Woensdag G Augusli 1884 N 2077 Aloii schrijflij! bij BONHOMME-RYCKASEYS, drukkeruitgever. Zwarte Nunnenslraat, 4, te Veurne, en in de l’osikantooren. om ervan bet geld van Staal, provincie en ge- dercen. De katholieken, die rijker zijn dan de libeialen, en die zooveel en meer 'll Dit blad verschijnt dm Woensdag, wimiddelijk na de graanmarkt! Inschrijvingsprijs, 5 fr. ’sjaars; met de post G fr» Anfidnoeh 20 centiinen per regel. De groote letters volgens plaatsruimte. llecbteilijke eerherstellingen 1 fr. Een N' 15 cent. Afzonderlijke nummers voor artikels, enz. 20 fr, het 100. be Atmoncen voor Belgie (ter uitzondering der Vlaanderen! en ,'t buitenland worden vutfangen deur het (lirnx ui: Pi in.K iih, .Magdalenaslraat, 4G, te Brussel. Plnatsclljk. De geuzen antwoorden van deze week niet op onzen artikel van Woensdag laatst. Hunne gedachten staan nog altijd op de kermis, maar uitgesteld is niet vergelen 1 Wij kennen dal liedje; ten anderen, zij houden hen niet goer oe bezig met plaatselijke politiek! ’t Is ongelooflijk hoe het Veiirnsch geuzenblad jammert en klaagt over den toestand der geusche schoolvossen en mainmezeilen. Maar kunt gij geuzen, dan niets doen voor uw volk? Na ze vijf of zes jaren te hebben doen dienen voor uwe speelballen, zult gij ze nu ver laten, nu dal gij hier en daar de gele genheid zult hebben van te loonen, niet door holklinkende woorden, maar door werken en zolfsopofferingen, dat gij ware voorstanders zijl van de ver lichting en de beschaving? Ten anderen, wat doel uwe rijke disch met de katholieke armen hiei in Veurne? .1 propos, waar blijven dan de omzend brieven, van gemeenteraad, disch en bospicen om te zeggen dal iedereen vrij is zijne kinders naar school ie zen den waar bij wil? Men schrijft uil Wctlerén, dat toen de nieuwe burgemeester van die ge meente de school-iekeningcn nazag, hij bevonden heelt, dat meestal de libe ralen,, wier kinderen naar school gingen niets betaalden! Toen de burgemeester hen wilde doen betalen, namen zij de kinderen weg van de school. Ziet gij die welhebbende liberalen weigeren te betalen, terwijl 'anderen betaalden? Ziet ge hunne kinderen gelijk staan met de kos(eloozendie niet kunnen betalen? Van alles wat. De minister van binnenlandsche za ken en openbaar onderwijs Komt bevel te geven van de openslaande plaatsen van /mop/oiiderwijzer voor de vakaneien niet te vervullen in de gemeentescholen waar er maar van veertig tot vijftig leerlingen zijn. Voorloopig zullen al de leerlingen onder hel bestuur van den hulponderwijzer geplaatst worden. De Moniteur van gister deelt het vol gende koninklijk besluit mede De uitvoering der koninklijke be sluiten welke van ambtswege aan de gemeenten het bouwen of meubilairen van scholen opleggen, zal niet voort gezet worden, ten ware de aan besteding ervan reeds goedgekeurd ware. De provinciale raad van West-Vlaan- deren heelt alle lol- en vaarrecht aan de sluizen en bruggen afgeschaft, op al de bevaarbare ’.raters, bestuurd door de provincie» hail niet op - - 't Is waarlijk om le twijfelen ot er diger, in vervanging van M. Dos- camps, die zich als kandidaat voor den Senaat had gesteld en, ten gevolge zijner mislukking, zijn ontslag van lid der Kamer had gegeven. De strijd be stond lusschen M. De Moor, katholieke kandidaat, en M. Oswald de Kcrchove, oud gouverneur van llenegouw, kandi daat der liberalen. M. de Kerckboveis gekozen met 23G stemmen mecrdei beid. leus, dci wenschee, ja der eischeu van geheel de katholieke bevolking? was, met jufvrouw De Ryckere, van Brugge, en na de laatste senatoriale kiezing nog huilde en tierde en dronk op de verplettering van hot priesterz/e- spuis, heelt op zijn sterf bedde hetzelfde geluk niet gehad. Hij is naar de eeu wigheid zonder biechten of berechten; een Pater Jesuiet, zijn oude leermeester, wilde hem, eenige uren voor zijne dood, gaan bezoeken en tot de dood bereiden; maar de franemapons waakten in de kamer en twee van die goddeloozen hebben den paler aan de deur gezel! Twee uren nadien begon de doodstrijd en M. Scailquin, na zulk een leven, gaf den geest. Onherstelbaar ongeluk! schrikkelijkZiet daar wat het libera- lismus cigentïijk is! Dal moet de oogen doen openen van alle rechtschapene lieden. Nog eens, de geuzen spreken daar niet geerne van aan bet volk, dal geelt een fitschrik van hel liberalis- intis, daarom 't Advertentie-btad zwijgt? Zij zijn integendeel verwoed en boorndul tegen de nieuwe schoolwel. En waarom? Alles komt hierop uit Onder de ongelukswet van 1879, ge stemd met eene slem meerderheid, kre gen zij alles zondei eenen centiem van hun geld le moeten storten; de scholen waten liberaal, ongodsdienstig, onder den dekmantel van onzijdigheid, en alles wierd betaald, hoog en vei betaald, met -----;r’”7 i„ i bet geld van Staat, provincie en ge- die krachtige schuolbewegiDg n L mC(!