DE OORLOGSTOESTAND
Twee Eilandgroepen in de branding
pql dp MONT
Van wege de Hertelijkheid
DE WEEK 4N ONS LAND
■■■Ir
•f
li
j
Efl AANKONDIGINGSBLAD. -- WEEKBLAD. - 0,75 Fft.
KATHOLIEK
NIEUWS-, NOTARIEEL-
AZOREN EN DE PHILIPPIJNEN...
VEROORDEELINGEN
4
is OOSTUITGAVE
is WESTUITGAVE
lajaiaagSBgiaseaBSEsaEasasaHSHHS
-VLAMING GESNEUVELD
OP HET OOSTFRONT
HET AANTAL HUIZEN EN ANDERE
GEBOUWEN IN ONS LAND
SCHEEPSKAMERADEN UIT 5’GOUWEN
SMnffiHa3EESaDBKB0Bffl!SSSaS!li5SlEHH
SCHOORSTEENVAGER DEELT
VOOR DE TWEEDE MAAL
50.089 FR. UIT TE RIJSEL
6S:3I33EaiE3aKaBSSZSS3K3SKS&2:SI3BBBaS3l39fiaa3SaB53BE!B2BeEB19V
OFFICIEELE BERICHTEN
EN BESLUITEN
ZATERDAG 23 OKT. 1943.
HET FRONT IN ZUID-ITALIE
DE CONFERENTIE
VAN MOSCOU AANGEVANGEN
CONFERENTIE VAN HET
OPPERKOMMANDO
DER DUITSCHE WEERMACHT
DE PHILIPPIJNEN WORDEN
ONAFHANKELIJK
«SBBBBBBBBQBBSiaBaBBSZaaiBBBHIBB
200.000 MENSCHEN GEDOOD
BIJ DE OVERSTROOMING
VAN DEN GELEN STROOM
IN CHINA
EET EILAND KOS IN DUITSCHE HANDEN
DU1TSCHLAND EN JAPAN
TEEKEN PROTEST AAN TEGEN
DE BRITSCHE BEZETTING VAN
DE AZOREN-EILANDEN
UITWISSELING VAN MEER
DAN 5.609 ZWAARGEWONDE
DUITSCHE EN ENGELSCHE
KRIJGSGEVANGENEN
DE WAARDE VAN DE LIRE
DE KONING VAN ITALIË ZOU
AFSTAND GEDAAN HEBBEN
VAN ZIJN TITELS ALS KEI
ZER VAN ETHIOPIË EN KO
NING VAN ALBANIË
GROOTE HONGERSNOOD
IN BRITSCH-INDIE
IN HET WESTEN
OP HET OOSTELIJK FRONT
wl
hl.
en
Roden-
Een wMfgtfcchutsbenianninff waarran te 5 manschappen elk «ft een verschil»
Irei-te 40u.1v afkomstig waren, heeft zich op deze oexlogsboot sameugevoudcu, a
waarbij terreinwinsten van Duitsche zijde voor de leden trouw te zijn aan hun be-
K
DE RIJKE PHILIPPIJNEN.
3
15 fr.
2 tr
3 Ir.
N
Een drietal weken geleden werd gemeld
dat ae Hijselsche senoorsteenvager ousts
Kelliez op zekeren morgen in ae straten
van Roubaix 50.000 fr. in bankbriefjes had
uitgedeeia aan ae armen.
Thans is hij nu te Rijsel overgegaan
tot een nieuwe uitdeeling van 5J.OUO fr.
en wel namelijk aan de bahoeftigen en
oorlogsweduwen van Rijsel. Hij schonk
eveneens een paard aan ae Zustersens
van Liefde, opdat zij in de mogelijkheid
zouden verkeeren hun dagelijksehe inza
melingen voort te zetten.
De H. Juste Kelliez is terecht cp de
gcede baan om een beroemd man te wor
den.
Het Veldgerecht van de O.F.K. 672
heeft den Belg Charles Verbist, uit Mo
lenbeek-Brussel, ter dood veroordeeld
wegens kommunistische drijverijen, ge
welddaden tegen de Duitsche Wehrmacht
m niet afgeven van verboden wapens.
Hij had deelgenomen aan 35 aanslagen,
o. m. op twee leden van de Duitsche
Wehrmacht.
Het Krijgsgerecht van de F. K. Ant
werpen -eroordeelde de Belgen Jan Neut-
jens, Jozef Van Essche, Albert Lenie,
Prater Thonet, Ccrneel Rombouts en
Frans Beternsans, allen uit het Mechel-
sche, ter dood wegens bosjewistisch ge
stook on verboden wapenbezit. Een jeug
dige medeplichtige werd tot een lang
durige gevangenisstraf veroordeeld. De
veroordeelden hadden in het distrikt
Mechelen talrijke aanslagen gepleegd,
sabotagedaden uitgericht en brand ge
sticht,
Hst Krijgsgerecht F. K. Antwerpen
veroordeelde drie inwoners van Bras-
schaat ter dood. Een inwoner van V/uust-
wezel liep zelfde straf op. Andere mede
plichtigen werden tot gevangenisstraffen
veroordeeld. Dit vonnis werd geveld we
gens het uitveeren van gewapende over
vallen bij boeren. De aanslagen werden
steeds gewapenderhand gepleegd.
Volgens het Statistisch Bulletin van
September jl. waren er op 31 December
1942 in ons land 2.139.400 gebouwen, die
als volgt dienen onderverdeUd:
Particuliere huizen: 2.CXU.v25; huizen
waarvan de bewoners in gemeenschap
leven: 16.010; noodwoningen: 14.643; ge
bouwen die niet voor woning bestemd zijn
91.973.
Van al de Provincies telt Henegouwen
het meeste aantal huizen en gebouwen,
namelijk 391.648. West-Vlaanderen telt er
266.779 en komt op den vierden rang, na
Henegouwen, Brabant en Cost-Vlaande-
ren.
Het aantal inwoners per 100 huizen be
droeg op zelfden datum voor gansch het
land'408, tegen 441 cp 31 December 1930.
Limburg staat hier aan de spits met 499,
West-Vlaanderen komt cp den vijfden
rang met 388.
Van 1930 tot 1042 steeg het aantal hui
zen in West-Vlaan&ren met 17,53 en
de bevolking met 7,73
OPENING VAN HET ACADEMISCH
JAAR AAN DE KATHOLIEKE
UNIVERSITEIT TE LEUVEN
Maandag jl. had te Leuven de opening
plaats van het academisch jaar 1943-1944
van dc Katholieke Universiteit.
Zooals de vorige jaren werd de opening
ingezet met een plechtige H. Mis ter eere
van den H. Geest en van de patrones der
Katholieke Universiteit, O. L. Vrouw
Sedes Sapientiae
HET V. N. V. VIERDE ZONDAG ZIJN
10-JARIG BESTAAN
Besluiten getroffen inzake het lidmaat
schap bij hei V. N. V.
Te Brussel alsmede in de verschillende
arrondissementen van het Vlaamsche
Land heeft; het V. N. V. zijn tienjarig be
staan gevierd. Tevens had de eerste uit
reiking plaats van onderscheidingsteèkens
ingesteld door het V. N. V.
