STADSPÏi E U W S
hebben, aan te zetten om een abonne
ment op een liberaal blad te nemen.
Dat onze vrienden zich gedenken
dat men de politieke denkwijze van
het "volk niet vormt met het in kie-
zingstijden liberale lezing aan te
schaffen, maar wel met het aanhou
dend en onverpoosd de waarheid
voor oogen te leggen.
Dit weet de paperij en 't is daarom
dat zij zoo hevig dondert tegen de
vrijzinnige drukpers. Deze brengt
immers haren winkel in gevaar.
Liberalen, verspreidt dus met volle
handen en mild de liberale gazetten;
daardoor zult gij volop medewerken
aan het kortvlerken der priester
macht en aan het ontmaskeren van
het volksbedrog.
Dus allen aan het werk, duchtig
de handen uit de mouwen om den
bloei der liberale drukpers meer en
meer te bewerken
Slechts aan dien prijs zult gij er in
gelukken ons verkwezeld Vlaande
ren, politiek gesproken, op te beuren
en het tegen allen verderen onder
gang en verval te vrijwaren.
Nogeens geen tijd verloren, allen
op de bres en duchtig op de klerika-
lerij geklopt
Dat iedereen zijn plicht begrijpe
EEN PAAR VRAAGJES.
Maar wat wij niet en dulden,
zegt het ISieuwsbladje in zijn num-
mer van verleden Zondag, 't is dat
men de gemeentescholen schaamte-
loos in liberale kiesfabrieken her-
scheppe x
Het schrijft dat tegen den omzend
brief, uitgaande van de Liberale
Associatie en onderteekend door
eenen schepene en eenen gemeente
raadsheer, die alle liberalen aanwak
keren om de leergangen voor het be
komen van het kiesrecht te volgen.
Wij kennen ons de bevoegdheid,
noch het recht toe om de heeren sche
pene en gemeenteraadsheer, waarvan
sprake is, te verdedigen, doch wij
kunnen toch aan den lust niet weer
staan een paar vraagjes tot onzen
wreveligen tegenstrever te richten.
Veronderstel, Nieuwsbladje, dat
een honderdtal lastenbetalende bur
gers in eene stad de inrichting van
eene teekenschole of academie voor
hen zeiven of voor hunne kinderen
willen; meent gij dat die stad bet
recht hebben zou zulks te weigeren
of dat haar bestuur wijs en voorzich
tig handelen zou met die vraag te
verwerpen
Om zulks te durven staande hou
den zou men wel al dejverwaandheid
dienen te bezitten, waarmede de kle
rikale gazetschrijvers maar al te dik
wijls pronken.
Welnu, een honderdtal Yperlingen
doen de aanvraag om eenen leergang
te hebben voor het bekomen van 't
kiesrecht, en de stadsoverheid vindt
die aanvraag billijk en natuurlijk en
richt dien leergang in.
De Liberale Associatie neemt die
gelegenheid te baat om zijne politieke
vrienden dien leergang aan te beve
len. Dat was toch ook haar recht.
En 't ISieuwsbladje is daarom ra
zend dul.
Maar waarom heeft het die gele
genheid ook niet te baat genomen
om dien leergang zijnen vrienden
aan te bevelen, en ze aan te wakke
ren om dien te volgen. Dat was ook
zijn recht, ten minste in geval de
onderwijzers voor dat werk door
alleman betaald worden; 't gene wij
grootelijks betwijfelen.
Meent het ISieuwsbladje misschien
dat de liberale partij nalaten zal be
kwaamheidskiezers te vormen,omdat
zulks aan de domperspartij en aan
de Nieuws- en andere bladjes mis
haagt
't Ware wat al te naïef, dat
SCHANDALIG BEDROG.
Onder dien titel, zegt de Progrès, in
zijn nummer van j.l. Zondag, lezen wij
in de Chronique van gisteren.
Wij gaan misschien, een dezer dagen
de ontdekking bijwonen van een schan-
dalig natuurlijk klerikaal bedrog,
dat men sinds een zekeren tijd ver-
dacht...
