De Mensch
en de oorlog
De toestand op de verscheidene fronten
't Is haar Rol
Nieuwe Geallieerde landing aan de Fransche
Zuidkust tusscken Cannes en Toulon
l'ï.J0£(ITSCHE$
LUCHTAANVALLEN
l
ZATERDAG
KATHOLIEK WEEKBLAD
Uitgever: SANSEN-VANNESTE, rOPERINGE. Tel. 9. - Tostc-li. 155.70.
In de oudheid.
In den nieuwen tijd.
De Geallieerden de stad Cannes binnengedrongen
NORMANDIE en BRETANJE Hevige slag om
Falaise en Argentan.
CENTRAAL FRANKRIJK Gevechten
Dreux, Chartres en Orleans.
om
IN HET WESTEN
SPAN I EN /jacciö.
Wereldoorlog 14-18.
LANDING IN ZUID-FRANKRIJK
ZUIDFRONT
VERRE OOSTEN
OOSTFRONT
POLITIEK OVERZICHT
MET BOMMEN EN BOORDWAPENS
TREIN GEMITRALJEERD
TE LANGEMARK
Een doode en twee gewonden-
2 KINDEREN VERBRAND
TE ST-JULIAANS
DOOR NEERSTORTEND
VLIEGTUIG
LANGEMARKNAAR
DOODGEMITRALJEERD
BIJ SOIGNIES
SS-GRUPPENFUHRER
JUNGCLAUS
Opper-Bevelhebber van de
Weermacht in België en
Noord-Frankrijk
lp ,n\R v .1
19 AUG. 1914.
DE POPERINGENAAR
AbonnementsprlJ
for einde 1944
no r isooi
B AANKONDIGINGEN nto'J'H om r-
r.luhT H. rr. worden tegen den Woensdagavond.
Kleine BERICHTEN en MEDEDEE-
4 "OSl ui (gat c g LIN GEN tegen den Donderdagnoen.
Wcsluilyavc
(Alle medewerkers zijn verantwoordelijk voor hun inzendingen.)
Prija: 1 Fr.
Uitgave
Eij eiken oorlog- leed hst menschdcm
groo ie verliezen
We willen samen met U eens de we
reldgeschiedenis overloopen om het U
te bewijzen.
Alexander de Groote heeft al zijn
beroemde oorlogen met slechts 50.!/U0
man gevosrd. Iedereen kent dezsn
krachtpatser nog uit zijn les van j s-
schiedenis. Bij den roemrijken slag van
Marathon, in 490 vóór Christus, ston
den er slechts 10.000 Grieken tegen
over 100.003 Perzen. De Grieken, die
onder het bevel van Miltlades stonden,
behaalden hier de overwinning. Alleen
worden er 70.000 dooden aangegeven in
den veldslag tusschen Hannibal en de
Romeinen bij Canne in 217 vóór Chris
tus. Waarschijnlijk van beide kanten,
want het Romeinsche leger telde slechts
50.000 man (trouwens het grootste le
ger dat de Romeinen ooit op de been
gebracht hebben).
Hst buskruit bracht in de 15" eeuw
een heele ommekeer in de vroegere oor
logsmethodes. Het aanoal krijgsliecien
werd echter niet uitgebreid, aheen i'.e
ve rnislingsmethcden namen toe naar
mate de wapens verbeterd werden. Eerst
tegen het midden van de 19" eeuw
begint het tijdperk der massa- en tier
g.mckaniseerde legers.
De groote Emopeesche oorlog van
1753-1763. die bekend staat als de re
ven Jarige oorlog, heeft buitengewoon
groote verliezen aan menschenlevens
MILITAIR EN POLITIEK
WEEKOVERZICHT
Op het invasiefront van Normandië
en Bretayne hebben de geallieerden ge
poogd een omvangrijke tangbeweging
uit te voeren rondom de Duitsche stel
lingen van Vire en Mortain. In het Oos
ten van de frontlijn trachtten de Kana-
deezen van Üaen naar Falaise op te
rukken, aldus een der armen van 'deze
tangbeweging vormend. De tweede arm
werd anderzijds in het Zuiden gevormd
door de Amerikanen die vanuit het ge
bied van Le Mans naar Alengon waren
opgerukt. Aan deze omsingelingsbeue-
gmg nemen van geallieerde zijde 12 di
visies deel.