Door den leider van het V. N. V., Dr
Elias, werd tijdens drukbijgeweende ver
gadering een rede gehouden.
Spreker wees eerst op den tien jarigen
strijd gestreden doer het V. N. V. sedert
zijn ontstaan en dezen gev.cerd in Vlaan
deren sedert meer dan 10‘J jaar. Hij
bracht hulde aan cl dezen die het hunne
hadden bijgebracht tet dezen strijd. Dr
Elias wees ook cp de noodzakelijkheid
De Philippijnen zijn een eilandengroep
ten Zuiden ven Japan. Loezon is het
voornaamste eiland ervan. De bevolking
der Philippijnen bedraagt 13 millioen
zielen. Zeven en half millioen inwoners
zijn katholiek. Dat komt omdat de Span
jaards er cte eerste meesters geweest zijn.
Er zijn ook tal van Mohamedanen.
Manila is de hoofdstad, een stad met
350 duizend inwoners, bijzonderste haven
en sterke vesting, die voor geen andere
moderne stad moet vit den weg gaan. Het
bezit zelfs 4 universitsiten. De sigaren en
de suiker maken er de voornaamste nij
verheidstakken uit. De Manila-sigaren
immers zijn wereldberoemd. Ook aan
sommige touwen heeft de hoofdsttad haar
naam gegeven, namelijk aan de zeer ster
ke Manilatouw.
Spanje heeft eeuwen lang den scepter
gezwaaid over de Philippijnen.
Deze eilanden zijn ook beroemd geble
ven om den dood van den grooten we
reldreiziger Magellaan, wiens schepen den
eersten teer rondom de wereld deden, en
die hier cn de Phflippijnen, in een ge
vecht tegen de inboorlingen, den dood
vond,
De Philippijnen kunnen, als ze hun
zelfstandigheid goed weten te gebruiken,
een bloeiende economie te gemoet gaan.
Rijst, suikerriet, manilahennep. maïs en
tabak, uitgestrekte wouden met gom- en
harsontginning, goud, ijzer, zilver, pla
tina. steenkool, olis... ziedaar zooveel
rijkdommen die door den grond en de
rijkbedeelde flora worden opgeleverd.
Vroeger waren al deze waren maar
schakels in de Amerikaansche economie,
die ze deed bloeien of slinken naar ge
lang de eigen marktbehoeften. Nu kun
nen deze eilanden een bloeiend centrum
worden in de Groote Aziatische economie.
Er was groote jubel en vreugde op de
Philippijnen, dezer dagen. En wel met
recht en reden.
17-10-43.
gevoerd: brandewijn, ananas, oranjeap
pelen, visch, enz. De invoer is hoofdza
kelijk in Engelsche handen.
Het is vooral op het eiland Terceira. dat
de Engelschen beslag hebben gelegd op
de havens en on het vliegveld.
De Azoren tellen 250 duizend inwoners.
Naar Belgapress uit Shanghai meldt
hebben de orerstroommgen Van den Ge
len Stroom in de Cnineesche provincie
Honan den dood veroorzaakt van 200.000
Chineezen wijl 60.000 huizen vernield
werden. Verder dreigt er hongersnood in
de geteisterde gebieuen.
ABONNEMENTSPRIJS 1943:
1 Jaar in Itelgie Fr. 36
3 MaandenFr. 9
6 MaandenFr. 18
1 Jaar in Frankrijk Belg. Fr. 52
Onlangs sneuvelde op liet Oostfront:
André Rimbaut, uit Meerbeke-V/aas.
Wij zouden geen hert hebben als we
onze Zendelingen niet hielpen aan wat
ze broodnoodig hebben,.niet voor zich zelf,
maar voor hun missiewerk, hun scholen,
hospitalen, voor hun missiewerk. Maar
we zullen geven en heimelijk geven.
m
Een aardig dingen toch zei de gebuur.
Ik zie op die kaart een aantal zwarte
strepen. Ik weet wel, dat zijn de groote
scheêpvaart-linies die de wereld door- 1
kruisen en Noord en Zuid, West en Oost
verbinden.
We zouden wij zelf eens een kaart moe
ten maken. Een klein puntje: Vlaande
ren en van daar lijnen trekken naar al
de landen waar Vlaamsche Zendelingen
zijn. Dan eerst zouden we weten wat' dat
kleine Vlaanderen beteekent. Dan zouden
we- dat klein zonnetje waardeeren dat
licht en warmte brengt in zoovele groote
landen; we hebben zooveel redens om
preusch te zijn over ons kleine Vlaande
ren en och arme, we zoeken altijd naar
dwaasheden cm het te kleineeren; die
kaart komt er en dan ga ik on zoek om
te weten welke Paters en Zusters in dié
landen zijn. Ik zal dat wel vinden in de
oude Missie-tijdschriften in de parochie
bibliotheek.
We stonden nog altijd te studeeren op
die kaart als Zoë binnenkwam.
Nelis, duizendmaal bedankt voor den
tcefe’akMaar ge moet den brief zelf
lezen. De bode had nieuws meê uit den
vreeipde... hier, Nelis.
Seffens, seffens. Zoë.
Zoë stak cok haar neus en haar cogen
in ons kaartgesprek; en ’t duurde niet
lang óf ’t kwam er uit: Nelis, ’t doet een
moeder zulken deugd als ze ondervindt
dat er menschen zijn met een hert. Gij
zorgt vcor toebakvoor mijn jongen
en ’k wete dat ik nog meer mag vragen.
Ge kunt niet denken hoe dat werkt oo
mij; dat geeft couragie, ’k en kan dat al-
zoo niet zeggen, maar ge zijt lijk een an
der mensch. En ginder 't zelfde bij mijn,
jongen... Nelis heeft hem niet vergeten,
Nelis zorgt voor toebak; ge zult ’t wel
zien in zijn brief. Als ik het las sprongen
de tranen uit mijn oogen.
Zoë zweeg een paar seconden.
’t Is maar, zei Zoë, dat ik nu reis op
die honderden, aan die duizenden Vlaam
sche moederkes die denken aan hun zoon
of aan hun dochter in de Missies. Se
dert... jaren kregen ze geen nieuws, se
dert jaren konden ze geen brief opsturen,
geen pakken zelfs geen tcebak, Nelis.
Ze gingen weg ter eere Gods. Moeder liet
hen gaan ter eere Gods. Hard moet het
zijn Nelis, geweldig hart, nog veel harder
dan voor ons... jaren, jaren zonder cenig
nieuws! Men zou geen moeder zijn of ge
zoudt bekommerd zijn om een die van
huis wegliep...
Om een gelukzoeker, zei ik, een goud
zoeker en dat zijn zielczoekers, ei ZcS?
Ik heb het al gezegd aan Harrie, Nelis.
Zondag doen we meer dan we kunnen. Het
komt op de hertelijkheid, Nelis, op de
hertelijkheid. De moeders en do familie
van de Missionarissen m'eten hcoren dat
’t buischt in de schale, moeten zien dat.
