Veurise, 20 April 18SL No 1905. 1 neer hij zei dat het liberal is mus een zandhoop is die op geenen vasten grond staat, maar ge durig draait en keert en vervliegt, gelijk den hoogen blekker van Coxyde, die, zegt men, na eenige honderdejaren inde zee zal begraven zijn. Mochte het liberalismus ook, maar veel eerder, lot geluk van de samenleving, zijnen laatsten adem uitblazen, versmacht in den poel waarin het wroetelt vrij gedacht, waarom zouden de daden, die vol gens dat vrij gedacht verricht worden, niet vrij zijn, en waarom zulke dingen straffen? Indien gij het eene toestaat, gij moet het andere toestaan. En dat de geuzen niet uitkomen met te zeggen dat zij maar de vrijheid van gedacht vereischen in zake van godsdienst! Als zij dat vereischen zijn zij verre genoeg, want als het den mensch vrij staat Gods bestaan en Gods geboden te aan veerden of te verwerpen, op wal is dan hel ge zag van keizers en koningen gesteund; waar hebben zij de macht gehaald te gebieden, en welke plicht bestaat er dan voor dc menschen te gehoorzamen God is de grondslag der samen leving; het is Hij die alles geschikt en geregeld heeft; als men beslaan van God, van eene goddelijke zedenleer, van eene altijddurende eeuwigheid mag loochenen, waarom zouden wij alle lijdelijk gezag niet mogen van kante wer pen, aangezien dal de oversten maar menschen zijn gelijk de andere, en dat alle menschen ge lijk zijn? Gij ziet waar dat fameus princiep '(gedacht is vrij, de maatschappij zou leiden! Neen, het is ons niet toegelaten te peizen en te gelooven wat wij willen; de geuzen zeggen 't anders, maar zij dooien! Ons gedacht is onder worpen aan God, en niets mogen wij peizen dat tegenstrijdig is aan Gods wetten en aan de wet ten der H. Kerk. Waarom aan de wetten der II. Kerk? Omdat Christus aan de H. Kerk,’t is te zeggen aan den Paus, bisschoppen en priesters gezeid heeft die u aanhoort, aanhoort Mij, die u versmaadt, versmaadt Mij. Bijgevolg in in zaken van godsdienst en zedenleer, wij moe ten peizen gelijk de II. Kerk, ons onderwerpen aan haar gezag, in een woord de Roomsche katholieke leering aanveerden en niet eene geusche leering, welke niets anders vóórtbren gen kan dan de verbeesting van het menschdom. Ééns zullen wij dan zijn met de II. Kerk, ééns van gedacht, ééns van wil, ééns van streving; daarin ligt de ware vrijheid hoe nader wij zijn van onze moeder de II. Kerk, hoe vrijer wij zijn; hoe verder hoe meer slave; want buiten haar vindt men het rijk van den duivel, hel rijk van dc geuzen, franemacons en andere dierge lijke, en dit al is niet anders dan schijnheilig heid, bedrog en slavernij Ja, ’l liberalismus draait en keert naar alle winden; hel is een stelsel zonder grond, eene leering zonder vaste princiepen, krieéelt van dwaasheden, tegenstrijdigheden en aardigheden van alle slach en soorte! Men zou zeggen dat die grrrroote volksvet lichters voor zend ing hebben, de grenzen van de menschelijke dom heid achteruit te schuiven! ’t Is waarlijk de verkeerde wereld; en leefde filosoof Diogenes, hij zou uil zijne houten ion springen, 'en al gekken op zijn hoofd loopen, in plaats van op de voeten, altijd wel te verstaan, indien het gouvernement geenen commissaire spécial zonde om hem te keeren En welke zijn alzoo die aardigheden van het liberalisums? Ilewel men moet niet verder gaan dan zijn eerste zoogezeid grondprinciep, le weten dat de mensch al mag peizen wat hij wil; dwaasheid der dwaasheden! en 't is waarlijk eene schande voor onze eeuw en voor ’l mensch dom, dat zulke dommigheden, zulke- ezelachtig heden hebben moeten afgekeurd en gedoemd worden door de groote pauzen Gregorius XVI en Pius IX, in hunne omzendbrieven en in den Syllabus. ’k Vraag eens, moet dc mensch niet peizen gelijk het behoort, volgens waarheid, recht en reden? Moet hij niet wel peizen? Heeft hij bet natuurlijk recht, slecht en verkeerd Ie peizen? Maar, geachte lezers, pakt het nu eens alzoo, wat