t
1807
VeLU 5 F. 4 Juni 1879.
JlSJZ
-ï
l’it Berlijn wordt geméld dat de heer Falck,
minister van onderwijs en de hevige Kulturkamp-
'rr welhaast zijn ontslag zalgcxen.TZal de eerste
stap zijn op den weg der ren» tie, na dertien ja
ren geloofsvervolging, zooals dn moderne tijden
in een beschaafd land er geenc gezien hadden.
Begraving van den Burgemeester
van Brussel.
’tWas woensdag 28 Mei laatst dat M. Ans
pach, liberale volksvertegenwoordiger en bur
gemeester der Hoofdstak, begraven wierd. Vol
gens de geusche dagbladen die deze ter aarde
bestelling met alle hare bijzonderheden vertellen,
heeft men raar en misschien nooit iets luister
rijker iets plechtiger gezien. En inderdaad men-
schelijk gesproken, ’t moest wel zijn Het sterf
huis was met rijk en prachtig rouwgewaad ver
sierd; in de straten had men rouwvaandels uit
gestoken, de gazbekken waren met rouw over
dekt en branden; in den eindeloozen en schil
lid blad verschijnt den Woensdag. omniddelijk na de .graanmarkt. Inschrijvingsprijs. 5 fr. sjaars; met de post 6 fr. Annoiicen 20 centime» per regel.
Rechleihike eerherstellingen 1 fr. Een nummer 15 cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 100.
Mei- 'dn ijft in bij BONHOMME-RYCKASEYS, drukker-uitgevcr. Zwarte Nonnenstraat, 4, te Veurne.
Be Meeting van den 2 Juni.
’t Is ons aangenaam, na tegenwoordig ge
weest te zijn in de voortreffelijke en allernut
tigste bijeenkomst door den katholieken kring
ingericlit, om andermaal tegen de geuzenwet
nopens het onderwijs te protestecreti, ’t is ons
aangenaam, zeggen wij, van eenen dubbelen
plicht te mogen kwijtenten eerste van de
overgroote menigte volk die de meeting bijge-
wootid heeft te bedanken, en ten tweede van
een kort en bondig verslag te geven van die
luisterrijke zitting aan onze menigvuldige lezers
die, gelijk om welke reden, er niet hebben
kunnen aanwezig zijn.
Ja! wij bedanken u, vrienden zoo van den
buiten als van de stad, omdat gij zoo talrijk
beantwoord hebt aan onzen dringendste» oproep,
aan onze vurigste uitnoodiging van woensdag
laatst; wij bedanken u voor den ijver dien gij
getoond hebt met u nog cens te komen onder
richten in de belangrijke en allergewichtigste
zaak die het onderwijs en onze duurbaarste
vrijheden betreft. Wij bedanken u, en wij ver
heugen ons, omdat wij mogen verhopen dat de
moeite welke het u gekost heeft om, niettegen
staande het ongunstig weder, u naar de mee
ting te begeven, rijkeiijk betaald geweest is,
*l Was immers de moeite weerd.
En vooreerst, wat aangaat de sprekers, die
twee deftige heeren wier lof wij op voorhand
uitgesproken hebben, omdat wij wel wisten boe
bekwaam en hoe welsprekend zij zijn, zij hebben
meesterlijk gesproken, hunne wijze en ziel
roerende woorden hebben al de aanhoorders
onderwezen en geslicht.
