Een woordje over de Inquisitie door de Zweep. Zij moei bankroet. Bemint elkander Stadsnieuws. hel gebied van 'slands onafhankelijkheid en van wederzijdsche verdraagzaamheid. De bloedplakkaten werden afgeschaft, heigeen aan de vervolgingen der her vormden een einde stelde; en de katho lieke godsdienst werd legen de gewelde narijen der Calvanisten beschermd. Dal heilig vreêverbond van Nederland was, eilaas, van geen langen duurde godsdiensthaat ontvlamde weldra op nieuw; de Pacificatie, noch de religie vrede mochten vruchten dragen... Het noorden vocht zich vrij en bekleedde weldra in Europa eene eervolle plaats het zuiden viel onder het spaansche juk terug, werd het slagveld der Europeesche mogendheden, en ons land verkankerde als de zetelplaats van armoede, bijgeloof en onwetendheid. Zie daar in korte woorden, doch veel te onvolledig, de gruwzame feilen die aanleiding gegeven hebben tot de Pacifi catie van Gent, wier drijhonderdste ver jaardag Vlaanderens hoofdstad zoo heer lijk vierde. Het liberale Gent brengt hulde aan de «Christelijke Verdraagzaamheid en de klerikale partij is er gloeiend kwaad om. Welke les In de buitengemeenten prediken de pastoors dat alles wat man in de slechte koeken en de slechte gazetten van de inquisitie vertelt, leugens zijn dat er in de XVIe eeuw geene andere beulen zijn geweest dan de geuzen en geene andere slachtoffers dan de katholieken. Die bevestiging is natuurlijk evangelie voor de boeren die overigens zich wel zullen wachten de doodzonde te begaan van zoogezegde slechte boeken of slechte gazetten te lezen. In de steden is echter de laak niet even gemakkelijk. Aan de kwezels durft men dezelfde taal in de preekstoelen wel voor houden, maar de dagbladen moeten nood zakelijk behendiger zijn voor hunne lezers, die er toch iels meer van weten, ware zulk verloog wal al te grof. De Bien Public heeft, na rijpe over weging, eindelijk de volgende uillegging gevonden De inquisitie, zegt hij, Ifïeftja beslaan, maar de rol. die zij gespeeld heeft, is ten volle onschuldig. Die rol bepaalde zich hierbij, dat de inquisiteurs een onderzoek deden naar het geloof van iederen bur ger, en bij het wereldlijk gerecht alle degenen aanklaagden, die zij bevonden met ketterij besmet te zijn. Zij waren, zegt de Bien Public, voor het gerecht van dien tijd nagenoeg wat de wetsdoc- toren zijn voor het gerecht van heden. Zij waren gelast met de vaststelling van den geestelijken toestand der lieden, ge lijk de weisdoctoren heden den lichame- lijken toestand onderzoeken. Ziedaar alles Nemen wij een oogenblik aan, dat inderdaad de leden van het heilig officie geene andere rol hebben gespeeld dan degene van speurhonden, om ketters na te jagen en aan hel gerecht over te leve ren, nog zouden wij niets aan de rede neering van onzen confrater verstaan. Is de hond, die het wild opjaagt en het overlevert aan zijn meester, die het, door gebruik van zijn wapen, ter neer velt, min dan de meester deelhebbend aan die dood Als de rechtbank van het heilig officie cenen burger wegens ketterij had ver oordeeld, was hij feitelijk ter dood ver wezen dat wilde, dat vereischte de inquisitie, en dit is zóó waar, dat de priesters niet alleen de rol van rechters, maar ook die van beulen vervulden. W as het in de gerech'tzaal der inquisitie niet dal de onmenschelijkste pijnigingen werden opgelegd aan degenen die niet wilden bekennen dat ze in betrekkingen leefden met den duivel Was het niet in eenen stoet van priesters in kerkelijk gewaad en gerokte monnikken, dat de veroordeelden naar de openbare plaats werden geleid, waar hen de martelingen