Uperen Bock- en Steendrukkerij van ENGEL VANEECKHOUT, Dixmudestraat. 59.
Onder de fantaisie-werken, bemerkten wij vooral in haak
werk (crocfee% staffers, mutsen, kinderschoentjes, tabak
beurzen, venster- tafel- en stoeltapijten, beddespreien, enz.;
de netwerken (filoches) voor zaalversieringeu, stoelkussens,
gordijnboorden, enz.; frivoliteit, bestaande namenllijk in vol
maakte garnituur, mouwen, kragen, parasoloverdeksels, enz.;
borduurwerk op zakdojeken, kragen, voorhemden, oorkussens;
in garen gemaakte korfjes (vide-pochcs), die men zou ge
meend hebben in strooi gevlochten; stflontapijten,bestaande
in fraaikleurige bloemen verspreid in met handgemaakte
mos, enz., enz.
Het ware te lang over deze tentoonstelling breedvoeriger
te handelen. Daar zij twee dagen voor het publiek open is
geweest, mogen wij rekenen op de getuigenis der nieuws
gierigen en liefhebbers, welke in zoo groot getal die werken
zijn gaan bewonderen.
Het oogwit der stichting was het oprichten eener school
onder liet opzicht van het Gemeentebestuur om daar eene
goede opvoeding en geleerdheid teverschafTen,aan de meisjes
onzer stad en haar te onderrichten in alles wat noodig en nut
tig is aan eene goede huishoudster. Dit oogwit is teenemaal
bereikt.
11 11
Maandag, 51 Augustus, was het de beurt der knechtjes
stadsschool. De leerlingen begaven zich, muziek voorop, naai
de Halie, en defileerden onder het voorbijtrekken op de Groote
Markt. Iedereen bemerkte de goede houding dier vijf honderd
jongelingen, voorltredende in de beste orde, met blij en open
gelaat; op hun wezen zag men die edele fierheid uitschijnen
welke in de jonge herten met het gevoel van eigenwaarde
ontluikt 't is immers in de school dat de jeugd zich
zelve leert achten, daar verbergt men haar niet dat zij
bestemd is om vrije burgers te wezen,en geenszins eene kudde
slaven der dwingelandij en schijnheiligheid. Meer dan twee
duizend personen woonden die schoone plechtigheid bij. Met
de levendigste voldoening hebben wij de tegenwoordigheid
bemerkt van Mijnheer den Staatsminister Vandenpeereboom
en van Mijnheer den Baron Mazeman, die beide reeds zoo
menigvuldige bewijzen gegeven hebben van genegenheid voor
onze gestichten van openbaar onderwijs.
De muziekafdeeling der harmonie heeft verscheidene stukken
uit haar repertorium uitgevoerd, en nogmaals bewezen dat zij
meer en meer voortgang doetde zangstukken zijn niet min
wel voorgedragen geworden.
premie van 5 franks ontvangen,als belooning barer medewer.
king met de overheid om het regelmatig schoolgaan te ver
zekeren en de straatlooperij der jonge kinderen te voorkomen,
welke zoo droevige gevolgen heeft, en meestendeels eindigt
met zulke kinderen voor de correctioneele rechtbank te leiden.
Wij achten het niet ongepast onze lezers eenige omstandig
heden mede te deelen,welke wij in die plechtigheid vernomen
hebben, en welke betoonen wat uitstekende diensten de
school, genoemd de Loije aan de werkende klasse bewijst.
Sedert driejaar is daar eene bibliotheek geopend ten dienste
der leerlingen van de Adultenschool, der leden van de Mu
ziekafdeeling en der versigevorderde leerlingen der Dagschool.
Het eerste jaar, 1872, zijn er 486 boeken in lezing gevraagd
en gegeven geweest, in 1875, 847, en in 1874, is dat getal
tot 1253 geklommen.
Gedurende het schooljaar 1874, hebben de leerlingen der
Adultenschool, der Muziekafdeeling en de verstgevorderden
der Dagschool, te zamen in de Spaarkas de som van 414 franks
gestort. In 1875, beliep het totaal dier storting maar tot
550 franks, en in 1872, alleenlijk tot 149 fr. 50.
