Kerstboodschap van President Roosevelt Wij, Belgen, zullen onze jongens niet loten vermoorden om een onder plezier te doen, gelijk wie het is EEN POSTABONNEMENT 1940 IN BELGIE KOST: 24 GRADEN BENEDEN VRIES PUNT IN BELGIE DE LAAGSTE TEMPERATUUR IN ONS LAND SEDERT 1881 «DE POPERINGENAAR ZONDAG 28 JANUARI 1940. DE FDPEBINBENAAR fr. voof kun utiktls. «<r EEN RECORDWINTER PRESIDENT ROOSEVELT •y-* ADMIRAAL CHURCHILL HEER MOTTA, Olid-President van Zwitserland. HIJ SPRAK NIET NAMENS DE ENGELSCHE REGF.ERING. Piaat voor den vaak!... Pietje hondt zijn eigen koes. Hij zal de menschen en beesten niet treiteren dat zij het gewaar worden. Pietje doet zijn eigen vergeten. Hoe minder de menschen aan hem denken, hoe beter zijn zaken draaien! Op den vooravond van Kerstmis, heeft President Roosevelt een boodschap ge richt aan den Paus, waarin hij ook mee deelde, dat een persoonlijke vertegen woordiger van den President van de Ver eenigde Staten, majoor Taylor, bij het Vatikaan werd aangesteld. Op die boodschap heeft de Paus ge antwoord, en de tekst ervan wordt thans meegedeeld. Wij laten hem hier volgen. Daarom vereeren wij U, Sint An tonins, en zeggen: Antonius, vergeet uwen jongen tijd niet, en steek een handje aan, bij ons, op de wereld! Want den dag van vandaag heeft Pietje Pek een gemakkelijk baantje. De menschen doen zijn werk voor hem af. De eene bederft den andere. Als ’t zoo voortbolt, kan hij binnen kort gaan rentenieren, en in de hel de sukkelaars tellen, die er met hoo- pen binnenzwieren. Onnoozelaars en bijgeloovige snul len zeggen somwijlen: «Er ligt een kwa hand over het vee... Het fluit in den koestal, tusschen de beesten... ’s Nachts rijden er karren over het dak... ’s Morgens fluit het in onze blokken.» VBHSBB839BBBBBBBBBB9BBBBBBBV Dan zullen de menschen, ónder mal kaar, de zaken van Pietje Pek doen draaien. Hij moet den dag van vandaag geen beetje lachen in zijn vuist! Als hij kristenen ziet te werk gaan, die gedoopt werden en hun Eerste Communie deden. En nu leven zonder God of gebod. Als sommigen niet naar de kerk durven gaan, omdat de anderen in hun straat ook niet gaan en hen zou den uitlachen. Als ouders niets meer aan hun kin deren durven zeggen, en hun laten loopen, naar kermis en dans, en thuis komen in de late uurkens. Als ze slechte kranten en revue’s lezen en naar zedelooze films gaan. Als jongens en meisjes elkaar be derven en meelokken: «Kom aan! met ons mee! Wij maken plezier! En we leven maar eens.». Als ’t vrouwvolk zot en lichtzinnig gekleed loopt, en de koppen van *t mansvolk op hol brengt... In uwen tijd, Sint Antonius, moest Pietje Pek al dat werk verrichten. Nu doen ’t de menschen -voor hem. Toe, kom gij er mee tusschen, Sint Antonius, en help mee om de men schen verstandiger te maken. En om hun oogen open te trekken en te zien: Pietje Pek zit ginder te lachen met ons. En met ons onge luk. Doe dat, Sint Antonius. TH. VAN TICHELEN. Dinsdag margen 1.1. is In Zwitserland overleden de H. Motta, oud-president der Zwitserscha Republiek. H. Motta werd geboren in 1871. Hij was een groot ka tholiek. Vanaf 1899 was hij lid van den Zwitserschen Bondsraad. Steeds speelde hij een groote rol in de politiek van zijn land. Tot vijfmaal toe werd hij Voorzit ter van den Bondsraad verkozen. Thans was hij nog leider van het Buitenlandsch politiek departement van Zwitserland. Zeer Eerw. Heer Kan. Louts Delmotte, Voorzitter van het Groot Seminarie van Doornik, werd benoemd tot bissebop van Doornik in vervanging van wijlen Mgr. Rasneur. De nieuwe bisschop werd te Hennuyè- res geboren op 18 December 1892. Hij maakte den oorlog mede als braukardier en werd erg gekwetst op 29 September 1918. Na den oorlog voltooide hij zijn studies, werd priester gewijd in Oktober 1919 en naar liet Bijbelsch Instituut te Rome ge zonden. Hij verwierf er den graad van liccnciaat in Bijbelsche wetenschappen. iBBBRBBaBBBUBHZBBBBBBBBBSSBM Gewone berichten per regel Kleide berichten (minimund 2 fr. toel. v. ber. m adr. t. bar. Berichten op le bl. per regri Berichten op 2» bl. per regrt Berichten op 3’ bl. per rcgH Ronwbcr. en Bedank, (miw.I A De oorlogvoerenden zouden het