V
VïVlOE.
Dit blad verschijnt den Woensdag, omniddclijk na de graanmarkt. Inschrijvingsprijs. 5 fr. 'sjaars; met de post
groole letters volgens plaatsruimte. Rochlci lijke eerherstellingen 1 fr. Een Nr 15 cent. Afzonderlijke n
De Annoncen voor Belgie (Ier uitzondering der Vlaanderen) en- ’l buitenland worden antvanaen don»-
31en schrijft in bij BONHOMME-BYCKAS3YS, drukker-uilgi
voor de burgers
«iet jaarlijks
Ik spreek daar van Catechismus, ja, bun
schematisch godsdienstig onderwijs beslaat al
leenlijk in het opzeggen der lessen Mag dat
wel godsdienstig onderwijs genoemd worden,
en mag men bijgevolgc zeggen dal onder
godsdienstig opzicht zulke scholen niets ie wen-
schen laten? Van zulk godsdienstig onderwijs
dragen de kinders niet meer mèe dan pape
gaaien, aan wie men dezelfde lessen zou leeren
achlertalen! Nog veel zou er hierop tc zeggen
vallen, maar wij zullen er alleenlijk nog dit
bijvoegen voor de oudersHet doelwit der
geuzen is van uwe hinders, onder zedelijk, en
De geuzen van Veurne hebben onlangs een
brief keu uitgegeven op wiens kosten?
voor titel dragende Aan de Ouders, dat
waarlijk omtrent zooveel leugens bevat als woor
den.
Inderdaad, het onderwijs is volkomen koste
loos, niemand betaalt iels hoegenaamd, zeg
gen zij
Zijn het misschien de geuzen die met eigen
centen, hunne scholen onderhouden, gelijk de
katholieken doen? Is het geuzenonderwijs wel
kosteloos voor de lastenbelalers, v:
van Veurne? Kosl dat onderwijs
vele duizende franken aan de stad? Zijn er daar
niet veel kinders, wier ouders geheel wel zou
den kunnen betalen, en voor’ dewelke de bur
gers die geen kinders hebben, de burgers die
hunne kinders elders zenden, en zelfs de arme
menschen moeten betalen? Moeten zelfs de ou
ders wier kinders, zoogezeid voornieten, naar de
geuzescbolen gaan, niet onrechtstreeks en bij
wijze van belasting hel schoolgeld betalen?
Gij ziet, burgers, dat dit onderwijs, in plaats
van koslelots te zijn, geheel kostelijk is, 7 geen
wij u later van naderbij zullen uiteen doen,' met
bewijze!) getrokken uil de olficiele cijfers van be-
grooting en rekening van de stad. Al flauwe
praat, zoo gij ziet, om menschen te bedriegen.
Nog flauwer praai is bet volgendeDe
scholen, zeggen zij, onder zedelijk en gods
dienstig opzicht. Laten niets te wenschen! Men
moet toch waarlijk geen schaamtegevoel meer
hebben, om alzeo te durven openlijk liegen en
bedriegen en dcu spot drijven met de menschen!
Gij schrijft dat hier, geuzen, ■en wat schrijven
denzelfdeii dag uwe confraters te Brussel? Er
bestond sederi eenigejaren eene vrije geusche
inodelschole, waar alle christouc katholieke zedc-
loer, waar de godsdienst lecnemaal verbannen
wierden, en nu komen de geuzen die school
te sluiten, omdat, zeggen zij, de scholen van den
Staal op datzelfde». voel ingericht zijn! En staat
or in de ongelukswet van 1879 niet uitdrukke
lijk dat bet godsdienstig onderwijs geen deel
meer maakt van bet programma der studiën?
En heeft M. Van Uumbeeck niet verklaard dat
men in die scholen eene middelmatige, eene
universele zedeleer zou aanleereti, en niet de
clirisiene katholieke Bedeleer die steunt op de
waarheden van bel christengeloof?
Voor ’t geen de zedeleer betreft uwer scho
len, zullen wij alleenlijk zeggen, dat men er
niets leert wegens de plichten die, volgens het
ienig waarachtig katholiek geloof, elke christen te
vervullen heelt jegens God en de II. Kerk. Weet
ge dan niet, dit op zekeren dag, Van Uumbeeck
de drie eerste der tien Geboden Gods afgeschaft
heeft in 7 Senaat? En van de geboden der H.
Kerk, er kan geen spraak meer zijn! En van de
ouderwet ing aan de bevelen der II. Kerk
meesters en meesteressen geven het voorbeeld
van overtredingen opstand, vermits zij tegen het
Gebod der II. Kerk in het geuzenonderwijs blij
ven, en zonder zending en toelating der bevoegde
overheid, den catechismus aanleereti!
godsdienstig opzicht, de voetstappen te leeren
volgen van de voorstanders en aanmoedigers
van het officieel onderwijs zelf. Hewel, beziet
die mannen, zoudt gij willen dal uwe Kinders
hen navolgen? Zij gaan, voor ’t meeste deel,
naar de kerk niet meer; zij houden hunnen
Passchen niit; zij spotten met godsdienstige
oefeningen, met de mirakels, met 't Heilig Schrift;
zij eten vleesch ’s vrijdags en andere verboden
dagen, enz., in een woord, zij leven gelijk of
noch Godj noch II, Kerk zouden bestaan, ge
heel en gansch buiten liet waar Geloof, en
gelijk of ze nooit sterven moesten!
