rane^r,s7,sseldrrden-Weim*' dee-
Stads Nieuws.
beginne af. zijne ondernemingen hebben trachten
tegentewerkenVolgens hem de bezitters van ac
tiën mogen al hun betrouwen in hem stellen; de
cijfers die hij opgeeft zijn eene genoegzame waar
borg, zegt hij, opdat met vertrouwen en volher-
ding de zaken op eenen anderen voet zouden afloo-
pen! De Patrie, den inhoud van dien brief toejui
chende, tracht ook de dragers van die actiën gerust
te stellen en hun te bewilligen cr zich niet van te
ontmakendit zal haar niet beletten, indien dezelve
niet rijzen, van te doen zoo als het Nieuwsblad
reeds heeft gedaanaan hare lezers te bevestigen
dat zij die actiën nooit heeft aangeprezen
Nu, wat de zoogezegde samenrotting betreft, dat
is een uitvluchlsel dat niet aannemelijk is; indien
de liberale nieuwsbladeren de ondernemingen van
Langrand hebben beknibbeldhet is in geener
wijze uit baatzucht geweest; maar wel om de een
voudige lieden, die spaaroodjes bezaten, te wape
nen legen al de lagen, welke sommige uitgezondene
ij veraars in het werk stelden om hun geld aftelok-
ken, gezien dat men van den beginne af weinig
betrouwen had in de personen die de zaken beleid-
den en in de ondernemingen welke zij deden.
Indien die speculatiën wezentlijk kansen van
winst hadden opgeleverd, er zijn kapitalisten en
bankiers genoeg die de actiën zouden gekocht heb
ben, en men had, om zich van de zelve te kunnen
ontmaken, van de Pastoors geene geldmakelaars
moeten maken.
Ten slotte er zijn noch baatzuchtige vervolgingen
noch lasteringen noch samenrottingen, die op den
koers van openbare fondsen eenen invloed kunnen
uitoeffenende handelaars en de bankiers weten
de kansen van winst of verlies te berekenen, bij
voorbeeld: al vrochten de clericalen allen te samen
om de actiën van de nationale bank, die van dui
zend tot op 2200 zijn geklommen, in kleinacting te
doen vallen, zij zouden dezelve van geen vijffrank
stuk kunnen doen zinken. Waarom? omdat er
niets verdoken is in hare werkzaamheden, en dat
de wet van instelling gepaste schikkingen daarstelt
opdat bestuurders en toezichters het geld der ac-
tionnarissen niet zouden kunnen verkwisten, of
zich ten koste derzelve buitenmatige groote jaar
wedden zouden kunnen toekennen.
Het woord was gegeven om de wet te bevechten
in hoop daardoor het ministerie te kunnen omwer
pen, en men behandelt als valsche broeders degene
die, om welke rede het wezen moge, aan de gege
ven bevelen niet gehoorzamen
Het zijn die mannen, welke de liberale represen
tanten, die volgens hun geweten stemmen, om dat
hunne denkwijze eens met die van het ministerie
is, voor verslaafde onderdanen van hetzelve be
handelen
De twist is in het kamp van AgamemnonWie
had ooit gedacht dal de heer Dumortier, de zouaaf
van het cleriealismus, de verkorene van Rousse-
laere een de verdediger van al de bisschoppelijke
vorderingen, ooit in den ban van den jesuilieken
boel zou kunnen worden gesteld en de spotternijen
der nieuwsbladeren van die parti j op zich zou ge
trokken hebben zoo verre dat zij hem bedreigen
van, door de Bisschoppen, aan de kiezers van het
dislrikt Rousselaere de bevelen te doen geven van
hem in de Kamer door een onderdaniger werktuig
te doen vervangen, en dat al waarom? Omdat, ter
gelegenheid der beraadslaging op de inrichting van
het leger, zijne patriolieke gevoelens van 1850 in
hem hebben herleefd, en dat hij afziende van alle
andere bew eegredens dan het behoud van onze on
afhankelijkheid, even als de heer Thonissen de
noodwendigheid heeft bewezen van desnoods de
zelve te kunnen verdedigen.
Men is bezig met voor St. Pieters kerk de plaats af te ber-
delen om hand aan het werk te stagen tot het heropbouwen
van den toren. Dit werk, nuttig en tevens versierend voor dat
gedeelte der stad, zijn wij te danken aan hel initiatief van
onzen Senateur Baron Mazeman, die in alle omstandigheden
zijne stadsgenoten bewezen heeft, dat zijnen persoon en zijne
fortuin immer ten dienste stond voor het geluk en hel welzijn
zijner geboortestad.
Het schoolgebouw voor meisjes, opgericht in de Sint-Jans
straat, en palende aan de gemeenteschool, waarvan het deel
maakt, is dezer week ontbloot geweest van zijn schutswerk.
Men kan van nu af beseffen hoe treffend het zicht van dit nut
tig gebouw zijn zal, wanneer het geheel zal voltooid wezen.