zien wij? Pcist al wat gij wilt, bij voorbeeld dat er geen God is, dal de mensch voortkomt van de apen, gehjk Janson en Van- derkindere beweerd hebben in de Kamers, dat als de mensch dood is, alles dood is, gij blijft volgens die mannen, goede en treffelijke libe raal, gij hebt het natuurlijk recht dit te peizen; maar hebt gij het ongeluk te peizen dat er een God is, dat de instelling der Kerk goddelijk is, dat de leering der H. Kerk de onfaalbare ware leer isha! gij zijl een achteruitkruiper, gij verdient niet meer van mensch genoemd le wordenEn nogtans volgens ’t princiep van ’t liberalismus, gij hebt het natuurlijk recht te peizen wat gij wilt! Zij zouden er moeten bij voegen ja, uitgenomen van wel te peizen. Gaat dit nu niet, geachte lezer, alle permissie van be lachelijkheid en aardigheid te boven? Beschouwen wij nu hunne daden. In Frank rijk, stellen zij eene wet voor, om de klooster lingen uil heiland te verbannen; die wet wordt niet gestemd, maar al met eens, die wet be staat reeds, zeggen zij, en zij bestormen de kloosters en jagen de paters builen! Is dat niet aardig? De menschen die hier in ons land een rond sommetje gegeven hebben aan den dischwaven waren treffelijke katholieken. En nu, 't zijn juist de katholieke armen die hunne christelijke plich ten vervullen, die van het genot dier weldaad beroofd worden! Is dat niet'aardig? Voor de rampzalige oorlogswetvan Pieter de kwakzalver, was de katechismus, volgens de geuzen, een slechte boe'k die in de lagere scholen op geener wijze mocht aangeleerd wor den; en nu, wat zien wij? De onderwijzer* moe ien, niettegenstaande hel stellig verbod der geestelijke Overheid, den katechismus geven in diezelfde scholen, en zij krijgen er nog 100 frank voor; en doen zij hel niet Pier de "kwak zalver zet ze af Is dal niet ’t aardigste van de wereld - Hedendaags worden er mannen aangesteld, niet meer om de plichligen op te zoeken, maar Liefhebbers van aardige dingen! De wereld is eene aardige parochie! Zij staat gelijk op sprieten, en met oenen niet ligt zij onderste boven. Op zekere tijdstippen liggen aide volkeren, ligt iedereen in ’t geweld;’t is een rumoer en gewoel van al de bliksems! Die staat van zaken bestond reeds ten tijde van den filosoof Diogenes, die in eene houten ton woon de. Op zekeren dag dat hij geheel de wereld in rep en roer zag, kroop hij uit zijne ton, en ging ze wentelen den berg op en neêre, zeg gende dat, als iedereen zoo bezig was, bij alleen niet kon stil zitten! En als hij op zijn sterf bed lag, tniek hij zijn testament, en belastte zijne omstaanders dat men hem, dood wezende, niet op den rug, gelijk anderen, maar op zijnen buik leggen moest om hem te begraven, en gaf dit voor reden wij leven nu in de verkeerde wereld zeide bij en ik hoop dal ze nog eens zal draaien, en dan zullen al de anderen op hunnen buik liggen, en ik op mijnen rug! Moest Bara minister geweest zijn in dien tijd, hij zou voorzeker hel testament gebroken hebben uil reden van algemeen belang en zeer haastig oenen commissaire spécial gezonden, - ■al ware 'l maar een kindermeissen geweest, om Diogenes eene andere zijde te geven, en te keeren naar de mode! Indien de wereld hedendaags geheel en gansch onthutst is, en in verrwaring ligt, die toestand is toe te schrijven aan de groote revo- lutiesekle onzer eeuw, aan hel liberalismus, 'lis gelijk onder welken naam hel voortkomt. Onze eerste koning Leopold had gelijk, wan- Dit blad verschijnt den Woensdag, onmiddelijk na de graanmarkt. inschrijvingsprijs. 5 fr. ’sjaals; met de post 6 fr. Annoncen 20 centimen per regel. De groote letters volgens plaatsruimte. