4
k
E
fan
jaor
Veurne, 22 Juni 1881»
IV
1013.
«WILLEN
Spillen.
Dit blad verschijnt den Woensdag, onmiddeiijk na de graanmarkt. Inschrijvingsprijs. 5 fr. ’sjaars; met de post 6 fr. Anhonceii 20 centimen per regel. De
r
A.
n, zoo ven rhvt
l het madden.
rr Schoone. Woon-
1 huizen in de St i-
Te bevragen bij M.
•zelfde straat.
i V f? maakt bekend
dat hij met i'i
Handboogstraat raar de
rberg der wed' Looncs.
als schouwvager.
p,rooti‘ ItUers'vólgens plaatsruimte. Rechtei lijke'eerherstellingen 1 fr. Een N' IS cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 400.
Aiinonceii voor lïelfjic (ter uitzondering der Vlaanderen) en 't buitenland worden ontvangen door hel Office de Plblicitè, Magdalenastraat, 46, te Brussel.
Men schrijft in bij BONHOMME-RYGKASEYS, drukker-uitgever, Zwarte Nonnenstraat, 4, te Veurne.
Nieuwe afzetting»
M. de graaf de Beauffort, gouverneur der
provincie Namen, is bij koninklijk besluit van
den 20 Juni, afgesteld, voor dezelfde reden als
ridder Ruzette en prins de Caraman-Chimay, Tis
te zeggen omdat hij katholiek is. Men verzekert
dat de Honing deze hatelijke afzetting tot nu toe
had tegengehouden, maar dat hij eindelijk heeft
Spioenerlj.
De kalholijke scholen trekken te wel in ons land,
volgens de geuzen. Ziet hier een nieuw bewijs daar
van. Men verzekert dat de speurhonden van Pé de
kwakzalver van Brussel, T is te zeggen de leden van
de geusche schoolkomiteiten van booger hand belast
zijn van alles af te loeren wat er in de katholieke
vrije scholen ommegaat en van aan de rechterlijke
overheid over te dragen alles waarvan men zou kun
nen eenigzins meesters of meesteressen betichten,
hoe klein en hoe onnoozel het ook zoude mogen
wezen bij voorbeeld, een kind is gestraft, en laat
in T naar huis gaan zijne ontevredenheid blijken; dit
vereischt een onderzoek, het parket wordt verwittigd!
Deze nieuwe spioenerij ontslaat nogtans de speur
honden niet van deze die zij uitoefenen onder den
preekstoel ’s zondagsGebeurde dat het parket dus
danig. 't zij naamloos, 't zij geteekend advies kreeg,
en dat die katholieke ouderwijzer voor zoo’n ongehoord
schelmstuk aangeklaagd wierd, de justitie zal er niet
op slapenVan 'sanderdags met de gendarmen er
naai toe! Zij ook hebben een vermaningske gekregen
van hunne opperbazeu en hoe strenger de maatre
gels zijn die zij gebruiken, hoe meer verdiensten zij
zullen vergaderen le Brussel T zij voor avancenient,
't zij voor eene kruiskensdeeling
Moesten zij niet luisteren'naar de speurhonden,
Bara, die ook door deze laatslen rechtstreeks wil
verwittigd worden, zou hij ze vinden en hen op de
kneukels slaan
Leve uc vrijheid! leve het recht!
Men verzoekt ons eene plaats voor het vol
gend artikel, ontleend aan de Vlaamsche Wacht
Den 7 Juni overleed te Veurne, in 64jarigcn ouder
dom. Edmond Ronse, oudarchivaris dier stad en
Vlaamsche schrijver, acht dagen nadat P. Bobke,
een zijner medewerkers aan de Geschiedenis van
Veitrne^ hel lijdelijke met het eeuwige leven had
verwisseld.
Einf. Rosse legde zich aanvankelijk toe op de
beoefening der dichtkunst. Verschcidone jaarboekjes,
tijdschrijften en dagbladen namen stukken in ge
bonden stijl van hem op, cn de rederijkerskring van
Marke bekroonde in 1846 zijne Schets van Moeder
liefde mét den eersten lauwer.
Door onzen gemcenzamen vriend Pkudens van
Dlyse aangewakkerd lot de beoefening van dicht- en
geschiedkunde, maakte hij, na tot stadsarchivaris te
zijn hmoemd geworden, zich in het laatstgemeld
vak o. a. verdienstelijk door de uitgave van den
hoogst belangrijk handschrift over de stad Veurne,
de Jaarboeken van Veurne en Veurne-ambacht, door
Pavwel Heindeuïck, vier doelen in-8, verrijkt met
talrijke aanteekeningen en merkwaardige oorkonden
uit het gemeentearchief. Nadat Pieten Bonr.E met
steller dezes de Geschiedenis der rederijkkamer van
Veurne had in T licht gezonden, stelde Ronse aan
beiden voor, zijne medewerking te vcrleenen lot de
uitgave eener Geschiedenis van de stad en kastelnij
van Veurne, waarvan twee deelen zijn in ’t licht
gekomen en de twee overige, geheel voor den opstel
gereed, eerlang op de pers zuilen gaan.
