De Paus sprak tot 30.000 Arbeiders
T
OORLotë* Jonsdog
BEZETTING EN
MfflMIMinM
arJiridcr pëlilt of cru loontje van vrrwrni’r
ouders: gclllkc misdaad verdient gelijke straf.
Dit moge al derenen >-t radenken stemfnen.
ille mannen ln ll)c»»l» kliekjes of andere or
ganisaties onbekend n>et vuur te kunnen spe
len cn daarbij den patriot ultbsnren. Het is
ook «en waarschuwing voor die kringen; wel
ke door lm i houding en ophitsing tewen <!c
layale en hernleuwlnirsgezlnde krachteïi hier
te Inrde een zekere atmrsfeer schennen, dfc
er oorzaak van Is dat ook vaak jeugdige fan
tasten op het nad der misdaad gebracht wor
den. De stapel verzoekschriften om genade,
welke dan ten gunste van personen' uit zekere
leringen Ingediend wrden cn waarbij beweerd
wordt, dat cn slechts met zoogenaamde on
schuldige ineeloopers te doen heeft, zijn vol
strekt nutteloos. Wie bet gevaar bemint zal
er in vergaan. Drt Uien goed uit de oogen
kljke. wij hebben lane genoeg gewaarschuwd.
Terwijl ’s lands uitvoerende macht snljtlg
genoeg ver beneden l>-ar taak Is gebleven,
bli het streven om Land rn bevolking te be
schermen tegen de gewelddaden dezer gang
sters. heeft daarentegen de Duitsehe vefllg-
lieldsrolltle cn ook de geheime veldpolitie In
stillen, taaien cn rcvasrvnUen arbeid des te
verheugender uitslagen ln bet belang van
lande veiligheid weten te bereiken. Beeds
ln April deelde de pers de aanhouding mede
van 31U terroristen en 522 kommunlstlsche
functionnarlssen en de opheldering van ln to
taal 18S aanslagen op bot leven, de gezondheid
of het bezit van Inwoners van dit land. In den
daaropvolgenden tild hebben de Duitsehe over
heidsdiensten verdere aanzienlijke successen
weten te behalen. Sindsdien werden 1st ter
roristen met hun medehelpers, zoomede '2
l<cmnn:r.lstls< he functlonnarfssen aml-elion-
den en 21 moordaanslagen op Inwoners van
dit land opgehelderdj
Onder de aangehouden terroristen bevinden
zich verschillende personen dfe een leidende
rol hebben gespeeld. Bovendien werd do bond
gelegd op een massa springstof, geweren,
pistolen cn munitie. Hot Militaire Bestuur Is
over bet algemeen niet zoo optimistisch te
grlooven. dat h< t voornaamste terrorist- en
gnngstersgevaar definitief geweken Is. on de
zen bodem woekert dat bij het Iiuldlge klimaat
voort nis onkruid.
het Volksleven
in
Vlaamsche Uitwijking
DE WEEK IN ONS LAND
WEEKBLAD.-0,75 Fr.
DE REDE VAN DEN MIUTARVERWALTUNGSCHEF
KATHOLIEK NIEUWS-, NOTARIEEL- EN AANKONIMGHJGHUD.
I
is OOSTUITGAVE
is WESTUITGAVE
EEN DER GROOTE BETONWERKEN AAN DE
KANAALKUST IN BOUW
ZATERDAG 10 JUNI 1943. f
VLAMINGEN GESNEUVELD
OP HET OOSTFRONT
OP HET
DUITSCH-RUSSISCH FRONT
PINKSTEREN IN HET VATIKAAN
HET ZENDEN VAN TABAK
NAAR ONZE ARBEIDERS
IN DUITSCHLAND
jn;r.i'.niH!Uiii!iL|!iiHnii8Jiffl»Biinuiituiiiiiuii:BtioiiMUuitnuiüBURiHii!tiuHi«RiHiiiiiiitiiif:inui;iiiH!iiiiriiii!f:::!:r
IBBBESSiaQaaBESBBKESBBBBEBiaHS
/erddgdveroordeelingAi
r EN TERECHTSTELLINGENA
MOORDAANSLAG TE BRUSSEL
Jé.
ONS VROO EN VROME VOLK
en vrome
zoo-
iF
Ook deze reuzen-gcschutsbunker schakelt zich tn het verdedigingssysteem In dat
fede;- vÜaudclükii landingspoging moet verijdelen.
tr.)
de dageraad was, die
spelde T"
15 1T.
2jr
3/r
5
fc
:gen
het
O]
wer<
aanslag c
diende bij
het V.N.V.
bezweek naderhand in hst Erugmans-
hcspiteel.
>p Dingdag 8 Juni jl, in den avond,
a te Brussel-Schaa’. beek, een mcord-
geplesgd op zekeren Labro, be-
>Jj het Arbeidsambt en lid van
Labro, die erg gewond was,
40 JAAR.- Kr 25. j»
ABONNEMENTSPRIJS 1943:
1 Jaar in Belgie Fr. 36
3 Maanden Fr. 9
6 Maanden Fr. 18
1 Jaar in Frankrijk Belg. Fr. 52
Naar verluidt bestaat er steeds onze
kerheid omtrent de hoeveelheid tabak
welke naar onze arbeiders mag gestuurd
worden. De eene arbeider in Duitschland
liet weten dat men slechts 250 gram in
een pakje mocht steken, een andere
schreef aat 300 gram toegelaten waren.
Volgens zekere berichten zouden zij zelfs
geen tabak meer ontvangen zonder de
tolrechten, welke 1 Reichsmark per 50 gr.
beloopen, te betalen.
Volgens inlichtingen ingewonnen bij de
Unie voor Hand- en Geestesarbeiders
kan omtrent het zenden van tabak naar
onze arbeiders in Duitschland het volgen
de medegedeeld worden:
Men mag maandelijks 500 gram tabak
aan de in Duitschland werkende arbei
ders opzenden. Daarop zijn echter tol
rechten te betalen door den bestemme
ling. Hoeveel tolrechten hierop moeten
betaald worden zal binnenkort door de
«Unie» worden meegedeeld.
Was hij soms niet de roepstem in de
woestijn? En wordt niet verteld dat hij
weende, omdat hij maar door zoo weini
gen verstaan werd, aE hij den Christus
aan wees
En zoo wordt Sint Jan aanroepen tegen
keelpijn, (ook tegen hoofdpijn) en tegen
het verlies van de stem, en tegen den
overschreeuw der kinderen.
Ha! Daar is een zeer schoone
geschiedenis bli te vertellen.
Paul Wamefried de diaken (een zeer
gekende geschiedenisschrijver) zat met
een heesche keel den vooravond van
Paasch-Zaterdag. En hij moest het jube
lend Exultetzingen. Hij viel Sint Jan
te voet door een belofte, en 's anderen
daags klonk het lijk een merelzang zoo
zuiver: «Exultet». Maar nu de belofte
gehouden.
Hii maakte een lofzang, waarvan de be-
ginlettergrepen der half verzen achtereen
volgens waren: Ut. re, mi, fa. sol, la, si,
ut. En dat pastte nu juist dat die noten
achter elkaar een gamme maakten. Nu
zinat ze menig muzlekleerling wel nog,
met .een kleine wijziging: do (of ut), re.
mi. fa. sol, la, si, do (ut).
En daarmee is ’t nog niet al gezeid over
Sint Jan. We weten er al echter iets van,
cm lijk vroeger, vol vreugde en vrede dit
oude volksfeest te vieren. Gezelle ook,
dichtte vreugdevol over het Sint-Jans
vuur:
linUUliiHlIlllillillliiillllHIllIlinillflMIlUiilllllllllllflllHlin'.H'J'lluni di^van^oudsVnher een dag’va
roofovervallen en andere misdaden te plegen,
en ten slotte in een schandelijken dood gedre
ven worden.
