De Arbeid in Oorlogstijd
VREESELIJKE RAMP TE TESSENDERLOO
Strak
Staal
en
De geniale Mozart
«CIHIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIKIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIIIMIUUIIIIIII^
I
K
'k Zal ’t nooit vergeten I
Ilf 1
ïf li
Êter ta d®oiien esa vemWdene honderden gekwetsten
3T JAAR. - Nr 19. - UITGAVE
ZATERDAG 9 MEI 1942.
WEEKBLAD: 75 CENTIEMEN
De Chemische fabriek in de Iwcht gevlogen en gansch vernield
Te Tessenderloo zelf bleef geen huis ongeschonden
AAN AL ONZE
CORRESPONDENTEN!
is OOSTUITGAVE
is WESTUITGAVE
DE POPERINGENAAR
NATIONALE INSCHRIJVING
TEN BATE DER
GETEISTERDEN GEOPEND
CraSWB&aaBSMBaMMaSBMaMUSBQBXMaaBWMnMMMMMMaa
De Week in ons Land
STORT 23,10 FR.
42,50 FR. BELGISCH GELD.
ABONNEMENTSPRIJS ’42:
O
verschsidene rouwplechtigheden plaats 1
it-
fl
SSSSKm
Donderdag 14 Mei, O. H. Hemelvaart
TE VEEL EN TE WEINIG.
ARBEIDSKRACHTEN.
Een algemeen zicht van den treurigen lijkstoet bij het verlaten der kerk.
Mozart, Mozart!
Het
Rijk
DE
in onze
:i\/
o
te
443.733
208.956
108.982
179.C43
15 fr.
2 fr.
3 fr.
Uitgever
Sansen-Vanneste, Poperinare.
Telefoon Nr 9. Postch. Nr 155.70.
Antwerpen
Brabant
W.-Vlaanderen
O.-Vlaanderen
Henegouwen
Luik
Limburg
Luxemburg
Namen
MOZART
Arc/r.cl De Foperhtgcnaar
AUIOU 14-1 1UUHVK, VvU.üvXlVU: UI VUljJ UCCillAtA M-ll-Av- L, Wuftl llv V. CiOCJ. pLv Ui 1
van Tessenderloo en hun lijken naar hun j vervaardigd wordt, en waar meestal mels-
dorpen werden overgebracht. jes werkten
vatting per provincie:
Mannen
617.872
842.219
480.419
594.278
604.030
426.714
218.784
108.739
172.525
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten (3 regels) 8 fr.
Het is de mobilisatie van millloenen
mannen aan het front en in allerlei mi
litaire diensten, die een geweldige leemte
doet ontstaan, waarvoor een aanvulling
moet gezocht worden. De geweldige be
hoeften aan oorlogsmateriaal, de noodza
kelijkheid van de bevoorrading van het
leger en de burgerbevolking met voedings
middelen en allerlei andere dringende
verbruiks voeder en. eischt den inzet van
alle bruikbare arbeidskrachten. Gewoon
lijk wordt in de eerste plaats beroep ge
daan op vrouwen en op oudere mannen.
Voor den arbeid op het land worden tij
dens den oogst schoolgaande kinderen en
studenten ingezet.
Donderdag a. s. is het O. H. He-
melvaartdag en wordt er
Drukkerij niet gewerkt.
We vragen dus beleefd doch
DRINGEND onze Correspondenten
hun inzending van een dag te Wil
len vervroegen opdat we alsmaar
gewoonte den Vrijdag zouden kun
nen drukken.
We rekenen daar ten stelligste op
en danken hen bij voorbaat.
Een van de meest verontrustende so
ciale problemen der laatste jaren, was dat
der werkloosheid. We kennen allemaal
het beeld van de rijen werkloozen. die
voor de dopburcelen dag voor dag moes
ten aanschuiven.
De gevoelens die de werkenden of de
welstellende» tegenover de doppers be
zielden waren zeer gemengd. De eenen be
schouwden ze met misprijzen, omdat ze
meenden dat het menschen waren die te
lui waren om te werken. Anderen daaren
tegen, getroffen door medelijden en door
wrok, erkenden al de ellende cn de ont
worteling waaraan de werkloozen ten
prooi waren en vroegen zich af of het een
ïataal gevolg gold van de evolutie van het
economisch leven, ofwel het gevolg van
een bepaald politiek en economisch stel
sel, dat eens zou moeten baan ruimen'
voor nieuwe vormen, waarin „een plaats
meer zeu zijn voor werkloosheid.
Er waren vóór dezen oormg i.’ijkbaar te
veel werklieden, t. o. v. de behoefte aan
arbeidskrachten. In de landen waar er
een controle van de werkloosheid bestond,
was het cijfer der verzekerden gestegen
In de eerste jaren van de crisis, tot 25
millioen. Daar men deze werkloosheid in
verband bracht met den achteruitgang
van den uitvoerhandel en den afzet,
trachtte men stelselmatig dezen afzet te
verhoogen in het binnenland, door den
buttenlandsehen invoer te beperken of
door den uitvoer aan te wakkeren met
behulp van premlën en subsidiën. Daar
alle landen op dezelfde wijze te werk gin
gen werd de uitvoer steeds meer beperkt,
de productie verstarde op hetzelfde lage
peil en de werkloosheid bleef. Zelfs de
politiek der openbare werken bleek niet
bij machte te zijn om de arbeiders weer
aan het werk te zetten.
Alleen in Duitschland waar men op
nieuwe grondslagen het economisch en
sociaal leven opbouwde, gelukte men er
In de meer dan zes millioen werkloozen
van 1933 weer voor de productie bruik
baar te maken. Daar ging men immers
uit van het standpunt, dat verloren ar
beidskracht, verloren rijkdom beteekende.
Iedereen moest werken. Zoo moest de
productie en ook het verbruik verhoogen
en het kwam er maar op aan een pas
sende krediet- en verdeelingsbolitiek te
vinden.
Met den oorlog ziin de omstandigheden
geheel veranderd. Waar er vroeger een te
veel aan werkkrachten was, waarmee men
in de meeste landen geen weg wist, doet
zich thans een dringende behoefte aan
werklieden gevoelen, vooral in de landen
die in den oorlog betrokken zijn.
AANVULLING VAN HET TE KORT.