Ziehier de zaak:
Dikwijls, heeft de uitslag der prijs-
x kampen tusschen de leerlingen der offi-
ciëele scholen en deze der vrije scholen
de gemeente onderwijzers en de school-
bestuurders met eene verwondering, de
verstomming lijkende, geslagen.
Het was meermaals gebeurd, dat
vrije scholen, zonder de minste waarde,
officiëele scholen als uitgelezene erkend,
verslegen hadden. Zekere kankers
met God waren er in gelukt een diplo-
ma te behalen, wanneer uitgelezene
leerlingen der mededingende school er
met ijdele handen van af kwamen.
Hel was om er niets van te begrij-
pen. In den beginne weet men het aan
1 't slechte gelukken; maar liet noodlot,
in zekere kantons aanblijvende, deed
verdenkingen ontstaan,
Een officiëele schoolbestuurder die
aan een zoo dikwijls herhaald misluk-
ken geen geloof hechten kon, besloot
er zich van te overtuigen... Hij be-
werkte een onderzoek dat hem de over-
tuiging gaf dat in zijn bestrek een
twintigtal leerlingen van vrije scholen
ten onrechte een diploma bekomen had-
den, terwijl de leerlingen der gemeen-
y tescholen door de bank gevallen waren,
alhoewel zij het noodige getal punten
verkregen hadden.
Het doel dier schandalige konkela-
rijen was van voor de toekomst een be-
kwaamheidskiezerskorps te vormen met
verkleefde schepsels bevolkt en van te
trachten het volk te misleiden over de
waarde van het onderwijs der vrije
meesters!
x Er wordt veel gepoogd om die zaak
uit te dooven, en gelijk de klerikalen, in
de bedriegerijen sinds lang meesters ge-
worden zijn, is het noodig dat onze
vrienden het oog openen en bewijs van
krachtdadigheid en vasten wil leveren.
De zaak moet spoedig in 't klaar gt-
trokken zijn; want, als men niet oppast,
zullen de bewijzen welhaast als mus-
kaadnoten verdwijnen...
Dat zij, die het op zich genomen heb-
ben, het bedrog te ontmaskeren, zich
niet laten bang maken en dat zij recht
naar het doel gaan, zonder zich te be-
kreunen om de persoonlijkheden, die
zouden kunnen getroffen worden voor
s> in een schandaal van dat slach de hand
geleend te hebben.
Des noods zou er een onderzoek die-
nen geopend te worden op de wraardö
der diploma 's sinds twee jaren afgele-
verd.
Dat ware geenszins eene onmogelijk-^
heid,vermits de oorspronkelijke stukken
der prijskampen en examens, geduren-
de dat tijdsverloop moeten bewaard
blijven.
De zaak schijnt ons zoo bezwaarlijk,
zegt de Progrès, dat wij boven gemeld
artikel maar overdrukken, terwijl wij
onze uitdrukkelijkste voorbehoudingen
doen, en aan de Clironique de verant
woordelijkheid harer leveringen laten.
Van een anderen kant schrijft men- uit
Yperen aan den Journal de Gand de
volgende bijzonderheden:
DE JURYS MET GOD.
lk heb gisteren eene volstrekt on-
waarschijnlijke gebeurtenis hooren ver-
lellen, maar waarvan men mij nogtans
de volledige waarheid gewaarborgd
heeft.
Iedereen herinnert zich nog de dithy-
rambische artikelen van de klerikale
drukpers nopens de laatste prijskampen
tusschen de leerlingen der lagere scho-
len.
Moeste men de heilige pers gelooven,
w de kweekelingen der broertjes zouden
de leerlingen der officiëele scholen ge-
heel en al verslegen hebben.
Dat is tegengesproken geweest. Van
beide kanten heeft men statistieken op
gemaakt; de cijferaars op zijn Malousch
y> hebben met de cijfers goocheltoeren uit-
gemeten en hebben geëindigd met eenige
gapers te overtuigen.