’c stroomt van de briefkes in de schale,
elk dezen keer meer dan h'j vermag. Ik
heb het aan me zelf ondervonden hoe dat
ge een heel ander mensch wordt, hoe ge
met twee handen te gelijk den gevallen
meed weer opraapt, als ge rendom u mee
gevoelen en hertelijkheid gewaar wordt.
En die moederkes verdienen bet meer
dan andere en die Faters en Nonnektes
ook: en den dag dat zij het weten hoe wij
hielpen, zullen ze nog harder werken...
VAN WEGE ONZE HERTELIJKHEID.
Zoë’s voorschoot had weer werk. Ze
meende ’t nog beter dan ze 't zei, de
brave sloore, de waterlanders stroomden!
Zoë heeft een herte... Morgen is er geen
een hertelcoze mensch in Vlaanderen.
Missie-Zondag in Vlaanderen, de Zon
dag van de hertelijkheid.
BOER NELIS.
40e JAAR. - Nr 43.
geboekt werden. Bij Tchernigow werden
alle S.ovjets-aanvallen af geslagen.
In het gebied Smolensk-Vitebsk zetten
de Sovjets nieuwe doorbraakpogingen door
welke leidden tot zeer zware gevechten.
Nieuwe troepen wierpen zij hier in den
strijd, om Vitebsk te kunnen bereiken.
Sovjets beproeven hier de Duitsche stel
lingen aan den Opper-Dnjeper te over
vleugelen en tot aan de Moeras-gebieden
van de Pripet-monding op te rollen. Al
hun pogingen faalden hier echter ook op
den sterken Duitschen afweer.
In het gebied va.n Newel-Weliki-Loeki
werden eveneens nieuwe «gevechten gele
verd welke tot weinig wijzigingen aan de
frontlijn leidde.
Bij al deze gevechten leden de Sovjets
aanzienlijke verliezen, o. m. honderden
tanks.
Bevoegde kringen te Berlijn wezen er
ook op dat in dit gebied van Gomel de
kommunistische benden fel de Duitsche
troepen hinderen.
Bij den terugtocht worden oogst, vee
en bevolking door de Duitsche treepen
medegenomen. Bij het oversteken van
stroomen of rivieren worden iedere be
paalde uren voclTJeïioiIdeïi aan de bevol
king en het vee cm deze bruggen te over
stappen.
Op het Oostfront hebben de Duitsche
troepen gebruik gemaakt van een nieuwe
type tank welke voorzien is van een ka
non van zeer zwaar kaliber.
Op het front in Zuid-Italië werden
eveneens zware gevechten geleverd. In
het Westelijk gedeelte van het front heb
ben de Angelsaksers zware aanvallen in
gezet aan den Volturno, alsmede ten
Noord-Westen van Benevento. De strijd
was bijzonder hevig aan beide zijden van
Capua. Tegelijk ondernamen de Angel
saksers landingspogingen ten Noorden
van de monding van den Volturno, waar
zij door den Duitschentegenaaval sa-
mengedrengen werden. In het gebied van
Capua wisten de Angelsaksers met hun
pantserformaties diepei- in het Duitsche
verdedigingssysteem binnen te dringen.
Langs den bovenloop van den Volturno
cn bij Calero wisten de Duitsche troepen
hun linies over het algemeen te behou
den.
Naar de jongste berichten' moesten de
Duitsche troepen zich terugtrekken ten
Noord-Oosten van Capua.
Op het Oostelijk frontvak werd een
zware strijd geleverd langs den weg Fcg-
gia-Rome. Campobasso werd er door de
Duitsche troepen ontruimd. Vinchiaturo
werd eveneens prijs gegeven nadat er
zware gevechten geleverd werden en om
aan eén cmsingelingsmanceuver van uit
Campobasso te ontsnappen. Bij hun te
rugtocht vernielden de Duitsche afdeelin-
gen alle bruggen en militaire installaties.
In de Golf van Napels werd een
zwaren Angelsaksischen oorlogsbodem
door vliegtuigenbommen getroffen, wijl
in het Oostelijk gedeelte van de Middel-
landsche Zee een kruiser beschadigd werd.
Op den Dodekanescs hebben Duit-
sche troepen het eiland. Simi bezet,
Dinsdag werd gemeld dat de HH. Eden
en Huil, respectievelijk Ministers van
Buiten’,andsehe Zaken van Engeland cn
Noord-Amerika, Maandag te Moskou wa
ren aangekomen, na een reis over Cairo
en Teheran.
Luidens een cfficieele Londensch-e be
kendmaking werden Maandagavond nog
voorbereidende besprekingen gevoerd tus-
schen de HH. Eden, Htfll en den H. Mo
lotov, Sovjet-volkskommissaris voor Bui-
tenlandsche Zaken, cn zou. de eerste zit
ting van de conferentie der Drie plaats
gehad hebben op Dinsdag.
De HH. Eden en Huil zijn vergezeld
van verscheidene Britsche en Amerikaan
sche personaliteiten.
Te Moskou rekent men er op dat de
conferentie een paar weken duren zal.
Zeer waarschijnlijk zullen er slechts be
richten aan de pers medegedeeld werden
eerst bij de slotcommuniqué,’s.
Omtrent deze conferentie merkte het
Russisch blad Isvestija op dat op de
conferentie ongetwijfeld de vraag zal op
geroepen worden: Hoe kan de oorlog op
de snelste wijze beëindigd worden. Verder
zou de oprichting van een permanent ge
allieerd comité ter regeling van de loo-
pende aangelegenheden bespreken wor
den alsmede economische kwesties en de
behandeling na den oorlog van het Bal-
kan-probleem en het lot van Hongarije,
Roemenië en Finland. Grenskwesties zou
den eveneens te berde worden gebracht.
Naar gemeld wordt uit het Hoofdkwar
tier van den Führer werd een conferentie
van het Oppercommando van de Duitsche
Weermacht belegd waarop leidende per
sonaliteiten van den Staat cn van de
Partij voordrachten hielden over den
binnenlandschen pclitieken toestand en
over de verwezenlijking van de nationaal-
socialistische wereldbeschouwing. Bij het
slot der conferentie ontving ae Führer
alle deelnemers en handelde in een toe
spraak over den politieken en militairen
toestand. Talrijke hoogere officieren zoo
van het Duitscne leger als van de marine
en de luchtmacht namen aan ae confe
rentie deel.
De onafhankelijkheid der Philippijnen
werd op 14 Octooer jl. afgekonargd. Na
We begonnen met Amerika.
Daèr in het barre Noorden, aan de
Hudsonbaai en heelemaal te Zuiden ven
Zuid-Amerika, in Vuurland, daar wenren
de Oblaten en daar zijn Vlamingen on
der.
In Canada en in de Staten en in ds
Antillen zult ge Vlaamsche Jezuïeten
vinden en Redemptoristen, iSalezianen
en- Norbertijnen in Zuid-Amerika.
Leapt ge naar Azië: Onze Scheutisten
in Mongolië en China; de Minderbroe
ders in de bloedige Missievan Hoe-
Pei.
