weest zijn van die geuscho mildheid.
Veurne, 20 October 1879.
Mijnheer Bonhomme.
'K zijn ik in n arme man en vader van verschei
dene kinders, een van die ongelukkigen die moeten,
willen of niet, hunne kinders zenden naar de schoole
van die ielïroiiweii daar. Eh ja wijne wil je gij,
ken kan er niet van tusschen.'t was T onzent ook
van Gij zult ze naar de oflieheele schoole zenden,
of gij en krijgt niemedalle meer. Gij kunt wel ver
slaan, mijnheer, hoe hard dat dit viel voor mij en
voor mijne vrouwe, wij die christenen en roouisch
k ilholiek geboren, roomsch katholiek willen sterven,
en die ook willen onze plichten kwijlen jegens onze
kinders, omdat zij ook zouden mogen wet leven en
wel slei ven.
(ieh Deere! ’ken zal. 'k en kan’t niet duiken;
maar sedert dat onze kinders naar die schoole gaan,
wij peizen op niet anders, wij spreken van niet
anders, en onder ons, als wij alleene zijn, gij moogt
iet gelooven.’t is zuchten en ween en. En wat ons
ook'zoo hard valt.'t is dat die mannin (die men
Dischheereii noemt) ioo leelijk uitschilden als wij
volg»
uitleg'
lijk m
kiezel
kinb1
liiia*1
telt
er no?1
•lil
Wig1”
van f»
-1
van sH'
Misse*1
etizJ'
z f'
h unij’
baarw'
hun»’
bruikf1
hel vd
J
ren W
law ij’1
’kt!
•der W
van
dels.’1
arliU11
-
psi
blad
har
pclijtj
kind’’1
gedoe'1
Ma'1’
wande’
tal.
7.U sH
hebt V
ZOO vev
1
hebt c
blijde zijn en gij rondt nen dienst bewijzen aan vele /ym- m^uuiv u: Mijgeu. maar sroe
i heer, aan de stemme der bisschoppen
Nooit werd er zooveel geboden en catechis
mus geleerd iu de oflicieele scholen dan sedert
de nieuwe geuzewet in voege is; ze bidden er
dat het kraakt en de catechismus wordt uit
gelegd door ongeschoren geloofsbelijders,
die toegestemd bobbin de wet uit te voeren on
der het toezicht van Pier de putgiater.
Pas»
.Masoi'
31. 1!"
Pas’
van St-
Pal
derp»?
verva’
One
Schuil
bij dc
Alveringhetn, voorzeker
t onze geuz.cschool een
geuzen cn geuzinnen van stad de gelegenheid 3 ergeei mij dit uitstapje. 31. de opsteller. Ik koom
slechte scholen te werken cn alzoo schismatiek ’^j11 111 i.'^7'. 'nJ11.1 P»I»U,'1’J1< de buurt
en de absolutie onweerdig te worden?....
Zijn'1
veroo’
Zitli’-.
huisv'*
voor W
jcele
Va»4
maan'11
vree nu1
broedd
Dep»
dagn'
ontvi^
Andre'
Evd
maal 1
vrou"'.
ZiUi"
huis'1
tot Cl"']
vel'ij
tot j
Fr.
pc»v
maat"1}
kaP"1^
W1,
Va»11)
bod. v
31.
pcb’'
voor
uicei’^
b.n nogtans heelt 31. Grombez, liberale repre
sentant van Doornik heelt in de kamer bewezen
dat-de catechismus een schandalig bock is, dat
men daarin aan de kinderen zaken'leerde die zij
niet moesten weten, in een woord -lat decalc-
cliismut-les eenc schandaallcs was.
Geen een geus kwam daar tegen op, allen
keurden die woorden goed, en nu roepen ze al
len dal di; catechismus 3I')E 1 geleerd worden.
3 roeger wilden de geuzen ook van geene IE
Geeslmis; ze luchtten en spoiled n ermee, en
zeschrabtet) zenit de reglementen. En nu lie
pen ze meest overal met de kinders der geuzen
scholen naar de mis, om alzoo aan de ouders en
kinders poeier in de oogen te werpen.