Ronse is de stichter der stedelijke volksbibliotheek,
alsmede een der stichters van de Nijvcrheidschool
van Veurne; geheel zijn leven is gewijd geweest aan
de beoefening van letterkunde en wetenschap; al
tijd was hij ten dienste bereid voor ieder, die zijne
kennissen of hulp inriep. Veume heeft hem veel, zeer
veel te danken, en er zal eene lange reeks van jaren
vcrloopen aleer de stad oenen man zal vinden, zoo
bekwaam voor archief en bibliotheek, zoo edel van
karakter, zoo dienstvaardig als Edm. Ronse.
Als dichter geene hooge vlucht nemende, muntte
hij evenwel uil boven het zoo groot getal verzenma
kers, met wier geschrifitcn dj Vlaamsche tijdschrif
ten en jaarboekjes plachten gevuld te worden. Zie
hier. tot bewijs hiervan, een Danklied, door den man
in 1847 gedicht en dat men te liever zal herdrukt
zien?dewijl het in ware treffende kleuren hel levens
geluk des dichters afschildert
Ronse sloeg ook wcleens oenen krachtiger toon
aan; zijn gedichtde Slag der gulden Sporen, opge
nomen in jaarboekje voor 1845, behelst verschei
dene schoone tafereelen. die den echten dichter ken
merken en de vurigheid bewijzen van zijn vaderlandsch
gevoel.
Gelukkig in zijne jeugd, was Ronse het ook nadat
hij in den echt getreden was metjufvr. Jammé van
Veurne, die hem in de vele jaren van lichamelijk
lijden, waarmede hem de lieer beproefde, liefderijk
ter zijde stond.
Herhaalde aanvallen van ziekelijkheid dwongen
Ronse, een paar jaren geleden, zijn ontslag te vragen
als archivaris cn als bewaarder der stadsbibliotheek.
De avond van zijn wel vervuld leven was der smarte
gewijd, maar hij onderstond met moed cn geduld
alle lichamelijke pijn en kwelling, wachtende met
de kalmte en gelatenheid des christenen het uur zijner
bevrijding uil de stoffelijke ellenden af. Zacht zon
der doodstrijd ging hij over tot het betere leven,
beweend door zijn gezin, betreurd door al zijne
stadsgenooien.
Bij hel graf klonk geen enkel woord om hulde tc
brengen aan den voortreffelijken man, die evenveel
voor anderen als voor zich zelven had geleefd,
en die, zedig en bescheiden van aard, nooit de ge
ringste ondirscheiding had betracht... Donderde
anderen, met minder diensten en verdiensten dan
Edm. Ronse, worden gelint en gekruist, op een
peterstaal verheven en bewierookt Ronse wrocht
niet voor de ijdele glorie, maar uit liefde voor zij
ne stads- en s'amgenooten, uit plichtbesef. Wat geeft
hel, dat hij meer dan eens werd miskend door de
genen, die zich zijner met dankbaarheid hadden
dienen te herinneren? dat geene enkele stem uit
Veurne bij zijn graf zich liet hooren om hem de
hulde te geven, waarop hij stellig recht had? Boven
do mcnschelijke kleingeestigheid staat Gods eeuwi
ge lb'chtvaardij’heid. die de vierschaar spant zon-
dei haat en zond r hartstocht en den brave gowis
reeds liet loon van zijn edel, belangloos streven
heeft laten genieten. F. D.
Aan de lasteraars van ’t Vxiilblek.
liet genzóni-as of liberalismus dal stinkt van
de vuiligheid, én dat niets anders dan vuiligheid
kan vooilhrengcn, omdat de princiepen, de
grondleeringeii waarop het rust, bronnen en
fonteinen zijn van vuiligheid, wroetelt nog altijd
voort in den slijkpoel, ter gelegenheid der feilen
waaraan eenige Broeders hen hebben plichtig
gemaakt. Men ziet waarlijk dal dat volksje
■daarin leeft; zij zijn in hun klavergras, T is feeste
voor hen, als zij mogen van zulke dingen spre
ken en ze uitleggen met kanten en aboulen. Men
heeft schoon zeggen, dat indien broeders of
katholieken in st algemeen zulke daden be
drijven, zij rechtstreeks handelen tegen de
katholieke princiepen, terwijl de liberalen of
geuzen hen plichtig makende aan dezelfde
teilen, handelen volgens hunne princiepen* Dat
baat niet, en zij, gaan maar altijd voort met
hunne beschuldigingen legen de priesters cn
kloosterlingen in ’t algemeen
Ziet hier hoe M. Lammens, senator, over
eenige dagen, aan Pé Vanhumbeeck en al de libe
ralen onder dal opzicht, geantwoord heeft
!>u laatste woord om te eindigen. MM., gister
heeft M. de minister van openbaar onderwijs eene
spreuk gedaan die waarlijk wreed was, en ’k acht
het mij eene plicht van ze hier op le halen.