liever bij onsuitvechten; dat is voor hun veel voordeeliger. Maar wij, Belgen, zul len onze jongens niet laten vermoorden om een ander plezier to doen, gelijk wie DE ECONOMISCHE OORLOG. Het bizonder karakter van de hui dige oorlog ontsnapt ook niet aan den gewonen man, die graag laat hoo- ren dat hij op de hoogte ts en dat het hier geldt: reen economische oorlog-». Maar wat hiermee eigenlijk dient ver staan te worden, weet hij meestal niet. Hij zal U simplistisch verklaren, dat «ze» niets anders beoogen dan de kleine spaarders het geld uit de zak ken te jagen. Wie die «ze» zijn valt moeilijk uit te maken. Reeds verstan diger klinkt het oordeel van degenen die meenen dat Engeland tracht Duitschland uit te hongeren, opdat de bevolking zou in opstand komen. Zoo eenvoudig ts de kwestie echter nog niet. Eerst en vooral blijft oorlog, een krachtmeting, doch de ontwikke ling van de economische middelen eigen aan onze moderne beschaving, ook in vredestijd, maakt dat de eco nomische factor van kapitaal belang geworden is, zoadat een in gebreke blijven ervan den doorslag kan geven. De economische strijd, wordt niet alleen van de zijde van Engeland en Frankrijk gevoerd, ook Duitschland heeft er zich op ingesteld. De oorlog ter zee is er het duidelijkste bewijs voor. HET BRÏTSCH-FRANSCH8 STELSEL. Toch is er een grondig verschil tus schen de economische stelsels van de twee partijen. Aan de eene zijde, deze van de bondgenooten, wordt beschikt over ruime grondstoffenbronnen, die echter voor een groot deel in de ko loniën liggen en dus over zee moe ten vervoerd worden. Anderzijds be- komen maehtlger tot uiting, naarmate de oorlog en zijn gevolgen zich meer en meer uitdeinen, en dat het economisch-, socia le- en gezinsleven uit zijn normale heng sels is gerukt, om den weg op te gaan van harde offers en allerhande ontberingen, waarvan de bedroevende noodzakelijk heid zich nog niet vertoont voor de oog<_a van allen. Op het oogenblik dat wij niet verre af wenschen waarop het gebulder van de ka nonnen zal uitsterven, en waarop het mogelijk zal blijken een ernstige en ge zonde vrede terug te brengen in overeen stemming met de regels van rechtvaar digheid en recht, zullen het alleen degenen zijn die samen met de politieke macht ook het klaar besef hebben van de noo- den van het menschdom, en van den die pen eerbied voor de richtlijnen van het evangelie die den juisten weg zullen kunnen vinden. Alleen de mannen van dit gehalte, zul len een vrede kunnen scheppen die van dien aard zijn zal, dat de reusachtige of fers van dezen oorlog zullen kunnen ver goed worden, en de weg zal kunnen ge ëffend worden naar een meer evenwich tige, meer vertrouwensvolle en meer vruchtbar® verstandhouding tusschen de naties. Sint Antonius wat waart gij *n ke itel toen gij nog op de wereld leefdet! Iemand die er recht door gingt. Ge weet dat nog wel? Van vader en moeder hadt gij een huis geërfd gelijk een paleis; en een heele straat, die gij kondt verhuren, en landerijen, waar de boeren U wagens tarwe als pacht voor aanvoerden. En gij zelf waart ‘n schoone, pronte jonge man, met oogen als karbonkels in uwen kop. Iemand, die deugd kondt hebben van ’t leven, en zwemmen in ’t geld, en draaien in feest en plezier. Maar, jawel!... Van op den preekstoel, in *t ser moen, hadt gij ’t woord van Onzen Lieven Heer liooren veretllen: «WILT GIJ VOLMAAKT ZIJN, VERKOOP AL UW GOED, EN DEEL HET AAN DEN ARME UIT! En acht dagen later hingen de plak katen op de gevels van al uwe huizen, en een maand later hadt gij al uw geld weggegeven aan de arme men schen en voor goede werken. En gij hadt in de woestijn, waar alle maanden nog geen mensch voor bij kw'am, een hutteken gemaakt uit boomtakken en palmbladeren. Daar zat gij te bidden, op uw knieën in het zand, uren en uren aan één stuk. Of matten en korven te vlech ten. uit biezen, en gingt die uitleuren in de dorpen, om wat droog brood te eten, met eenige greintjes zout erover gestrooid. Maar Pietje Pek, de duivel, trok oen sc'reef gezicht als hij U doende zag. En kwam gedurig andere dingen in uw oor blazenGe zij t een dwaas kop, Antonius... Hier... in die barre