De Mensch
en de oorlog
De toestand op de verscheidene fronten
I
t Is haar Rol
Nieuwe Geallieerde landing aan de Fransche
Zuidkust tusschen Cannes en Toulon
v.
LUCHTAANVALLEN v
Abonnementsprijs
K A TH 01EK W E EKB L A D
Uitgever: SAN SEN - V ANNESTE, rOFERINGEÏ Tel. 9. - Tnstclï. 155.70.
Prijs: 1 Fr.
Uitgave
In de oudheid.
In den nieuwen tijd.
Wereldoorlog 14-18.
De Geallieerden de stad Cannes binnengedrongen
NORMANDIE en BRETANJE Hevige slag om
Falaise en Argentan.
CENTRAAL FRANKRIJK Gevechten om
Dreux, Chartres en Orleans.
IN IIET WESTEN
Pans
Toulouse
SPA N/EN jÈr AJ*cci0-
LANDING IN ZUID-FRANKRIJK
OOSTFRONT
ZUIDFRONT
VERRE OOSTEN
POLITIEK OVERZICHT
ET BOMMEN EN BOORD WAPEN 3
TREIN GEMITRALJEER
TE LANGEMARK
*Een doode en twee gewonden.
2 KINDEREN VERBRAND
TE ST-JULIAANS
DOOR NEERSTORTEND
VLIEGTUIG
SS-GRUPPENFUHRE
JUNGCLAUS
Opper-Bevelhebber van de
Weermacht in België en
Noord-Frankrijk
LANGEMARKNAAR
DOODGEMITRALJEERD
BIJ SOÏGNIES
i - .1 n n r
ZATERDAG
1.9 AUG. 1944.
tot etnde 1944:
Voor Pelsië 18,00]
Fr*nkr. R. fr. 23,75 f
4 t Oostuitgavc
Wcsl uit gave
DE POPERINGENAAR
AANKONDIGINGEN motttn m ?»-
worden tegen den Tï'oenedagavond.
K7r»»c BERICHTEN en MEPF.DEE-
LI NGEN tegen den Dondnrdngnoen.
(Alle medewerkers zijn verantwoordelijk voor hun inzendingen.)
Bij eiken oorlog leed hst menschdom
groote verliezen.
We willen samen met U eens de we
reldgeschiedenis overloopen om het U
te bewijzen.
Alexander de Groote heeft al zijn
beroemde oorlogen met slechts 50.000
man gevoerd. Iedereen kent dezen
krachtpatser nog uit zijn les van e-
schiedenis. Bij den roemrijken slag van
Marathon, in 490 vóór Christus, ston
den er slechts 10.000 Grieken tegen
over 100.000 PerzenDs Grieken, die
onder het bevel van Miltiades stonden,
behaalden hier de overwinning. Alleen
worden er 70.000 dood en aangegeven in
den veldslag tusschen Hannibal en de
Romeinen bij Canne in 217 vóór Chris
tus. Waarschijnlijk van beide kanten,
want het Romeinsche leger telde slechts
50.000 man (trouwens het grootste le
ger dat de Romeinen ooit op de been
gebracht hebben).
Hst buskruit bracht in de 15® eeuw
een heele ommekesr in de vroegere oor
logsmethodes. Het aantal krijgslieden
werd echter niet uitgebreid, alleen ile
vernielingsmethoden namen toe naar
mate de wapens verbeterd werden. Eerst
tegen het midden van de 19" eeuw
begint het tijdperk der massa- en der
g. aiekaniseerde legers.
Ds groote Europeesche oorlog van
1750-1763, die bekend staat als de ze
venjarige oorlog, heeft buitengewoon
groote verliezen aan menschenlevens
gtkend. De totale verliezen van dezen
oorlog waren 853.000 man. De oorlogen
van "de Pransche omwentelingen van
Napoleon hebben van Europa voortdu
rend groote offers aan geld en men-
sc henlevens geëischt. Frankrijk liet in
zijn veroveringsoorlogen ongeveer 3 mil
lioen dooden achter, op een bevolking
van 29.000.000. Napoleon heeft zoo wat
60 veldslagen geleverd, waarvan geen
enkele langer dan één dag geduurd
heeft. In een van deze veldslagen bij
voorbeeld werden er 17.000 soldaten ge
dood en 44.000 gedood of gewond. Dit
was in den slag van Wagram, waar
Napoleon de macht van Oostenrijk ge
broken heeft.