X Ik betwist u het recht niet, heeft hij gezeid, van
iu uwe scholen te leeren al wat gij goed vindt,
Zelve V.U1 het bestier ervan toe te vertrouwen aan
o gastefi die door het gerecht geschandvlekt zijn.
Deze zinspeling. MM., op de veroordeeling tegen
de Broeders van Ronse uitgesproken, heeft mij diep
ontroerd. Ik kom hier geen ellcndigen verdedigen
die door onze tribunalen rechtveerdig gestraft zijn;
zelfs kom ik piet om eenige omstandigheid ten hun
nen voordccle aan le halen. Die ongelukkigen heb
ben een kleed bezoedeld dat zij onweerdig waren tc
dragen; hunnen geestelijken roep hebben zij ont
eerd. Daarom keur ik de straf goed die hen heeft
geslagen. Maar te zelfder tijde kom ik togen de las
teraars op. die het kwaad van eenige onweerdige
broeders van Ronse zouden willen gemeenc maken
aan al onze kloosterlingen dat legioen van mannen
zonder tal. dal in ons land sedert eeuwen en eeuwen
tot nu nog toe het legioen is van christelijke liefde en
van vrijwillige zelfsopoffenng voor al wie lijdt of
nood heeft, ot moet onderwezen zijn! Niemand meer
of de katholieken hebbende schandalen van Ronse
betreurd-, niemand heeft er meer door geleden dan
de eerbiedweerdigc bisschep van Gent, die daar zijn
grootste kruis heeft gevonden, in zijne lange hedic-
ning. cn zij was nogtans vol van kruissen ge
zaaid.
a Ik geloof, MM. dat deze 'godvruchtige 80jarige
bisschop bedroefd is; maar dal sommige slechte ga
zetten daarover zouden bedroefd zijn cn veiontwaar-
digd, dat geloof ik niet. Hoe! van den cenen kant
janimei'cn zij over de voorvallen van Ronse, en van
den andaren kant zij hebben blaam voor alle ondeugd
en zedelooshe-ul, en beboffen al de beestelijkheden der
theaters en der smeerige parijsdie romans. Neen, zij
zijn niet rechtzinnig, en de hatelijke blijdschap die
nu in hunne kolommen uitberst, zegt ons genoeg
hoe tc vreden zij zijn van eene gelegenhlid te vin
den om de eer der Kerk te bevlekken.
Maar de kloosterorders van België zijn nog al
tijd, God zij gedankt, bloemen uit het heiligdom, en
scholen der hoogste deugden. Ziet rond, van de bin
ders van Franciscus van Assisen, van Ignatius, van
Alfonsus, tot aan de bewonderensweerdigste zusters
van liefde cn de Zusterkens der armen, en gij zult ze
allen vinden op de zuilen van iedere school, van ie
der hospitaal, overal waar eene wonde moet genezen
worden, waar een geest moet verlicht zijn of een
herte getroost.
Ja, MM., ik durf het zeggen, gij hebt van het
schandaal van Ronse een wapen.willen maken tegen
al dezen die in Belgie het kloosterkleed dragen, én
liet is aan ons dat gij eene steek in het hert hebt ge
geven. Ja. bepeist hot wel, dal er hierop de banken
der katholieken weinigen zijn die hel geluk en de eer
niet hebben van oenen broeder of eene zuster, oenen
zoon of eene dochter gegeven te hebben aan de arme
mcnschcn, ’tis te zeggen aan Christus, in den per
soon der armen. Die uitgelezen zielen hebben alles
verlaten familie, rijkdom, genot cn pleizieren, om
te gaan nederkniêlen bij een beddeken van slroo, ten
dienste der armen en ongelukkigen, die er op gele
gen zijn. Die kinders, MM., ’t is ons eigen bloed,
en als wij ze hooren gelijk stellen aan dieven, com-
i»»» 1 eitrnci.
liters.
15 Juni
50 27 - a 32
-a
24 - a 26 -
-; a-
14 a 1C
a
25 a 28 -
-a
28 a 30
et meerderen deel de*
tn morgen, het hrood
n per I i,-i kilo. 50 e.
milliards, schaamtelooze schooiers, verfoeilijke veroor
deelden, gij zult het ons. vergeven, als wij legen
zulken smaad opstaan.