DE STUDENTEN
Tn el de knltnnrlanden van Europa Is thans
voor de mannelijke en vrouwelijke Jeu rd,
vooral tocr de studenten, de arbeidsdienst In
gevoerd. Het was btjgevoltr niet onbillijk dat
bet Militaire Bestuur verlangde dat ook de
nmnnelllke studenten van het eerste studiejaar
een half jssr in den arbeidsdienst of als
werkstudent In België, zonden dienen, te meer
daar de handarbeiders terecht daarop hadden
aangedrongen. Terwijl, nadat enkele moeilijk
heden uit den weg geruimd waren, de stu
denten van de vnlversltelten te Gent en te
Luik haast zonder uitzondering revolg gaven
aan de oproeping en leder naar eigen keuze
als werkstudent of In den arbeidsdienst aan
het werk zijn regaan, heeft de meerderheid
der studenten van <’e kathc’teke i nlversltelt
te Leuven het niet voor noodlg gehouden zich
aan te melden. .Natuurlijk neemt het Militaire
Bestuur tegen deze studenten en ook tegen
hun ouders de noodlve maatregelen. Wanneer
ze uit den arbeidsdienst of werkdlenst ontsla
gen zijn en bun studies hervatten en onge
stoord mogen voltooien, kunnen zij de geeste
lijke overheid bedanken, die ze aangezet heeft
zich wtderspannig te toonen en ze daarbij
ook ondersteunde.
HET WEGHALEN DER KLOKKEN
Met genoegen kan worden vastgesteld dat
het v.cBhalen der kerkklokken tot heden ln
volledij e kalmte geschiedde. Voor zoover de
door het Militaire Bestuur gevraagde lijsten
werden Ingedlehd. konden de door deskundi
gen ais historisch waardevol aangemerkte
klokken behouden blijven cn. samen met de
belaardklokken mocht Iedere kerk ten minste
een klok behouden. Zoo ln een herderlijken
brief tegen de opetschlng van de klokken pro
test werd aangeteekend en daarbij herinnerd
aan de Fransche revolutie dan moeten we
toch doen opmerken, dat wanneer destijds do
Franschen bij hun opmarsch door dit land
kloosters cn kerken tot puin vernielden, ze
zich klaarblijkelijk op liet gebied der bouw
kunst Heten terzijde staan. In het eigen be
lang zou men beter dergelljke, gevaarlijke
vergelijkingen achterwege laten. Het Duitsehe
Militaire Bestuur beeft de kerkelijke gebou
wen beschermd in plaats van ze te vernielen,
het heeft de godsdienstoefeningen steeds ge
ëerbiedigd en vooral het godsdienstige leven
onbeperkt tcegelaten. Niet het Militaire Be
stuur is buiten de hem gestelde perken ge
treden: het kan dan ook des te krachtdadiger
optreden wanneer dit van andere zijden ge-
schlcdi.
BESLUIT
Be uitwerkselen van de nlterlljke slormgs-
manoauvers der voortvluchtige Belgische
sch.niregeerlng, staan ln krasse tegenstelling
tot het doel dat ze becogen. De vlucht nemen,
het eigen land in den steek laten Is even
eenvoudig als de bevolking, terwijl men zelf
veilig geborgen Is, op onverantwoordelijke
wijze tot daden aan te sporen, waarvan de
zware gevolgen niet neerkomen op de heeren
te Londen doch op de bevolking zelf. Wie be
velen uitvaardigt moet ook ter plaatse zijn om
ze uit te voeren en de verantwoordelijkheid
voor de gevolgen te dragen. Aangezien de
heeren ministers noch het Inzicht koesteren
noch in de mogelijkheid zijn dit vanzelfspre
kend princiep na te komen, hebben ze niet
het minste verantwoordelijkheidsgevoel.
Keen, het Is niet aan hen of aan de hier
werkende ordeverstoorders te danken dat de
bezettende macht ln het afgeloopen jaar geen
gebruik hoefde te maken van machtsmiddelen
als de wapens, die een oorlogsbezetting toch
werkelijk cn zedelijk ter beschikking staan.
Boch dit was veeleer mogelijk dank zij de
spijts alles verstandige houding van de over-
groote meerderheid der arbeidende klasse, in
zonderheid evenwel dank zij de vele duizenden
Vlamingen en Walen, die bewust van hun ver
antwoordelijkheid en met een helder Inzicht
ln de huidige en toekomstige gemeenzame
lotsbestemming, met werktuig en spade ln de
hand in do rangen of in liet gevolg van de
Wehrmacht hun plicht tegenover hun land
cn Europa vervullen.
Meer ln het bijzonder denken we hier aan
de dappere Vlamingen en Walen die ln de
rangen van de Duitsehe Wehrmacht en vaiu
Ge Wapen-SS, zijde aan zijde met de Duitscht
kamenden den verpletterden stormloop uit hef
Oosten breken en waarvan veleu reeds op het
veld van eer gevallen zijn.
De gedachte aan hen en de eerbied voor de
ordelievende cn plichtbewuste bewoners van
dit land, hebben bet Militaire Bestuur ertoe
aangezet deze gewesten niet te beoordeelen
naar hun schaduwzijde. doch hen even groot
moedig te behandelen, in weerwil van de toe
nemende onverbiddelijkheid van den steeds
scherper wordenden oorlog. Zoo echter de be
smettende actie van de onruststokers het ge
zonde orgaan al te nadeellg moest beïnvloeden,
zullen we er niet voor terugdeinzen oin te ge-
pasten tijde onverbiddelijk en hard In te grij
pen ten einde de onrustnestrn uit te roeien en
verdere schade te voorkomen.
Het Is mijn wenscli dat de pers van dit
land, voor wier achtbare vertegenwoordigers
ik hier liet genoegen heb te spreken, zich zoo-
als voorheen verder zon bewust zijn van haar
zware, verantwoordelijke taak en bovendien
een verblikkende bemiddelaarster tiisschen
het wereldgebeuren, de openbare ineening en
’s lands belangen zou blijven. Ook ln haar
rangen heeft de terreur smartelijke en niet
te vullen leemten geslagen. Ook aan deze man
nen, die voor hun overtuiging stierven, den
ken wij vol eerbied en met de overtuiging dat
ze hun leven niet tevergeefs geofferd hebben.
Ho oorlog zal met den tijd nog harder wor
den. Daaruit vloeit voort dat de oorlogsnood-
wendlgheden ook van de bevolking hier nog
meer cn beter prestaties zullen vergen, doch
offers zullen niet moedwillig geëlsclit of te
vergeefs gebracht worden.
De huidige oorlog kenmerkt zich door zijn
geweldige afmetingen en kan zich dan ook
niet volgens een rechte lijn ontwikkelen, doch
kent veeleer hoogten cn laagten. De balans
van den oorlog moet bij dergelljke wissel
valligheden steeds schommelen, neerslaan en
opkomen, om zich eindelijk ten gunste onzer
zegevierende wapens uit te spreken. In den
aanval hebben onzer vooruitstormende troe
pen ln het oosten voldoende blijk gegeven
van den geest die hen bezielt, doch niet al
leen de aanval, ook het geduld Is een hoog
blijk van den moed waarmede de vast en
zeker komende cn beslissende zegevierende
stoot voorbereid wordt. En zoo wil fk dan
sluiten met de woorden van den Dultschen
vrijheidsdichter Ernst Moritz Arndt:
Wat worden zal. is duister. Welke vorm do
wereld aannemen zal Is nog niet bekend. Maar
het oude is voorbij cn het Nieuwe komt. Wat
geschieden moet Is klaar. Wat we moeten
doen Is voor niemand verborgen. Voor onze
toekomst moeten wc het gerecht onverbid
delijk doen en voor het overige het redelijke
tot den laatsten man!
ilngen aan. In.
de twee eerste plaatsen leed de burger
bevolking verliezen en materieele schade
werd aangerioht. Bij al deze dagaanvallen
werden ten minste 46 vliegtuigen, waar
onder 29 viermotorige bommenwerpers,
neergesohoten.