Eu zulke menschee-verneukerij zou niet moe
ten geschandvlekt worden?
hulpe vragen, en legen ons spreken erger dan tegen
oenen hond. Waar moeten wij nu troost zoeken Al
de goè menschen. en deze beminnen ons nogtans,
vluchten ons. Och Deere! ’t is zoo pijnlijk. O konden
wij eens uil de klauwen dier geuzen geraken I 'k Was
in die triestige gedachten verslonden, als ik zondag
van oen mijner gebeurs uw gazelje kreeg. tiend zei
hij alzoo, ’t staat daar iels in voor de arme menschen,
ge moet dal lezen, en ’k las de X'eurntiar, - n ’k zag
daarin, dat ge beloondet dat de ariml menschen ook
rechten hebben, en surloul hit recht van hunne kin
ders op te voeden, dat recht dat men te Veuine niet
herkennen wil. 't Was wecre eene stekejn mijn hert,
cn ’k peisdo ’k en zal ‘t aan mijne vrouwe niet zeg
gen, ze zou nog mar kalissen heLben. 'k Las voort
in uwe gazelle, daar over de gcuzesclrolen, als ge
zegt wie daar al naartoe gaal, en waarachlig, k ge
loof dat gij er niet verre van zijl als gij zegt dat <r
geen time met hunne goesle in die nieuwe moile-
schoole zija. Want 'k heb 'l lijk willen verslaan uit
de woorden van mijne kinders.
Maar, mijnheer Bonhomme, 'k cn heb nog niet
gezoid waarom ik naar u schrijve; wal d;.l ik van u
begeer,'t is dat wij, ik en mijne vrouwe, als wij
alzoo gefoii'e-.-.-! warm van onze kinders uil de
goe schele te trekken de geestelijkheid herkend heb
ben en r.ia<l gevraagd nebben, en 'l is dal men ons
gez.eid heeft Tracht wel te letten op uwe kinders,
ondei vraagt ze ovrr't geen zij leuren in de schole,
en onderzoekt bijzonderlijk wel wat men hun zegt
van de christelijke leering dt den catechismus. Nu
wij hebben dal gedaan, en onze kinders ondervraagd
alle navende. Alzoo vernamen wij. dat iiiettegeli-
staande het verbod van-de geestelijke overheid, de
nieuwe meesteressen den catechismus leeirn. en we
wislun nog van niet anders tot dat onze kinders,
T was vrijdag als ik niet en misse zoohaast zij
T huis kwamen, vertelden dat zij te bieebte gegaan
waren. En als moeder vroeg heeft 31. (Ie paster of
31. de kapplaan niets gez.eid? Neen, antwoordden zij,
maar de meesteressen hebben ons gevraagd of wij
d’absolutie ontvangen hadden, en als vvij zeien van
ja.'t en verwondert ons niet zeien ze alzoo,’len is
maar legen ons dal de priesters dul en verbitterd
zijn; maar wacht maar 't en zal niet lang duren, de
Paus van Roomen zal die geweldigaards wel k eren,
en als 't de Paus niet en doet, onze H. er zal er tus-
schenkonien. Nu ik en zeg ik niet dat juiste percies
in die woorden was, maar '4 was hl dien zin dat die
meesteressen spraken. Nu, M. Bonhomme. wat zegt
:gij daarvan? Wat kwam dat te passe? Is dit de kin-
Mijnheer Bonhomme, 'k heb rechtuit gesproken,
indien gij dat wilde in uw- gazette drukken 'k zou zoo
armen; want er zijn er vele die gelijk ik, niet luide
cn mogen klag, n. Verandert of vei betert als T u be
lieft ’l geen dat niet wel en is.