Eensklaps verneemt men dat offi-
ciëele onderwijzers, door zekere mis-
lukkingen hunner beste leerlingen wan-
trouwend gemaakt, aan den minister de
herziening der composities gevraagd
hebben en het gerucht verspreidt zich
op 't zelfde oogenblik dat er, voor het
bestrek der hoofdinspectie van Brugge
alleen, waarvan de werken te Yperen
verbeterd geweest zijn door eenen Jury
waarvan de heer inspecteur Brouwers
x het schoonste sieraad was, meer dan
dertig diploma 's afgeleverd geweest zijn
x aan mededingers, die er geen het min-
ste recht toe hadden.
Inlichtingen genomen, de feiten zijn
waar en onloochenbaar, zoozeer' on-
loochenbaar dat, de heer Broutcers
op dit oogenblik zich de beenen van
t lijf loopt om de 30 diploma 's,
waarvan sprake is, te doen inleve-
s ren.
Men vraagt zich af hoe zulke feiten
mogelijk zijn?
Wat er van zij, zich meer en meer
mistrouwen van de onderwijzers, de
inspecteur en de Jurys met God.
Wij hernieuwen al onze voorbehoudin
gen. Wij kunnen aan geen bedrog geloo
ven en tot na bewijs van 't tegenoverge
stelde, willen wij in dat alles maar eene
voorzeker bezwaarlijke nalatigheid zien,
doch waarvan de gevolgen voor het on
derwijs heel rampvol zouden kunnen zijn.
Wachten wij tot dat de zaak in 't klaar
getrokken zij. Dat moet en in 't korte
zelfs.
Zoo schrijft de Progrès, en wij voegen
er bij: In de veronderstelling dat alles
waarheid is, moeten wij nogeens te meer
uitroepen:
Wanneer hebben de klerikalen hunne
tegenstrevers met eerlijke en loiale wa
pens bestreden?
Nooit!
GODVREEZENDE BUITENLIEDEN.
De klerikale dagbladen in het algemeen,
doen de sleden, waarschijnlijk omdat zij
liberaal zijn, uitschijnen als hollen van
verderfwaar de jeugd bedorven wordt
omdat zij geene religie heeft en niet naar
de kerk gaat.
Maar op den buiten dat zijn daar allen
brave lieden die gaan des Zondags naar
de mis, vespers en sermoen geven voor
den St-Pieterspenning en voor de kleine
Chineeskens en zijn daarbij gehoorzaam
aan den pastoor.
Maar als men den zeden van de buiten
eens van nabij ziet, dan zou men moeten
zeggen dat de bedorvenheid van de bui
tenlieden er daar meer misdaden gebeuren
dan in de steden.
Heden meld men ons uit Chruyshau-
tem twee kindermoorden in acht dagen.
Er is verledene week een meisje aange
houden onder verdenking haar kind ver
moord te hebben en heden is op nieuw
een kinderlijkje in eenen vijver gevonden.
De ontaarde moeder is nog niet ontdekt.
Voegt daarbij de moorden, de gevech
ten, enz., die op den buiten gebeuren en
wij vragen ons af, of de geestelijken, die
het monopolium der redeleer willen heb
ben, niet beter zouden doen hun ontslag
te geven van dat emplooi en zeggen: wij
zijn nu al eeuwen meester op den buiten
en het verslecht alle dagen; het moet
wezen dat wij onmachtig zijn met onze
religie en mirakels iets te doen en wij
laten de taak aan anderen over... Maar
dat zullen ze niet doen, er is immers te
veel geld aan den sleutel van die dingen
en dat overheerscht alles.
KALOTENJUK.