Toen in 181? de Fransche keizer ein
delijk bij Leipzig voor de eerste maal
verslagen werd, namen daar 440.000
manschappen deel aan het gevecht;
92.000 man werden gedood. Bij Water
loo stond Napoleon op 18 Juni 1815
met 71.917 man tegen 67.000 Engel
schen en het Pruisisch leger van Eiü-
cher. Meer dan 50.000 soldaten werden
gedood of gewond.
Op den tocht door de sneeuw van
Moskou heeft Napoleon den bloedigsten
dag van zijn loopbaan geleverd. Van de
65Ö.000 Franschen, Polen en Dultschers,
die Napoleon gedwongen had mee te
gaan, hebben slechts 250.000 man Polen
weer bereikt.
In den veldtocht van de Krim heb
ben een half millioen Russen en Engel-
schen het leven gelaten. De Engelschen
verloren hier tengevolge van het gure
klimaat (koude en cholera) meer rtan
£2 ro van hun troepen in de hospitalen.
In den Amerikaanschen burgeroorlog
sneuvelden 600.000 menschen. Als voor
beeld van de uitwerking van de verbe
terde wapens kan het verlies van 10.000
man op 10 minuten tijd aangehaald
worden bij een aanval van generaal
Grant in 1864 bij Gold Harbour. De
Fransch-Pruisische oorlog van 1870-'71
was eigenlijk de eerste moderne oorlog
van dè vorige eeuw. Tegenover 1 mil
lioen Duitschers stonden daar 710.000
Franschen. Na 6 maanden bedroeg het
aantal gesneuvelden aan Franschen kant
77.000, aan Duitschen kant 30.492.
Zeven jaar later, in 1878. vond de
bloedige slag van de Turksche vesting
Plewna (ligt thans in Bulgarije) plaats
tijdens den negenden Turksch-Russi-
schen oorloe. Aan beide kanten sneu-
veden hier 200.000 man.
De Boerenoorlog de tweede vrij
heidsoorlog in Transvaal heeft 56.000
levens gekost. En wat erger is, ruim
45 percent waren hiervan vrouwen en
kinderen. Van de 449.000 Engelschen
vielen er 26.000. Van de Boeren wer
den er. volgens Engelsche statistieken,
slechts 3.600 gedood uit een totaal van
ongeveer 55.000 burgers.
Ê1J de botsing tusschen Rusland en
Japan vielen er in den veldtocht in
Mansjoerije in 1904 meer dan 80.000
Russen en 34.000 Japanners. Bij de
bestorming van Port Arthur verloren
de Japanners 50.000 man. Bij de ver
sterkte Russische stad Moekden voch
ten, van 1 tot 9 Maart 1904, een mil
lioen soldaten. De Japanners verloren
er 50.000, de Russen 97.000 man.
Nu komt de wereldoorlog 1914-18. Af
gezien van de eerste massaverliezen der
Russen, zijn in de eerste 3 maanden
reeds 854.000 Franschen gevallen. De
Engelschen verloren maar 85 000 man
en de Duitschers 677.000 soldaten.
Onder de wapens stonden: 25 millioen
man bil de centralen, 45 millioen bij
de geallieerden.
De verliescijfers staan nog in ons ge
heugen; 10 millioen dooden," 20 millioen
gekwetsten.
Heel juiste cijfers zijn er niet. Hoe-
velen zijn er niet in gevangenschap ge
storven?
Duitsóhland had juiste cijfers. Er wa
ren 170 duizend vermisten, gewonden
ruim 2 millioen met en ruim 4 millioen
zonder doodelijken afloop. Ruim 1 mil
lioen stierven in krijgsgevangenschap.
De centralen verloren aan dooden on
geveer 16t.h. der gemobiliseerden, aan
gewonden 28 t.h. De geallieerde cijfers
waren onderscheidenjk 12 th. en 22 t.h.
Groot Brittannië en Italië verloren
aan dooden ongeveer 10 t.h. der gemo
biliseerden, de vereenigde Staten onge
veer 1,5 t.h.
Van de 20 millioen gewonden bleven
er ongeveer 10 millioen invalide, wier
verzorging geheel of gedeeltelijk ten
laste van den Staat viel. Naast de in
validen heeft men de achtergeblevenen;
men schat hun totaal aantal, in, de
oorlogvoerende landen, op 5 millioen
oorlogsweezen, 2 millioen oorlogswedu
wen (afgezien van dezen die in de ja
ren 1919-1924 hertrouwden) en 1.5 mil
lioen oude. van hun economischen
steun beroofde ouders. Deze lijst is on
volledig.