We lazen vóór enkele dagen nog dat in
Engeland alle vrouwen van 38 jaar op
geroepen werden tot verplichte arbeids
dienst.
Daaruit blijkt dat de behoefte aan ar
beiders zoowel in Engeland als in Duitsch
land gevoeld wordt. Trouwens dat is be
grijpelijk; van de productiecapaciteit
hangt het af, welke hoeveelheid geweren,
kanonnen, vliegtuigen, tanks tn allerlei
munitie aan de strijdende legers zullen
ter beschikking kunnen gesteld worden.
Deze hoeveelheid wapens helpt mede de
offensief kracht van het leger cn de kan
sen op de overwinning bepalen.
Niet alleen de hoeveelheid arbeiders is
daarbij van belang, maar ook de ratio-
neele organisatie van den arbeid, de in
zet van iedere arbeider op de juiste plaats.
Aldus wordt zelfs onderzocht, waar even
tueel de arbeider of de technieker het
best kan gebruikt werden, of aan het
front bij het strijdende leger of in de
fabriek thuis. Zoo kan het voorkomen dat
hooggekwalificeerde arbeiders, ingenieurs,
uitvinders verplicht worden aan de pro
ductie deelachtig te blijven, ook al gaven
ze de voorkeur om aan het front te
strijden.
DE INZET VAN VREEMDE
Totaal verwoeste huizen met o ft den achtergrond het ranke kerktorentje, dat
ongedeerd bleef.
*k Zal ’t nooit vergeten.
Dien Donderdag avond, Meiavond, was
heel den hoek aanwezig, t Avondgebed,
de Paternoster, ’t Was de boerin die vóór
bad; dat was haar recht. «Om gespaard
te blijven van rampen en ongelukken
zóó luidde in inleiding. Na ’t gebed had
den de kinders zoo lief tn stemming «De
Veldkapelgezongen, ’t Mansvolk was
rog een oogenblik blijven praten, we had
den er allen zooveel deugd aan beleefd.
Vrijdag avond 1 Mei.
We waren allen op post; er was zelfs
volk bijgekomen van een naburigen hoek.
’t Was de beurt aan onzen gebuur. Hij
had toch immers heel onze Mei-viering
uitgedacht en opgevat en doen lukken.
Zijn stem beefde als hij ons meedeelde
Wij lezen van avond de paternoster tot
%'tÓërffst van die arme slachtoffers van
de ontploffing te Tessenderloo en tot her
stel van de gewonden en gekwetstenEn
in den uitersten Westhoek van West-
Vlaanderen werd dien avond met hert en
ziel gebeden voor onze arme broeders uit
Limburg. Zoo roerend! De vrouwen snik
ten er bij in waarom zouden wij het
verbergen? Geen van de mannen of
hij had de tranen in de oogen. Hoe wijd
de afstand ook' was van hier tot den
uitersten hoek van 't land, over dien af
stand was een brug geworpen. Wij ge
voelden ons één met die arme slachtoffers,
wij deelden in het leed van honderden
families. Dien avond werd geen lied ge
zongen, we eindigden met, naar oud
Vlaamsch gebruik, een kruisgebed te le
zen. Ons gebed klonk zoo innig vroom in
de stilte van den Meiavond. Er was een
ongekende, een nooit gevoelde stemming
over ons gekomen er was wijding. Wij
gingen naar huis zwijgzaam, ingetogen.
Nooit ben ik weergekeerd van een begra
fenis, zooals ik dien avond van de kapel
naar 't hof terugkwam, zoo diep-aange-
daan. en toch met een mild gevoelen dat
wij allen d&ar bij het Lieve Vrouwsbeeld
zoo goed werk hadden verricht. Moeders
erbarmen en Moeders voorspraak hadden
afgesmeekt voor broeders en zusters, voor
landgeiiooten die zoo tragisch van het
blijde leven naar den ijzigen dood waren
overgegaan.
En iedere» avond wordt bij ons een
tientje gebeden vcor de dompelaars die
midden hun arbeid, voor de schoolkinde
ren die in klas door den dood .werden
verrast.
Hier vinden we dat zoo natuurlijk, zoo
vanzelfsprekend. Leed verwekt medelij
den en medevoelen. Nu men zoo geren
spreekt van solidariteit en van volksver
bondenheid of van volksgemeenschap, kan
men de ervaring opdoen dat, bijaldien die
benoeming nieuw was, het beleven van
de daad van volksverbondenheld zoo oud
is als ’t christendom. Dikwijls genoeg heb
ik dat ondervonden, maar nooit heb ik
dat zoo diep aangevoeld als nu, waar die
eenvoudigs menschen van onzen hoek,
zonder dat iemand tusschenkwam, iemand
rasd of bevel gaf, uit eigen beweging
Door Winterhulp en dcor het R.oode
Kruis van België werden elk 500.000 fr.
geschonken om den nood der geteisterde
bevolking te lenigen.
De Statiestraat van Tessenderloo, die
1 km. lang is, is een puinhoop.
Een schaliedekker die op een dak
werkzaam was, op 700 m. van de fabriek,
werd weggeblazen van het dak en kwam
ongedeerd op de straat terecht. Een meis
je dat op ruim 1.200 m. van de fabriek af
was. maar midden twee heuvels, werd
zonder eenig letsel dood aangetroffen.
Een aantal ijzeren balken van 200
tot 300 kgr., die op den koer der fabriek
lagen, werden 5 tot 6 km. verder geslin
gerd en bij hun val loodrecht in den grond
geheid. Ze verdwenen gansch in den
grond, een opening van 3 meter diepte
nalatend.
Van de Voetbalclub Looi Sport van
Tessenderloo kwamen er 8 van dé 11 spe
lers om het leven.
Het H. Hartbeeld, staande op een
200 meter der fabriek, bleef ongedeerd.
Tot iii Antwerpen (70 km. er van
daan) werd de schok waargenomen.
Enkele oogenblikken voor den slag
hadden velen, o. m. jongens in de school,
het gevoel alsof de borst hen openge-
seheurd werd. In een Mas namen aldus
de kinderen een toevlucht onder de ban
ken.
Gemeene schurken gingen reeds aan
het plunderen te. Tessenderloo. Daarom
werd ook een strenge ordedienst ingericht
en wie niet woont in het dorp mócht er
niet binnen. Een tiental lieden uit Diest
die cr /i het plundtrcii waren werden
reeds betrapt en opgesloten.