Over deze geheelc frontlijn woedde
de geheeie week een verbeten strijd. Tel
kens togen de geallieerden op de ver
schillende sectoren ten aanval nadat
hun artillerie een heftig trommelvuur
cp de Duitsche stellingen had geopend
en hun luchtmacht een bommentapijt
had opengespreid over de Duitsche ver-
gtkend. De totale verliezen van dezen dedigingspunten. Bijzonder heftig werd
oorlog waren 853.030 man. De oorlogen I gevochten langs den weg Casn-Falaise.
van de Fransche omwentelingen van i De laatste berichten melden hier een
Napoleon hebben van Europa voortdu- 1 zwaren strijd in het gebied van Saint-
rend groote offers aan geld en men- j Pierre-sur-Divesplaats gelegen langs de
schen.levens geëischt. Frankrijk liet in baan Falaise-Lisieuxalsmede ook langs
zijn veroveringsoorlogen ongeveer 3 mil- beide zijden van Falaise. Deze plaats
het land in staan de
Monts des Mauves welke
een hoogte van 700 m.
bereiken. Er kan echter
verwacht worden dat de
geallieerden zullen pogen
ae haven van Toulon
meester te worden en
vandaar dan het gebied
van Marseille te berei
ken, die uitgebreide vlak
ten bezit en oveigaat in
het dal der Rhone ivaar
tanks operatief kunnen
worden gebruikt. Een
strijd om de groote ha
vens zal dit echter nog
moeten voorafgaan.
njfjrch
I
S
ENGLAND
etmn
q Vsrcfch3
0r,JfJS o Nancy
Nantes Tours
„O
Cd en
I
Poitiers
O
°'tS Bslfor(o\
Bes ar, con o 'vw
Moulin s fSGHWElZ 1
Umoges °Vichy Z/ff/ W
AngoulêiHe SiEhtiuttQ Qrenobte
c operigueux Ar Oen-a
Agen Jofez V>
Toulouse
O
Bordeaux
*Pau
r\.jr£~v'u$
100
kr/i
WO M
SAXD/NIENê
licen dooden achter, op een bevolking
van 29.000.000. Napoleon heeft zoo wat
60 veldslagen geleverd, waarvan geen
enkele langer dan één dag geduurd
heeft. In een van deze veldslagen bij
voorbeeld werden er 17.000 soldaten ge
dood en 44.000 gedood of gewond. Dit
was in den slag van Wagram, waar
Napoleon de macht van Oostenrijk ge
broken heeft.
Toen in 1812 de Fransche keizer ein
delijk bij Leipzig voor de eerste maal
verslagen werd, namen daar 440.000
manschappen deel aan het gevecht;
92.000 man werden gedood. Bij Water
loo stond Napoleon op 18 Juni 1815
met 71.917 man tegen 67.000 Engel-
schen en het Pruisisch leger van Biü-
bleef echter in Duitsche handen.
Da Britten die daarnevens aan de
Ome ten aanval overgingen vorderden
tot het gebied van Thury-Harcourt en
ten Zuiden van dit stadje wordt thans
ook verder verbeten gevochten.
Steeds meer Westwaarts poogden de
geallieerden van uit het gebied van
Vire op te rukken naar Condé-sur-Noi-
reau, waar zij enkele plaatselijke door
braken bereikten, wijl andere Anglo-
Amerikaansche troepen komend van uit
het gebied van Sourdeval een door
braak bereikten in de richting van Tin-
chebray, doorbraak welke echter door
de Duitsche troepen kon worden afge
grendeld. Bij Dcmfront werden de ge
allieerde aanvallen afgeslagen. Bij La
cher. Meer dan 50.000 soldaten werden 1 Ferté-Macé konden de Amerikanen een
gedood of gewond. doorbraak bereiken.
Op den tocht door de sneeuw van De Amerikaansche troepen die van
Moskou heeft Napoleon den bloedigsten 1 uit Le Mans aiover Alengon den i ing
dag van zijn loopbaan geleverd. Van de om de Duitsche troepen van uit het
650.000 Franschen, Polen en Duitschers, Zuid-V/esten trachtten door te voeren
die Napoleon gedwongen had mee te j stootten op heftigen Duitschen weder-
sn slechts 250.000 man Polen stand in het gebied van Alengon m
llü
gaan, hebba
weer bereikt.