woestijn, te vasten en te bidden... Waar is dat voor noodig?... Ga liever terug naar de wereld, naar de men schen... Zoo ’n schoone wereld! Daar kunt gij deugd hebben van uw leven„ Daar is piezier, Antonius!...». Als die bekoringen van Pietje Pek In uwen kop kwamen, laast gij een Vader-ons, en ’t ging over. En lachtet gij den duivel vierkant uit: «Pietje Pek, ge zijt een domkop en een snul! Als gij een kruisken ziet maken, gaat gij op den loop, alsof ge 't vuur onder uwen steert kreegt! Stokoud zijt gij zoo geworden, Sint Antonius, en een groote, smakelijke heilige. Als Pietje Pek U zag sterven en naar den hemel gaan, moet hij ge vloekt hebben dat het kraakte: Dat was ’n kerel, dien Antonius! Als ik dien eens naar de hel kunnen trek ken had! DE VREDEWENSCH DER VOLKEREN In dit opzicht kan niemand meer dan wij misschien de beteekenis waardeeren alsmede de bewijskracht en de ontroeren de hartelijkheid van uw gebaar, inder daad, wij kennen door persoonlijke er varing den dagelijkschen en diepen vredeswensen waarmeae alle volkeren oe- zield zijn. Het heimwee naar den vrede, en de wil om de middelen op te sporen en te» te passen om den vrede te bereiken, 1 Jaar 6 Maanden 3 Maanden AU« Utdtve'lun rin fertMmcoraaliiN 1.2S fr. 5,— fr. land niet aangevallen zou geweest zijn, het de wapens niet zou opgenomen heb ben, en, zoo de andere kleine stater, zelf de lot als Finsland. zouden ondergaan, zij eveneens met al hun macht en moed zich zouden te weer stellen tegen den aan valler. De Fransche pers, die eerst fel op;;e- Ibppen had met bedoelde rede, boerde dan even ook achteruit. In Italië verwekte die rede eveneens een zeer ongunsigen indruk. Te Londen heeft men algauw ing trien ■dat IL Churchill zijn mond voorbijge praat had en werd er aldaar dan ook met nadruk op gewezen dat de rede naar niet gesproken had namens de En gelsche Regeering, wier houding ten op zichte van de neutralen ongewijzigd blijft. Toch wijzen de Engelsche bladen erop dat alle neutralen er het grootste belang bij zouden hebben dat de over winning door Engeland en Frankrijk be haald weze Als voorbeeld van de slechte indruk die die rede nagelaten heeft in ons eigen land kunnen wij o. m. enkele woorden aanhalen die hierover de XX* Siècle schreef, doelende op die rede: Dit is even valsch als kwetsend. o Waarin is België tekort geschoten aan zijn plicht, welke hst land opgelegd wordt door het Convenant? Welke was deze plicht? Als oorlogsslagveid te dienen voor Europa? Het aanvaarden van een reus- achtigen strijd welke zou geleverd wor den op ons overbevolkt grondgebied? Het als een vreugde beleven totaal verwoest te worden? En waar staat het ergens ge schreven, dat dit zijn plicht is? In 1940 betrekt het land een wacht, welke op heel zijn leven zal blijven we gen. He doet dit met denzslfden moed als liet ook in 1914 zijn plicht gedaan heeft. In 1914 zou Engeland Antwerpen ter liuip komen en daar ontscheepte op ze keren dag een eerste lord van de Engel- sohe admiraliteit. Hij v.as er nog niet heelemaai toen hij seffens terug in- seheepte on voorzichtigheidshalve naar Engeland terugvaarde die heette Winsten Churchill België heeft van niemand lossen in eer en plicht eau te nemer.. En uitlatingen als deze versterken de campagne van hen, die den Volkenbond atbreken, roet te aeggea. dat de groote dcmocraties er een werktuig hebben wil- len van maken voor hun politiek. -co» Dat het hard wintert hoeven wij onze lezers wel niet te melden, zij voelen het gewis zelf genoeg aan den lijve, maar voor velen hunner zal het wellicht nieuws zijn te vernemen dat wij thans wel voor een soort recordwinter staan. Naar verluidt komt deze koude ons uit «en hoogdrukgebied boven Siberië. In den nacht van Vrijdag 19 op Zater dag 20 Januari daalde de temperatuur tot 22 graden. Als gemiddelde tempe ratuur werd evenwel vastgesteld: 17 graden. Deze officieele temperatuur wordt opgenomen op een hoogte van 1 meter boven den grond en onder beschut ting, zoodat in feite dan de koude op den grond zelf veel harder is. De nacht van Maandag op Dinsdag 1.1 was weeral kouder en als «officieele» temperatuur werd 18,7° vastgesteld, wat