Herinnert u
De Zegepraal
56^344 stemmen.
"Wij willen niemand verdrukken, maar
niet langer verdrukt worden.
Wij vragen niet meer dan ons recht en
wie ons buiten de wet sluit, dwingt ons
revolutionnair te worden.
Aan de regeerders te beslissen
(Vooruit.)
Heeren Kamerleden, nu begint gij de
herziening te bespreken.
Die taak is gemakkelijk en schoon als
gij recht voor allen wilt, moeilijk en ge-
vaarlijk als gij nieuwe bastaards in de
Belgische familie wenscht.
Wij leven niet in uwe kringen en kun
nen dus maar uwe inzichten gissen, doch
wij zeggen herinnert u 1
Herinnert u, den eersten stoet voor
algemeen stemrecht in 4 880, te Brussel.
Wij waren hoogstens met 6000. Uwe
bladen lachten of zwegen en gij haaldet
medelijdend de schouders op.
Wij echter waren gelukkig.
Herinnert u, den tweeden stoet voor
algemeen stemrecht in 1886.
De 6000 van 6 jaar vroeger, hadden
elk 4 mannen meegebracht en wij waren
met 30,000.
Uwe bladen zwegen niet, lachten niet;
zij trachtten den indruk te verminderen
en gij schuddct bedenkelijk het hoofd.
Troepen waren rond en in Brussel samen-
gelrokken en uwe vrienden, de ministers
gevoelden zich maar gerust,als die 30,000
strijders voor 't volksrecht de hoofdstad
hadden verlaten.
Herinnert u, den derden stoet van 10
Oogst 1890. Wij waren met 70,000. De
kleine beek was tot een stroom gewassen
en zou weldra eene zee worden, die heel
België's grond voor bodem hebben zou
Sommige uwer bladen trachtten weer
den indruk te verminderen, maar anderen
keerden plotseling kazak, en zongen in
volkskoor meê: Leve '1 algemeen stemrecht.
Gij bekendel dal er iets was te doen.
Herinnert u, de onzekerheid die u aan
greep, het gevoel van schrik dat u'over
meesterde, u meêsleepte in den stroom en
u met algemeene stemmen de grondwets
herziening in aanmerking deed nemen.
Herinnert u, die vreeselijke werksta
king van honderd duizend mijn-, metaal-
en dokwerkers, die honger wilden lijden
voor hun kiesrecht en uwe centrale-com
missie de herziening deed aannemen op
den dag gesteld door de armen zeiven, die
de werkelijke regeerders van het land zijn
geworden, sinds zij zich zelf met hunne
zaak bemoeien.
Herinnert u, de hondërde, de duizende
meetings, voordrachten en manifestaliën,
waar burgers, werkers en boeren in één
verbond tot den uitersten strijd voor het
algemeen stemrecht besloten.
Herinnert u, het referendum te Bergen,
te Gent, te Aalst, in dozijnen andere
plaatsen, voorziet dit van Antwerpen en
weet dal verleden Zondag te Brussel en
voorsteden alleen, zich zooveel mannen
voor algemeen stemrecht verklaarden, als
lleeli België in 1890 te been bracht.
SÜji., die- nm begint te bespreken;, bijj
eenige weken moet stemmen, ziet wel toe
wat gij doel.
Herinnert u, dat in 13 jaren tijd België
is omgekeerd door de apostels van alge
meen stemrecht! Dat de nietige beweging
tot een stroom, lot een stortvloed is ge
wassen, die alle goeden uil alle standen
weldra als eene massa zal meeslepen en
alles, ja alles, daarvoor wijken moet.
Herinnert u,dat 100 jaar geleden,Lode-
wijk XVI op het schavot stierf, na 4 jaar
te vóren de alleenheerschende koning van
het machtigste 'rijk van Europa te zijn
geweest.
Herinnert u,datin 1848 Lodewijk Philip
van den troon werd gejaagd, hij die drie-
dagen te vóren zich meester waande van
de Kamer,van het land en van zijne kroon.
Herinnert u dat alles eer gij stemt, want
gij hebt het lot van den vrede in België in
handen. Doordringt u voor de rust van
België,van die groole waarheid, dat heden
in heel het land minstens 600,000 meer
derjarige mannen gereed zijn den strijd
voor algemeen stemrecht aan te gaan.
Weet dal onze zaak geen enkel soldaat
heeft verloren en de uwe niet alleen be
kwame leiders maar heeleregimenten ook.
Wij zijn gestegen, gij gedaald 't land
wil algemeen stemrecht, gij weet niet wat
gij wilt.
Wij gloeien van geestdrift en hoop;
gij siddert van schrik.
Wij hebben niets te verliezen; gij alles,
en gij zult, gij moei verliezen als gij den
strijd wagen durft.
Gij bereidt uwe redevoering voor, wij
onze troepen.
Wij zijn gereed te jubelen bij 't komen
vanons recht, testrijden als gij ons d'hand-
sclioen werpt.
Beslist, maar eerst en vooral, herin
nert u.
Herinnert u, dat gij reeds tweemaal toe-
gaaft aan den volkswil en wij nu 10 maal
machtiger zijn dan den 20 Mei 1891.