In den veldtocht van de Krim heb
ben een half millioen Russen en Engel-
Carrouges. Geallieerde aanvallen op Ar
gentan werden afgeslagen. Naar de
jongste berichten zijn in deze gebieden
schen het leven gelaten. De Engelschen Duitsche tegenaanvallen aan gang. Ar-
verloren hier tengevolge van het gure
kbmaat (koude en cholera) meer Man
22 rro van hun troepen in de hospitalen.
In den Amerikaanschen burgeroorlog
sneuvelden 600.003 menschen. Als voor
beeld van de uitwerking van de verbe
terde wapens kan bet verlies van 10.000
man op 10 minuten tijd aangehaald
worden bij een aanval van generaal
Grant in 1864 bij Gold Harbour. De
Fransch-Pruisische oorlog van 1870-'71
was eigenlijk de eerste moderne oorlog
van de vorige eeuw. Tegenover 1 mil
lioen Duitschers stonden daar 710.000
Franschen. Na 6 maanden bedroeg het
aantal gesneuvelden aan Franschen kant
77.000, aan Duitschen kant 30.492.
Zeven jaar later, in 1878. vond de
blcedlge slag van de Turksche vesting
Plewna (ligt thans in Bulgarije) plaats
tijdens den negenden Turksch-Russi-
schen oorlog. Aan belde kanten sneu-
veden hier 200.000 man.
De Boerenoorlog de tweede vrij
heidsoorlog in 'Transvaal heeft 56.000
levens gekost. En wat erger is, ruim
45 percent waren hiervan vrouwen en
kinderen. Van de 449.000 Engelschen
vielen er 26.000. Van de Boeren wer
den er, volgens Engelsche statistieken,
slechts 3.600 gedood uit een totaal van
ongeveer 55.000 burgers.
Bij de botsing tusschen Rusland en
Japan vielen er in den veldtocht in
Mansjoerije in 1904 meer dan 80.000
Russen en 34.000 Japanners. Bij de
bestorming van Port Arthur verioren
de Japanners 50.000 man. Bij de ver
sterkte Russische stad Moekden voch
ten, van 1 tot 9 Maart 1904, een mil
lioen soldaten. De Japanners verloren
er 50.000, de Russen 97.000 man.
Nu komt de wereldoorlog 1914-18. Af
gezien van de eerste massaverliezen der
Russen, zijn in de eerste 3 maanden
reeds 854.000 Franschen gevallen. De
Engelschen verloren maar 85.000 man
en de Duitschers 677.000 soldaten.
Onder de wapens stonden; 25 millioen
man bil de centralen, 45 millioen bij
de geallieerden.
De verliescijfers staan nog in ons ge
heugen; 10 millioen doodeng 20 millioen
gekwetsten.
Heel Juiste cijfers zijn er niet. Hoe-
velen zijn er niet in gevangenschap ge
storven?
Duitschland had juiste cijfers. Er wa
ren 170 duizend vermisten, gewonden
ruim 2 millioen met en ruim 4 millioen
zonder doodelijken afloop. Ruim 1 mil
lioen stierven in krijgsgevangenschap.
De centralen verloren aan dooden on
geveer 16t.h. der gemoblllseerden, aan
gewonden 28t.h. De geallieerde cijfers
waren onderscheidenjk 12 th. en 22 t h.
Groot Brittannië en Italië verloren
aan dooden ongeveer lOt.h. der gemo
blllseerden, de Vereenigde Staten 'onge
veer 1,5 t.h.
Van de 20 millioen gewonden bleven
er ongeveer 10 millioen invalide, wier
verzorging geheel of gedeeltelijk ten
laste van den Staat viel. Naast de in
validen heeft men de achtergeblevenen;
men schat hun totaal aantal, in de
oorlotfvoerende landen, op 5 millioen
ooriogsweezen2 millioen oorlogswedu
wen (afgezien van dezen die in de ja
ren 1919-1924 hertrouwden) en 1,5 mil
lioen oude, van hun economisch en
steun beroofde ouders. Deze lijst is on
volledig.
Deze oorlog eischt weerom millloenen
slachtoffers. Laten we hopen dat ein
delijk het mensohclom zal inzien dat
etn oorlog een ran is. En dat dit de
laatste oorlog zal zijn, C.
gentan bleef in Duitsche handen en
door tegenaanvallen ivisten de Duitsche
troepen er terrein te heroveren. Door
den verbitterden Duitschen tegenstand,
dis stand houdt te Falaise en Argentan,
werd de omsingelingspoging om de tus
schen Ome en Vire staande Duitsche
troepen verijdeld. Door de opening tus
schen deze twee plaatsen trekken de
Duitsche troepen zich terug.
