Stads Nieuws.
Verschiliige tijdingen.
Geheel de inhoud van dezen brief bewijst dat de
lezing der clcricale nieuwsbladeren en de verhalen
der kwaadtrouwige kopstukken dier partij den
Paus hebben bedrogen op den waren toestand van
ons land; de vreemden, die dezen brief zullen le
zen, moeten gelooven dat de religie in ons land
wordt vervolgd, dat de priesters worden mishan
deld en dat men hun belet de voorschriften van
het evangelie en de geboden der II. Kerk te on
derwijzen het is nochtans bewezen dat er geen
een land in de wereld bestaat alwaar de geestelijk
heid zoovele vrijheid geniet, alwaar er zoo veel
wordt bijgebracht om kerken en pastoorshuizen
nieuw te maken of te herstellen, en namelijk al
waar er eene vollediger vrijheid van onderwijs be
staal.
Indien dus de Paus den waren toestand van
België kende, en, bijzonderlijk, indien hij niet
vreemd ware aan den geest, hel doel en de strek
kingen van het Kongres; indien het voorgaande
der mannen, die deze vergadering hebben opgeroe
pen. hem bekend ware, hij zou zich, wij kunnen
er niet aan twijffelen, onthouden hebben van zoo
eenen vleienden brief te schrijven, want deze brief
is beledigende, voor de meerderheid der natie en
voor de schrandere mannen, die het land beheeren;
wij kunnen niet aannemen dat Pius de IX, die
zouaven werft om de omwentelaars te bevechten
en zijn beheer te ondersteunen, de hand zou bieden
om dat van andere landen in verwarring te brengen.
De heer Devaux, een der uitmuntendste zoo niet
de schranderste staatsman van België, komt een
boekdeeltje in het licht te geven betrekkelijk den
poliliekcn toestand van ons land; het zal eenen
grooten invloed oefenen op de aanslaande beraad
slaging der Kamers, betrekkelijk aan de ervorming
onzer krijgsmacht.
M. Devaux, na de militaire inrichtingen van al
de landen van Europa te hebben onderzocht, en
den geest die de machtigste vorsten overheerscht,
om zulke aanzienelijke legers op voet te houden,
ernstig!ijk te hebben beklaagd, overweegt de rol
v elke ons land in de voorvallende omstandigheden
te vervullen heeftgeplaatst tusschen Frankrijk en
Pruisen, zegt hij, wij zijn tusschen den hameren
den aambeeld; beide deze staten hebben aan hun
hoofd mannen, wier woorden te dikmaals dienen
om hunne inzichten te bewimpelen, en die, vol
gens de voorbeelden welke zij reeds hebben gege
ven, in weinige dagen van den staat van vrede tot
dien van oorlog kunnen overgaan en plotselings
hunnen vijand kunnen aanranden.
In zoo eenen toestand wat hebben de Belgen
meest te vreezen Het is dat. in geval dat Prui
sen met Frankrijk ooit in tw ist moest komen, het
geen ongelukkiglijk eerst of laatst moet plaats heb
ben. beide hunne legers, indien wij zelve ons land
niet kunnen verdedigen, hetzelve nogmaals voor
slagveld zullen kiezen, even zoo als het bijna altijd
in de vorige eeuwen heeft plaats hehad. In zulk
een geval,, aan welke ongelukken zou het land niet
blootgesteld zijn?hel ware niet alleenlijk zijne
onafhankelijkheid, die liet zou verliezen met gelijk
het in verschelde omstandigheden heeft plaats ge
had, tot vergoeding aan den overwinnaar tedienen;
maar. de verwoestingen, welke de natuurlijke ge
volgen zijn van den oorlog, en de krijgsbelastingen,
zoo m gelde als in waren, welke door de w ederzijd-
sche krijgsvoerders beurtelings zouden worden ge
vorderd, zouden den bloei van ons land vernietigen
en menige Belgen in armoede brengen. Volgens den
schrijver is er maar een middel om het land van
zooveel ongevallen te bevrijden, dit is, zegt hij,
van naar het voorbeeld van al de andere stalen
eene krijgsmacht in te richten, die op eene krach
tige wijze in de politieke schaal kan wegen wel is
waar dat wij door oris zelve, noch de eene noch de
andere van onze machtige geburen zouden kunnen
tegenhouden, maar indien wij een leger op voet
konden stellen in evenredigheid van onze bevol
king, even zoo als het in andere landen wordt ge
pleegd, M. Devaux is van gevoelen en hij beweert
dat wij onze onzijdigheid gemakkelijk zouden kun
nen doen eerbiedigen, met te verklaren dat wij
ons leger zullen vereenigen met den vijand van den
eersten die den voet op den belgischen grond zou
stellen.