|||fi bijgevolg niet het geld van ie- dan GÓ millioen katholiek geld, het wijs dat de drie vierden der schoolkin- zin, Over korte dagen zijn er te Brussel twee geuzen dood en begiaven, rond wier namen men in deze laatste tijden nog al veel gerucht heeft gemaakt M. Piron-Vandcr ion, senator en M. Scail quin, gewezen volksvertegenwoordiger liet Advertentie-blad spreekt daar niet van eil't is gemakkelijk dit stilzwijgen uit ie leggen M. Pircu-Vandcr ion, heelt binst zijne laatste dagen den heer Deken van Sie Gudule bij hem doen roepen en heeft gebiecht en is berecht geweest, en is in een woord op zijn sierfbcdde, van liberaal dat hij was, godsdienstig en katkolick geworden. Alzoo beeft hij, zoo niet met woorden, ten ihinsten door zijne christelijke dood, gezeid aan de kiezers hel liberalis- mus is valschheid en leugentaal, ik wil niet sterven als liberaal. Hoe dikwijls gebeurt hel toch niet? ’t Is 40 jaar dal het hier plaais grijpt te Eenrne ook; zij zijn liberaal binst bun leven, en op hun sierfbcdde komen zij katholiek en verzaken aan hel verleden, en d» kiezers verslaan dal niet altijd! zij ondersteunen mannen die op hun stertbedde hen loerocpen wij hebben u getópt! De geuzen hebben niet geerne dal daarover gesproken worde ot dut do kiezers daaraan deuken, en daarom Advertentie blad zwijgt! M. Scailquin, oud vocri’iucr van de vrijdenkerij en den Geuzeiibond,die, zoo men dat noemt, burgerlijk getrouwd Miczing te Gister heelt aldaar de kiezing plaais gehad voor oenen volksveriegenwoor- De schoolwet in de sektiën. Hel onderzoek van bel wetsontwerp op het lager onderwijs in de séktien is geëindigd. Be middensektic heelt za- ierdag hare laatste vergadering houden'. Wal ons grootelijks verwondert, van wege de leden dér rechterzij, is dat zij zoo weinig, om zoo te zeggen schier geen gebruik hebben gemaakt van de •üniioodiging van hel ministerie, verbeteringen aan hel wetsonlwcip -toe te brengen. Na de eenparige, scherpe eu gegronde kritieken door de druk pers, orgaan der bevolking, legen het ontwerp ingébracht, meenden wij ons eraan te mogen verwachten dat ten minste eenige mannen der rechterzij de verdediging zouden opgenomen hebben der rechten van hel vrij onderwijs, in het ontwerp zoo maar moedwillig ge slachtofferd aan de cischen der gcuzerij. Wij vinden ons is onze verwachting teleurgesteld; de stemmingen in de sek- lien en de houding van de leden der rechterzij schijnen aan le duiden dal de meerderheid genogen is hel ongelukkig ■wetsontwerp, dat misgeboren kind, met weinig of geene veranderingen lot wet .te maken. Moesten wij daarvoor zes jaar lang met handen en tanden strijden tegen den geest van aanmatiging en oyerheer- sching der gcuzerij; moesten wij daarom ven roepen? welke, ten koste van meer •■7 1 1 uau uc iiuviaicn, en uic zooveel eu meur land heeft begiftigd mei een vuj on o |asteIl beluien dan de liberalen, wilden Wijs - deren bezit en aan Slaat, provincie en gemeenic geenón ronden duil heeft ge kost? Du gevolgen der nieuwe wet, inclicn zij moei gestemd worden zooals tmt ontwerp is voorgelogd eu zomds zij uit de seklitm is gekomen, zijn gemakke- lijk te voorzien. De 'gemeenten, schier overal vet- plichteen dubbel onderwijs le hebben, zullen hunne uitgaven zien vermeerderen m plaats van verminderen; het vrij on derwijs. door het ministerie en de meerderheid geslachtofferd zal, gelijk voorheen, op de kosten der katholie ken, de mededinging legen hel officieel onderwijs moeten volhouden, cc wal no'r erger, wal volstrekt monstciachtig is.” de” kalhulieksic gemeemebeslui en gets te zijn van hel volk, zijn niets an- deis dan toopeelzotten van de. vrijmel- selurrj; en hel geld van het volk moet zooveel mogelijk gebruikt worden tol voortplanling van het alverwoestend en vrijhêiesdoodend liberalismus Wie petitioneert er nog? De school vossen en mainmezeilen, Natuurlijk dal