Op het Bretoensche schiereiland bie
den de Duitsche bezettingstroepen van
St-Malo, welke zich aldaar teruggetrok
ken hebben in de citadel, een verderen
tegenstand, alle eischen tot overgave af
wijzend. Dinard ging over in geallieerde
handen. Te Brest, Lcrient en aan de
monding van de Loire te St-Nazaire blij
ven de Duitsche troepen een hevigen
weerstand bieden
De Amerikaansche gemotoriseerde
krachten welke van uit Le Mans naar
het Oosten oprukten zijn op den weer
stand der Duitsche dekkingstroepen ge-
stooien in de gebieden van Orléans, aan
de Loire, en meer Noordwaarts bij Clid-
teaudun, Chartres en Dreux. Bij Orléans
en Chartres woeden hevige gevechten.
Dreux ging voor de Duitsche troepen
verloren. Tusschen Chartres en Dreux
stooten drie spitsen verder naar het
Oosten. De in deze sectoren ingezette
Amerikaansche troepen pogen hier op
te rukken eenerzijds naar de Midden-
Seine en anderzijds naar de Loire.
o In het zeegebied voor Normandië en
Bretagne werden andermaal 4 schepen
van samen 22.000 brt. alsmede 2 mijn-
vegers en 2 destroyers gekelderd, wijl
nog andere schepen beschadigd werden.
Sedert enkelen tijd was door de Duit
sche legerleiding een nieuwe landings
poging in het gebied der Middellandsche
De gaallieerde troepen ingezet in het Oost-Pruisen tusschen Ij en 5o jaar
- -1 --Lingezet om nieuwe verdedigingslinies
uit te graven. Omzeggens geen enkel
beroep ontsnapte aan ae uitgevaardigde
maatregelen: en de vrouwen nemen den
arbeid over op akkers, winkels, en dies
meer, ten einde de mannen voor den
verdedigingsarbeid vrij te maken.,
Behalve de ontruiming door de Duit
sche troepen van de stad Florence, ten
einde deze kunststad van vernietiging
te sparen, deden zich geen belangrijke
operaties voor in Italië. Een samen
trekking van geallieerde divisies aan de
Tyrrheensche Zeekust werd waargeno
men zoodat hier een verderen aanval
wordt verwacht.
In Birma hebben de Japanners de
nieuwe invasiefront staan onder het
bevel van den Britschen Generaal Sir
Henry M ait land.
Wat betreft de strijd in de lucht dient
gemeld dat de Britsche hoofdstad cn
dezes buitenwijken ook in deze laatste
dogen zonder verpoozen werden be
stookt met het V. 1-wapen. Vit een
mededeeling van den militairen mede
werker van het D.N.B. blijkt dat sedert
8 weken dagelijks 200 dezer vliegende
bommen cp Engeland werden afgevuurd.
De geallieerde luchtmacht voerde ha-
rarezijds ook hernieuwde luchtaanvallen
uit op Duitsche steden en gebieden
maar verloor hierbij andermaal talrijke
toestellen.
De pauze welke vorige week was in
getreden op het Oostfront is weer ten
einde en va alle sectoren, van aan de
Weichsel tot het Pleskau-meerwoedt
weerom een hevigen strijd. Over hét
geheeie front hield de versterkte Duit
sche weerstand aan. Van weerszijden
werden de strijdkrachten hergroepeerd
en versterkingen aangevoerd.
Vóór de Karpathen is weinig veran
dering in den toestand getreden en
werd gestreden in het gebied der stad
Stryi.
Tusschen San en Weichsel woedden
hoevige gevechten in het gebied van
Mielec waar de Sovjets een doorbraak
hadden bereikt.
Aan de bruggenhoofden der Sovjets noemd
stad Myitkyina ontruimd
Amerikaansche troepen landden op
de eilanden Middelburg en Amsterdam
aan de Noordkust van het schiereiland
Vogelkop op Nieuw-Guinea.
9 In Turkije werd een wet aangeno
men waarbij alle mannen tusschen 16
en 60 jaar en de vrouwen van 20 tot
45 jaar gemobiliseerd kunnen worden.
