N° 1825 Veurne, 8 October 1879. juar Dit blad verschijnt den Woensdag, onmiddelijk na de graanmarkt. Inschrijvingsprijs, 5 fr. ’sjaars; met de post 6 fr. Annonce» 20 centime» per regel. Brugge, Gent, $5 cieele scholen «an hel geeste'ijk tc ezicht ont trokken zijn, en zij daardoor den leerling in gevaar stellen geloof en zeden te verliezen, deze scholen niet mogen bijgewoond worden; dat men geene mag stichten; dat men ze niet mag besturen. Alleen zou men des noods, en in geheel uit zonderlijk geval, zijne kinderen naar de open bare scholen mogen zenden, als er geen katho liek onderwijs bestond, of als men dit laatste niet kon bijwonen, zondereen aanzienlijk lijdelijk na deel te lijden. In dit geval is de geestelijke over heid rechter over den toestand. Hel is dus verboden, zijne kinderen naar die scholen te zenden, waar het gevaar van geloof cn zeden te verliezen nabij is, en waar het niet mogelijk is te bekomen dat dit gevaar verwij derd zij, of door het gedrag van den onderwij zer, of door de boeken die de kinderen gebrui ken, of door eenige andere dergelijke reden. Het is insgelijks vet boden de normale scholen te volgen, waar de onderwijzers van den Staat gevormd worden. Mag een katholiek onderwijzer voortgaan zijne bediening te vervullen in cene Staatsschool? Be geestelijke overheid zegt Hij mag dal niet, tenzij voor bijzondere reden eu onder zekere voorwaarden. Die voorwaarden zal de onderwijzer aan den pastoor doen kennen, en aan hoogerhand zal men daarover beslissen. Er kunnen drie redenen zijn, en deze zijn de volgende 1’ Als een onderwijzer, vrijgelaten van den militairen dienst uit hoofde zijner function, nog slechts «enigen tijd moet onderwijzen alvorens definitief aan de conscriptie te ontsnappen; 2" Als een onderwijzer zoo oud is dat hij bin nen kort zijn pensioen krijgt; 3" Als een onderwijzer geene ander school of ambt kunnende vinden om zijn brood te winnen, door zijn ontslag tc geven in de Staatsschool lot armoe zou gebracht zijn. De voorwaarden zijn 1’ Dat er in dezelfde school geen andere on derwijzers zijn, die weigeren de hieronder ge melde voorwaarden aan te nemen; 2" Dat er van den kant van den onderwijzer, zoowel als van den burgemeester en raadsleden, solicde redens zijn om te veronderstellen, dat de nieuwe schoolwel niettegenstaande den invloed van het schoolkomiteil van den Staat /ettelijk niet zal toegepast worden, vooral niet in wat betreft de zedeleer. 3° Dat de onderwijzer belcve zijne demissie te geven, van den oogenbfik dat hij in de school zou moeten aannemen wat door de geestelijke overheid verboden is, bij voorbeeld gevaar lijke boeken. Dat hij geené directe pogingen aanwende, om de kinderen in zijne school te trekken, als er cene katholieke school op de parochie beslaat. Dal hij geen onderwijs geve in den catechismus. Om geestelijk onderwijs te geven, men ver gde liet niet, is er cene speciale toestemming noodig van droge de kerkelijke overheid. Overigens, het is klaar en duidelijk dat de makers van de nieuwe wet, voorlóopig den schijn maar willen aannemep, de religie in de scholen te onderwijzen. Daardoor wil men de kinderen lokken cn aan de ouders doen gelooven, dal de katholieke scholen er cigOntlijk niet noodig zijn. Kan een katholiek de bediening van inspec teur der scholen aannemen? De bisschoppen antwoorden Neen. Indien zekere ouders, om booger gemelde re denen, hunne.kinderen naai' de Staatsscholen zenden, moeten zij oprechtelijk, zonder omwe gen die redenen doen kennen, zooniet stellen zij hun geweten.in gevaar. Gaan hunne kinderen op eene ofiicieele school als er geen katholieke is dan moeten zij hunne kinderen ondervragen of doen ondervra- gen over de lessen in die school gegeven; zij moeten de boeken die gegeven worden