Een jongen der vakschool die op de
eerste verdieping was stortte met het
verdiep naar beneden en bleef met het
hoofd geprangd tusschen twee balken en
bleef aldus drie uur hangen vooraleer hij
kon bevrijd worden. De jongen had steeds
gesmeekt opdat men hem zou verlossen en
al het mogelijke werd hiervoor gedaan.
Men sprak hem onophoudend moed in.
Onophoudend richtte de arme jongen ge
beden ten hemel en stierf ten slotte als
een heilige. Moest hij vroeger kunnen
zijn bevrijd, hij zou het leven niet hebben
kunnen behouden, danig was hij zwaar
gekneusd.
Menschen die op straat wandelden
werden tegen den grond doodgeslingerd.
Zondag werden nog 8 lijken gebor
gen. Maandag slechts een hand. Men
vreest dat een 20-tal lieden vermist zul
len blijven.
M Us BEi Jl JnL JnLBi
Wh büfel W» SJHmS wW» arad L Annonce» zijn vooraf te betalen en
"aanpr- '•w <&s. v -w xs-s 1M "«i t moeten tegen den Woensdag avond
ingezonden worden. Kleine be-
KATHOLIEK NIEUWS-, NOTARIEEL- EN AANKONDIGINGSBLAD. - VERSCHIJNT WEKELIJKS. richten tegen den Donderdag noen.
naar hun paternoster grepen en snikkend,
baden tot zielelafenis van die arme
slachtoffers
En wat cp onzen hoek gebeurde, dat
heeft zich herhaald over heel Vlaande
ren, overal waar bij een Lieve Vrouwbeeld
de «Meimaand» wordt gevierd; in zoo
vele gezinnen waar saam wordt gebeden;
in die tallooze gezinnen in Vlaanderen
waar nog ’s avonds een kruisgebed voor
de afgestorvenen tot de oude gebruiken
behoort.
’k Weet het wel, in vele bladen werd
sympathie betoond voor de dooden en hun
gezin. Op de begrafenis waren ontelbare»
tegenwoordig; brieven en rouwbeklag
zullen toestroomen. Zeker, ook van effi-
cieele zijde komt rouwbeklag, wordt ge
dacht aan de families, wordt gedacht aan
de rood en de miserie; aan de miserie
van honderden gezinnen die haveloos zijn
geworden. Dat is nóodig en daaraan zul
len ook wil denken, hier op onzen hoek.
Maar dat alles neemt niet weg dat ik zoo
diep aangegrepen was door die simpele
woorden van een eenvoudigen maar diep-
godsdïenstigen werkman, van onzen ge
buur: «tot zielsrust van de arme slacht
offers Die dacht in de eerste plaats
aan de... ziel van die honderden sukke
laars. Sympathie kan toch zoo koud zijn,
sympathie met woorden kan toch zoo leeg
en ijdel zijn. De woorden van mijn ge
buur gingen mij en gingen allen naar de
ziel. En toch kenden we, toch kennen we
geen enkel slachtoffer. Vreemd zijn ons
die menschen, niet vreemd echter is hun
leed, niet vreemd hun tragische dood.
Schoone woorden, schoone werkelijkheid
ook al: solidariteit, gemeenschapszin,
volksverbondenheid. Maar eerst krijgt
dat alles zin en beteekenis door een be
leefd christelijk geloof: door die diepe on
verwoestbare overtuiging dat we werke
lijk allen kinderen zijn van een en zelf
den Vader, allen verlost door Onzen Lie
ven Heer, allen kinderen van die ééne
goedé Moeder... geschapen niet om hier
te tjolen gedurende eenige jaren, om ts
behooren tot de minderen of de grooten
van de wereld, maar om door ’t wissel
vallige, ’t veranderlijke, het zure en bit
tere van dit leven het eeuwig leven te
bereiken. En mekaar d&èrin helpen, dat
13 echte solidariteit en... Kerkverbonden-
heid.
Neen, niet onbewust handelde mijn ge
buur: hij kon, aan wat hij gevoelde, mis-
chien niet vele woorden wijden maar
wat hij dacht en gevoelde, wat heel onze
hoe!: dacht cn gevoelde dat alles werd
geuit bij dien paternoster. De zi-el van
ons geloovig volk lag dien avond voor
mij open, ik keek er m, zoo diep.
Dien avond vergeet ik in mijn heele le
ven niet.
Zoo ging het bij ons; zoo bidden we
nog bij ens en... overal in Vlaanderen:
voor de arme slachtoffers en tot herstej
van de gewonden en gekwetsten.
BOER NEUS.
TESSENDERLOO
EN ZIJN CHEMISCHE FABRIEK
Tessenderloo. een groote gemeente van
Limburg, die 7.879 inwoners telde, kende
in de loop der laatste 20 jaar een groote
bloeiperiode tengevolge het oprichten al
daar in 1919 van een chemische fabriek,
namelijk de Produits Chünlques de Tes
senderloo o. Het kapitaal dezer fabriek
beliep 43 millioen fr. De fabriek en haar
installaties waren gebouwd over een
groote uitgestrektheid van 35 Ha., en alles
was thans verzekerd vcor een bedrag van
85 millioen frank.
In de fabriek zelf werkten 1200 mannen,
vrouwen en meisjes, die arbeiden in
ploegen.
In deze fabriek der chimische groot
industrie werden hooidzakelijk meststof
fen en zeeppoeder, o. m. de pakjes Tos
sen gefabriceerd bestemd voor de Bel
gische ekonomisciie behoeften. Voor den
oorlog leverde deze fabriek jaarlijks 50.000
ton meststoffen voor onzen landbouw;
thans voorzag ze voor 1/5 in de noodwen
digheden van onzen landbouw’ en schik
kingen waren getroffen om binnen kort
de helft van het noodige phosphoorzuur
aan al onze boeren te verstreken.