Cap.ucienen, Jezuieten en Carmelieten
in Britsch Indië; Minderbroeders in het
Heilig land.
Afrika? De Witte Paters in Noord-
Afrika, om te sluiten met de Benediktij-
n-en in Zuid-Afrika.
En in de Stille Zuidzee mogen we ter
loops wel de Hawaï-eilanden bekijken,
waar Pater Damiaan verbleef en verder
kijken naar den Oosten naar de Fi-
lipnijnen.
En waar zitten onze Vlaamsche Non-
nenkes-Zendelingen? En onze Broeders-
Missionarissen?
Neemt ook eens uw wereldkaart in han
den, om te zoeken niet naar landen waar
Het oorlog is, maar waar ONZE Ziele-
zeekers gaan om vrede en geluk te dra
gen... aan Vuurlanders en Papana’s en
Koppensnellers, aan rcode <n bruine en
gele en zwarte menschen, die niet eens
dachten misschien dat ze werkelijk men-
sehen waren.
Waar zitten onze Zusterkes, van alle
sooi'i Zuster-Congregaties ze zijn niet
op te noemen? In hospitalen, weezenhui-
zen, cuderlingengestichten, dispensaria.
Ze zijn in de brousse of in de bergen op
zoek naar domnelaars, naar zieken, ze
zijn docter en-apotheker, ziekenverpleeg
ster. moeder van honderden weezen, ze
geven school, en huishoudschool... ter
eere Gods. Daarom verlieten ze alles! En
de Zendelingen? Idem het zelfde, metsers
en timmermans. boomvelders en steen
bakkers, per fiets, per moto, per boot of
te peerd cp reis, op den doel en den dom
pel soms, op zoek naar dompelaars en
doolaards... ter eere Gods!
Hebben die een hert? Aan alles vaarwel
zeggen, san familie en huis, aan ’t lieve
land, aan welstand en gemak, aan com
fort en... 'beschaving, aan een gemakkclij-
ke' en eervolle toekomst om naar den
vreemde te gaan, te leven midden onbe
schaafde menschen», een leven van ont
bering ,van last, zonder rust, zonder die
honderden dingen die ’t leven alhier ge
zellig maken.
De wereldkaart lag open op tafel; we
hadden die gekocht bij ’t begin van den
oorlog, in 1939. Eerst was ze aan den
muur vastgemaakt, dan ergens wegge
borgen, nu lag ze opgn, want we waren
op zoek. We zaten ergens in den Grooten
Oceaan, waar die duizenden eilandekes
lisigenPclyn-esiën, Micronesiën, Melane-
siën. Zijn dat eilandekes of zijn dat vlie
gen...puntjes. vroeg mijn gebuur! De
vliegen hadden er misschien wel eenige
eilandekes bijgeteekend...
En vele van die puntjes zijn greoter
dan West-Vlaanderen! Wat is inderdaad
ons landje on die wereldkaart en onze
provincie dan? Dat is alles wat we in de
wereld betcekenen?
Toch niet! Want dat nietig puntte, dat
kleine Vlaanderen, soeelde een rel, speelt
een rol in de wereld.
De wereldkaart lag daar nu epen, nu
konden we reizen naar de meest afgele
gen hoeken en kanten. En we reisden om
te kijken waar cr zoo al Vlamingen zitten
of nestelen. Vlaanderen zendt immers
zijn zonen en dochters uit». Er gingen
er wel naar Noord-Amerika en Zuid-
Amerika: er moeten wel hier en daar
Vlaamsche avonturiers en goudzoekers
zitten. Maar daar gaat het niet over.
We waren in de... Spaarweek. en zou
den morgen niet centierntjes-achtig zijn.
Nu zouden we zoeken waar ze zitten of
nestelen, de Vlaamsche... Ziele zoekers.
Dezer dagen werd er veel gesproken over
twee eilandgroepen, die ver van elkaar
liggen, de eene West, de andere Oost: De
Azoren en Philippijnen.
Zoo ver als ze van elkaar liggen, zoo
ver en groot is ook het verschil van regi
me waar ze thans toe behooren.
De Azoren werden dcor een vreemde
macht bezet. Een bevriende macht, heet
het in de actueele oorlogstaal, doch elk
een is ervan overtuigd dat hier een volk
heeft moeten toegeven aan een over
macht. Korter gezegd, de Azoren hebben
hun eigen zelfstandigheid verloren.
Ver aan den anderen kant van de we
reld liggen de Philinpijnen, die omtrent
tachtig jaar onder Amerikaansch bewind
hebben gestaan, en vaak de onafhanke
lijkheid werden beloofd, doch ze nooit
dat kwam vooral door den rijkdom aan
suikerriet hebben verkregen. Japan is
er nog geen twee jaar meester, en nadat
het dit eilandenrijk krachtig heeft hel-
p:n organiseeren. zien we, hoe het thans
zijn onafhankelijkheid gekregen heeft.
Over deze twee, niet alleen in ccrlogs-
j opzicht, doch ock in ander opzicht zeer
belangwekkende eilanden, willen wij onze
te’ïers enkele bijzonderheden mededeelen.
VLAAMSCHE EILANDEN!
Zoo werden de Azoren jaren, ja eeuwen
genoemd, omdat zij eenmaal behoorden
aan Isabella, de mceder van Karei de
Stoute, en er zooveel Vlamingen gingen
wonen. De Illias VlamengosTal van
Vlaamsche families zijn er heengetogen,
op zoek naar rijkdom en allerlei avon
tuur.
Op de kerkhoven, in de herinneringen
en overblijfselen zijn nog veel Vlaamsche
namen te vinden.
De Azoren bestaan uit negen eilanden
^n een aantal uit zee epstekende klippen.
De voornaamste eilanden zijn: Terceira,
Fascal. Pico, San Jorge, Graciosa, San
M’guel. Santa Maria én verder de rots
eilandjes Formigas, Flores en Corvo.
De eilanden zijn zeer bergachtig en
doorsneden door diepe kloven. Zij zijn
trouwens van vulkanischen aard en vul
kanische uitbarstingen, evenals aardbe
vingen, worden er herhaaldelijk waarge
nomen.
Da voornaamste produkten dezer eilan
den zijn: maïs, tarwe, wijn, boonen, ana
nas. oranjeappels, bananen, suikerriet,
koffie, thee, enz. Er worden vooral uit-
In samenwerking van Duitsche luchtstrijdkrachten en marine werd de vijande-
lijke weerstand gebroken cn het eiland in -bezit genomen. Hierboven zien we de
tei-ie voorhoeden de stad inrukken. Het eiland Kos maakt deel uit der Doüeka-
pesosgroep, gelegen in de Egeesche Zee, aan de kust van Turkije
MA7SIMAPRIJZFN VOOR LUIERS EN
NAVELBANDEN
De maximaprijzen voor luiers en navel-
banden (verkoopprijzen aan den verbrui
ker) worden vastgesteld als volgt:
a) Luier, gezoomd 63.5x63.5 cm., 14 fr.
pei- stuk;
b) Navelband, gezoomd type nr 1, 4 fr.
per stuk.
