n
;der
i
Nr 2047
40° jaar
es.
I
I
Woensdag 9 Januari i8&4
jsmolcn
rider en
s
s
in ge
il een
HUIK,
aan de
door de
UEXE,
n
in Ai.,
linglie,
kotnp-
friink
Zuid-
imber.
a-
a-
a-
a--
a 19 -
- a 21
- a 23 -
u deel de1
het bvool
ilo, 30 r
rn®.
Üit blad verschijnt den Woensdag, onmiddelijk na de graanmarkt. Inschrijvingsprijs. 5 fr. 'sjaars; met de post 6 fr. Annoncen 20 centimen per regel. De groote letters
volgens plaatsruimte. Rechterlijke eerherstellingen 1 fr. Een Nr 13 cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr. het 100.
De Annonceu voor Belgie (Ier uitzondering der Vlaanderen) en 't buitenland worden ontvangen door het Office de Publicité, Magdalenastraal, 46, le Brussel.
Men schrijft in bij BONHOMME-RYCKASEYS, drukker-uitgever, Zwarte Nonnenstraat. 4, te Veurne, en in de Poslkantooren.
Nieuwjaar.
Daar is hij wéér mei een brok weg,
die onverbiddelijke lijd. T Js ais
een roover die zich duikt en wiens be
slaan van lijd lot lijd zich doet gevoe
len door ecu datum, en bijzonderlijk
wanneer wij ons jaartal met één ver
hoogen.
1883, met zijne ongevallen, rampen
en... belastingen, is voorbij; een zand
korrel op den puinhoop van het verle-
dene. Hel rad der eeuwigheid is weer
éénmaal rondgedraaid en zet zijn weg
voort.
1884, jong en lachend, is ons te ge-
moet getreden. Wat zal de nieuweling
ons aanbrengen? Laat ons hem niet
grimmig ie gemoet zien en hopen wij
van hem het beste. Wij wenschen
oprecht dal hij in zijn reiszak voor onze
lezers niets dan welvaren hebbe. Wel
varen naar ziel en lichaam; den zegen
over het lijdelijke, goede overeenkomst
aan den huiselijke» aard, en een wel
denkend gemoed, bestand tegen de
valstrikken van dit bedrieglijk wereldje.
I brick vroeg de toelating om de testa-
^VUUlUUll 141 ItUlHUÜl Uiltin I -
gij zult een denkbeeld hebben van den
toestand waarin onze katholieke pro
vinciën zich, dank aan hel geuzen mi
nisterie, met bel begin van 1884 be
vinden.
De nieuwe contribution zullen wel
een beetje zwaar vallen voor bóer en
burger, maar wat geeft dat aan ons
ministerie Hol is daarin wel gterusl
Het geuzen werk moet voleind worden,
al moest do lasienbetaler zijn laatsten
druppel zweet erbij laten!
Testanient-verbrekingen.
Minister Bara speell koster dal het
een pleizier is de man houdt zich ge
durig bezig met het regelen van misser.,
jaargetijden en het veranderen van tes
tamenten. Er gaat geene week voorbij
of de Moniléur bevat eenige lestament-
verbrekingen. Verledene week versche
nen
POLITIEK OVERZICHT.
Een ministerieel besluit van het prui-
sisch gouvernement herstelt de jaarwed
den der katholieke priesters der bis
dommen van Culm, Ermeland en Wtl-
deshetm.
Deze maatregel heeft bij al de katho
lieken dier bisdommen eene groote
vreugd doen ontstaan.
De nu herstelde jaarwedden wierden
ontnomen door de wet van 22 April
1875, eene der wreedste wetten van
den Kulturkampf. Van den beginne af
wierd die wel de Brodkorbgesetz, de
droodkorfwet of de hongersnoodwet
genoemdimmers zij strekte om het
brood te ontnemen aan al de priest» rs
die niet ten volle aan de schikkingen
van den Kulturkampf gehoorzaamden,
en al de priesters waren onder dit getal.