Er bestaat hier in al. zonder tegenzeg, veel waar-
beid, maar bet is te zien welkdanig de macht en de
inrichting van het leger zou dienen te zijn om
eenen kraehligen en voldoenden invloed op de on
dernemingen der oorlogvoerders te kunnen uitvoe
ren. De schrijver beweert, dat, aangezien België,
gedurende eenige jaren na de omwenteling van
1850 een leger van meer dan 100,000 mannen
beeft kunnen op voet houden, er niet min belang
bestaat in liet bewaren, dan er bestond in hel ver
krijgen onzer onafhankelijkheid en de voordeelen
waar van wij genieten; hij begrijpt dus niet dat de
Belgen sedert dien lijd zouden ontaard zijn en ach
teruit zouden deinzen om opofferingen te doen-, ten
einde deze voordeelen te behouden.
De zaak is netelachtig, wij bekennen het, want
de militarisme ontmoet veel tegenkanters, en wij
zelve, ofschoon wij groolendeels in de gevoelens
van M. Devaux deelen, wij verlangen dat de Ka
mers het voorstel zouden beslissen in der voegen
van den krijgsdienst zooveel mogelijk te verzachten.
Dinsdag laatst, hebben de heeren der halve batterij kanon
niers onzer Burgerwacht, hunne patroonheilige plechtig ge
vierd zij hebben zich vereenigd op een prachtmaal, in het
hotel hel Klein IJperen gehouden.
Dinsdag avond, weinig na 9 ure, is schielijk overleden de
heer De Bouck, bestierder der leenbank onzer stad; die heer
ging bijna dagelijks zijn glas bier nemen in de eslaminet den
Boerenhol en het is daar dat hij is bezweken. Hij laat eene
in droef heid gedompelde weduwe en menige vrienden na, die
hem, om zijn minzaam karakter lief hadden. Zijne teraardbe-
steiling zal maandag plaats hebben.
Dit afsterven zou thans kunnen aanleiding geven om het
voorstel van afschaffing, dat destijds op het tapijt werd ge
bracht, voorgoed te verwezenlijken.
Donderdag, in onze hoofdkerk, werd er een plechtige lijk
dienst gedaan ter gedachtenis der gesneuvelde zouaven van
den Paus.
k
Heden Zondag, om lt 1/2 ure, zal het korps Pompiers
voorafgegaan van zijn muzijk, zich naar de misse in de Sinl-
Maartcns kerk begeven, ten einde zijn patroofeest schitterend
te vieren. Gedurende de mis zal het muziek verschelde der
schoonste stukken zijns repertoriums laten hooren.
Des avonds, voor sluiting van het Ste-Barbarafeest, groot
banket in liet hotel het Zweerd.
KUNST- EN LETTERS RING.
Wij kunnen niet dan verdienden lof geven aan den heer
Rotiers over de voortreffelijke wijze op welke hij in de ver
gadering van Woensdag zich van zijne verplichte spreekbeurt
heeft gekweten. Het opstel dat hij voordroeg getuigt van
kunde en goeden smaak. De historische feiten waarmede het
doorweven is, schijnen geene koude en ziellooze samenflansing
uit kronijken maar boeien elks aandacht, niet alleen door
hunne belangrijkheid zelve maar door den stijl vol vuur en
leven met welke zij natuurlijken gepast-aangewend zijn. Het
is immers van 't begin tot het einde gansch eene vaderiand-
sche uitboezeming van een echten vlaming die dc edele ge
voelens die hem bezielen aan anderen weet mede te deelen.