deze zullen werken voor dén heb en Jen krijg de chignons en de pouffs’t Zal eene schoone coinedie zijn, en T volk zal lachen gelijk in alle comediën. Ons land heeft fier geweest op zijne vrije instellingen en zijnen graad van beschaving en verlichting, zegt het Advertentie-blad. ‘t Is waar, als men wil spreken van de katholieken die, bij voorbeeld, de vrijheid van onderwijs zoowel verstaan hebben, dal zij op alle gemeenten en alle gehuchten van 'l land, niet eigen geld eene school hebben gesticht om de beschaving en de verlichting te verspreiden! Maar de liberalen... niets, niets! En nu, zeggen zij, dat de ge meenten de vrije scholen zullen mogen ondersteunen, zal heel hel openbaar onderwijs overgeleverd worden in de klauwen der katholieken Ilewel, geuzen, klauwt ook, maar met uwe klauwen, maar niet met deze der lastenbetalers. Dewijl er vrijheid en ge lijkheid bestaat voor iedereen, waarom moet gij liet geld van iedereen gebrui ken om ons op het gebied van het on derwijs den oorlog aan te doen? Indien gij, in lijd van kiezing, zoudt zeggen wij kunnen met geene gelijke wapens strijden, wij moeten 100 stemmen voo- ren hebben, of de Staat en gemeente moeten twee duizend frank geven om den strijd te kunnen aanvangen tegen de katholieken, zou iedereen niet zeg gen dat hel eene uitzinnigheid is en eene schreeuwende onrechtveerdig- beid? Ilewel voor 'l ouderwijs, T is juist hetzelfde; dat iedereen veelde met eigen klauwen! De geuzen in ’t algemeen en ‘t A<1- 1 nu I van pelilien en prolesialieit op le zen- 1 den naar de Kamers en naar den ko- llh uc ning, en zelf eenige liberale gemeente wei eene katholieke [QQ^d! Maar dal is lachen eu spotten i met het volk, met de lastenbetalers! Wie zal er dan pelilien opzenden? De naar niets te luisteren, lelt dan i^erule gemeenteraden muur de ge- i incenicradcti zouden moeien blijde en van pers dan niet hel orgaan der ge\oe- het ministerie; want zij zullen bei geld 1 .1 (i.inerllM' '1 4 ilMI* 1 1-.i 11U 11 11 l^i zij een onderwijs hebbeu volgons hunnen zij moesten het met eigen geld in richter en onderhouden, en noglans iedereen is gelijk voor ds wet! Nu, de nieuwe schoolwet die in T ge heel in den smaak niel valt der katho lieken, omdat zij tegen den geest van onze grondwet, nog vèel te veel voor- deelcn verleent aan de liberalen, komt noglans die liberale alleenheerschappij wal vérmindereh, en het geld van ie dereen wat onttrekken aan die liberale gulzigheid, en daar zij schreeuwen moord en brand, en zij peizen in hunne 1 verwaandheid dal het volk hel slecht en onvaderlandsch bestuur zal vergelen dal iu Juni, onder de algemeene verach ting, onder de algemeene wraak, gevallen I zeker dal de schoolwet van dal onder een j voor I niets meer in hunne oogen? Is die druk- tl. reden zijn over de handelwijze j dat nutteloos moesten verkwisten j voor de geuzenscholen, nu kunnen ge bruiken voor openbare werken van al gemeen belang, eu de belastingen mis schien kunnen verminderenMaar ja, dc liberale gemeenteraden, verre van de voorsiaadei's en de bcvoordeeli- onderwijs moeten nog erger, wal volstrekt monsuuu «ug js, Gj. l.tUva„ \-euille xvaarl is dö kalholiekstc gciueeulebesluren J - rullen, op aanvraag van twintig omge- 1 kochtc huisvadets, eu dal onder een I katholiek ministerie, scholen moeien openen welke de geestelijke overheid I zal verplicht zijn gevaarlijk te vei klaren Minor. de katholieke kinderen., noch min iiocb moor dun de 'scholen ia V un Humfieeck Eu dat gaan dc mannen de icculjr/ij ■;cdoogcn! En tegenover zulke wraak- blad niet, zeker? Sproken Poepende bepalingen bonst hun het j vail pelilien en protestation op le z, hail niet op van verontwaardiging.. I jei, [>aar de Kamers en naar den 't Is waarlijk om le twijlelcn of Cr I... mug, eu zen cemgc uuciiue geineeuie- rchiiicieudsle kiestriomlen van 10 luui j ratlt>n hebben reeds het voorbeeld ge en 8 Juli nog j partij in Belgie bestaal Wefhoe, die heeien zijn dan voorne mens 1 de gansebe katholieke drukpers 9 «na II DE VEURNAAR ZOO 1879 ón mogelijk wield en moest verdwijnen, dal gij, bui ze te behouden, niet hebt durven strijden nóch voor Kamer noch voor Senaat! En gij will nu komen flui ten mei al uwe stadhuiswoorden; maar h i volk bedriegen, dal zult gij niet! i_. 1 .1...’ I Izv». cnliAMlk’ in- r

HISTORISCHE KRANTEN

De Veurnaar (1838-1937) | 1884 | | pagina 1