Het gouvernement gevoelde zelf dat
helle wreed gehandeld bad. De brood-
korfwetwierd de eerste van al de
vervolgingswetlen gewijzigd.
Er zijn twaalf bisdommen in Pruisen.
Sedcil 1880 en 1882 zijn de jaarwedden
herstel 1 in de vijl bisdomme i van Bres
lau, Fulda, Osnabruck, Dadelbom en
Trier samen met de benoeming der
bisschoppen; nu laatst heeft de weder
komst van Mgr. Bluin insgelijks de
jaarwedden hersteld in hel bisdom van
Limburg.
Er schieten nu nog diic bisdommen
over, waar de priesters van hunne jaar
wedden beroofd blijven de bisdom
men van Munster, Posen en Keulen.
Men zegt dat de hisschop van Munster
ook welhaast in zijn bisdom zou we-
derkeeren, en daarmee zou de zaak der
jaarwedden verdiend zijn.
De eenige moeilijkheid betreft de
aartsbisschoppen kardinaal Lodochows-
ki en Mgr. .Melchers, welke liet prui-
sisch gouvernement lot nu toe op
geenderwijze op hunne bisschoppelijke
zetels wil herstellen.
Ook voor deze bisdommen, hopen de
katholieken opnieuw. De duitsche ka
tholieken geven zch over aan de
wijsheid van den II. Stoel die, met Gods
hulpe, de beste middels zal beramen
om de godsdienstige bevrediging in
Pruisen geheel en gansch le bekomen.
In Italië wordt een nieuwe aanslag
bereid tegen de katholieke Kerk. Koning
Humbert heeft door zijne ministers een
bevel doen uitveerdigen, volgens welk
uit de kloosters al de monikken en non
nen moeten gejaagd worden, die er zich
niet in bevonden loen hij de diefie der
Pauselijko Staten beging. Zoo rektnt
hij die kloosters binnen eenige jaren m
zijn bezit te hebben.
Dezer dagen hadden de Italiaansohe
bladen de hoop doen kennen die in het
paleis van den koning leefde, dal Rome
diljaar hel bezoek zou ontvangen van
den koning van Spanje. Nu zeggen de
Madridsche oflicieusegazetten, dal daar
aan niet ie denken valt aangezien Altoos
XII in hetzelfde geval verkeert als de
keizer van Oostenrijk beide zijne ka
tholieke souvereinen die den roof van
de pauzelijke staten niet goedkeuren en
Humbert niet ei kennen als vorst over
het Vereeuigd Italië.
mentsbepaling te weigeren. De besten
dige deputatie van Antwerpen keurde
die beslissing goed; maar minister Bara
komt er tusschen en hij verplicht de
kerk de 200 missen aan te nemen.
De wil der overledenen wordt niet
geerbiedigd; dat zijn vodden; maar dc
I geestelijkheid plagen is wat anders’.....
Onze Staatsschuld
Volgens de begrooting voor 1884,
onlangs in de kamer voorgelegd, beloopt
de intrest alleen der Belgische staats
schuld tot ruim 100 millioen frank, ter
wijl bel eigentlijk bedrag der staats
schuld de ontzaggelijke som van 2,120
millioen, dus meer dan twee milliards,
bereikt, zonder de breuken der hon
derdduizenden meê te tellen.
Daar nu de bevolking van hel land uit
1,2 millioen inwoners bestaat, zoo
volgt daaruit dal elk Belgsken, bij zijne
komst in ons gelukkig kindeken, reeds
een schuldenlast beeft van 355 frank.
Eene andere bemerking in hel jaar
1840, bet eerste na onze volkomene
scheiding van Noord-Nederland, was de
Belgische staatsschuld vijfmaal kleiner
dan thans en bedroeg de HoHandsche
staatsschuld (die van onze Noorderbroe-
ders) zesmaal meer (1300 millioen gul
den) dan de onze (aistoen in 1840
450 millioen fr.)