Deze oorlog eischt weerom millioenen
slachtoffers. Laten we hopen dat ein
delijk het menschdom zal inzien dat
een oorlog een ran o is. En dat dit de
laatste oorlog zal zijn, C-
Brest SIBrieux
Hanks
Sf.Naxaln
MILITAIR EN POLITIEK
WEEKOVERZICHT
Op het invasiefront van Normandië
en Bretagne hebben de geallieerden ge
poogd een omvangrijke tangbeweging
wit te voeren rondom de Duitsche 'stel
lingen van Vire en Mortain. In het Oos
ten van de frontlijn trachtten de Kana-
deezen van Caen naar Falaise op te
rukken, aldus een der armen van deze
tangbeweging vormend. De tweede arm
werd anderzijds in het Zuiden gevormd
door de Amerikanen die vanuit het ge
bied van Le Mans naar Alengon waren
opgerukt. Aan deze omsingelingsbeue-
gvng nemen van geallieerae zijde 12 dv-
visies deel.
Over deze geheele frontlijn woedde
de geheele week een verbeten strijd. Tel
kens togen de geallieerden op de ver
schillende sectoren ten aanval nadat
hun artillerie een heftig trommelvuur
op de Duitsche stellingen had geopend
en hun luchtmacht een bommentapijt
had opengespreid over de Duitsche ver
dedigingspunten. Bijzonder heftig werd
gevochten langs den weg Caen-Fülaise.
De laatste berichten melden hier een
zwaren strijd in het gebied van Saint-
Pieire-suf-Divesplaats gelegen langs de
baan Falaise-Lisieux, alsmede ook langs
beide zijden van Falaise. Deze plaats
bleef echter in Duitsche handen.
De Britten die daarnevens aan de
Ome ten aanval overgingen vorderden
tot het gebied van Thury-H ar court en
ten Zuiden van dit stadje wordt thans
ook verder verbeten gevochten.
Steeds meer Westwaarts poogden de
geallieerden van uit het gebied van
Vire op te rukken naar Condé-sur-Noi-
reau, waar zij enkele plaatselijke door
braken bereikten, wijl andere Anglo-
Amerikaansche troepen komend van uit
het gebied van Sourdeval een door
braak bereikten in de richting van Tin-
chebray, doorbraak welke echter door
de Duitsche troepen kon worden afge
grendeld. Bij Domfront werden de ge
allieerde aanvallen afgeslagen. Bij La
Ferté-Macó konden de Amerikanen een
doorbraak bereiken
De Amerikaansche troepen die van
uit Le Mans aiover Alengon den ring
om de Duitsche troepen van uit het
Zuid-Westen trachtten door te voeren
heb land in staan de
Monts des Maures welke
een hoogte van 700 in.
bereiken. Er kan echter
verwacht worden dat de
geallieerden zullen pogen
de haven van Toulon
meester te worden tn
vandaar dan het gebied
van Marseille te berei
ken, die uitgebreide vlak
ten bezit en overgaat in
het dal der Rhone waar
tanks operatief kunnen
worden gebruikt. Een
strijd om de groote ha
vens zal dit échter nog
moeten voorafgaan.
^««rC*^^"^'-B'(DEUTSCHES
e Rouen Be<?$ V RjEIGH
Caen
Reims
Verdun'
La Rock*
Nancy
0r/éansQ TroyeS Beporio\
Jours Besancon0
Poitiers
o
- Moulins
a
Anöpulême
SCHWEIZ i
y> f\p'f
Limoges o Vichy Ly0„
Si ftienneo Grenoble
O
°Perigueux °VaJencè'^ AGtma
tycll/
Rodex
Nimss
O'S»'o 'o
SARDINIAN
100
Km
De geallieerde troepen ingezet in hei f Oost-Pruisen tusschen 15 en 55 jaar
stootten op heftigen Duitschen weder-
gebi
Carrouges. Geallieerde aanvallen op Af
stand in het gebied van Alengon w
gentan werden afgeslagen. Naaf dè
jongste berichten zijn in deze gebieden
Duitsche tegenaanvallen aan gang. Ar
gentan bleef in Duitsche handen en
door tegenaanvallen wisten de Duitsche
troepen er terrein te heroveren. Door
den verbitterden Duitschen tegenstand
die stand houdt te Falaise en Argentan,
werd de omsingelingspoging om de tus
schen Orne en Vire stc
aande Duitsche
troepen verijdeld. Door de opening tus
schen deze twee plaatsen trekken de
Duitsche troepen zich terug.
