Veiibue, 27 August! 1879.
N° 1819
Wit en Zwart.
Als de geuzen aan hoofd kwamen, ze rie
pen bij hooge en bij leege dat het land in
schulden was, er. in groote schulden, en dat
bet moeilijk eruit zou geraken. Maar daar was
niets van hoegenaamd niets; dat komt alle da
gen klaarder en klaarder. Dat was van wit zwart
maken, en de geuzen moeten geen twee keeren
peinzen daarom. Maar nu, wacht maar, na kor
ten tijd zullen zij zeggen en trachten te bewijzen
dal de finantiele toestand van Belgie opperbest
is en alles in den haak.
Dat gaat nu al lang alzoo in Frankrijk en daar
zal niets van waar zijn; immers geen erger
geldverkwisters als de geuzen dat toonen ons
de schoolwetten en andere en andere kwist-
uitgaven en nullelooze kosten. Dat heet men
van zwart wil maken.
De nihilisten van Busland, T is te zeggen deze
die alles willen verdelgen en alle orde te niet
doen, gaan maar altijd voort in hunne schrikke
lijke werkingen. Ze steken steden in brande,
vermoorden groote mannen en de poermaga-
zijnen springen dat het abominabel is.
2
liet nieuw ministerie in Holland bestaat uit
mannen die aan verscheidene gezindheden
toebehooren; toch het getal (vijf tegen drie) zijn
gekend als van de bewarende partij deel ma
kende. In een protestantsch rijk zooals Holland,
is de minister van oorlog een katholiek. Alzoo
gaat het niet in ons Belgie.
De verkiezingen voor de volledige vernieu
wing der Kamer van afgevaardigden in Pruisen
zijn vaslgcsteld, voorde eerste kiezingen op 30
September, Voor de beslissendcn op 7 October
aanstaande. Men meent dat de Kamer den 23
October haren zittijd zal kunnen beginnen.
Bene groote moedeloosheid heerscht onder
de liberale partij ert het is zeer waarschijnlijk
dat zij- den kiesstrijd niet zal doorworstelen
zonder groote verliezen geleden te hebben. De
katholieke partij zal er veel bij winnen, maar
zoo de socialisten ook op vele plaatsen de bo
venhand moesten behalen, dan is eene coali
tie te voorzien, tusschcn liberalen en socialisten,
om bunnen'gezameutlijken vijand te bestrijden
en hem de meerderheid te ontrukken.
Laten wij hopen dat zulks niet zal gebeuren.
en goddelooze leering. Ten anderen, in onze
gemeentescholen zijn menige boeken, bijzonder
lijk van historie, te vinden die verre van puik
zijn eh die nooit liadden mogen gebruikt wor
den. Hoe zal hel gaan met de nieuwe wet en
met eenen kerel als Van Humbeeck aan 't hoofd
van het onderwijs? T Is dan al bedriegerij en
valschheid en leugentaal, als men nu nog durft
schrijven en zeggen, zooals te Schaerbeek in
eene prijsdeeling, te Mechelen ook, en te Iloei,
te Blankenberghe bij middel van plakka'ea dat
het onderwijs godsdienstig zal blijven dat de
wet van 1879 niets en verandert, hoegenaamd
niets van ’t gene er bestond, dat zijn leugens en
bedrog om de ouders bij den neuze te leiden en
zooveel te meer kinders in de geuzescholen té
houden.
Lezers, als gij ergens een commis-voyageur
of’lis gelijk welk een alweter of Ons Deere
bedriegers alzoo hoort spreken, antwoord hen
zooals het gezond oordeel van onze landlieden
van Veurnambacht doetals het al gelijk blijtt,
WAAROM TOEN DIE NIEUWE WET?
Dat zal ze hunne ooren doen intrekken. Dat
is de beste muilestopper van ’t land.
Goed en deftig voorbeeld.
Over eenige dagen had. kolonel Van Hum
beeck, ministec van’t geuzenonderwijs, en nu
per interim, van oorlog (dat staat wel te zarnen),
tiaar de inspecteurs van ’t lager onderwijs eenen
brief gezonden, waarin hij kun kenbaar maakte
dat hij van zin Was ze als schoolopzieners te
hernoemen. Maar wat moet zeldzaam én buiten
gewoon voorkomen, ’t is dat hij op staanden
voet, met het terugkeereh van den brievendra-
Politiek overzicht.
