1854
Veurne, 28 April 1880.
36e jaar
Oostenrijk. Te Weenen is ecu ministc-
rieele krisis ontslaan; de Rijksdag beeli, met
cene kleine meetderheid, een krediet voor ge
heime uitgaven verworpen. Dit is voor het mi
nisterie van den baron Caefe eene stellige uit
drukking van wantrouwen, maar op de gunst
des Keizers steunende, heelt het zijn ontslag
nog niet gegeven.
bil blad verschijnt den Woensdag, onniiddelijk na de graanmarkt. Inschrijvingsprijs. 5 fr. ’sjaars; niet de post 6 fr. Annoncen 20 centimen per regel.
Rechtei lijke eerherstellingen 1 fr. Een nummer 15 cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 100.
Men schrijft in bij BONHOMME-RYCKASEYS, drukker-uilgever. Zwarte Nonnenstraat, 4, te Veurne.
aangezien het getal leerlingen in die scholen
merkelijk verminderd is, en die scholen konden
bestaan met vier duizend frank die voortijds
toegestaan waren.
Vóór de geuzenwet moest het krediet van
8000 fr. eene andere bestemming hebben, en
bijgevolg is een of verschelde kredieten van
T stadsbudget verminderd.
T Is nog eens de stadskas, in plaats van den
disch, die, ten gevolge van het kosteloos maken
van het lager onderwijs, de onkosten van hel
onderwijs der behoeftigen zal moeten betalen.
Indien de stadskas zoo machtig wel voorzien
is, waarom hebben onze stadhuismannen dan
gesproken van nieuwe opcentiemen of leening,
en waarom dan ook de oude schulden niet in
korten? Dat ten minste, ware voordeeliger aan
de burgerij!
Maar, de katholieken zijn baatzuchtige»,
volgens 't geuzenbladje, omdat zij zelve hun
onderwijs met HUN EIGEN GELD ondersteunen,
en dat is vrijwillig ook betalen de geuzen daar
geen cent in.
Het is wat anders voor de geuzescholen, en
daarin zijn wij, burgers en katholieken, niet vrij
van te weigeren; neen, neen; geld voor Pierke’s
scholen moeten wij hebben, zeggen de geuzen,
zoo niet tafèlken voor de deur!
Ge ziet gemakkelijk langs welken kant de
baatzuchtige» die zich zeer weinig over liet
welzijn der burgerklas bekreunen, zich be
vinden, en hoe de geuzerij gedurig de band in
de zakken van barer gebur.cn houdt.
Waar is de mildheid der geuzen? En geschiedt
deze dan nog niet met het geld van bet bureel
van weldaad, welk een groot deel behoeftigen
verstoot, zelfs wanneer er bijzondere gegevene
deelingcn plaats hebben.
Maar T is waar, ’k bad vergeten dat er nog
een rijke disch bestond
Zoo gij ziet, burgers, het zijn zeker wel groolc
voordeelen van uwe zuur gewonnen centen te
gen wil en dank aan de geuzescholen te zien
verkwisten; en dan komen de geuzen nog spots-
gewijze zeggen ’t is in uw voordeel!
Achteruit! huichelaars! Gij wilt wetens en
willens het volk misleiden en bedriegen, en
omdat gij geen vertrouwen genoeg bezit, moet
gij alle slach van dwang gebruiken.
Aan u, Veurnaars en katholieken, te werken
legen al die vrijheidschendende middels die de
vrijheidhatende geuzen in liet werk stellen; ja,
aan u, burgers, de vrijheid te verdedigen tegen
de geuzen, die gedurig van vrijheid spreken,
terwijl zij onderduims legen dezelve werken,
om alzoo godsdienst, vaderland en koniug
(’t geen hun doel is) te doen verdwijnen.
Engeland. Het ministerie Beaconsfield is
algeireden en vervangen. M. Gladstone is eerste
lord der schatkist en rijkskanselier, Granville,
minister van buitenl. zaken; Hartington, minis
ter van Indie; Childers, van oorlog; Northbrook,
van zeewezen; Forster, minister van Ierland;
lord Selborne, minister kanselier. De overige
benoemingen worden verwacht.
Het nieuw ministerie zal zich onmiddelijk
bezig te houden hebben met den oorlog van
ludië-AI’ghanistan, alwaar naar hel schijnt, de
Engelsche bezettingen niet zonder gevaar hare
standplaatsen behouden.