Op het Bretoensche schiereiland bie
den de Duitsche bezettingstroepen van
St-Malo, wélke zich aldaar teruggetrok
ken hebben in de citadel, een verderen
tegenstand, alle eischen tot overgave af
wijzend. Dinard ging over in geallieerde
handen. Te Brest, Lorient en aan de
monding van de Loire te St-Nazaire blij
ven de Duitsche troepen een hevigen
weerstand bieden.
De Amerikaansche gemotoriseerde
krachten welke van uit Le Mans naar
het Oosten oprukten zijn op den weer-é
stand der Duitsche dekkingstroepen gef
stooten in de gebieden van Orléans, aan j
de Loire, en meer Noordwaarts bij Chd-
teaudun, Chartres en Dreux. Bij Orléans
en Chartres woeden hevige gevechten.
Dreux ging voor de Duitsche troepen
verloren. Tusschen Chartres en Dreux
stooten drie spitsen verder naar het
Oosten. De in deze sectoren ingezette
Amerikaansche troepen pogen hier op
te rukken eenerzijds naar de Midden-
Seine en anderzijds naar de Loire.
9 In het zeegebied voor Normandië en
Bretagne werden andermaal 4 schepen
van samen 22.000 brt. alsmede 2 mijn-
vegers en 2 destroyers gekelderd, wijl
nog andere schepen beschadigd werden.
Sedert enkelen tijd was door de Duit
sche legerleiding een nieuwe landings
poging in het gebied der Middellandsche
Zee verwacht, daar belangrijke geallieer
de scheepsconcentraties aldaar waren
opgemerkt. Ook werd een sterkere in
zet van de geallieerde luchtmacht in den
loop der laatste dagen in dit gebied
vastgesteld. Op Dinsdag 15 Augustus jl.
gingen de geallieerden over tot deze
voorziene landing, welke uitgevoerd werd
aan de Fransche Zuidkust tusschen
Cannes en Toulon. Op de landingsplaat
sen stootten de geallieerde troepen op
den Duitschen tegenstand. Onder de
plaatsen welke bij deze operaties ver
noemd werden kunnen wij o.m. ver
melden: Cannes, St-Raphaël, de oevers
van de monding der rivier Argens, Ste-
Maxime, St-Tropez, de kaap Camarat,
le Lavandou, Bormes en Hyères. De
Duitsche tegenaanvallen blijken bijzon
derlijk om Ste-Maxime geconcentreerd.
Achter de eerste Duitsche linies wer
den door de geallieerden ook luchtlan
dingstroepen neergelaten, o.m. met op
sleeptouw genomen lastzweeftoestellen,
waar zij gestooten zijn op de Duitsche
reserves. Parachutisten poogden ook in
het gebied der Monts de Maures de
spoorlijn naar Toulon aan te vallen.
Geallieerde troepen slaagden erin na
een zwaren strijd de stad Cannes bij
Nice binnen te dringen.
Vóór de Fransche Zuidkust werden
door de, Duitsche strijdkrachten ver
scheidene schepen beschadigd, o:m. een--
slagschip. - f
De keuze van de landingsplaatsen
blijkt aan te duiden dat de geallieerde
hier tot doel hebben het Italiaansch
frontvak van het Fransche te scheide
een korte toevoer van uit Korsika t
behouden en zich een toegang tot he
Rhonedal te verschaffen, die de best
weg naar het Noorden is. Het kustge
bied van de landingsstreek is betrek
teelijte vlak maar 20 tot 25 tem.
nieuwe invasiefront staan onder het
bevel van den Britschen Generaal Sir
Henry Maitland.
9 Wat betreft de strijd in de lucht dient
gemeld dat de Britsche hoofdstad en
dezes buitenwijken ook in deze laatste
dagen zonder verpoozen werden be
stookt met het V. 1-wapen. Uit een
mededeeling van den militairen mede
werker van het D.N.B. blijkt dat sedert
8 weken dagelijks 200 dezer vliegende
bommen op Engeland werden afgevuurd.
