Gazette van 't arrondissement ÏJperen
POLITIEKE BERICHTEN.
STADSNIEUWS.
Nr 30c
25e Jaar.
Policial» 25» Juli 1886.
Politiek. Stads-, Kunst- en Letternieuws, t'erschillige Tijdingen, Markten, Bekendmakingen.
füerikale eerbied voor de
fondatiën.
Afschaffing van scholen.
Bareel Dlxmadestmat, IS.
AANKONDIGINGEN 10 centiemen den regel.
RECLAMED t5 centiemen den regel.
Brieven en pakken moeten vrachtvrij toegezonden worden.
ABONNEMENT
fr. 4-10 !ajaar« veer de stad fr. 4-50 Toor geheel B*I|tc.
Buitenlandsche verzendingen, 't port daarboven.
ÏO centiemen het nummer.
Men schrijft in op al de postbureelen.
Men mag de kiezingen in Engeland als
geëindigd aanzien. Op G70 zetels, zijn er
reeds in 667 voorzien. Zijn gekozen 316
conservateurs, 76 liberalen-dissidenten, 190
liberalen gladstonisten, 84 parnellisten.
Twee der drie zetels zullen nog bezet wor
den door parnellisten en een door een glad-
stonist.
Zoodat de Kamer definitief zal samenge
steld zijn uit316 conservateurs, 76 libera
len-dissidenten, 191 liberalen gladstonisten
en 86 parnellisten.
De conservateurs en liberale dissidenten
vereenigd, bebben dus op de voorstaanders
van de home rule (gladstonisten en parnel
listen) eene meerderheid van 114 stemmen.
Zoodat het ontwerp van M. Gladstone in de
Kamer met eene meerderheid van 30 stem
men verworpen, nu 114 stemmen tegen zich
heeft.
Integendeel, den dag dat de liberale par
tij zich wederom wil vereenigen, zal de con
servatieve partij 36 stemmen meerderheid
hebben.
De markies de Salisbury zal onmiddelijk
naar Engeland terug keeren en opnieuw
eerste minister worden.
Het schijnt zeker dat de markies Harting-
ton geen ambt in het nieuw ministerie zal
willen aanvaarden.
Gisteren namiddag heeft er te Londen een
ministerraad plaats gehad. De ministers
zijn gedurende 1 uur 20 minuten in zitting
gebleven.
Na den ministerraad heeft M. Gladstone
aan de koningin de boodschap gezonden, om
haar aan te kondigen dat hij en zijne colle-
gas hun ontslag geven.
Het gerucht eener omwenteling in Mexi-
ko bevestigd zich. De beweging in het Noor
den van Mexiko op Rio-Grande begonnen.
De opstandelingen zouden zich van de stad
Aguaieguas meester hebben gemaakt. Vijf
inwoners zijn gedood, zij begeven zich naar
Nuevo-Leon.
De pastoor van Guastamereli, (meldt men
uit Lonecano,) Nicolaï is door een pistool
schot gedood aan het altaar. De moordenaar
is een genaamd Caldore, die het slachtoffer
verdacht in schuldige betrekking te staau
met zijne vrouw.
Ter gelegenheid van de vernieti
ging onzer openbare scholen, be
spreekt de Meuse een koninklijk be
sluit, dat toont hoe de ministers en
de klerikalen den wil der stichters
eerbiedigen, wannier .leze aan de
gemeentescholen gunstig is.
Dat besluit verscheen in het Staats
blad van 8 Juli laatst. Het machtigt
het gemeentebestuur van Gheluwe
om een deel der stichting Wouters
aan de burgerlijke Godshuizen voor
240 fr. in pacht te geven en om kos
teloos al de meubelen der voormalige
gemeenteschool ter beschikking der
katholieke onderwijzeressen te stel
len.
Om te kunnen nagaan hoe schan-
d g dat besluit is, moet men de ge
schiedenis der stichting Wouters
kennen.
Bij akt van den notaris Delefortrie,
gevestigd te Gheluwe, schonken, op
21 Mei 1839, de heeren Wouters en
deelgenooten aan het Bureel van
Weldaad van Gheluwe een huis
met aanhoorigheden, ten gebruike
van gemeenteschooldaarenboven
schonken de heeren Wouters en De-
blauwere aan 't zelfde Bureel van
Weldaad ook een tweede gebouw,
aan 't eerste houdende, dat bestond
uit ruime werkplaatsen en klassen,
zoowei voor het werk en het onder
richt der armen op de werkdagen
als voor het houden eener Zondag
school, open aan al de dorpbewoners.
Een koninklijk besluit van 26 De
cember 1880 vertrouwde het beheer
der stichting Wouters aan het ge
meentebestuur van Gheluwe toe.