De inschrijvingen op de Spaarkas, als belooningen verleend,
leveren voortdurig de beste uitslagen op. De jongelingen
voegen er wat van hun spaargeld bij, en aldus zijn er reeds
onder hen eenigen,die omtrent 200 franks vergaderd hebben.
Daar zij de gestorlte sommen niet kunnen terugtrekken voor
zij zekeren ouderdom bereikt hebben,en alleen onder de goed
keuring der overheid, heeft geen storter tot hiertoe zijne
sommen terug bekomen dan om er het beste gebruik van te
maken; (enigen, om de vereischte'waarborg te kunnen storten
bij hunne benoeming tot bediende; anderen, om het noodige
alem te koopen als zij zich stelden om voor eigen rekening te
werken; een leerling heeft al zijn gestort geld gebruikt om
zijne moeder te helpen, een ander, om de begraveniskosten
van een lid van het huisgezin te betalen.
Die maatregelen boezemen dus niet alleen gevoelens van
voorzienigheid en spaarzaamheid in, maar hebben daarenboven
den gehikkigsten invloed op de vorming van het hert.
Eindelijk het getal premiën aan de behoeftige ouders verleend,
ten titel van belooning over het regelmatig schoolgaan hunner
kinderen, groeit niet min snel aan. In drie jaar is dat getal
van 97 tot -159 geklommen. Wel is waar is thans de bevolking
der school veel gi-ooter, want, in vergelijking met 1872, is
het getal leerlingen der Dagschool van ruim 100vermeerderd.
wachting verzekerd is; die school is nu geopend om er de
meisjes der werkende klasse te aanveerden en, daar het pro
gramma zoodanig opgemaakt is dat men, nevens hel spelde-
werken, ook de voornaamste vakken van het lager onderwijs
kan aanleeren, zullen wij ongevoeliglijk hel doel bereiken dat
wij ons voorstellen, zonder plotseling de vooroordeelen en de
gewoonten te willen verbreken, welke nog zoo diep bij onze
bevolking ingeworteld zijn.
Wij meenen dus iiet karakter der oude school te moeten
bepalen, en klaar de scheidingslijn afteekenen welke ze van de
nieuwe onderscheiden zal.
Opk denken wij dat het tijd is om dien voorloopigen toestand
te verlaten en opentlijk te doen kennen,dat van nu af de nieuwe
school de lagere kostelooze school zal wezen, terwijl de oude
eene betalende zal zijn. In de nieuwe, zal bet lager onder
wijs gegeven worden, volgens de begeerte der ouders,
bij of zonder het aanleeren van het speldewerken; in de oude
zal het onderwijs ingericht worden volgens"'de noodwendig
heden van de meer begoede klas der samenleving. Bij deze
school zal een zoogenaamde kindertuin gevoegd worden,
voor de kinders die nog den vereischlen ouderdom niet bereikt
hebben om in de lagere school aanveerd te worden, en, als
voltooiing van het werk, zal er een cursus ingericht worden
voor. dochters welke begeeren middelbare studiën te doen.
Dit gesticht, alzoo hervormd en voltooid, zal noodzakelijk
zich uitbreiden en bloeien, mils onze vrienden het voorbeeld
geven en èenë zöo krachtdadige medewerking feenen, als wij
bij onze tegenstrevers eene hardnekkigheid ontmoeten om alle
uitbreiding van hét openbaar onderwijs van zijne geboorte af
tegen te kanten, en alle inrichting uit te dooven,welke bestemd
is om het volk aan de onwetendheid te onttrekken.
Des te meer vertrouwen hebben wij daar de ondervinding
ons bewezen heeft, dat wij mogen staat maken op het wijs be
leid, de dienstwilligheid en den iever der damen-onderwijze-
ressen, die alle pogingen zullen aanwenden om het hart en
den geest der jonge dochters te vormen, en dat .in alle om
standigheden het Gemeentebestuur, getrouw aan de kenspreuk
zijner zending, de bescherming welke het aan het openbaai-
onderwijs verschuldigd is, als de grootste en heiligste zijner
plichten aanziet.
U, hartelijken dank, geachte ouders, over het vertrouwen
dat gij ons bewijstU dank, wel achtbare dames, over de eer
die gij ons aandoet met deze plechtigheid bij te wonen. Uwe
deelneming in ons werk verzekert er den goeden uilslag van.»