Gaarne hadden wij eene geheele ontleding van des jeugdi
gen onderwijzers schoone voordracht gegeven, doch daartoe
ontbrak ons tijd en plaats. Vergenoegen wij ons derhalve met
hier enkel aan te teekenen dat hij er in vooreerst handelt over
de onmenschelijke misbruiken van het leenstelsel en die onze
voorvaderen deden besluiten ten koste huns bloeds het juk
der slavernij af te schudden; vervolgens schetst hij in groot-
sche trekken waarin hunne macht bestond, door welke mid
delen zij de vrijmaking bewerkten, en hoe de vereenigingen
der gilden of ambachten hunnen oorsprong namen en deze
vrijmaking tot stand brachten en eindelijk doet hij zeer om-
standiglijk kennen welken heilzamen invloed dit in 't vervolg
uitoefende op het stoffelijk en zedelijk welzijn hoe onder
anderen de hatelijke rechten vanjialve-have en der doode
hand verdwenen voor privilegiën en voorrechten die de vor
sten gereedelijk vergunden en die zooveel bijdroegen tot de
verbazende ontwikkeling van handel en nijverheid en den
voorspoed der groote vlaamsche steden.
De vergadering drukte den heer Rotiers bij zijne aftreding
van 't gestoelte hare voldoening uit door warme toejuichin-
8en' c
Historische hcritiucriiigcit van IJperen.
8 December tal!),
En volgenden lijd was het binnen IJperen zeer goedkoop
leven. Ziehier een voorbeeld De schout had voor het doen
van eenarres', twee oordjes; een priester voor het lezen eener
mis, twee stuivers, en voor eene zingende misse, zes stuivers
9 December 1055.
Ten 4 ure 's morgens nam men den zerksteen weg, die in
den koor van St.-Maartenskerk stond, ter nagedachtenis van
Cornelius Jansenius, Bisschop van IJperen. Le volksliefde tot
dien Bisschop was zoo groot, dat er dagelijks veel pelgrims
op zijn graf kwamen bidden, hetgeen het kapittel mishaagde
die er eene heiligschending in zag.
10 December 1674,
Kwam er ter dezer stede aan een regement hollandsche sol
dalen, in spaanschen dienst, en onder het bevel van prins van
Oranjede mannen werden in de Halle gelogeerd, in de be
nedenzaal madkten zij hunne ratatouille en door onvoorzich
tigheid staken zij het vuur aan hel bureel der accijnsen, die
aan de oostzijde van den grooten trap gelegen was. Gelukkig-
lijk werd men het in tijde meester.
11 December 1772,
Stierf in deze stad, edele mejonkvrouwe Clara-Francisca
Van Zuulpeene-La Motte, stichtster der kantwerkschool ge
zegd Lamotte.
Hare uitvaard werd met groote plechtigheid gedaan in de
kerk van den H. Martmus. Haar lijk werd gedragen door acht
maagden die in I: blauw laken doorzaaid met rozen knopen
gekleed waren. Na de begraving werden de kostelijke kleed
sels tot geschenk aan de maagden aangeboden.
12 December 1792.
Generaal Amoran, bevel voerende over eene brigade van
het legerkorps van Generaal La Bourdonnaye, rukt in IJpe
ren, die door de oostenrijkers ontruimd was, ten gevolge van
den slag van Jemmap. Deze afdeeling was 'meestendeels sa-
m mgesteld uil woelende jongelingen;deze laatslendoorliepen
de stad de Marseillaise zingendeen op hunnen doortocht
sloegen zij overal de wapenschilden der huizen af waar
edellieden woonden alsook de kenteekens des vorigs gou-
vernements.
15 December 1547.
Het magistraat stond eene somme van 12 livers toe aan den
zot der stad, om hem te helpen de kosten dekken van den on-
kost zijner livrei, hekleed met dewapens van IJperen.
14 December 1460.
Men herstelde de' schandpaal, die een kenteeken was der
hooge gerechtpleging; ze bevondt zich hij het Groen-halle-
ken (Nieuwwerk) vóór (het huis voor uithangbord dragende
la Trompette, en was bestemd lot uitvoeringplaats voor
verschiliige straffen. De schandstaak werd weggeworpen tij
dens de fransche omwenteling van 1793.
Dezer week liep er in IJperen de mare dat onze stadsge
noot, M. Tèrssen, luitenant-kolonel der artillerie, te Luik zou
overleden zijn.
Woensdag morgend ten 7 ure, is Z. Lm. de kardinaal
aartsbisschop, Engelbertus Sterckx, te Mechelen, in den ou
derdom van 75 jaar 1 maand en 2 dagen overleden.