Gij hebt het woord, de eersten in alle
geval hebben wij het slotwoord.
Ingeschreven kiezers te Brussel 39,819
in de voorsteden 75,530
Totaal 115,349
Stemmers te Brussel 22,287
in de voorsteden 38,093
Dus te samen60,380
Voor het voorstel Janson hebben
gestemd48,560
Voor het voorstel Nolhomb 7,784
Graux 1,671
der regeering 1,022
Frère 896
Het algemeen stemrecht (voor de twee
eerste voorstellen) vereenigde dus
De dag van 26 Februari heeftal onze hoop
overtroffen.
Gelijk $dj hetgehoopt en voorzien hadden,,
heeft hij voor de- democratie de merkwaar
digste zegepraal daargesteld die zij ooit in
Belgie behaald hebbe en zij huldigt voor ons-
land een niouw tijdvak in; dat men het wille
of dat men het vreeze, sedert Zondag zijn het
Algemeen Stemrecht en het Referendum in
Belgie ingevoerd. Wee dezen, die het niet
zouden verstaan en zouden pogen omwegen
te gebruiken met het voltrokken feiten wei
geren de van nu af verwezenlijkte demokratie
in onze wetten te schrijven.
Het Brusselsch Referendum is eene zege
praal zoowel door het getal stemmers, bijna
gelijk aan hetgene de bondgenootschappe
lijke referendums in Zwitserland geven, als
door de verpletterende meerderheid die zich.
verklaaad heeft ten voordeele van het Alge
meen Stemrecht.
En de uitslagen uit het waalsche land ge
komen bewijzen dat de beweging, voor het
Algemeen Stemrecht en het begrip van het
Referendum er zoo wonderbaar en zoo on
weerstaanbaar zijn als in de hoofdstad.
Het is te vergeefs dat de tegenwerkenden
zullen pogen de beteekenis dezer raadpleging
te betwisten en dezelve van bedrog te ver
denken: zij hebben de inrichters van het Re
ferendum aan het werk gezien; alles is open
baarlijk gebeurd en al de bijzonderheden der
inrichting en. der uitvoering maakten het be
drog onmogelijk, de waarheid is dat nimmer
eene stemming eerlijker, oprechter, recht
zinniger, nauwkeuriger was, gedaan met
meer zorg van volstrekte onpartijdigheid effi
min mogelijkheid van bedrog. En aan dezen-
die zouden imtwijfel trekken, wat de inrich
ters plechtiglijk hebben bevestigd op hunne'
eer en geweten, hebben wij liet rechtte zeg
gen dat zij lafhartighjkgelogen en verfoeilijk
eerlijke lieden belasterd hebben, wier gedrag
den eerbied heeft ingeboezemd van alle recht
schapen mensch.
En nimmer heeft men een aandoenlijker,
een beteekenisvoller een overtuigender
schouwspel van de bekwaamheid van dat
volk gezien, welk zich itf eens op den eersten
rang der vrije volkeren herplaatst heeft, dan;
dit van die burgers, welke voor de eerste
maal van hunne rechten gebruik maakten,
straalden van geluk en eene bewogene over
tuiging en eerlijkheid aan den dag legden om
dezelve waardiglijk en verstandiglijk te ver
vullen en dat der bevoorrechten, die gelukkig
waren hunne voorrechten te komen afstaan
en het deden met de blijdschap van den ver
vulden plicht. Wij beklagen rechtzinniglijk
dezen die dit niet hebben kunnen zien, noch
de groote waarde van dien historischen dag
hebben kunnen beseffen.
Want nooit heeft dat volk, welk niets
scheen voorbereid te hebben, zulk een bewijs
van zijn verstand en van zijne bewustheid
van het recht gegeven. De propagandatocht
van het referendum was zoo wonderbaar ge
weest als zijne inrichting door het vrij en
ongedwongen initiatief der burgers.Men mag;
zeggen dat hij meer gedaan heeft voor de
politieke opvoeding van het belgische volk
dan tien jaren kies- of parlementsstrijden.
Nooit werd een tocht meer verheven,meer
afgescheiden van alle partij of persoonlijke-
kwestiën, volkomenlijker geplaatst op het
terrein der gedachten, der grondbeginselen,
der algemeene belangen. Er aandeel geno
men hebben zal het eeuwig geluk en de
fierheid uitmaken van dezen "clie het hebben
gedaan. En de uitslag der raadpleging, de-
wijze op welke het brusselsche volk begrepen
heeft wat men hem vroeg en er aan beant
woord heeft bewezen dat het waardig was
van het initiatief dat men voor hem en met
hem heeft genomen. De politieke gelijkheid!
van allen is wonderlijk verheven geweest
door dezen gezondmakenden tocht en die
grootsche betooging op de gedachten.
En men mag zeggen dat er geen grootere
bladzijde is Van onze gelijktijdige politieke
geschiedenis, geen voorbeeld dat waardiger
is nagevolgd te worden,geen benijdenswaar
diger roem voor eene bevolking, dan dit
brusselsch referendum, dat ons een gansche
volk getoond heeft dat in massa zich vreecU