Een arme huisvader.
al met eens die bassets op de katholieke almoes
gaan zelve den bedelzak nemen. 3laar waarom
die omhaling? Heelt dal volk geen van onze een-
ten genoeg ten bunnen dienste om ons te ver
volgen cn ons land Ie vergcuzcri? Zouden zij
ook niet beter doen van aan zekere hoeren hun
geld te laten om oude schulden te betalen?
Nog ecus, waarom die gotische scboolpennin
Is het misschien, helaas', om nog Oen z.ielke te h
Kca rappe burgemeester.
Vcrledeno week, te Ilouthcm, in ons Veurn-
ambaclil, toen men bezig was met de grooteklok
te luiden ter gelegenheid van den feestdag van
den pastoor, zond de deftige en hooggeleerde
burgemeester, (wiens portret wij overlijd mede
deelden) zijnen garde om te doen ophouden van
luiden.
Ge zoudl altemets peizen. heeft die verstan
dige man, die burgemeester daar recht toe?
Wat, hoe durft gij daaraan twijfelen? De lorre
is de lorre van den burgemeester, ’k wil zeggen
de lorre der gemeente; ten minste die rappe
kerel beweerde dat, en daarom, men noemde
hem tffmsehiepir, immers hij peelde een plak
kaat af dat er aangeplakl was. En de klokken
hangen toch wel in den loien?
Bovendien die menseh kent zijn recht, hij
heeft er preuve van gegeven, in den hooitijd of
liever wal later. Nu, hooi koopen enbetalen
is schoone; maar hooi koopen en betalen, cn....
geen hooi hebben, is lastig, ’k belovc ’l u, bij
zonderlijk als men
Dat komt er van van booveerdig te zijn en
bot eti surloul de onnoozele slave van ecaen al
weter dien men Onderduim he<t.
Of'men daarom beefl uitgeschced van luiden,
ge kunt oen keer peizen, z’hébben o pooizen ge
luid in plaats van 3.
Alvcringhein, 20 October 1879.
Mijnheer de Opsteller.
'K zou geern een artiklke schrijven; maar'k en
wele bijna mei wanrimè begonnen. K lub trouwens
in T Advertentie-blndje. scdeit ccnigen lijd over Al-
venng'ie.in zoo wonderbare dingen gejezen, dat ik
welhiast zou twijfelen of ik droom, of niet. Wilt gij
crecn slaalken van lu bb u? Hoor.
Twee maanden lang heeft het geuz 'ng.'iz.clje onzen
achtbaren onderwijzer, 31. Bogaeit. lot'm de wolken
verheven. Het meende aldus hem Ie winnen cn aan
zijne koorde te krijgen. Maar sedert dal dez.clfdi’
i cn aan zijn ge
weten gehoorzamende. Dé de Pulmaker en zijne aan
hangers heeft bedankt, cn ze alléén laat kramen en
delvt-n, lu bben onze liberalen al hunne trejfelijlixle
woorden uitgezócht, om ze hem naar het hoofd te
werpen. 'I Is een schijnhi ilige alhier, een laflaard
aldaar, een verrader, cin kazakkekcerder, cn wal
weet ik nog al. Gelukkiglijk voor 31. Bog.mi l, dat de
treffelijke Leden van Alveringliem hem toejuiclien,
en dat de nummers van het Advertentie blad van de
maanden Augusli cn September daar zijn om hom
een antwoord te sparen. Wat mij aangaat. 31. de
Opsteller, indien ik niet vreesde van mijn aitikelkc
te lang te trekken, 'k zou u eens spreken van schijn
heiligen. die. gelijk 31. X., jaren cn jaren lang pas
toor en kasteelhecren wist te flkflooiin om zijn
winkelkc te doen draaien. 'K zou u spreken van den
ouden en van de jonge, die, nv-t zooveel bc’ emiig-
l 1 'B 1 f 1 I M1 t t I.l 1 1 I I I,
hun masker hebben moeten allegg. n; 'k z< u u spre-
31oorseele zoowel gekcml zijn,
oorzaak van is, cn wie de plegers.
Nu geel' ik dc bis «arte voort.
