N' 107.
28e Jaar,
Zondag, 6n October 1880.
Zondagsblad van Stad en Arrondissement YPEREN.
Men schrijft in.:
Te Yperen, DIXMUDESTRAAT, 18, en op al de postbureelen van't land.
Alle affichen bij den drukker van dit blad gedrukt,
worden onvergeld in hetzelve gejvlaatst tot den dag der verkooping.
Men wordt verzocht alle hoegenaamde artikelen
.uiterlijk tegen Vrijdag middag, vrachtvrij en onderteekend, toe te zenden.
ABONNEMENTSPRIJS VOOROP BETAALBAAR:
3 fr. 's jaars voor de stad; fr. 3-50 voor geheel Bclg'c,
Buitenlandsche verzendingen, 't port daarboven.
5 CENTIEMEN HET NUMMER.
Aankondigingen: 10 centiemen den regel.
Reklamen: 25 id. id. id.
Rechterlijke eerherstellingen 1 frank
id. id.
Akkoord per maand of per jaar.
DE SCHOOLKWESTIE.
Waarom bekommeren zich de katholie
ken zoo zeer om de schoolkwestie
Omdat in de school de jeugdige geesten
en harten om zoo te zeggen naar vvensch
gekneed en gevormd worden, omdat
de allereerste indruk, de allereerste grond
beginsels door het kind ontvangen, later
altijd op den volwassen mensch, in de
verschillige omstandigheden van 't leven,
een zeker spoor laten, en omdat bij
gevolg zij die over de volksschool beschik
ken de toekomstige burgers, dat isde
macht in handen hebben.
Daarom kan de katholieke kerk of partij
van geene school willen wier strekking
tegenstrijdig met de hare is, en daarom
zal ook een oprecht katholiek het zich als
eenen plicht rekenen al de scholen te be
vechten en ten gronde te helpen die geene
geestelijke scholen zijn of die niet recht
streeks onder 't gezag van den priester
staan.
Hoeveel belang onze tegenstrevers, met
bet oog op partijbelang, aan de onder
wijskwestie hechten, wordt hierdoor be^
wezen dat zij, op schoolterrein,met woeste
hardnekkigheid kampen, dat zij elke gele
genheid waarnemen om de officiëele school
te verguizen en de papensclrool op te he
melen, eindelijk, dat de klerikale ga
zetten, reeds vóór de opening van den
vakanlielijd, en nu nog, bij gelegenheid
der heropening van den schooltijd, vol
staan met reclamen ten voordeele der ker
kelijke gestichten, ja reclamen onder den
vorm van hoofdartikels!
Ahde klerikalen weten hunnen win
kel wel te doen draaien... En dat zij zich
soms persoonlijk nog al aanzienlijke op
offeringen getroosten voor de inrichting
van bet zoogezegde vrije onderwijs
waar de geest op band ligtdat be
grijpt men licht, daar de school, de oplei
ding der jeugd, de grondsteen is van
bunnen invloed en van hun gezag,waaruil
dan verder al de profijtjes voortvloeien.
Baas spelen is al veel weerd voor die
mannen en de gedane opofferingen
komen immers toch tiendubbel, van ver
schillij kanten, terug in den zak ge-
stroom^, want in de papenwereld bestaal
onderlinge stoffelijke ondersteuning (al
weêr eene bron van macht... of ze slim
zijn
Iloe heviger, hoe dweepzuchtiger kle
rikaal, hoe grooter afbreker van hel dege
lijk, nationaal, zuiver wetenschappelijl
onderwijs, waar zij, die eens (zoo hopen
wij!) de macht zullen in handen hebben,
onder dn gedaante van een slembriefje,
leeren lezen, denken, redeneeren drie
dingen waarvan de papen schrikken.
zoo
en
den
De school kneedt den mensch
vader of moeder is, zoo is de familie
de familie is den grondsteen van
Staal, Ook wie over de school regeert,
regeert ook over 't volk, dat heeft Rome
ten alle tijde wonderwel begrepen.
Een volk zal of wel slaafsch gehoor
zamen aan zijne gekrumde opleiders, of
wel vrij en onafhankelijk zijn eigen baan
volgen, volgens bet onderwijs dat bet ge
noten heeft.
Daarom is de schoolkwestie zoo be
langrijkdaarom dient zij op den eersten
rang te staan onzer bekommernissen en
bezorgdheden.
WAT ONZE KAE2ER KOST.
Onze volksvertegenwoordigers hielden
in 1888, zoowat 87 zittingen met een
budjel van fr. 704,065-87. Elke zitting
van die wetgevers kost dus de som van
fr. 8,092-70 per dag.
En dat om ons land aan Roomsehe
slaven te leveren.
Ge moet met ons bekennen dat liet wel
betaald is.