DE ONTPLOFFING
Woensdag 29 April jl. was de dagploeg,
tellende 600 mannen en vrouwen, als naar
gewoonte aan het werk in de fabriek,
toen plots rond 1125 uur van den mor
gen. een bruin-roode vuurkolom van hon
derden meters hoog van vit de fabriek
ten hemel steeg en onmiddeilijk gevolgd
werd van een bijzonder hevige ontplof
fing. De luchtverolaatsing, veroorzaakt
door deze ontploffing, was zoo geweldig
dat niet alleen de gansche fabriek ver
nield werd, met uitzondering van de drie
reusachtige fabrieksschouwen die recht
bleven staan, maar het gansche dorp
zwaar geteisterd werd. .Niet een huis bleef
er ongeschonden. Groote stukken beton
en ijzer, en mzonderiijk een hoeveelheid
zware ijzeren balken opgestapeld in den
koer der fabriek met het vooruitzicht van
verdere uitbreiding, werden de lucht in
geslingerd en zaaiden overal nog dood en
vernieling rond. De luchtdruk had alles
geknakt wat ze op haar weg vond, tot
honderden meter ver, waar nog huizen
werden verpletterd of vergruizeld.
De bevolking werd door paniekstemming
aangegrepen en menigeen, die ongedeerd
of slechts licht gewond was geworden zoo
in fabriek of dorp, liep als waanzinnig
straat of veld op, zonder eenig doel noch
zin.
Medewerkers zijn verantwoordelijk
voor hun artikels.
Wij meldden reeds hierboven dat Win
terhulp cn Roods Kruis reeds elk 500.000
frank hebben geschonken ten bate van
de gsteisterden ven Tessenderloo.
Door het Ministerie van Binncnland-
sche Zaken en Volksgezondheid werd ooi:
een krediet van 10 millioen ter beschik
king gesteld om aan iodfr geteisterd ge
zin van Tessenderloo ten minste twee
v.oonstvertrekken in te lichten.
Door Boerenhnlp aan Stadskinderen
werd ook een oproep gericht tot de land
bouwers ori kinderen van Tessenderloo
een nlaatsje aan him haard te gunnen.
Door do II. Staf De Clereq. leider van
het V. N. V., we d anderzijds gevraagd
aan el de leden van liet V. N. V. het loon
van een dag zouden storten ten bate van
de geteisterde» van Tessenderloo.
ISXEZBRBESEZEeiSBSSBSSSBSSaBD
op postchecbxekening Nr 155.70 van
V. Sansen-Vanneste, Uitgever, Po-
peringe, en vanaf Zaterdag aan
staande wordt ons bled U per post
besteld tot einde 1942.
De abonnementsprijs van nu tot einde 1942
voor FRANKRIJK is:
4.065.580 4.191.812 8.257.392
-cm --
MOZART-HERDENIilNG
IN VLAANDEREN
Te Brussel, In de Senaatszaal, had Zon
dagmorgen de openingsplechtigheid plaats
van de Mczart-berdenklng in Vlaanderen.
Talrijke genoodigden vulden de zaal.
De plechtigheid werd ingezet met de
uitvoering door het Omroeporkest van
Zender-Brussel van de Titus-ouverture,
een der laatste composities van den ge
malen kunstenaar.
Daarna nam E. H. Cyriel Verschaeve
het woord, die den lof uitsprak van den
grootschen musicus en we s ot> de groote
kunstwaarde van de verschillende com
posities van den Duitschen toondichter.
Het muzikaal gedeelte van de Mozart-
herdenking werd Zondag avond ingezet
in het Paleis van Schoone kunsten te
Brussel niet de uitvoering van het Re-
quiem van Mozart.
--<o>--
OUD-MINISTER VAN CAENEGEM
OVERLEDEN
Te Brugge is op 62-jan; i leeftijd de
Heer Ingenieur Jules Van lenegem, ge
wezen Minister van Openbare Werken en
gewezen Katholiek Volksvectegenwoordi-
ger, overledin.
DE BEVOLKINGSCIJFERS
OP 31 DECEMBER 1941
Het Staatsblad van 2 Mei publiceert het
cijfer der werkelijke bevolking, per ge
meente, op 31 December 1941.
Hier geven wij de algcmecne samen-
NIEUW KONTINGENT VLAAMSCHE
VRIJWILLIGERS UIT ANTWERPEN
AFGEREISD
Op Donderdag 30 April is een nieuw
kontingent Vlaair.sche vrijwilligers uit
Antwerpen nfgereisd, met oestemming
voor een opleidingskamp.
-«o»-
BIJ DEN VLAAMSCÏIEN OM ROEP
II. A. Meulemans, ontslagnemend,
leordt door H. G. Feremans verlangen
Hr A. Meulemans heeft ontslag geno
men als leider van de Muziekafdeeling
van den Vlaamschen Omroep. Zender
Brussel. De Heer Gaston Feremans, even
eens een bekende Vlaamsche musicus,
werd als zijr opvolger benoemd.
Terloops weze hier nog gezega dat Zen
der Brussel thans een uur langer uit
zendt, namelijk tot 21.15 uur.
-CO>----
350 BELGISCHE KRIJGSGEVANGE
NEN TE ANTWERPEN TOEGEKOMEN
De Roode Kruistrein, waarvan wij en
kele dagen geseden hét vertrek naar
Duitschland hadden aangekonuigd. is in
België teruggekeerd. Hij bracht ongeveer
350 Belgische krijgsgevangenen naar
Antwerpen.
Deze maand wordt in Vlaanderen de
groote Wolfgang-Amadeus Mozart ge
vierd, die, 150 jaar geleden, te Weenen,
in armoede en ellende overleed.
De muren verkondigen zijn naam, zijn
muziek zingt uit de radio, en in de groote
steden worden prachtige Mozart-concer-
ten gehouden.
In deze Mosart-stemming, die thans de
muzikale wereld alhier overrompelt, past
het, dit groote muzikale genie even te la
ten naar voor treden.
Mozart werd in het rijk der kunstlie
vende Habsburgers in 1756 te Salzburg
geboren. Salzburg had een zeer muziek-
üevende hoogere wereld: de Aartsbis
schop aan ’t hoofd! Mozart’s vader was
lesgever in viool en musiceerde mee in
het orkest van den grooten Aartsbisschop.
Zoo werd bij den jongen Mozart de mu-
ziek er werkelijk in geboren. Ze hadden
een piano thuis, en het kleine wonder
kind was reeds zeer vroeg geboeid door
ds heldere klanken. Samen met zijn zus
ter zocht hij reeds heele einden uit een
of ander muziekstuk, dat hij gehoord had,
en trachtte het ip het klavier te verklan
ken, wat liem reeds op 4-jarigen ouder
dom prachtig gelukte.
Een muzikale wonderknape dus!
