Woensdag G Augusli 1884
N 2077
Aloii schrijflij! bij BONHOMME-RYCKASEYS, drukkeruitgever. Zwarte Nunnenslraat, 4, te Veurne, en in de l’osikantooren.
om
ervan
bet geld van Staal, provincie en ge-
dercen. De katholieken, die rijker zijn
dan de libeialen, en die zooveel en meer
'll
Dit blad verschijnt dm Woensdag, wimiddelijk na de graanmarkt! Inschrijvingsprijs, 5 fr. ’sjaars; met de post G fr» Anfidnoeh 20 centiinen per regel. De groote letters
volgens plaatsruimte. llecbteilijke eerherstellingen 1 fr. Een N' 15 cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr, het 100.
be Atmoncen voor Belgie (ter uitzondering der Vlaanderen! en ,'t buitenland worden vutfangen deur het (lirnx ui: Pi in.K iih, .Magdalenaslraat, 4G, te Brussel.
Plnatsclljk.
De geuzen antwoorden van deze week
niet op onzen artikel van Woensdag
laatst. Hunne gedachten staan nog
altijd op de kermis, maar uitgesteld is
niet vergelen 1 Wij kennen dal liedje;
ten anderen, zij houden hen niet goer
oe bezig met plaatselijke politiek!
’t Is ongelooflijk hoe het Veiirnsch
geuzenblad jammert en klaagt over den
toestand der geusche schoolvossen en
mainmezeilen. Maar kunt gij geuzen,
dan niets doen voor uw volk? Na ze
vijf of zes jaren te hebben doen dienen
voor uwe speelballen, zult gij ze nu ver
laten, nu dal gij hier en daar de gele
genheid zult hebben van te loonen, niet
door holklinkende woorden, maar door
werken en zolfsopofferingen, dat gij
ware voorstanders zijl van de ver
lichting en de beschaving? Ten
anderen, wat doel uwe rijke disch met
de katholieke armen hiei in Veurne?
.1 propos, waar blijven dan de omzend
brieven, van gemeenteraad, disch en
bospicen om te zeggen dal iedereen
vrij is zijne kinders naar school ie zen
den waar bij wil?
Men schrijft uil Wctlerén, dat toen
de nieuwe burgemeester van die ge
meente de school-iekeningcn nazag,
hij bevonden heelt, dat meestal de libe
ralen,, wier kinderen naar school gingen
niets betaalden! Toen de burgemeester
hen wilde doen betalen, namen zij de
kinderen weg van de school. Ziet gij
die welhebbende liberalen weigeren te
betalen, terwijl 'anderen betaalden?
Ziet ge hunne kinderen gelijk staan met
de kos(eloozendie niet kunnen betalen?
Van alles wat.
De minister van binnenlandsche za
ken en openbaar onderwijs Komt bevel
te geven van de openslaande plaatsen
van /mop/oiiderwijzer voor de vakaneien
niet te vervullen in de gemeentescholen
waar er maar van veertig tot vijftig
leerlingen zijn. Voorloopig zullen al de
leerlingen onder hel bestuur van den
hulponderwijzer geplaatst worden.
De Moniteur van gister deelt het vol
gende koninklijk besluit mede
De uitvoering der koninklijke be
sluiten welke van ambtswege aan de
gemeenten het bouwen of meubilairen
van scholen opleggen, zal niet voort
gezet worden, ten ware de aan
besteding ervan reeds goedgekeurd
ware.
De provinciale raad van West-Vlaan-
deren heelt alle lol- en vaarrecht aan
de sluizen en bruggen afgeschaft, op al
de bevaarbare ’.raters, bestuurd door
de provincie»
hail niet op - -
't Is waarlijk om le twijfelen ot er
diger, in vervanging van M. Dos-
camps, die zich als kandidaat voor den
Senaat had gesteld en, ten gevolge
zijner mislukking, zijn ontslag van lid
der Kamer had gegeven. De strijd be
stond lusschen M. De Moor, katholieke
kandidaat, en M. Oswald de Kcrchove,
oud gouverneur van llenegouw, kandi
daat der liberalen.