M. Beyaert maakte ons zoo klaar mogelijk de
geschiedenis van het lager onderwijs kenbaar
Eerst tijdens den Hollander, als Jantje Kaas van
onze kinderen wilde protestanten maken, ’tgeen
de Belgen, en vooral de Vlamingen, niet ver
stonden. Daarna gedurende het tijdstip van 1830
tot 1842, waar er volkomene vrijheid bestond
en waar de katholieken met hun eigen geld om
trent 5000 scholen stichten. Later, van 1842 tot
1879, gedurende welke jaren eenewelin zwang
was volgens dewelke de Staat zich met het
ouderwijs bemoeide, hetzelve door hulpsommen
uit ’s rijks kas ondersteunde, maar in zake van
godsdienst- en zedelecr den priester geheel en
gansch meester en onafhankelijk liet.Geduren
de 36 jaren bestond die wet lot iedereens vol
doening, toen al met eens ons geuzenministerie,
samengesteld, zegde spreker, uit zeven frama-
rons, zes walen en een man die den naam van
Vlaming niet verdient, van zinne zijn van alles
wat bestaat omverre te werpen en eenc geuze-
wet willen invoeren, die aan onze kinderen
hunne deugd en eer, hun geloof en hunne zeden
moet ontnemen. Mrar heeft die wet ervan ge
kregen Geen puntje heeft ontsnapt, alles is
nauwkeurig overwogen en uitgelegd geweest,
niets is in ’t duister gebleven, de sluier welken
minister Holin voor minister Van Humbeeck’s
schijnheilig aangezicht gehangen bad, ’t is te
zeggen die belachelijke plakbrief die overal uit
gehangen wierd, is aan flarden gescheurd ge
weest, en at de aanhoorders hebben verstaan
dat Van Humbeeck ’nen doorweekte framafon is
en dat zijne wet de verderfelijkste en de schijn
heiligste is, die ooit uit een geuzenbrein geko
men is. Mijnheer Beyaert eindigde met eenc
hertroerendc slotrede waar hij ons de droevige
gevolgen van die wet toonde, waar hij iedereen
voor oogen lei welke dringende plichten deze
wet ons ging opleggen, en' hoe zwaar de ver
antwoordelijkheid zal zijn, zoo voor het Vader
land als voor den Godsdienst, van dezen die
zullen medewerken tot het uitvoeren derzelve.
Na deze wonderschoone redevoering wierd er
eene omhaling gedaan voor den katholieken
schoolpenning, door de leden der commissie, en
tien minuten later beklom M. Verricst het ge
stoelte.
Het gebrek aan plaats belet ons de merkwaar
dige aanspraak van dezen ervaren conferencier
naar wensch en verdienste af te schetsen, daar-
om keeren wij op het tweede deel der zitting
omstandig terug in ons aanstaande nummer.
’t Ss te Baat Iiclilaagd.
De kiezers die voor de geuzen stemden, moe
ten hunne begane dwaasheid duur .bekoopen.
Zeven maanden reeds zetelen onze kamerl.ecren
onder bet geleide der zeven moortelbroêrs die
men ministers noemt Hewel 1 wal goeds ver
richten zij in dien zoo langen zittijd? Goed!
niemendalle maar slecht, vele!
1® Zij vermeerderen de jaai lijksche inlijving
voor den krijgsdienst van 1700 man! Is item
zooveel jonkhedeu meer aan hunne familien om
rukt, om soldaatje te gaan spelen, en, och
lleere! tot wat einde? Waartoe dient ons, onzij
dige Belgen, zulk groot leger? Om nu en dan
eens parade te maken voor eenigc-grooten en de
stuivers, door de conlribuabelen'in het zweet
huns aanschijns gewonnen, te helpen opeten.
Ja maar, in de tijden die wij beleven kunnen de
lastenbelalers nauwelijks de twee einden van
’tjaar aan een binden, en bijgevolg hebben zij
zulke liulpe geenszins noodig.' Doch de geuzen
willen het zoo, en ’t moet zoo zijn. Vele van die
dwaze kiezers zeggen nu had ik dat geweien,
mijne stem zou ik aan zulke mannen niet gege
ven hebben; maar de geuzen beloofden gouden
bergen de landbouw, de koophandel, de nij
verheden, alles ging bloeiend gemaakt worden
door de vernuftige geuzerij.’t Was voorzeker.:
vaarwel, slechte tijden armoe! Eilaas! vrienden
’t is te laat beklaagdDie veel beloovende geu
zen hebt gij er gebracht en gij zijt ze nog niet
kwijt.
Wat hebben zij nog gedaan
2° Zij schaffen de patenten af op de paarden
van twee diensten voor die menschen natuur
lijk meest al landbouwers welke met zulke
patent het kiesrecht betaalden; voor dc andere
die zonder zulke patent kiezer zijn moet zij voort
betaald worden.
O rechtveerdigheid! met zulke wetten te ma
ken, hopen de brave geuskens aan het roer te
blijven. Verslaat gij de kneep!....
3* Sedert weken en weken bespreekt men
eene nieuwe schoolwet. De priester moet uil het
onderwijs bij leert immers de kinderen hunne
plichten jegens God, hunnen Schepper; hij boe
zemt hun vrees in voor de hel, enz. Nu, de
hoeren geuzen willen daar niet meer van hoo-
ren dat is bij hen oudewijvenpraat geworden;
geen God meer, geene hel!....
4° Eindelijk, om zich nog kloeker aan’t be
stuur te ankeren, hebben zij eene wel neêrge-
legd, ten gevolge van welke er 12,000 kiezeis
van de lijst zuilen geschrabt worden. Dat heet
geuzenvooruitgang!