de koudste temperatuur beteekent, die men in ons land heeft gekend sedert 1881, toen —20,2’, recordcijfer, werd op genomen. in open veld was het echter veel kou der, zoo werd in Hoog België temperatu- „rea van 24 en naar verluidt zelfs van 25 graden onder nul vastgesteld. Er wordt zelfs voorgehouden dat te Spa 27“ en te Malmédy 26“ opgeteekend werd. Wij kennen dus wel harde bittere koude dagen. ISTROOMEN, RIVIEREN EN KANALEN TOEGEVROREN. TALRIJKE SLACHT OFFERS VAN DE KOUDE. Deze harde Winter geeft ons echter niet alleen bijna-recordctjïers in graden on der nul maar ook een groote nasleep van ellende, weeën en moeilijkheden, me on getwijfeld nog verhoogd worden door den mobilisatietoestand die talrijke brood- .winnaars uit het gezin wegrukte. Laten wij dan ook enkele feiten van dien nasleep volgen: Te Nieuwpoort vroor de haven dicht, goodat de visschersbooten ónmogelijk de ree konden kiezen om op vangst te gaan, Wat de kostwinning aan talrijke vlsschers berooid heelt. Omzeggens alle kanalen zijn toegevro ren, tenzij ze regelmatig door ijsbrekers ©pengehouden •worden. Door sneeuw en ijs zijn alle wegen uiterst glibberig, wat aanleiding heeft gegeven tot menig verkeersongeval en Valpartijen van voetgangers. (Vv. 4' ld.) ERKENTELIJKHEID VOOR DE HULP VAN ROOSEVELT BIJ HET VREDESWERK De reeds zoo sterke hinderpalen bij de verwezenlijking van dit doel, worden met den dag grooter. Indien de vrienden van den vrede niet op drijfzand willen bou wen, moeten ze zich duidelijk rekenschap geven van deze hinderpalen, alsmede van de geringe kans op een spoedig succes, al thans zoolang er geen essentleele wijzi ging is gebracht aan de momenteels we- derzijdsche krachtsverhouding. Als plaatsvervanger op de aarde van den God van vrede, hebben we van in het begin van het Pontificaat, al onze klach ten gewijd eerst van het behoud, daarna aan het herstel van den vrede. Onbekom merd om mislukkingen en moeilijkheden, gaan we verderop den weg die wórdt ge bakend door onze apostolische zending. De echo die ons op dezen met doornen be strooiden weg van overal bereikt, van uit den schoot der Kerk of bulten de Kerk, is voor Ons met de zekerheid van den ge- danen plicht, de schoonste en meest troos tende belooning. Het feit dat op een uur van universeele angst en trilling, de eerste magistraat van most aanzien worden ais 'n piovidentieeic tenbond, onder het teeken van het Heihg Kerstfeest, een zoo voorname plaats heelt willen innemen in de voorwacht der kam pioenen van den vrede en van de mild dadige hulp aan de oorlogsslachtoffers, moet aanzien worden als een proventieele hulp die we met vreugde en dankbaarheid begroeten, en die Ons vertrouwen ver sterkt. Dit gebaar is bovendien een daad van broederlijke en hartelljke solidariteit tus schen oe nieuwe en de oude wereld, in hun verdediging tegen den killen wind der goddelooze, onkristelijke, aanrandende en vernielende strekkingen, die de bron nen dreigen te verdorren waaruit de be schaving ontstond en zieh ontwikkelde. Onder deze voorwaarden is het voor Ons, zooals we het reeds aan Uwe Excel lentie berichtten, een bijzondere reden tot voldoening, met alle consideratie vcor zijn beproefde hoedanigheden en het belang zijner iiooge zending, den vertegenwoordi ger te ontvangen dis door Uwe Excellentie werd gestuurd als de trouwe tolk zijner in zichten, gericht op het herstel van den vrede en de leniging van het oorlogsleed. Met een levendige voldoening terug denkende aan de heerlijke herinnering die Wij hebben bewaard van ons onver getelijk bezoek aan Uwe natie en in ge nachten weer de niepe vreugde herlevend van Onze toenmalige persoonlijke kennis making, drukken Vvij op Onze beurt Onze vurigste wenschen irt vcor den voor spoed van Uwe Excel entie en van het heele volk van de Vereenigde Staten. Rome, St. Pieter, den 7 Januari 1940. Op gevaar af van door een heele categorie lezers gesteenigd te worden kan ik mijn hart niet bedwingen om de vreugde van deze wintersche da gen te vermonden. Gij hebt misschien nog een drup- pelke romantiek in *t lijf?... Dan is er iets van warme vreugde in uw hart gedaald bij deze scherpe