Veel kan men verdragen, maar alzoo onze kin
deren gesleurd te zien; dat vermag ons vaderlijk
herte niet. Mot kalmte kan ik redens aanhooren,
verontweerdigd ben ik over smaadwoorden. Onze
oneenigheden zijn waarlijk al bilter genoeg; zij ver
doelen al genoeg den geest, zonder dal men nog
moet het droevig vermaak uitvinden van de hérten
te doen bloeden.
Dat is gesproken, hé Vuilblek!
krijkj, 20 Jnni.
roede 20 40; tai wc l*
20 43; rogge-
II l 49; booneii 17 88;
1 erwten-blau-
rj-zonitrkoolzaad
I- aardappelen
Ikilo 1 74; id. eerste
n -t 0 - a 0 3de
vlas 0
X
I «05,11 oc, 12 35, 4 40
V
•vy.v.
i
ji-
il <lcn ijzeren
jjfussel, (8 uni 1881).
^28-
i ‘■Ai
i
'1: Woon niet verre van de stranden,
Waer de Noorderbarcn branden,
Op een zegcrykc kust;
Als een kind rnogt ik al spelen
By die treffende tooneelen.
Nog myn zoetste levenslust.
'k Ben geen rykmanskind. neen, zeker;
’k Drink geen wyn uit vollen beker,
"k Vond geen lang verborgen schat;
Maer ik mag met blyde zinnen
't Daeglyksch brood in cere winnen;
Op myn boezem kleeft geen klad.
Wel moet ik ter take draven;
Wel moet ik ter wake slapen
Van den morgend tot den nacht;
Maer ik mag op ieder wezen
Rondom my 'tgenoegen lezen
Dat uit minnende oogen lacht.
•l>jn de zachtste cit ze-
r de medecijneti; zij
'Ongemak en mogen op
We maaltijd genomen -
al de ziekten, omdat zij
’e slechte vochten, uur-’
hlig gebruik deter pillen
‘getond heid.
tien duizend dootrfn
*e,\ bovenal langs den
‘•ooveel voorzorgen mod
te bewaren, toont ;e-
de goede uitvul van deze
i raadpleeg den omztnd
Bij den cigennar II.-
*«t, 51te Brugge.
IG DU C LOS, drogist, lo
&T en VERWAEKDL.
riïlir- l,“ '^■mOT'OTinntTfWMtiiWBii' iiwrjmriTBuiiii Ill lil
My ook edeler vermaken
'k Zie myn medebroeders blaken
Voor de Rederykerskonst,
Met der lippen, met der oogen
Bieden ze aen myn kunstloos pogen
Ongeveinsde broederjonst.
Maer van elke zoete weelde.
Die my rein genoegen teelde.
Kan my ■geen zoo streelend zyn
Als de vreugden, als de vryheid.
Als de dichtcrlykc blyheid
Van myn ncedrig kamerlyn.
Daer herdenk ikrnync jaren.
Zonder wroeging beengevaren;
Daer biedt Tollens my genot;
Daer, te midden myner boeken.
Mag ik zuivren wellust zoeken,
Die dor wereld heil bespot.
Soms kan ik my niet bedwingen
Om een hartlyk lied te zingen.
Verre van de dichterschaer;
Maer ik mag 'taen moeder lezen.
En ik min (schoon ongeprezen
Aa n het volk) een lach van haar.
Daerom wil ik my verblyden
En geen enkelen benyden,
Trotsch op schatten, of op eer,
En in Veurne’s lustlandauwcn,
By de zee, zoo schoon te aanschouwen.
Bid en dank ik God den Heer.
Citerne-
lplaats, to
publiek bekend te ma-
»jnit tc openen van alle
£ERStN.
zijner koopwaar cn
1 de gunst van eenieder
in wei
a --
jussel. (8 J
iseel, 5 54,- 11 00, 3 08,
0 32, -1f 39, 3 47
-Genl-Brussrl 3 06’ 7 12,
6 56, 9 01, 11 36 1 44
Retetkend, sti.in niet te
Zarren, Ecssen, Oustker-
kerke 6 Ï0, 9 3 02*,
:#n geteekend, lijn expres
urne-Duinkerke, 5 55 7 41
)t aan Gbyvelde), 7 35*
nude-Gent Brusiil,
4 10, 5 47, 7 06 erp. 9 02
lent Brussel, 7 06, 9»>
04, 7 13,9 09
‘8, 0 51, 12 15 esp., 2 40
10 11, 12 23 2 59, 8 5 2
8 25, 1 18, 4 40, 5 20,
7 8 06, 12 18, 3 43,
11, 1 55, 8 00,
J I