De Britsche luchtmaarschalk Owen
Tudor Boyd is gesneuveld.
o Het Comité van Algiers heeft een
vertegenwoordiger bij het Vatikaan be
over de Weichsel volgden aanvallen en
tegenaanvallen elkaar op zoowel bij Ba-
ranow als bij Warka. Bij Baranow wer
den de Sovjets in de verdediging ge
drongen door het Duitsche tegenoffen
sief.
Om Warschau blijft de strijd woeden
zonder dat groote wijziging in den toe
stand intrad.
Het is bijzonderlijk ten Noord-Westen
van Byalistock dat de Sovjets ander
maal sterke krachten, verscheidene di
visies sterk, inzetten ten einde een door
braak te bereiken in de richting van
het Duitsche gebied. De penetrat'iepun-
ten konden evenwel afgegrendeld wor
den.
In Litauen werd de plaats Wilkowyszki
door de Duitsche troepen heroverd. Bij
Estland werden alle Sovjet-aanvallen
afgeslagen. In het gebied van het Ples-
kau-meer konden de Sovjets hun door-
braaksgebied evenwel verruimen.
Ter versterking van de Oost-Pruisi
sche grens, welke thans rechtstreeks be
dreigd wordt, werden honderdduizenden
9 De Minister-President van de Pool-
sche regeering te Londen, Mikolajczyk,
is uit Moskou teruggekeerd, zonder dat
hij een overeenkomst met Stalin kon
bereiken.
In Hongarije onderging de regeering
enkele wijzigingen.
9 In Duitschland heeft Rijksminister
Dr Goebbels reeds verscheidene maatre
gelen getroffen in verband met de to
tale mobilisatie. Aldus werden talrijke
inkrimpingen bevolen in het hotelbe-
drijf, de huisarbeid, in het tooneel- en
filmwezen, in de administraties die per
soneel voor de oorlogsindustrie moeten
afgeven. De bedienden van de oorlogs
bedrijven moeien naar de Wehrmacht.
Alle plechtigheden die den oorlog niet
dienen mogen niet meer doorgaan. De
postbestellingen 'werden sterk vermin
derd, enz.
President Roosevelt verbleef te Ho
nolulu waar hij militaire besprekingen
met zijn aanvoerders in den Stillen
Oceaan voerde.
o Churchill is in Italië aangekomen.
Zee verwacht, 'daar belangrijke geallieer
de scheepsconcentraties aldaar waren
emerkt. Ook werd een sterkere in-
van de geallieerde luchtmacht in den
loop der laatste dagen in dit gebied
vastgesteld. Op Dinsaag 15 Augustus jl.
gingen de geallieerde?i over. tot deze
voorziene landing, welke uitgevoerd werd
aan de Fransche Zuidkust tusschen
Cannes en Toulon. Op de landingsplaat
sen stootten de geallieerde troepen op
den Duitschen tegenstand. Onder de
plaatsen welke bij deze operaties ver
noemd werden kunnen wij o.m. ver
melden: Cannes, St-Raphaël, de oevers
van de monding der rivier Argens, Ste-
Maxime, St-Tropez, de kaap Camarat,
le Lavandou, Bormes en Hyères. De
Duitsche tegenaanvallen blijken bijzon
derlijk om Ste-Maxime geconcentreerd.
Achter de eerste Duitsche linies wer
den door de geallieerden ook luchtlan
dingstroepen neergelaten, o.m. met op
sleeptouw genomen lastzweeftoestellen,
waar zij qestooten zijn op de Duitsche
reserves. Parachutisten poogden ook in
het gebied der Monts de Maures de
spoorlijn naar Toulon aan te vallen.
gebi
-.lijn
Geallieerde troepen slaagden erin na
een zwaren strijd de stad Cannes bij
Nice binnen te dringen.
Vóór de Fransche Zuidkust werden
door de Duitsche strijdkrachten ver
scheidene Schepen beschadigdo.m. een
slagschip.
De keuze van de landingsplaatsen
blijkt aan te duiden dat de geallieerden
hier tot doel hebben het Italiaansche
frontvak van het Fransche te scheiden,
een korte toevoer van uit Korsïka te
behouden en zich een toegang tot het
Rhönedal te verschaffen, die de beste
weg naar het Noorden is. Het kustge
bied van de landingsstreek is betrek-
l&lijk vlak maar 20 tot 25 km. dieper
Deze laatste dagen hebben andermaal
geallieerde vliegtuigen plaatsen in ens
land met bommen bestookt en voertui
gen, treinen, enz. met de boordwapens
gemitraljeerd.