Duitschland. De Duitsche Rijksdag
heeft deze week een voorstel goedgekeurd,
waardoor de wel legen de socialisten tot 30
September 1884 verlengd wordt. Deze wet. die
sedert jaren met gestrengheid toegepast wordt,
heelt op de geheime ondermijning der socia
listen weinig invloed uitgeoefend.
POLITIEK OVERZICHT.
Frankrijk. Sedert 20 dezer zijn de
Kamers te Parijs op nieuw vergaderd, en heb
ben met eene zekere kalmte hare beraad
slagingen hernomen.
De Bisschoppen, hoewel door eenige radikale
dagbladen met vervolging bedreigd, blijven
standvastig in hunne protestation legen de be
sluiten van den 29 Maart.
Hel ministerie schijnt niet eens Ie zijn, we
gens de min of'meer gestrenge middels, die de
uitvoering van zijne dekreten zouden kunnen
loepaselijk maken. Er is reeds gezegd geweest,
dat Minister Lepere die voornamelijk mei deze
uitvoering gelast is, zijn ontslag zou willen
geven. M. Lepere is een oud leerling van het
kollegie der Jesuietcn, maar lol nu heeft hij zich
voor zijne professoren weinig dankbaar geloond.
De geestelijke gi s ichten telden 31 lei rlingen,
diej1132 punten behaalden, of 36,5 per leerling,
daar integendeel de atheneums, die 35 studen
ten lelden, slechts 933 punten wónnen of'26,6
per hoofd. De gemeente-kollegies hadden met
14 leerlingen 276 punlen bekomen, wat 19,7
uilmaakl per student.
Nog eens moest hel vel betaald onderwijs van
den Slaat onderdoen voor de klerikale».
En in 1878 stond bet al niet beter met de
kundige en ieverige vlaamscbgezinde
leeraars van den staat.
De vierde latijnsche klas deed dat jaar mee.
De 53 leerlingen der geestelijke gestichten
behaalden 1879 punten, of 34,5 per leerling.
De atheneums telden 78 kampers die maar
112 punten bijeenraapten of 14,4 per man; wal
de gemeente-kollegies betreft, deze met hunne
25 studenten, wonnen 696 punlen of 27,8 per
hoofd.
Wal zegt gij er van?
O! wal heeft de waarlicidslievende geu
zenpers reden om hel onderwijs der geestelijk
heid te kleinachten! Men leidi maar met moeite
’nen tegenstrever, die uit zijne verschansing
niet te verdrijven is.
In 1879??.Dit jaar nog hield de studiejeugd
der geestelijkheid kloekmoedig stand, en wer
den de jonkers van den Staal geklopt.
Oordeel 't Was nog eens de klas van poësis,
die aan den prijskamp deel nam de geestelijke
gestichten met 35 leerlingen, die bel hooge ge
tal van 1408 punten bekwamen, wonnen 40,2
punten per hoofd. De atheneums brachten
44 leerlingen in T strijdperk, behaalden 1026
punlen te samen of 23,3 per leerling. De ge-
meente-kollegios telden 24 studenten. Zij bereik
ten het getal van 615 punten of iets van 25,6
per man.
Is zulke uitslag niet verpletterend voor het
Staatsonderwijs?
Men zie nog nader loc
Dit jaar namen 19 gestichten deel aan den
vlaamsche» prijskamp. Zeven der 19 waren be
stierd door geestelijken. Welnu, deze 7 komen
onder de 10 eerste en verdi.cnslrijkste voor.
Zoodan 7 op 7 geestelijke kollegien!
En welke dan komen aan den steerl?
Allen, ja allen wereldlijke gestichten, en on
der andeie, al de atheneums, die hadden meê-
gekamt. Een enkel atheneum moet men uizondc-
ren, namelijk dal van Hasselt.
Leest dit en spreek dan
De volgende cijfers door de Gazelle de Lou
vain uil den Moniteïtr getrokken, töonen aan hoe
leugenachtig liet is, als de liberale pers be
weert, dal het onderwijs van den Slaat of der
atheneums beter is dan hel katholiek of vrij
onderwijs. Volgens deze cijfers werden van jaar
tol jaar de Staatsscholen door de katholieke
scholen geklopt.
Sedert 1875, dat ik de uitslagen vergelijk,
zegevieren de geestelijke gestichten met eene
verpletterende meerderheid op dc wereldlijke.
In 1875 nam de klas van poësis deel in den
prijskamp van vlaamsche taal.