koude. Lisbloemen! Ze bloeiden op alle vensters tot bij klaren d^g toe. En nietige kinder vingertjes hebben de kristallen flora nageteekend op het witte doek van uw ramen. Sneeuw! De echte Kerstdag van Breugel en van de oude Kerstleizekes is over de wereld neergezegen. Sneeuw waarin Pallieter zich rollen kan, waar in ge tuimelperten kondt, waarin ge kondt wegzakken tot over de enkels als in oude verhalen. Rijke lui geven duizenden franken uit om naar Al pen en Tirolen te tlegen. Wie naar Umrdes gaat getroost zich de lastige Vimpartij naar den Gavemie, om te sneeawbollen. Ver gaan cm winter sport te genieten, dat Is heerlijk. da’ TARIEF VOOR BERICHTEN» Uitgever: Sansen-Vanneste, Poperinge. Telefoon N’ 9. Po«tch. N’ 155.79. ingezet, met het doel, alles 'wat Duitschland zou kunnen noodig heb ben voor een lange oorlog op de eigen bodem te winnen. In hoeverre de Duttsehem hierin gelukt zijn weten we niet. Zeker is het dat er altijd nog op het buitenland zal dienen beroep ge daan te worden al is het dan ook op een zeer minieme wijze, BESLUIT. BH eerste zicht verkeert Dultsch- ta.id in een nadeellger positie op eco nomisch gebied dan de bondgenooten macj- zijn toestand is veel stabieler en bij een lange oorlog kan het eerder gediend zijn. Dat klinkt onwaarschijn lijk en paradoksaal. De dlgemeene meenind Dui -Mand het niet kan Klthtwden op den langen duur, tn den grond is het anders. De rijkdom va” Engeland en Frankrijk kan leiden tot een lij delijke voorsprong in de eerste tijden, maar als Duitschland kav, weerstaan 1 komt er weer evenwicht. Het zijn twee verschillende stelsels, en de huidige botsing moet nog uit maken, welk het stevigste is. De tijd kan heel wat leeren. En zoo blijkt nu reeds dat Engeland en Frankrijk de methode van Duitschland geleidelijk overnemen. Onze meening is dat de economische factor niet den doorslag zal geven voor een nederlaag van Duitschland. Het zou welven* kunnen blijken dat die twee machten, op den langen duur geen kans tien om me kaar klein te krijgen en dat ze wil lens nillens genoopt woeden tot een vergelijk. (Nadruk verboden.} VATICAANSTAD, 20 Jan. XHavas): De heuglijke boodschap, welke Uwe Excellentie aan mij gericht heeft op den dag vóór Kerstmis heeft een straal van troost laten schijnen in de smarten, de angstige bekommernissen en de bitter heden van de volkeren die worden meege sleurd in den wervelwind van den oorlog. Het is een straal van hoop en vertrouwen waarvoor u de spontane hulde werd ge bracht van diepe erkentelijkheid van de zijde van alle rechtgeaarde gewetens. DE GROOTE BETEEKENIS VAN ROOSEVELT’S BOODSCHAP Wij waren diep ontroerd door den ver heven inhoud van uwe mededeeling waarin de geest van Kerstmis en de wenscli om dien geest toe te passen op de groote belangen van het menschdom op zoo overtuigende manier tot uiting werden gebracht. Wij zijn eveneens over tuigd, van de uitzonderlijke beteekenis ervan zoodat wij niet hebben geaarzeld, deze mededeeling ter kennis te brengen, denzellden dag nog, van de Kardinalen die in de zaai van net Consistorie verga derd waren. Wij hebben aldus, in het aanschijn der katholieke, en niet - katholieke wereld plechtig willen getuigen, hoe zeer wij dit moedig document van helderziend en wijs polities beleid en verhevene menschelijk- beid op prijs hebben gesteld. Een der voornaamste kenmerken van uwe boodschap, heeft In het bijzonder Onze aandacht getrokken, namelijk haar nauw geestelijk contact met de gedachten, de gevoelens, de hoop en de verzuchtin gen van de massa's, dit wil zeggen, van die lagen der bevolking op uewelkc het hardst drukt in een mate, welke nooit werd bereikt, de last van de smarten en van de offers van het huidig uur, dat zoo onrustwekkend en onweerachtig is. H. Churchill, Eerste Lord van de Brlt- sche Admiraliteit, heeft op Zaterdag avond, 20 Januari LI., eèn radiorede ge houden die heel wat stof heeft opgejaagd en waartegen heftig protest Is gerezen in de neutrale landen. De radiordenaar, die een goed redenaar is maar steeds vrijmoedig onder felle be woordingen en nimmer een diplomati sche taal voert, vaarde eerste uit tegen Duitschland en Rmland om