Ook Roeselare kende zijn slachtof
fers, waaronder een zekere Elisa Edel-
borg, echtgenoote van Petrus Samyn.
Zij werd bij hoogdringendheid naar het
hospitaal vervoerd, waar zij aan haar
verwondingen overleed. Nog andere
zwaar gewonden worden in het hospi
taal verzorgd, waarvan de lijst volgt:
Dedecker Philomena, Schaarbeek. - Edel-
borgh Julia, Rodenbachstr. 63, Roese
lare, echtg. v. Bouckenooghe Prosper. -
Bouckenooghe Elisabeth. Rodenbachstr.
str. 63, Roeselare. - Persefal Joseph,
Luik. - Houba Augusta, Elsene. - Pi-
rotte Louis, Mariastraat 11, Roeselare,
echtg. v. Van Tieghem Marie-Louise-
Vanholst Sophie, Brugge. - Sanders An-
gèle, Herstal. - Bogaert Marcel, Lichter-
velde. - Vercruysse Leon, Noordstr. 211,
Roeselare, echtg. v. Maurice Gilberts. -
Sintobtn Alois, Slabbaertstr 26, Izegem,
echtg. v. Vanderheeren Adrienne.
Driessens Clemence, Herstal. - Van Ise-
fhem Pieter, Antwerpen. - Van de Wae-
ere Julia, Statie 305, Rumbeke, echt-g.
v. Van Loocke Alfons. - Schaessens Phi
lomena, Oostkamp. - Suffys Andréa,
Poperinge. - Bouttelisier Robsrt, Zuid-
molenstr. 157, Roeselare, z. v. Marcel
en Roose Yvonne.
In de nabijheid van Aalst werden
drie voorbijgangers door het vuur van
boordwapens gedood.
In het Doomiksche werden vracht-
t.utos bestookt.
Een chauffeur uit Veurne werd ge
dood en 'drie andere gewond.
Bij Verviers werden een 20-tal woon
huizen vernield door bommen, wi.1l 8
dooden en 10 gewonden te betreuren
Vielen.
Te Bergen, die met bommen be
stookt werd, vielen 2 dooden en 4 ge
wonden wijl woonhuizen verwoest wer
den. Een andere stad bij Bergen werd
eveneens getroffen; hier vielen ook 5
dooden en 4 gewonden te betreuren.
Nog andere kleinere plaatsen van He
negouwen werden eveneens getroffen
Bij Borgworm werd een landbouwer
gedood terwijl hij zijn graan aan het
afmaaien was. Een andere landbouwer
werd er in zijn weide gedood. Op de
baan Chapon-Serain werd een auto met
boordwapens bestookt; de bestuurder
van den auto werd zwaar gewond en
zijn echtgenoote, die mede reed, gedood.
Langs de baan Luik-St-Truiden, op
gebied van Heers, werden drie personen
die Juist hun wagen hadden verlaten
;edood. Vijf andere autos werden in
'rand geschoten.
Dinsdagmiddag jl., rond 12.45 uur,
werd te- Langemark een trein door ge
allieerde vliegtuigen met de boordwa
pens bestookt. De machinist Talon Ca-
miel, wonende te leper, werd hierbij
gedood. De stoker Vandamme Gaston
en de treinwachter Seynaeve Henri, bei
den eveneens uit leper, werden zwaar
gewond en naar het O. L. Vrouw Hos
pitaal te leper ter verzorging overge-
bracht.
Dinsdag even na den middag stortte
een Amerikaansch vliegtuig neer op de
baan, ter wijk Sebastopol té St-Juliaans-
bij-Langemark. Twee kinderen die bij
die plaats aan het spelen waren, na
melijk de kinderen van de Wed. Huyghe
aldaar wonend, liepen hierbij brand
wonden tp.
Zaterdag 12 Augustus jl. kwam de
zware vrachtauto van Gaston Demo uit
Langemark langs Soignies, bij Doornik,
gereden met een lading kachtels. De
voerder, Michel Da wilde, uit Lange
mark, 22 jaar oud, werd hierbij gedood.