De geallieerde luchtmacht voerde lia-
rarezijds ook hernieuwde luchtaanvallen
uit op Duitsche steden en gebieden
maar verloor hierbij andermaal talrijke
toestellen.
De pauze welke vorige week was in
getreden op het Oostfront is weer ten
einde en in alle sectoren, van aan de
Weichsel tot het Pleskau-meerwoedt
weerom een hevigen strijd. Over het
geheele front hield de versterkte Duit
sche weerstand aan. Van weerszijden
werden de strijdkrachten hergroepeerd
en versterkingen aangevoerd.
Vóór de Karpathen is weinig veran
dering in den toestand getreden en
werd gestreden in het gebied der stad
Stryi.
Tusschen San gn Weichsel woedden
hoevige gevechten in het gebied van
Mielec waar de Sovjets een doorbraak
hadden bereikt.
Aan de bruggenhoofden der Sovjets
over de Weichsel volgden aanvallen en
tegenaanvallen elkaar op zoowel bij Ba-
ranow als bij Warka. Bij Baranow wer
den de Sovjets in de verdediging ge
drongen door het Duilsnhe tegenoffen
sief.
Om Warschau blijft de strijd woeden
zonder dat groote wijziging in den toe
stand intrad.
Het is bijzonderlijk ten Noord-Westen
van Byalistock dat de Sovjets ander
maal sterke krachten, verscheidene di
visies sterk, inzetten ten einde een door
braak te bereiken in de richting van
het Duitsche gebied. De penetratiepun-
ten konden evenwel afgegrendeld wor
den.
In Litauen werd de plaats Wilkowyszki
door de Duitsche troepen heroverd. Bij
Estland werden alle Sovjet-aanvallen
fgeslagenIn het gebied van het Ples-
au-meer konden de Sovjets hun door-
raalcsgebied evenwel verruimen.
Ter versterking van de Oost-Pruisi-
vsche grens, welke thans rechtstreeks be
dreigd wordt, werden honderdduizenden
ingezet om nieuwe verdedigingslinies,
uit te graven, omzeggens geen enkel)!
de
tut ie yiuwii. de eerste dagen hier rondliepen,
beroep ontsnapte aan de uitgevaardigde vreemtj jn ue vreemde streek, vreemd
'tv* s*7/a.M /?-»i ri o nminnp/n ii p/iyi pyi n.pn.
maatregelen en de vrouwen nemen den
arbeid over op akkers, winkels, en dies
meer, ten einde de mannen voor den
verdedigingsarbeid vrij te maken.,
Behalve de ontruiming door de Duit
sche troepen van de stad Florence, ten
einde deze kunststad van vernietiging
te sparen, deden zich geen belangrijke
operaties voor in Italië. Een samen
trekking van geallieerde divisies aan de
Tyrrheensche Zeekust werd waargeno
men zoodat hier een verderen aanval
wordt verwacht.
In Birma hebben de Japanners de
stad Myitkyina ontruimd.
9 Amerikaansche troepen landden op
de eilanden Middelburg en Amsterdam,
aan de Noordkust van het schiereiland
Vogelkop op Nieuw-Guinea
In Turkije werd een wet aangeno
men waarbij alle mannen tusschen 16
en 60 jaar en de vrouwen van 20 tot
45 jaar gemobiliseerd kunnen worden.
9 De Britsche luchtma ar schalk Owen
Tudor Boyd is gesneuveld.
9 Het Comité van Algiers heeft een
vertegenwoordiger bij het Vatikaan be
noemd.
9 De Minister-President van de Pool-
sche regeering te Londen, Mikolajczyk,
is uit Moskou teruggekeerd, zonder dat
hij een overeenkomst met Stalin kon
bereiken.
9 In Hongarije onderging de regeering
enkele wijzigingen.
In Duitschland heeft Rijksminister
Dr Goebbels reeds verscheidene maatre-j
gelen getroffen in verband met de t
tale mobilisatie. Aldus werden talrijk
inkrimp
drijf, de huisarbeid, in het tooneeU e
filmwezen, in de administraties die pe
soneel voor de oorlogsindustrie moete
afgeven. De bedienden van de oorlogs
bedrijven moeten naar de Wehrmacht.
Alle plechtigheden die den oorlog niet
dienen mogen niet meer doorgaan. De
postbestellingen werden sterk vermin
derd, enz.