Dit fabuleus muzikaal geheugen helpt
hem bijzonder goed wart later kan hij
heele drama’s uit zijn beroemde opera’s
glad van buiten, eer hij ze opgeteekend
heeft.
De muziek behekste hem letterlijk. Al
leen door ’t nauwkeurig bekijken van het
vioolspel, leerde hij achter zich zelf viool
■pelen.
En toen hij zes jaar oud was aarzelde
rijn vader niet langer om dit wonder
kind aan de wereld kenbaar te maken.
Hij deed met hem een rondreis: Frank
rijk, Engeland, nadat natuurlijk eerst
Weenen aan de beurt gekomen was. Ons
land behoorde toen aan Oostenrijk, en
zoo verbleef Mozart als het gevierde spe
lende kind negen maand in onze Neder
landen.
He/ puik der Europeesche wereld in
alle noogere steden en middens stond in
verrukking voor dezen virtuoos in kin
derschoenen. Dit talent bleef niet bij een
louter weergeven van andermans kunst.
Wolfgang-Amadens was nog geen twaalf
Jaar oud. als luj, op aandringen van zijn
vader zijn eerste operette schreef: Bastien
en Bastienne, dat dezer dagen ook in
Berlijn wordt uitgevoerd.
Het succes bleef stijgen... Zijn liefdes
avontuur heeft er misschien schuld aan.
Bij een rondreis over Zuid-Duitschland
ontstak zijn hart van laaiende liefde voor
Louise Weber, nicht van Carl-Maria von
Weber. Maar het meisje was echter steen-
gerust m Wolfgang-Amadeus. Mozart
heeft er geweldig onder geleden, en heeft
«ach ten slotte móeten tevreden stellen
met de zuster Constanze, met wie zijn
huwelijk niet zeer gelukkig was, wijl zij
geen al te gespaarzame vrouw was, noch
öe rechte vrouw voor een zoo gevoelig
kunstenaar.
Mozart 'moest den kost verdienen met
muzieklessen te geven, pianolessen aan
gravinnen en hertoginnen, en musicee-
ren aan het hof van Keizer Jozef II.
Hij schreef intusschen zijn menigvul
dig muzikaal werk, waaronder zijn groote
opera’s, die wereldberoemd geworden zijn:
Cosi fan tutti. De Bruiloft van Figaro,
Don Juan, Dt Tooverfluit, enz., waarin
hll al de hartstocht en alle diepe men-
«chelijkheid heeft ingestort, die zijn ge
voelig hart vervulde.
Zijn menigvuldig werk: We noemen
nos zijn veertig symphoniën, zijn zes en
twintig strijkkwartetten en klavierson-
netteri, waarvan de volle en senore har
monie, de verrukkelijke bewegelijkheid,
zijn nette, voorname, aristocratische uit
werking er. het eeuwig gespeel met een
steeds teragkeerend hoofdthema, de voor
naamste hoofdkenmerken zijn.
Nee, deze muziek geeselt U niet af met
de zweep vim Beethoven’s geweld, waar
de nienschelijke passie van liefde en lij
den op bovcaunenschelijke och schier
goddelijke wijze is uitgedrukt... Maar
toch bindt z® U volledig, boeit en streelt
het oor, verplaats. U in de salons vol rui-
schende rijde, geurende pruiken en ont
roerde vrouwenharten, stemt U rijk en
.deftig, in een gelukkige ontroering.
Vrouwen T olotil
629.803 1.247.675
913.723 1.755.942
491.053 971.472
605.343 1.200.121
010.071 1.214.101
870.447
427.740
217.721
352.173
In den centralen zetel van Winterhui»
te Brussel werd een persconferentie be
legd tijdens dewelke door den H. Hey
mans, voorzitter van Winterhulp, mede
gedeeld werd dat het besluit getroffen
werd over te gaan tot een nationale in
schrijving ten bate van de geteisterde»
van Tessenderloo, daar de ramp in die
gemeente voorgevallen esn nationale ramp
beteekende. H. M. Koningin Elisabeth en
HH. KK. HH. de Prinsen, alsmede Z. Em.
de Kardinaal- Aartsbisschop van Meche
len. Primaat van België, hebben er het
hoogs beschermschap van aaii’-ajird. Ooi:
de sekretarissen-generaal hebben zich
eensgezind akkoord verklaard om dit lid
maatschap te aanvaarden.
De verwezenlijking van dit initiatief
van nationale solidariteitswerlring staat
onder het voorzitterschap van -den Heer
P. Nolf. Voorzitter van het Roode Kruis
van België, van den Heer P. Heymans,
Voorzitter van Winterhulp en van den
Heer A. Van Huffelen, Voorzitter van het
Vlaamsriis llruis.
Verder zal een beroep worden gedaan
op leidende personaliteiten van geheel het
land om van het beschermend comité
deel vit te maken.
Nadere mededeelingen omtrent deze
steunaktie zullen spoedig volgen.
Spontaan zijn reeds tal van belangrijke
inschrijvingen binnengekomen.
Bijdragen kunnen gestort worden op
nosteekening nr 268.00 Nationaal Steun
fonds voor de Geteisterden van Tessen
derloo. te Brussel. Bankcheeks worden
eveneens dankbaar in ontvangst genomen.
Een dringend bercen wordt gedaan op
allen oai onmiddeilijk en op werkelijk
vrijgevige wijze de heloende hand te rei
ken aan honderden landgeiiooten, die zoo
Vi-eespji.il: dcor het lot werden getroffen.
Het heeft Z. M. Koning Leopold III be
haagd aan de Voorzitters van da nationa
le inschrijving een schrijven te richten,
waarin Z. M. rijn levendige instemming
met dit initiatief betuigt en den wensch
nitdrukt dat het Belgische volk zich in
deze t’-agirche omstandig heden milder
dan ccit zal toonen.
Een frissche morgen. Wegtrekkende
mist, rijzende zon. In den geur van groen
en bloemen gaan een groep mannen berg-
waarts. De zon rijst en straalt precies
boven den top van. den berg wanneer ze
den voet bereiken.
Weten die mannen wat er gebeuren
zal?