DE MAXIMUMPRIJZEN VAN
SUIKERBIETEN
Het Staatsblad van 15 Oktober kondigt
af dat de maximumprijs van de suiker
bieten met een suikergehalte van 15"50
is vastgesteld op 250 fr. per ton. Deze
maximumprijs zal voor den oogst 1943
met 30 frank per ton verhoogd worden.
RANTSOENEN VOOR PAARDEN
IN NOVEMBER
Voor de maand November 1943 zijn de
rantsoenen voor de paarden als volgt
vastgesteld:
De niet-landbouwpaarden van meer dan
45J kilogram hebben reent op 200 kilo
gram samengesteld voeder (2 zegels).
Deze van minder dan 450 kilogram heb
ben recht op 100 kilogram samengesteld
voeder (1 zegel).
TEELTPLAN VOOR HET
LANDBOUWJAAR 1943-1944
De verschijning van het besluit waar
bij een Teeltplan voor het landbouwjaar
1943-1944 wordt opgelegd is eenigszins
vertraagd. De aandacht wordt er niette
min op gevestigd dat de landbouwers,
ook voor liet a. s. productiejaar, bepaalde
voortbrengstverplicntingen zullen hebben.
Het Belgisch Staatsblad zal trouwens
e.-rstdaags de bepalingen, waarbij dit
Teeltplan wordt opgelegd, afkondigen.
Gaat zachtjes, wandelaars... voet voor voet...
stoort Goaes stilte niet... en doet
geen blad, geen enkelen stroohalm kraken,
/.iet rond 11... Blijjt aanbiddend staan:
Als outers, ziet! ae heuvels blaken,
oranje en blauw: de morgendienst vangt aan.
Kort daaropverschijnt zijn opzettelijk
zwoele Lore.-ey
In 1882 gaat Pol De Mont naar Ant
werpen wonen, als Atneneumleeraar. Meer
en meer was hij de belezen kunstkenner
aan ’t worden, de man die in den roes
van het kunstleven eener grootstad, een
volschoon leven zag. Het is hem aan te
voelen in zijn nieuw werk Fladderende
Vlindersdat hij voor de nieuwste ge
dachten in de Poësis gewonnen is: de
muzikale versvorm, kunst om de kunst.
Om in t.
tot de waarachtigheid
dichterlijke gevoelens terug te
In Iris f-’z—te
al zijn kunde en kunst.”
Dat was in 1894.
Maar sedert dien tijd, is de hartstocht
van het dichten, met zijn eigen jongen
dollen hartstocht, gaan luwen en blijken
zijn schoonste liedjes gezongen.
Algemeen echter wordt een gedicht van
lateren datum (1903) als het schoonste
aanzien, dat hij heeft voortgebracht. Zijn
Brabant klinkt er in terug, het hel
derste gevedel van zijn muzikale dich-
terslier, en een warme inhoud die boven
het nog al vaak oppervlakkige van Pol
De Mont’s dichterlijke gedichten staat.
Het is een zeer lang gedicht. Laten wij
alleen een paar strofen van citeeren uit
Aan een Brabantschen Leeuwerik
Geest van de lentelucht
bandeloos vrij,
dichter der hoogste vlucht,
leeuwerik, gij,
stoutste der stemmen all’,
nooit stom noch stil
wat is uw wezen toch
en wat is uw wil?
Zijt ge, als ge plots weer daalt,
vait als een ster,
die, m de azuren zee,
eindeloos ver
plots van het Noorden naar
‘t Zuiden verschiet,
zijt ge een bevel van God
aan ‘t aardsche diet?
Zielen van eender tuk,
zoons van één land:
‘t vrijgestemd, bondgebekt,
heerlijk Brabant;
Zwijgen noch veinzen kan
ik niet noch gij:
wat ons ter kele stijgt
wij zeggen ‘t, wij!
Neen, wij vinden in deze gedachten niet
dien vollen galm, uien zwierigen weister
noch sprenkeinieuwe maniere van pein
zen en zeggen van Guino Gezelle terug.
Doch er zit een lieve bekoorlijkheid m
en een val van klank en maat die U mee
sleept en voldoet.
Het is luchtige, knappe en daarbij toch
zeer gevoelige peëzie.
Hij was een vooricoper van een nieu
wen dichterstijd in Vlaanderen, die zou
uitmunten door versche, jonge kracht,
door natuurlijkheid van inhoud en
schoonheid van vorm.
Als prozaschrijver is zijn novellenbun
del Op mijn Dorpk-enhet liefste en
meestgeiezene. Ook zijn «Vier Legenden»
of De Gouden Distelkunnen ons nog
boeien, door hun innemenuen verhaal-
Doch Pol De Ment was niet alleen
dichter, hij is cok, en dit op velerlei ge
bied, een bezieler geweest... een groote
Volksopvoeder
Daarover moeten wij in ons volgend
artikel uitweiden.
Uitgever: Sansen-Vnnnestc, Popcrlnge.
Telefoon N' 9. Poslch. IV 135.70. J
TARIEF VOOR BERICHTEN:
Kleine berichten (3 regels) 8 fr.,
Kleine berichten adr. t. bureele 12 jr.\
(voor ieder regel meer: 2 fr.)
f Rouiuberichten: minimum
j Groote rouwberichten: per regel
j Ber. in lokaal nieuws: per renet
3 Andere aankondigingen: prijs op vraag.J
Aankondigingen worden aanvaard tot I
den Donderdag middag.
Abonnementsprijs tot Nieuwjaar:
a Voor Belgle Fr. 7,50.
Voor Frankrijk Belg. Fr. 10,00.
-c.
t323SE2a33HSE2S£®Sa3S22KSa8ffiHS4B3BBSSSSSEEBaSS3iMH3£3MEaESH
fiiii!iiiiii!iii!in!ii!iiiiiiiiiiii;iniiiiN
met recht! moesten in deze Lente-
sotternijen wel een waarachtig dichter in
Pol De Mont erkennen. Al zóu hij nooit
Gezelle bereiken!
Nieuw frisch leven in onze dichtkunst,
die, buiten Gezelle, verweekelijkt en ver-
schoolmeesterd was.
Nieuw frisch leven! Lees alleen, die
Uchtendhymnemaar, waarin de na
tuur als éen verheerlijkende zang is.
En de boomen? De boomen luisteren
vol praait en schoonheid staan zij daar,
de kruin van ’t wordend licht reeds klaar.
de onafhankelijkheidsverklaring werd on-
middellijk een bondgenootschap met Ja
pan afgesloten.
Dr Laurel is eerste president der jonge
republiek geworden.
Door de Duitsche Regeering werd in
een fcrmeele nota gericht tot de Portu-
geesche Regeering scherp protest aange-
teekend tegen het feit dat Portugal in
gegaan is op den Britsohen eisch inzake
de Azoren en de neutraliteitsschending
welke hiervan het gevolg is geweest.
Ook Japan teekende protest aan tegen
de Britsche bezetting van de Azoren.