dan de hou ding der neutralen aan te raken. Spreker deed hierover eerst de gevaren uitschijnen die op de neutralen wegen van vege de nauw verbonden Nazi- en Sovjet-imperialismen. Hij herinnerde en veroordeelde het torpedeeren van neu trale schepen door Duitsche onderzeeërs in verkrachting van liet algemeen recht. Achtereenvolgens wees hij aldus op de gevaren die de Balkan- en Donaustaten, België, Roemenië, Zuid-Slavië, Zwitser land, Nederland, de Noorsche Baten, be dreigen. H. Churchill eprak dan volgende woor den uit die zooveel stof zouden op jagen Wat zal er gebeuren als die neutrale landen, die ik heb gemeld en sommige andere, welke ik niet gemeld heb, spon taan hun plicht zouden doen in over eenstemming met de verplichtingen van het Handvest van den Volkenbond, tesa- men met Ehigeland en Frankrijk tegen aanranding en onrecht? Hun positie is hachelijk en zal nog slechter worden. Zij buigen nederig uit vrees voor Duitsche geweldplegingen, zich vleiend met de hoop dat Frankrijk en Engeland alle wetten van het internatio naal recht zullen naleven en dat inbreu ken slechts van Duitsche zijde kunnen verwacht worden. Ieder van hen hoopt dat, als hij te eten geeft, aan de crcodiel, de crocooiel hem het laatst zal verslinden. Doch de storm zal niet voorbijgaan. De storm zal woe den steeds harder en woester en ruimer. Hij zal zich uitstrekken tot het Zuiden. Ook tot het Noorden. Er is geen hoop op een spoeaig einde ervan dan door een eensgezinde actte. Moesten Frankrijk en Engeland een beschamende vrede sluiten en den strijd opgeven, dan zou er voor de kleine Hiaten van Europa niets over blijven noch van hun scheepvaart noch van inm bezittingen dan te worden ver deeld op gelijke wijze tusschen nazisme en bolsjewisme Spreker hield aldus voor dat het voor de neutralen «plicht was, naar de aan gegane verplichtingen bij den Volken bond, partij te kiezen voor Frankrijk en Engeland» Het 1» dan ook begrijpelijk dat zijn woorden heel wat beroering hebben verwekt bij <le neutralen. Alle bladen der bedoelde neutrale landen hebben in tal rijke artfiscleu heftig protest aangeiee- kend tegen deze uitlatingen van den Eer sten Lord der Engelsche Admiraliteit en erop gewezen dat de collectieve veiligheid sedert lang ineengestuikt is, en wel door de schuld der grootatogendheden zelf, dat de kieim Staten hierin de noodige be sluiten hebben getrokken wat tot gevolg had hun neutraiiteitsverklaringen, dat deze neutraliteit openlijk erkend werd in den Volkenbond, o.m. «oor den H. Eden, alsdan Engelsch Minister vavn Buiien- Jandsche Zaken, cat Ehgeland dan zelf I de neutraliteit van België gewaarborgd i heeft, en dat H. Churchill dit wel moest1 weten. De vraag werd ook gesteld: Waarom had de H. Churchill het alleen over de kleine neutrale landen en repte hij geen woord over de groote, namelijk Italië en de V. van Amerika? H. Churchill, in zijn rede, had ook ver klaard: Alleen Finland toont wat vrije mannen kunnen Spreker heeft hier omtrent ook wel vergeten dat zoo Fin- het is. schikken Engeland en Frankrijk over ontzagelijke kapitalen, die tn het bui tenland omzetbaar zijn, tegen allerlei producten: voedingsmiddelen, wape nen, vliegtuigen, enz. Deze kapitalen zijn In de eerste plaats de groote goudvoorraden van de Bank van En geland en van Frankrijk, evenals de vorderingen op het buitenland, zooals de loopende vorderingen voor levering van goederen of en dat niet tn de minste mate de beleggingen ander vorm, van aandeelen of obligaties in buttenlandsche ondernemingen. Dank zij deze kapitalen t9 het de bondge nooten mogelijk boven de nationale oorlogsproductle een ruim beroep te doen op buttenlandsche leveringen. De opheffing van het wapenembargo <n Amerika, laat hen toe in dat land al te koopen wat ze maar wenschen. Een lange oorlog, kan echter alle mogelijke kapitalèn-reserves opslor pen en dan zouden Engeland en Frankrijk aangewezen zijn op zich zelf. Wel kunnen de leveranciers kre diet geven, zooals dit gebeurde tij dens den laatsten oorlog door Ame rika. Maar dit heeft dan voor ge volg, dat de leverancier om zijn vor deringen niet te zien te loor gaan verplicht wordt