In Frankrijk zoowel als in Belgie, de groote
en gewichtige kwestie van den dag is altijd
voort de schoolkwestie, en de wetsontwerpen
Ferry ’t Zijn nu de algemeene raden der de
partementen dat zijn albij onze provincie
raden die zich er mede bezig houden. Bijna
overal dezelfde rijmram wordt door de voor
zitters nopens die zaken uitgekraamd. Dat zal
nogtans weinig of niets aan het gedacht en den
af keer van het volk legen de wellen veranderen.
Dit blad verschijnt den Woensdag, onmiddelijk na de graanmarkt. Inschrijvingsprijs. 5 fr. 'sjaars; met de post 6 fr. Annoncen 20 centimen per regel.
Rechleilijke eerherstellingen 1 fr. Een nummer IS cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 100.
Men schrijft in bij BONHOMME-RYCKASEYS, drukker-uitgever, Zwarte Nonnenstraat, 4, te Veurne.
ger, een beslissend antwoord vroeg of’ zij of
niet deze hernoeming zouden aanveerden. He-
wel. onder andere en ’t is daar een deftig en
treffelijk voorbeeld drie mannen hebben zoo
haast in krachtige en stellige woorden ver
klaard, dat zij, tot het uitvoeren der oorlogs-
wet, in geener wijze willen deel, nemen, en
daarom hun ontslag indienen, liet zijn M.
Robyns, een deftige en welbekende school
opziener voor het kanton Maeseyck, in Limburg,
die in onze scholen eene zoo goede faem geniet
om zijne schoolboeken. Een andere is M. Emond,
leeraar bij de normale school van Hoei, in
’t Luiksche, die met M. Robyns door den bis-
schop Van Luik als wereldlijke opzieners der
vrije scholen zijn benoemd. De derde, M. E.
Goedertier, opziener te Lede, in Oost-Vlaande-
ren, heelt ook vlakweg geweigerd nog verder
het mandaat van eenen geuzenminister te aan
veerden.
Dat zijn deftige en edelmoedige voorbeelden
die tot eere strekken voor die mannen, en die
op vele collegas van die heeren den besten in
druk zullen te weeg brengen, die menige school
opzieners en schoolmeesters, nu misschien nog
eenigszins twijfelachtig, zullen een besluit
doen nemen dat hunne consciëntie en hunne
hoedanigheid van katholieke christen hun oplegt
en voorschrijft.
Kloekmoedigheid en sterkte om aan de be
driegende beloften te wederstaan, daar is het
geen zoo noodig is in onze dagen.
Op vele kleine gemeenten men zegt en men
gelooft dat de schoolmeester mag en zal school
houden lijk voren en na, en onze huisvaders ge-
looven dat gelijk suiker; maar daar is niets van;
daarom moeten wij de eenvoudige menschen
doen hunne oogen open doen.
Vooreerst, indien alles blijft gelijk te voren,
moesten onze geuzenministers de wet van 1842
veranderen?
In de wel van 1842 staat dat de school
meester de kinderen den godsdienst, en bij ge
volg den catechismus leeren gedurende de
schooluren, en nu mag hij niet meerEn
doet de meester dat binst de schooluren, wel
haast zal bij een briefke krijgen van den inspec
teur, die hem zeggen zal Let op, Kerel, gij
wilt tusschen twee waters zwemmen; let op,
uw postje hangt er van af; ik ben inspecteur,
en ik zal u weten te vinden.... En de meester
zal stillekcns zwijgen.
In de wet van 1842 stond dal de meester de
kinders de goede zeden moest aanleerea, wier
korlbegrip staat in de Tien GebodenHola 1
meester, verbod van nog van zulke te spreken.
De inspecteur zal hem laten welen zwijg
daarvan, anders zal ik u vinden, kerel.
De wel van 1842 zei dal de bisschoppen de
hoeken die geleerd wierden mochten nazien.
En nu? M. de inspecteur zal boeken zenden
God weet welke en daarbij voegen geef
deze boeken aan de kinders, anders......
