BIJVOEGSEL AAN DE TOEKOMST.
VAN IJ BEREN.
AAN DE LEERLINGEN DER
DER
UITREIKINGEN
BELOONINGEN
MEISJES- KNECHTJES GEMEENTESCHOLEN
Twee belangrijke plechtigheden hebben onlangs plaats
gehad in degroote zaal derIlal nieuwelings in steen gevloerd
en die welhaast eene der schoonste onzcs lands wezen zal.Wij
willen spreken van de uitreiking der belooningen aan de leer
lingen onzer Gemeentescholen, deze der meisjes onder het
bestuur van Mme Justice, en die der kostelooze knechjesschool.
Eene buitengewoon groote menigte heeft deze plechtigheden
bijgewoond en opentlijk bewezen dat deze gestichten van
onderwijs meer en meer de volksgunst winnen. Deuitdeelmg
der belooningen voor de meisjes werd gedaan den 27 Augus
tus. Ter rechter zijde der estrade waren ongeveer een honderd
tal jonge juffertjes gerangschikt, bijna alle in 't wit gekleed
ter linker kant zaten de ouders, vrienden en kennissen. Twee
koorzangen zijn met volkomene juistheid en samenhang uit
gevoerd geweest, en eene der leerlingen, juffer Vandelanoite,
heeft met buitengemeene aanvalligheid een dankwoord bij de
overheden afgelezen.
De heer schepen Vanheule heeft alsdan het woord genomen
en zich in dezer voege uitgedrukt
«Neem ik het woord in deze plechtigheid, mijne meening is
er verre van af al de tastbare waarheden te willen herhalen,
welke over het volksonderwijs gezegd zijn geweest.
Hier spreek ik tot eene vergadering, welke die weldaden
weet te waardeeren. Ik wil alleenlijk, in weinige woorden,
doen kennen wat de school bij hare stichting was, wat zij nu
is en wat zij wezen moet.
In het verslag door het Gemeentebestuur over het jaar
1807, drukte het Schepenkollegie de hoop uit dat, liet het
onderwijs der meisjes tot alsdan te wenschen, niet alleen
onder de behoeftige klas, maar zelfs onder den meer bemid
delden stand der samenleving, het oogenblik naderde dat de
eischen van den tijd zou kunnen voldaan worden.
Wij zijn in die hoop niet bedrogen geweest; zij werd door
den Gemeenteraad krachtdadig ondersteund, en de lagere ge
meenteschool voor meisjes werd den 1 October 18G8 ingehul-
digd.
Wie deze plechtigheid bijwoonde zal zich den eenvoudigen
en tredenden aard derzelve herinneren. Het was eene ware
familievergadering,aan welke alleen deel namen de overheid,
het onderwijzend personeel en 4G meisjes met de ouders, als
mede eenige dames, welke door hare tegenwoordigheid wilden
bewijzen hoe hoog zij het onderwijs der jeugd genegen zijn.
Die leerlingen behoorden ten grooten deele tot de behoef
tige volksklas.
Bij de openingsrede drukte onze waarde Burgemeester zich
in deze woorden uit
Het gesticht dat wij heden inhuldigen, is enkel de lagere
kostelooze meisjesschool. Het is de eerste stap dien wij stellen
in den weg, welken wij zoo gaarne afleggen zouden wel
haast, na korten tijd, vertrouwen wij, zullen wij de betalende
meisjesschool mogen openen.
Beide gestichten zullen, als hoogsten trap, bekroond wor
den door eene middelbare school, welke aldus de opvoeding
der vrouw volledigen zal. Dan alleen zullen wij de overtuiging
hebben ons programma afgewerkt, en al wat bij ons, ten op
zichte van het onderwijs der dochters ontbrak, aangevuld te
hebben.
De nieuwe meisjesschoolbestemd tot verspreiding van
het onderwijs onder de behoeftige volksklas, ontmoette
machtige hinderpalen.
Onder de werkende klas onzer stad heerscht er hedendaags
nog een oud misbruik, welk allermoeilijkst uit te roeien is,
't is dat vele ouders hunne dochters aanzien als winstgevende
werktuigen, alleenlijks beschikt tot het bijbrengen van stoffe
lijke welvaart in het huisgezin.
Van hare teedere kindsheid af, nog vóór hare eerste krachten
ontwikkeld zijn, worden die meisjes, beroofd van licht en
lichaamsoefeningen, in ongezonde zalen opgetast, waar zij
gansche dagen over het werkkussen gehouden blijven het
opgelegd werk moeten zij afgemaakt hebben, men laat haar
zelfs geen oogenblikje vrijen lijd om de noodzakelijkste hand
werken aan te leeren, en, op het einde der week vraagt men
haar wat zij gewonnen, en niet wat zij geleerd hebben. Ziet
daar, van den eenen kant, de reden dier diepe en bijna alge-
meene onwetendheid onder de vrouwen der werklieden en,
van den anderen kant, de oorzaak der lichamelijke verzwak
king welke iedereen bemerkt onder een groot deel onzer
bevolking.
Moeders, opgevoed onder diezelfde omstandigheden, kun
nen de verstandelijke ontwikkeling harer kinderen niet waar
deeren, en een meer doorziend oog alleen onderscheidt in
dit ongelukkig winstmisbruik of exploitatie der jeugd, eene
der grootste oorzaken van de lichamelijke ellenden welke ons
omringen. Aangekweekt en ondersteund in hare valsche be
oordeeling en voorooi'deelen, moeten die moeders te goeder
trouw verslaafd blijven aan de verouderde keten der speculatie,
en de overheid ware niet machtig genoeg om dat misbruik te
bevechten, wierde zij niet krachtig ondersteund door al de
genen die het geluk en de welvaart der werkende klasse
behertigen.
De bloei der nieuwe school moest noodzakelijk lijden onder
den invloed van dien droevigen toestand. Langzamerhand
verlieten de behoeftigsle leerlingen ons gesticht om in de
werkscholen te gaan verkwijnen, en onze nieuwe inrichting
behield alleen dc dochters van ouders, die door hunnen maat-
schappelijken stand, niet noodig hebben de nog zoo jonge
krachten hunner kinderen uit te putten, of die, naar hunne
juiste waarde de voordeelen van het onderwijs en de opvoe
ding wetende te schatten zoo edelhartig zijn zich op
offeringen voor het tegenwoordige te getroosten, ten einde de
toekomst hunner kinderen te verzekeren en hun aldus eencn
meerderen aanleg lot het verstandelijk leven willen voor
bereiden.
Die strekking hebben wij doen kennen in het verslag,
gedagteekend den 51 October 1871, welk wij alsdan den
Gemeenteraad aanboden.
De school, zegden wij, verandert van karakter. Om reden
men er het speldewerken niet aanleert, hebben een groot deel
der kinders van den armen stand dezelve verlaten, om zich in
eene kautenfabriek te begeven ('t is de eenige naam die wij
aan zulke scholen kunnen geven). De plaatsen in onze school
open, zijn welhaast ingevuld geworden door kinderen van
ouders tot zekeren welstand behoorende, en, op die wijze
wordt onze nieuwe school allengskens een gesticht weerga
van het Sladscollegie, zoo als de school, gesticht door Jufv.
Van Zuytpeene, bestemd is om de weerga te worden van de
stadsschool voor de knechtjes.
Sedert dien, is de kostelooze lagere meisjesschool ingehul-
digd|geworden,cn men mag zeggen dat de uitslag onzer ver-