In den daaropvolgenden nacht werden
hier en daar bommen uitgeworpen boven
het Rijksgebied zonder dat groote schado
aangericht werd.
Bij nachtaanval tusschen den 14 en
den 15 Juni werden vooral aanzienlijke
verwoestingen aangericht te Oberhausen
en leed de burgerbevolking verliezen. Bij
dezen aanval verloren de Britten 20 hun
ner toestellen.
in de maand Mei verloren de Britten
en Amerikanen niet min dan 536 vlieg
tuigen die neergesohoten werden boven
TV--*—-bezette gebieden in het Wes-
gingen ongeveer 3.000 ge-
jarenlang gedrilde beman-
Rome, 13 Juni. Paus Pius XII hield
in het Belvedere-paleis van het Vatikaan
voor 30.000 arbeiders een groote rede,
waarin hij voornamelijk over het sociale
vraagstuk handelde. Niet alleen de co-
ciale toestand der arbeiders moet ver
beterd worden, zoo zegde dePaus, maar
heel de verwarde inrichting van de sa
menleving. Het sociale vraagstuk is het
meest brandende van de huidige samen
leving. De kerk eischt sociale rechtvaar
digheid voor den arbeider: een billijk
loon, dat het bestaan van de familie ver
zekert, een menschwaardige woning, een
voldoende voeding.
De Kerk is reeds herhaaldelijk O]
treden tegen verkeerde opvattingen,
heeft reeds dikwijls gewaarschuwd te|
valsche sociale Heilandprofeten, die
goede slecht en het slechte goed noe
men, die niets wilden weten van een on
derlinge verstandhouding tusschen arbeid-
nemers en arbeidgevers. In werkelijkheid
wordt het werkende volk slechts gebon
den, onder druk en aan de macht van
het staatskapitalisme onderworpen. Dit
onderwerpt allen aan zich, de familie en
het geweten, en maakt van den arbeids-
stand een geweldige machine.
Wee hem die vergeet, dat ware en on
sociale rechtvaardigheid een billijke deel
neming van allen aan de aardsche goe
deren eischt. Niet in het omverwerpen,
doch in de ontwikkeling en de eendracht
ligt het heil en de rechtvaardigheid. Niet
ikbkb33ssbb3BB3bbbshe3D33Qbb
(voor ieder regel meer:
Rouwberichten: minimum
Groote rouwberichten: per regel
Ber. in lokaal nieuwe: per re^el
Andere aankondigingen: prijs op vraag.\ 1
Aankondigingen worden aanvaard tot!
den Donderdag middag. 1
Abonnementsprijs tot Nieuwjaar: 1
Voor Bsigle Fr. 21,00
Voor Frankrijk Belg. Fr. 28,00 1
en anderen ingepalmd. In dat Noorden
woonden nog de sterkste, gezondste Fran
schen van oud-Vlaamschen bloede!
Het was vooral in deze Noorderdeparte-
menten, dat onze Trimards zich gingen
doodaf slaven en sleuren voor hun scha
mel wijf en een bende jongens. En weldra
ook verder, tot boven Parijs. Er werden
hecle boeken over deze Trimards geschre
ven. Ge kunt ze nog overal terugvindtn,
en ze zullen u vertellen en nog vertellen,
een avond aan een stuk over al hun harde
belevenissen... Arme Vlamingen, on zoek
achter een magere bete brood, zooals onze
IJslandvaarders waarover Juul Filliaert
in zijn meesterlijk IJslandvaardersboek
zoo’n ontroerende dingen schreef. Het
was waarlijk niet om weg te zijn dat ze
gingen:
Hun dorpje niet, hun Vlaandren niet,
maar d’armoe zijn ze beu;
een moedig lied, een laatste lied,
dan, Moeder, adieu.
En hoe hard, hoe gevaarlijk voor hart
en ziele het was. blijkt uit het einde van
een der schoonste volksromans, die ooit
in Vlaanderen geschreven werden Tri
mards van Warden Oom, waarin Remi
tegen zijn zoete lief spreekt over de kin
deren die ze eenmaal zullen hebben: «En
met Gods genade, geen één trim?rd!
De eigenlijke trimard was de slechtste
onder de Franschmansdie overal
werkten, zooveel zopen als werkten, deden
voor on. vochten en brasten, en hun zuur
gewonnen geld aan den eeuwigen bran-
dewijn. den Loden, en aan ’t slecht
hun nieuwen verren thuis als een ander vrouwvolk verlapten.
Dat was één soerte. de boerewerkmans
dus. Een volgende soorte waren de fron-
taliers. die eiken dag gingen werken in
het Noord-Fransche fabriekgebied van
Rijsel. Roubaix (Roobeke in ’t Vlaamsch)
en Toerkonje. De Franschen zelve schat
ten het aantal Vlamingen die in hun fa
brieken ■werkten on zoo ongeveer 150.000.
Y. Van Acker in Vlaamsche Boeren
kolonies in Frankrijkwaaruit wij de
voornaamste gegevens van ons overzicht
putten, schrijft over hen: Onnieuw to
gen duizenden Vlaamsche arbeiders, de
Flandriens, over de onzalige grens naar
het gedeeltelijk verfranschte broedervolk
van aan de overzijde en hielden er
Vlaamsche oasen in ’t leven. Maar tien
tallen duizenden verkozen den langen da-
gelijkschen tocht over de grens en terug,
de Frontaliers de koelies der Fransche
industrie, de mannen van het harde, vui
le werk, de dompelaars, die door hun
kapitaalkrachtige volksgenooten en hun
eigen reseering in den steek werden gela
ten. maar spijts alles trouw bleven aan
eigen aard en volk en grond.
Deze beide soorten werklieden, fransch
mans en grensarbeiders, behoorden dus
nog werkelijk tot de Vlaamsche gemeen
schap. Van een echte uitwijking is er
daarover geen sprake.
De derde soort zijn de boerenkolonies,
die bil duizenden en duizenden per jaar
naar Frankrijk uitweken.
Als wij Van Ackers statistieken over
zien bemerken we dat er in 1900 meer
dan 8 duizend optrokken. In 1910 was dit
getal rfeds 13.531. en na den oorlog T4-’18,
in het jaar 1919, bereikte het uitwijkings-
cijfer naar Frankrijk 19.464. het grootste
der laatste 50 jaar, om geleidelijk te slin-
ken tot 10 duizend in 1927. en in de laat
ste jaren ong’veer drie duizend per jaar.
Er valt veel over hen te zeggen, over
hun streven, hun behandeling, hun toe
komst en ook die van zooveel boerenzoons
tn boerendochters, die riet weten waaruit
noch waarin, en moeten wachten van
trouwen tot de schoonste jaren van hun
leven voorbij zijn, terwijl het nochtans
zoo heerlijk is in de blijde volle kracht
des levens als man en vrouw naast en
met elkaar een schoon stukje geluk te
veroveren.
Dat ook, is een groet Vlaamsch vraag
stuk. B. V.
Duitsehe en
ten. Hierbij
schoolde en
ningsleden verloren.
Ten slotte dient nog vermeld dat bij
verkenningstochten boven den Atlanti-
schen Oceaan Duitsehe gevechtsvliegtui
gen vóór de Portugeesche kust zware
schade toegebracht aan een vrachtschip
en 4 vijandelijke toestellen neerschoten.
Op het Oostfront was eveneens een
heropleving van de aktiviteit merkbaar.
Sinds het einde der vorige week onder
namen de Sovjets tamelijk hevige aan
vallen zoo aan het Koebanbruggenhoofd
als in het gebied van Orel en aan de
Mius. Ook bij Belew en bij Bjelgorod
ontwikkelden de Sovjets enkele aanval
len. Niettegenstaande deze aanvallen
voorafgegaan werden door artillerieberei-
ding W'-r^n zij allen gebroken en suk-
sesvol «a ,j deld door de Duitsehe en ver
bondene troepen.