Ze kennen zoo goed mekaar, ze hebben
saam zoovele dagen en maanden den
Meester gevolgd, die np nog midden hen
stapt. Aan Hem hangen ze met hart en
ziel. In de veertig laatste dagen vooral
hebben ze Hem beter leeren kennen, nog
beter zijn woorden ■opgevangen, ieder
woord. Ze kunnen Hem niet missen. Wat
zouden ze aanvangen zonder Hem? Wat
zou hun leven nog beteekenen zonder
Hem? En toch heeft Hij hun meêgédeeld
dat het uur van scheiden nadert. Neen,
niet andermaal wordt de Meester aan het
kruis geklonken. Dat weten ze wel, maar
het vooruitzicht alleen dat zij zonder Hem
Zijn werk zullen moeten voortzetten is
niet alleen een raadsel maar is hun kruis.
Zie, zooeven heeft Hij het hun nog her
haald, dat Hij zelf heengaat, maar dat
Hij hun den Geest sturen zal. Ze zullen
niet achterblijven als weezen, zonder hulp
of steun. De Troosterzal komen. On
getroost stappen ze echter met den Mees
ter meê, beklimmen met Hem den berg.
Straks naderen zij den top. Waarom heeft
de Meester hen daar geleid? Niet cm het
landschap te bewonderen, niet om te too
nen hoe wijd het Rijk strekken zal dat
Hii stichten kwam.
Is het alleen om zijn groot bevel uit te
vaardigen: «Gaat en onderwijst alle vol
keren. hen doopende in den naam des
Vaders en des Zoons en des Heiligen
Geest e s
...Maar zie... Daar stijgt de Meester op,
voor hunne oogen. Zoo heerlijk hebben
Hem alleen de drie gezien die op Thabor
zijn gedaanteverandering mochten aan
schouwen. Zoo schoon, zco heerlijk. Hunne
oogen staan staal gericht op Hem. Zij
ademen, zij leven niet meer... zij staren
strak en staal. Hooger en hooger stijgt
de Meester, hun oogen hebben moeite
Hem langer te ontwaz-en... Hij verdwijnt.
Een wolk onttrekt Hem aan hun oogen.
Nog staren zij even strak en staal. Keert
Hij niet terug?
Hoelang stonden ze daar, schouwend
nog ten hooge, wanneer de Engel hen
E2OBiO3aSS3B3EaS35aSS!ïfflaB3aHS33EËgMKEEEB2ra33!ES0E3ï3ESBS;Eïa
Aldus is het niet te verwonderen zoo
Duitschland er thans naar streeft vreem
de werkkrachten aan te lokken. In de
Deutsche Volkswirtvan 17 April lezen
we dat voor het oogenblik meer dan twee
millioen buitenlandsche arbeiders in het
Reich ingezet zijn. We weten ook welk
een belangrijk aantal Belgische arbeiders
in Duitschland werken. Er zijn er onge
veer 270.000 vertrokken. Sommigen zijn
teruggekeerd en thuis gebleven. In wer
kelijkheid zijn er een 180.000 die 'effectief
in het Reich werken. Daarvan zijn onge
veer 80 Vlamingen, die de gelegenheid
krijgen om te bewijzen dat zij de beste
arbeiders zijn onder al de vreemdelingen
die aan gene zijde van den Rijn werken.
Herhaaldelijk hebben Duitsche werkne
mers zich gunstig uitgelaten over onze
volksgenoot e”.
Deze groote massa toevallige vreemde
arbeiders kunnen heel zeker niet de Duit-
sche arbeiders volwaardig vervangen, die
over meer traditie en ervaring beschikken
in het bedrijf waar ze jarenlang gewerkt
hebben. Toch zal men begrijpen wat zij
beteekenen voor de Duitsche productie,
als men bedenkt dat hun aanbrengst per
jaar 600 tot 700 milliard arbeidsuren ver
tegenwoordigt.
Naast deze arbeiders, die vrijwillig aan
geworven worden, dient verder rekening
gehouden te worden met de millioenen
krijgsgevangenen, die ook aan het werk
gesteld zijn.
Vrouwen, kinderen, vreemde arbeiders,
krijgsgevangenen vullen in Duitschland
de leemten aan die door de mobilisatie
geschapen wedden.
Na den oorlog zal de terugkeer van de
soldaten en de heraanpassing aan de ar
beid, die ze voor enkele jaren verlaten
hebben, de regeeringen voor een geweldige
taak plaatsen.
Intusschen zal wellicht deze oorlog de
arbeid naar zijn juiste waarde hebben
leeren schatten, en zal er geen werkloos
heid meer hoeven te bestaan, zal de werk
loosheid zelfs niet meer geduld worden.
2-5-42. Verboden Nadruk. ROSKAM.
«■■■■■■MMlUBBnBBnuaBUinaBUBmsBaaBiMBaaaBsifiaBaBKiBBaa
GROOTE FIGUREN
1 Jaar in Belgie 36 fr.
3 Maanden 9 fr.
6 Maanden 18 fr.
1 Jaar in Frankrijk 65 fr.
Mozart, Mozart!... En toch is dit ge-
bazel van woorden ijdel en klein bij een
i heldere zin uit een uwer symphoniën...
Rijke, ontroerende Mozart.
Als we niet wisten hoe graag gij U ook
vermeid hebt in plat en boersch geuoets,
we zouden gelooven dat gij tot in de
toppen uw.r nagelen een zeer fijne aris-
tocratische ziel waart.
Wat wonder schenkt ons steeds de
natuur aan dergelijke tegenstellingen!
Wat heeft U opgezweept om op zoo’n
korten levensduur zooveel werk te leve
ren? Verstoeten liefde, knagende honger,
stijgende levensellende, niet begrepen
zijn?... Is het toch waar dat uit de diep
ste afgronden van lijden en verguizing,
een afgrond van schoonheid en kunst
pracht wordt geboren.
Abyssus abyssum invocat! De eene af
grond roept den anderen op! Zoo zei het
reeds de koninklijke psalmist.
Reeds vroeg loert de dood op Mozart.
Deze voelt hem komen, en wordt er
goede kameraad mee. In het vooruitzicht
van dezen dood toondicht hij zijn mees
terlijke Requiemmis, die hij met koorts
achtige haast wil voortaetten. Doch de
dood verrast hem en deze mis eindigt aan
den passus: Judicanti homo reus» uit
het Dies irae
Hij stierf in Wintermaand 1791, dus
verleden jaar 150 jaar gelden. Reeds
daags na zijn dood werd hij op de aller
armste manier begraven. Hij werd in een
grooten grafkuil bijgezet, waar vele on
bekenden, allen kiemen en armen, be
graven werden.