De wet van 1*. Vanhuinbotck, bijgenaamd de
^mllemaker; omdat !,ij den put wil, maken en de
.-1vagen van ons katholijk Geloot; zijne wel,
zeg ik, ba I de Moeder der Antiuiilialen verplicht
te vetzaken aan de t.ih'ptie dio hare sc! ooi ge
in ril van wege Int stadsbestier. Binst de
-maand september wvior I die adoptie bij brieve
o gegeven.
Niel natuurlijker in geheel de wereld; zij,
kli.o-teizirst-'rs, en konden noch en mochten
imcwerken tor uitvocringe van eene schoolwel
door de geestelijke -üvertieid veroordeeld, noch
scholen houden zonder God.
Dat verwachte dc trio van den llospicieraad,
koppig genoeg-om -lc sidioone of' beau trio van
latfoii'.aitie te heelen. Dat verwuchtte de trio,
•cn volgens 'l woord van ünlius van Geul met
Imtiden en tanden lekten zij hunne tanden en
wellen hunne 'banden! 'l Is uil peisden zij, met
den nunneiiboel! Is hunne tule als ze bin
nensmonds-spreken.
Hoe het stuk is aangevangen? 'De Zusters
buitim ae'ten rechtuit Maar de wet en
't netdil bovenal {'opinion publn/ue, T volk van
Veurtie dal .zooveel achting en liefde diaagt voor
de Zusteitjes.Buitenzetten en mag nielzijn!
Immers neemt dal Bat a's rechtbanken ons er
Jeure trekken, dc rechtbank van 't volk zou ons
doen verliezen!.... Alzoo redeneerden ze.
l'enigc dagen gingen voorbij al pijnen en
eizen en schrijven en loopend
Eindelijk ’t is gevonden.
Ziel gij ze bijeenkomen de drie De eerste,
mot zijn opengespannen fatsoenlijk wezen, vol
gemaaktheid en zelfstevredenheid, met den boon
op zijne lippen, zeggende: Dc oplossing van
I et problema is gevonden, vrienden; de lieve
Zustertjes zullen in 'l klooster blijven, maar
hunne schoollokalen zij t voi r ons.
De tweede, zijne twic armen opensmijtende
•:d kliibbetleren Wellioc! spreek! Mijn brein
beseft dat nietdal kan ik niet bevroeden! Geef
uitleg! «eg!...
De derde met zijne eene band in zijne borst
bij den eersten knop van zijn paletot, de ande- lf>n.(,n eei.1)jt.d h|.bl)(,n V(W|. '<1(. zul|(,n
re in -zijn palelotbeurze, t hoofd gebogeti,
schuinsch opziende, voorzichtig, grijnende zijn
eigensten spolgrijn met scheeloi»eiigaande lip
pen, cn grommelende. Ja!... En zijn voor
hoofd (ronselende en nog een grijn. Ja Ja?
Hoe zoo dat?
Ja, vrienden, wij zijn er aangeraakt, raast
N" 1 voort, onze gcuzescbole zullen wij hebben
n 't geslicht der minnen zelve! Ohl dal onze
vriend nog leefde! Wat.zou bij mij dank wijten,
en wat zou ik welvaren!... Ja! tot zijtidcr ge-
xlachtenisse zouden wij die school ■eenen naatn
'behooren Ie geven
Bah! grommelt N’’ 3, ze zal wel gedoopt ge-
•raken zonder dut wij ons daarmcê moeien.
Dus om voort te gaan nu moeten wvj drin
gend eene vergadering hebben van de Hospiccn
-om wettig en regelmatig den afstand dier lo
kalen te doen.
Daartoe ontbeert ons bom ach li ging, zegt
N’ 2, daarbij alle verpachting van goederen aan
eene publieke administratie behoorendc, be
hoeft publiek gedaan te worden, volgens den
laalstcn omzendbrief van minister Bara.
Oh! mijn vriend, dal is voor ons niet?...