In het aohtsrwaartsche gebied van den
Centralen sector werd de zuivering van
de streken waarin de partisanen opereer
den voortgezet. Deze zuivering werd door
gevoerd in samenwerking met Hongaar-
sche eenheden en Russische strijdkrach
ten. Op 10 Juni kon het Duitsehe opper
bevel mededeelen dat op dien dag de ver
nietiging beëindigd werd van talrijke
benden welke zich schuil hielden in on
begaanbare woudgebieden en dat hierbij
207 magazijnen. Zalrijke wapens en een
groote hoeveelheid levensmiddelen buit
werden gemaakt. Twee dagen nadien was
de vernietiging voltooid van andere ben
den welke hun basis hadden in ondoor
dringbaar woud- en moerasgebied. Hierbij
werden 113 versterkte dorpen en woud-
kampen ingenomen, 162 bunkers vernie
tigd en zware verliezen aan de benden
toegebracht.
De Duitsehe luchtmacht zette haar
concentrische aanvallen op Sovjet-Rus-
sische wapenfabrieken voort. Aldus voer
de zij met verscheidene formaties aan-
x nll/'n uit Hz» tynrv>nfa.hri-r*1r van .Ta-
(Sis vervolg op 2e blad.l
De Duitsehe politieambtenaren zullen de
misdadigers cn de bandieten dan ook blijven
opsporen cn aanhouden, waar deze ook mo
gen optreden en onder welke vermomming zij
zich ook mogen verbergen, De Belgische po
litieorganisaties. <'le deze taak eigenlijk op
zich zouden moeten nemen, hebben geen re
ilen om Der te zijn over haar gemis aan uit
slagen. want hun houding verraadt niet alleen
slechten wil, doch werpt bovendien een zon
derling licht cp hun gemoed en hun beroeps
bekwaamheid. Het snreekt van zelf, dat liet In
de bedoeling ligt van het Militaire Bestuur,
met al zijn daarvoor In aanmerking komende
overheidsdiensten juist die personen en ver-
eeniglngen die in het belang van de bevredi
ging van dit land loyaal met de Duitsehe be
zettingsmacht samenwerken, zooveel mogellfk
te beschermen, en dit zal blijven doen zoolang
de eigen Belgische overheid hen de bescher
ming onthoudt, waarop zij recht hebben. Aan
slagen teren ben genleegd worden ten aanzien
van de strafvervolging onspcrlngen en ten
ultvoerbrenelng vrn de straf vervolging on
dezelfde wHze behandeld als aanslagen tegen
leden van de Weermacht.
Het Is bovendien cent eerepltcht van bet. Mi
litaire Bestpur de schado aan personen en
goederen tocrebracht bp bijzonder tegemoet
komende wijze vsn de vermoorde Inwoners
van het land in da mate van het mogelljke de
zorgen voor de toekomst te ontnemen.
DÉ JUSTITIE
ïn verband met dit vraagstuk kan de hou
ding van de Belgische justitie niet bulten be
schouwing gelaten worden. Ik wil echter
daarover geen lange beschouwingen meer len
beste geven. Het Militaire Bestuur weet zeer
goed, dat juist bil do Justitie veel meer zwarte
dan witte schapen te vinden zijn. Er z.'n
juristen, die vaak in wereldvreemde regionen
zweven cn In de overtuiging verkeeren, dat
hun houding de Juiste Is: zij willen dnn enk
Iedere konsekwentie daarvoor aanvaarden. De
meerderheid van Imn collega's, zijn echter op
verre na geen Idealisten. In deze kringen en
In daarmede ln verbinding staande middens
pocht men dolgraag cp, gereed te zijn om
vcor zijn overtuiging- als martelaar te willen
lijden. Blijkbaar Is het echter lang niet zoo
moeiHik martelaar te worden als bet te zijn.
Dezelfde personen, die zich met een theatraal
gebaar van het openbaar tooneel Heten weg
voeren. verzoeken el spoedig om alle mogelij
ke gimsten en verlichtingen.
De staat van corloe Is steeds een abnormaal
1 Iets. Buitengewone toestanden en tijden ver
gen buitengewone maatregelen, die naar ge
lang van de omstandigheden onmiddellijk ge
nomen moeten worden. Do wetten zijn geba
seerd op oude, ten decle verouderde toestan-
1 den cn bezitten vaak niet de nocdtge veer
kracht. Dit geldt eveneens voor de grondwet,
hoewel het Militaire Bestuur ze principieel
eerbiedigt. Wanneer echter de grondwet ver-
klaard cn misbruikt wordt om de openbare
rust en orde te storen, of om het leven van
de bevolking ln gevaar te brengen dat zl|
juist beschermen moet, dan kan zil niet langer
als een weldaad beschouwd, doch als een
euvel. ZIJ die er o» deze wijze misbruik van
maken, zijn schadelijke wezens voor het eigen
volk.
Het zr.l er evenwel niet voor terugschrikken
rechters Ie treffen, die wanen, dat zij onder
den dekmantel van hun verbriefte onaantast
baarheid. ongestoord een gevaarlijk politiek
spel kunnen spelen.
In plaats van langdradige. Iedere positieve
of zelfs konstruktleve gedachte ontberende,
protestbrieven te ontwerpen In alle mogelljke
aangelegenheden, waarmede de justitie plets
to maken heeft, zon zil er veel verstandiger
aan doen zich tot haar elp.cn gebied te beper
ken. cn dit dan des te heter en naar een nieu
wen geest to bewerken. Dit geldt niet in de
laatste plaats voor de vervolging van misda
digers cn moordenaars van de eigen medebur
gers. Vanwege kerkelljke zijde ontstonden sto
ringen en werden hindernissen ln den weg
gelegd. Ingegeven door eenzelfdcn geest.
Brieven, waarin zoogezegd de bevolking tot
kalmte werd aangemaand, vermeerderden ln
werkcli ikheid de onrust en konden zelfs tot
dwaasheden verleiden: zij werken als een ver
keerd gemengde medecljn. die ten slotte den
bereider ten laste moet vallen.
Het Is gemakkelfik een zoogenaamde natlo-
naal-vadeil.indschlfevende of om nog hoogere
beweegredenen raad cn vermaningen te geven,
die anderen vaak ten verderve brengen, ter-
wbl ze den raadgever zeil' geenerlel offer
kosten.
Menig geestelijke heeft cr de zware verant
woordelijkheid voor te dragen, dat vele jon
gelieden gevlucht zll.i cn zich schuil honden,
om zich aan den arbeidsplicht te onttrekken.
Meer dan een der laatste processen heeft aan
het Hebt gebracht, dat deze voortvluehffgen
door do terroristen ongenomen en als willige
werktuigen misbruikt worden om moorden.
taaaaEeaanaBBaBBSQBaGBaBaBsaaiassDaBHaiBaBBHnBBMMBBBB
Vliegende vlamme
vlerke van ’t zonnewiel
vliegende vlamme
vlucht in den hoop!..
Danst deur de vlammen heen
Danst nu den zomerdans
gasten te gaar...
Eer wij gaan slapen
nog eens ueroepen nu:
Leve Sint Jan.
En het heugt me dat ik ergens nog een
liedje gehoord heb. dat de schoolrakkers
opdreundda, voor de huizes»
Sint Jan koop mij ’n nieuwen hoed mijn
[oude is versleten.
Moeder mag ’t niet weten.
Vader heeft geen geld niet meer.
Hij heeft het allemaal in de herberg
[verteerd
Waar er geen Slnt-Jansvuur brandde,
daar troepten op sommige plaatsen de
menschen samen, met stroofak«4&; en
dennen toortsen, en ze trokken
de velden door, om van Sint Jan «jen goê
woordje voorsprake te verkrijgen vooc
’t goede gedijen van de akkervruchten.
En dan, het rollen niet een wiel. Sin$
Jan met een wiel? Hoe rijmt men dat te
saam. Ja, beste Lezer, sommige men
schen kenden vroeger zoodanig goed het
Evangelie, dat ze soms tot in de fijnig-
heden ietwat konden uitleggen. Dat rol
lende wiél zou bedieden dat Sint Jan
roem en fame met het openbare optreden
van Ons Heere begon af te rollen en te
verminderen.