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. Een N' 15' cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 100. De Annoncen voor Belgie (ter uitzondering der Vlaanderen) en 'l buitenland worden ontvangen door het Office de Publicitê, Magdalenaslraat, 46, te Brussel. Men schrijft in bij BONHOMME-RYCKASEYS, drukker-uitgever, Zwarte Nonnenstraat, 4, te Veurne. DE VRIJHEID VAN DENKWIJZE: ’t Gedacht is vrij, of iedereen mag peizen on golooven wat hij wil! Dit deu ntje hoort men hedendaags veleop de straal, op den trein, in de herbergen in de trot- toirbladjes, gelijk ons Advertentie-blad, overal wordt hel als princiep, als gangbare munte aanbevolen. Alzoo komt het, niet zelden men schen te hooren zeggen «Ja, de pastoor heeft ons goed de waarheid voor oogen geleid, maar dal kan ons niet schillen, wij zullen daar- w voor ons leven niet veranderen; ’t staat ons y> toch vrij, te gelooven en te peizen wat wij willen. Ja, zulke redeneeringen hoort men ■dikwijls en nogtans zij zijn valsch; want zeggen dat iedereen mag gelooven en peizen wat hij wil, is ten eerste eene groote leugen en ten tweede eene groote dommigheid. ’l Is ten eerste eene groote leugen; want houden staan <i.?t het gedacht vrij is, is alzoo vele of zeggen dal het gedacht aan geene wetten onderworpen is, en dat het ons vrij staal goed - ot kwaad te peizen. Ei.’ wel, dat is eene groote misse; wantons vei'Staud en onze wil, alhoewel zij niet kunnen gedwongen worden gelijk een peerd door zijnen meester, zijn nogtans niet vrij te weiken gelijk zij willen. Geheel de mensch trouwens is van God geschapen, zijn lichaam alzoo wel als zijnen geest; bijgevolg, zijn versland alzoo wel als zijnen wil hangen af van God, en het is den mensch niet toegelaten zijn versland en zijne geestvermogens le ge- biuiken tegen de wetten van God. Welnu, God heeft zijne wetten gegeven en fï;j geeft ze nog alle dage door zijne II. Kerk; gij zult, zegt God tot den mensch uwen lieer en God dienen en Hem niet vergrammen noch door woorden, noch door werken noch door ge- peizen. En verders zegt Hij nog qUi non cre- diderit condemnabitur die niet geloofd zal hebben, zal veroordeeld worden; in andere woorden die niet zullen gelooven wat Ik ver openbaard heb en wat Ik door mijne Kerk voorenhoudc, deze zullen veroordeeld worden. 'Zoo, dat het ons vrij siondet te gelooven en te peizen wat wij willen, waarom zoude Christus dan die geboden geven en dezen veroordeelen die anders peizen als Hij of als Zijne Kerk? Neen, wij mogen met peizen of gelooven wat wij willen, maar in zaken van godsdienst, wij moeien peizen gelijk de II. Kerk, en ons gedacht onderwerpen aan haar onfaalbaar woord; doen wij het niet, wij zullen ver oordeeld worden; ’lis Christus zelve die het gezeid heelt. Dc vrijheid van denkwijze dan, welke de geuzen overal uitbazuinen, is eene groote leu gen, maar ten tweede is ook eene groote dommigheid. En inderdaad. Dal iedereen mochte peizen en gelooven wat hij wil, wal zou er van.de wereld, geworden? Een kind zou mogen peizen van zijne ouders dat bet slechte menschen zijn; een knecht zou mogen peizen van zijnen meester dat het een ryian is, een soldaat van zijnen kapitein dal liet een bloedzuiger is; de arme menschen zouden mogen peizen dat dc rijken het recht niet heb ben al dat geld en goed te bezitten; een burger zou tnon mogen peizen dat de burgemeesters, koningen en keizers lboedlionden en maar een kogel weerd zijn. Gij ziet, met zulk een princiep gaan wij regel recht naar de revolutie, naar hel communismus, het eocialismus en nihilismus; want indien het waar is dat iedereen mag peizen wat hij wil, hel volgt natuurlijk dat iedereen mag bandelen naar beliefte, aangezien de mensch maar handelt vol gens zijn gedacht, 't Is alzoo dat de bedorvene zoon, vooraleer met bet zwoerd zijn vaders heil te doorbooren, het eerst overpeisd beeft; 'lis a zoo dal een diof, vooraleer te stelen, het eerst bedacht beeft, en 't is ook alzoo dat de nihilis ten vooraleer keizers en koningen in de lucht te schieten, hot eerst gïldig overwogen hebben. Nu, indien die gasten vrij zijn van le peizen wat zij willen en dat zij maar handelen volgens lr,in n DE VEU

HISTORISCHE KRANTEN

De Veurnaar (1838-1937) | 1881 | | pagina 1