De straat is merkelijk verbreed, en het zal insgelijks eene zeer
groote verbetering zijn, mogt die straat op dezelfde breedte
tot aan de Langemeerschstraat doorgetrokken worden. Wij
raden de nieuwsgierigen aan aldaar een wandelingsken te
doen om zich van ons gezegde te overtuigen.
De derde conferentie van den heer Bergé, van Brussel, heeft
vrijdag laatst in de groote zaal van den Gouden Arend plaats
gehad. Deze wetenschappelijke conferentien blijven voortdu
rend de aandacht van het publiek boeien. M. Bergé weet
zijne toehoorders aandacht op te wekken door nuttige en ter
zelfder tijde aangename proefnemingen te doen. Zulkdanige
voordrachten zijn zeer nuttig voor de nijverheid, die beken
nen wij het maar ronduit, in onze stad nog eenen grootén
te doen heeft.
Het Bal van Zondag laatst in de - Société de l'Union, - ge
vestigd in het Sinte Barbara Hof, heeft aller verwachting o-
vertroffen. Schoone kostumen, veel dansers, puik orkest, alles
hiclü OID van rlof ^bt XVvjcc, ïUctKCn^ 3lieö
was vlaamsch, uitgenomen de maatschappij die eenen frans-
chen tijtel draagt
Ziet hier het contingent voor de lichting van 1868, te le
veren door de gemeenten van 't arrondissement IJperen
IJperen 29 mannen, Poperinghe 52, Wervick 13, Neèr-
Waasten 0, Becelare 5, Bixschote 1Boesinghe 4, Brielen', 2,
Comen 6, Crombeke 2, Dickebusch 4, Dranouter 5, Elverdin-
ghe 2, Gheluveli 2, Gheluwe 10, Hollebeke 1, Houthem 5,
Kemmel 5, Langemark 9, Locre i, Meessen 5, Nienkerke 4,
Ooslvleteren 5, Passchendale 5. Ploegsteert G, Proven 3, Pie-
ninghelst o, Rousbrugge 3, St-Jan 1Viamertinghe o, Voor-
mezeele 2, Waasten G, Watou 8, Westouter 8. Westvlete-
ren 4, Woesten 3, Wulverghem 1Wijlsc'iate 8, Zantvoorde
2', Zillebeke 4, Zonnebeke 4, Zuidschote 1
KUNST- EM LETTERKRBï©.
Woensdag 4 dezer maand werd eene rede gehouden dooi
den heer De Deyne, over het lager onderwijs, leachte spre
ker liet daarin blijken dat hij bij overtuiging eenwarme voor
stander is van het onderricht door de moeder tal, en niet
zonder reden, want al die de verlichting en debeschaving
onder het volk willen verspreiden en bespoedign, en dit
door eene vreemde taal ondernemen, werken hunéigen doel
tegen. Sommige plaatsen zijner onderhandeling kumen over
dreven schijnen aan dezen die met de zaken onbevust zijn,
doch wij moeten bekennen dat zij op grond van waaneid rus
ten. Aanveerdt gij, zegde de spreker, het grondbegisel dat
de taal gansch het volk is, dan neemt gij ook het rectstreeks
daaruit afgeleid gevolg aan dat de school even ganseh hévolk is.
Daarop ontvouwde hij zijn onderwerp in een zuver en
kernvol Vlaamsch. Vooreerst bepaalde hij kortweg dtvolks-
school en bewees van welken machtigen invloed zij imp de
samenleving. Hij betreurde dat de verfransching in (zelve
onder alle vormen binnensluipt ten nadeele van onze vier-
landsche gevoelens en dat men er het onbekende door lu on
bekende wil aanleeren.De behoedmiddels tegen die verbite-
ring liggen, volgens den spreker, in de richting van het
onderwijs gesteund op onze geschiedenis en de Vlaamshe
Letterkunde die daartoe eenen zoo rijken stofvoorraad ai-
bieden, om de begrippen van vaderland en moedertaal, this
zoo miskend, bij de studeerende jeugd gedurig op te wekker
De heer De Deyne eindigde met allen aan te wakkert
zich tegen dien verkeerden gang der zaken te verzetten, hei
pen wij ons zeiven,zegde hij, zoo helpt ons God, wat wij ver
dedigen is heilig en rechtvaardig: Vaderland en Moedertaal
De redenaar verliet het gestoelte onder de herhaalde toejuich
ingen der vergadering.
lïisioHiscSae bei'tHïseii'asigeaa vaaa IJjpcren.
8 Maart '1680. Ten dien dage vertrokken de vlaamsche
Paters Recolletten omdat zij onder het beleid van eenen fran-
schen gardiaan niet wilden zijn in hunne plaats kwamen er
paters van Rysel en Doornijk.
9 Maart 1275. Joannes Bardonck, poorter van IJperen
en Folquiene zijne echtgenote, stichtten het Hospitaal van St.
Thomas, gelegen in het voocgeborcht., buiten de Hangewaert-
poort (nu Meenen-poort), in de Zonnebeekstraat. Dit Hospitaal
werd gemeenlijk Ziekenzaal der stads-beggijnen geheeten.