Beter en seltosner was het gebruik dat
misschien al üa üe 13’ eeuw bestond, te
stonde van het fc-Ssfceu van den dag, een
plechtige Mis te siagtM omdat St Jan
3e dageraad was. die het ware licht voor
spelde». We hsbben ’t nog gezeid: Ons
gelcof is zco rijk, dat wij er blijheid,
schoonheid en zegen in vinden. Ook op
Sint-Jansdag! L. J.
VERVOLG EN SLOT
DE VERHOUDING TUSSCHEN
BEZETTING EN STAATSAPPARAAT
BIJ het treffen van alle organisatorische
maatregelen heeft het Militaire Bestuur zich
cleetls laten lelden door het grondbeginsel, dat
het tegenover ’s lands eigen staatsapparaat
als een vreemde Instelling moet staan en bet
derhalve niet de tank van het Militaire Bestuur
kan zijn, bestuursmaatregelen te treffen tut
verbetering van handel en wandel, voor zoo
ver ze niet dringend noodzakelljk zijn voor de
belangen der oorlogseconomie.
Het staat als een paal boven water, dat Bel
gië het Ingewikkeldste Staats- en economisch
complex van West-Europa uitmankt cn daar
enboven nog ultgernst Is met het slechtste
staatsapparaat. De redenen hiervan moeten
•grootendeels gezocht worden tn de historische
ontwikkeling van den 3V :t zelf, in zijn econo
mische struktuur cn c' de mentaliteit der be
volking. De '-cschledents van dit land laat toe.
de vaak naïef tentoongespreide fierheid van
talrijke Inwoners te verklaren, om zich zoo
mngclllk door tnchjeloosheld tc onderscheiden,
daar waar In het Rijk en in andere geordende
Staten blijk gegeven wordt van nlterlljke
tucht. Terwijl de Dnltscher gewoon is. al
dcet hfl het ook vaak met tekcr.ztn. zich te
schikken naar de wetten en reglementen der
overheid, wordt hier zeer dikwijls een wer
kelijk sportleven wedijver aan den dag geleed,
om door do mazen van <!c wet heen te sluipen.
Deze toestanden en eigenschappen zijn niet
VMI dien aard, dat zij de leiding en de uitvoe
ring van een renrdende oorlogseconomie, als
mede een gelijkmatige verdeelipg over olie
Inwoners van de laswii en goederen, die in be
perkte hoeveelheid i oorbanden zijn, verge
makkelijken.
DE GEMEENTEPOLITIE
Tn tijd vau.ooriog kan alleen een vastbera
den staatsoverheld. bijgestaan door een kracht
dadige. deugdelijke uitvoerende macht, aan ce
bevolking haar allernoodzakelijkste levensbe
hoeften waarborgen.
Toen het Militaire Bestuur word Ineestr-’d.
viel cr geen spoor te ontdekken van een ge
centraliseerde en slagvaardige uitvoerende
politiemacht. Terw’Jjl de Rijkswacht ten min
ste naar buiten uf een aanneembaar beeld ver
toonde. hoewel zij met het Ilollaiulsehe en
1'rangclie zusterwapen in reenen deele <‘e
vergelijking kan doorstaan, bleef <te organisa
tie van de gemeentepolitie geheel e.an den v, I-
Ickeur van de tallooze gemeentebesturen en
bijgevolg aan de wisselvalligheden der par
tijen overgelaten. Dit was meer bepaaldelijk
liet geval ln de agglomeraties, waarin iedere
gemeente hoor eigen politie liet optreden,
zonder rekening te honden met de samenstel
ling der bevolking. Men hoeft geen bijzonder
geschoold militair oog te hebben, om onmld-
dcllljk te bemerken, dat de gemeentepolitie
zich In de meeste Belgisc he steden In ’n toe
stand bevond en deels nog bevindt, die. w at
de ulterlijke houding' betreft, vaak beneden
het peil van een plattelandsche schuttersver-
eenlgtng' blijft. Het ulterlijk beeld van een
land wordt voor een goed deel door de bon
ding. h< t optreden en de gedragingen van zijn
politieagenten beoordeeld. Het voorkomen en
de toestand van deze politie was in ieder op
zicht een cultuurland els Belelë onwaardlg cn
geëigend om ook do eenvoudigste en ncodza-
kclijke uitvoerende maatregelen op econo-1
tnlscli gebied ten tijde van oorlog te doen
mislukken, waaronder <!e bevolking natuurlijk
in de eerste plaats te lijden lieert. De politie,
wier verouderde organisatlebepalingcn. ten
deele nog van uit den tijd der Fransche revo
lutie dateeren, moesten derhalve zooveel ino-
gelfjk aan de elschen van den huldigen tijd
worden aangepast. In samenwerking met het
Belgische Ministerie van Binnenlandsche Za
ken worden te dien einde maatregelen getrof
fen om de politie zoodanig tn te richten, dat
zli niet alleen aan de noodwendigheden van
het oogenbllk zou beantwoorden, doch ook
naderhand van blijvend nut vcor het land zal
zijn cn in de toekomst met meer gezag zal
kunnen optreden zonder hetwelk zij geen
vruchtbaar werk kan verrichten.
DE GROOTE AGGLOMERATIES
In nauw verband niet het vraagstuk tfer po
litie staat de eenmaking van de thans verwe-
■zënlllkte eenmaking der groote agglomeraties,
die eveneens haar blljvenden Invloed zei uit
oefenen. In tijden van uiterste heperkl'ijg en
van harden strijd voor liet zelfbehoud, kan
niet geduld worden, dat meer don 2CW ge
meenten een zuiver egoïstische politiek voe
len. zonder dat een centrale staatsoverheld
over de verelschte machtsmiddelen beschikt,
om de afzonderlijke bcstrevlngen der gemeen
ten en de belangen van den Staat ln zijn ce
lled ln evenwicht te houden. Bij de zooge
naamde agglomeraties deden deze tekortko
mingen zich het sterkst gevoelen. Het gebied
van Brussel bestond b.v. uit 19, dat van Ant
werpen uit 8. dat van Charleroi uit 39, dat van
Gent uit 19 cn dat van Luik uit 2) zelfstandige
gemeenten en politlebesturen. Deze talrijke
ii riulsch-zelfstandlge. organiek echter nauw
met elkaar verbonden gemeentebesturen moes
ten op het gebied van oorlogseconomie nood
zakelijkerwijze lederen bestuurlijken verzor-
gingsmaatrcgcl ónmogelijk maken.
Wat voor de politic geldt, gold ook voor de
brandweer, de gas-, water- en lichtvoorzie
ning. het verkeerswezen, liet gezondheidswe
zen. liet schoolwezen, enz.
De getroffen maatregelen hadden door de
V( rnilndering van het personeel, de vereen-
voudl.ging ln liet bestuur en op leder andef
gebied een enorme bezuiniging voor gevolg.
In de gemeenten Antwerpen. Brussel, Charle
roi. Gent en Luik fungeeren thans burge
meesters cn polltlegczagvoerdcrs in de plaats
van 90 cn ongeveer 60 schepenen ln de plaats
van 300. De oorlogsceonomlschc doch ook
duurzame voordeelcn van de eenmaking der
agglomeraties kunnen niet hoog genoeg' ge
schat worden. Toen de Anglo-Ainerikaansche
terroraanval losbrak boven Antwerpsche stads
gedeelten, die voordleipzelfstandlge gemeenten
waren en aldaar de bevolking zoo zwaar kwam
teisteren, heeft het bestuur van Groot-Ant-
werpen getoond reeds volkomen tegen zijn
taak te zijn opgewassen. Het kon als sterke
groot-gemeente onmlddellijk krachtdadig op
treden. Wat bij de vroegere gemeentclndec-
Hng ln geen geval mogelijk ware geweest.