Enkele weken nadien wilde zijn vrouw,
die tijdens het afsterven en begraven
van Mozart ziek was, het graf van haren
man opzoeken. Niemand kon nog de
plaats aanduiden waar Mozart begraven
was... De arme, ongelukkige Mozart was
reeds vergeten.
Dit zoo kort na ziin dood!
Maar thans, anderhalve eeuw na het
heengaan van dezen vijf en dertig jari
gen genialen toondichter, heeft ae we
reld alom de volste en vroomste, de ver-
eerendste aandacht op Mozart gezet. Het
is thans aan Vlaanderens beurt.
Wie de gelegenheid heeft, een concert,
een opera of wat ook van Mozart te
aanhooren, late deze niet voorbijgaan.
Want dit is de schoonste hulde die wij
aan den onsterfelijken Mozart onster
felijk door zijn werk! kunnen bewij
zen: zijn ziel, rijn hart, rijn muzikaal
wezen te vatten, ie genieten.
Het is anders gezegd, leven en voelen
[met Mozart. I*. J.
vermanen kwam: Terug keert de Meester
niet. Gaat naar de stad en wacht in ge
bed de komst af van den H. Geest.
O. L. H. Hemelvaart!
De uiteindelijke triomf van den Heer.
Klein kind in de kribbe, gemarteld, on-
menschelijk verminkt aan het kruis. Glo
rieus verrezen! Nu zou Hij, veroveraar,
met zijn menschelijk lichaam den Hemel
binnengaan. En wie kan zich indenken
wat daarboven gebeurde, bij die triomf-
intocht van déh Heer? O. L. Heer He
melvaart de bekroning van het Verlos
singswerk.
Zouden we niet een keer in ’t jaar kun
nen doen wat de apostelen en discipelen
voordeden op dien dag?
Ten hemel schouwen!
We geven onze oogen genoeg den kost
aan tal van andere dingen. Dag in dag
uit zijn we bekommerd om onzen arbeid,
om ons dagelijksch brood, om onze toe
komst, om die van ons gezin. Dag in dag
uit zijn we bezorgd om ontelbare zaken,
we zijn vastgegrepen in ’t raderwerk van
bedriifs- en volksleven, we stellen belang
in duizenden dingen, we praten over al
lerlei bekommernissen en de bange dagen
en tijden die we beleven nemen ons hee-
lemaal in beslag.
Zouden we niet eens in ’t jaar onze
oogen ten hooge richten en kijken cn
staren, staal en strak? Kijken naar Hem
die ons voorging om voor ons allen een
plaats gereed te maken.
Zoovele beloften kwamen tot ons.
Zoovele beloften worden ons nog ge
daan.
Zoovele beloften die rook waren.
Nooit meer dan thans ervaren we hoe
alles wat zuiver-menschelijk is, nietig is,
onstandvastig. Hoe heden ineenstort wat
we onvergankelijk achtten. Hoe heden
zuur en bitter smaakt wat zoet scheen.
Hoe heden ijdel is wat- gister een schat
scheen te zijn.
Wat Hij beloofde... een plaats hierbo
ven... dat is goddelijke belofte. Wat Hij
ontsloot blijft open, wat Hij beloofde
wordt werkelijkheid, zoo wij Hem niet
vergeten, zoo wij in ons leven de oogen
niet afkeeren van Hem, zoo wij voor Hem
leven en niet voor al het vergankelijke en
al het in puin vallende van de wereld.
Laten we ten minste op O. L. Heer He-
melvaartdag eens strak en staal den He
mel beschouwen en onze plaats. CHR.
DE OORZAAK DF.R KAMP
Omtrent de oorzaak van de ramp werd
het volgende gemeld:
Dat de ontploffing zou veroorzaakt rijn
geweest door een bom kan nfct aangeno
men worden daar geen vliegtuig in de
omgeving werd gezien. Sabotage kan er
ook niet m:de gemoeid zijn wegens het
feit dat de fabriek uitsluitend voor <le
Belgische ekonomie werkte.
Als derde en meest waai’schijnlijke op
lossing blijkt dat de ontploffing veroor
zaakt werd door zelfontbranding. Dit was
ook het gevolg van een ontploffing van
denzelfden aard welke zich te Oppau,
(Duitschland) voordeed in 1922 en die
den dood van meer dan 1.000 lieden tot
gevolg had.
Ook daar liet de ontploffing een reus-
achtigen krater na op óe plaats waar de
ammomiumnitraat opgèstapeld lag. Te
Tessenderloo lagen op deze plaats 200 ton
van deze stof opgestapeld. Deze stof, wel
ke in andere plaatsen tot meststof ver
werkt werd, bsvond zich in silo's waarvan
de kleinste zijwanden open bleven om de
verluchting te verzekeren.
Door tempel atuurverandering of ook
door vochtigheid kan .ammoniumnitraat
aan het gisten gaan en wordt dan zoo
gevaarlijk als gelijk welke springstof. Nu
zou het mogelijk geweest zijn dat door
het houweel van een Werkman, bij het
loskappen der massa een vonk werd ver
oorzaakt welke voldoende zou kunnen ge
weest zijn om dé ramp te veroorzaken.
Doch op het oogenblik <tet de ontploffing
zich voordeed wqs in_d^'.ilo's geen enkele
arbeider aanwezig, zöodai als eenige aan
vaardbare oplossing blijft dat de ont
ploffing door zelfontbranding is ge
schied. De oorzaak waaraan deze ont
branding echter zou dienen toegeschrsven
te worden, zal in dit geval evenwel nooi.
worden achterhaald.
ZOOWEL DORP ALS FABRIEK
ZULLEN HEROPGEBOUWD WORDEN
Vanwege het Commissariaat-Gen/raal
voor den Wederopbouw werden maatrege
len genomen om de schade geied:n door
het dorp zelf zoohaast mogelijk te her
stellen en herep te bouwen.
De Beheerraad van de Fabriek wil de
ze eveneens ten spoedigste heropbouwen.
Het Gemeentebestuur van Tessenderloo
heeft echter den eisch gesteld dat het
gebouwencomplex op verderen afstand
van den kom der Gemeente zelf dan tot
nog toe het geval was. zou heropgebouwd
worden, wegens het gevaar welke derge
lijke fabriek teweegbrengt en om voor de
toekomst dergelijke ramp aan de Ge
meente te besparen.