Anderzijds werd te Berlijn bekend ge
maakt dat het ingaan door Portugal cp
den Britsohen eisch inzake de Azoren de
vriendschappelijke betrek’teugen tusschen
Duitschland en Portugal niet worden aan
getast.
Te Berlijn werd bekend gemaakt dat
ingevolge maandenlange cnderhandelingen
inzake het rapatrieeren Cn uitwisselen van
zwaargewonde krijgsgevangenen en leden
van den Rooden Kruisdienst tusschen
Duitschland en Engeland een overeen
komst bereikt werd met het resultaat dat
dezer dagen ruim 5.000 Duitsche soldaten
naar het vaderland zullen kunnen terug-
keeren.
Op 18 Oktober kwamen te Oran twee
Duitsche lazarethschepen en twee Duit
sche passagiersschepen toe ten einde er
3.876 Duitsche zwaargewonden en leden
van den Rooden Kruisdienst aan boord
te nemen. Op 19 Oktober moesten de
Britten 831 Duitsche zwaargewonden, ver
plegers en zeelieden ontschepen te Go-ete-
borg (Zweden) w’ijl tegelijkertijd 4.344
Britsche zwaargewonden, verplegers en
zieke zeelieden van de koopvaardijvloot
aan boord zouden worden genomen. Op
26 Oktober moet te Barcelona een nieuwe
uitwisseling plaats hebben van 1.061 Duit
sche zwaargewonden en verplegers tegen
1.083 Britsche gekwetsten en verplegers.
Volgens nadere berichten had deze uit
wisseling plaats tengevolge onder bande-
lingen welke gevoerd werden door de
Zwitsersche Regeering met medewerking
van de Zweedsche en Spaansehe Regee-
ringen voor de technische uitvoering er
van.
Een eerste poging in 1941 was reeds
vruchteloos gebleven.
Dcor de Britten en de Amerikanen
werd de waarde van de lire vastgesfeld
op 400 lire per pond en 100 lire per dollar.
Door Duitschland werd eveneens een
koerswijziging van de lire bepaald welke
teruggëbracht werd van 13,15 mark op
10 mark per lire. In verhouding van de
Belgische frank beteekent zulks dat de
lire teruggebracht werd van 1,65 fr. op
1,25 fr.
Naar een bericht uit Parijs zou de
Koning van Italië, ingevolge een eisen
der Britten, afstand gedaan hebben van
zijn titels als Keizer van Ethopië en Ko
ning van Albanië.
Uit Britsch-Indië werd gemeld dat de
hongersnood welke thans heerscht in
Bengal^ verschrikkelijke afmetingen ge
nomen heeft. Van officieele zijde werd
hieromtrent te Londen de vrees geuit dat
het aantal slachtoffers van den honger
snood in Indië de totale verliezen op al
de fronten ver zal overtreffen en dat 15
millioen menschen zou kunnen bedragen.
In Bengalen zou er voedsel tekort zijn
voor 10 millioen menschen.
Een en ander.
Te Berlijn werd vernomen dat tij
dens een onlangs afgeslagen Britschen
aanval op de Noorsche kust, de Duitschers
bij machte zijn geweest zich meester te
maken van nieuwe Britsche miniatuur-
onderzeeërs. Deze zouden zijn afgekeken
van de Japansehe miniatuur-oncterzeeërs
welke zij gebruikten bij hun aanval op
Pearl-Harbour welke zoo zware verliezen
bijbracht voor de Amerikanen.
De Fascistische Republiek zou de
vroegere vlag van Italië behouden heb
ben, mits het weglaten van het wapen
van het Huis van Savoye.
De Bisschop van Campobasso werd
gedood door de ontploffing tijdens een
Britsch luchtbombardment op deze stad,
zulks wijl hij godsdienstoefeningen aan
het leiden was m de kathedraal.
Uit verklaringen van Burgemeesters
van pTansche steden welke zwaar te lij
den hadden onder Britsche luchtaanval
len blijkt o. m. dat Nantes voor de 2/3
verwoest is, dat er 2700 huizen getroffen
werden en 65.000 -burgers geëvacueerd
werden, dat St-Nazaire’s bevolking ge
daald is van 45.000 op 5.000 inwoners.
De Fransche Eerste-Minister Laval
deed een beroep on de Fransche magis
tratuur ter bestrijding van het terroris
me in het land.
weging en op den moed welke er thans
noodig is om V. N. V.-er te zijn. Na zijn
geloof in de toekomst der beweging uit-
gedruki te hebben en de leden opgeroepen
te hebben tot eendracht, maakte hij be
langrijke beslissirigen bekend, eerstens op
de onvereenigbaarneid van het lidmaat
schap van het V. N. V. en dit bij andere
groep: eringen, tweedens omtrent de in
stelling van kenteekens bij het V. N. V.,
om dé trouw aan de beweging te erken
nen en te beloonen.
Dit eerste besluit maakte hij als volgt
bekend
Het lidmaatschap van het V. N. V.
is onvereenigbaar met. het lidmaatschap
van andere partijen, groepeeringn, ver-
eenigingen of genootschappen die een
politiek doel of de verwezenlijking van
een politiek programma nastreven. Deze
onvereenigbaarheid geldt zoowel voor de
zich politiek-kultureel noemende vereeni-
ging der De Vlag als voor de groepeerin-
gen <n min of meer geheime genootschap
pen die voorwenden Dietsche idealen na
te streven. De lidkaarten V. N. V. voor
het jaar 1944 zullen niet hernieuwd wor
den voor deze leden, waarvan het bewezen
is dat zij tot deze groepeeringen behoo
ren of deze bevcordeelen. Uitzondering
k:.n alleen gemaakt worden voor deze le
den op wie orooddwang werd ui «geoefend:
de arrondissementsleiders zullen over deze
gevallen beslissen.
Tot slot van de vergadering werd over
gegaan tot de uitreiking van kenteekens.
Rantsoeneering
DER EETWAREN
van 24 Oktober tot 22 November ’43
1 Brood250 gr. p. dag
2 Gebrande gerst ICO gr. p. maand
3 Margarine 125 gr. p. maana
4 Boter325 gr. p. maand
5 Cichorei100 gr. p. maand
6 Luiker1 kgr. p. maand
9 Magere smeerkaas 290 gr. p. maand
10 Vleescii20 gr. p. dag
12 en 13: Naar keus:
a> Confituur. 600 gr. p. maand
b) Kunsthonig 600 gr. p. maand
c) Gekonfijte vrucht. 450 gr. p. maand
d) Suikergoed 380 gr. p. maand
e) Gevaniïleerde suik. 3S0g;-. p. maand
20 Aardappelen 600 gr. p. dag.
Tijdens de jongste dagen werden door
de Angelsaksische luchtmachten verschil
lende luchtaanvallen uitgevoerd op
Duitsch grondgebied, maar slechts twee
met sterke krachten, eene bij dag uitge
voerd door Noord-Amerikaansche vlieg
tuigen on de Duitsche stad Schweinfurt,
de tweede bij nacht door Britsche for-
msties on Hannover.