Thans is de Belgische schuld tot
2,120,000,000 frank geklommen en
de Hollandscbc tot 790,000,000 gulden
gedaald.
Onnoodig dus le vragen waar de
staatsbestuurders, met hunne voortref
felijk bureaukralic, het beste klimmen
of met hunne eenvoudige maar recht
schapene beambten, het beste da
len kunnen.
En dc schuld daarvan is dat op een
enkel onzer Belgische ministeriel! thans
meer beambten zijn dan vóór 1830 op
de negen ministerien (het ministerie
van zeewezen en dal van koloniën inbe
grepen) te ramen.
Ziedaar de kanker die aan onze staats
kas knaagt. Die kanker ik de plaatskens-
jagerij aangnmoodigd door eene politiek
voor welke hel beloonen van kiesdravers
eene opi echte noodzakelijkheid ge
worden is.
En als men zoo milliosnen op milli-
oenen aan nuttelooze ambten en plaatsen
verkwist, zou men nog durven bewee-
ren dat men de magere jaarwedde dor
geestelijken inkrimpt of afschaft uit
spaarzaamheid.
Gemeentelasten!
Men begint reeds klaar en duidelijk
te zien en te ondervinden dat, de ge
durig klimmende uitgaven voor de
officiële scholen, welke grootendcels
ledig staan, de schatkisten der steden
en gemeenten geledigd hebben. Om i wigdurend een jaargetijde mol vigiliën
vermee leren, zijn talrijke gemeente- i breeren op den verjaardag zijns slerf-
besluren verplicht de contiibutien te gevals,
Tot overweging aan de Geuzen.
De geuzen zeggen oi.s in hun Adver
tentie blad dat de leden hunner maat
schappijen geldelijke opofferingen doen
ten voordeele hunner gilden.
Bah T ware wel raar van nooit niets,
maar zonder de toelagen uit de gemeente
kas, ’t geld van iedereen 'k zou
wel willen zien hoe lang, die maat
schappijen zouden stand houden! Dan
i zou men leeren hoe verre hunne zelfs-
er nog twee. Geeft een katholieke ’T01'1-1 'ns->en gaan.
bij testament zekere som om, bij voor-
beeld, I0Ü missen le doen lezen of voor
jaargetijden voor zijne zielerusl, en
vindt de minister koster dal 10 missen
en een jaargetijde in plaats van ver
schelde voldoende zijn, uil eigen be
weging schalt hij de overige ai. Dit is
weeral hel geval.
Bij notarieel testament van 11 Decem
ber 1862 beveelt jufv. Barbara Bottelier,
eigenaarster te Rousselaere. het lezen
van 200 missen na hare begraving.
Daarenboven schonk zij aan het hospi
taal van Rousselaere hare hofstede van
19 hectaren en eene partij land in
Moorslede, om den opbrengst dier goe
deren le gebruiken tot hel onderhoud
der behoeftige ouderlingen van dit
gesticht en var. het oudemannenhuis, en
ook voor een jaargetijde in de kerk van
Rousselaere.
De minister doel de koning een be
sluit teeltenen welk de 200 missen af
schaft, de helft der hofstede aan de
commissie der godshuizen geeft en al
leenlijk dc fondalie van 28 fr. 50 ct.
voer een jaargetijde in Sl. Michielskerk
toelaat. (De andere helft der hotstede
keert naar de familie terug).
Bij potarieel testament van 9 Septem
ber 1882, geeft M. Anloou Spineux,
grondeigenaar te Coursed, in het Litn-
burgsche, de helft eenor hofstede in
Stal-onder-Courscl. aan Het bureel van
weldaad van Conrsël on de andere helft
aan dal van Beeringeu, onder verplich
ting voor ile twee gestichten van eeu-
het aanzienlijk tekort in hunne geldkas j en lof voor zijn zielrust te doen cele-
te i
Wij hebben
i gezien wat zij gedaan hebben met de
viije scholen die zij hadden ingericht
te Brugge, Brussel enz. Nauwelijks aan
’t bestuur gekomen, hebben zij die libe
rale inrichtingen loevertrouwd aan de
Staatskas, aan de zorgen van de bur-
gsrs-lastenbetalers, waarvan het ver-
mceste getal katholieken zijn.