Het dankschrijven van den kardluaal-narts-
bisschop van Mechelen was dan ook zooals het
hoorde, lot den burgemeester van Antwerpen
gericht.
Bulten de werkelijkheid staarde cn reac-
tlonnaire kringen, waartoe vooral juristen
behooren. mogen den thans ln het leven ge
roepen toestand als een fictie betrachten, het
staat niettemin van nu af aan reeds vast, dat
de secreUrls-generaal van het ministerie van
Binnenlandsche Zaken en zijn medewerkers
zich tegenover het land voor Immer hebben
verdienstelijk gemaakt door de eenmaking
van de groote agglomeraties. Hun werk zal
nog steeds vruchten afwerpen, wanneer de
opinie van andersdenkende kringen reeds lang
geen menseh meer kan interesseeren.
DE COMMUNISTISCHE
BEDRIJVIGHEID
Sedert liet uitbreken van den nonog mei
■Sew.let-Rusland kan ook ln België een aan-
fcieniljke toeneming van de onwettelljke com-
■nunl.stlsche bedrijvigheid die hier steeds le-
■eendlg was, worden waargenomen, om haar
■-olltlek te kunnen doorvoeren heeft het
■jiomimern steeds getracht zlcb den op een
Bepaald oogenbllk en ln een bepaald land
Bl.eerscliendcn polltleken tcesland voor zijn
taktlek ten putti te maken heeft ze onlangs
Inzonderheid hel mtlonaal r< volutionnalre ka
rakter op het voorplan gebracht, zonder daar
bij natuurlijk de werkelijke doeleinden en de
vroegere strekking in het geringste prijs te
geven, needs ln het jaar 1912 werd ln België
het zoogenaamde onaftiankclllkholdsfront op-
rerjcht. waarin groepen en onderafdeeHngen
van Illegale partijen, inzonderli»! van de zg.
nationale bewegingen van verzet, zouden s.i-
mengebnnderd worden. Het onafhankelljk-
heldsfront Is een gemeenschappelijke organi
satie ouder rcclitstrceksehe. zij het dan ook
vaak verkapte communistische leiding. Hoe
deze organisatie ln werkelijkheid door haar
stichters geapprecieerd wordt, blijkt uit de
benaming tdlotenklub die baar ln de ran
gen der communistische kliek gegeven wordt
en uit liet feit, «'at sommige barer leden zich
ook werkelijk als Idioten terdege laten mis
bruiken. We zijn ook op de hoogte van de
structuur van het tijdens liet vorige Jaar door
de coninninlstlsche partij opgerichte militai
re apparaatAls actiefste onderafd. eling
werdèii do zg. partlsanengroepen Ingerleht. De
dader, van aanslagen en Inzonderheid de
moordenaars van hun eigen medeburgers cn
do bandieten vonr de roofovervallen, die ze
kere deelen van het land onveilig maken, wor
den meestal In haar rangen gerccruteerd. De
daders krijgen van door hen meestal onbeken
den de opdracht personen te dooden of te be-
rooven. die ze in den regel noch bij naani
rocli van persoon kennen. Ze sluipen rond
bun slachtoffers en wachten de passende gele
genheid af om hen onder bescherming van de
duisternis uit een hlhderlaag of op andere
wijze te vermoorden.
Ik wil bier sleclils herinneren aan het geval
van den oorlogsinvalide Edward Kempencers.
di<‘ belde beenen verloren had cn zoodoende
aan ziln wagen gebonden was: hij werd door
verschillende scholen in den bulk vermoord.
Na voltooiing van hnn beulswerk ontvangen
de daders dan een rijkelijk loon, zoomede een
slel geroofde rantsoenzegels en, zooals eenlge'
der voornaamste processen aan het licht heb
ben gebracht, vieren dan vaak hun heldenda
den ln weerzinwekkende uitspattingen, waar
bij zil zich zelfs laten bewonderen door mede
burgers, die zoo misdadig als zij zelf of on
geboord dom zijn.
Achter welke voorwendsels zulke moorde
naars zich trachten te verschuilen om door
het gerecht hun daad wit te wasschen. ver
andert niets aan het feit, dat dergelljke ge-
meene misdadigers als zoodanig moeten be-
j handelt! worden en aan den galg eindigen, om
hel oven of liet een opgehliste kommunlstlsche
vernietigen, dooh opbouwen en bevesti
gen, niet het privaat eigendom afschaf-
fen, dat ten grondslag ligt aan het be
staan van de familie, doch veleer erop
bedacht zijn, het privaat eigendom uit te
breiden als de vrucht van gcwetensvollen
arbeid, dat is de taak.
Tusschen de industrie, landbouw en
ekonomie, die de nationale rijkdommen
uitmaken, moet een harmonische over
eenstemming bestaan. Het doel moet niet
alleen zijn, zoo groot mogelijke winsten
te maken, doch de technische vooruitgang
moet ertoe bijdragen den persoonlijken
toestand van den arbeider te verbeteren
en zijn leven te veraangenamen.
Tot slot verklaarde de Paus, dat hij
alles gedaan had om het uitbreken van
den oorlog, en later de uitbreiding ervan
te voorkomen en dat hij gepoogd had de
verschrikkingen van den oorlog te ver
zachten. (Belgapress.)
C13EBflBBS!iaaxaaBB3E3BaaBESSB
Op het Oostfront sneuvelden nog vol
lende Vlamingen: Lodewijk De Roeck,
lit Haaltert; Ferdinand Vanden Broeck,
ut Balen-Neet; Karei Fiermans. uit Bor-
[erhout, de gebroeders Jozef en August
fan Thielen, uit Wiekevorst (een derde
roeder Gommaar Van Thielen stierf ook
jij ongeval als lid van de N.S.K.K.)Gil-
iert Poppe, uit Zele' Daniël Commeyne,
ut Biseegem: Lode Vannerum, uit Leu-
fen; Petrus De Munck. uit Haasdonck.
Hierboven reliëfkaart van Zui<i-Europa alsmede de Balftnstaten. Men merkt
duidelijk Italië op met het eiland Sicilië en juist binnen den vertWigingskriilg da
eilanden PaetcUerla, Lünosa en Lampedusa»
Volk van Wroeters en Zwervers...
Voor den vreemdeling, die het eerst den
voet op onzen bodem zet, blijkt het bui
tengewoon merkwaardig dat dit kleine
land ongeveer één aaneenschakeling Is
van hulzen, dorpen en steden. Nergens ter
wereld wcont er zooveel volk binnen zoo’n
enge gruizen. Als wij in België alleen on-
se eigen Vlaamsche bevolking beschou
wen, komen wij tot het ontzettend cijfer
van 300 inwoners per vierkanten kilo
meter.
Over dit zware vraagstuk werd reeds
heel wat geschreven. Het werd kort en
bondig samengevat in het eerste nummer
van De Vlagjaargang 1940, waar J.
Acke schrijft: dat er ofwel esn millioen
Ramingen te veel zijn, ofwel dat er aan
onzen boerenstand nieuwe gronden moe
ten aangewezen wordsn.
Wij kunnen nu de vraag stellen: Wat
Is er gebeurd met het teveel aan Vlaam
sche bevolking? En verder: Is er ook nog
een andere oplossing mogelijk om ons
bevolkingsvraagstuk op te lossen? Vcor-
eerst: Wat gebeurde er met het teveel?
Elkeen weet het: uitwijking. De Vlaming
maakte pak cn zak en trok er van door
om elders den kost te gaan winnen, of-
wel om elders te gaan wonen naar Kana-
da, de Vereenlgde Staten, Kongo of
Frankrijk, waar er plaatse genoeg was en
volk te kort.
Er is bijna geen enkele familie onder
onze lezers, of zij heeft familie in Ameri
ka Ginder hebben ze landbouwbedrijven
i overgenomen of meestendeels geschapen.