De ste’rke Noord-Amerikaansche for
maties die den eersten aanval uitveerden
■stuitten cn een zeer sterken Duitschen
afwecr, namelijk op sterke Duitsche
jacht- en vernielingseskaders. De hierbij
geleverde luchtgevechten groeiden uit tot
den grootsten luchtslag boven het Reichs-
gebied. In dezen luchtslag zouden van
Duitsche zijde nieuwe wapens zijn ge
bruikt, namelijk nieuwe typen jachtvlieg
tuigen die van nieuwe wapens zijn voor
zien door dewelke de geraakte vliegtuigen
bij een schot ontploffen. Naar gevangen
genomen Amerikaansche vlieg>?rs zouden
de Duitsche jagers bommen hebben ge
gooid naar de vliegende vestingen, welke
met bet inslaan de toestellen dadelijk in
brand gooien. Europapress maakte verder
gewag van Duitsche torpedo-vliegtuigen,
vn.il er ook sprake is geweest van nevel-
fusees.
Van Duitsche zijde werd erop gewezen
dat den geboden afweer tot een zware ne
derlaag dar cp Schweinfurt aanvallende
vliegtuigen is uitgegroeid, daar van de
250 300 toestellen die den aanval uit
voerden, er 150 dcor den Duitschen af
weer werden neergehaald, wat' een groot
sukses beteekent. Van Noord-Amerikaan-
sche zijde werd anderzijds het verlies van
62 toestellen toegegeven. Van Duitsche
zijde gingen 17 jagers verloren.
Te Schweinfurt werd bij den aanval
aanzienlijke schade hangericht in de
woon- en zakenwijken der stad.
Omtrent de operatiewijze van- de Ame-
rikaanschs vliegers deelt het Nederiand-
sche blad N. R. C.volgende bijzonder
heden mede:
De formaties hebben volgens de
schildering, welke words gegeven, drn
trapsgewijzen vorm van een vesting. De
leidende groep in het onderhavige geval
bestaat overwegend uit Boeings-40. die
geen bommen meenemen, doch in plaats
daarvan met zeer zware machinegeweren
en veel kanonnen, zijn uitgerust. Het
schootsveld reikt bijna naar alle kanten.
Rechts achter deze groep, iets hooger,
wliegen eveneens viermotorige machines,
welker afweerwapens voor het meeren-
dêéls naar rechts en naar boven zijn ge
richt, Links beneden volgt een andere
groep. Zij voert den afweer naar links
uit met wapens aan de zijde en draai
bare machinegeweerkoepels. Slechts wei
nig lager dan de bovenste formatie vol
gen de bommenwerpers van de leidende
groep en bijna op dezelfde hoogte sluit
de massa van de bommenwerpers zich
aan. die dcor een keten van luchtaf-
weerkruiserszwaar bewapend, maar
geen bommen dragende machines, geflan
keerd werden.
Bij den nachtelijken aanval op Han
nover werd in het stadsgebied opnieuw
aanzienlijke schade aangericht wijl de
bevolking verliezen leed. Door den Duit
schen afweer werdén volgens Berlijn 15
toestellen neergeschoten; de Britten ga
ven het verlies van 17 bommenwerpers tce.
De andere luchtaanvallen beperkten
zich tot storingsvluchten met mindere be-
teekenis.
De Duitsche luchtmacht harerzijds
voerde eveneens luchtaanvallen uit in den
loop van verschillende nachten op Britsch
grondgebied.
Deze aanvallen waren o. m. gericht te
gen Londen, Zuid-Engeland.
Ter zee vielen Duitsche duikbooten an
dermaal in zware gevechten Britsch-
Amerikaansche konvooien aan en kelder
den 11 schepen van samen 74.000 ton
alsmede twee torpedojagers. Twee andere
schepen en een torpedojager werden ge
torpedeerd en zwaar beschadigd.
De zware gevechten duren steeds voort
zcowel op de zuidelijke ais op de centra
le sectors van het Oostfront. De Sovjets
wierpen steeds nieuwe troepen in den
strijd. Het weder bleef er droog en warm.
De modderperiode is er dus nog steeds
niet aangebroken zoodat de gevechten er
nog steeds hun volle hevigheid kunnen
behouden.
Sedert de ontruiming van het Koeban-
bruggenhoofd is de strijd in dit meest
zuidelijk gelegen frontvak stilgevallen en
Sovjet-aanvallen rechtstreeks uitgevoerd
op dén Krim werden nog niet gemeld.
De Sovjets trachten echter steeds den
Krim te bedreigen vanuit het gebied ge
legen tusschen de Zee van Azov en den
grooteen Dnjenerbocht waar zij hevige
aanvallen uitvoerden bij Melitopol. Zij
hernieuwden hier hun doorbraakpogingen
om van uit dezen sector den Krim, die
op een 100 Km. van deze gevechtszone
gelegen is, te kunnen afsnijden. Al hun
doorbraakpogingen stootten hier echter
op den suksesvollen Duitschen afweer die
de aanvallen verijdelde. Volgens B. P. S.
geraakten enkele Sovjet-sroepen tot in de
nuinen van de stad Melitopol maar wer
den zij tot den laatsten man uitgeroeid.
Zaporosje, de stad gelegen op het Zui
delijk gedeelte van den grooten Dnjeper-
bocht. werd door de Duitsche troepen ont
ruimd, nadat zij al hun materiaal en
voorraden over den stroom hadden ge-
bracht en zij alle installaties welke voor
den oorlog van belang zijn hadden ver
nield, o. ra. den grooten stuwdam en de
electrische centrale die het geheele Do-
netzbekken van elektrischen stroom
spijst. Bij de zeer hevige gevechten welke
voordien bij Zaporosje werden geleverd
leden de Sovjets geweldige verliezen.
Naar het B. P. S. verloren de Sovjets er
8 divisies en tien pantserbrigades. Ook
van Duitsche zijde waren de verliezen
groot. Ook alle bruggen werden er in de
lucht’ geblazen.
Het zwaartepunt van het Russische of
fensief ligt thans echter ten Noord-Wes
ten van Dnjepopetrovsk, in het gebied
van Kremenfschüg, waar de Sovjets niet
minder dan 20 divisies in den strijd heb
ben geworpen. Hier wordt van Russische
zijde een zuivere mechanische oorlog
voering doorgezet. De troepenmacht wel
ke de Sovjets hier hebben samengetrok
ken werd slechts gekend bij hun meest
concentrische” aanvallen van hun Zonrer-
oflenste f. Massa’s veldartillerie, pantsers,
slagvliegtuigen, enz. werden hier ingezet
om vanuit dit bruggenhoofd over den
Dnieper een doorbraak der Duitsche li
nies af te dwingen. Hun aanval is hier
naar het Zuiden gericht met het doel
het Duitsche meest Zuidelijke front door
een omsingeling te vernietigen.
Wegens hun getalsterkte wisten de
Sovjets hier aanvankelijk door de Duit
sche linies door te dringen. Verbitterde
gevechten werden er geleverd. Onder den
druk der Sovjets moesten de Duitsche
troepen naar het Zuiden, het Zuid-Westen
en het Noorden wijken en voorkwamen
dcor deze taktische beweging de door de
Sovjets beoogde doorbraak. Berlijn meld
de Dinsdag dat dcor het aanbrengen van
nieuwe divisies en de uitgevoerde bewe
gingen de hoofdaanval der Sovjets hier
ken geneutraliseerd worden.