en de dood verwachtten Het aansteken der brandstapels was veel min een akt van het burgerlijk gerecht, dan een aki van het katholiek geloof, een auto da fe. De theologanten van den tijd rede neerden overigens niet gelijk de theolo ganten van den Bien Public. In alle hunne schriften beijveren zij zich om te bewijzen dat de ketters moeten verdelgd worden dat dit werk aangenaam is aan God en dat geene martelingen te sterk zijn om voor de afschuwelijke zonde der ketterij te boelen. En zij beriepen zich op het voorbeeld van God zeiven die, hiernamaals, alle de ketters eeuwiglik in de vlammen der hel zal doen branden. Waarom, vroegen zij, zouden de keilers gedurende hun leven ongestraft moeten blijven mogen de priesters, vertegen woordigers van God op deze aarde, niet handelen gelijk God zal handelen in de toekomst Zou de Bien Public wel durven be weren dat die redeneering mank gaat aan logiek Den draadjes-winkel van 0. L. V. van Dadizeele gaat leelijk om zeep Zij is van God en de menschen, die voor een duit verstand bezitten, verlaten De kwakzalvers, afstroopers en menschen- foppers, die sinds zooveel jaren op de schandelijkste wijze hel dom en onwe tend volk het geld afpersen, moeten over den muur Zondag laatst dachten wij dat dekatho- lijke domkoppen uit het Joden kwartier te Kortrijkals jaarlijks met vcr- scheide honderden al luidop biddende, naar Dadizeele zouden gegaan zijn. Nu, wij hebben met verwondering en groot genoegen gezien, dat de Overleijenaars ook beginnen klaar te zien, en voldaan zijn van die verfoeielijke klerikale come- die, want gansch de groep bestond slechts uit 18 geestelijken en broederkens, en daarbij een twintigtal uitgezochte en uit gekochte schapekoppen, die eene groole wassen kaars en 2 lantaarns droegen om aan de draadjes-verkoopster op te offeren. Wij hebben ook bemerkt dat er geen der kopstukken bij waren die vroeger zoo veel hebben gedaan om die propere bedevaarten te doen lukken, en zeiven met de bende medeliepen. God zelve heeft getoond dal al die dweeperijen hem beginnen te vervelen, want hij heeft het hier en te Dadizeele doen regenen en donderen dat den duivel te laat kwamen lerzelver tijd heeft hij te Gent schoon weder gemaakt om dat den stoet der Pacificatie zou kunnen uit gaan, waarlegen vader Clement en gansch de fanatieke zwarte bende met zooveel verachting bulderen. P. S. Dit artikels was reeds ge schreven, toen ik vernomen heb dal er Dinsdag twee mirakels te Dadizeele ge beurd zijn. Tegen Zondag toekomende zal ik onderzoeken wat voor een schel merij er nu uitgevonden is. (Westvlaming) Nu gaat het een leventje worden van suiker en zeem zegt het Weekblad Neen de menschen waren nog niet ge noeg verdeeld, er belooft verbetering te komen. Nu gaan wij klerikale suiker en libe rale kaneel, godvruchtige ruikolie en vrijdenkerssnuif gaan krijgen. Koopt wat, koopt wat, wie wil Mariakoffij, Sl-Jozefspruimen, Xaveriaansche mede- cijnen. Ei ei die nieuwe slokkebran- den van verdeeldheid onder de men schen zijn uitgevonden door eenen ka pucijn, pater Ludovicus, en de geheele klerikale drukpers juicht erbij toe. Op het congres te Bordeaux heeft die pater geloofd zijne toehoorders te moeten onderhouden over de volgende gewichtige kwestie Weet gij, zegde hij, waarom onze vijanden zegepralen En daarop antwoordde hij 'T is omdat de katholieken de fortuin maken van vele lieden die niet katholiek zijn. En daartegen heeft de pater en middel gezocht om dien droevigen staal van zaken te doen ophouden. Hij stelde voor overal eene lijst op te maken van de, handeldrijversnijveraars. hotelliers, meesters en