M. de Kerckboveis gekozen met 23G
stemmen mecrdei beid.
leus, dci wenschee, ja der eischeu van
geheel de katholieke bevolking?
was, met jufvrouw De Ryckere, van
Brugge, en na de laatste senatoriale
kiezing nog huilde en tierde en dronk
op de verplettering van hot priesterz/e-
spuis, heelt op zijn sterf bedde hetzelfde
geluk niet gehad. Hij is naar de eeu
wigheid zonder biechten of berechten;
een Pater Jesuiet, zijn oude leermeester,
wilde hem, eenige uren voor zijne dood,
gaan bezoeken en tot de dood bereiden;
maar de franemapons waakten in de
kamer en twee van die goddeloozen
hebben den paler aan de deur gezel!
Twee uren nadien begon de doodstrijd
en M. Scailquin, na zulk een leven, gaf
den geest. Onherstelbaar ongeluk!
schrikkelijkZiet daar wat het libera-
lismus cigentïijk is! Dal moet de oogen
doen openen van alle rechtschapene
lieden. Nog eens, de geuzen spreken
daar niet geerne van aan bet volk,
dal geelt een fitschrik van hel liberalis-
intis, daarom 't Advertentie-btad zwijgt?
Zij zijn integendeel verwoed en
boorndul tegen de nieuwe schoolwel.
En waarom? Alles komt hierop uit
Onder de ongelukswet van 1879, ge
stemd met eene slem meerderheid, kre
gen zij alles zondei eenen centiem van
hun geld le moeten storten; de scholen
waten liberaal, ongodsdienstig, onder
den dekmantel van onzijdigheid, en alles
wierd betaald, hoog en vei betaald, met
-----;r’”7 i„ i bet geld van Staat, provincie en ge-
die krachtige schuolbewegiDg n L mC(!|||fi bijgevolg niet het geld van ie-
dan GÓ millioen katholiek geld, het
wijs dat de drie vierden der schoolkin-
zin,
Over korte dagen zijn er te Brussel
twee geuzen dood en begiaven, rond
wier namen men in deze laatste tijden
nog al veel gerucht heeft gemaakt M.
Piron-Vandcr ion, senator en M. Scail
quin, gewezen volksvertegenwoordiger
liet Advertentie-blad spreekt daar niet
van eil't is gemakkelijk dit stilzwijgen
uit ie leggen M. Pircu-Vandcr ion,
heelt binst zijne laatste dagen den heer
Deken van Sie Gudule bij hem doen
roepen en heeft gebiecht en is berecht
geweest, en is in een woord op zijn
sierfbcdde, van liberaal dat hij was,
godsdienstig en katkolick geworden.
Alzoo beeft hij, zoo niet met woorden,
ten ihinsten door zijne christelijke dood,
gezeid aan de kiezers hel liberalis-
mus is valschheid en leugentaal, ik wil
niet sterven als liberaal.
Hoe dikwijls gebeurt hel toch niet?
’t Is 40 jaar dal het hier plaais grijpt te
Eenrne ook; zij zijn liberaal binst bun
leven, en op hun sierfbcdde komen zij
katholiek en verzaken aan hel verleden,
en d» kiezers verslaan dal niet altijd!
zij ondersteunen mannen die op hun
stertbedde hen loerocpen wij hebben
u getópt! De geuzen hebben niet geerne
dal daarover gesproken worde ot dut do
kiezers daaraan deuken, en daarom
Advertentie blad zwijgt!
M. Scailquin, oud vocri’iucr van de
vrijdenkerij en den Geuzeiibond,die, zoo
men dat noemt, burgerlijk getrouwd
Miczing te
Gister heelt aldaar de kiezing plaais
gehad voor oenen volksveriegenwoor-
De schoolwet in de sektiën.
Hel onderzoek van bel wetsontwerp
op het lager onderwijs in de séktien is
geëindigd. Be middensektic heelt za-
ierdag hare laatste vergadering houden'.