onder zoeken en hunne kinderen verwijderd houden van de medeleerlingen, die gevaarlijk zouden kunnen zijn voor geloof en goed gedrag. Doch zij bevinden zich altijd onder de zware ver plichting van op eene andere wijze, in de katho lieke opvoeding hunner kinderen te voorzien. De verplichting der pastoors is niet minder zwaar; zij moeten al doen wat mogelijk is te doen;:om aan hunne parochie eene katholieke school te verschaffen. De ouders die nalaten hunne kinderen eert christelijk onderwijs en opvoeding te geven; die welke hen naar scholen zenden in welke de zielen verloren gaan; die welke eene katholieke school hebbende, ze toch, zonder afdocn'de reden en voorzorgen, naar eene onzijdige school zenden die ouders, als zij in hun gedrag vol harden, kunnen de absolutie niet bekomen. Dit is eene klaarblijkelijke afleiding van de katholieke zedeleer. Evenmin kunnen de abso lutie verwerven, de onderwijzers, die gevaar lijke boeken gebruiken in de school, of aan hunne leerlingen,voorlezingen doen uit boeken, gevaarlijk voor geloof en zéden; ook niet die genen welke zonder kanonieke instelling, dat is zonder toelating (die niet kan verleend worden) den catechismus onderwijzen. In hetzelfde geval bevinden zich de leerlingen in de ofiicieele normaalscholen, die zich gereed maken voor de funclien van ondei wijzers, de ouders van deze leerlingen en de professors van deze normaalscholen. Deze instruclien zijn onderteekend door den aartsbisschop van Mechelen, Z. Em. kardinaal Decharnps, de bisschoppen van Namen, Doornik en Luik. De Bisschoppen van België en de geuzenwet op ’t Onderwijs. Dezer dagen hebben de grooie gazetten de vertaling medegedeeld van cenen brief over de schoolkwestie, onder dagteekening van 1 sep tember, door onze Bisschoppen aan de priesters gezonden, welke brief praktische onderrich tingen bevat aan de biechtvaders. Dat belangrijk stuk is veel te lang om in ons blad vertaald en opgenomen te worden. Den kende nogtans dat het met vrucht zal gelezen worden, geven wij er eenen uittrek van In het eerste paragraaf, onze bisschoppen, die tot nu toe met zooveel ijver als wettelijk heid, de school beweging geleid hebben, roepen nogmaals aan ons allen, priesters en wereld lijken, toe: aan ’t werk! om onzen godsdienst, het geloof en de zeden der jeugd aan den nood lottige» invloed te onttrekken, waarmee wij door de nieuwe schoolwel zijn bedreigd. Doch even als in een voorgaande» brief aan de gees telijkheid, herinnert deze, de priesters, dat zij, vooral op den predikstoel, met voorzichtigheid en gematigheid moeten spreken van hel oprichlen on bezoeken der scholen. Evenmin zal men in den catechismus aan de kinderen niet spreken over de wet op het onderwijs, om dat die aan vallen nutteloos zijnen men de gerechtclijkc vervolging moet vree zen ’t geen in andere woorden weggen wil, volgens ons, dat het on verdraagzaam liberalismus op den loer ligt. Men zal over stelsel van opvoeding in het algemeen spreken enilH. Hoogw. de Bisschop pen wijzen op de treffende woorden die de on sterfelijke Pius IX schreef aan den aartsbisschop van Freiburg, Mgr. Herman'. Die brief eindigt met de volgende waarschuwende woorden van 2. II. Pius IX, sprekende over de scholen die aan het geestelijk gezag onttroken worden bat mex in onNsciENCiE de scholen, aan de katho lieke Kerk strijdig, niet mag uijwooncn. Zoo dus, zeggen onze bisschoppen, zijn die scholen door zich zclvcn slecht en de kinderen tnogen ze niet bijwonen, bij gevaar van zeden of geloof te verliezen. Hetzelfde wordt duidelijk gezegd door de Congregatie van het II. Officie te Dome, in eene inlichting over de scholen (1873) cn gericht aan de bisschoppen van Nooid-Amerika de natuur lijke en goddelijke wetten verklaren dat derge lijke