President Roosevelt verbleef te Ho
nolulu waar hij militaire besprekingen
met zijn aanvoerders in den Stillen
Oceaan voerde.
9 Churchill is in Italië aangekomen.
Doze laatste dagen hebben andermaal
*eallieerde vliegtuigen plaatsen in ens
and met bommen bestookt en voertui
gen, treinen, enz. met de boord wapens
gemitraljeerd.
Ook Roeselare kende zijn slachtof
fers, waaronder een zekere Elisa Edel-
borg, echtgenoote van Petrus Samyn.
Zij werd bij hoogdringendheid naar het
hospitaal vervoerd, waar zij aan haar
verwondingen overleed. Nog andere
zwaar gewonden worden in het hospi
taal verzorgd, waarvan de lijst volgt:
Dedecker Philomena, Schaarbeek. - Edei-
borgh Julia, Rodenbachstr. 63, Roese
lare, echtg. v. Bouckenooghe Prosper. -
Bouckonooghe Elisabeth, Rodenbachstr.
str. 63, Roeselare. - Persefal Joseph,
Luik, - Houba Augusta, Elsene. - Pi-
rotte Louis, Mariastraat 11, Roeselare,
echtg. v. Van Tieghem Marie-Louise-
Vanholst Sophie, Brugge. - Sanders An-
gèie, Herstal. - Bogaert Marcel, Lichter-
velde. - Vercruysse Leon, Noordstr. 211,
Roeselare, echtg. v. Maurice Gilberts. -
Sintobin Alois, Slabbaertstr 26, Izegem,
echtg. v. Vanderheeren Adrienne. -
Driessens Clemence, Herstal. - Van Tse-
fhem Pieter, Antwerpen. - Van de Wae-
ere Julia, Statie 305, Rumbeke, echtg.
v. Van Loocke Alfons. - Schaessens Phi
lomena, Oostkamp. - Suffys Andréa,
Poperinge. - Bouttelisier Robert, Zuid-
molenstr. 157, Roeselare, z. v. Marcel
en Roose Yvonne.
In de nabijheid van Aalst werden
drie voorbijgangers door het vuur van
boordwapens gedood
In het Doorniksche werden vracht-
r.utos bestookt.
Een chauffeur uit Veurne werd ge
dood en drie andere gewond.
Bij Verviers werden een 20-tal woon
huizen vernield door bommen, wijl 8
dooden en 10 gewonden te betreuren
vielen.
Te Bergen, die met bommen be
stookt werd, vielen 2 dooden en 4 ge
wonden wijl woonhuizen verwoest wer
den. Een andere stad bij Bergen werd
eveneens getroffen; hier vielen ook 5
dooden en 4 gewonden te betreuren.
Nog andere kléinere plaatsen van He
negouwen werden eveneens getroffen,'
Bij Borgworm werd een landbouwer
gedood terwijl hij zijn graan aan het
afmaaien was. Een andere landbouwer
werd er in zijn weide gedood. Op de
baan Chapon-Serain werd een auto met
boordwapens bestookt: de bestuurder
van den auto werd zwaar gewond en
zijn echtgenoote, die mede reed, gedood.
Langs de baan Luik-St-Truiden, op
gebied van Heers, werden drie personen
die Juist hun wagen hadden verlaten
gedood. Vijf andere autos werden in
brand geschoten.
Dinsdagmiddag jl., rond 12.45 uur,
werd te Langeniark een trein door ge
allieerde vliegtuigen met de boordwa
pens bestookt. De machinist Talon Ca-
miel, wonende te leper, werd hierbij
gedood. De stoker Vandamme Gaston
en de treinwachter Seynaeve Henri, bei
den eveneens uit leper, werden zwaar
gewond en naar het O. L. Vrouw Hos
pitaal te leper ter verzorging overge-
Dinsdag even na den middag stortte
een Amerikaansch vliegtuig neer op de
baan, ter wijk Sebastopoi te St-Juliaam-
bij-Langemark. Twee kinderen die bij
die plaats aan het spelen waren, na
melijk de kinderen van de Wed. Huyghe
aldaar wonend, liepen hierbij
wonden op
brand-
ren werden ook doodgeschoten
Dewilde werd Donderdag jl. onder
grooten toeloop van volk ten grave ge
dragen.