werklieden die zich katho liek toouen, en van nu voortaan zich maar bij die kristelijke menschen te gaan gerieven. Zeer goed en opdat de inkwisiteurs niet al te veel werk zouden hebben, raden wij hen aan de negociantcn uit te noodigen hunne magazijnen te versieren met eene geloofsbelijdenis als uithang bord. Op die wijze zouden de voorstanders der hervorming van den kapucijn, zich op hun gemak kunnen verzekeren dat zij geene ketters zullen Verrijken. Eens dit gebruik ingevoerd, zullen de liberalen van hunnen kant dat ook doen. Wat de handelaars betreft die geloven dat het beter is onafhankelijk te blijven deze zullen nalaten op die wijze hunne magazijnen te versieren terwijl degenen die oordeelen van hel gedacht van ieder een te moeten zijn. op hunnen gevel twee uithangborden volgens de mode zullen plaatsen. Op die wijze zal men zich katholieke suiker, liberale kaneel, katholieke-libe- rale sigaren kunnen verschaffen en al de goesten zullen voldaan zijn. Maar zoo die kluchten al te gaar ge schikt zijn om te doen lachen en de voorbijgangers te vergeestigen bij de kleuren van al die aangeplakte overtui gingen waarlijk de ontwerpen van pa ter Ludovicus hebben ook hunne droe vige zijde. Men zal hier en daar een negociant kunnen ruïneeren, waar de katholieken oppermachtig zijn en tot troost, voegt de goedhartige pater er bij. de maat schappij van Vincenlius zal eene almoes geven aan de geruïneerden. Inderdaad alsdan zou het congres van Bordeaux zegepralen maar daar waar de katholieken in minderheid zijn, wat zou er gebeuren Van weerzijden zou men mogen ver huizen om van honger niet te sterven. Christus heeft gezegd Bemint elkander en doe aan anderen niet wat gij niet zoudt begeeren dat u - geschiede. O heilige leêringen wal is er van u geworden Ziehier wat men den 9 september uil Dinant aan den Echo du Parlement schrijft De correspondent van een brussclsch dagblad schreef, eenige dagen geleden, ter gelegenheid der feesten van de Pacifi catie van Gent, dat de katholieke dag bladen de Inkwisitie loochenen en be weren dat zij nooit in België bestaan heeft. Wij willen tot de XVIe eeuw niet opklimmen om te bewijzen dat zij bestaan heeft, maar wij zullen doen zien dat zij heden nog in ons land beslaat, en dat de hedendaagsche navolgers van Torque- mada en van den hclschen Bodriguez, voor wat het uilvinden van torturen betreft, aan hunne voorgangers niets te benijden hebben. Maar daar het wereld lijk gerecht nog niet teenemaal afstand gedaan heeft van zijne macht ten voor- deele van de heilige macht der geestelijk heid, en daar het de toepassing der mondsloten, der nijptangen, van het gloeijend ijzer, enz., enz., zoude kunnen kwalijk nemen, heeft men al die moord tuigen voor het oogenblik door de zede lijke tortuur vervangen. Dinant heeft heden het droevig voor recht een dier tooneelen te moeten doen kennen die het menschelijk hart tot in zijne laatste vezels ontroeren. Het spijt ons dat onze pen ter hoogte onzer ver ontwaardiging niet is om hetgene wij te zeggen hebben te verhalen. Een brave werkman van het Sl- Pieterskwartier verwekte door zijn ge drag de bewondering van al degenen die hem kenden. Hij was het voorbeeld dei- eerlijkheid en der zelfsopoffering, en had het zoo weten aan boord te leggen dat hij, met de hulp zijner werkzame huis vrouw, van eenen geringen dagloon kon leven,zonder schulden te moeten maken. M-aar het ongeluk was in hel huis dier eerlijke lieden geslopen. Van hunne negen kinderen hadden zij er acht. nau welijks eenige jaren oud. zien sterven. Dit is genoeg om eene moeder zinneloos \au droefheid te maken. Ook