Dat besluit herinnerde de
haaide omstandigheden.
aange-
Men ziet hoe het gemeentebestuur
het beheer dier goede-
^van Gheluwe
ren verstaat.
Na gemachtigd te zijn geweest om
de gemeenteschool, die in de gebou
wen der stichting Wouters ingericht
was, af te schatten, verzoekt het de
machtiging om die gebouwen aan de
burgerlijke Godshuizen te verpach
ten en om al de meubelen der schooi
aan de katholieke onderwijzeresjes te
geven, en de lieer Thonissen krijscht
dikke tranen op het lot dier school,
maar staat dat alles toch toe.
Waar is nu dien eerbied voor den
wil der stichters waarmede onze kle
rikale ambtgenooten zoodanig boften
en stoften, toen de heer Bara, de
rechten van wettige erfgenamen, die
in de armoede verkeerden, eerbiedi
gende, aan een klooster of eene gees
telijke instelling verbood de giften te
aan veerden van ongelukkige zieken,
welke door zekere erfenis-inpalmers
lastig gevallen en uitgepluimd ge
weest waren
De wil der stichters! wie bekreunt
er zich om wanneer het 't onderwijs
geldt
De termen van den akt van 21 Mei
1839 zijn nochtans uitdrukkelijk; het
huis is ten gebruike van gemeente
school. En de gemeente Gheluwe, die
het gegeven goed bestuurt, werd ge
machtigd die gemeenteschool af te
schaffenl
Het aanhoudende gebouw moet
dienen het zijn nogeens de ia-men
van den akt voor armeschool op
de werkdagen en Zondag-ichoG voor
al de bewoners van het dorp; en men
machtigt de gemeente Gheluwe om
die gebouwen, die uitgestrekt zijn
moeten,voor de nietige som van 240
franks te verhuren
Zoo is het dat de heeren klerikalen
den wil der stichters eerbiedigen.
De heeren Wouters en Deblauwere
wilden aan de Gheluwnaars eene
foede opvoeding en een degelijk on-
erwijs verzekeren; zij hebben eene
gemeenteschool voor de opleiding der
kinderen, eene volwassenenschool
voor de armen van hel dorp en eene
Zondagschool voor allen zonder on
derscheid gesticht en tot stand ge
bracht.
Verheven, vruchtbaar en heilrijk
gedachtDe stichters hielden er aan
dat allen in de gemeente van onschat
bare weldaden van het onderwijs
genot hadden. Zij hadden alles voor
zien, alles, uitgenomen de handelwijs
van krijscher Thonissen.
Die gebouwen zijn ontegenspreke
lijk van de bestemming, waartoe de
gevers ze beschikt hadden, afgekeerd
en dezes wil is met eene vermeten
stoutheid miskend geweest.
Het is een echt schandaal. Nooit
was er een minister, die met meer
roekeloosheid de wetten der recht-
veerdigheid geschonden heeft en wij
hopen dat men ten minste wel eenige
lü&üiien vinden zal, die in de Kamer
tegen dat schandig misbruik van 't
hooger bestuur krachtdadig de stem
verheffen zullen.
Ongelukkiglijk zullen er 98 kleri
kale stemmen zijn om dat bezwaar
uit te dooven, en om te verklaren dat
de oneerlijkheid en de onrechtveer-
digheid eerlijkheid en rechtveerdig-
heid worden zoohaast zij aan de kerk
voordeel aanbrengen of baren haat en
hare wraakzucht voldoening schenken
kunnen.
Zou het spel op nieuw beginnen De
kiezingen zijn voorbij, de klerikale meer
derheid is versterkt, zal M. Thonissen nu
weder al weenende, overgaan tol de af
schaffing der ofiicieelen gemeentescholen
Hel is te veronderstellen, naar wal wij in
den Moniteur van gisteren vinden.
De volgende gemeenten zijn toegelaten
hunne eenige gemeenteschool af te schaf
fen Autryve, Beveren-bij-Rouselaere,
Coolscamp, Ousselgtsem, Schattin, Sl-
Denijs-Westrem, Offagne en Sorinnes.
De aangenomene scholen die dezeofïiei-
eele scholen vervangen, tellen 10 niet ge
diplomeerde onderwijzers of onderwijze
ressen en 7 ondewijzers of onderwijzeres
sen, die van het diploom ontslagen zijn of
er een volgens art. 9 der wet hebben be
komen.
De reden is, zooals altijd, dat de offici-
eele .scholen weinig leerlingen telden.