Een andere Langemarknaar die hem ver
gezelde, Degraeve Achiel, werd het lin
kerbeen en een gedeelte van den rech
tervoet afgerukt. Een derde persoon uit
Soignies die op den wagen zat werd
eveneens geraakt en gedood. Twaalf
kachtels die op den auto geladen wa
ren werden ook doodgeschoten.
Dewilde werd Donderdag jl. onder
grooten toeloop van volk ten grave ge-
Mragen
Door een bevel van den Führer werd
de functie van Opperbevelhebber van
de Weermacht in België en Noord-
Frankrijk vereenigd met die van hoo-
gere SS- en politieleider en werd de
SS-Gruppenführer Jungclaus benoemd
tot Opperbevelhebbcï -'an d= Weer
macht.
Schamel zijn de pluimen, maar 't
fcskske is gesd!
lederen namiddag zijn ze sp de
baan, twee, drie maal "re week gaan ze
't hof voorbij en groeten 'i Lieve
Vrouwke aan onze kapel.
Een vijftigtal schamele kinders... üe
kolonie, die onderdak vond bij de Zus
ters. Om de drie maanden nieuwe...
kolonisten! 't Verwonderde me niet dat
onze Zusters nog plaats vonden, voor
die kinders; 't verwonderde me evenmin
dat ze tijd vonden om, buiten al hun
ander werk, nog zorg te dragen voor
die bende, 't Verwonderde me aller
minst dat de Zustershier weer mis
toonden hoe ze moederkekunnen
spelen.
Zijn er wel bezorgder moederkes clan
de... Zusters?
Schamel zijn de pluimen van die
kolonie-vogelkes.
't Is waar, we hebben in West-Vlaan
deren niet veel achterbuurtjes, lijk in
de grootsteden, maar we kennen, on
gelukkig genoeg, de werklienreken en
werklienstratenwe kennen nog ae
«koertjes» en de «poortjes». We ken
nen zelfs reeds te lande de vuile rook
en de vuile geur van sommige fabrie
ken, waarmee we zoogezeid begiftigd
maar waardoor onze kleinen vergiftigd
worden, 't Was Immers maar best »lie
ongezonde fabriekenop den gezon
den buiten te bouwen... de zeelucht
van de kust zou die gassen en vuilig
heid wel neutraliseeren!!
Van daar komen onze kolonlstjes,
grootendeels uit groote gezinnen! Een
groot gezin?... een klein drama in dat
groote drama dat oorlog wordt ge
noemd. Ik vervolg de bedrijven van
dat treurspel in de gelapte broekjes en
frakjes, in de dooaversleten... dingen
die de jongens nog dragen! Schamel in
de pluimen; vader en moeder hebben
gevochten, vier jaar lang, om boven
water te blijven; om hun groote bende
kleintjes te behouden!
Maar 't beksken is goed!
Ik heb ze bekeken, die rakkers, als
ze de eerste dagen hier rondliepen,
vreemd in de vreemde streek, vreemd
in de nieuwe doening, met een vrachtje
heimwee naar t'huis en moeder! Kleine
kleuters zoover van huis; kleinen zijn
immers dadelijk ver van huis, wanneer
ze moeder niet meer zien. Ik heb ze
bekeken; 't Is voldoende als lk zeg dat
zij lucht, licht en voedselnoodig
hadden. Maar na twee, drie weken? De
pluimen zijn even schamel gebleven,
maar 't bekske is goed. Vroolijke ge
zichtjes, pinkelende stralende oogskes,
dat komt van de buitenlucht en van
een gevuld maagske.
Met de verlofdagen heb ik er beter
op gelet dan vroeger; wijl ze nu niet
in den grooten hoop schooljongens loo-
pen. Dat kolonie-leven begon mij te
interesseeren; en met de Zusters en
die rakkers gerocht ik aan de praat.
Vier van die mannen waren mogen blij
ven na hun eerste drie maanden. Jon
gens! dat waren de «anciens» lijk we
ciie noemden bij 't leger. Die kenden
fijn heel het kolonle-gedoe; en vertel
den daarover, slagwater! Ze wisten hoe
veel ze gegroeid waren en... verzwaard!