Nu, onze volksvertegenwoordigers be
schikken over onze kas en zien er niet op
eenige duizenden franken meer uit te ge
ven. 'I Kost hun toch niets,
over de belangrijkheid der Belgische af-
deeling in den tentoonstelling van Parijs,
en voornamelijk over de schitterende
overwinning door onze nijverheid behaab
in de afdeeling van het spoorwegmateriëel
waar België, ver uit de eerste plaats be
kleedt.
De maatschappij Cockerill heeft een lo
comotief tentoongesteld,weegende 4-9,000
kilos, die bestemd is voor den sneldienst
tussehen Oostende en de Duitsche grens,
en die 95 a 100 kilometers afstand per
uur zal afleggen 1 Dit overtreft met een
derde den afstand tot hiertoe door de
snelipopendste locomotieven afgelegd, on
der andere door de beruchte locomotief
der Fransche Compagnie van Lyon, die,
per uur, slechts 03 kilometers verloopt.
Waar is de tijd toen onze ofikens per
diligenlie of trekschuit reisden Wal nu
is het noodlottig gevolg des vooruilgangs
der werktuigkunde; maar voor een die er
onder lijdt, zijn er honderden die er wel
bij varen.
Hel bewijs ligt voor de band. België
bezit thans 9 groote werkhuizen waar
locomotieven gemaakt worden; 30 werk
huizen voor de vervaardiging van spoor
wagens; 24 voor vast en beweegbaar ma
terieel 40 a 50 voor het maken der
bijhoorigheden voor de rijtuigen, de ver
lichting, enz., enz.
De werkkracht dier verschillige inrich
tingen bedraagt meer dan 4500 paarden,
en de waarde'der voortbrengst beloopt tot
70 millioen per jaar, waarvan er meer
dan 50 millioen door het buitenland be
steld worden!
De werklieden uitsluilelijk gebezigd in
de onderscheidene nijverheden die van de
spoorwegen leven, worden geschat op
amper geteld wordt als een uitstapje, was 18,000 en de jaarüjksche uitgiften aan
toen een belangrijke reis, die lang op
voorhand besproken werd, veel voorzorg1
eischte en dagen lang duurde. En toen de
eerste spoortreinen liepen, wat een ge
jammer Van die spoorwegen kon niets
terecht komen
duivels vele neringen zouden er door te
niet gaan ieder zou er door lijden. En
dan de gevaren Waaghalzen waren hel,
die per spoor hel geboortedorp durfden
verlaten.
De spoorwegen waren de abominatie
der desolatie. Klein- en groolverslanden
waren "er mede bemoeid en lot zelfs Thiers
die later een der aanzienlijkste aan-
deelbezilters der fransche ijzerwegen werd
noemde de instelling der spoorwegen
eene nationale ramp.
Die tijden zijn voorbij. Thans is het er
om te doen, hoe gauwer zij zullen loopen
hoe meer er zullen komen. Reeds beslaan
DE SPOORWEGEN. et' talrijke stoomtrams, en eer wij twintig
België behoudt eervol de plaats welke jaren ouder zijn, zal ieder per stoomrij-
het in alle Wereldtentoonstellingen ver-jtuig aan de deur zijner woning willen ge-
overde. Op allerlei gebied kunnen wij de bracht worden,
mededinging van andere en groolere lan
den onderstaan want, ofschoon beperkt
De ijzeren wegen zouden veel nadeel
door zijnen omvang en klein door zijne doen aan de diligenlies, aan de beurten
bevolking, is ons land groot door zijne en aan veel voerlieden.
Nijverheid, Handel en Schoone Kunsten.Het valt niet te ontkennen, dat-elke
Heel de buitenlandsche pers is het c os nieuwe uitvinding slachtoffers maakt. Dat
dagloonen op 46,000,000 fr.
Ja, de tijd der dxligenties is voorbij, en
niemand beklaagt er zich over. Elke dag
brengt eene nieuwigheid,eene verbetering,
eene vooruitgang mede. We beleven eenen
tijd van koortsige bedrijvigheid op liet
gebied der uilvindingen niets schijnt on
mogelijk meer. Heden, treinen die in een
uur 100 kilometers afleggen morgen,
electrische treinen, en overmorgen
treinen in de lucht, bij middel van be
stuurbare luchtballons.
Zoo volgt de wetenschap haren weg,
trapsgewijs, zonder schokken maar ooic
zonder vertragingen zonder oponthoud.
Wat de mensch niet kan of niet wil,
zal door de Wetenschap, ondanks den
mensch, geschieden.
BELASTINGEN.
Nooit kan genoeg herhaald worden
welke valsche belovers de klerikalen zijn.
Zij verminderen de invoerrechten van
eenen cent op den koffij, maar ze verdub
belen de belasting der saus van den werk
man door een hoop recht op den azijn.
Er is nog veel meer, het ministerie be
houdt al de belastingen en mnakt er nog
nieuwe. Telt maar op de vingeren:
DE
E KOMST