Naderhand werd nog vernomen dat in
dezen sector de Duitsche troepen zich
teruggetrokken hadden op nieuwe posi
ties. gelegen 20 km. meer naar acuter.
Omtrent deze gevechten ontveinzen de
Berlijnsche bladen niet dat de toestand
er zeer ernstig is en dat de Sovjeilegers
hier en daar in de Duitsche stellingen
doorgedronèen waren. De ontwikkeling
van den toestand zag men echter niet
onrustwekkend in.
Meer Noordwaarts, namelijk ten Noor
den van Kiev, hebben de Sovjets cok
nieuwe zware aanvallen ontketend, uit
gaande van'een belangrijk bruggenhoofd
over den Dnieper.
Hun gekoncentre-erde infanterie- en
pantserformaties werden hier ock in hun
opmarsch tot staan gebracht dit na en
kele kilometer. Tegenaanvallen dwongen
de Sovjets hun krachten te hergrospee-
ren. Intusschen woedt er de slag in volle
hevigheid voort.
Aan de Pripet-mcnding alsmede bij
Gomel werden door de Duitsche troe
pen suksesvolle tegenaanvallen uitgevoerd
viaorhii t/^rrAmwinsSn van T.iliberr.a
I.
DE TEERGEVOELIGE DICHTER
Een onzer midst gekende en toch een
ciuer meest beteekenisvcne dicaters is
Hol Ce Mont.
Deze vurige dichter, strijdmakker van
Albrecht Houenbacn, voorvechter voor de
Vlaamsche Kunst en het Vlaamsche
Keent, en door dit alles een onzer gaaf
ste en invloedrijkste Volksopvoeders, was
ten kind van het welige Brabantsche
ï-ayotteniand, waar hij te Wambeek ge
boren werd in 1857. Deze wonnige West-
h>ea van Brabant bleef hem aiioos lief.
Hij dichtte over zijn Payotten;
Volk van boeren,
niet van loeren,
bonkig van vouw, e,i breed van schoeren...
trotse.t op uw landaard, trouw aan uw zeden,
kopp.g o zet/, zoowel moigen als heden,
mauiLcn van echt-ErUnkisch bloed
uav zi;t ge en dat blijft ge voor goed!
Tot dezulken behoorae hij, in zijn har
de u-ouwe aan zijn 'Vlaamsen Volksideaal.
Dertien jaar heeft hij in zijn geboorte
dorp gewoonu.
Uten jaar nadat hij als knaap zijn
dorpje verlaten nad, w^.dt hem den vijf-
jaiiiijkscnen Staatsprijs voor Nederland-
sche netterKunae toegekend, voor zijn
ec.stea bunael Gedicaten
188J! He» is een jaar met klank in de
geschiedenis onzer Letteren van Noord
en Zuid.
Dit zelfde jaar stierf onze groote dichter
en studentenleider Albrecht Rodenbach.
Samen, Pol De Mont en Berten Roden-
bach, hadden ze reeds aan hun roekelooze
Gioomen en plannen een eerste gestalte
geschonken: Het Pennoen, dit dappere
tijdschrift van twee studenten! Want zij
waren er ten slotte de ziel en de werkers
van. Het is ontroerend cm enkele van al
deze herinneringen te lezen uit een later
opstel van Pol De Mont.
B. v. hoe De Mont met onzen Berten
de West-Vlaamsche Kerelsgouw bereist:
Brugge, met zijn ontelbare schoonheids-
schatten, Karei Mestdagh, en dcor de
warme kleuren van den milden Herfst
naar «Ratte Vyncke», den kwieken blauw
voet, onderpastoor te Dudzele.
Van Dudzeie uit, pedibus cum jambis,
doorliepen wij het geheele Noorden... Ter
Doest, waar Saaftingen ieekebroeder was...
Dan Lissewege met zijn breeden, wat
plompen, toch statigen toren... Ginds was
eens het Zwin. Te Damme schreef Maer-
lant zijn Omdat ic Vlaming ben
Uilenspiegel lei er begraven.
Het waren schoone dagen, ’s Avonds
kwam de fanfare spelen, omdat
baen’s Gudrun bekroond was.
Ja, die twee leefden en werkten samen,
voelden samen, Rodenbach wel veel die
per, grootscher en dramatischer, Pol De
Mont veel teerder.
Het temperament van dezen laatste was
immers zoo romantisch als 't gefluit van
een herdersluit. Zijn eerste dichtwerk is
dan ook heelemaal beheerscht door een
wondere en welige natuurlyriek, tintelend
van klank en kleur, door een diepe liefde
tot zijn schoon Brabant. Maar reeds vroeg
ook galmen de bezieling der Fransche en
Duitsche romantiek door zijn werk.
Er is veel uit dit jongste werk dat ons
misschien niet direct bekoren mag, doch
uit zijn eerste Gedichten citeeren we
graag:
O kom met mij in den Lentenacht!
De heuvel glimt in den maneschijn,
daar hellen ons hoofden te saam, zoo zacht,
en gansch de natuur zal ons eigen zijn.
Dese woorden waren voor zijn verloof
de, die ook in 1880 zijn vrouw gewor-
aen is.
Het was dus de tijd van volle liefde,
van schoon gevoel. Te meer, daar hem
te advocatenstudie niet meer knelt en
hij Atheneumleeraar wordt te Doornik.
De vruchten van den schoonen studen
tentijd heeft hij .samengebundeld in een
nieuwen bundel, al lentedichten uit 1880:
Lenitesotternijen.
Dit werk is het glansrijk toppunt van
Pol De Monts dichtkunst gebleven. Ner
gens elders heeft hij nog alt ongezochte,
Llarc en volie accent terug getroffen. Het
bevat vooral natuur- en minnegeaichten,
schoon als waarachtig beleefde sprookjes.
De West-Vlaamsche bewonaeraars van
hrer code meester Guido Gezelle, aie het
arear iiire konden opkiijgen dat Pol De
Mont vóór GeaeLe werd verkoren en
meer
t Wvxucu, uc
het kunstleve:
voelen in zijn nieuw werk Fladderende
Vlindersdat hij voor de nieuwste ge
dachten in de Poësis gewonnen is: de
een volgend werk, ClaribeÜa
vaarachtigheid van zijn eigen
2.1te koeren.
Irisschermt hij wezenlijk met
Dat was in 1894.
het dichten, met zijn
li iicti lotuuiii, gaa
schoonste liedjes
Algemeen echter wordt een
aanzien, dat hij heeft voortgebracht. Zijn
Brabant klinkt er in terug, het hel
derste gevedel van zijn muzikale dich-
het nog al vaak oppervlakkige van Pol
'U'-vu-oT-uit.a gedichten staat.
„jaicht. Laten wij
alleen een paai- strofen van citeeren uit
3
i ii
'/I