Door een bevel van den Führer werd
de functie van Opperbevelhebber van
de Weermacht in België en Noord-
Frankrijk vereenigd met die van hoo-
gere SS- en politieleider en werd de
SS-Grupoenführer Jungclaus benoemd
tot Opperbevelhebbei -au de Weer-
taacht.
w rlnwa^n. maar "t
beksKe is goed'
lederen namiddag zijn ze op de
paan; twee, drie maal ve week gaan ze
t hof voorbij en groeten 't Lieve
Vrouwke aan «onze» kapel.
Een vijftigtal schamele kinders... tic
koJonie, die onderdak vond bij de Zus
ters. Om de drie maanden nieuwe...
kolonisten! 't Verwonderde me niet dat
onze Zusters nog plaats vonden voor
die kinders; 't verwonderde me evenmin
dat ze tijd vonden om, bulten al hun
ander werk, nog zorg te dragen voor
die bende, 't Verwonderde me aller
minst dat de Zustershier weer nis
toonden hoe ze moederkekunnen
spelen.
Zijn er wel bezorgder moederkes dan
de... Zusters?
Schamel zijn de pluimen van die
kolonie-vogelkes.
't Is waar, we hebben in West-Vlaan
deren niet veel achterbuurtjes, lijk in
de grootsteden, maar we kennen, on
gelukkig genoeg, de werklienreken en
<i werklienstratenwe kennen nog de
«koertjes» en de «poortjes». We Ken
nen zelfs reeds te lande de vuile rook
en de vuile geur van sommige fabrie
ken, waarmee we zoogezeid begiftigd
maar waardoor onze kleinen vergiftigd
worden, 't Was immers maar best Lie
ongezonde fabriekenop den gezon
den buiten te bouwen... de zeelucht
van de kust zou die gassen en vuilig
heid wel neutraliseeren!!
Van daar komen onze kolonist J es,
grootendeels uit groote gezinnen! Een
groot gezin?... een klein drama in dat
groote drama dat oorlog wordt ge
noemd. Ik vervolg de bedrijven van
dat treurspel in de gelapte broekjes en
frakjes, in de dood versleten... dingen
die de Jongens nog dragen! Schamel in
de pluimen; vader en moeder hebben
gevochten, vier jaar lang, om boven
water te blijven; om hun'groote bende
•kleintjes te behouden!
Maar 't beksken Is goed!
Ik heb ze bekeken, die rakkers, als
in de nieuwe doening, inet een vrachtje
heimwee naar t'huis en moeder! Kleine
kleuters zoover van huls; kleinen zijn
immers dadelijk ver van huis, wanneer
ze moeder niet meer zien. Ik heb ze
bekeken; 't is voldoende als ik zeg dat
zij lucht, licht en voedselnoodig
hadden. Maar na twee, drie weken? De
pluimen zijn even schamel gebleven,
maar 't bekske is goed. Vroolijke ge
zichtjes, pinkelende stralende oogskes,
dat komt van de buitenlucht en van
een gevuld maagske.
Met de verlofdagen heb ik er beter
op gelet dan vroeger; wijl ze nu niet
in den grooten hoop schooljongens loo-
pen. Dat kolonie-leven begon mij te
interesseeren; en met de Zusters en
die rakkers gerocht ik aan de praat.
Vier van die mannen waren mogen blij
ven na hun eerste drie maanden. Jon
gens dat waren de anciens lijk we
die noemden bij 't leger. Die kenden
fljn heel het kolonie-gedoe; en vertel
den daarover, slagwater! Ze wisten hoe
veel ze gegroeid waren en... verzwaard!