De Zusters moesten voortdurend tus-
schenkomen, want op hun getuigenis
kwam het aan. Van t'huis ontvingen
ze eens in de maand bezoek; het eerste
bezoek was eerder aan den weemoedi
gen kant, bij beide partijen, maar nu
waarachtig niet meer... als 't maar toe
gestaan werd zouden ze liefst nog een
heel jaar op de kolonie blijven. De ke
rels noodigden mij uit, 'k moest dat
kolonieleven, dien biekorf zelf gaan be
zichtigen en Zuster Madeleine had zoo
danig veel deugd in de blijdschap van
heurkolonisten dat zij den dag be-
aalde voor 't groot bezoek van een
leinen boer!
Ze waren aan 't zingen lijk de lijs
ters, aan 't zingen en aan 't opstappen
over de speelplaats; een staplied dat
heimde en dreunde. Marscheeren en
zingen zet borst en... maag open, loech
de Zuster. Dat deden wij, studentjes,
vroeger ook en flink op stap de kna-
penschap komt zingend langs de bane
Open oog en open maag... dat zag lk
wel als ze in bun eetzaaltje aan het
tandwerk begonnen. Ze waren reeds
naar de kerk geweest, daarna de opstap
en nu 't ontbijt. Dan weerom lichaams
oefeningen, een uur school... en 's
avonds vroeg onder de lakens. Spijts
de warmte?... Jongens weten daar maar
weinig van, zei de Zuster; ze slapen in
al zweeten, moegespeeld.
Kind er-kolonies... een prachtige nieu
wigheid, vooral wanneer niet alleen ge
dacht wordt aan lucht en rantsoen;
wanneer die echte «moederkes», die
«Zusters» worden genoemd, hun beste
zorg besteden aan die kinders die aan...
bloedarmoede lijden. Hoe ras hebben
die kleinen ontdekt dat die Zuster
een moeder ken is, in wie die dutskens
hun volle vertrouwen mogen stellen. Die
kleinen moeten niets verzwijgen, niet
met de krop in de keel en met de schrik
in 't hert loopen. Ze vinden een moe
derke dat luistert en begrijpt, geduldig
luistert en zoo goed, zoo hertelijk be
grijpt. De kleinen zijn er zich niet van
bewust, maar ge leest dat vertrouwen
en die dankbaarheid in hun oogen. Heel
hun kinderzieltje ligt open voor Zus
ter en de zielszorg is niet gerantsoe
neerd In onze kolonie. Er is soms neg
meer dan bloedarmoedete genezen
en de Zusterkes zijn specialisten waar
't gaat om hert en zieltje van die
kleuters.
Een nieuw diploma voor onze
Nonnekesvan de kolonies?* Och,
waarom? Onze Nonnekes weten zich
aan te passen en goed do.nis
haar.rol
Maar ik heb aan heel iets anders ge
dacht. Die kleine kleuters op <4e kin
derkolonies zijn ver van moeder, ver
van t'huis en toch... t'huis.
lederen avond hoor ik rakkers spelen
op straat, tot het half en heel donker
Is en 's morgens blijven ze liggen en
moeder laat ze liggen... de last begint
van zoo haast de kerels beneden ko
men! In de kerk kunt ge die snaken
tellen op de vingèrs van uwe hand...
't Is verlof en 't is warm en die last!..,
Ilc geloof dat vele moeders eens de ko
lonie zouden moeten bezoeken waar
zelfs onder 't verlof een vijftigtal ra-
votters verzorgd en bezorgd worden,
waar spijts de warmte de jongens al
zweeten vroeg slapen gaan en al zwee
ten wegvaren, 's morgens toch in de
kerk zijn en nooit uit het waakzaam
oog zijn! Te veel moeders vergeten dat
zij onder de verlofdagen htm eigen taak
hebben: de schoollucht kennen al de
schoolloopersde huisluchtmoet
vooral nu door moeder worden aange
leerd aan hun gastjes. Er moet aan
geen nieuw diploma worden gedacht
voor de moeders. Ze moeten zich weten
aan te passen, want 't is haar... roll
BOER NELIS.
A
Wij willen dit gemoedig schrijven van
Boer Nelis niet laten voorbijgaan zon
der hier bij te voegen dat Katholieke
Kinder-Kolonies ingericht zijn hier en
daar in onze provincie. Jongens en meis
jes elk afzonderlijk worden er
aanvaard; se krijgen er goede kost.
goede, zorg en kristelijke opvoeding.
.aen: Ka
KoloniesOoststraat 68, Roeselare,
Alle inlichtingen: Katholieke Kinder*-