Zulke mannen en vrouwen zouden zij willen
vormen van uwe kinderen Wilt gij zulks?
Ah! geuzen, gij zult het volk zoo gemakkelijk
niet bedriegen; hel is, onder zedelijk en gods
dienstig opzicht, veel beter en slimmer dan
gij, en laat ook min te wenschen.
t 6 fr. Annoncen 20 cenlimen per regel. De
aizunueriijKe nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 100.
7 buitenland worden ontvangen door het Office de Pubucitê, Magdalènaslraat, 46, te Brussel
;ever, Zwarte Nonnenstraat, 4, te Veurne.
Conscience-feest.
De feeste ter eere van Conscience is vastge-
steld op Zondag aanstaande. Al wat Vlaming is
in Vlaanderen heeft het zijne willen bijdragen
om Conscience, den grooten man, op eene
weerdige manier te vereoren. Van over zes
weken beliepen de inschrijvingslijstea reeds tot
16,000 Ir. en. 7 zijn mannen, zooals: E. II.
Claeys, Hiel, Benoot, Tinei, Waalput, enz. die
gedicht hebben en getoonzet voor de looste.
Zondag is er toen volle viering te Brussel,
waarin eene menigte van vlaamsche maatschap
pijen zulle deelnemen er. Conscience een kunst
stuk aanbieden in verguld zilver, te welen: een
medaillon met bel afbeeldsel des gewerden,
omringd door eene kroon en omboord dooreen
lint, op hetwelk de titels der voornaamste wer
ken van den schrijver zullen gegraveerd zijn.
Die feeste belooft dan wel le zijn, en mochte
zij in evenredigheid wezen van de verdiensten
van den kloeken voorstander onzer vlaamsche
rechten.
Het isoO jaar dat Conscience heeft beginnen
le schrijven, en die 50 jaren zijn een gedurige
strijd geweest voor de herbooite van het vlaaia-
schc volk. Het deed hem pijne van te zien hoe
hel vlaamsche volk, cens bet grootste van dc
wereld, nu helaas, zijner edelheid onbewust, ei
gen rede, en eigen kunslc en tale verliet, om te
gaan bedelen naar d> n vreemde. Zijne groole zie
le leed als zij zag dal in hel bestuur, het onder
wijs, in de huisgezinnen en op slrate zelfs, de
vlaamsche tale, onze tale, overal buitengelateu
wierd en misprezen. Zijne groole ziele leed en
kon dal niet verdragen; en waarom ging hij dien
langen strijd aan dien hij nog niet heeft opge
geven: De vlaamsche beweging, zei hij laast-
leden in zijne redevoering aan de heeren der
akademie, werkt om de Vlamingen hunne gods
dienstigheid, hunne zeden, hunnen aard, hunne
tale weder le geven. Hier, in ons land, voor
wat tale betreft, willen wij gelijk slaan met de
walen; wij willen dat, omdat hel ons recht is,
en wij en zullen niet ophouden van strijden lot
dal wij daar gekomen zijn.
Conscience heeft, den troost van zijne po
gingen reeds ten deele beloond te zien Koevele
vlaamsche tijdschriften zijn er niet, koevele
vlaamsche maatschappijen die geen ander doel
hebben dan de heropbeuring van ’t vlaamsche
volk. Hoevele mannen zijn er niet die bet
vlaamsch gebruiken als hunne gewone tale,
en in spreken en schrijven geene andere tale
en gebruiken, tenzij uit noodzakelijkheid. Dit
alles nogtans was over lijd vei re le zoeken, en
voorzeker dal Conscience zijn groot deel heeft
in die omwenteling. Wij zijn nog verre, en
nog stijf verre, van een volk uit le maken, een
vlaamsche volk met eigen tale en zeden, gelijk
of de fraiischmaus, de duitschers enz. een
fransch en een. dnilsch volkuitmaken; maar
niettemin de werking van Conscience en zijne
medestrijders hebben toch het sterven van hel
vlaamsch volk tegengehouden, en hel kwijnend
leven verjeugdigd on versterkt.
Hel is een goed gedacht bijgevolg van wegens
bel vlaamsche volk van aan Conscience zijne
ftacmccnteSiieKiiigrn.
Nu de dag aanslaande is dal dc gemoenfekic-
zers zich geheel het land door gaan vergaderen,
is bel hoogst noodzakelijk zich wel le doordrin
gen van de belangrijkheid der kiezingen van 25
October en van de gevolgen die zij natuurlijk
zullen na zich slepen.