Voor hetgeen de jaarlijksche toelage
betreft aan de sodaliteit, voor de groote
boetprocessie, dal valt in T belang van
iedereen liberaal zoowel als katholiek
trekt er profijt uit, al de neiringdoeners
van de stad profileeren ervan. Wat zou
Veurnekermis zijn zonder de processie?
Niets! Terwijl dat uil de toelagen aan
de liberale sociëteiten, de liberalen er
alleen nut en j rofijt uit trekken, en dat
is legende gelijkheiden hel recht. Ah',
indien de toelage aan de sodaliteit in
T belang van iedereen niet viel, wij we
ten het geheel wel, zij zou sedert lang
afgeschalt zijn, maar gij zult dit niet
doen heeren geuzen, omdat gij van het
tegenstrijdige overtuigd zijt!
Ei zijn liberale ouders die veiplicht
zijn hunne kinderen naar de katholieke
seinden te zenden, zegt bet Advertentie
blad, waar zij moeten schoolgeld beta
lenHet kan zijn, maar
T Indien zij verplicht zijn, 't is door
bijzondere personen, en niet door ipen-
bare besturen. De bijzonderen zijn noch
door grondwet, noch door andere wet
ten verplicht onzijdig te zijn, maar do
openbare besturen handelen onreclitveer-
dig, en schenden de wellen des lands,
als zij dwingen voor zulke of andere
scholen. Die zake is zoo klaar, dal zij
in de oogen springt van iedereen die
verhoogen, dus vermeerdering van be- I
jnetinrran nn htmna rrnnmnnit
gen de Staat heelt het voorbeeld ge
geven, de gemeenten volgen bet na.
Alzoo vinden wij wekelijks in den
Moniteur koninklijke besluiten waarbij
een aantal gemeenten gemachtigd of
liever gedwongen zijn de gemeetebe-
lastingen le verhoogen om de over-
groote onkosten door de schoolwet van
1879 veroorzaakt, le bestrijden. Reeds
verledene week hadden wij eene reeks
van twee honderd negen en zestig ge
meenten die dergelijke bemachtiging
bekomen hadden; deze week zijn er
weer acht en veertig bijgekomen; dat
maakt nu 317 gemeenten wier geldkas
overloopt vankrol!
Voegt daarbij dat de gemeenten nog
te arm zijn om hunne beurlwegen te
verbeteren, welke schier alle onbruik-
vei'lioogen, dus vermeerdering van be- j De weldaadsbureelen worden beide
lasungen op hunne gemeenten te leg- i gemachtigd de gift te aanveerden; dil
van Course! moei aan de kerkfabriek
dier gemeente 28 fr. betalen voor het
jaargetijde, en de kerk van Beeringheu
krijgt nicraendalle en de disch behoudt
eene halve hofstede zonder lasten. De
overledene mag daar geen jaargetijde
hebben, er zijn reeds diensten genoeg
in de kerk, zegt koster Bara.
Anders handelt de minister als eene
testamentsbepaling nadeelig kan zijn
i aan eene kerkfabriek. Dit is te Duflef
i gebeurd.
Een inwoner dier gemeente had 200
missen gesticht voor zijne zielerust. De
erfgenamen wilden de kosten niet be-
i talen door het tarief van het bisdom
van Mechelen vastgesteld. De kerkfa-
baar geworden zijn in Vlaanderen, en
B
I
i jj.\i*>.-jy.lJt'.<c.'.'~.v- .imM» c; »>*A-.AXA^!«aJ«^MMj^xaLg3
t
7
•t
4
et
n
I,
■e
e HOUT-
in schoo-
‘leegden,
n, mena
ces üfgC-
- ■■■IT-WW* -'J* ??ITT*T| n
i