Wat Vlaamsch was, troepte te samen. Ze
i behielden vaak taal en zeden en trachtten
hun meiiwen verTcii thuis als een ander
i stukje Vlaanderen in te richten: ze had-
I den een Vlaamschen Pastoor, een
l Vlaamsch blad (b. v. Gazette van Detroit
en Gazette van Moline). Ze schreven veel
naar Vlaanderen, zonden hun portretten
af, cn als ’t goetijd werd en de beurze
gevuld, staken ze weer hun Amerikaan-
sche menage op ’t schip en kwamen te
rug, naar het land van vader en moeder,
om er stillekes te rentenieren en zalig te
sterven. Spijts hun Engelsche woorden,
hun Amerikaansche hemden en schoenen,
waren zij in ’t putje van hun hart nog
i Vlaming gebleven! In 1900 trokk:n er 757
i en dit getal stees; tot zelfs 4000 en meer
1 per jaar tot vóór den wereldoorlog. In
1920 trokken er nog ongeveer 4000 maar,
van dan voort vermindert het elk jaar.
om ten slotte te vallen cp minder dan 300,
tengevolge der Amerikaansche inwijke-
lingswetten. Nu zitten er nog duizenden
onzer stamgenooten in Amerika, die voor
’t oogenbllk van ons afgesneden zijn.
Dan kwam de roep: naar Kongo! Maar
die Kongo heeft nooit grooten aantrek ge
had. Een Vlaming Is immers geen avon
turier genoeg. Hij vindt in zijn verre nieu
we zate en ate liefst de éigen zon cn
lucht, het eigen doen en laten van zijn
Vlaamschen geboortegrond terug. Zoo
lubben we gezien dat reeds voor eeuwen
zooveel Vlamingen uitweken naar de rus
tige en welige vlakten van de Elbe in
Duitschland. waar tal van namen nog
aan den ouden Vlaming herinneren. Toen
het nieuwe treklied. voor zes. zeven hon
derd jaar, zooveel aantrekkingskracht
had: Naar Oostland willen wij rijden!
Doeh wat was dit alles in vergelijking
met den grooten werk- en verhuistrek
die ons volk heeft aangegrepen om naar
Frankrijk te trekken.
Naar Frankrijk! Het lag niet ver. er
was Vlaamsch werkvee en Vlaamsch boe
renvolk noodig om te beletten dat dit ster
vende land heelemaal zou te niet gaan.
Maar de groote rampe was. dat niet de
Vlamingen dit land een ander aanschijn
gaven, doch dat de Vlamme door Frank
rijk werd opgevreten heelemaal. De Vla
ming ging er ten onder. Vlaanderen be
zette reeds eeuwen het Noorden van
Frankrijk, want heel Noord-Frankrijk,
het Fransch Vlaanderen, werd immers in
den loop der eeuwen door de Fransche
Grijpzucht en Koningen. sans-culotten
l31BB3BQB9EBBBEaBS7&3!33iaBRXQBXeZZ!39SS33E3aE:BS9B33aa3E3BSB3
fDE EERSTE NATIONALE CULTUUKBI w
DAGEN VOOR VLAANDEREN W V
TE MECHELEN
Een eerste plechtigheid werd gehou-V.
den in de raadzaal van het Stadhuis, w:
bijgewoond door talrijke vooraanstaan-
de Vlaamsche personaliteiten alsmede
kunstenaars, letterkundigen en zoo meer,
tijdens dewelke de corkcnde waarbij aan
Mechelen het predikaat werd verleend
van Stad der Nationale Cultuurdaden
aan den H. Burgemeester van Mechelen
werd overhandigd.
Tijdens de academischs zitting gehou
den in de zaal Cinexwerd de acade
mische rede gehouden door E. H. Cyr.
Verschaeve. voorzitter van den Vlaam
schen Cultuurraad. De redenaar wees
earst op hst gevaar gevormd door het
bolsjewisme dat ook onze cultuur, die een
dreunende wereldkracht geweest is, be
dreigt Ten slotte drukte hij zijn geloof
uit in Vlaanderen.
Deze rede werd begroet door een mi
nutenlange ovatie.
In den namiddag werden de drie ir.ge-
richte tentoonstellingen, een door de Ka
mers van Schilders en Beeldhouwers, een
van Het Vlaamsche Boek en een over
Het Postzegelgeopend, plechtigheid»
tijdens dewelke verschillende toespraken!
gehouden werden.
De tweede dag van de Nationale Cul-
tuurd-agen werd gewijd aan de Letter
kunde en de belangen van de Vlaamsche
Letterkundigen, ’s Morgens werden del
congressisten ontvangen cp het Stadhuis!
waarna een vergadering plaats greep in!
den Stadsschouwburg tijdens dewelke uit-I
geweid werd over vlaanderens litteraire
rijkdom. In den namiddag kwamen de
Letterkundigen andermaal samen, dit
maal om hun stoffelijke belangen »e be
spreken.
DE ACTIE VAN WINTERHULP
Door het Hoofdbestuur van Winterhulp
werden enkele belangrijke cijfers bekend
gemaakt omtrent de actie gevoerd door
deze instelling sedert meer dan twee jaar,
die op de duidelijkste wijze de philantro-
pische bedrijvigheid ervan belichten.
Aldus werden reeds bedeeld: 100 mil
lioen liter soep, 12 millioen maaltijden,
600.000 ton kolen, duizende kleederen, 31
millioen liter melk, 580 millioen gevita-
meerde tabletten en dragées, 100.000 li
ter levertraan, 250.000 collis voor behoef
tige krijgsgevangenen, enz.
Meer dan 200 millioen werden besteed
aan subsidies aan bepaalde werken die
aldus hun werkzaamheden konden voort
zetten en uitbreiden. Een bedrag van 2
milliard werd reeds ter beschikking van
Winterhulp gesteld, bedrag dat uitslui
tend ten goede kwam aan de minbedeel
den.
FEEST VAN DE BOERENWACHT
OP DEN KLUISBEKG
Op 2« Sinksendag hield de Boerenwacht
feest op den Kluisberg. Afgevaardigden
UJiaSjaaa2=aBaS£3==35EBB3»tMaBBEEZJKS&23CQS»3333^ 5123133
die dagen,
die van ouds en her een dag van beteeke-
nis is geweest in ’t leven en feesten van
ons volk. Nu is nog h«t mondgemeene: te
Sint-Jan’sdag beginnen de dagen te kor
ten, ’t is de langste dag van ’t jaar.
Sirt Jan ging niet slapen omdat de nacht
te kort was. lij!' ze vertellen dat Sint
Thomas (dicht bij Kerstdag) niet op
stond omdat de dag veel te kort was... En
zoo gaat het zijn gang in den volksmond.
Sint Jan. de groote zoon van Zacharius,
die met kemelharen kleed en lederen
gordel, met ein mage die sprinkhanen en
wilden honig verteerde, eens langs de
boorden van de Jordaan wandelde, is
voorzeker één der meest vereerde heili
gen geweest.
Denk maar eens aan de oude Sint-
Jansgilden, Slnt-Jar.narochies, Sint-Jans-
hospitalen, aan de talrijke Vlaamsche zo
nen met name Jan... En ge zult zeggen;
Dat is één. die in de gratie gestaan heeft
van ’t volk.
De hoofdkerk van Rome, en van heel de
katholieke wereld, is toegewijd aan Sint
jan den Dcoper. Hii was patroon van het
eerste hospitaal te Jerusalem, en van
andere hospitalen. In ons land was hij
patroon van gilden eu ambachten (b. v.
van de kleermakers).
Onze Vlaamsche schilders. Van Eyck en
Memling. hebben hem zco gaarne en zco
schoon afgeschilderd tot groote blijdschap
der diepgeloovige menschen uit de Mid
deleeuwen. Het feest van Slnt-Jan werd
dan ook steeds met bijzenderen luister
gevierd. En dezer dagen gaan links en
rechts de Sint-Jans-ommegangen uit, en
wordt het Sint-Jansfcest dezen Zondag
ook in enkele nlaatsen in West-Vlaande-
ren plechtig gevierd. Want op 24 Juni
is het Sint-Jansfeestdag.