Eindelijk, minister Van Humbeeck zal laten
welen, nog al door den inspecteur, slaaf van
Van Humbeeck, dal de katholieke godsdienst
reeds lang genoog geduuid heeft; dat hij daar
een einde gaal aan maken. En de inspecteur zal
nog ecus zeggen 't Is waar! meester, ge moet
n niet, geneeren gij hebt het gouvernement’mat
ii. En de schoolmeester, denkende d it er meer
profijt te rapen is met te blijven bij het gouver-
Eene geuzendelving. Lesse voor
de Ouders.
De verledene week heeft al wederom eene
schandige geuzebetooging plaats gehad te Gent.
Een zekere Vandevin, studic-prefekt in den
Alhénée (dat is hel geuzenkollegie van Genl) was
gestorven naden piiester van zijn sterfbedde
verstoeten te hebben. Daar waar de fanatieke
en razende Laurent de overhand voert, moest
noodzakelijk eene civiele begraving of liever
eene schandalige delving plaats hebben, waar
alles wat godsdienst aangaat, van verwijderd is,
zooveel te meer dat die Vandevin aan die zelfde
goddelooze kliekc toebehoorde. In die begra
ving, in die onchristene manifestatie moesten
ook tegenwoordig zijn de leerlingen van die
geuzenstaaisschool, en zij moesten doel nemen
in die begrafenis, waarvan men geen voorbeeld
vindt ondér dé wildste en onbeschaafdste vol
keren. -
Dat is eén staaltje van de manier op dewelke
men de nieuwe opvoeding wil regelen en schik
ken en dat'durft men nog onzijdigheid hooien.
Die aan ’t hoofd staan van Staatscholen, van op
voedingsgestichten, zoo ongenadig duur met
bet geld 'van anderen betaald, geven alzoo open
baar het voorbeeld van ongeloof en god ver
loochening,, en zulke mannen begraaft of delft
men met openbare bétoögipgen:
Wal zegt gij daarvan, christene otiderS?
CaCiiKcn-rcchtzinniglieid.
Nu dat de gêuzenwel gestemd is en gctcc-
kend en afgekondigd, zijn de ministers er meê
verlegen om ze uit te voeren en toe te passen.
Dc ouders in het algemeen willen niet hooien
noch weten van scholen zonder God, van op
voeding of zedéleer zonder godsdienst. Daarbij
van alle kanten hoort men spieken van onder
wijzers die de schole van 't gouvernement ver
laten en overgaan naar ’t vrij onderwijs (en dat
is nauwelijks beginnen).
Daar zijn de twee redens waarom het gou
vernement verlegen is en daarom dat zij zeggen
dat niets en zal veranderen in de schole, niets,
absoluit niet, dal alles volstrekt zal gelijk blij
ven als te vooren. Maar duizendmaal onnoozel
die dat inzwelgt en gelooft. Beginnen ze niet
aanstonds met opentlijk slechte boeken voor te
schrijven in de school, dat zal langzamerhand
komen en na korten tijd in al de scholen zal er
niets anders meer geleerd worden als slechte
Het gedacht om den inwendigen koophandel
en nijverheid vooren te staan en door vereeni-
gingen en wetten te bevoordeeligen schijnt
groolen vcoruLgang te doen in Duilsch.and.
Men spreekt zelfs van bonden en maatschappijen
van handel, die in verschillige sleden zouden
gesticht worden, in den zin van de handels-
vereenigingen der middeleeuwen. Jammer dat
ons gouvernement, /ooals het overlijd nog in
de Kamers een liberaal heeft gevraagd, niet ook
zulke maatregels neemt lot begunstiging van
onzen landbouw.eu onze inlandsche nijverheid,
die zoo deerlijk vervallen zijn sedert eeuigen tijd.
Daar is men van langsom strenger in het toe
passen der wetten legen,de socialisten, huis
zoekingen en aanhoudingen, dat is aan T orde
van den dag.
En kwestie waarom dat ons gouvernement,
dal tot hieitoe zoo goèlijks scheen te zijn en
zeker nog voor hel socialismus, kwestie waar
om het Most( den duilschen socialist, die in
Belgie gekomen was om confcrentien te geven,
en voor wien de belgische socialisten van
gedacht waren te manitesleeren voor het paleis
van den Koning en hel ministerie) uit Belgie
gebannen heeft? Kwestie of zit Bismark daar
niét onder?
I
DE V