NOG ENKELE
NADERE BIJZONDERHEDEN
In de Zusterschool, waar ongeveer
600 kinderen op school waren, werd er
geen enkele gedood; als bij wonder wer
den er slechts enkelen gewond en konden
spoedig bevrijd worden van onder de pui
nen. Het spoedig ingrijpen van den E. H.
Pastoor van Ttasenderfoo heeft 'hier tal
rijke kindertjes van verder onheil ge
spaard.
De kerk is een der gebouwen die nog
het minst getroffen werd. Een zware ijze
ren balk van minstens 1000 kgr. vloog dooi
den zijwand na minstens 500 m. door de
lucht te zijn weggeslingerd. De glasramen
der kerk werden gansch vernield.
Al de gene.esheeren en de verplegers-
diensten van de gansche streel: werden
gemobiliseerd om geneeskundige hulp te
verleenen aan de slachtoffers.
Het sanatorium en h:t ziekenhuis
van Tessenderloo werden ook zwaar ge
teisterd.
Een vei-warmde trein werd ter be
schikking van de geteisterden gesteld om
er nachfloriies te hebben. Ook werd ge
zorgd voor voedingsmiddelen vcor die on
gelukkige».
Twee Duitsche soldaten werden be
dolven onder een instorting bij het. red
dingswerk maar zij konden spoedig be
vrijd worden.
Talrijke oudjes van het g'sticht ge
legen rechtover de fabriek scheten er het
leven bij in.
Typisch staaltje van de kracht der
ontploffing: e.n mortelaiaker (broyeur)
die ón den koer der fabriek stond, werd
200 meter verder weggeslingerd.
De commercieel© bestuurder der fa
briek bevond zich ter Beurs te Biussel,
omstandigheid die hem waarschijnlijk het
leven heeft g:red.
Onder de dooden bevindt, zich een
Bruggeling, namelijk ingenieur Coppieters.
Onder de gewonden zullen veel blind
■■’ren. wijl anderen nog slechts met een
“g zullen kunnen zien.
VCAOV21C1UCX1V j.vuIn de fabriek zelf valt het nicest:
daar inwoners dier gemeenten omgeko- getal slachtoffers te betreuren ia de ,'ii-
meai^waren in, fabi'iek, vakschool of dorp Seeling phosuliaat, waar de waschpceaer
dorpen werden overgebracht.
DCOD EN VERNIELING
Overal in den omtrek had de ontploffing
dood en vernieling gezaaid. Al de gebou
wen en fabrieksinstallaties weiden ver
nield en bleken nog slechts verwrongen
ijzer, steen en een hoop puin.
In hei dorp werden tal van huizen let
terlijk met den grond weggevaagd, en op
de plaats waar de ontploffing zich voor-
deea-grapte; een groote. diepe krater, van
ongeveer 80 meter diameter en 25 meter
dien.
De dichtbijgelegen vakschool van het
H. Hart, bestuurd door Eerw. Broeders,
waar msn volop aan het lesgeven was,
werd bijzonderlijk zwaar geteisterd en
niet min dan 46 leerlingen en 3 lesgevers
kwamen er om het leven.
Onmiddeilijk werden de reddingswerken
aangevangen. Verscheidene Duitsche
groepen evenals reddingsploegen van ko
lenmijnen uit den omtrek en afdeelingen
van de passieve luchtafweergroepen uit
de omliggende steden kwamen spoedig ter
plaatse om een reddende hand te bieden.
De eerste reddingswerken werden aan
gevangen in de fabriek en de vakschool,
die het meest geteisterd werden. Duitsche
pionieren gebruikten hierbij snijbranders
en andere speciale toestellen. In de eer
ste naar uren werden reeds een 200-tal
gewonden bevrijd van onder het puin en
haar klinieken van Diest, Hasselt, Leuven
en Brussel overgebracht.
Dagenlang heeft men gearbeid aan het
reddingswerk. In de fabriek zelf moest
men herhaaldelijk springstof gebruiken
om een verderen weg voor de reddings
ploegen vrij te maken of lijken te kunnen
bergen.
Begrijpelijkerwijze viel het grootste
aantal slachtoffers in de fabriek zelf. Ve
len der arbeiders en arbeidster:, ontsnap
ten evenwel als bil wonder aan den dood.
De meeste gewonds» waren getroffen aan
het hoofd. Alle lijken konden nog niet
geboi'^en worden in het groot gebouwen
complex. zoodst het juiste aantal slacht
offers nog niet juist gekend is. Enkelen
moeten ook weggevlucht zijn, de velden
over, en zijn thanr als vermisten aanzien
zoo zij geen nieuws van hen lieten ge
worden. Uj
In de fabriek, scholen en corp zijn
tot nog toe 260 dooden te betreu-en, wijl
790 personen ernstig gewend werden en
in ziekenhuizen moesten worden opgeno-
men. Het aantal lichtgewonden beloopt,
ongeveer 1400. Ten einde liet, juist aantal
slachtoffers te kunnen bepalen werd een
nieuwe volkstelling' voorgosclircven.
Reeds 212 der geborgen lijken konden
vereenzelvigd worden. De anderen waren
zoodanig verminkt dat. hun lijken niet
meer konden herkend.
ZATERDAG LI.- WERDEN
VEERTIG SLACHTOFFERS
TER AARDE BES7ELD
Te Tessenderloo zelf werden op Zater
dag jl. reeds 40 slachtoffers ter aarde be
steld. Deze teraardebestelling ging gepaard
met groote lijkplechtigheden.
Op de plechtigheid waren o. m. tegen
woordig Mgr Kerfchofs, bisschop van Luik,
vertegenwoordigers van den Koning en
van Koningin Elisabeth, al de Kommis-
sarissen-Gener&al, de Gouverneur van
Limburg en talrijke anders burgerlijke en
ook militaire overheden. Talrijke rouw
kransen, o. m. geschonken door den Ko
ning en door Koningin Elisabeth, werden
op de massagraven neei'gelegd.
Ook de volgende dagen werden teraar-
debestellingen uitgevoerd te Teseendsrloo. blijven, wijl anderen nog slechts met een
In de omliggende Gemeenten hadden ook oog zullen kunnen zi' n.
--v