scholen, zonder geestelijk toezicht, niet in •concientic door de kiuders kunnen bezocht wor den. En geen wonder! De bisschoppen van Ameri ka doen door aanhalingen zien, hoe verderfe lijk het onderwijs zonder godsdienst in Amerika gewerkt heeft. Dé onverschilligheid in zake van godsdienst, wint meer en meer veld, de zeden bederven meer en meer, en wij zien in ons land, zeggen de bisschoppen van Amerika, tot zelfs de kleinste kinderen verkankeren. Ook de bisschoppen van Holland hebben niet •opgehouden het onderwijs zonder godsdienst te veioordeelen. In 186G reeds spraken zij de veroordeeling nit van dergeüjk onderwijs, maar dees jaar ook zegde Mgr. Scliaepman, ge- steud op Home Laat u niet misleiden door die welke bewec- ren dat de onzijdige school niet op de volledig st ste wijze door uwe geestelijke overheden vtroor- dce'd is. Wij vcrooideeleu haar en keuren haar af, altijd cn overal, als gebrekkig, onvol- doende en ontbloot van dcu hoofdzakclijken grondslag van alle wezenlijk onderwijs. Dc bisschoppen van Ierland hebben in hunne vergadering gehouden te Maynoolh, in 18(»9, cn te Dublyn, in 1871. de scholen zonder direkt geestelijk toezicht afgekeurd en veroordeeld. Alzoo, veroordeeld door den Paus van Rome, dat is de Kerk, cn dien ten gevolge door de bisschoppen. Wat minister Van Humbeeck en M. Olin van de nieuwe wet op hot onderwijs zelve gezegd hebben. Niettegenstaande al de beloften van den ge meenteraad van Veurne en van de geuzegazet- ten, en van de omzendbrieven der ministers en van sommige onderwijzers, wij houden staan dat het godsdientig onderwijs uit de ofiicieele school is gebannen; en tot preuve en bewijs daarvan, ziethier, lezers, wat M. Van Hurabeeck zelve, die aartsgeus, gezeid heeft of geschreven, in de zoogezeide redens die hij heeft bijge bracht om zijne geuzenwet eenen schijn van reden te geven. T Zijn zijne uitdrukkelijke en letterlijke woor den die wij opnemen uit de Documents par- Icmentaires 1878-1879, bl. 115, 2J' kolon4l', regel. ....Daarbij het wetsontwerp is geheel en gansch in overeenstemming met de wetten der Katholieke Kerk, die geen ander godsjjien- stig onderwijs aanveerdt, tenzij hetgeen gege- ven wot dt door de priesters of dienaars der Kerk, of ten minste onder hun toezicht. Deze zending kan ónmogelijk niet tcevertrouwd wor st den aan een wereldlijke persoon, die daartoe de ktrkehjke bemachtiging niet bekomen heeft, zou te der aanstonds de kerkclijkc overheid te doen opstaan en hun daartegen te verzetten en aanstonds zulke lee.ing 'en deze die zulk on-, derwijs geven te vei oordeelen. Toont dat niet klaar gelijk dc zonne dat alle godsdienstig onderwijs in die scholen verbod,en moet zijn. De liberale ministers zijn daar vol komen van overtuigd, eu al wat men nu daar tegen zegt, is bedrog en valschheid. Eu verder, op bl. 115, kolom zegt hij nog. Ware T wel verstaanbaar dal de Slaat mati- nen zou aanstellen eu onderhouden, die de leerpunten en geloofspunten zouden verklaren, uitleggen en heredcnecren, met gevaar vim als ketters gehouden eu aanzieti te Worden. Is hel mogelijk van het godsdienstig onderwijs bloot te stellen aan de vermaningen en be- rispitigen der kerkelijke overheid en aldus het gouvernement om zoo te zeggen npodza- Het tweede gedeelte van die onderrichtingen is even belangrijk als het eerste. Hel 11 handelt over het btjwoónèn der scho len. Eerst wordt bepaald, dat aahgezien de ofli- Rechlei lijke eerherstellingen 1 fr. Een nummer 15 cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 100. Men schrijft in bij BONHOMME-RTCKASJCYS, drukkeruitgever, Zwarte Nonnenstraat, 4, te Veurne. f l K o 2-^? fri—l 110—f— M jiix— -M—m——mm—mmmmimmw^ jHf^uMMMMMMMi 11 r» «irrerr

HISTORISCHE KRANTEN

De Veurnaar (1838-1937) | 1879 | | pagina 1