Dus hebben die groote verstanden tot nu toe
nog anders niet te weeg gebracht dan partijwet-
ten, die het land meer en meer in twee onver
zoenlijke klassen van menschen verdoelen en
met reuzenschreden naar den burgeroorlog lei
den. Ziedaar den bilan van die belovers! Voor
den landbouw niet gedaan! voor handel
niets gedaanvoor nijverheid: niets!... Partij
schap, en anders niet dan partijschap!!
Volgens tijdingen uit Nieuw York wordt de
oorlog lusschcn de Chiliaansche en Peruviann-
sclic republieken met ongeineene hevigheid
voorlgczet. Ziedaar nu twee lauden die in twee
honderd jaren nog hunne onmetelijke vruchtbare
landstreken niet zullen beploegd hebben, en die
vechten voor eenc lap grónds waar geen slrooi-
pijl kan op groeien.
Steden, door eeuwen wèrkens opgebouwd,
worden afgebrand, bij zooverre dat de Engelscbc
consul waarschijnlijk de oude stad Lima zal ver
laten, omdat hij er geen belangen meer te ver
dedigen beeft. Zij is in eenen onmetelijken
puinhoop veranderd.
Erge moeilijkheden zijn opgerezen over dc
aflijning der grenzen van Montenegro. Volgens
inlichtingen, te Londen ontvangen, zou Turkije
zich legen zekere bepalingen van hel Congres
van Berlijn verzetten. De Albanezen hebben
zelfs op dc leden der inter mlionale commissie
geschoten, zoodal deze hare werkzaamheden
heeft moeten staken en naar Scutari lertigkeeren.
Politiek overzicht.
De wet-Ferry tegen het katholiek onder
wijs ontmoet voortdurend eenen hevige» le
kenstand in gansch Frankrijk; de petitiën, legen
die wet in omloop gebracht, werden in weinig
tijd met meer dan een inillioen handleekens be
kleed, en een aanzienlijk, getal handleekens
moeten nog worden ingezameld. Ondanks de
tegenkantingen van hel republikeinse!) gouver
nement mag men omtrent met zekerheid be
vestigen dal dit getal zal verdubbeld worden.
De katholieke en conservatieve bladen be
strijden allen hel wetsontwerp-Ferry, en de
Uniners deelde dezer dagen eene protestalie
mee onderteekend door zeven en zeventig dag
bladen, in naam hunner vrienden en altounenlen.
Die dagbladen protesleeren in krachtige be
woordingen tegen gemelde wetten, om dal zij
tegen de rechten der Kerk vooral, en ook tegen
de rechten der fruische burgers strijden. Zij
verklaren een otivci biddelijken oorlog aan de
welten-Ferry, en noodigen alle katholieke dag
bladschrijvers en publicisten uit. zich bij hen
aan te sluiten en bewijzen van bijtreding te
geven.
De Voorzitter der Franselie Republiek heeft
•een dekreet onderteekend, dat aan 860 com
munards volledige kwijtschelding verleent dus
zullen ongeveer 4000 communards te Parijs
teruggekeerd zijn. De steden waar een liberale
gemeenteraad zetelt, gaan voort met onder-
siandsgeldcH voor die goede burgers te stem
men en aldus de zuurgewonnen penningen der
belastingschuldigen weg te werpen, aan kerels
die maar omwenteling gemaakt hebben om
door moord en toot hunne dagen in luiheid te
kunnen slijten.
De schrijver van een onzedig werkje getiteld
■a bas la calotte, door II. Paul dc Cassagnac aan
geklaagd, is voor het assisenhof der Seine ver
schenen cn vrijgesproken. «Dit bewijst, zegt
de IndcpendaHce liftge, dat het geweten van een
Rcpublikcinschcn jury zich om de kwezelachtig
heid der katholieken niet stoort! Wij vragen
of hel een lof of een smaad is, welk hel Brus
selsen liberaal blad op dien jury heek willen
werpen. Een kerel wordt aangeklaagd om een
zedeloos bock uitgegeven te bobben; de jury
spreekt hem viij uithaal tegen den katholiek
die den vuilaard aangeklaagd heeft. Ziedaar
ceno droevige geestigheid.
l
(i) Gebrek aan plaatsheeft ons belet dit artikel mei té
deden in óns laatst verschenen nuir.mer.
mhmiw mttbwiwi m
-MttggB.-»—--