Daarbij de zaak is dringend, cn de publieke
dienst van 't onderwijs mag niet onderbroken
worden
Ja maar! ja! maar, T volk, grommelt dc
derde, 'l volk wal zal bel volk zeggen?
Oh! dal zullen wij wel effen maken! T Volk
zal wel een weinig roepen; maar dat geroep is
aldra voorbij 'l Adverteniie-blad is daar! Wij
zijn mams genoeg om dal dood te duwCn. Nu de
band aan T wetk.
Po geuscho schoolpenning.
Zoo, is waar al gelijk, de geuscho school
penning is ingericht to Veurne, en onze libe
ralen zullen beginnen hunne beurze koeren,
'k Ben verzekerd, dal kolonel Van llumbceck, als
hij dit goed nieuws zal vernemen, al zijne kruis-
sen zal vergeten T Is er om ook.
Underiussclien 't ware moeilijk om te achter
halen welk eigentlijk de beweegreden mag ge
weest zijn van die geusche mildheid. U1,
Over vier maanden schreven zij: Al de d.zeifde nd'h.bh/n' gï'spe.ïrdodM’imhdijk
papen zullen wederom op schooi gaan ter ge- hun masker hebben moeten aflegg, n; ’kztu u spre-
legenheid van de nieuwe schoolwel» cn ziet) k< n \an twee deftige onderwijzers die tol Ghistel en
j Moorseele zoowel gck< nd zijn, en lot Thonront
hunne katholieke kazakke bebb n uilgrspeeld, om
i tol Brugge eene liberale aan te trekken, 'k Eu
twijlele niet of zulke mannen, zonder diploma, zul
len onze genie' nteschool hervormen. Een van hen,
immers, in enige kernachl’ge woorden, heeft aan
zijne leerling* n lal' n verstaan dal zij. ten tijde, van
31. Bogaeri, weinig of nu ts hadden geleerd; maar
'••g dal het nu een ander paar mouwen ging zijn. Hebt
maar ged"l<l, burgers van
kunnen afkoopen en naar het verder! te leiden? zullen wij in het kort uit
Ofwel zou hel misschien zijn om aan alle de minister van on'erwijs zien gr<»ii.ii.
geven tan on bed iron gen ten voordeclc der’ 't»»i',,nZl! s,1“'1, n of lietern.iarons bladje terug. Na
rlrtn mint* RnrruzH ic «L V'ill
onze, hoeren geestelijken. 31etserd*iencrs. stecnlos-
sers: zoo noemt hen die vriend van b shaving.
Ja, zelfs hij zou ze willen doen doorgaan als
kwaadwilligen en no orden rus. Zou men niet reden
hel ben van peinzen dut de b schaver in de bos'schen
of bij de wilden zijne opvoeding ontvangen heeft?
beschaving! o vooruitgang! Ziedaar de geest welken
men in onze vergeusde scholen zul trachten in te
planten. Neen, daar is ni< t-, veranderd de kin-
d‘I'S worden in den catechismus onderwezen, juist
gtdijk te voren, met dat verschil nogtans, dal e;
rr*’
Pa»
nel ah
stiJlfkl
Mgt
iMpi
|).’iUf
gev»^
voor -
bcdi','1<
nK.'
26 K-
beid
i
de kindeis nog betrouwen hebben in die geestelijken
waarvan men zulke dingt n zegt?'l Is mijn gedacht
dal zulke woorden veel kwaad kunnen doen -n
'k versta daardoor van langs om beter hoe waar Int
is dat die scholen gevaarlijk zij:T Was om dal lc
zegg. n dat ik u schreef cn om u te durven verzoe
ken van zulke dingen te doen kennen. De goe men-
schen zullen nog In ter verslaan, hoe wij, armen, te
beklagen zijn en 'l zal misschien een lesse zijn voer
die meestci-esscn om in't toekomende te vermijden
van de christene gevoelens die wij trachtten in onze
kiirders te planten, alzoo tegen te gaan en te kwetsen.
---- -**■■■■1