De Zusters moesten voortdurend tus-
schenkomen, want op hun getuigenis
kwam het aan. Van t'huis ontvingen
ze eens in de maand bezoek; het eerste
bezoek was eerder aan den weemoedi
gen kant, bij beide partijen, maar nu
v/aarachtig niet meer... ais 't maar toe
gestaan werd zouden ze liefst nog een
heel jaar op de kolonie blijven. De ke
rels noodigden mil uit, 'k moest dat
kolonieleven, dien biekorf zelf gaan be
zichtigen en Zuster Madeleine had zoo
danig veel deugd in de blijdschap van
heurkolonisten dat zij den dag be-
aalde voor 't groot bezoek van een
lemen boer
21e waren aan 't zingen lijk de lijs
ters, aan 't zingen en aan 't opstappen
over de speelplaats; een staplied dat
helmde en dreunde. Marscheeren en
zingen zet borst en... maag open, loech
de Zuster. Dat deden wij, studentjes,
vroeger ook en flink op stap de kna-
penschap komt zingend langs de bane
Open oog en open maag... dat zag ik
wel als ze in hun eetzaaltje aan het
tandwerk begonnen. Ze waren reeds
naar de kerk geweest, daarna de opstap
en nu 't ontbijt. Dan weerom lichaams
oefeningen, een uur school... en 's
avonds vroeg onder de lakens. Spijts
de warmte?... Jongens weten daar maar
weinig van, zei de Zuster; ze slapen ia
al zweetenmoegespeeld
Klnder-kolonies... een prachtige nieu
wigheid, vooral wanneer niet alleen ge
dacht wordt aan lucht en rantsoen;
wanneer die echte «moederkes», die
'«Zusters» worden genoemd, him beste
zorg besteden aan die kinders die aan...
bloedarmoede lijden. Hoe ras hebben
die kleinen ontdekt dat die Zuster
een moed er ken is, in wie die dutskens
hun volle vertrouwen mogen stellen. Die
kleinen moeten niets verzwijgen, niet
met de krop in de keel en met de schrik
üi 't hert loopenZe vinden een moe
derke dat luistert en begrijpt, geduldig
luistert en zoo goed, zoo hertelijk be
grijpt. De kleinen zijn er zich niet van
bewust, maar ge leest dat vertrouwen
en die dankbaarheid in him oogen. Heel
hun kinderkieltje ligt open voor Zus
ter en de zielezorg is niet gerantsoe
neerd in onze kolonie. Er is soms nog
meer dan bloedarmoedete genezen
en de Zusterkes zijn specialisten waar
't gaat om hert en zieltje van die
kleuters.
Een nieuw diploma voor onze
«Nonnekes» van de kolonies? Och.
waarom? Onze Nonnekes weten zich
aan te passen en goed do;nis
haar.rol
Maar ik heb aan heel iets anders ge
dacht. Die kleine kleuters op de kin
derkolonies zijn ver van moeder, ver
van t'huis en toch... t'huis.
lederen avond hoor ik rakkers spelen
op straat, tot het half en heel donker
is en 's morgens blijven ze liggen en
moeder laat ze liggen... de last begint
van zoo haast de kerels beneden ko-
Zaterdag 12 Augustus jl. kwam %e
zware vrachtauto van Gaston Deroo ufv
Langemark langs Soignies, bij Doornik?imen! In de kerk kunt ge die snaken
gereden met een lading kachtels. De T"
voerder, Michel Dewilde, uit Lange
mark, 22 jaar oud, werd hierbij gedood.
Een andere Langemarknaar die hem ver-
fezelde, Degraeve Achiel, werd het lin-
erbeen en een gedeelte van den rech
tervoet afgerukt. Een derde persoon uit
Soignies die op den wagen zat werd
eveneens geraakt en gedood. Twaalf
kachtels die op den auto geladen wa
tellen op de vingers van uwe hand...
't is verlof en 't is warm en die last!...
Ik geloof dat vele moeders eens de ko
lonie zouden moeten bezoeken waar
zelfs onder 't verlof een vijftigtal ra-
votters verzorgd en bezorgd worden,
waar spijts dè warmte de jongens al
zweeten vroeg slapen gaan en al zwee
ten wegvaren, 's morgens toch in de
kerk zijn en nooit uit het waakzaam
oog zijn! Te veel moeders vergeten dat
zij onder de verlofdagen hun eigen taak
hebben: de schoollucht kennen al de
schoolloopers, de «huislucht» moet
vooral nu door moeder worden aange
leerd aan hun gastjes. Er moet aan
geeh nieuw diploma worden gedacht
voor de moeders. Ze moeten zich wetèn
aan te passen, want 't te haar... rol!
BOER SïELIS.
A
1 Wij willen dit qemoedig schrijven van
Boer Nelis niet laten voorbijgaan zon
der hier bij te voegen dat Katholieke
Kinder-Kolonies ingericht zijn hier en
daar in onze provincie. Jongens en meis
jes ëlk afzonderlijk worden er
aanvaard; ze krijgen er goede kost
goede zorg en kristeliike opvoeding,
AUe inlichtingenKatholieke Kindei*
Kolonies, OoetstrmU 9*. Roeselare,