Wal ons grootelijks verwondert, van
wege de leden dér rechterzij, is dat zij
zoo weinig, om zoo te zeggen schier
geen gebruik hebben gemaakt van de
•üniioodiging van hel ministerie,
verbeteringen aan hel wetsonlwcip
-toe te brengen. Na de eenparige, scherpe
eu gegronde kritieken door de druk
pers, orgaan der bevolking, legen het
ontwerp ingébracht, meenden wij ons
eraan te mogen verwachten dat ten
minste eenige mannen der rechterzij de
verdediging zouden opgenomen hebben
der rechten van hel vrij onderwijs, in
het ontwerp zoo maar moedwillig ge
slachtofferd aan de cischen der gcuzerij.
Wij vinden ons is onze verwachting
teleurgesteld; de stemmingen in de sek-
lien en de houding van de leden der
rechterzij schijnen aan le duiden dal de
meerderheid genogen is hel ongelukkig
■wetsontwerp, dat misgeboren kind, met
weinig of geene veranderingen lot wet
.te maken.
Moesten wij daarvoor zes jaar lang
met handen en tanden strijden tegen
den geest van aanmatiging en oyerheer-
sching der gcuzerij; moesten wij daarom
ven roepen? welke, ten koste van meer
•■7 1 1 uau uc iiuviaicn, en uic zooveel eu meur
land heeft begiftigd mei een vuj on o |asteIl beluien dan de liberalen, wilden
Wijs -
deren bezit en aan Slaat, provincie en
gemeenic geenón ronden duil heeft ge
kost?
Du gevolgen der nieuwe wet, inclicn
zij moei gestemd worden zooals tmt
ontwerp is voorgelogd eu zomds zij uit
de seklitm is gekomen, zijn gemakke-
lijk te voorzien.
De 'gemeenten, schier overal vet-
plichteen dubbel onderwijs le hebben,
zullen hunne uitgaven zien vermeerderen
m plaats van verminderen; het vrij on
derwijs. door het ministerie en de
meerderheid geslachtofferd zal, gelijk
voorheen, op de kosten der katholie
ken, de mededinging legen hel officieel
onderwijs moeten volhouden, cc wal
no'r erger, wal volstrekt monstciachtig
is.” de” kalhulieksic gemeemebeslui en
gets te zijn van hel volk, zijn niets an-
deis dan toopeelzotten van de. vrijmel-
selurrj; en hel geld van het volk moet
zooveel mogelijk gebruikt worden tol
voortplanling van het alverwoestend en
vrijhêiesdoodend liberalismus
Wie petitioneert er nog? De school
vossen en mainmezeilen, Natuurlijk dal
deze zullen werken voor dén heb
en Jen krijg de chignons en de
pouffs’t Zal eene schoone coinedie
zijn, en T volk zal lachen gelijk in alle
comediën.
Ons land heeft fier geweest op zijne
vrije instellingen en zijnen graad van
beschaving en verlichting, zegt het
Advertentie-blad.
‘t Is waar, als men wil spreken van
de katholieken die, bij voorbeeld, de
vrijheid van onderwijs zoowel verstaan
hebben, dal zij op alle gemeenten en
alle gehuchten van 'l land, niet eigen
geld eene school hebben gesticht om de
beschaving en de verlichting te
verspreiden! Maar de liberalen... niets,
niets! En nu, zeggen zij, dat de ge
meenten de vrije scholen zullen mogen
ondersteunen, zal heel hel openbaar
onderwijs overgeleverd worden in de
klauwen der katholieken
Ilewel, geuzen, klauwt ook, maar met
uwe klauwen, maar niet met deze der
lastenbetalers. Dewijl er vrijheid en ge
lijkheid bestaat voor iedereen, waarom
moet gij liet geld van iedereen gebrui
ken om ons op het gebied van het on
derwijs den oorlog aan te doen? Indien
gij, in lijd van kiezing, zoudt zeggen
wij kunnen met geene gelijke wapens
strijden, wij moeten 100 stemmen voo-
ren hebben, of de Staat en gemeente
moeten twee duizend frank geven om
den strijd te kunnen aanvangen tegen
de katholieken, zou iedereen niet zeg
gen dat hel eene uitzinnigheid is en
eene schreeuwende onrechtveerdig-
beid? Ilewel voor 'l ouderwijs, T is
juist hetzelfde; dat iedereen veelde met
eigen klauwen!