Na deze redevoering, welker belangrijkheid niet zal ontsnap
pen aan alwie de uitspreiding van het openbaar onderwijs in
onze stad behertigt, zijn de leerlingen beurtelings op de es
trade eene gedachtenis over het schooljaar komen ontvangen,
aan allen zonder onderscheid gegeven; daarna zijn de bijzon
dere belooningen uitgedeeld geworden, alleenlijk aan deze
die zich door voortgang, ijver en neerstigheid meest onder
scheiden hebben.
Alsdan is men tot de bezichtiging der handwerken overge
gaan welke in dezelfde zaal ten toongesteld lagen. Deze
werken waren talrijker, voortreffelijker en nog beter opge
maakt dan de vorige jaren.
De tafels en stoelen waren bedekt met allerlei soorten van
werk; van het eenvoudigste breiwerk tot het moeilijkste toe,
al wat de burger- of rijkmansdochter moet weten of kunnen
was daar met smaak gerangschikt.
Brei-, stop-, maas-, naai-, teekenwerk zag men er in over
vloed onder den vorm van kousen, zokkên, handebanden,
rokken, spreien, voorschooten, kindergoed, mans- en vrouw-
hemden, pantoffels, enz,
Wij moeten het zeggen, ter'eere dier jongelingen, 't is
dank aan hunne vlijt en neerstigheid in het bijwonen der
muzieklessen,dat de muziek dezer school tot dien graad van
volmaaktheid gekomen is. Het muziek, zegt men, helpt veel
bij tol de beschaving daaraan hebben wij nooit getwijfeld,
en wij vinden er een nieuw bewijs van in het voorbeeld dezer
jongelingen, die allen zich onderscheiden door een allerbest
gedragen door de goede gevoelens waarvan zij bewijzen geven.
Menigvuldige prijzen zijn aan de leerlingen behandigd ge
worden; zij bestonden in kleedingstukken, boekwerken, eer
metalen en inschrijvingen op de Spaarkas.
Eindelijk, premiën in gelde zijn besteld geworden aan de
behoeftige ouders, wier kinderen de school regelmatigs! bij
gewoond hebben. De maatregelen tegen het schoolafbiijven
genomen, leveren den besten uitslag op; inderdaad, in het
programma der prijsdeeling vinden wij dat, op 415 leerlingen
die de Dagschool bijwonen, er 512 zijn die belooningen be
komen hebben. Gedurende de 500 schooldagen zijn alleenlijk
19 leerlingen, in middelmaat, 2 dagen afwezig geweest
18 hadden eenen halven dag, en 273 niet ééne enkele afwe
zigheid. Onder die 275 leerlingen behooren er 159 tot be
hoeftige huisgezinnen. Elke moeder dezer kinderen heeft eene
Hebben wij aan dit verslag eene buitengewone uitbreiding
gègeven, 't is omdat wij eenen buitengewoon hoogen prijs
hechtefi aan alles wat strekt tot verbetering van het lot der
Werklieden, en tot verspreiding van het onderwijs onder aide
standen der samenleving; 't is ook om aan het publiek te be
wijzen dat de geldelijke opofferingen welke de stad doet,
vruchten dragen. Nimmer is de knechtjes stadsschool door
een zoo groot getal leerlingen als nu gevolgd geweest, en,
als men inziet dat tót over eenige jaren nog, er geene school,
door wereldlijke personen gehouden, voor meisjes bestond,
en dat tegenwoordig, ondanks de vereenigde pogingen van
alles wat aan het klerikalismus verbonden is, ondanks al de
lage listen en kuiperijen van onze machtigste tot onze kleinste
tegenstrevers af, meer dan 250 dochters reeds eene goede op
voeding en een goed onderwijs, onder het bestuur en het toe
zicht der wereldlijke overheid ontvangen, moet men erkennen
dat een groote stap gedaan is, en eens zal de geschiedenis
zeggen, tot eere onzer stad, dat dank aan het verlicht verstand
en het onafhankelijk karakter harer inwoners, zij alleente
midden onzer Vlaanderen, verdrukt onder het klerikaal juk,
heeft kunnen weerstaan aan den drang van het ultramontanis-
mus, dat ons vaderland overweldigt om het te leiden naar de
omwenteling of den afgrond.