Hoelang zal het kalotejuk nog duren
dat te lang reeds loodzwaar op boer,werk
man en burger weegt? Dit is het geen
elkeen, die niet door eigenbelang of fana-
tismus verblind en verslaafd is, zich af-
I vraagt. Men moet waarlijk geen fdosoof
1 zijn om het echte antwoord op die vraag
te geven: Tot dat de vrijdenkende men-
schen onder dat tergende slavenjuk niet
meer willen gebukt gaan. Die dag zal zich
niet lang meer laten wachten. De vrij
heid szon heeft in de gemeenteverkiezingen
van October laatst reeds hare weldoende
en opbeureude stralen doen gevoelen en
het slapende volk wakker geschud. In de
onoverwinbaarsle schuilhoeken der ka-
lote verschansingen is eene bres gescho
ten, die voor hel Ministerie verpletterend
en onherstelbaar is, en die het fanatiek
leger groote vrees heeft aangejaagd en op
de vlucht gedreven. Vandaar dat de
grrroote matadors, van Brussel,met angst
bevangen, in hunne zetels zitten te beven
en te jammeren. Zij wachten nog altijd
op der bisschoppen raad maar deze zelve
zijn te einde raad en weten niet waar
zich wenden om troost en bijstand af te
«meeken. Slechts een mirakel kan de
jezuïte partij nog redden; doch de hemel
blijft dool als een geroosten haring. In-
tusschen naderen de Kamerverkiezingen
van Juni 1888 met rasse schreden en niet
de minste redding daagt er voor de kleri
kalen in het verschiet op. Wal blijft er
te doen. De koffers gereed maken om zoo
spoedig mogelijk er van door te trekken
in gezelschap der Brusselsche kaloten in-
dependenten, die hunne matten zullen
mogen oprollen.
Yperen, 10 December 1887.
SCHOOLPENNING.
Vorige lijsten, 57,810-46
Feest van den 27 November
in het Willems-Fonds, 15-60
Le qui tuff locbes Club de Bruges
en villégiature a Ypres, 22-50
Busse van den Monark, 20-06
20 fr. dat een katholieke over
handigt heeft aan eenen libe
ralen kiezer, met het inzicht
hem om te koopen, 20-00
Totaal, fr. 57,888-62
Uitgaven tot heden, fr._55,206-76
Blijft in kas, fr. 2,681-86
Willems-Fond»,
De Bestuurraad onzer werkzame Willems-
Fondsafdeeling heeft deze week eenen oproep
gedaan aan al de leden voor het inzamelen
van kinderspeelgoed, vlaamsche prenten en
leesboekjes enz., enz., die de tombola zullen
uitmaken bij het aanstaande kerstfeest.
Volgens men ons verzekert wil iedereen
het zijne bijdragen om dat feest op te luiite-
ren en te doen welgelukken. Ook wie zou er
kunnen v ei geren iets te geven voor dat kin
derfeest bij uitmuntendheid
En de kleinenl met wat ongelooflijk onge
duld verlangen zij naar dien schoonen dag!
Gaat bij den eersten den besten der leden
onzer afdeeling, waar er kinderen zijn en ge
zult deze van nu af reeds van niets anders
meer hooren spreken.
En de ouders dan reikhalzen zij niet
evenzeer als hunne kinderen, naar den dag,
opwelken hunne kleinen een staaltje van
hunne kennis zullen kunnen geven en op
welken hunne lievelingen er zoo tevreden en
gelukkig uitzien
Ook er 1 e staan geen genoeglijker feestjes
en het Willems-Fonds heeft wel den nagel
op den kop geslegen met dergelijk feest in
onze stad in te voeren. Het verdient aller
ondersteuning.
P. S. De personen, die, hoevrel geen
lid van het Willems-Fonds zijnde, toch iets
willen bijdragen voor het opluisteren van het
Kerstfeest, kunnen hunne giften, hoe gering
ook, sturen tot de heeren M. Gorrissen,
schrijver der Afdeeling, Boterstraat, 78 en
P. Vermeulen, d. d. voorzitter, Dixmude-
straat, 78, waar zij met liefde en dankbaar
heid zullen aanvaard worden.
Men zegge het voort!
Wij vernemen dat een lid onzer stedelijke
afdeeling van 't Willems-Fonds, het tweede
deel zijner voordracht bij middel van
oxyhydnsch licht over zijn reisje in
Zwitserland en Italië, Zaterdag toekomende
in den Arend geeft.
Pompiers.
Ter gelegenheid der Ste-Barbarafeesten
zal het muziek onzer Pompiers, morgen,
Zondag, van middag stipt, tot één ure, een
mooi concert geven op de groote zaal onzer
Stadshallen.
ut
.1ïïSïm- i1