hadden zij hun overlevende kind grenzeloos lief. en er is geene opoffering welke die brave werklieden zich niet getroost hebben om hem de leergangen van het gemeente kollegie te laten volgen en hem een grondig onderwijs te geven. Een ander ongeluk kwam het huis gezin treffen de vader lijdt sedert lang aan eene ziekte die niemand spaart. De periodieke aanvallen der kwaal hebben zijnen sterken lichaamsbouw onder mijnd, en de geneesheer heeft de arme vrouw bericht dat eene droevige ont knooping te vreezen is. Een priester wordt geroepen Hij biecht den zieke, terwijl, in de aanpalen de kamer, moeder en zoon in de diepste droefheid verslonden lagen. Welhaast komt de priester de ongelukkige vrouw halen en leidt hij haar bij haren man. Vrouw, zegt hij, uw echtgenoot zal welhaast zijnen laatsten adem geven. Ik heb zijne biecht gehoord en ben be reid hem de absolutie te geven, maar op eene voorwaarde dit is dal gij mij hier. aan de sponde van den stervende, belooft dat uw zoon. na de vacantie, naar het gemeente kollegie niet meer zal terug- keeren en dat gij hem naar hel kollegie van Belle Vue zult zenden. De absolutie is te dien prijze, en zoo gij dit weigert, is niet alleenlijk uw man, maar zijt gij zelve en uw zoon ook eeuwig verdoemd. Het is vertroostend te mogen zeggen dat. zoo het menschelijk hart somtijds zwakke oogenblikken heeft, het somtijds ook eene groolsche krachtdadigheid aan den dag weet te leggen. Nooit Mijnheer, riep de vrouw uit, het hoofd oprechlende als om de droefheid en de beleediging die haar onderdrukten, te trolseren. Zoo gij hier geene andere zending hebt dan mijnen zoon voor uwe scholen te koopen, dan moogt gij u van hier verwijderen. «Jaag hem van hier, zegde de arme zieke, zich met moeite op zijn bed rech tende. Als gij de absolutie wilt hebben, weet gij ten welken prijze gij mij dezelve moogt komen vragen, hernam de zwarte man. henen gaande en de deur met ge weld toeslaande. En de geburen zagen hem, den drietip in den hals, met groote schreden vertrekken. Onderlusschen had men eenen -an deren priester [geroepen. Hij ook biecht den zieke en zegt dat hij de absolutie 's avonds zal komen geven. Hij ook dringt er op aan dat de jongeling uit het gemeente kollegie getrokken en naar Belle Vue gezonden worde. Hij wil zelfs, alvorens te vertrekken, de boeken welke daar op eene plank lagen, door snuffelen. Het zijn de prijzen en de schoolboeken van den leerling. Maar deze plaatst zich fier voor hem en verbiedt hem dezelve aanteraken. Aan zulk eenen weerstand weinig gewend, is de tweede zwarte man zooals de eerste vertrokken. Hij is zijne absolutie niet komen bren gen en de zieke is, zegt men, nu vast besloten zonder dezelve te sterven. En men zegt dat het heilig-officie nooit in België bestaan heeft P. S. Op het oogenblik dat wij dezen brief sluiten, vernemen wij dat de han delaars in absolutie den duim gelegd heb ben. Zij hebben zich, na drie dagen overweging, uit eigen beweging aange boden, en den zieke berecht. Yperen, den 23" September 187<>. Akadcmie. - Zondag 1" October, juist ten 11 ure 's morgens, zal de inschrijving der nieuwe leerlingen plaats hebben. Om aangenomen te worden, moet men ten minste twaalf jaren oud zijn, kunnen goed lezen en schrijven en de kennis der vier hoofdregels der rekenkunde bezitten. Degene die zich zullen aanbieden zijn verzocht mede te brengen een schrift dat getuigt van hunne bekwaamheid en afgeleverd door eenen onder wijzer; daarenboven zullen zij een examen moeten ondergaan gelijkvormig art. 4 van het reglement.

HISTORISCHE KRANTEN

De Toekomst (1862-1894) | 1876 | | pagina 2