eveneens deel te ne men aan den oorlog, om een oplos sing te bespoedigen in het voordeel van zijn schuldenaars. De Vereenigde Staten zijn in 1917 hoofdzakelijk in den oorlog getreden met dit doel. Thans echter wijst alles erop dat Amerika geen schulden zal laten ma ken vanwege de oorlogvoerende lan den. «Cash en carry», zeggen ze, of wat in onze taal beteekent: «boter bij de visch Een lange oorlog, zou beteekenen, dat Engeland en Frankrijk heelemaai op zich zelf zouden aangewezen zijn om hunne oorlogsbehoeften te kun nen bevredigen. HET DUITSCHE STELSEL. Voor de bondgenooten geldt dus een toestand van overvloed in den begin ne, met een bedreiging van vermin dering, als de oorlog een tijd aan sleept. Voor Duitschland ziet de toestand er heel anders uit. Dit land beschikt niet over de geweldige natuurlijke grondstoffenbronnen van Frankrijk en Engeland. Het heeft nog minder kapitalen onder de vorm van goud of vorderingen op het buitenland. Het heeft er omzeggens geene. Het is bijna heelemaai op zichzelf aangewezen. Wil hef- grondstoffen of fabrikaten uit het buitenland betrek ken, dan moet het in ruil daarvoor eigen producten leveren, die in de eigen fabrieken worden voortgebracht en dat is zeker geen ontlasting van de eigen arbeidskracht ten voordeele van de oorlogsproductle. Daar het nu de noodige grondstof fen onmogelijk allemaal uit het bui tenland kan betrekken, moet het bin nen de eigen grenzen op veel koste lijker wijze daarin voorzien door Ersatz ^-grondstoffen. Benzine wordt getrokken uit steenkool; rubber, weefsel, en zelfs... koffie, worden op sijnthetische wijze voortgebracht. Geheel de Duitsche economie is ech ter een oorlogseconomie geworden se dert ongeveer zeven jaar. Zij is ge steund op het gebruik van alle be schikbare werkkrachten en daarom wordt geen werkloosheid geduld. In 1936 werd het tweede vierjarenplan iDKxsssaanaaH3B8SBBSMaaacEa 25,frank. 13,50 frank. 7.frank. 5,— fr. 2 59 fr. 1.59 fr. L— Te herhalen aankondigiftgfen prijs op aanvraag. Anaoncen zijn vooraf te WHaien en moeten tegen den Wotn»tf>R avond ingezonden worden. Ktetne be richten tegen den Donderstar «oen. naar van Maria Chapdulatoe, door» heen die hoogen waaier van spiralen* de sneeuwvlokken!... Een vriend die zijn sneeuwschoenen afklopte tegen uw drempel... een zacht^tóelend» slede och, was het geen troika? het sneeuwlandschap, vaai en onein dig, met esn huizeke heel ver en diep alsof het in den grond gekropen was, en 's avonds de vertelsels in dea vrien denkring of de zachte oogen van je vrouw bij een warmen grog en den sneeuwstorm die langs de luiken schuurt. En schaatsen dan! Met den lichten zwier van een wals van Strauss zwe ven ze over het ijs, of rollen holder debolder als een wilde jass sver den witten ijsspiegel, of gieren en trap pelen in wilden galop om kat en muis te spelen, wijl om dit alles hem bosch en struik berijmd en bepinkeld staat in een stille paradijselijke schoonheid, zoo subtiel en broos als een schoon heid die niet van deze aarde te... Zijn we tn Tyrolen, of waar! Och vergeef het ons, dat we hier kost voor?.i veel geld, en dan te ’t na- (toch -yj de zwarte mizarie van tunrlijk tangens- am, deftig, sMk’ den paring ergeten, vergeef het de En rijk? Menheer! ft,?ga jeogd dat ze Biet denkt Maar nu we de sneeuw grutte tootde koude der soldatenbarakken, nlkski hebben zat gij wellicht te zeu- t aan de grirointge koude van de barre ren achter de winterkachel op de I wachttoren. v.an de koude raggen en kappa van dat verdomde weer. Of bv huiverenr» ledematen van zoovelen hoort ge misschien nog tot de litanie die zoove. van huis zijn en tóch niet kunra-ï verwarmen. Want hebben we ooit zoo's winter® beleefa®De heugelijke winterwe ken van "90-91 zijn er bij evertroefd, en de Fmsche koude heeft ©ns land overweldigd. Onze papa’s willen zich niet onbe- ^tuigd laten in die wondere weelde van sneeuwstorm tegemoet trokt’Heb f schaatsenrijden en vertellen voor den ik V niet ontmoet, Gösta Berling van Selma Lftgerhof... En zweefde daar niet een stoere gestalte, sterke min- hoort ge misschien nog tot de litanie van zonderlinge zielen die -ion roep der wintersche