De geesielijke gestichten telden 49 kampers;
deze wonnen samen 1754 punlen, heigeen komt
op 35,8 punten per hoofd.
De atheneums integendeel met 52 studenten
behaalden maar 916 punten, of 17,6 punten
slechts per kop.
De gemcente-kollegien brachten 21 leei lin
ger) samen, die 170 punten wonnen, wal 8,1
per hoofd inaar uilmaakl.
In 1876?
Dat jaar duidde bel lol de derde latijnsche
klas aan voor de vlaamsche taal.
105 leerlingen boorden toe aan de geestelijke
kollegies. Deze behaalden samen 3196 punten;
■dus een middengetal van 30,4.
113 kampers waren opgekomen van wege dc
atheneums; zij geraakten lol 1500 punten, wal
13,2 punten per leerling geeft.
35 leerlingen waren uil de gemeente-kollegies
opgekotuen. Zij wonnen 373 punten op 10,6 per
man.
De neerlaag van het Staatsonderwijs was dus
al zoo groot als in 1875.
En in 1877?
Toen was 't al niet heter. De rhetorika moest
deel nemen aan het konkoers.
Kosteloos Onderwijs.
Hel geuzenblad had liever over hel kosteloos
ouderwijs in het pastoorsgazetjeniet zien
schrijven; maar de« heilige schrijvers willen
van hun recht gebruik maken en achten hel hun
een plicht de handelwijze onzer bestuurders te
wederleggen en aan de Veurnsche lastenbetalers
tdoen kennen.
Het in den schijn heilig bladje, dal den Paus,
de Bisschoppen, de priesters en de katholieken
tot' zijnen nieuwmoden godsdienst zou willen
bekeeren, vindt dat hel gcuzenonderwijs zeer
voordeelig is en slechts ccijc vermeerdering
van uitgaaf voor dc gemeentekas enniets
anders zal veroorzaken.
't Is wonderbaar, als de geuzen' hunne goeste,
niet met hun geld wam hunne beurs blijft
steeds gesloten maar met bet geld der bur
gerij willen voldoen, vinden zij daar geen be
zwaar in; neen, het is gewettigd en voordeelig
het kost hun geen rooden duit.
Hel groot getal leerlingen die naar de lap-
scholen (gcuzenslijl) gaan, doen zien dat de
Veurnaars hel besluit dt r stadhuismtmnen geens
zins als voordeelig aanzien, en t is zeker omdat
de burgers zoo wonder geerne in de geuzen
scholen betalen, dal de ontvanger der belastin
gen zich verplicni vindt, bij middel van plak
brieven, de belastingbetalers te verwittigen
dal zij hunne belastingen bij twaalfde gedeelten
mogen voldoen.
Doch, niettegenstaande al hetgeen ’t geuzen
bladje zegt, vinden de gezalfde opstellers
dat acht duizend /'rank meer dali voorgaande jaren
voor het onderhoud der geuzenscholen, tame
lijk vet is.
Die vermeerdering was geenszins noodig,
Vrijheid.
Leve de vrijheid voor allen en in alles! zong
men op alle loonen in’t jaar 30; maar nu, .se
dert dat de geuzen aan’i roer zitten, telt dit
liedjen niet meer, en de vrijheden waarvoor
onze vaderen gestreden hebben, verdwijnen de
eene na de andere.
Minister Rolin komt nu oenen omzendbrief uit
te zenden, waarbij aan alle gemeentebesturen
verboden wordt, op hun grondgebied dooden te
laten begraven die in die gemeente niet woon
achtig waren. Is dat geene nieuwe dwinge
landij? Krenkt dat niet op eene gevoelige wijze
den christen geest der bevolking? Ziet eens, te
Gent bijvoorbeeld, alwaar maar een geuzenhof
bestaat om dc dooden te delven, deden de katho
lieken hunne afgesloi venen builen de stad be
graven. Nu is die vrijheid hun onti omen en,
met of tegen dank, moeten de katholieken in de
ongewijde aarde begraven worden nevens godde-
looze viijleveis en vrijdenkers, schtirkèn en
deugnieten van allen aard. Niet alleen te vréden
de persooneu lastig te vallen en af te zetten,
drijven zij den haat zooverre, dat zij ze nog ver
volgen na hunne dood.
En zullen de katholieke Belgen nog langer
dien dwang blijven verdragen?
Groote Steden.
Het liberalismus, en ook ons geuzenblad, is
fier met de groolc steden die onder de macht
E VEU