De geuzen in ’t algemeen en ‘t A<1-
1 nu
I van pelilien en prolesialieit op le zen-
1 den naar de Kamers en naar den ko-
llh uc ning, en zelf eenige liberale gemeente
wei eene katholieke [QQ^d! Maar dal is lachen eu spotten
i met het volk, met de lastenbetalers!
Wie zal er dan pelilien opzenden? De
naar niets te luisteren, lelt dan i^erule gemeenteraden muur de ge-
i incenicradcti zouden moeien blijde en
van
pers dan niet hel orgaan der ge\oe- het ministerie; want zij zullen bei geld
1 .1 (i.inerllM' '1 4 ilMI* 1 1-.i 11U 11 11 l^i
zij een onderwijs hebbeu volgons hunnen
zij moesten het met eigen geld in
richter en onderhouden, en noglans
iedereen is gelijk voor ds wet!
Nu, de nieuwe schoolwet die in T ge
heel in den smaak niel valt der katho
lieken, omdat zij tegen den geest van
onze grondwet, nog vèel te veel voor-
deelcn verleent aan de liberalen, komt
noglans die liberale alleenheerschappij
wal vérmindereh, en het geld van ie
dereen wat onttrekken aan die liberale
gulzigheid, en daar zij schreeuwen
moord en brand, en zij peizen in hunne
1 verwaandheid dal het volk hel slecht
en onvaderlandsch bestuur zal vergelen
dal iu Juni, onder de algemeene verach
ting, onder de algemeene wraak, gevallen
I zeker dal de schoolwet van
dal onder een j
voor I
niets meer in hunne oogen? Is die druk- tl. reden zijn over de handelwijze
j dat nutteloos moesten verkwisten
j voor de geuzenscholen, nu kunnen ge
bruiken voor openbare werken van al
gemeen belang, eu de belastingen mis
schien kunnen verminderenMaar ja,
dc liberale gemeenteraden, verre van
de voorsiaadei's en de bcvoordeeli-
onderwijs moeten
nog erger, wal volstrekt monsuuu «ug js, Gj. l.tUva„ \-euille xvaarl
is dö kalholiekstc gciueeulebesluren J -
rullen, op aanvraag van twintig omge- 1
kochtc huisvadets, eu dal onder een I
katholiek ministerie, scholen moeien
openen welke de geestelijke overheid I
zal verplicht zijn gevaarlijk te vei klaren
Minor. de katholieke kinderen., noch min
iiocb moor dun de 'scholen ia V un
Humfieeck
Eu dat gaan dc mannen de icculjr/ij
■;cdoogcn! En tegenover zulke wraak- blad niet, zeker? Sproken
Poepende bepalingen bonst hun het j vail pelilien en protestation op le z,
hail niet op van verontwaardiging.. I jei, [>aar de Kamers en naar den
't Is waarlijk om le twijlelcn of Cr I... mug, eu zen cemgc uuciiue geineeuie-
rchiiicieudsle kiestriomlen van 10 luui j ratlt>n hebben reeds het voorbeeld ge
en 8 Juli nog j
partij in Belgie bestaal
Wefhoe, die heeien zijn dan voorne
mens 1
de gansebe katholieke drukpers
9
«na
II
DE VEURNAAR
ZOO
1879 ón
mogelijk wield en moest verdwijnen,
dal gij, bui ze te behouden, niet hebt
durven strijden nóch voor Kamer noch
voor Senaat! En gij will nu komen flui
ten mei al uwe stadhuiswoorden; maar
h i volk bedriegen, dal zult gij niet!
i_. 1 .1...’ I Izv». cnliAMlk’ in- r