jolijt hebben gehoord en begrepen. Hebt ge de oude laar zen niet van den zolder gegooid? Hebt ge U niet opgetuigd als een Fin ot een Rus? Hing er niet iets van. oude Noorsche sagen in uw ziel, towe, ge met een roodblozend gelapi: den zooveelsten keer het verhaal van hun schaverdijnen-tochtnaar... Sluis. Brugge-Sluis! Dat was de groot© roep van heel Noord-West-Vlaancle- ren. Op het ijs stond het vol kraam pjes met wafels, oliekoeken en worst, en eens hebben ze bij Damme-brugg© een zwijntje geslacht, gedeeld, gebra- den en tot het steertje toe met huid en al verkocht en verslonden. Te Sluis werd de terugtocht aan gepakt met den «Heiligmaker» op den rug, een harden platten koek in de Hollandsche kleuren gewikkeld, een koek die vroeger op de Hollandsche bruiloften gefloreerd heeft, en in den volksmond zijn naam zag veranderen van Huwelijksmakertot «Heilig maker. Ook werd, tegen een fatsoen lijk prijsje, een Goudenaarke, een steenen Hollandsch pijpje, op de pet genaaid, en zoo kondt ge met den blik van een zegepialer en met een gerust geweten weer Brugge binnen schaatsen. Voor allen die in deze winiersche guurheden geen enkele plezante noot Willen noch kunnen vinden ik be doel de chauffeurs die <le meest ele gante doch gevaarvolle zwieren heb ben beschreven; de moeders die voor zooveel koude lijfjes en natte voeten hebben te zorgen; de brievenbestellers die hun gewone wegen haast 'niet meer terugvinden onder de bedriege- lijke sneeuwvacht; de arme Jannekes of Grietjes die met of zonder fiets den maagdelijken sneeuwgrond heb ben gekust; de vrouwen die humeu rig zijn omdat hun slanke lijn ver dween in een noodzakelijke dikte van siaapiijven en saaien kleeren; de sol daten die naar hun blozende kachel verlangen en naar hun eigen warm bed; al de miserabele sukkelaars met tintelvingers langs alle witte wegen, de armen en zwervers voor al de zen moet als troast worden gezegd, dat er nog strengere winters kunnen komen dan deze! In oude kronijken en volksoverle veringen leven de heugenissen aan echt Siberische winters: Verschillen de keeren, in den loop der geschiede nis, lag de Schelde toegevroren zoo dat men schaatste tot in Holland en Gent, van Antwerpen uit. Er werden Ijsbals en volksfeesten op het ijs ge houden, en vóór een eeuw trokken zelfs onze soldaten met hun heel regi ment, kanons en oorlogsgetuig incluis, om oefeningen te doen op het ijs. In 1929 nog was het zoo koud, en zoo lang koud, dat alle Oostzeehavens toegevroren waxen. De stoomschepen lagen vastgevroren en moesten met vliegtuigen bevoorraad worden. In die koude hebben er 43 menschen in Roe menië hun leven er bij ingesciioten, en langs den weg lag een troep van 35 doodgevroren Zigeuners. Eu in Ita lië waren de lagunen van Venetië toegevroren en lag er sneeuw op den top van den Vesuvius. Treinen werden ingesaccuwd en over de aloude tem pels van het antieke Griekenland lag er sneeuw en tooverde met het wit en zwart van sneeuw en dooi als een wonderbaar schilderij. Komaan, nu kennen we tenminste nog meer hevige perioden van zeer geweldige koude, die we hier schier in geen mensc hengeheugenis nog ge kend hebben. Te Nieuwpoort, waar ze op de havens schaatsten, weten ze er van mee te spieken. Oude perkamenten vertellen van een vorst in 1635, van Kerstdag tot Paschen, die maar eindigde met een geweldig onweer. De Spaansche wijn bevroor in de kelders. En ia 1668 was het ijs zelfs nog zoo hard in 't begin der Lentemaand dat men de bevroren stroomeu durfde over ts steken met 900 ossen, en ka rossen met 6 paarden bespannen. Laten we dus optimisten zijn met het v.eere als met die oorlog-nistorie: steeds de beste kanten zien, er zijn heel wat vreugdekanten aan 't win- terweere voor ’t jonge volk. Gun het hun, hun bloed is zoo onstuimig en hun hart zoo uitgelaten. En als 't nog wintert, bindt weer om de schaatsen aan en trekt uw dar tel winterspoor door het ijs van kre ken en beken, door de vreedzame lage wateren van ons zoete Vlaanderen... Nu Boreas nog blaast!... En de win» tersymphonie nog voortzingt langs dt gladde Ijsbanen, 3»

HISTORISCHE KRANTEN

De Poperinghenaar (1904-1944) | 1940 | | pagina 1