Onze vaderen zagen in Sint-Jansdag
nirt alleen een christelijk feest, maar ook
een volksfeest. Ze maakten ook een vuur
doch nu een Sint-Jansvuur, om te herin
neren aan het feit dat heidensche men
schen de relikwieën van Sint Jan te Se-
basto in het vuur wierpen.
En ’t is geen zonde, vreugde te maken,
al is het dan ook rond een Sint-Jans
vuur. Maar waarom er tal van bijgeloo-
vigheden bij sleuren. En we zouden er
een rommeltje kunnen vertellen, betref
fende de viering van dezen dag: vanaf
het zoogenoemde Sint-Janskruis met de
klauwen van den duivel op, tot de asch
van Sint-Jansvuur die van brand be
vrijdt!
En nu van namen gesproken. Sint Jan
den Doooer kreeg links en rechts nog een
paar andere namen: Sint Jan den Was-
scherewerd hij genoemd, omdat Sint
Jan de menschen doonte, langs de boor
den van den stroom die Palestina dcor-
stroomt, de Jordaan. Ei- wierd gewasschen
op Sint-Jansdag!
In de Maas gingen er menschen van
Hoei zich wasschen bij den eersten slag
van ’t middaguur, en elders staken ze
’t b&ld van Sint Jan heelemaal in de
Maas, om ’t water te heiligen. Gezelle
vertelt in zijn kleurigen kalender: In
West-Vlaanderen is hii patroon op vele
plaatsen die bij ’t water liggen ter ge
dachte nisse zeker van den Jordane en
den Doop Christi.
Sint Jan den SchreeuwerZoo’n
naam kreeg de Voorlcoper ook bij ons.
BaBaEaE33Ba3G3a33BBaB3BaaBlia»M>3B33BH33aZ3S3QBBBBBKSBl
y De Oorlogstoestand
"f
I'Jl IN HET WESTEN Nederlandsche stad Vlissingcn aar.. Z
De strijd in het Westen heeft op zee
en in de lucht niet de kalmte behouden
welke de kenmerken waren in den loop
der vorige week.
In den Atlantischen Oceaan hebben
Duitsehe duikbooten, bij verbitterde ge
vechten tegen beschermde konvooien en
afzonderlijk varende schepen, 9 vaartui
gen van samen 43.000 bruto registerton
gekelderd en plaatsten daarbij nog tref
fers op 2 andere booten. Een Duitsehe
duikboot die gedurende twee uur lang
aangevallen werd door 8 vijandelijke
vliegtuigen, haalde er een van neder, trof
vier andere waarna de overige toestellen
den strijd staakten en de duikboot haar
operaties voortzetten kon.
in den Atlantischen Oceaan opereeren-
de duikbooten schoten 7 Angelsaksische
toestellen, vcor het meerendeel viermo
torige bommenwerners, neer.
Voor de Hollandscha kust poogde een
Angelsaksische luchtformatie een Duitsch
konvooi aan te vallen. Uit de aanvallen
de formatie werden 8 toestellen neerge
schoten wijl een klein Duitsch vaartuig
zonk nadat de bemanning groctendeeïs
werd gered.
In de lucht is de actie ook zeer intens
geweest Bijna dagelijks werden van
weerszijden luchtaanvallen uitgeveerd.
Aldus bestookte een aanzienlijke Duit-
sche formatie zware gevechtsvliegtuigen,
in den nacht van 12 op 13 Juni, de Brit-
sche stad en haven van Plymouth waar
uitgestrektc branden ontstonden, alsmede
installaties in Zuid-Oost-Engeland. In
den daaropvolgenden nacht werden stad
en haven van Grimsby zwaar aangeval
len en groote schade aangericht, wijl ook
andere inrichtingen bestookt werden. Bij
deze laatste aanvallen verloren de Duit-
sohers slechts 2 toestellen. Binst den
nacht van 14 op 15 Juni werden bommen
geworpen in het gebied van Londen en
in Oost-Engeland.
De luchtaanvallen der Angelsaksers te
ken Duitsehe en bezette gebieden ontwik
kelden zich als volgt: Den 11 Juni, in
Een namiddag, aanval uitgevoerd door
Emerikaansche toestellen op de Noord-
Buitsche kuststeden Willemshaven en
Buxiiaven waar de bevolking verliezen
feed. In den daaropvolgenden nacht vielen
Britsche bommenwerpers West-Duitsch-
fend en vooral de stad Dusseldorf aan
Waar aanzienlijke verliezen onder de bur
gerbevolking ontstonden en beduidende
Schade aan woningen en openbare gebou
wen aangericht werd. Bij deze aanvallen
Werden in totaal 54, meestal viermotorige
Bommenwerpers neergeschoten.
Sin den nacht van 12 cp 13 Juni werd
andermaal West-Duitschland aangeval-
>n; te Bochum voornamelijk werden ver
hezen onder de bevolking veroorzaakt en
Ai stond aanzienlijke schade aan woon-
aiiizcn en gebouwen, o. m. aan twee zie-
Anhuizsn. Vijf kerken en vier scholen
werden eveneens getroffen; 29 der aan-
Vallende toestellen werden neergeschoten. (aucll uit op de wapenfabriek van Ja-
Op 13 Juni vielen Amerikaansche bom- «aig Vei voiz on 2e blad
HHWSWrpsrs o. m. Bremen, Kiel en de H
werden opgemerkt zoo uit eansch West-
Vlaanderen als uit Oost-Vlaanderen en
Limburg.
Na ontocht van een stoet werd een
feestzitting gehouden tijdens dewelke ver
schillende toespraken gehouden werden.
De H. Liefooghe hield de welkomrede. Na
de feestzitting werden da verschillende
nummers van het feestprogramma afge
werkt, dat een zeer groot sukses kende.
HET II' VLAAMSCH NATIONAAL
ZANGFEEST VOOR DE SCHOOL
JEUGD TE BRUSSEL
Op Zaterdag 12 Juni gir.z in .het Paleis
voor Schoone Kunsten ta Brussel het
tweede Vlaamsch Nationaal Zangfeest
voor de Schooljeugd dcor.
Dit zangfeest werd ingerioht door het
Vlaamsch Nationaal Zangverbond in sa
menwerking met Zender Brussel, onder
de hooge bescherming van het Ministerie
van Openbaar Onderwijs en van het ge
meentebestuur der stad Brussel.
Verschillende kunstenaars hadden er
hun medewerking aan verleend.
Door de Militaire Overheid werden vol\
gende veroordeelingen en terechtstellin-’
gen medegedeeld:
Het Krijgsgerecht afdeeling Charle
roi heeft den Belg Léon Sacré uit Mon-
tignes-le-Tilleul ter dood veroordeeld we
gens begunstiging van oen vijand. Sacré
.maakte deel van een geheime organisa
tie die aanslagen plcegae en hiervoor wa
pens en munitie vergaarde. Het vonnis
werd uitgevoerd.
Het Krijgsgerecht te Charleroi ver
oordeelde ter dood de Belgen Francois
Goret, Arthur Froment en Alexander
Gouverneur evenals den Franschman Ar-1
mand Wolf wegens gepleegde misdaden.
De veroordeelden waren medeschuldig I
aan een aanslag met springstof op een
mijn te Lambusart. Zij hadden ook hun
medewerking verleend bij een aanval op
een hoeve en waren drager van wapens.)
Het vonnis werd voltrokken.
Het Oorlogsgerecht te Gent heeft ter
dood veroordeeld de Belgen Lucien Van
Speybroeck en André De Smul wegens
spionnage en lidmaatschap van een on-
wetteliike weerstandsorganisatfe. Zij wier
ven ook nieuwe leden aan voor deze or
ganisatie. Beiden werden terecht gesteld.
4&BBBBBBBa>BBB!»BEBBBB3BBBaB
2
e
s