In tegenwoordigheid van een ministerie vol
iaat, zonder schaamte en stoutmoedig tot de
dwaasheid toe, tn tegenwoordigheid 'der on
gehoorde geldverspillingen die do schoolwet
van 1879 veroorzaakt, is de gemeente het laat-
■ste bolwerk onzer vrijheden. Tot de aankomst
van ’tgeuzenmmistei ie, in 1878. genoten de
gemeenten eene volkomene zelfwetgeving; zij
■regelden in voile vrijheid het beslier harer
tïnamieu, bevolen de oprichting der noodige
scholen, benoemden de onderwijzers en onder
wijzeressen eu bepa dden de jaarwedden die
■zij zouden genieten. Doch heden is het gansch
■anders, lis het cninislerie 7 welk, onderbet
valsch voorwendsel van openbaar belang,
lit alles regelt. Ja, 7 is bet gouvernement dat
lieden amhislialve de oprichting van scholen
■beveelt, door de gemeenten ais noileloos aan-
se.liyuwd, iwelk de jaarwedden der ■onderwij-
■:ers en onderwijzeressen bepaalt, en liiorom de
•Imdjr.iicii hermaakt; ciwl een woerd, de Slaat
iialmlal de reclilefl i« die de gemeenlef>esluren
tol dan loc onbesproken gcnpien liebbcn....
Hel is vooral noodzakeb/k dal de onafhankelij
ke kiez’örs zich legen dezen siaai v»n zaken ver
zeilen en door Ifjikk' stemu«iig toonen dat zij
zi. h« in dit schandelijk juk, aan die verdrukking
dei gewetens niet willen onderwerpen.
In «nze kalholieke proriocren ontmoet bet
ministerie ovet-a! en liijroiiderlij'k bij de gemeen-
ilebeslureu oenen wederstand welke op de hoog
te is van '1 gevaar dal ons bedreigt. God gave dat
•deze wederstal) 1 zich derwijze versterke dat liet
•ministerie rich gepraamd gevoefe zijne vrtjheid-
doodcjide oulwerpeti to moeien laten varen.
Onaffinnkelij'ke kiezers, voorstanders der
groole katholieke zaak, aarzelt niet overal de
kalholieke kandidaten bij le treden, er voor -tc
strijden, en hunne’ eegepraal le verzekeren....
Laat den liberalen wolf om katholieken schaap
stal niet binnen dringmi! Blijlt getrouw aan uw
voorvaderlijk geloof, aan uwe godsdienstige
overtuiging, het Vlaamsche Vaderland heeft bet
vêcbt cn op uwe standvastigheid, èn op uwe
krachtdadigheid te ickeueu.
Gij will meester blijven over de opvoeding
uwer kinderen, gij will ze niel overleveren tuin
dil zoogezegde onzijdig onderwijs, ’l welk over-
■al waar de overheden lichtzinnig zijn, als dc
vijand van ’t cathylicisinus gehouden wordt.
5Iel geuzeiwainificiie aarzelt niet om do- baat-
vollc oiimchiveerdigc maatregelen 't vrije katho
liek onderwijs te veriiiciigeo, cu u aldus le
verplichten «wc kindeieu -aan goddeloos
staatsonderwijs loc le verireuwen of wel ze
zonder eeuig onderwijs tc Ltuen upgroeien.
Slaat de schaamtelooze leden van ’tscbool-
eokwest in hunne veizocfiliogcii gade, ziel hen
aan ’t weidt 7 grootste vermatte dal zij genieten
is ile priesters cn kloostei liegen op de pijnbank
1e kiimien plaalseu, en beu de walgelijkste
spotnamen iituir7 hoofd te slingeren, het viïjc
katholiek onderwijs oenen kwaden raam tc
geven cn uit tc roepen dal hel «iels weerd, dal
hel eene pest is’....
Katholieke lamingen. nooit is uwe plicht
van overal voor de katholieken le stemmen, zoo
groot geweestSte/mnci) wij dus allen voor
de katholieke kandidaten.... loonei) wij aan de
verfransclite liberalen dat er i|og onverbasterd
vlaamsch bloed in onze aderen vloeit cn dat
bijgevolg bot vlaamsche land nog niet rijp is
voor hunne schandelijke omeerende dwinge
landij
L
I»8’ IIB’.EIt &.1HFI1 B.S»,
President der Vurccnigdc Staten van Aam ika, is maan la;-;-
avond, ten io 12, overleden, ten gevolge van den mdonfaan-
slag den 2 juli op hem gepleegd door Guiteau. Ziedaar in
horten tijd een tweede slacht fier v.-.n den koningsmoord.
Dit zi*n de gevolgen van
■de samenleving verkeert.
Hoc die vieae (ruiten
Willen .«.enselten fruiten!
Hoe zij hunne nvfteit
iltirven zetten!
deabedr fvenden toesUnd.waarin