Men tent den truk der klerikalen de
geestelijkheid geholpen door de wereldlij
ke overheid, weet het derwijze te schik
ken, dat de gemeentescholen ontvolkt
worden en men vraagtdan hunne afschaf
fing, Het is niet moeilijker als dat.
Wij weten niet of het waar is, maar een
blad meldt dat M. Thonissen de afschaf
fing van 32 scholen den Koning bad onder
worpen en Z. M. er maar acht heeft wil
len onderteekenen en, voegt bet 'olad er bii,
men zal geene andere meer aanbieden.
IJperen, den 24 Juli 1886.
Dc klerikalen en liet voorwal in
onzen Gemeenteraad.
Noch Progrès. noch Weekblad, noch
Toekomstedie nochtans zoo geerne van de
gebeurtenissen, die zoo dichte bij [Jper voo-
renvallen, zegt het Nieuwsbl&djesprekende
van het betreurenswaardig voorval in onzen
Gemeenteraad, en vinden geen woord te
spreken, noch te bespreken, in die nochtans
zoo belangrijke als onverwachte gebeurtenisse
van binnen IJper zelve.
Eersten vooral betwijfelen mjzeer.Nieuws-
bladje, of die gebeurtenisse wel zoo belangrijk
is. hat, in eenen gemeenteraad, al de leden het
over een zeker puut niet eens zijn, is eene alle-
daagsche gebeurtenis, die zich overal voordoet
en die dus noch belangrijk, noch onverwacht
heeten kan.
Vervolgens hebben wij dat pijnlijk voorval
niet besproken, omdat het ontslag geven van 4
Raadsheeren in den huidigen zakentoestand toch
geene verandering kan teweegbrengen. De Raad
behoudt nog de twee derden zijner leden en
niemand, meenen wij, zou hem in die omstan
digheid kunnen dwingen tot eene kiezing te doen
besluiten.
Nochtans hebben wij dat voorval, die scheu
ring zeer betreurd en nu nog van langs om
meer. Ten eerste omdat alle tweedracht en niet-
eensgezindheid eene partij verzwakt en haren
val voorbereidt, en ten tweede, omdat elke
scheuring aan de tegenpartij stoffe geeft om
hare zaken te dóen, om, niet altijd op eene eer
lijke wijze, wel is waar, alles in het akeligste
donker af te schetsen en het wantrouwen, dat
door die scheuring alleen onvermijdelijk bii de
bevolking ontstaat, meer en meer voedsel te
geven en te doen toenemen.
Getuige daarvan de overgroote vreugde waar
aan 't Nieuwsbladje zoo luidbundig lucht
geeft. Dat alleen zou alle liberalen genoeg
zaam zijn moeten om wat water in hunnen wijn
te doen en, in plaats van tot tweedracht en
scheuring aanleiding te geven, zich allen dicht
aaneen te sluiten om aan :t, alles verdringend
klerikalism te gemakkelijker te kunnen het
hoofd bieden.
Een weinig welwillende toegevendheid van
alle kanten, dat is 't wat de verschillige scha
keeringen van 't liberalism zal eensgezind en
machtig houden, bekwaam om al de lage listen
der klerikalerij te doen mislukken en de vijan
den van vrijheid, licht en vooruitgang immer
en altijd in 't zand te doen bijten.
Onze Hollandsche sti ijdbroeders hebben de
verleden maand eens getoond waartoe het een
drachtig strijden in staat is, en tot welken schit
terenden zegepraal de eensgzindheid aanleiding
geeft; terwijl de verdeeldheid der strijdkrachten
in ons ongelukkig België ook reeds,en meer dan
eens. getoond heeft welke bcweenlijke uitslagen
men door haar bekomt.
Dat begrijpen de klerikalen maar -at te wel
en daarom jubbelen zij het van vreugde uit bij
het zien dat de tweedracht op het punt is bij 't
ijpersch liberalism hare intrede te doen
Mochten die jubbelkreten alle liberalen zon
deronderscheid tot 't bewustzijn hunner plichten
brengen en allen zich in dichte gelederen doen
aansluiten om den eenigen en gemecnschappe-
lijken vijand, het klerikalism, te bevechten en
te verpletteren.
Dat is het eenige, maar ook het onfaalbare
middel, dat ons overblijft.
Laat ons hopen dat die eendracht, die dichte
aaneen sluiting van al de liberale strijdkrachten
op zich niet lang zal laten wachten en dat zij
het kadaverachtige liberalism ineens volkon en
gezond, sterk en krachtig zal doen opstaan om
de verp'eiterendste zegepralen op't klerikalism
te behalen tof grooten spijt en innig misnoegen
van 't Nieuiesbladje en consoorten. Amen."
DE TOEKOMST
t-