'10 Maart 1814. Op' het Katten feest dezes jaars werden
er 54,720 stukken laken (verkocht. Er waren alsdan nog te
IJperen, 4,000 lakenwevers. De stad ontving eene belasting
van een stuiver per têatejkoopgesteld stuk, helgene dit jaar
1730 guldens opbracht.
Tl Maart 1716. Den Woensdag der Kattenfeest, wierp
Gillis Poppelier, timmerman der stad, voor de laatste maal de
kat van den Halletoren. Volgens het oud gebruik moest de
smijter in het rood schaarlaken gekleed zijn, deze plechtig
heid gebeurde onder het spelen des beiaardsmen wierp, de
eene na de andere, vier jonge katjes op de Groote Markt die
krielde van 't volk. Poppelier stond op een uitstekend tim
merwerk dat uit een der vensterskens boven den ianteern
stak.
De Hollanders, die hier in stad garnizoen hielden, lachtten
met dit oud gebruik en noemden de IJperlingen katten-
gooiers. Het was uit deze enkele rede dat men dil feest voor
eenige jaren naliet.
12 Maart 1759. Een nieuw reglement werd in het beg-
gijn-hof der stad ingevoerd, betrekkelijk deze die zich wilden
onder dit order begeven.
Deze die begeerde aangenomen te zijn moest zich 8 dagen
voor de oppeV-joufvrouw en de pastoor der gemeente aanbie
den déze laatste, naar een voordeelig besluit; kwamen met
de familje overeen over de dote. Het was maar na eene volle
dige storting derzelve dat zij mocht voorgoed zich aldaar ves
tigen. In het geslicht zelve hield mén op dien dag een sober
maaltijd waar de leden der familje aanwezig waren.
13 .Maart 1514. - Joanna Vandermoere, weduwe van
Frans Vande Woestyne, stichtte de meisjes-weezen-school.
Luidens deze instelling, ieder kind had jaarlijks recht aan
18 guldens en een bruin kleed van 7 stuivers d'el. Deze
school is gelegen in de straat, sedert Arme-Meisjesstraat ge
noemd.
14 Maart 1856. Stads verlichting werd tot dien graad
van vnlmaUng- (jelwaolit dat de buitenlieden er bij versteld
stonden van verwondering; deze reverbeers waren met weèr-
kaatsende lichten samengesteld. Het is sedert dien tijd dat
men maar zelden onze burgerij en de buitenlieden met bran
dende lanteernen onze straten zag doorkruissen.
Poperinghe, den 8 Maart 1868.
Mijnheer de uitgever van De Toekomst,
In uw nummer van Zondag laatst zegden wij dal de goede
uitslag onzer II fdadige Vastenavondfeest hier grootelijks loe
te wijten was aan de opschorsing van allen dwarsdrijvenden
partijgeest, welke gelukkige omstandigheid onze slad, gewo-
nehjk zoo doodsch en zoo verdrukt door politieke overweldi
gingen, eensklaps had doen herleven met de bevolking eene
lucht van vrijheid te ialen ademen. Maar wij hadden gerekend
zonder de verwaande ikzucht van onze katholieke armbestuur
ders, die, omdat zij een plaatseken rond het administratief
schoteltje bekleeden, meenen eene groote pluim op hun hoofd
te hebben en voorniemand te moeten schuiven. De politieke
kalmte en de vreedzame toestand welke de toenadering der
partijen ter gelegenheid der voormelde feest in de stad had te
weeg gebracht, zijn immers maar van korten duur geweest
en, gelijk naar gewoonte, de ruststooring is niet gekomen van
den kant der liberalen. Zie hier ter welker gelegenheid deze
nieuwe oneenigheid ontstaan is
Alle maatregelen waren genomen tusschen de Commissie
der phnantropische maatschappij en den heer Voorzitter van
het Armbestuur om den opbrengst der geldinzameling te be-
Jn; br°od' e.n °m de «"Reling er van aan de armen te
laten doen door dit bestuur bij middel van kaarten welke hij
gezegde Comm.ss.e in het lokaal der maatschappij tegen een
mir 7 en 77vasl^teld op Woensdag laatst;
caf zich He VSen Tr rfZelVe m°°St Plaa,s hebbe,1> beI
M Van Mppi 00 !®r vanbet Bureel van Weldadigheid bij
M. Jan Merns. president der maatschappij, om hem te laten
meïdë uttdeT6 °H TS V°'Strekt wp|'&erden zich te belasten
met de uitdeehng der kaarten, en dat zij gansch den ae|dnot
beliefte0' D °m 6r Va" te beschlkken "aar hun
sch^r^enn»00'6 Verbaasdbeid onder de leden der maat-
hunneP'J'v üneen'Sheid tusschen de dischmeesters en
kers 7oot7emn Sr.00te;eS'ensP,'aak van den kant der bak-
ondeV het Dubhek f'T' Broote verontweerdiging
veVte de dat de H 'hgr0 geklaP d°01' Sansch de stad. De eene
vertelde dat de dischmeesters, die al winkeliers zijn, zouden
